Dashvaikalik Sutram Part 04

Author(s): Gunhansvijay, Bhavyasundarvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 238

| દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪ ©સ્થિતિ
ચૂલિકા-૨ સૂત્ર-૧૨
ઍ) મહીનો રહ્યા, ત્યાં પછી બે મહીના ન રોકાવાય...) tો સર્વથા વધારે શું કહેવું ? ભિક્ષુ સૂત્રનાં માર્ગે ચાલે. આગમનાં આદેશ પ્રમાણે [ પ્રવર્તે. તેમાં પણ ઓઘથી જ = સામાન્યથી જ યથાશ્રુતગ્રાહી ન થાય. અર્થાત્ માત્ર : શબ્દાર્થને ગ્રહણ ન કરે. પરંતુ સૂત્રનો અર્થ જે પ્રમાણે આજ્ઞા કરે = જોડે, તે પ્રમાણે સાધુ
વર્તે. પણ સૂત્રનાં અર્થની આજ્ઞાથી વિપરીતપણે પ્રવૃત્તિ ન કરે. T એમાં પૂર્વવાક્યો અને પછીના વાક્યોની સાથે વિરોધ વિનાનો અને શાસ્ત્રની 1 યુક્તિઓથી સંગત તથા પારમાર્થિક ઉત્સર્ગ અને અપવાદથી ગર્ભિત એવો અર્થ એ જ આ સૂત્રનો અર્થ કહેવાય. એની આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તવું.
જેમકે અહીં અપવાદથી નિત્યવાસ કરવામાં આવે તો પણ ઉપાશ્રયમાં જ દરેક | તુ મહીને, દરેક ચોમાસે સાધુઓને સંથારો, ગોચરી વગેરેના સ્થાનોનું પરાવર્તન કરવા વડે , | જ વર્તવાનું છે. (મહીને મહીને ઉપાશ્રયમાં જગ્યા બદલે, અને ગોચરીના ઘરો બદલે.) |
પણ એ વિના નહિ. કેમકે જો એ વિના વર્તે, તો એ શુદ્ધ અપવાદ ન ગણાય. તે આ પ્રમાણે વંદન-પ્રતિક્રમણાદિમાં પણ સૂત્રોના અર્થને પ્રત્યુપેક્ષણ કરવારૂપ- a | ન જોવારૂપ અનુષ્ઠાન વડે વર્તે. અર્થાત્ સૂરાના અર્થને વિચારી વિચારીને વંદનાદિમાં પ્રવૃત્તિ ની કરે. પરંતુ તેવા પ્રકારની લોકહેરીથી = ગતાનુગતિકતાથી = લોકસંજ્ઞાથી સૂત્રના અર્થને
ત્યાગી ન દે. કેમકે એમાં સૂત્રની આશાતનાનો પ્રસંગ આવે. जि एवं विविक्तचर्यावतोऽसीदनगुणोपायमाहन जो पुव्वरत्तावररत्तकाले, संपेहए अप्पगमप्पगेणं । ___किं मे कडं किं च मे किच्चसेसं, किं सक्कणिज्जं न समायरामि ? ॥१२॥
આ પ્રમાણે વિવિક્તચર્યાવાળાને સંયમમાં અસીદન રૂપ ગુણની પ્રાપ્તિના ઉપાયને " બતાવે છે.
ગા.૧૨ ગાથાર્થ જે પૂર્વરાત્રિ અને અપરાત્રિના કાળમાં આત્મા વડે આત્માને જુએ છે કે “મેં શું કર્યું ? મારું કર્યું કૃત્ય બાકી છે ? શું શક્ય કાર્ય નથી આચરતો ? | यः साधुः पूर्वरात्रापररात्रकाले, रात्रौ प्रथमचरमयोः प्रहरयोरित्यर्थः, संप्रेक्षते । सूत्रोपयोगनीत्या आत्मानं कर्मभूतमात्मनैव करणभूतेन, कथमित्याह-'किं मे कृत'मिति ।
छान्दसत्वात्तृतीयार्थे षष्ठी, किं मया कृतं शक्त्यनुरूपं तपश्चरणादियोगस्य 'किं च मम . 5) कृत्यशेषं' कर्तव्यशेषमुचितं ?, किं शक्यं वयोऽवस्थानुरूपं वैयावृत्त्यादि ‘न समाचरामि' ( કિસિ કિસ ૨૨૫ મિgિ