Book Title: Aapt Mimansa
Author(s): Jaychand Chhavda
Publisher: Anantkirti Granthmala Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 94
________________ आप्त- मीमासा | ६९ नित्यपना है तातैं सर्व अवस्थाविषै अन्यपनाका अभाव है तातैं अनन्यताका एकान्त है सो सदा एकस्वरूप रहै है अन्यस्वरूप कबहूं न होय । ताकूं आचार्य कहैं हैं— अनन्यतैकांतेऽणूनां संघातेऽपि विभागवत् । असंहतत्वं स्याद् भूतचतुष्कं भ्रान्तिरेव सा ।। ६७ ॥ अर्थ — परमाणू निकैं अनन्यता कहिये अन्यस्वरूप न होनेका एकान्त, होनेतैं संघात कहिये परस्पर मिल एकान्त होतैं भी. विभाग कहिये पहलें न्यारे न्यारे विभागरूप थे ताकी तरह मिले नाहीं ठहरें, जातैं मिल स्कंध स्वरूप न भये जो मिलकर स्कंधरूप भये मानिये तो अनन्यताका एकान्त न ठहरै कथंचित् अन्यस्वरूप भये ठहरै | बहुरि स्कंधरूप न भये ठहरै | बहुरि स्कवरूप न भये तब पृथ्वी, जल, तेज, वायु ऐसा भूतका चतुष्टय देखिये है सो भ्रान्तिरूप ठहरै । जातैं भूतचतुष्क परमाणूनिका कार्य मानिये है सो भ्रम ठहरे ॥ ६७ ॥ 1 आगें, भूतचतुष्ककूं भ्रान्ति मानें दोष आवै है सो दिखावें हैं कार्य भ्रान्तेरणुभ्रान्तिः कार्यलिङ्गं हि कारणम् । उभयाभावतस्तत्स्थं गुणजातीतरच्च न ।। ६८ ॥ - अर्थ - परमाणूनिके कार्य जो पृथ्वी आदि भूतचतुष्क तिनं नमस्वरूप मानें तैं परमाणु भी भ्रमस्वरूप ही ठहरें हैं । जातैं कारण है सो कार्यलिंगस्वरूप है अर कार्यलिङ्गतैं ही कारणका अनुमान करिये हैं । कार्य भ्रम ठहरै तब ताका कारण भी भ्रमही ठहरै | बहुरि कार्य कारणस्वरूप जो भूतचतुष्क अर परमाणु इन दाऊनके अभावर्तै तिनकैं विषै तिष्ठते गुण, जाति, सत्व, क्रिया, विशेष, समवाय ये भी न ठहरैं । ता परमाणु निकैं कथंचित् स्कंधरूप अन्यस्वरूपता मानना युक्त है। T

Loading...

Page Navigation
1 ... 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144