Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 04
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005827/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana : ladhuvRtti vivaraNa : bhAga - cotho - : vivaraNakAra : - paMnyAsa candragupta vi. gaNI nA : prakAzana :) zrI mozaikalakSI prakAzana : Arthika sahakAra : zrI sALavInA AdIzvara bhagavAna jaina derAsara TrasTa chAparIyA zerI : mahIdharapurA surata - 3 " " Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya viracita zrI sidhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti-vivaraNa bhAga - cotho : : vivaraNakAra : pU. paramazAsana prabhAvaka vyAkhyAnavAcaspati sva. A. bha. zrI. vi. rAmacandra sU. mahArAjAnA paTAlaMkAra sva. pU. A. . zrI. vi. mukticandra sU. ma. nA ziSyaratna pUjyapAda A. zrI. vi. amaragupta sU. ma. sA. nA ziSya paMnyAsa candragupta vijaya gaNI .: prakAzana : zrI mozaikalakSI prakAzana : Arthika sahakAra : zrI sALavInA AdIzvara bhagavAna jaina derAsara TrasTa chAparIyA zerI mahIdharapurA surata - 3 mUlya : 50 rU. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti - vivaraNa (bhA. - 4) prathama AvRtti : nakala - 1000 prakAzana: zrI mohaikalakSI prakAzana : prApti sthAna : ' zA. sUryakAMta caturalAla mu.po. murabADa (jI. ThANe) rajanIkAMtabhAI epha vorA | 655 sAcApIra sTrITa, puNe 411 001 zA. mukuMdabhAI ramaNalAla 5 navaratnaphaleTsa navA vikAsagRha roDa - pAlaDI amadAvAda - 380 007 vijayakara kAMtilAla jhaverI jahAMpanAhanI poLa kAlupura roDa amadAvAda - 380 001 A pustaka surata chAparIyA zerInA sutarIyA upAzrayanA temaja zrImatI lalitAbena lallubhAI jhaverI pauSadhazALAnA jJAnakhAtAnI rakamathI chapAvyuM che. : mudraka - phoTokampojhIMgaH esa. jayakumAra eNnDa kaM. 128/ra rupanagarI, karve roDa, kotharUDa, punA 411 029 phona : 334567. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA prAdhyate tRtIye zAre tRtIyaH pA. kRpADalIta pArAzA nA mAr che ane sI darekane vRdya saMjJA thAya che. mRgu dhAtune vartamAnAno tivuM pratyaya. "opa0 4-rU-4' thI 4 ne guNa 3 Adeza. mannati A avasthAmAM A sUtranI sahAyathI "kRnonastha0 4rU-42 thI 4 ne vRi lA Adeza. ne "vana---87 thI 6 Adeza. 'tavaca0 1-3-60" thI tu ne t Adeza vagere kArya thavAthI mArTi Avo prayoga thAya che. arthane sApha kare che. zra dhAtune "jhavartha -7-17 thI (3) pratyaya. A sUtranI sahAyathI #ne "nAmano 4-3-17" thI vRddhi sAm Adeza .... vagere kArya thavAthI zuM Avo prayoga thAya che. artha - karavA yogya. nI dhAtune pAkka-vRvI rU-48' thI nakka (1) pratyaya. A sUtranI sahAyathI "nAmano 4-3-29' thI huM ne kR che Adeza vagere kArya thavAthI nAya Avo prayoga thAya che. artha- laI janAra. 3orapatya A arthamAM "phasopatye 6-1-28' thI 3pa' nAmane maLu pratyaya. vRdhiH - 7-4-1' thI A sUtranI sahAyathI 5 nAmanA Adya 3 ne vRdha mI Adeza. sva. 7-470" thI anya 3 ne lava Adeza vagere kArya thavAthI gaupAva Avo prayoga thAya che. artha- upagu (gAya jenI pAse che te) nuM santAna. AvI ja rIte A pUrve tema ja A pachI jyAM jyAM vRda nuM vidhAna karyuM che ane karAze tyAM tyAM A sUtranI sahAyathI (phU. naM. "rU-rU-' nI sahAyathI) te vRddhi rUpa kArya thAya che. - e samajavuM. I1TI guNo'redot 3 / 3 / 2 // { ane mo ne saMjJA thAya che. zra dhAtune vartamAnAno ti Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "-tanAve: rU-4-8rU' thI tivu nI pUrve 3 pratyaya. A sUtranI sahAyathI 9 dhAtunA anya >> ne "nAmano4-3-1' thI guNa na Adeza ane "-no. 4-rU-2 thI 3 ne guNa go Adeza vagere kArya thavAthI roti Avo prayoga thAya che. artha- kare che. vi ane tu dhAtune zvastarIno tA pratyaya. A sUtranI sahAyathI nAno 4--' thI rU ne guNa | Adeza ane 3 ne guNa to Adeza thavAthI zvetA ane stotA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- bheguM karaze. stuti karaze. AvI ja rIte A pUrve ane A pachI jyAM jyAM gukha svarUpa kAryanuM vidhAna karyuM che ane karAze tyAM tyAM A sUtranI (rU-rU-ra nI) sahAyathI te kArya thayeluM jANavuM. rA. ziyAI ghAtu pArArA kRti pravRtti vyApAra - A kriyAnA paryAyavAcaka zabdo che. sAmAnya rIte mukhya ane avAntara te- te pravRtti - vyApAranA samudAyane kriyA kahevAya che. jethI pUrvapirIbhAvApanna kramabhAvI te te kriyAno samudAya ja ahIM kriyA padArtha che. caitra: pati A prayoga sthaLe khUba ja spaSTapaNe samajI zakAya che - ke mukhya rAMdhavAnA vyApAranI sAthe tadanukUla DabAmAMthI anAja kADhavAthI mAMDIne cUlo saLagAvavo; tenI upara bhAjana mUkavuM, temAM pANI nAMkhavuM, temAM anAja vagere nAMkhavuM rAMdhavAnuM pUrNa thayA pachI pAtra nIce mUkavuM ane te DhAMkI devuM...... ItyAdi aneka vyApAranA te te kALamAM caitra: pati Avo prayoga thAya che. pUrvAparIbhAvApanna kramabhAvI te te kriyAono je samudAya che - te ahIM pavuM dhAtuno artha che. AthI spaSTa che ke - kriyAvAcaka zabdane dhAtu kahevAya che. A kriyA sAdhyA ane siddhA bhedathI be prakAranI che. sAdhyAvasthApana te te kriyAnuM abhiyAna te te dhAtuthI vihita tivAri pratyayothI thAya che, ane siddhAvasthApana te te Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAnuM abhidhAna te te dhAtuthI vihita giri vRt pratyayothI thAya che... ItyAdi bRhadravRttithI samajavuM joIe. mU ane zat - A kriyArthaka zabdane A sUtrathI ghAtu saMjJA thavAthI tene tivuM pratyayAdi kArya thavAthI mati ane kSatti Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte || dhAtune "gupa-dhUpa0 rU-4-' thI svArthamAM vihita kAya pratyayAdi kAryathI niSpanna pAya zabdane "gurU-tino 3-4-5 thI niMdArthamAM vihita sanuM pratyayAdi kAryathI niSpanna guguNa zabdane ane pavuM dhAtune "vaiznanA rU-4-2' thI vihita yak pratyayAdi kAryathI niSpanna TVcca zabdane A sUtrathI dhAtu saMjJA thavAthI tene tivuM. pratyayAdi kArya thavAthI kramazaH pApati, guNati ane vyakti Avo prayoga thAya che. putramiti A arthamAM dvitIyAna putra nAmane 'gAvyayAt0 rU-423 thI vAya pratyayAdi kAryathI niSpanna putravIca zabdane ane mukhuM karoti A arthamAM muvs nAmane "ginuM vahua0 rU-4-4ra' thI vuiM pratyayAdi kAryathI niSpanna mudde zabdane A sUtrathI dhAtu saMjJA thavAthI tene tivuM pratyayAdi kArya thavAthI putravAti ane muvyati Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte gatyarthaka sautra (sUtramAM nirdiSTa) zabdane paNa A sUtrathI ghAtu saMjJA thavAthI tene pUSA-dhArtha0 -ra42' thI sana pratyayAdi kArya thavAthI navana: Avo prayoga thAya che. arthakramaza thAya che. khAya che. rakSaNa kare che. niMdA kare che. vAraMvAra rAMdhe che. putranI IcchA kare che. muMDana kare che. gatizIla. A pUrve temaja A pachI jyAM jyAM thatu ne AzrayI kAryanuM vidhAna karyuM che temaja karAze tyAM tyAM A sUtra (rU-rU-) thI dhAtu saMjJA vihita che. pI . na prAdirapratyaya : 3 / 3 // 4 // - prAri (vAdri gaNapAThamAMnA) avyayathI viziSTa zabdane thAtu saMjJA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatI nathI. arthAt prati avyayothI viziSTa tAdRza kriyAvAcaka zabdonA praSTi avyayAtmaka bhAgane choDIne anyabhAgane thAtu saMjJA thAya che. paratu prati avyayathI koI pratyayanuM vidhAna karyuM hoya to te te prAdri viziSTa tAdRza kriyAvAcaka zabdane A sUtrathI dhAtu saMjJAno niSedha thato nathI. AthI samajI zakAze ke upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI prAdri avyaya viziSTa tAdRza kriyAvAcaka zabdanA prAre bhAgane dhAtusaMjJAnA avayava tarIke mAnavAno niSedha karAyo che. kAraNa ke ziyALe rU-rUrU' thI tAdRza kriyAvAcaka zabda mAtrane ghAtu saMjJAnuM vidhAna hovAthI praSTi sahita tAdRza zabdane paNa ghAtu saMjJA, te sUtrathI prApta hatI. temAMnA prAdi bhAgane ja ghAtu saMjJAno A sUtrathI niSedha karAyo che. athatuM tAdRza zabdanA ekadezamAM ja ghAtu saMjJAno niSedha karAyo che, je thAva vava nA niSedhamAM pariNata che. . samamanA mamanA umavA A arthamAM mamanas nAmane 'vyarthe pRzave to. rU-4-21' thI vaya (1) pratyaya ane mamanas nAmanA zuM no lopa vagere kAryathI niSpanna manAya zabdane pUrva (3-3-3) sUtrathI dhAtu saMjJAnI prApti hatI. A sUtrathI tenA ma (vi) bhAgane dhAtu saMjJAno niSedha thavAthI manAya zabdane dhAtu saMjJA. tene hyastanIno ta pratyaya. manAya dhAtunI pUrve man no Agama vagere kArya thavAthI myamanAyata Avo prayoga thAya che. anyathA A sUtranA abhAvamAM mamanAya zabdane dhAtu saMjJA thAta to gAmamanAyata - Avo aniSTa prayoga thAta e samajI zakAya che. AvI ja rIte prAsaM9i rUvAparatu A arthamAM saptamyaH prAsAde nAmane dhArIvopa0 rU-4-24 thI vacana (5) pratyayAdi kAryathI niSpanna prasAtIya zabdanA prA (S + lA) bhAgane choDIne sAvIya zabdane upara jaNAvyA mujaba dhAtu saMjJA thavAthI tene hyastImAM tu pratyayAdi kArya thavAthI prAvIyata Avo prayoga thAya che, anyathA ahIM prasAlIyatuM Avo aniSTa prayoga thavAno prasaMga Avata - e spaSTa che. arthakramaza- sArA manavAlo thayo. mahelanI jema Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhuMpaDAM vageremAM rahyo. prAdiriti kim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prAvi avyayathI koI pratyayanuM vidhAna na karyuM hoya to tAdRza prAti avyayaviziSTa ja kriyAvAcaka zabdanA prAti bhAgane ja dhAtu saMjJA thatI nathI. (kriyAvAcaka zabdanA pUrvabhAga - sAmAnyane dhAtu saMjJA thatI nathI- evuM nathI) tethI mahAputramavAparatuM A arthamAM mahAputra nAmane upara jaNAvyA mujaba van (ya) pratyayAdi kAryathI niSpanna mahAputrIya A kriyAvAcaka zabdanA pUrvabhAga maMt ne; te prAti avyaya svarUpa na hovAthI A sUtrathI dhAtu saMjJAno niSedha thato nathI. jethI pUrva sUtra (3-3-3) thI mahAputrIya ne dhAtusaMzA thavAthI tene hyastanImAM vivuM (1) pratyayAdi kArya thavAthI amahAputrIvat Avo prayoga thAya che. anyathA tAdRza apratyayAnta kriyAvAcaka zabdanA pUrvabhAga sAmAnyane A sUtrathI dhAtu saMjJAno niSedha thAta to mahat ne paNa A sUtrathI ahIM dhAtusaMjJAno niSedhAdi kArya thavAthI mahAputrIvat Avo aniSTa prayoga thAta - e spaSTa che, artha - mahAn putranI jema mAnyo. = apratyaya iti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prApti avyayathI koI pratyaya vihita na hoya to ja tAdRza prati avyaya viziSTa kriyAvAcaka zabdanA prAti bhAgane dhAtu saMjJAno niSedha thAya che. tethI prabhu vAparatu A arthamAM pravi avyaya svarUpa uttu zabdane 'jIvubho0 7-1-112' thI vihita ja pratyayAnta puttu nAmane 'yad rU4-26' thI vayak (5) pratyayAdi kAryathI niSpanna ubhujAya A kriyAvAcaka zabdanA prAdi avyaya svarUpa uttu bhAgane A sUtrathI dhAtu saMjJAno niSedha thato nathI. jethI tatsahita (prAti - utsu sahita) ja utsuoAya A kriyAvAcaka zabdane upara jaNAvyA mujaba dhAtu saMjJA thavAthI tene yastanImAM te pratyaya. 