________________
ज्ञानचन्द्रिका टीका - पुत्रदृष्टान्तः
७४३
atri कुरु । एकैकं भागमे कैकस्यै समर्पयत । एतन्मन्त्रवचनं श्रुत्वा तस्य बालकस्य जननी शिरसि कृतवज्रप्रहारेव परमव्याकुला सति मंत्रिणं प्राह- हे स्वामिन्! अयमेतस्या एव पुत्रोऽस्तु अहं तु पुत्रं नेच्छामि । पुत्रोऽयमस्या एवदीयताम्, किंत्वयं न हन्तव्यः वरमियं गृहस्वामिनी भवतु नास्ति मे किंचिदपि दुःखम् । अहं स्वन्यस्य कस्यचिद्दासीभूत्वा दूरस्थिताऽपि बालकं यदि जीवितं द्रक्ष्यामि, तावताऽपि मनसि मम संतोषः स्यात् । किं तु बालकमनालोक्य मया प्राणान् बुद्धि से उन दोनों के विवाद का निर्णय किया और राजपुरुषों को आदेश दिया, कि इन दोनों का जितना द्रव्य है उसके दो विभाग करो, साथ में बालक के भी करोंत से चीर कर दो टुकडे करो । एक एक टुकड़ा और द्रव्य का एक एक विभाग इन दोनों को दे दो। इस तरह मंत्री के वचन सुनकर बालक की माता के हृदय में चोट पहुँची । वह वज्र प्रहार से निहत होकर रोती हुई मंत्री से कहने लगी- स्वामिन् । बालक के दो टुकडे मत करवाइये । भले ही यह बालक इसका रहे । मुझे ऐसी अवस्था में बालक की चाहना नहीं है । पुत्र इसको ही दे दीजिये । कम से कम इसके पास रहने से यह जीवित तो रहेगा। मुझे घर की स्वामिनी बनने में ऐसी अवस्था में कोई सुख नहीं है । यही घर की स्वामिनी बने, मुझे इस बात का जरा भी दुःख नहीं है । मैं तो किसी दूसरे के घर का काम काज कर अपने दिन निकाल लूंगी, परन्तु बालक तो सुरक्षित रहेगा और मैं वहीं से इसको देख २ कर आनंदित
તેમના ઝગડાના નિર્ણય કર્યો અને રાજપુરૂષોને હુકમ કર્યો કે આ બન્ને પાસે જે ધન છે તેના બે ભાગ પાડા અને ખાળકના પણ કરવતથી ચીરીને એ ટુકડા કરો. એક એક ટુકડા તથા દ્રવ્યના એક એક હિસ્સા આ બન્નેને આપે. મંત્રીના એવાં વચના સાંભળતાં જ ખાળકની માતાના હૃદયમાં આઘાત લાગ્યા. તેના પર જાણે વજાના પ્રહાર પડયેા હોય તેમ આઘાત પામેલી તે રડતી રડતી મંત્રીને કહેવા લાગી, “સાહેબ માળકના બે ટુકડા ન કરાવશે. ભલે આ બાળક તેની પાસે રહે. મને આ હાલતમાં બાળક લેવાની ઈચ્છા નથી. પુત્ર તેને જ આપી દો. તેની પાસે રહેવાથી તે જીવતા તા રહેશે. આ સ્થિતિમાં ઘરની માલિક બનવામાં મને કંઈ સુખ નહીં મળે. ભલે તે જ ઘરની માલિક અને, મને એ વાતનું બિલકુલ દુઃખ નથી. હું તેા બીજા લેાકેાના ઘરનું કામકાજ કરીને જીંૠગીના ખાકીના દિવસા કાપીશ, પણ બાળક તે સુરક્ષિત રહેશે, અને
શ્રી નન્દી સૂત્ર
