________________
*F
આ દશવૈકાલિકસૂર ભાગ-૪ 2
ચૂલિકા-૧ સૂત્ર - ૧ છેફળને ભોગવ્યા વિના મોક્ષ થતો જ નથી. એટલે એ મત ખોટો છે.
પ્રશ્ન : તે મતવાળાઓ શું માને છે ?
ઉત્તર : જીવો કર્મથી યુક્ત હોય, તો પણ પોતાનો વિપાક આપવા માટે છે | સહકારી કારણોની અપેક્ષા રાખે છે. જો સહકારી કારણોનો વિરોધ થઈ જાય, તો તે કર્મો | પોતાના ફલનું દાન કરી શકતા નથી. આવા કર્મોવાળા જીવો મોક્ષમાં જાય, તો પણ
સહકારીકારણો ન હોવાથી તેઓને કર્મફલ ન મળે. (જેમ મનુષ્યને નારકગતિનામકર્મ છે, |ી પણ નરકસ્થાનાદિ સહકારી કારણો ન હોવાથી તે નરકદુઃખાદિરૂપ સ્વફલ આપી શકતું ન - નથી. એવું સકર્મક મુક્તજીવોમાં સદા માટે સમજવું.)
પણ આ બરાબર નથી. કેમકે કર્મોને ભોગવ્યા વિના મોક્ષ ન થાય. કેમકે કર્મો |s તુ તેવા પ્રકારના જ છે. (કે તેઓના ફલનો ભોગ કર્યા વિના તેની હાજરીમાં મોક્ષ ન થાય.) તું તેવાપ્રકારના જ હોવાનું કારણ એ કે જો એ કર્મો પોતાના ફળને ન આપે, તો એ કર્મ જ ન ગણાય...
(હવે ફળ ભોગવ્યા વિના પણ મોક્ષ થવાનો પ્રકાર બતાવે છે કે) અનશન વગેરે તે ન અને પ્રાયશ્ચિત વગેરે રૂપ જ વિશિષ્ટ ક્ષાયોપથમિકભાવસ્વરૂપ તપ, તેના વડે કર્મને ન વિનાશ પમાડીને મોક્ષ થાય. | (કાં તો ફલના ભોગ દ્વારા, કાં તો તપ દ્વારા કર્મનો વિનાશ કર્યા બાદ જ મોક્ષ જ થવાનો, પણ સકર્મકનો તો મોક્ષ નથી જ થવાનો...). [ અહીં વેદન આ પ્રમાણે કે જે કર્મો ઉદયમાં આવી ગયેલા છે, જેમાં કોઈપણ ઉપક્રમ | ' શરુ કરાયેલો નથી. અર્થાત જેને એક સાથે ખતમ કરાતા નથી, એવા કર્મોનું ક્રમશઃ ફલ" I અનુભવવું એ વેદન. જેમ કોઈ રોગ ઉદયમાં આવે, એને કોઈ ઉપક્રમ લાગેલો ન હોય, આ " તો એ ક્રમશઃ અનુભવાય તેમ.
આ વેદન બીજાકર્મોનાં બંધનું કારણ ન બનનારા એવા પરિફલેશવડે થાય, અર્થાત્ * આ અશાતાદિના વેદનમાં દુઃખો તો અનુભવવા જ પડે, પણ એનાથી નવાકર્મો ન થ|| બંધાય.
જ્યારે તપદ્વારા કર્મોનો ક્ષય આ પ્રમાણે કે જેમ ઉદયમાં નહિ આવેલા અને આવેલા છે * રોગોનો નાશ ઉપક્રમ = ઔષધવગેરેથી થાય. એમ ઉદયમાં આવેલા અને નહિ આવેલા છે!
દોષોનાં નાશ અન્યનિમિત્તનાં પ્રારંભદ્વારા સમ્યફ ઉપક્રમ લગાડવાવડે થાય. અર્થાત્ | છે અનશનાદિ કરવામાં આવે, એનાથી કર્મોને ઉપક્રમ લાગે, એનાથી તે ક્ષય પામે.
45
=
=
=