'svarAvestAnu 4-4-31' thI Adya svara 3 ne vRddhi sau Adeza vagere kArya thavAthI bautuAvata Avo prayoga thAya che. anyathA pratyayAnta paNa prAvi avyayathI viziSTa tAdRza kriyAvAcaka 5 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsu zabdanA praddi bhAgane A sUtrathI dhAtusaMjJAno niSedha thAta to rahita Aya zabdane ja dhAtu saMjJA thavAthI tenI pUrve vagere kAryathI usvAyata Avo aniSTa prayoga thAta zakAya che. artha - utkaMThita jevo thayo. 4 thI r no Agama e samajI avau dA-dhau dA 3 | 3|5|| / . vu jemAM It che te vit dhAtune choDIne anya - 7 athavA thA svarUpa vALA dhAtune // saMjJA thAya che. te haiM| saMjJAvALA dhAtuomAM varU svarUpa vALA dhAtuo cAra che; ane dhA svarUpavALA dhAtuo be che. kula cha dhAtuo varU saMjJAvALA che - e yAda rAkhavuM. vAm (dhA. pA. naM. 7) pra+ni+vA + tA (zvastanIno); veMT (dhA. pA. naM. 604) x + tti + ? + 36 + te; DuvA (dhA.pA. naM.1128) pra+ni+yA+ti; vovuM (dhA. pA. naM. 1148) - pra+ni+lo+ya + ti; dyuM. (dhA. pA. naM. 28) pra+ni+the+ga+ti ane dudhAL (dhA.pA. naM. 1131) - pra+ni+pA+ti A avasthAmAM A sUtrathI vA; te; vA; vo; che ane dhA A cha dhAtuone / saMjJA thavAthI tenI pUrvenA nA upasarga sambandhI n ne 'neAvA0 2-3-76' thI g Adeza vagere kArya thavAthI anukrame praNidAtA praNidayate praNidadAti praNidyati praNidhayati bhane praNidadhAti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - Apaze. rakSaNa kare che. Ape che. toDe che. pIe che. dhAraNa kare che. ahIM te dhAtunA o no 'srotaH zve 4-2-10rU' thI lopa thayo che. 'hava: ziti 4-7-12' thI i (1138) ane dhA dhAtune dvitva vagere kArya thayuM che. zeSa prakriyA AgaLa jaNAvI che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - A sUtrathI je dhAtuone varU saMjJA vihita che te dhAtuonuM te dhAtuonI 7 saMjJAnA vidhAna pUrve vA ke dhA svarUpa hovuM ja joIe --evo niyama nathI. tAdRza dhAtuonuM te svarUpa game tyAre paNa hovuM joIe - eTaluM ja tAtparya che. tethI upara 6 - Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvelI avasthAomAM re che ane je dhAtunuM 2aa athavA ghA svarUpa na hovAM chatAM te dhAtuone ahIM huM saMzA thaI zake che. kAraNa ke te dhAtuonA ane ko ne azis (zit sivAyanA) pratyayanA viSayamAM tsaZ0 4-2-1' thI nA AdezanuM vidhAna hovAthI tyAre te dhAtuonuM rA athavA ghA svarUpa upalabdha che. vAvati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vita dhAtuone choDIne anya ja hA athavA ghA svarUpavALA dhAtuone hA saMjJA thAya che. tethI ravuM - (dhA. pA. naM. 1070) - hA + $ (ta) A avasthAmAM temaja vaivuM (pA.pu. naM. 22) - gava + Dha (ta) A avasthAmAM vita ra ane ? dhAtune A sUtrathI rA saMjJA na thavAthI anukrame vAta vaheM ane vivAti muham Avo prayoga thAya che. anyathA (gAnsa...0 4-2-6 thI re dhAtunA che ne nA Adeza thavAthI niSpanna) rA svarUpApana te vitu dhAtuone paNa A sUtrathI te saMjJA thAta to sA dhAtune "vat 424-10" thI tuM Adeza ane visphA ) dhAtune 'varadu 4-4-2' thI 7 Adeza thAta. jethI teM vardi ane sattanuM muvameM Avo aniSTa prayoga thavAno prasaMga Avata e spaSTa che. arthakramazaH - bahis nAmanA ghAsane kApyuM. moDhuM sApha karyuM. pA vartamAnA - tiv tas anti; sik thas tha; miva vas mas / te gAte banne se mAthe che; kha va pade rAsAdA parasmaipada:- ekavacana kanyapuruSa - tivuM (ti)- madhyama puruSa- -siva (si) uttama puruSa - vuiM (ni) dvivacana bahuvacana tat ta (tRtIya puruSa) thas tha (dvitIya paruSa) va ma (prathama puruSa) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmanepada :- ekavacana anya puruSa - te madhyama puruSa - se uttama puruSa - e dvivacana bahuvacana Ate ___ ante (tRtIya puruSa) Athe dhve (dvitIya puruSa) vahe . mahe (prathama puruSa) upara jaNAvelA tivu thI mAMDIne made sudhInA aDhAra pratyayone vartamAnA saMsu thAya. cha. / / 6 / / saptamI - yAt yAtAm yusa; yAs yAtam yAta; yAm yAva yAma / Ita IyAtAm Iran; IthAs IyAthAm Idhvam; Iya Ivahi Imahi // 3 // 37 // parasmaipada anya puruSa madhyama puruSa uttama puruSa ekavacana dvivacana bahuvacana yAt yAtAm yus yAs yAtam yAta, . yAm yAva yAma . Atmanepada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anya puruSa - Ita IyAtAm Iran madhyama puruSa - IthAsa IyAthAm Idhvam uttama puruSa - Iya . Ivahi Imahi 652 49udau yAt thI. Imahi sudhAnA mAra pratyayAne saptamI saMza. thAya che. // 7 // paJcamI - tu tAm antuH hi tam ta; Ani Avad Amav / tAm AtAm antAma; sva AthAm dhvam ai Avahaiv amahain // 3 // 3 // 8 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antu parasmaipada :- anya puruSa :- madhyamapuruSa : uttamapuruSa : ekavacana dvivacana bahuvacana tuv (tu) tAm hi tam ta Aniv (Ani)Avav (Ava)Amav (Ama) Atmanepada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- tAm AtAm antAm madhyamapuruSa :- sva AthAm dhvam uttama puruSa : aiv (ai) Avahaiv (Avahai) Amahaiv (Amahai) 652 %sudal tuv thI Amahaiv sudhInaAl2 pratyayona. paJcamI saMsu. thAya che. // 8 // hyastanIH- div tAm an; siv tam ta; amv va ma / ta AtAm anta; thAs AthAm dhvam i vahi mahi // 3 // 39 // . parasmaipada :- ekavacana anya puruSa :- diva (da) * madhyama puruSa :-- siv (s) uttama puruSa :- ambU (am) dvivacana bahuvacana tAm an tam ta va ma . Atmanepada :- - ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- ta. AtAm anta madhyamapuruSa:- thAs AthAm dhvam uttamapuruSa :-- i vahi mahi 652 %sudu div thI. mahi sudhAnA mAra pratyayAne. hyastanI saMl thAya che.||9|| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A cAra sUtramAM u52 - A. pUrve sU. naM. 3-3-6, 7, 8 ane 8 AvelA anudrubhe varttamAnA saptamI paJcamI bhane yastanI vibhaGgati (tyAhi vilaGgati) nA pratyayone zit saMjJA thAya che. bhU dhAtune varttamAnA nItiv pratyayaH saptamI (vidhyartha) no yAt pratyayaH paJcamI (AjJArtha ) no tuv pratyaya ne hyastanI ( anadyatana bhUtAna ) no div pratyaya . tiv yAt tuv ne div pratyayane khA sUtradhI zit saMjJA thavAthI te pratyayonI pUrve bhU ghAtune 'karttarya0 3-4-71' thI zab (a) pratyayAhi kArya thavAthI anume bhavati bhavet bhavatu ne abhavat khAvI prayoga thAya che. ahIM yAt pratyayanA yA ne 'yaH saptamyAH 4 -2-122' thI i. Aheza thayo che. zeSa prakriyA spaSTa che arthamazaH - thAya che. tha bheje. thAya. thayuM // 10 // adyatanI - di tAm an; si tam ta; am va ma / ta AtAm anta; thAs AdhAm dhvam; i vahi mahi ||3|3|11|| parasmaipadaH anyapuruSa : madhyamapuruSa : uttamapuruSa: etAH zitaH 3|3|10 // Atmanepada : anyapuruSa : madhyamapuruSa :uttamapuruSa : ekavacana dvivacana bahuvacana di (d) si (s) am ta thAs i ekavacana dvivacana bahuvacana AtAm anta AthAm dhvam vahi mahi ho tAm an tam va 10 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvelA Dhi thI nadi sudhInA aDhAra pratyayone adyatanI saMjJA thAya cha. // 16 // parokSA - Nav atus usa; thav athus a Na va ma / e Ate ire se Athe dhve; e vahe mahe // 33 // 12 // parasmaipada : - ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- Nav (a) atus us madhyamapuruSa : - thav (tha) athus . a uttamapuruSa :- Nav (a) va ma Atmanepada : - ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- e Ate ire madhyamapuruSa : -' se Athe dhve uttamapuruSa :- .e vahe mahe 652 4udel Nav thI mahe sudhIna bhA2 pratyayAne parIkSA saMjJA thAya 7. // 12 // ___ AzIH- kyAt kyAstAm kyAsus; kyAs kyAstam kyAsta; kyAsam kyAsva kyAsma / sISTa sIyAstAm sIran; sISThAs sIyAsthAm sIdhvam; sIya sIvahi sImahi // 3 // 3 // 13 // parasmaipada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa : kyAt (yAt) kyAstAm (yAstAm) kyAsus(yAsus) madhyamapuruSa :- kyAs (yAs)kyAstam(yAstam) kyAsta (yAsta) uttamapuruSa :- kyAsam(yAsam) kyAsva (yAsva) kyAsma (yAsma) . Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuvacana . / Atmanepada :- ekavacana dvivacana anyapuruSa :- sISTa sIyAstAm madhyamapuruSa :- sISThAs sIyAsthAm uttamapuruSa :- sIya sIvahi sIran sIdhvam sImahi 652 dudel kyAt thA. sImahi sudhAna! Aal2 pratyayAne. AziSa saMsu thAya che. // 17 // zvastanI :- tA tArau tAras; tAsi tAsthas tAsthA tAsmi tAsvas taasms| tA tArau tAras; tAse tAsAthe tA, tAhe tAsvahe tAsmahe // 3 // 3 // 14 // parasmaipada :-- ekavacana anyapuruSa :- tA madhyamapuruSa :- tAsi uttama puruSa :- tAsmi dvivacana bahuvacana tArau , tAras tAsthas . tAstha tAsvas tAsmas Atmanepada :- ekavacana anyapuruSa : - tA madhyamapuruSa :- tAse . uttamapuruSa :- tAhe dvivacana ' tArau tAsAthe tAsvahe bahuvacana tAras tAdhve tAsmahe 652 48 tA thI tAsmahe sudhIna mA2 pratyayAne zvastanI saMjJA thAya cha. // 14 // bhaviSyantI - syati syatas syanti; syasi syathas syatha; syAmi syAvas tyAmas / syate syete syante; syase syethe syadhye; sye syAvahe syAmahe // 3 // 3 // 15 // 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parasmaipada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- syati syatas syanti madhyamapuruSa :- syasi syathasa syatha uttamapuruSa :- syAmi syAvas syAmas Atmanepada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSaH- syate . syete syante madhyamapuruSa :- syase syethe syadhve uttamapuruSaH sye syAvahe syAmahe (352 4udau syati thI syAmahe sudhInA DhA2 pratyayAne bhaviSyantI saMjJA thAya che. II1po. kriyAtipattiH- syat syatAm syan syas syatam syata; syam syAva syaam| syata syetAm syanta; syathAs syethAm sydhvm| sye syAvahi syAmahi // 3 // 3 // 16 // parasmaipadaH- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa :- syat syatAm syan madhyamapuruSa :- syas . syatam syata uttamapuruSaH - syam syAva syAma Atmanepada :- ekavacana dvivacana bahuvacana anyapuruSa : syata syetAm syanta madhyamapuruSa :- syathAs syethAm syadhvam uttamapuruSa :- sye syAvahi syAmahi .. 13 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvelA catu thI yAdi sudhInA aDhAra pratyayone kriyAtipatti saMjJA thAya che. II16. trINi trINyanyayuSmadasmadi 3 / 3 / 17 // vartamAnA satI pazcamI ... vagere daza vibhaktinA traNa traNa pratyayo kramazaH anya padArtha (yuSmad - asmathI bhinna padano artha) yukha padArtha ane ammad padArtha vAcya hoya tyAre thAya che. Azaya e che ke dhAtvartha phelAtmaka ane vyApArAtaka kriyAnA Azraya-anukrame varSa ane chatta nuM abhidhAna jyAre tivuM vagere vartamAnAra vibhaktithI karAtuM hoya che tyAre te te varka athavA 7 padArtha upara jaNAvyA mujaba anya padArtha; mukhad padArtha ke usmar padArtha hoya to anukrame vartamAna satI vagere vibhatinA traNa - traNa pratyayo thAya che. sa pacati; tau pacataH; te pacanti / bhane pacaMte pacete pacante ma pac dhAtvartha vipharthAtyanukUla vyApArAzraya kartA svarUpa - anyapadArthanuM abhiyAna hovAthI pavuM dhAtune vartamAnA vibhatinA paramaipada ane AtmapadanA Adya traNa pratyayo A sUtranI sahAyathI thAya che. AvI ja rIte tva pati, yuvA pathA, pUrva vitha | ane para; page; parve ahIM tAdRza pavU dhAtvartha vyApArAzraya jItta svarUpa pukhad padArthanuM abhiyAna hovAthI pa dhAtune vartamAnA vibhatinA parasmapadanA ane AtmapadanA madhyamAMnA traNa pratyayo A sUtranI sahAyathI thAya che. temaja mahaM pavAra, bAvA pIvaDa; vayaM paramaH | ane paveparIvahe, vAmade, ahIM tAdRza dhAtvartha vyApArAzraya kagI svarUpa mudde padArthanuM abhidhAna hovAthI vuiM dhAtune vartamAnA vibhatinA paramaipadanA ane AtmapadanA anya traNa pratyayo A sUtranI sahAyathI thAya che. AvI ja rIte sa ve; tI te, te prayu: ..... ItyAdi sthaLe saptamI vagere sarva vibhaktinA gIgha madhyama ane anya traNa - traNa pratyayo paNa te te 14 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtuone A sUtranI sahAyathI thAya che. arthakramazaH- te rAMdhe che. teo be rAMdhe che. teo rAMdhe che. tuM rAMdhe che. tame be rAMdho cho. tame rAMdho cho. huM rAMdhu chuM. ame be rAMdhIe chIe. ame rAMdhIe chIe. dvayayoge trayayoge ca parAzrayameva vacanam - tiv vagaire pratyayothI anya padArtha, yud-padArtha ane mUl - padAthe A traNa padArthamAMthI be athavA traNa padArthanuM abhidhAna hoya to sUtranirdiSTa parane AzrayIne ja tivAri pratyayo thAya che. arthAt samad padArthanI sAthe yud ke anya padArthanuM abhidhAna hoya to samad padArthane AzrayIne ja tivAdri pratyaya ghaTaka pratyaya thAya che. ane pukhad padArthanI sAthe mAtra anya padArthanuM abhidhAna hoya to pukhad padArthane AzrayIne ja tivAdi pratyaya ghaTaka pratyaya thAya che. tethI sa ra vaM ca vitha. ahIM yuduM ane anya padArthanuM abhidhAna hovAthI bacavukhasmata A pramANenA sUtranirdeza mujaba ca nI apekSAe para - evA pukhad padArthane AzrayIne ja vartamAna vibhatinA parasmapadamAMno madhyama pratyaya thazuM thAya che. artha- te ane tuM rAMdho cho. AvI ja rIte sa vaM vArda ra pavAne; ahIM kanyAvi traNe padArthanuM abhidhAna hovAthI sauthI para evA smat padArthane AzrayIne ja A sUtranI sahAyathI vartamAnA vibhatino parasmapadano anya [ pratyaya thAya che. artha- te, tuM ane huM rAMdhIe chIe. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke pukhad padArthanuM abhidhAna hoya to vartamAnAdi dareka vibhatinA madhyama pratyayanuM je vidhAna che te mudde padanA sambandhamAM ja che. tethI yubartha mavad nAmanA prayoga vakhate anya padArthane AzrayIne ja tivAri pratyayo yathAprApta thAya che...... ItyAdi bRhattithI jANI levuM . ll17nA 15 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka-dvi-bahuSu 3 / 3 / 18 // ci-padArtha, pukha- padArtha ane mit-padArthanuM abhidhAna hoya tyAre dhAtune vartamAnAdi daza vibhatinA je traNa - traNa pratyayanuM vidhAna pUrva sUtrathI (3-3-17 thI) karyuM che, te traNa-traNa pratyayamAMno prathama dvitIya ane tRtIya pratyaya anukrame savAre padArtha, ekatvaviziSTa dritaviziSTa ane bahuvaiviziSTarUpe abhidhIyamAna hoya to thAya che. te pati; tau vitA, te pati ahIM sarvatra anya padArthanuM abhidhAna hovAthI par dhAtune vartamAna vibhatinA je prathama traNa pratyayanuM pUrva sUtrathI (3-3-17 thI) vidhAna che te prathama traNa pratyayomAMno prathama tivu pratyaya, dvitIya tanuM pratyaya ane tRtIya kSatti pratyaya; anukrame Rtva dvitva ane vahaMta viziSTa anya padArthanA abhidhAnamAM A sUtrathI thAya che. arthakramazaH- te eka rAMdhe che. teo be rAMdhe che. teo ghaNA rAMdhe che.ll18 , navA''yAni zatR-kvasU ca parasmaipadam 3 / 3 / 19 // vartamAnA vagere daza vibhationA te te aDhAra pratyayomAMnA Adya (zaruAtanA) nava-nava pratyayone; temaja zatR (7) ane vasu (va) pratyayane parastrAva saMjJA thAya che. vartamAna vibhaktinA Adya tivuM tenuM nti; sivuM tha tha; vuiM var ma A nava pratyayone A sUtrathI parapa8 saMjJA thAya che. AvI ja rIte satI vagere vibhatinA Adya nava nava pratyayone paNa A sUtrathI radda saMjJA vihita jANavI.99l. parANi kAnA''nazau cA''tmanepadam 3 / 3 / 20 // vartamAna vagere daza vibhakationA te te aDhAra pratyayomAMnA chellA 16 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava-nava pratyayone temaja Ana (jJAna) ane Anaz (gana) pratyayane JAtmanepala saMjJA thAya che. te khAte bo; te bAthe che; haiM vahe mahe / A vartamAnA vibhaktinA chellA nava pratyayone A sUtrathI lAbhanepava saMzA thAya che. AvIja rIte saptamI vagere vibhaktinA chellA nava nava pratyayone paNa A sUtrathI jJAtmanepava saMjJA vihita che. ra0A tat sApyA'nApyAt karmabhAve kRtya kta-khalarthAzca 3 // 3 // 21 // sakarmaka dhAtuone Atmanepada, kRtya (tavya vagere) pratyayo; haiM pratyaya; ane hardU pratyayanA arthamAM thanArA dvaz vagere - vurbhuja pratyayo varna mAM thAya che. (arthAt te AtmanepadAdi karmanA bodhaka hoya che.) ane akarmaka dhAtuone athavA sakarmaka paNa avikSita (vivakSA rahita) karmavALA dhAtuone te Atmanepada; kRtya pratyayo; TM pratyaya tathA vartha pratyayo bhAva mAM thAya che. (arthAt te AtmanepadAdi bhAva dhAtvakriyAnA bodhaka hoya che:) - Abhanevava : - yite Tacaitre ahIM, sakarmaka hra dhAtune A sUtranI sahAyathI karmamAM Atmanepadano te pratyaya thAya che. tethI niSTha karmatA abhihita thavAthI Ta nAma abhihita rna vAcaka na hovAthI (arthAt gauLa na hovAthI) tene "rmaLi 2-2-40' thI dvitIyA vibhakti thatI nathI. paraMtu tene nAmArthamAM 'namna: pratha0 2-2-rU1' thI prathamA vibhakti thAya che. A rIte karmamAM upara jaNAvyA mujaba AtmanepadAdinA vidhAnanuM sarvatra phaLa samajI levuM. upara jaNAvyA mujaba vALa: Ta caitraLa ane kriyamANa: TacaitraNa ahIM paNa sarma dhAtune A sUtranI sahAyathI 'taMtra vavatuAnau0-2-2' thI vihita Atmanepadano hrAnA pratyaya ane 'zatrAnA0 6-2-20' thI vihita Atmanepadano JAnazu pratyaya rma mAM thayo che. arthakramazaH - caitra vaDe caTaI karAya che. caitra banAvelI caTaI. caitrathI karAtI caTaI. mUrta tvayA; mUvamAnam cavA 17 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM akarmaka bhU dhAtune upara jaNAvyA mujaba A sUtranI sahAyathI Atmapadano te pratyaya ane mAnazu pratyaya bhAvamAM thAya che. AvI ja rIte tvayA ziyamALakhuM ane tvayA mRduM pate ahIM sakarmaka paNa zra dhAtunA ri karmanI ane par dhAtunA sonADhi karmanI vivaphA na hovAthI vivakSita 5 ane par dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano