Book Title: Aapt Mimansa
Author(s): Jaychand Chhavda
Publisher: Anantkirti Granthmala Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 59
________________ ANNovnon अनन्तकीर्ति-ग्रन्थमालायाम्वास्तवमैं संभवै नाहीं । जातें कर्ता क्रिया आदिमैं तौ उपजना विनशना है सौ यह मानिये तो ब्रह्म अनित्य ठहरै अर द्वैतका प्रसंग आवै तथा उपजना, विनशना एकहीकै आपहीतै अन्य कारण विना होय नाहीं । यदि ये भेद अविद्यानै मानें तो अविद्याकू तौ अवस्तु मानें है अर अवस्तुकै कार्यकारणविधान संभवै नांहीं । बहुरि अविद्याकू यदि वस्तु मानें तौ द्वैतपणां आवै इत्यादि प्रत्यक्ष अनुमान प्रमाणतै विरोध आवै है ताकी चर्चा अष्टसहस्रीतें जाननी ॥ २४ ॥ आगैं इस अद्वैतपक्षविर्षे ही अन्य दूषण दिखावते सते आचार्य कहैं हैं कर्मद्वैतं फलद्वैतं लोकद्वैतं च नो भवेत् । विद्याविद्याद्वयं न स्याहन्धमोक्षद्वयं तथा ॥२५॥ अर्थ-पूर्वोक्त अद्वैतएकान्तपक्ष” लौकिक अर वैदिक कर्म अथवा शुभ-अशुभकर्मका आचरण अथवा पुय-पाप कर्म ऐसा कर्मद्वैत न ठहरै । बहुरि कर्मद्वैतका फल भला-बुरा, सुखदुखका द्वैत न ठहरै । बहुरि फल भोगनेका आश्रय यह लोक न ठहरै । यदि यहां ऐसा कहै जो कर्म आदिका द्वैत अविद्याके उदयतें है तो तहां उत्तरमैं कहिये है कि धर्म-अधर्मका द्वैतका अभाव होते विद्याअविद्याका द्वैत संभवै नाहीं । बहुरि विद्या-अविद्या नाही तब बंधमोक्षके द्वैतका अभाव होय । बहुरि यदि विद्या-अविद्या भी कल्पित मानें तौ शून्यवादीकी कल्पना भी मानना ठहरै सो यह युक्त नाहीं । परीक्षाप्रधानी तौ परमार्थरूप किछू फल विचारि प्रवर्ते हैं । पुण्य-पाप, सुख-दुख, यहलोक-परलोक, विद्या-अविद्या, बंध-मोक्ष ऐसैं विशेषरहित तत्व तौ परीक्षावान आदरै नांहीं । शून्यवादकू कौन आदरै ? ॥ २५॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144