________________
R
G
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
ચૂલિકા-૨ સૂત્ર-૧૬
:
ગા.૧૬ ગાથાર્થ : સુસમાહિત સર્વઈન્દ્રિયો વડે આત્મા સતત રક્ષણ કરવો જોઈએ. અરક્ષિત જન્મમાર્ગને પામે છે, સુરક્ષિત સર્વદુઃખોનાં મોક્ષને પામે છે.
त
'आत्मा खल्वि 'ति खलुशब्दो विशेषणार्थः, शक्तौ सत्यां परोऽपि सततं' सर्वकालं ‘रक्षितव्यः' पालनीयः पारलौकिकापायेभ्यः, कथमित्युपायमाह - 'सर्वेन्द्रियैः' स्पर्शनादिभिः 'सुसमाहितेन' निवृत्तविषयव्यापारेणेत्यर्थः, अरक्षणरक्षणयोः फलमाह - अरक्षितः सन् ‘जातिपन्थानं' जन्ममार्गं संसारमुपैति - सामीप्येन गच्छति । सुरक्षितः પુનર્વથા ામમપ્રમાવેન ‘સર્વવું:હેમ્ય:' શરીરમાનશેમ્યો ‘વિમુચ્યતે' વિવિધક્-અનેજૈ: प्रकारैरपुनर्ग्रहणपरमस्वास्थ्यापादनलक्षणैर्मुच्यते । इति ब्रवीमीति पूर्ववदिति सूत्रार्थः ॥ १६ ॥
स्त
ટીકાર્થ : સર્વકાળ આત્મા પરલોકસંબંધી અપાયોમાંથી રક્ષણ કરવા યોગ્ય છે. જીતુ સ્તુ શબ્દ વિશેષ અર્થ દર્શાવવા માટે છે. શક્તિ હોય તો પ૨નું પણ રક્ષણ કરવું જોઈએ. પ્રશ્ન : આત્માનું રક્ષણ કેવી રીતે કરવું ?
ઉત્તર ઃ એ ઉપાય બતાવે છે કે સ્પર્શ વગેરે ઈન્દ્રિયોનો પોતપોતાના વિષયોમાં વ્યાપાર=પ્રવૃત્તિ બંધ થઈ જાય, તો એના દ્વારા આત્માનું રક્ષણ કરી શકાય.
આત્માના અરક્ષણ અને રક્ષણનું ફલ બતાવે છે કે નહિરક્ષાયેલો તે જન્મમાર્ગને સંસારને પામે છે, સામીપ્યથી પ્રાપ્ત કરે છે. પણ આગમપ્રમાણે અપ્રમાદથી સુરક્ષિત થયેલો આત્મા શારીરિક અને માનસિક બધા દુઃખોમાંથી વિવિધ રીતે અનેક પ્રકારે - ફરીથી એ દુઃખોનું ગ્રહણ કરવાનું ન થાય એ રીતે પરમ સ્વસ્થતાની પ્રાપ્તિરૂપી પ્રકાર વડે મુક્ત થાય છે.
जि
=
न
શા
વ્રર્વીમિ એ પૂર્વની જેમ સમજવું.
इति श्रीहरिभद्रसूरिविरचितायां दशवैकालिकबृहद्वृत्त्यां द्वितीया चूलिका
ય
=
સંપૂમાં રા વિવિક્તચર્યા નામની દ્વિતીયચૂલિકા વ્યાખ્યાન કરાઈ.
॥ इइ दसवेआलिअं सुत्तं समत्तं ॥
૨૨૯
न
त
न
ગા
स
ना
મૈં