te pratyaya bhava mAM thayo che. ahIM nAbhipada (te vagere pratyayo) bhAva mAM thavAthI, kriyAmAM ligna saMkhyAdino anvayana hovAnA kAraNe ane kriyA anya padArtha hovAnA kAraNe tRtIya (anya) puruSa eka vacanano ja pratyaya dhAtune thAya che, ane nAmane napuMsakaligamAM ja eka vacanano pratyaya thAya che - e yAda rAkhavuM. arthakramazaH - tArA vaDe thavAya che. tArAthI thavAtuM. tArAvaDe karAtuM (tuM kare che.) tArA vaDe sAruM raMdhAya che. kRtya pratyayoH- kAryaH kaTastvayA; karttavyaH kaTastvayA; karaNIyaH kaTastvayA; tevA svayI ane kRtya kartA ahIM sakarmaka zra dhAtune varSa -9-97" thI thayelo dhyay (3) pratyaya; tavyAnathI 1-1-ra7' thI thayelA tavya ane khanIya pratyaya. ane "-vRSi0 1--4ra' thI thayelo vadhu () (tenI pUrve 'svaca0 4-4-99rU' thI 7 no Agama.) pratyaya; tema ja TvIta: -9-28 thI sakarmaka dhAtune vihita ke pratyaya A sUtranI sahAyathI karmamAM thAya che. arthakramazaH- tAre caTaI banAvavI joIe. tAre caTaI banAvavI joIe. tAre caTaI banAvavI joIe. tAre caTaI ApavI joIe. tAre caTaI banAvavI joIe. vitavya; ziyanIyam ane zeyam ahIM akarmaka zI dhAtune upara jaNAvyA mujaba thayelA tavya sanIya ane ya pratyaya; A sUtranI sahAyathI bhAva mAM thAya che. kArya vartavyanuM vayam vemu ane kRtya ahIM sakarmaka paNa avivakSitakarmaka zra dhAtune ane zI dhAtune upara jaNAvyA mujaba anukrame thayelA [ tavya sanIya ane vadhu pratyaya temaja ya pratyaya A sUtranI sahAyathI bhAva mAM thAya che. arthakramaza - suvuM joIe. suvuM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. suvuM joIe. karavuM joIe karavuM joIe. karavuM joIe. ApavuM joIe. karavuM joIe. # pratyaya :- tvayA kRta: kaTa: ahIM sakarmaka kR dhAtune " -# tU 6-7-174' thI vihita 9 pratyaya, A sUtranI sahAyathI 4 mAM thAya che. zayita ahIM akarmaka zI dhAtune ane te tvayA ahIM vikSitaja kR dhAtune upara jaNAvyA mujaba vihita je pratyaya A sUtranI sahAyathI bhAva mAM thAya che. arthakramazaH- te banAvelI caTaI. tArAthI suvAyuM. tArAthI karAyuM. vartha pratyayo :- sura: svaya ahIM sajaja + dhAtune du:svapata.0 6-3-136' thI vihita vat (4) pratyaya; A sUtranI sahAyathI karmamAM thAya che. tvayA surIyam ahIM akarmaka yu + zI dhAtune ane sukAM tvacA ahIM su + $ - A avivakSitakarmaka dhAtune upara jaNAvyA mujaba vihita uruM pratyaya; A sUtranI sahAyathI bhAva mAM thAya che. arthakramazaH tuM sukhapUrvaka caTaI banAvI zake che. tuM sukhapUrvaka ughI zake che. tuM sukhapUrvaka karI zake che. sunAvaTI. vaTA: ziyanse A arthamAM su++$ A sakarmaka dhAtune dhyarthe - rU-140deg thI vihita sva pratyaya; A sUtranI sahAyathI varSa mAM thAya che, jethI suraMRTLa vIragani Avo prayoga thAya che. yu + + $ + u (ka) A avasthAmAM nAmano 4-3'9' thI ne sukha A Adeza. "vRtA rU-9-46' thI tapuruSa samAsa. vityanavya0 rU-ra-999' thI 8 nAmanA antamAM mu no Agama vagere kArya thAya che. artha- vIraNa nAmanuM ghAsa sukhe karIne caTaI banAvI zakAya che. AvI ja rIte suvenAnADhyanADhyana mUyate A arthamAM SaT + kAryam - A akarmaka bhU dhAtune upara jaNAvyA mujaba tU. naM -rU-940 thI vihita rava pratyaya A sUtranI sahAyathI mAva mAM thAya che tethI upara jaNAvyA mujaba ka ne guNa no AdezAdi kArya thavAthI kAzmavaM bhavatA Avo prayoga thAya che. artha. Apa 19, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhethI zrImAnuM thaI zako che. vena tattva jJAyate muninA A arthamAM sakarmaka yu + jJA dhAtune zAhU - yudhidharU-147 thI vihita varthava na pratyaya; A sUtranI sahAyathI karma mAM thavAthI sujJAnaM tattva muninA Avo prayoga thAya che. artha - vinA prayatna muni tattvane samaje che. AvI ja rIte anAyApta jAyate A arthamAM akarmaka suOM dhAtune upara jaNAvyA mujaba vihita kana pratyaya; A sUtranI sahAyathI nAva mAM thAya che. jethI suni vIrena Avo prayoga thAya che. artha - dIna anAyAse khinna thAya che. kAnuM dhAtunA AdhArabhUta mAsa ne "zAdhvamAd0 ra-ra-2 rU' thI yugapatuM varSa ane varSa saMjJA thavAthI kAnuM dhAtune sakarmaka mAnIne A sUtranI sahAyathI huM dhAtune Atmapadano te pratyaya thavAthI mAra mAryo Avo prayoga thAya che. paraMtu huM dhAtune marma mAnIe to tene Atmapadano te pratyaya A sUtranI sahAyathI mAva mAM thAya che. jethI mArA nAmane "ra-40' thI dvitIyA vibhakati thavAthI mAlama Avo prayoga thAya che. artha- mahinAmAM bese che... AthI vizeSa brahavRttithI jANavuM joIe. sarakA iGitaH kartari 3 / 3 / 22 // huM athavA huM jemAM Itu che evA dhAtuone kattAmAM mAtmane (te vagere Atmapada saMjJAvALA pratyayo) thAya che. be vRddhI (741) A phavit dhAtune (Ddhu dhAtune) ane zI svane (9901) A DituM dhAtune (zI dhAtune) A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano te pratyaya thavAthI ughate ane te Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vadhe che. ughe che. AvI ja rIte A baMne dhAtuone A sUtranI sahAyathI zatrInA 1-ra-ra0" thI Atmapadano mAnazuM pratyaya vagere kArya thavAthI udhamAna ane ziyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH 20 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhato. uMghato. ahIM zA dhAtunA DuM ne "zIka g: ziti 4-3-104 thI 9 Adeza thayo che. ane Tdhu+ + jJAna A avasthAmAM jJAna nI pUrve to mAne 4-4-994 thI no Agama thAya che. drita ane hindu dhAtuone ja kattamAM Atmapada thAya che. A pramANe niyama mATe A sUtranuM praNayana che. sAmAnyathI kattamAM Atmapada ke parasmapada sarva dhAtuone siddha ja hatuM. karmamAM ane bhAvamAM sarva dhAtuone Atmapada pUrva sUtrathI siddha che. ItyAdi yAda rAkhavuM jarA kriyAvyatihAre ' gati-hiMsA-zabdArtha-haso ha-vahazcA - 5 no cArSe rUArUAraNA kIrSita atha bIjAne je kriyA karavAnI IcchA che - te kriyAnuM bIjA vaDe haravuM - karavuM, tene yiAvyatihAsa kahevAya che. dR tathA val dhAtune choDIne anya jItyartha, hiMsAI; zabdArtha ane has dhAtuthI bhinna evA ziyAvyatihArArtha dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. parantu sacoca rUtaretara ane paraspara zabdano prayoga hoya to tAdRza. dhAtune A sUtrathI mAtmanepa thatuM nathI. vi + gati + TU dhAtune temaja vi + pati + dR ane vi + ti + va dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM vartamAnAno Atmapadano matte pratyaya thavAthI vyatihunate vyatiharaste ane tivadatte Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - bIjAne karavAnI Ida-evI kApavAnI kriyA bIjA kare che. bIjAne karavAnI ISTa evI laI javAnI kriyA bIjA kare che. bIjAne karavAnI ISTa evI (bhArAdi) vahana kriyA bIjA kare che. kriti ?i dravyatihAre mA bhUta = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba koca rUtaretara ane paraspara A anyonyArthaka zabdano prayoga na hoya to; dR tathA val dhAtune choDIne anya gatyarthaka, hiMsArthaka; zabdArthaka ane da{ dhAtuthI bhinna kriyAnA ja (dravyanA nahIM) 21 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyatihArArthaka dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI caitrI dhAnya vyatitunati ahIM dravyanA vyatihArArthaka vi + ati + tU dhAtune A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. ahIM upara jaNAvyA mujaba anyonyAyaka zabdano prayoga nathI. temaja dR ane vahuM dhAtune choDIne anya jItyarthakAdri dhAtuthI bhinna dhAtu vyatihArArthaka hovA chatAM kiyA tihArArthaka nathI. tethI tene A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. paraMtu dezapAvara rU-rU900 thI parasmapada thAya che. A rIte A sutranA AgaLanAM pratyudAharaNomAM paNa yathAsaMbhava vicAravuM. artha - caitrane ISTa evuM dhAnya; tenA dekhatAM bIjAo kApIne pote (bIjA) grahaNa kare che. ahIM yAda rAkhavuM ke dhAtvartha saMgraha karavA svarUpa lavanArthaka che. caitrane saMgaphTamANa dhAnya ISTa che. tene bIjA laI jAya che. dhAnya kApavAnuM caitrane ISTa nathI . ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM. tyatharivargane vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sacocArya zabdano prayoga na hoya to; dR ane vat dhAtune choDIne anya gatyarthaka; hiMsArthaka; zabdArthaka ane s dhAtuthI bhinna ja kriyAtihArArthaka dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI vyatikSatti, tidikti; vyatigatpatti ane vyatidakti ahIM ziyAtihArArtha paNa gatyarthaka vi + gati + kR, dhAtune hiMsArthaka vi + gati + hiMsu dhAtune, zabdArthaka vi + ti + nandu dhAtune ane vi + kRti + has dhAtune A sUtrathI Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapada thAya che. artha kramazaH - bIjAne karavAnI ISTa evI sarakavAnI kriyA bIjA kare che. bIjAne karavAnI ISTa evI hiMsA karavAnI kriyA bIjA kare che. bIjAne karavAnI ISTa evI bolavAnI kriyA bIjA kare che. bIjAne karavAnI ISTa evI hasavAnI kriyA bIjA kare che. sacocAI ti jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anyonyArthaka banyonya rUtaretara ane paraspara zabdano prayoga na hoya to ja, dR ane vad dhAtune choDIne anya gatyarthaka hiMsArthaka zabdArthaka ane . 