________________
હમ દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૪
હા ચૂલિકા-૧ સૂત્ર - ૧ - किंचिद्हाश्रमेणेति संप्रत्युपेक्षितव्यमिति 'अष्टादशं पदं भवति' अष्टादशं स्थानं भवति । १८ । 'भवति चात्र श्लोकः' अत्रेत्यष्टादशस्थानार्थव्यतिकरे, उक्तानुक्तार्थसंग्रहपर . इत्यर्थः, श्लोक इति च जातिपरो निर्देशः, ततः श्लोकजातिरनेकभेदा भवतीति प्रभूतश्लोकोपन्यासेऽपि न विरोधः ॥
(૧૮) પૂર્વે દુશ્ચર્ણ, દુષ્પતિકાન્ત એવા કરેલા કર્મોનો વેદીને = અનુભવીને મોક્ષ થાય છે. અનુભવ્યા વિના નહિ, કે તપથી ક્ષય કર્યા વિના નહિ.
પાપો એટલે અપુણ્યરૂપ કર્મો. શબ્દથી પુણ્યરૂપ કર્મો પણ સમજી લેવા. તે | 7 શબ્દ કારિત, અનુમત એ બંનેને લઈ લેવા માટે, એટલે કે એ વિશેષપદાર્થ, | દર્શાવવા માટે છે. જો શબ્દ શિષ્યને આમંત્રણ કરવામાં છે. કૃત = મન, વચન, કાયાના યોગોવડે સામાન્યથી ઉત્પન્ન કરાયેલા... કર્મ = જ્ઞાનાવરણીય વગેરે ઘાતી-કર્મો અને અશાતા વગેરે અઘાતીક. આ બધા કર્મો પૂર્વે = અન્યજન્મોમાં | પ્રમાદ અને કષાયથી ઉત્પન્ન થયેલા એવા ખરાબ આચારોવડે ઉત્પન્ન કરાયેલા છે. તે અહીં કારણમાં કાર્યોનો ઉપચાર કરીને દુચ્ચરિત-હિંસાદિરૂપ કારણમાં પાપકર્મરૂપ | કાર્યનો ઉપચાર કરીને એ કર્મો દુશરિતશબ્દથી ઓળખાવાયા છે.
અથવા તો આ જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મો દુશ્ચરિતનાં = હિંસાદિનાં કારણ છે, માટે પણ એ દુશ્ચરિત કહેવાય. અહીં હિંસાદિરૂપ કાર્યમાં કર્મરૂપી કારણનો ઉપચાર કરેલો જાણવો. વિના આ કર્મો દુરિત છે, એમ દુષ્પરાક્રાન્ત છે. એટલે કે મિથ્યાદર્શન, અવિરતિથી નિ તે ઉત્પન્ન થયેલા જે દુષ્ટ પરાક્રમો, તેનાથી ઉત્પન્ન થયેલા આ કર્મો દુષ્પરાક્રમ-દુષ્પરાક્રાન્ત શા કહેવાય છે.
અથવા તો દુષ્પરાક્રમના હેતુભૂત આ કર્મો દુષ્પરાક્રમ કહેવાય છે. અહીં = દુષ્પરાક્રમરૂપી કાર્યમાં કર્મ રૂપી કારણનો ઉપચાર કરેલો છે.
અહીં દારૂ પીવો, અશ્લીલવચનો, ખોટાવચનો આ બધું દુરિત. વધ, બંધન વગેરે દુષ્પરાક્રાન્ત.
આ બધા આવા પ્રકારના કર્મોના ફલને અનુભવીને તે કર્મોનો મોક્ષ થાય. પણ છે અનુભવ્યા વિના મોક્ષ ન થાય. મોક્ષ એટલે પ્રધાનપુરુષાર્થ. « શબ્દ વાક્યશેષ ,
' આના દ્વારા સકર્મકના મોક્ષનો વ્યવચ્છેદ કહ્યો. આશય એ છે કે કેટલાકો એમ માને છે Sછે છે કે “કર્મયુક્ત જીવોનો પણ મોક્ષ થાય.” પણ અહીં સ્પષ્ટ દર્શાવી દીધું કે આ કર્મોનાં દર
