________________
આ મ દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪ કિસ ક ગ્રંથઉપસંહાર, કિયાનય :
હવે ક્રિયાનયનો અવસર છે. | તેની માન્યતા આ છે.
ક્રિયા જ ઐહિક, આમુમ્બિક ફલોની પ્રાપ્તિનું કારણ છે. કેમકે યુક્તિયુક્ત છે. આ I નય પણ પોતાના પક્ષની સિદ્ધિને માટે ઉક્તલક્ષણવાળી જ જયંમિ. ગાથાને કહે છે.]
(બંને નયો સ્વપક્ષની પુષ્ટિ માટે આ એકજ ગાથા બોલે છે, માત્ર એમાં જીવ કારનું સ્થાન બદલીને પોતપોતાના અભિપ્રાયને પુષ્ટ કરે છે ....)
ક્રિયાનયદર્શનનાં અનુસાર આ ગાથાની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે કે ગ્રાહ્ય અને આ " અગ્રાહ્ય પદાર્થો જણાયે છતે ઐહિક, આમુખિકફલની પ્રાપ્તિની ઈચ્છાવાળાએ યત્ન
કરવો જ જોઈએ. કેમકે પ્રવૃત્તિ વગેરે રૂપી પ્રયત્ન વિના તો જ્ઞાનવાળાને પણ ઈષ્ટઅર્થની | ન પ્રાપ્તિ દેખાતી નથી. બીજાઓએ પણ કહ્યું છે કે “ક્રિયા જ પુરુષોને ફલદાયી છે, જ્ઞાન . | ફલદાયી મનાયું નથી. કેમકે સ્ત્રી અને ભોજનના ભોગનો જ્ઞાતા જ્ઞાનથી સુખી થતો |
નથી.” | a, તથા આમુષ્મિક ફળની પ્રાપ્તિની ઈચ્છાવાળાએ પણ ક્રિયા જ કરવી જોઈએ. તે જિનેશ્વરોનું વચન પણ આ જ પ્રમાણે વ્યવસ્થિત છે. કેમકે કહ્યું છે કે ચૈત્ય, કુલ, ગણ, | સંઘ, આચાર્ય, પ્રવચન અને શ્રત. તપમાં અને સંયમમાં ઉદ્યમવાળાએ આ બધા જ | પદાર્થોમાં પોતાનું કર્તવ્ય બજાવી દીધું સમજવું. (અહીં તપાદિમાં ઉદ્યમ જ મુખ્ય દર્શાવ્યો | છે...) . વળી આ કારણસર પણ આ વાત આ પ્રમાણે સ્વીકારવી જોઈએ. કેમકે તીર્થકરો | | અને ગણધરોએ ક્રિયા વિનાનાઓનું જ્ઞાન પણ નિષ્ફળ જ કહ્યું છે. આગમમાં કહ્યું છે ! " કે ચારિત્રથી વિપ્રમુક્તને અતિઘણું પણ ભણાયેલું શ્રુત શું કરશે ? જેમ પ્રગટેલા લાખો | I" કરોડો દિવાઓ પણ અંધને શું લાભ કરે ? કહેવાનો ભાવ એ છે કે અંધ જોવાની ક્રિયા મા | વિનાનો હોવાથી દીપક એને નકામા છે.
આ તો લાયોપથમિકચારિત્રને આશ્રયીને કહ્યું. ચારિત્ર અને ક્રિયા એ અર્થાન્તર = " જુદા જુદા પદાર્થો નથી પણ એક જ છે. એટલે ચારિત્રનય એ જ ક્રિયાનય છે. આ
ક્ષાયિકચારિત્રાને આશ્રયીને પણ ઉત્કૃષ્ટ ફળસાધકતા ચારિત્રની જ જાણવી. કેમકે FI * ઉત્પન્ન થયેલા કેવલજ્ઞાનવાળા એવા પણ અરિહંત ભગવંતોને પણ ત્યાં સુધી મોક્ષની છે * પ્રાપ્તિ થતી નથી. જયાં સુધી સઘળા કર્મો રૂપી ઈંધનને બાળવા માટે અગ્નિ સમાન, હ્રસ્વ કે છે. પાંચ અક્ષરો બોલવામાં જેટલો કાળ લાગે. એટલો કાળ રહેનારી સર્વસંવરરૂપ છે
વE
ની
=
'
=