22 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da dhAtuthI bhinna kriyA tihArArthaka dhAtune kattamAM mAtmA thAya che. tethI parasparastha vyatituti ahIM paraspara zabdano prayoga hovAthI tAdRza kriyA vyatihArArthaka vi + gati + TU dhAtune A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba paraaipada thAya che. artha - bIjAne karavAnI ISTa evI kApavAnI kriyA bIjA kare che. sUrtarIyeva - tena mAvoH pUrveva .... = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anyonyArthaka anyonya photara ane paraspara zabdano prayoga na hoya to chuM ane vat dhAtune choDIne anya gatyarthaka hiMsArthaka ane zabdArthaka tathA Dha dhAtu bhinna kriyAvyatihArArthaka dhAtune kattAmAM ja Atmane pada thAya che; athatuM tAdRza gayathiida kriyAtihArArthaka dhAtune kattamAM ja A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. jethI "tat sAtha0 rU-rU-20' - A pUrva sUtrathI bhAva ane karmamAM tAdRza gatyadi kriyAvyatihArArthaka dhAtune paNa Atmapada thAya che. tethI vyatirAcatte prAmA: Avo prayoga thaI zake che. anyathA sAmAnyataH A sUtrathI kattamAM ane akattamAM paNa upara jaNAvyA mujaba AtmapadanuM vidhAna hota to tAdRza gayathiida dhAtuone kriyAtihAramAM sAmAnyataH akattamAM paNa Atmapadano niSedha thAta - e spaSTa che. artha - bIjAne karavAnI ISTa evI gAmamAM javAnI kriyA bIjA vaDe karAya che. ra3 . nivizaH rUArUArA ni + vize dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. nizite ahIM ni + viza dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thAya che. artha- praveza kare che. (pahoMce che.) mArA 23 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasargAdasyoho vA 3 / 3 / 25 // upasargathI paramAM rahelA vivADhi gaNanA huM (223) dhAtune ane (870) dhAtune kattamAM vikalpathI Atmapada thAya che. viparyacate ane samUhane ahIM vi + para + ma dhAtune ane sam + kal dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. vikalpapakSamAM A sUtranI sahAyathI Atmapada na thAya tyAre "zeSAtu0 rU-rU-100" nI sahAyathI parasmapadano vartamAnAno tivuM pratyayAdi kArya thavAthI viparyasthati ane samUhati Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - ulaTa-sulaTa kare che. bheguM kare che. rakSA ut-svarAd yujerayajJatatpAtre 3 / 3 / 26 // ul upasargathI paramAM rahelA ane svarAH upasargathI paramAM rahelA phaghATi gaNanA yunuM (1476) dhAtune; tenA arthano sambandha yajJamAM yajJanAM pAtranI sAthe na hoya to; kattamAM Atmapada thAya che. dhu ane upayu ahIM k + yunuM dhAtune ane 35 (varIta 35) + yunuM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha kramazaH taiyAra thAya che. upayoga kare che. hatuM-svarAMviti vimu? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sad ane svarAnta ja upasargathI paramAM rahelA yunuM dhAtune; yajJamAM yajJanAM pAtranI sAthe tenA arthano sambandha na hoya to kattamAM Atmapada thAya che. tethI saMyunazi ahIM ud ane svarAnta upasargathI bhinna vyaMjanAnta samuM upasargathI paramAM rahelA yunuM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI 'zeSAtu0 rU-rU-200" thI paramaipadano tivu pratyaya thAya che. artha- joDe che. yajJatapAtra rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ud ane svarAH upasargathI paramAM rahela yunuM dhAtune, tenA 24 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthano yajJamAM yajJapAtranI sAthe sambandha na hoya to ja kattamAM Atmanepada thAya che. tethI dvandva yajJapAtrALi prayutti ahIM yunu dhAtvarthano sambandha yajJapAtranI sAthe hovAthI svarAnta X upasargathI paramAM rahelA paNa yujh dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada thatuM nathI jethI upara jaNAvyA mujaba pa2smaipada thAya che. artha- be be yajJapAtrono prayoga kare che. ahIM e samajI levuM joIe ke jyAM yajJa che paNa tatpAtrano prayoga nathI athavA yajJa nathI parantu yajJapAtrano prayoga che, tyAM tAdRza yug dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada thAya che ja. tethI yajJa mantra ranthanapAtrANi (na tu yajJapAtrALi) vA prayu Avo prayoga temaja randhane yajJapAtrANi (na tu yajJa) yu Avo prayoga thaI zake che. AthI samajI zakAze ke yajJamAM yajJapAtranI sAthe tAdRza yunu dhAtvarthano sambandha na hoya to; v ane svarAnta ItyAdi arthane jaNAvavAM sUtramAM JayajJatatpAtre... Avo nirdeza che.||26|| .... -vyavAstu viH rUAAraNA ri; ravi ane sava A upasargathI paramAM rahelA zrI dhAtune kardamAM Atmanepa thAya che. pariILIte; vichILIte ane navInIte ahIM anukrame patti, vi ane Java upasargathI paramAM rahelA ii dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. arthakramazaH- kharIde che. vece che.bhADe le che. upasavityeva - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba patti,vi ane ava A upasargathI ja (A zabdathI nahIM ) paramAM rahelA ii dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI pIiti ahIM r upasarga na hovAthI tenAthI paramAM rahelA zrI dhAtune A sUtrathI Atmanepada thatuM nathI. jethI 'zeSAvarauM rU-rU100' thI paraaipada thAya che. artha-u52 kharIde che. / / 27 / / - 25 = Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-ve rUArUArA. parI ane vi upasargathI paramAM rahelA ni dhAtune kattamAM mAtmaparva thAya che. paraniyata ane vinayane ahIM A sUtranI sahAyathI parA + ni ane vini dhAtune Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thAya che. artha kramazaH -parAjaya pAme che. vijaya pAme che. 3pasafkhyAyitveva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parI ane vi upasargathI ja paramAM rahelA ni dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI vahuvi nathati vananuM ahIM pakSavAcaka vi nAma upasarga na hovAthI tenAthI paramAM rahelA ni dhAtune A sUtrathI Atmapada thatuM nathI jethI "zeSAMtara rU-rU-100" thI parasmapadano tivuM pratyaya thAya che. artha- ghaNA pakSIothI yukta vana utkRSTa che. 28, saH H rASTrAra sa upasargathI paramAM rahelA zu dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. saMsthUte zastram ahIM sam + [ dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thAya che. artha - zastrane tIkSNa kare che. sama kRti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samuM ja upasargathI paramAM rahelA dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI mti ahIM anupasargaka zu dhAtune A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. jethI 'SAt parazna rU-rU-200" thI paramaipa no tivu pratyaya thAya che. artha - tIkSNa kare che. upasahityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samuM upasargathI ja (mAtra sa thI paramAM nahIM) paramAM rahelA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI kayAM ti ahIM sam upasarga na hovAthI tenAthI paramAM rahelA kru dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapada 26 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. artha - loDhAnAM zastrane tIkSNa kare che. IIRI apari: rUArUAro sapa upasargathI paramAM rahelA sat (7) Agama sahita 6 (1334) dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. aparite vRSo dRSTa: ahIM kapa upasargathI paramAM rahelA 3 80 4-4-15" thI vihita nA Agamasahita pa+su+$ dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI sacchite Avo prayoga thAya che. arthahRSTa baLada harSathI mATI khodIne AsapAsa pheke che. sadbhanirdeza: ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kapa, upasargathI paramAM rahelA sat (7) Agama sahita ja $ dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI pariti ahIM hRSTa vagere artha na hovAthI upara jaNAvyA mujaba sat AgamanA abhAve dhAtune A sUtranI sahAyathI mAtmane thatuM nathI. jethI "zeSAta para rU-rU-200' thI paramaipadano vartamAnAno tiv pratyaya thAya che. artha-vIkhere che. 35 ti vimuM? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kapa ja upasargathI paramAM rahelA sat Agama sahita dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI 3pariti ahIM 'viro avane 4-4-rU' thI vihita sa AgamathI sahita paNa 5 dhAtu pa upasargathI paramAM na hovAthI A sUtranI sahAyathI tene Atmapada thatuM nathI. paraMtu upara jaNAvyA mujaba parasmapadano tivuM pratyaya thayo che. artha - pasArIne kApe che. 3oll udazcaraH sApyAt 3 // 3 // 31 // sakarmaka sad upasargathI paramAM rahelA vara dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. mukhyarate ahIM sakarmaka + dhAtune A sUtranI sahAyathI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kattamAM Atmapadano te pratyaya thAya che. artha - mArge cAle che. sAthavati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakarmakaja ut upasargathI paramAM rahelA van dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI dhUma udhdhati ahIM ud A akarmaka dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "pAra rU-rU-200" thI paramaipadano vartamAnAno ti pratyaya thAya che. artha- dhUmADo UMce jAya che. 31II samastRtIyayA 3 / 3 / 32 // tRtIyA - vibhaphatyanta padanI sAthe yoga-sambandha hoya to sam upasargathI paramAM rahelA vat dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. vAgye saMkhyarate ahIM tRtIyAnta vacce padanI sAthe sambandha hovAthI san + va dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- ghoDAvaDe phare che. tRtIyati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tRtIyAnta padanI sAthe yoga hoya to ja sam upasargathI paramAM rahelA dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI 'mI tIvI saMgrasi' ahIM tRtIyAnta padanI sAthe sambandha na hovAthI sa+dhAtune kattAmAM A sUtranI sahAyathI Atmapada thatuM nathI . jethI zeSAt para rU-rU-100 thI rapa no vartamAnAno sivuM pratyaya thayo che. artha - baMne lokamAM tuM vicare che. 3rA sIDo phUkhane rUArUArUrI avyakata zabda svarUpa kUjana arthane choDIne anya arthanA vAcaka evA - san upasargathI paramAM rahelA zrI dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. maMtrI te ahIM san + krIr3a dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- rame che. sama rUva - 28 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kUjana arthathI bhinna arthanA vAcaka sam upasargathI paramAM rahelA ja chI dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI zrIti ahIM anupasargaka zrI dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "SAra rU-rU-200' thI parasmapadano tivuM pratyaya thayo che. artha- rame che. phUgana ti jhin?