________________
* *
न
有
त
碰
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
પ્રસંગથી સર્યું.
य
विहारकालमानमाह—
संवच्छरं वाऽवि परं पमाणं, बीअं च वासं न तहिं वसिज्जा ।
सुत्तस्स मग्गेण चरिज्ज भिक्खू, सुत्तस्स अत्थो जह आणवेइ ॥११॥
વિહારનાં કાળનું પ્રમાણ બતાવે છે.
ગા.૧૧ ગાથાર્થ : ટીકાર્થથી સ્પષ્ટ થશે.
यूला -२ सूत्र - ११
S
S
स्त
'संवत्सरं वापि' अत्र संवत्सरशब्देन वर्षासु चातुर्मासिको ज्येष्ठावग्रह उच्यते | तमपि, अपिशब्दान्मासमपि, परं प्रमाणं - वर्षाऋतुबद्धयोरुत्कृष्टमेकत्र निवासकालमानमेतत्, 'द्वितीयं च वर्षम्' चशब्दस्य व्यवहित उपन्यासः, द्वितीयं वर्षं वर्षासु चशब्दान्मासं च ऋतुबद्धेन तत्र क्षेत्रे वसेत् यत्रैको वर्षाकल्पो मासकल्पश्च कृतः, अपितु सङ्गदोषाद् द्वितीयं तृतीयं च परिहृत्य वर्षादिकालं ततस्तत्र वसेदित्यर्थः, सर्वथा, किं बहुना ?, सर्वत्रैव 'सूत्रस्य मार्गेण चरेद्भिक्षुः' आगमादेशेन वर्त्तेतेति भावः, तत्रापि नौघत एव यथाश्रुतग्राही स्यात् अपि तु सूत्रस्य ‘अर्थ:' पूर्वापराविरोधितन्त्रयुक्तिघटितः पारमार्थिकोत्सर्गापवादगर्भो यथा 'आज्ञापयति' नियुङ्क्ते तथा वर्तेत, नान्यथा, यथेहापवादतों नित्यवासेऽपि वसतावेव प्रतिमासादि साधूनां संस्तारगोचरादिपरिवर्त्तेन, नान्यथा, शुद्धापवादायोगादित्येवं
त
जि
| वन्दनकप्रतिक्रमणादिष्वपि तदर्थं प्रत्युपेक्षणेनानुष्ठानेन वर्त्तेत, न तु तथाविधलोकर्या तं न | परित्यजेत् तदाशातनाप्रसङ्गादिति सूत्रार्थः ॥११॥
शा
न
टीडार्थ : संवत्सरं वापि मां वर्षाऋतुमा यारमहिनानो के उत्कृष्टवग्रह छे.
शा स
स
તે સંવત્સરશબ્દથી લેવાનો છે. (બાર મહિનારૂપી સંવત્સર નહિ.)
ना
ना
अपि शब्दथी भास पए। समवो.
य
આ સંવત્સર કે માસ એ ક્રમશઃ વર્ષામાં અને ઋતુબદ્ધકાળમાં ઉત્કૃષ્ટ પ્રમાણે છે. એક સ્થાને રહેવાના કાળનું આ ઉત્કૃષ્ટમાપ છે. ચોમાસામાં બીજું વર્ષ (ચોમાસું) અને ચ શબ્દથી ઋતુબદ્ધકાળમાં બીજો માસ તે ક્ષેત્રમાં ન વસવું. કે જયાં એક વર્ષાકલ્પ અને એક માસકલ્પ કરેલો હોય.
પરંતુ સંગદોષના ભયથી બીજા અને ત્રીજા વર્ષાદિકાળને ત્યાગીને ત્યારબાદ ત્યાં વસવું. (જ્યાં એક ચોમાસું થયું, ત્યાં એ પછી બે વર્ષ ચોમાસું ન કરાય, જ્યાં એક
૨૨૪
55
