________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
ચૂલિકા-૨ સૂત્ર-૧
ચૂડા
શબ્દથી કઈ ચૂડા લેવી ? એ પ્રશ્ન થાય. પણ તુ શબ્દ લખેલો છે, એટલે એના દ્વારા ભાવચૂડા લેવાનું સુચન થઈ જાય છે.)
આ ચૂડા શ્રુતજ્ઞાન છે.
પ્રશ્ન : આ તો અક્ષરાત્મક જડ વસ્તુ છે, એ શ્રુતજ્ઞાન શી રીતે ?
ઉત્તર ઃ કારણમાં કાર્યોપચાર દ્વારા ચૂડા શ્રુતજ્ઞાન કહેવાય. (આ શબ્દાત્મક ચૂડા કારણ છે, એના શ્રવણથી શ્રોતાને શ્રુતજ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે..)
न
मो
આ શ્રુતજ્ઞાન કેવલિભાષિત છે. અર્થાત્ કેવલી વડે સાક્ષાત્ પ્રરૂપણા કરાયેલી આ ચૂડા છે શ્રુતજ્ઞાન છે, આમ તો બધું શ્રુતજ્ઞાન કેવલિભાષિત જ હોય છે, એટલે આ વ્હેવતી માષિત વિશેષણ નકામું = નિષ્ફળ ગણાય. પણ બીજા બધા શ્રુતજ્ઞાનો કેવલીએ સું ગણધરાદિને પ્રરૂપ્યા, તેઓએ તેના આધારે શ્રુતજ્ઞાનની રચના કરી... આમ એ શ્રુતજ્ઞાનો સાક્ષાત્ તો ગણધરાદિભાષિત છે, કેવલિભાષિત પરંપરાએ છે.
ના
જ્યારે આ ચૂલિકા અનંતરરીતે = સાક્ષાત્ કેવલિભાષિત છે, એટલે બીજા શ્રુતજ્ઞાનો મૈં કરતાં આની આ વિશેષતા છે, એટલે આ વ્હેવત્તિમાષિતા વિશેષણ સફળ છે, સાર્થક ત મે છે.
સાધ્વીજી ઉદ્વેગ પામ્યા કે “મેં સાધુની હત્યા કરી” એટલે “હું તીર્થંકરને પૂછું” એમ વિચારે
शा
છે. સાધ્વીજીના ગુણોથી આકર્ષાયેલી દેવતા વડે શ્રી સીમંધરસ્વામી પાસે લઈ જવાઈ.
저
(પ્રશ્ન : પણ એ કયા આધારે કહી શકાય કે આ ચૂલિકા સાક્ષાત્ કેવલિભાષિત છે ?) ઉત્તર : વૃદ્ધવાદ આ પ્રમાણે છે. (આચાર્યોની પરંપરામાં આ ચૂલિકા અંગે નીચે ff મુજબ વાત જાણવા મળી છે કે) કોઈક સાધ્વીજીએ કુરગડુ જેવા કોઈક અસહિષ્ણુ સાધુને નિ ચોમાસીચૌદશ વગેરે દિવસે ઉપવાસ કરાવ્યો. તે તેની આરાધનાથી મૃત્યુ જ પામ્યો. 7
न
X X
ભગવાનને પ્રશ્ન કર્યો. “તું અદુચિત્તવાળી છે, સાધુનો ઘાત કરનારી નથી.” એમ કહી
ભગવાને આ ચૂડા એમને ગ્રહણ કરાવી. (આ રીતે આ ચૂડા સાક્ષાત્ કેવલિભાષિત છે...)
આ ચૂડાત્મક શ્રુતજ્ઞાનને જ વિશેષથી દર્શાવે છે કે જે ચૂડાને સાંભળીને પુણ્યાનુબંધીપુણ્યવાળા જીવોને અચિત્ત્વચિંતામણી સમાન ચારિત્રધર્મમાં મતિ ઉત્પન્ન થાય, ભાવથી શ્રદ્ધા થાય. આના દ્વારા ચારિત્ર અને ચારિત્રનું બીજ ઉત્પન્ન થાય છે” એ પ્રમાણે કહેવાયેલું છે.
(‘ભાવથી શ્રદ્ધા થાય’ એ જે કહ્યું, એનાથી પરમાર્થથી એ જણાવ્યું કે “શ્રોતાને આ
” F
૨૦૦
બ
EE E F
य