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kUjana arthane choDIne ja bIjA arcanA vAcaka evA-sam upasargathI paramAM rahelA zrI dhAtune Atmapada thAya che. tethI saMDajyanAMti ahIM kUjanArthaka sa+kkI dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapadano gatti pratyaya thAya che. artha- gADAM cuM cuM- Avo avAja kare che. 33 kanyAH - 9 rUArUArUka manu; nI ane pari- A upasargathI paramAM rahelA zIr dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. manuSIkate, gADate ane parizrI te ahIM anukrame manu + zrI lA + zrI ane ra + kI dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha kramazaH- kramazaH krIDA kare che. thoDI krIDA kare che. sarvataH krIDA kare che. 34 - zapa 35tamane rUArArUpa sogaMda athavA jaNAvavuM - A arthane upalaMbhana artha kahevAya che. upadmanArtha zapu dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. maitrIya zapate ahIM upalaMbhanArthaka zak dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. maitra nAmane ahIM "jJA-hanu0 ra-ra-60" thI caturthI vibhUti thaI che. artha- maitrane jaNAve che, zapathapUrvaka 29 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajAve che. upammana rUti pi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 35nmanArthaO ja zav dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI maitra zati ahIM upalabhbhanArthaka v dhAtu na hovAthI te anupalaMmbhanArthaka jJap dhAtune A sUtrathI Atmanepada thatuM nathI. jethI 'zeSAt parabhai rU-rU600' nI sahAyathI paraaipadano vRi pratyaya thAya che. artha- maitrane zApa Ape che.|35|| AziSi nAthaH 3 | 3|36|| Azip arthamAM ja nAthU (716) vAtune kattamAM Atmanepada thAya che. Azaya e che ke nAdhRk upAyaizvaryAzI:pu haiM A pramANe nAthaeN dhAtu kit hovAthI sU. naM. 3-2-22 (vRttiH0) thI tene sAmAnyataH kattamAM Atmanepada siddha ja che. parantu upatApAdi arthamAM nAy dhAtune Atmanepada na thAya ane zip arthamAM ja upara jaNAvyA mujaba kattamAM Atmanepada thAya A niyama mATe A sUtranuM praNayana che. "jo A rIte upatApAdi arthamAM noMdh dhAtune AtmanepadanuM vidhAna karavAnuM ja na hoya to dhAtupAThamAM tene hint karavo na joIe-" A pramANe nahIM kahevuM joIe kAraNa ke 'rUti vyagnanAdhanAt 1-2-44' thI vihita atta pratyayanA vidhAna mATe dhAtupAThamAM nAy dhAtune hit darzAvyo che . vivo nAthate ahIM AziSu arthamAM nAy dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thAya che. ahIM 'nAtha: 2-2-10' thI karmakArakatvanI avivakSAmAM 'zeSe 2-2-81' thI sarpiN nAmane SaSThI vibhakRti thaI che. artha- ghI maLe evI IcchA kare che. bAziSIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA arthamAM ja nAthaeN dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. ahIM yAcanArthaka nathaeN dhAtune A sUtrathI ane .upara mujaba zip tethI nAthati 30 " madhu jaNAvyA mujaba Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kRti: ttari 3-2-22' thI Atmanepada thatuM nathI. jethI 'zeSAt. rUrU-100' thI paraApadano tiv pratyaya thayo che. artha- madha mAMge che.rU 6 / / bhunajo 'trANe 3 / 3 / 37 // pAlana arthathI bhinna arthanA vAcaka mundga (1487) dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. 'govana mudde' ahIM mug dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnakALano te pratyaya thAya che. arthabhAta khAya che. munana rUti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba apAlanArthaka dhAvi gaNanA (1487) ja mun dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI goSThI nirmudgati ahIM apAlanArthaka paNa tuvi gaNanA nir + mukh (%0rU61) dhAtune A sUtrathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAt paramaiM rU-rU-100' thI 52aipadano vartamAnAno tivra pratyaya thAya che. artha-be hoTha vAMkA kare che. bALa kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pAlana arthane choDIne ja anya arthanA vAcaka mukh (1487) dhAtune kardamAM Atmanepada thAya che. tethI pRthvI munnatti ahIM pAlanArthaka hA igaNanA mun dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI. jethI u52 jaNAvyA mujaba paraaipadano tiv pratyaya thAya che. artha- pRthvInuM pAlana kare che. 37 // hRgo gatatAcchIlye 3 / 3 / 38 // sAmAnyarIte ta zabdano artha, prakA2IbhUta (vizeSaNa) dharma; anukaraNa ane sAdRzya che. utpattithI mAMDIne vinAza sudhInA svabhAvane zIla kahevAya che. gata zabdArthanA tAcchIlyArthaka haiM dhAtune kartAmAM Atmanepada thAya che. zabdazaktinA svabhAve ja gatatAcchIlyArthaka haiM dhAtu 31 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanu upasarga pUrvaka ja prayojAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke prakAra; anukaraNa ane sAdRzya arthamAM kathaMcit aikya hovA chatAM prakAra ane anukaraNa artha hoya to dhAtu sakarmaka hoya che. ane sAdRzya artha vakhate dhAtu (6) akarmaka hoya che. - A zabdazati svabhAva ja che. laghuvRttimAM gata zabdArtha tarIke sAdRzyano ja ullekha hovA chatAM pratyudAharaNonA vimarzathI upara jaNAvelI vAta samajI zakAya che. jijJAsuoe adhyApaka pAsethI e vastu barAbara samajI levI joIe. athavA brahavRttinuM avalokana karavuM joIe. paitRmazyA banaharane ane pituranudAne ahIM mana +ThTha dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano vartamAnAno matte pratyaya thayo che. ahIM pitA sambandhI sAdugdhArthaka vatRLa nAmane 'kriyA-vizeSatu ra-ra-4thI dvitIyA thaI che. ane pitR nAmane "zere ra-2-81' thI sAdRzya sambandhamAM SaSThI vibhati thaI che. artha (baMneno) - ghoDA sadaiva potAnA pitAnAM sAdRzyanuM parizIlana kare che. ' ' rIta ti viru?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba titIcchItyArtha ja (sAmAnyataH tAcchIlyArthaka nahIM) dR dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI piludati vorayatItyartha. ahIM corIthI pitAnI sampatti grahaNa karavAno svabhAva gamyamAna hovAthI tAchInyArthaka dR dhAtu hovA chatAM gatazabdArtha sAdRzya vagerenA tAcchIlyArthaka dR dhAtu na hovAthI A sUtrathI tene Atmapada thatuM nathI. jethI 'zeSAvarta rU-rU.100" thI paramaipada thAya che. artha- pitAnuM (dhana vagere) hare che, arthAt corIthI dhana vagere grahaNa kare che. tAchInya ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba titI chInyArthaka ja (mAtra zata zabdArtha-sadRzyodyartha nahIM) dR dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI naTo rAmamanaharati ahIM ta zabdArtha anukaraNa gamyamAna hovA chatAM tenuM tAzmIlya artha gamyamAna nathI, kAraNa ke naTano rAmanuM anukaraNa karavAno svabhAva nathI, kavacit e pravRtti kare che. AthI samajI zakAze ke ahIM gatatAcchItyArthaka - 32, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haiM dhAtu na hovAthI tene A sUtrathI Atmanepada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parabhaipava no tivra pratyaya vagere kArya thAya che. artha- naTa rAmanuM anukaraNa kare che. A pratyudAharaNano vicAra karavAthI samajI zakAze ke |ta zabdArtha mAtra sAdRzya ja nathI. parantu anuLAvi paNa che; ane tyAre dhAtu sakarmaka hoya che 113211 mRtyukSepa-jJAna-viALana-vyaye niyaH rU|3|36|| pUnA bAcArya mRti utzepa jJAna viALana ane vyaya artha gamyamAna hoya to nI dhAtune kattamAM Abhanepava thAya che. sanmAnane 'pUjA' kahevAya che. AcAryanA karma athavA bhAvane 'AcAryaka' kahevAya che. vetana-pagA2ne 'smRti' kahevAya che. vastunA nizcayane 'jJAna' kahevAya che. RNa cUkavavuM tene 'vigaNana' kahevAya che; ane prApta dhanAdino dharma vageremAM karAtA upayogane 'vyaya' kahevAya che. nayate vivAnuM sthAvADhe, mALavamupanate (AcAryaH); karmakarAnupanayate; zizumudAnayate; nayate tattvArthe; madrAH kAraM vinayante ane zataM vinayate ahIM anukrame pUjA AcAryaka bhUti utkRpa jJAna vigaNana ane vyaya artha gamyamAna hovAthI nI; 35+nI; 35 + nI, 36 + A + nI; nI; vi + nI ane vi + nI dhAtune A sUtrathI kattamAM Atmanepadano te ane te pratyaya thayo che. arthakramazaHvidvAn syAdvAdamAM yuktiothI padArthane siddha kare che. (jethI sanmAna prApta kare che.) AcArya pote ziSyane bhaNAvavA pAse besADe che. (ahIM AcAryanI kriyA gamyamAna che.) nokarone (pagAra mATe) bolAve che. bALakane UMce uchALe che. tattvArthamAM padArthano nirNaya kare che. madradezavAsIo rAjAne kara cUkave che. so rUpiyA kharce che. iita vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pUjA... vagere ja artha gamyamAna hoya to nI dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI JanAM nayati . prAmanuM ahIM pUjA.... vagere artha gamyamAna na hovAthI A 33 pUjA '' cAryaka - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI nI dhAtune Atmapada thatuM nathI. jethI "zeSArazna rU-rU-200' thI parasmapadano tivuM pratyaya thAya che. artha- bakarIne gAmamAM laI jAya che. na dhAtu (884) jituM hovAthI 'mita: rU-rU-25' thI phAvatuM kattAmAM tene AtmapadanI prApti hovA chatAM aphalavatuM kattAmAM AtmapadanA vidhAna mATe A sUtranuM praNayana che... rUi II kartRsthAmUrtA''pyAt 3 / 3 / 40 // jenuM amUrtakarma kattamAM vRtti che - evA nI dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. zramaM vinayate ahIM vi+nI dhAtunuM amUrta (rUpAdirahita) kama-zrama kartA (caitrAdi) mAM vRtti hovAthI te vi+ dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano te pratyaya thAya che. artha- zrama dUra kare che. arju0 rUti |i? