________________
ज्ञानचन्द्रिका टीका - पटदृष्टान्तः
७२३
I
पुरुषस्तयोर्द्वयोरपि शिरः केशान् कङ्कतिकया संमार्जयति । केशानां संमार्जने कृते सति ऊर्जामयपट स्वामिनः केशेभ्य ऊर्णावयवा विनिर्गताः, ततो ज्ञातम् अयमेव कम्बलस्य स्वामीति द्वितीयो निगृहीतः । स न्यायाध्यक्षेण समर्पितं स्वकीयं सूत्रमयं वस्त्रं गृहीत्वा प्रथमो गतः ।
।। इति पञ्चमः पटदृष्टान्तः ॥ ५ ॥
अथ षष्ठः सरटदृष्टान्तः
कश्चित् पुरुषः पुरीषोत्सर्गं कर्तु वने प्रविष्टः । तत्र क्वचिद् बिलमदृष्ट्वा तत्समी मलत्यागार्थमुपविष्टः तदा सरटो विले प्रविशन् स्त्रपुच्छेन तस्य गुदं स्पृष्टवान् । बात करते करते यहां तक बात बन गई कि उन दोनों को अपना न्याय प्राप्त करने के लिये राजकूल तक में जाना पडा । न्यायाध्यक्ष ने इन दोनों की बातें सुन कर अपने बुद्धिबल से कचहरी के किसी सिपाही को आदेश दिया कि तुम इन दोनों के केशों को कंधी से उँछो। उसने वैसा ही किया। जिसके ऊनके वस्त्र थे उसके केशों में से ऊन के अवयव निकले। इससे यह बाते जानने में देर नहीं लगी कि यह ऊनी वस्त्रों का मालिक है, सूती का नहीं । इस तरह न्यायाध्यक्ष द्वारा अपने सूती वस्त्र प्राप्तकर वह चला गया ॥ ५ ॥
॥ यह पांचवां पटहृष्टान्त हुआ ॥५॥ छट्ठा सरटदृष्टान्त
कोई पुरुष मलत्याग करने के लिये जंगल में गया । वहाँ वह पुरुष किसी स्थान पर मलत्याग करने के निमित्त बैठा । जहाँ वह बैठा था, उसी के समीप में गिरगिट की बिल थी जिस को उस ने नहीं देखा । उसी એટલે સુધી આગળ વધી કે તે બન્નેને ન્યાય કરાવવા માટે રાજસભામાં જવું પડયું. ન્યાયાધીશે તે બન્નેની વાત સાંભળીને પેાતાના બુદ્ધિબળથી તેના નિકાલ કર્યાં. તેમણે કચેરીના એક સિપાઈ ને આજ્ઞા કરી કે તુ ં આ બન્ને માણુસના વાળને કાંસકી વડે આળ. તેણે તે પ્રમાણે જ કર્યું. તેથી જેનાં ગરમ વસ્ત્રો હતાં તેના વાળમાંથી ઉનના રેસા નીકળ્યાં. તેથી તે વાત સમજતા વાર ન લાગી કે તે ગરમ વસ્ત્રોના માલિક છે, સૂતરાઉના નહી'. આ પ્રમાણે ન્યાયાધીશ દ્વારા પાતાનાં સૂતરાઉ કપડાં મેળવીને તે ચાલ્યા ગયેા. ॥ ૫ ॥
! આ પાંચમુ ઢ દૃષ્ટાંત સામાસ ૫ ૫ ૫
छ सरट दृष्टांत
--
કાઈ પુરુષ ઝાડે કરવા માટે જંગલમાં ગયા. ત્યાં કોઈ સ્થાને તે ઝાડા કરવા માટે બેઠા. તે જ્યાં બેઠા હતા તેની જ પાસે કાચી'ડાનું એક દર હતું,
શ્રી નન્દી સૂત્ર
