Book Title: Aapt Mimansa
Author(s): Jaychand Chhavda
Publisher: Anantkirti Granthmala Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 115
________________ अनन्तकीर्ति-ग्रन्थमालायाम् आगैं दोऊ पक्ष का एकान्त मैं तथा अवक्तव्य एकान्त मैं दूषण दिखावें हैं। विरोधान्नोभयकात्म्यं, स्याद्वादन्यायविद्विषां, अवाच्यतैकांतेप्युक्तिर्नावाच्यमिति युज्यते ॥९० ॥ अर्थ-स्याद्वादन्याय के विद्वेषीनिकै दैव पौरुष दोऊ पक्ष एक स्वरूप संभवै नाहीं । जातें दोऊ पक्ष में परस्पर विरोध है । बहुरि दोऊका अवक्तव्य एकान्त पक्षभी नाही बर्षे जाते अवाच्य है । ऐसाभी कहना वक्तव्य पक्ष है सो न वणें । ताः स्याद्वादन्याय ही श्रेष्ठ है ॥ ९० ॥ आमैं पूछया जो स्याद्वादन्याय कैसें है ऐसैं पूॐ आचार्य कहैं हैं । अबुद्धिपूर्वापेक्षायामिष्टानिष्टं स्वदैवतः । बुद्धि पूर्वविपेक्षायामिष्टानिष्टं स्वपौरुषात् ॥ ९१ ॥ अर्थः-जो पुरुषकी बुद्धिपूर्वक नैं होय तिस अपेक्षा वि तौ इष्ट अनिष्ट कार्य है सो अपने दैव ही तैं भया कहिये तहां पारुष प्रधान नाहीं दैव का ही प्रधानपणा है । बहुरि जो पुरुष की बुद्धि पूर्वक "होय तिस अपेक्षा विर्षे पौरुष तैं भया इष्टानिष्ट कार्य कहिये । तहां दैव का गौण भाव है पौरुष ही प्रधान है। ऐसे परस्पर अपेक्षा जाननी । ऐसै कथंचित् सर्व दैवकृत है। अबुद्धि पूर्वक पणा” बहुरि कथंचित् बुद्धिपूर्वकपणारौं सर्व पौरुष कृत ही है । कथंचित् उभय, कथंचित् अवक्तव्य, कथंचित् दैवकृत अवक्तव्य, कथंचित् पौरुष कृत अवक्तब्य कथंचित् उभयकृत अवक्तव्य, ऐसें सप्तभंगी प्रक्रिया पूर्ववत् जोड़नी ॥ ९१॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144