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jenuM amUrta karma kattamAM ja vRtti che - evA na dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI caitrI maitrI navuM vinati ahIM vi+nI dhAtunuM amUrta karma - manyu (krodha); karUM citramAM vRtti na hovAthI paratu tenAthI bhinna maitramAM vRtti hovAthI te vi+nI dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada thatuM nathI. jethI 'pAtu0 rU-rU-200" thI parasmapadano tivuM pratyaya thAya che. artha - caitra maitranA krodhane dUra kare che. amUrveti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jenuM amUrta ja karma-kastha che - evA nI dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI huM vinati ahIM mUrtakarma gaDu kattamAM vRtti hovA chatAM vi + nI dhAtune A sUtrathI Atmapada thatuM nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba parasmapadano tivu pratyaya thAya che. artha gumaDAne dUra kare che. jJAti jhim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jenuM amUrta kamaja (karaNAdi nahIM) kastRstha che - evA nI dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI hundhyA vinati ahIM amUrta paNa karrastha buddhikaraNavinI dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmane pada na ( 34 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI upara jaNAvyA mujaba paraAvadda no tivu pratyaya thayo che. arthabuddhivaDe dUra kare che. . ahIM e samajI levuM joIe ke zrama vinayate- A udAharaNamAM kartA phalavAnuM hovAthI vi + nI dhAtune {-zitaH rU-3-18' thI Atmanepada siddha hovA chatAM '"IsthAmUrta-rma ja nI dhAtune kattamAM Atmanepada thAya ane huM vinayati ItyAdi pratyudAharaNomAM te na thAya"- A pramANenA niyamavidhAna mATe A sUtrano AraMbha che. jethI sU.naM. 'rU-rU1' nA arthamAM nI-dhAtitttitva rUpe sakoca thAya che. jethI DuM vinavRtti... ItyAdi pratyudAharaNomAM A athavA pU.naM. 3-3-18 thI Atmanepada thatuM nathI. 405 zake. "ziti rU|4|| zita-pratyayanA viSayamAM zav dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. A sUtranI sahAyathI zat pratyaya vartamAnAnA viSayamAM zav dhAtune kattamAM Atmanepadano te pratyaya-'zrIti-vu0 4-2-108' thI r dhAtune zIv Adeza vagere kArya thavAthI zayate Avo prayoga thAya che. artha -naSTa thAya che. zitIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zitpratyayanA ja viSayamAM zav dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI zaskRti ahIM zatru pratyayathI bhinna bhaviSyanI pratyayanA viSayamAM zarU dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI zeSAt rU-rU100' nI sahAyathI paramaipadano sthati pratyaya thayo che. artha-naSTa thaze.I41 priyataivatAziSi 6 35342ii baghatanI Azir ane zitR-pratyayanA viSayamAM rlR dhAtune kattamAM 35 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmapada thAya che. zru ( rUrUrU) dhAtune aghatanInA viSayamAM A sUtranI sahAyathI Atmapadano ta pratyaya vagere kArya thavAthI (guNo sU.. 4-rU-70 mAM vakRta) amRta Avo prayoga thAya che. AziSanA viSayamAM Atmapadano sISTa pratyaya vagere kArya thavAthI kRSISTa Avo prayoga thAya che. temaja zita- vartamAnAnA viSayamAM Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI priya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH te maryo. te mare. te mare che. 8 + 9 + ta A avasthAmAM sinati rU4-1rU' thI te pratyayanI pUrve vihita sid pratyayano "yu svA. 4rU-70" thI lopa thayo che. mRte A avasthAmAM 'tuvAH za rU-4-81' thI za (3) vikaraNa pratyaya. "Hi zivayA) 4-rU-990' thI ne ri Adeza; ane "ghAtovi. ra-1-10" thI ri nA rU ne rU Adeza thAya che. adyatanyazipi reti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adyatanI gazipu ane zi- pratyayanA ja viSayamAM 5 dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI parokSAnA viSayamAM A sUtranI sahAyathI 5 dhAtune Atmapada na thavAthI "zeSatu0 rU-rU-200" thI parasmapadano vuiM pratyaya thAya che. jethI dvita vagere (kR5 + pAvuM; magR + ; mama + ) kArya thavAthI amAre Avo prayoga thAya che. artha- maryo. jarA ' raco navA rUArA43 - vacakku () pratyayAnta dhAtune kattamAM Atmapada vikalpathI thAya che. nidrA nidrA sapUte A arthamAM "vuM hitAva rU-4-20" thI vaca6 (1) pratyaya. nidrAya zabdane "kriyArthI rU-rU-rU' thI dhAtu saMjJA. A sUtranI sahAyathI nidrAya dhAtune vartamAnAno Atmapadano te pratyaya thavAthI nidrAyate Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtranI sahAyathI Atmapada na thAya tyAre zeSAra rU-rU-200' . * 36 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI paramaipadano tiv pratyaya vagere kArya thavAthI nidrAyati Avo prayoga thAya che. artha- nidrA jevI thAya che. ||4|| putro 5 patanyAnuM rU|25445 adyatanInA viSayamAM tu vagere (137 thI 191 sudhI) trevIza dhAtuone kartAmAM vikalpathI Atmanepada thAya che. dhut vagere dhAtuone 'rUGitA:0 rU-rU-22' thI kardamAM nitya AtmanepadanI prApti hatI, teno A sUtrathI adyatanImAM vaikalpika niSedha thAya che. vidyut ane v dhAtune adyatanInA viSayamAM upara jaNAvyA mujaba prApta Atmanepadano A sUtrathI niSedha thavAthI 'zeSAt vaE rU-rU-100' nI sahAyathI paramaipadano vi (OM) pratyaya. vi nI pUrve 'tRvivuMghutAvi0 3-4-64' thI 6 (ba) pratyayAdi kArya thavAthI vyaghutat ane gavat Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM Atmanepadano A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba niSedha na thAya tyAre kRti: ri rU-rU-22' nI sahAyathI Atmanepadano ta pratyaya. 'sinaghatAnuM rU-4-34 thI te nI pUrve ttiv ( ) pratyayAdi kArya thavAthI (juo pU. naM. rU-4-67 mAM aganiSTa) vyotiSTa ane goviSTa Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- camakyuM. gamyuM. gadyatattvAmiti vim? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adyatanInA ja viSayamAM ghut vagere dhAtuone kattamAM vikalpathI Atmanepada thAya che. tethI vartamAnAnA viSayamAM 'rUtiH0 rUrU-22' thI nitya Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thavAthI ghotte Avo prayoga thAya che. artha-prakAze che. 11811 = sva-sano zarU|4|| sva jenI AdimAM che evA pratyayanA viSayamAM ane san pratyayanA 37 vRdbhyaH Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayamAM nRt vagere (199 thI 116) pAMca dhAtuone vikalpathI kattamiAM Atmanepada thAya che. ahIM paNa pUrva sUtramAM (3-3-44 mAM) jaNAvyA mujaba "kti: tti rU-rU-rara' thI nitya AtmanepadanI prApti hatI teno A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sva-TMn nA viSayamAM vikalpathI niSedha thAya che. vRt dhAtune bhaviSyantI nA sakArAdi pratyayanA viSayamAM 'kRti:03-3-22' thI AtmanepadanA syate pratyayanI prApti hatI, teno A sUtrathI niSedha thavAthI 'zeSAtparamaiM rU-rU-100' nI sahAyathI parasmapadano sthati pratyaya vagere kArya thavAthI vattpati Avo prayoga thAya che. svati pratyayanI pUrve 'stAghazito0 4-4-32' thI prApta r no 'na vRkSya: 4-4-6' thI niSedha thayo che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI Atmanepadano niSedha na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba Atmanepadano svate pratyaya ane tenI pUrve phrUT (6) vagere kArya thavAthI vRttikhate Avo prayoga thAya che. artha- raheze. vartitumicchati A arthamAM vRttu dhAtune 'tumanvi. rU-4-21' thI vihita san (F) pratyayanA viSayamAM upara jaNAvyA mujaba AtmanepadanI prApti hatI, teno A sUtrathI niSedha thavAthI vartamAnAno paraaipadano tir pratyaya vagere kArya thavAthI vivRttati Avo prayoga thAya che. (juo sU. naM. 4-4-66) vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Atmanepadano niSedha na thAya tyAre tivu pratyayanA sthAne Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thavAthI vivattikhate Avo prayoga thAya che. artharahevAnI IcchA kare che. sva-sanoriti vim?- A sUtrathI upa2 jaNAvyA mujaba sva jenI AdimAM che evA ane san pratyayanA ja viSayamAM vR vagere pAMca dhAtuone kattamiAM vikalpathI AMtmanepada thAya che. tethI sva-san no viSaya na hovAthI vartamAnAnA viSayamAM vRt dhAtune "kRti: ri 3-3-22' nI sahAyathI Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thavAthI vartate (vRt + te, vRt + jJa + te, vartu + jJa + te) Avo prayoga thAya che. artha- rahe che. I45 38 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paH svatanyAnuM ||46 // zvastanI nA viSayamAM pU dhAtune (16) vikalpathI Atmanepada thAya che. zvastanInA viSayamAM p dhAtune "kti: ri rU-rU-22' thI prApta Atmanepadano A sUtrathI niSedha thavAthI 'zeSAt. rU-rU-100' nI sahAyathI paramaipadano tAtti pratyaya thavAthI pUtAtti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI Atmanepadano niSedha na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba Atmanepadano svastanIno tatte pratyaya thavAthI sjitame Avo prayoga thAya che. artha- tuM samartha thaIza. ahIM paNa takArAdi pratyayanI pUrve prApta T ('stAghazi0. 