________________
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪ ચૂલિકા-૧ સૂત્ર - ૧ चिन्तनीयमिति सप्तमं स्थानं ७ । तथा 'दुर्लभः खलु भो ! गृहिणां धर्म' इति प्रमादबहुलत्वाद्दुर्लभ एव 'भो' इत्यामन्त्रणे गृहस्थानां परमनिर्वृतिजनको धर्मः, किंविशिष्टानामित्याह - ' गृहपाशमध्ये वसता 'मित्यत्र गृहशब्देन पाशकल्पाः पुत्रकलत्रादयो गृह्यन्ते, तन्मध्ये वसताम्, अनादिभवाभ्यासादकारणं स्नेहबन्धनम्, एतच्चिन्तनीयमित्यष्टमं स्थानं ८ । तथा 'आतङ्कस्तस्य वधाय भवति" आतङ्कः 'सद्योघाती विषूचिकादिरोगः 'तस्य' गृहिणो धर्मबन्धुरहितस्य 'वधाय' विनाशाय भवति, तथा वधश्चानेकवधहेतुः, एवं चिन्तनीयमिति नवमं स्थानं ९ । तथा 'संकल्पस्तस्य वधाय भवति' 'संकल्प' इष्टानिष्टवियोगप्राप्तिजो मानस आतङ्कः, 'तस्य' गृहिणस्तथा ऽ चेष्टायोगान्मिथ्याविकल्पाभ्यासेन ग्रहादिप्राप्तेर्वधाय भवति, एतच्चिन्तनीयमिति दशमं 5 स्तु स्थानं १० ।
मा
(૬) વાન્તનું પ્રત્યાપાન એટલે પહેલાં ખાધેલી અને પછી વમી નાંખેલી વસ્તુનો ફરી ભોગ કરવો તે. આ તો કુતરા, શિયાળ વગેરે તુચ્છજીવોનો આચાર છે કે તેઓ ખાધેલું | વમી નાંખ્યા. બાદ પાછા ખાય. આ સજ્જનોને નિન્દનીય છે. વ્યાધિદુઃખને ઉત્પન્ન ત મૈં કરનારા છે. હવે સાધુએ તો દીક્ષાના સ્વીકાર દ્વારા ભોગો વમી નાંખ્યા છે. એટલે એ સ્મે ભોગોનું પ્રત્યાપાન = પુનઃસેવન પણ વાન્તપ્રત્યાપાન જેવું જ બને છે... આ વિચારવું. આ છઠ્ઠું સ્થાન છે.
जि
(૭) અધોગતિ એટલે નારક અને તિર્યંચની ગતિ. તેમાં રહેવું તે અધોગતિવાસ. નિ न એના નિમિત્તભૂત એવું કર્મ અહીં અધોગતિવાસ શબ્દથી લેવું. તે કર્મનું સામીપ્યથી न અંગીકરણ એટલે કે અધોગતિના નિમિત્તભૂત કર્મોનું ગાઢબંધનરૂપ આ ઉત્પ્રેજનદીક્ષાત્યાગ છે.
शा
મ
ना
य
આ વિચારવું. આ સાતમું સ્થાન છે.
(૮) ગૃહસ્થો પ્રમાદથી ભરેલા છે. એટલે એમને પરમસુખને ઉત્પન્ન કરનારો ધર્મ દુર્લભ જ છે. એ ગૃહસ્થોની વિશેષતા દર્શાવે છે કે ‘તેઓ ઘરપાશની મધ્યમાં રહેલા છે.’ અહીં ગૃહૈં શબ્દથી પાશ જેવા પુત્ર, પત્ની વગેરે લેવા. તેમની વચ્ચે રહેનારા ગૃહસ્થોને ધર્મ દુર્લભ જ છે. અનાદિભવના અભ્યાસથી વગર કારણે ગૃહસ્થોને પુત્રાદિ પર સ્નેહબંધન હોય છે.
આ વિચારવું. આ આઠમું સ્થાન છે. (૯) ધર્મબંધુ
ધર્મમિત્રો વિનાના ગૃહસ્થને આતંક થાય તો એ વધને માટે
૧૮૩
=
BFF P
***
