________________
ज्ञानचन्द्रिकाटीका-लक्षणदृष्टान्तः, ग्रन्थिदृष्टान्तः
७८५
तान् गृहाण, आभ्यामलम, इमौ न शोभनौ । एवमुक्तोऽसावश्वरक्षकः स्वामिवचनं नामन्यत । ततोऽश्वरवामिनाचिन्तितम् - अयमश्वरक्षको मया गृहजामाताकरणीयः । अन्यथाऽयं तावश्वा गृहीत्वा गमिष्यति । लक्षणसम्पन्नेनाश्वेन कुटुम्बस्य वाऽश्वस्य वा वृद्धिर्भविष्यति । एवं विचिन्त्य स स्वपुत्र्या सह तस्य विवाहं कारितवान् । तं च गृहजामातरं विधाय द्वावपि लक्षणसम्पन्नाववौ स्वगृहे स्थापितवान् । इत्यश्व स्वामिनो विनयजा बुद्धिः ।
॥ इत्यष्टमो लक्षणदृष्टान्तः ॥ ८ ॥ अथ नवमो ग्रन्थिदृष्टान्तः
कदाचित् पाटलिपुत्र नाम्निनगरे मुरुण्ड नामको राजा राज्यं करोति । अन्य ये तो अच्छे नहीं हैं । इस प्रकार स्वामी के वचन सुनकर उसने कहा - महाराज ! मैं तो इन्हें ही लूंगा, दूसरों की चाहना मुझे नहीं है । अश्वमालिक ने इस तरह के जब उसके वचन सुने तो मन में उसने विचार किया कि अब तो इसे घरजमाई बनाने में ही लाभ है, नहीं तो यह इन दोनों घोड़ों को लेकर यहां से अवश्य चला जायगा । इस तरह विचार कर उसने अपनी पुत्री के साथ उसका विवाह कर दिया । और उसको घर जमाई रख लिया । तथा उन दोनों लक्षणसंपन्न घोड़ों को भी । इस प्रकार अश्वस्वामी ने वैनयिकीबुद्धि के प्रभाव से अपना काम बना लिया ॥ ८ ॥
॥ यह आठवां लक्षणदृष्टान्त हुआ ॥ ८ ॥ नौवां ग्रन्थिदृष्टान्त -
किसी समय पाटलिपुत्र में ( पटना शहर में ) मुरुण्ड नाम का राजा કર. આ ઘેાડા શા માટે લે છે? એ તે સારા નથી ” માલિકના આ પ્રકારનાં વચન સાંભળીને તેણે કહ્યું " शेह साहेब ! हुं तो मे घोडा दश, मील લેવાની મારી ઈચ્છા નથી. ” ઘેાડાના માલિકે જ્યારે આ પ્રકારના તેના શબ્દો સાંભળ્યા ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે હવે તેા તેને ઘરજમાઈ બનાવવામાં જ લાભ છે, નહી' તા તે આ બન્ને ઘેાડાને લઈને અહીંથી ચાલ્યા જશે. આવા વિચાર કરીને તેણે પેાતાની પુત્રી સાથે તેના લગ્ન કરી નાખ્યા. અને તેને ઘરજમાઈ તરીકે રાખ્યા, અને તે અને લક્ષણાયુક્ત ઘેાડા પણ તેની પાસે જ રહ્યા. આ રીતે અશ્વના માલિકે વનયિકીબુદ્ધિના પ્રભાવે પેાતાનું કામ પાર પાડયું । ૮ ।। ॥ माभु क्षणुदृष्टांत सभाप्त ॥ ८ ॥ નવસુ' ગ્રન્થિષ્ટાંત
કેાઈ સમયે પાટલિપુત્રમાં (પટણા શહેરમાં ) મુરુડ નામના રાજા રાજ્ય
શ્રી નન્દી સૂત્ર
