________________
× છે !
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪ `एतदेव दर्शयति
जया ओहाविओ होइ, इंदो वा पडिओ छमं । सव्वधम्मपरिब्भट्ठो, स पच्छा
પરિતમ્બફ રા
ચૂલિકા-૧ ગાથા - ૨-૩
એ જ દેખાડે છે.
ગા.૨. ગાથાર્થ : જ્યારે ઉત્પ્રવ્રુજિત થાય છે, ત્યારે ધરતી પર પડેલા ઈંદ્રની જેમ સર્વધર્મોથી પરિભ્રષ્ટ તે પાછળથી અનુતાપ કરે છે.
S
यदा ‘अवधावित:' अपसृतो भवति संयमसुखविभूतेः, उत्प्रव्रजित इत्यर्थः, 'इन्द्रो वे 'ति देवराज इव 'पतितः क्ष्मां ' क्ष्मां गतः, स्वविभवभ्रंशेन भूमौ पतित इति भाव:, क्ष्मा - भूमि: । 'सर्वधर्मपरिभ्रष्टः' सर्वधर्मेभ्यः - क्षान्त्यादिभ्य आसेवितेभ्यो ऽपि स्तु | यावत्प्रतिज्ञमननुपालनात् लौकिकेभ्योऽपि वा गौरवादिभ्यः परिभ्रष्टः - सर्वतश्च्युतः, स पतितो भूत्वा 'पश्चात् ' मनाग् मोहावसाने 'परितप्यते' किमिदमकार्यं त मयाऽनुष्ठितमित्यनुतापं करोतीति सूत्रार्थः ॥ २ ॥
ટીકાર્થ : સંયમના સુખોની વિભૂતિથી જયારે એ દૂર સરકી જાય છે. એટલે કે ઉત્ક્રદ્રજિત બને છે, ત્યારે જેમ પોતાના વૈભવનાં ભ્રંશથી દેવરાજ પૃથ્વી પર પડે તેમ ક્ષમા
વગેરે સેવન કરાયેલા એવા પણ સર્વધર્મોથી, તેનું પ્રતિજ્ઞા સુધી પાલન ન કરવાને લીધે નિ ભ્રષ્ટ થયેલો અને લૌકિક એવા પણ સન્માન વગેરેથી ભ્રષ્ટ થયેલો તે, પતિત થઈને કંઈક નિ મૈં મોહનો અંત થાય ત્યારે પશ્ચાત્તાપ કરે છે. “આ મેં શું અકાર્ય કર્યું ?” એમ પશ્ચાત્તાપને ૧ કરે છે.
शा
स
जया अ वंदिमो होइ, पच्छा होइ अवंदिमो । देवया व चुआ ठाणा, स पच्छा પતિધ્વજ્ઞ રૂ।
न
शा
(પ્રતિજ્ઞા આખી જીંદગીની હતી, પણ એ રીતે પાળી નથી, એટલે એ એનાથી ભ્રષ્ટ F થયેલો ગણાય. સાધુપણામાં મળતા માનાદિ ઉત્પદ્રજિતને નથી મળતા, માટે એ ગૌરવાદિથી ભ્રષ્ટ થયેલો ગણાય..)
ना
य
ગા.૩. ગાથાર્થ : જ્યારે એ વત્ત્વ હોય છે, પછી અવન્ધ થાય છે. સ્થાનથી ચ્યવેલી દેવતાની જેમ તે પછી પરિતાપ કરે છે.
यदा च वन्द्यो भवति श्रमणपर्यायस्थो नरेन्द्रादीनां पश्चाद्भवत्युन्निष्क्रान्तः
૧૯૧
त
* * *
