________________
આ દશવૈકાલિકસૂગ ભાગ-૪ હકિક ચૂલિકા-૨ સૂત્ર-
૮૯ કરાવે. ગામ, કુલ, નગર કે દેશ... ક્યાંય પણ મમત્વભાવ ન કરે.
'न प्रतिज्ञापयेत्' मासादिकल्पपरिसमाप्तौ गच्छन् भूयोऽप्यागतस्य ममैवैतानि । दातव्यानीति न प्रतिज्ञां कारयेद्गृहस्थं, किमाश्रित्येत्याह-शयनासने शय्यां निषद्यां तथा भक्तपान मिति तत्र शयनं-संस्तारकादि आसनं-पीठकादि शय्या-वसतिः निषद्यास्वाध्यायादिभूमिः 'तथा' तेन प्रकारेण तत्कालावस्थौचित्येन 'भक्तपानं' खण्डखाद्यकद्राक्षापानकादि न प्रतिज्ञापयेत्, ममत्वदोषात् । सर्वत्रैतन्निषेधमाह-'ग्रामे' शालिग्रामादौ 'कुले वा' श्रावककुलादौ 'नगरे' साकेतादौ 'देशे वा' मध्यदेशादौ । 'ममत्वभावं' ममेदमिति स्नेहमोहं न क्वचित्' उपकरणादिष्वपि कुर्यात्, तन्मूलत्वाद्दुःखादीनामिति ॥८॥
ટીકાર્થઃ માસકલ્પ કે ચતુર્માસકલ્પની સમાપ્તિ થાય, એટલે સાધુ ત્યાંથી અન્યસ્થાને જતો હોય ત્યારે ગૃહસ્થની પાસે આવી પ્રતિજ્ઞા ન કરાવે કે “હું જ્યારે ફરી અહીં આવું, [, ત્યારે મને જ આ બધું આપવું.”
પ્રશ્ન : કઈ વસ્તુને આશ્રયીને આ પ્રતિજ્ઞા ન કરાવે ?
ઉત્તર ઃ શયન = સંથારો વગેરે. આસન = પીઠક = બાજોઠ વગેરે. શય્યા = વસતિ, નિષદ્યા = સ્વાધ્યાયભૂમિ તથા ભક્તપાન = તે તે કાળ અને તે તે અવસ્થાને ઉચિત હોય
એવા પ્રકારના ખંડખાદ્યક દ્રાક્ષાપાન વગેરે. (ખાંડની ચાસણીવાળા સાટા વગેરે ખંડખાદ્યક " કહી શકાય. આશય એ કે “ઊનાળામાં હું આવું તો મને અમુક અમુક ભોજન-પાન | " આપવા, શિયાળામાં હું આવું તો મને અમુક અમુક આપવા... એમ યુવાનીમાં આવું, ન આ ઘડપણમાં આવું, માંદગીમાં આવું, આચાર્યાદિ બનીને આવું... ત્યારે અમુક અમુક શા | આપવું. આ બધું.
ક્રમશઃ કાળ અને અવસ્થાને અનુસારે ભોજન-પાનની પ્રતિજ્ઞા ગણાય.) આવી પ્રતિજ્ઞા ન કરાવવી. કેમકે એમાં મમત્વનો દોષ લાગે છે.
સર્વવસ્તુઓમાં મમત્વનો નિષેધ દર્શાવે છે કે શાલિગ્રામ વગેરેમાં કે | * શ્રાવકકુલાદિમાં કે સાકેતાદિ નગરમાં કે મધ્યદેશાદિમાં “આ મારું છે” એમ કે
સ્નેહાત્મક મોહ ક્યાંય = ઉપકરણાદિમાં પણ ન કરે. કેમકે દુ:ખ વગેરે આ કે કે મમત્વમૂલક છે. મમત્વ જ બધાનું મૂળ છે.
उपदेशाधिकार एवाह
E
F
=
