________________
ज्ञानचन्द्रिका टीका- साधुन न्दिषेणदृष्टान्तः, धनदत्तदृष्टान्तः
८१३
सम्यक् संयमाराधनतत्परो जातः ॥ इति साधोः पारिणामिकी बुद्धिः ॥ इति षष्ठः साधुनन्दिषेणदृष्टान्तः ॥ ६॥
अथ सप्तमो धनदत्तदृष्टान्तः ॥ ७ ॥
चम्पानगर्यां धनदत्तो नाम श्रेष्ठी निवसति । तस्य पुण्यप्रभावेण विपुलं धनं विपुलः परिवारो विपुला ऋद्धिरासीत् । स च विपुलसत्कारसम्मान संपन्नः सर्वसुखसमन्वितः समृद्धिसमृद्धः केनाऽप्यपरिभूतश्चाभूत् । एकस्मिन् दिने तस्य श्रेष्ठिनः सुपात्रदान करुणादानाभयदानादिविषये बुद्धिविपर्यासः संजातः । ततः स चिन्तयतिकथमद्य मम बुद्धिविपर्यासः संजात इति । तत स्तेन शुभकर्मोदयवशात् तत्क्षणमेव ने जब यह देखा तो अपने विचार की निन्दा की और उसी समय संभल कर अपने व्रतों की रक्षा की ॥ ६ ॥
सातवां घनदत्त का दृष्टान्त- चंपानगरी में धनदत्त नाम का एक सेठ रहता था । उस के यहां पुण्योदय से विपुल धन, विपुल परिवार और विपुल ऋद्धि थी । लोग उसका सब से अधिक आदर सत्कार एवं सन्मान किया करते थे । सांसारिक किसी भी सुख की उसके यहां कमी नहीं थी । तिरस्कार कैसा होता है यह वह स्वप्न में भी नहीं जानता था । एक दिन की बात है कि इस सेठ के सुपात्रदान, करूणादान, तथा अभयदान आदि के विषय में बुद्धि की विपर्यासता हो गई । इस विप
सता के आने का कारण क्या है इस बात का जब उसने ज्ञानदृष्टि से विचार किया तो शुभ कर्मोके उदय से उसके अन्तःकरण में संसार की असारताका भान होने लगा, उसने 'शुभस्य शीघ्रम्' की उक्तिको चारितार्थ
કરીને વિરક્ત થઈ ગયો. સાધુએ જ્યારે તે જોયું ત્યારે તેને પોતાના વિચાર માટે પસ્તાવા થયા અને તેજ સમયથી સાવધાનીપૂર્વક તે પાતાનાં ત્તોનુ રક્ષણ કરવા લાગ્યા. ॥ ૬॥
સાતમું ધનદત્તનું દૃષ્ટાંત-ચંપા નગરીમાં ધનદત્ત નામના એક શેઠ રહેતા હતા, તેમને ત્યાં પુન્યોદયને કારણે વિપુલ ધન, વિપુલ પરિવાર અને વિપુલ ઋદ્ધિ હતી. લાકે સૌથી વધારે તેમને આદર સત્કાર કરતા હતા. કોઇ પણ પ્રકારનાં સાંસારિક સુખની તેમને ત્યાં ઉણુપ ન હતી તિરસ્કાર એટલે શું એ તે તેમણે સ્વપ્નમાં પણ અનુભવ્યું ન હતુ. એક દિવસ એવું બન્યુ કે સુપાત્રદાન, કરુણાદાન, અભયદાન આદિના વિષયમાં તે શેડની બુદ્ધિની અશ્રદ્ધા થઈ ગઈ. આ અશ્રદ્ધા આવવાનું શું કારણ છે તેને જ્યારે તેમણે જ્ઞાનદષ્ટિથી વિચાર કર્યો ત્યારે શુભ કર્મના ઉદયથી તેમના અ ંતઃકરણમાં સંસારની અસારતાનું ભાન થવા
શ્રી નન્દી સૂત્ર