4-4-rU2' thI prApta phaeN) no '6 vRkSya: 4-4-''thI 52ApadanA viSayamAM niSedha thayo che. p dhAtunA Rne guNa r Adeza thayA bAda r ne 'Rra rR-o0 2-311' thI Adeza thAya che - e yAda rAkhavuM. 46 // kramo'nupasargAt 3 | 3 | 47 // upasargathI paramAM na hoya evA mu dhAtune kattamAM vikalpathI Atmanepada thAya che. vRtti vagere arthamAM uttara (rU-rU-48) sUtrathI nitya AtmanepadanuM vidhAna hovAthI vRttpati thI bhinna arthamAM upara jaNAvyA mujaba vikalpathI AtmanepadanuM vidhAna A sUtrathI che. jethI ahIM aprApta vibhASA che. mate ahIM A sUtranI sahAyathI maiM dhAtune Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. vikalpa pakSamAM A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thAya tyAre 'zeSAt parabhai rU-rU-100' nI sahAyathI paraaipadano tivra pratyaya vagere kArya thavAthI Amati Avo prayoga thAya che. m nA 6 ne mo vIrtha: paE 4-2-106' thI dIrgha A Adeza thayo che. artha - cAle che. anupasa'viti vim ?= A 39 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI upara jaNAvyA mujaba upasargathI paramAM na hoya evA ja m dhAtune kartAmAM vikalpathI Atmanepada thAya che. tethI anuAmati ahIM upasargathI paramAM rahelA m (anu + ) dhAtune A sUtrathI vikalpathI Atmanepada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba paraApadano tiv pratyaya thayo che. artha - kramazaH cAle che.||47|| vRtti-sarva-tAyane rU|348|| jemAM pratibandhaka na hoya tene apratibandha svarUpa vRtti kahevAya che. utsAhane sarpa kahevAya che. ane smItatA (vizuddhi) ne tAyana kahevAya che. vRtti sarpa ane tAyana arthanA vAcaka m dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. zAstra'sya mate buddhiH; sUtrAya mate ane matte'smin yoH ahIM anukrama vRtti sarpa ane tAyana arthanA vAcaka evA nUM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thAya che. arthakramazaH - AnI buddhi zAstramAM pratibandha vinA cAle che. sUtra mATe utsAha rAkhe che. AnAmAM yogo vizuddha che. 48 // paropAt 3 / 3 / 49 // parA ane 35 ja upasargathI paramAM rahelA vRtti sarpa ane tAvana arthavALA m dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI pAmate ane 3pa mate ahIM vRtttAgharthaka pA ane 3pa upasargapUrvaka m dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM vartamAnAno Atmanepadano te pratyaya thayo che. arthakramazaH - pratibandha vinA parAkrama kare che. adhyayanAdimAM utsAha rAkhe che. roAviti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pattA ane 35 ja upasargathI paramAM rahelA vRtti sarpa ane tAvana 40 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthavALA m dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI anuAmati ahIM anum dhAtune te vRtttAghartha hovA chatAM tene A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAtparamaiM rU-rU-100' thI paraaipadano tir pratyayAdi kArya thAya che. artha- vinA pratibandha kramazaH cAle che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke pA+muM ane anu+m vagere nRtyAgharthaka muM dhAtumAtrane pUrva (3-3-48) sUtrathI Atmanepada siddha hovAthI A sUtranuM praNayana sopasargaka vRttpAdyarthaka m dhAtune Atmanepada thAya to te parA ane 3pa upasargathI ja paramAM rahelA m dhAtune thAya, anya upasargathI paramAM hoya to nahIM" - A pramANenA niyama mATe che. jethI 64 A sUtrathI vihita niyamathI sopasAitirivena pU. naM. rU-rU-48 nA arthamAM sakoca thAya che. mATe anum dhAtune koI paNa sUtrathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI. vRttyAdAvityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vA ane 35 upasargathI paramAM rahelA vRntyAgharthaka ja m dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI parAAmati ahIM parAm dhAtu vRtttAgharthaka na hovAthI tene A sUtranI sahAyathI Atmanepada thatuM nathI. jethI 'zeSAt. rU-rU100' thI paramaipadano tivra pratyaya vagere kArya thAya che. artha - pAcho $3.9.118911 ve svArthe rUArU/10nI mU pAvavikSepe (28) A pramANe nirdiSTa page cAlavA svarUpa svArthavAcaka m dhAtune; te jo vi upasargathI paramAM hoya to kardamAM Atmanepada thAya che. sAdhu vimate AnaH ahIM vim dhAtune kartAmAM A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- hAthI suMdara cAle che. svArtha vRti vhim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vi upasargathI paramAM rahelA pAdavikSepAtmaka svArthanA 41 - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja vAcaka | dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI ganena vijAti ahIM vi upasargathI paramAM rahelA paNa svArtha bhinna utsAhAthaka m dhAtune A sUtrathI Atmapada na thavAthI "zeSA0 rU-rU-200" thI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - hAthI vaDe utsAha pAme che. pA. ropAtALe pArAkI. . . ane 35 upasargathI paramAM rahelA ArambhArthaka zam dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. premane upamate moInuM ahIM ArambhArthaka praznam ane 35 + n dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha (banneno) - khAvAno AraMbha kare che. zAstra ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ArambhArthaka ja jha ane 3pa upasargathI paramAM rahelA mu dhAtune kamiAM Atmapada thAya che. tethI prajAti jAtItyartha ahIM pram dhAtune te ArambhArthaka na hovAthI A sUtranI sahAyathI Atmapada thatuM nathI. jethI "zeSArazna rU-rU-200" thI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thAya che. pa1" AGo jyotirudgame 3 / 3 / 52 // ca - sUrya vagerenuM ugavuM - A arthanA vAcaka mAr (3) upasargathI paramAM rahelA m dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. sAmata vandraH sUryo vA ahIM nA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha - sUrya athavA candra udaya pAme che. jyotiSa ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba candrAdinA udayArthaka ja nA upasargathI paramAM rahelA meM dhAtune - 42 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kardamAM Atmanepada thAya che. tethI gAmati vaTu: tupam ane dhUma JAmati ahIM anukrame udgama artha ane candrAdino udgama artha na hovAthI bA+m dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAt. rU-rU-100' nI sahAyathI paramaipadano tiv pratyaya vagere kArya thayuM che. ahIM temaja pUrva sUtronA pratyudAharaNomAM bh dhAtunA ane 'mo vIrtha: bhai 4-2-101' thI dIrgha A Adeza thayo che. - e yAda rAkhavuM. arthakramazaH- chokaro mInArA upara caDhe che. dhUmADo upara jAya che. 525 dAgo'svAsssyaprasAra - vikAse 3 / 3 / 53 // potAnuM mukha phelAvavuM ane vikAsa A artha na hoya to gAr upasargathI paramAM rahelA vA (1138) dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. vighAmAtte ahIM grahaNArthaka Ja + DhAM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI banne Avo prayoga thAya che. (ga+vA+te; A+vAvA+te; A+vavA+te A avasthAmAM 'RSAta: 4-2-16' thI vA nA oN no lopa vagere kArya thavAthI AAvatte Avo prayoga thAya che.) artha- vidyAne grahaNa kare che. svAsthAvivarnana vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba JAd upasargathI paramAM rahelA vA dhAtune teno svAsyaprasAra ane vihrAsa artha na hoya to ja kattamAM Atmanepada thAya che. tethI uSTro mua vyAvAti ane hU N vyAvati aMhIM anukrame potAnA mukhane phelAvavuM ane vikAsa artha hovAthI vi+jJA+vA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAt rU-rU-100' nI sahAyathI paraApadano tiv pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - UMTa potAnuM mukha phelAve che. nadInuM tIra vikAsa pAme che. pA 43 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JcchaH ||14 // bAph (ga) upasargathI paramAM rahelA ttu (1081) ane praN (1347) dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. Anute zAna ane ApRte gurUnuM ahIM ba+nu ane jJAntraN dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. gA+pra+za(ga) + te A avasthAmAM 'graha-drasva0 4-1-84' thI traN nA r ne samprasAraNa (vRta) Adeza thayo che. artha- ziyALa utkaMThA pUrvaka avAja kare che. guru pAse anujJA mAMge che. A +nu dhAtune A sUtrathI utkaMThA pUrvaka zabdarUpa arthamAM ja Atmanepada thAya che - e yAda rAkhavuM.(4 meka kSanto rUArUpI kSatti eTale kAlaharaNa (pratIkSA). kAlaharaNArthaka JAD upasargathI paramAM rahelA mi (mU+[i pratyayAdi kAryathI niSpanna) dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. bAmayate gurum ahIM A sUtrathI bA+mi dhAtune kattamAM Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - thoDI vAra gurunI pratIkSA kare che: kSAttAviti vimU? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gAr upasargathI paramAM rahelA kSAnyarthaka ja mi dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI vidyAmAmati ahIM grahaNArthaka jJA+mi dhAtune A sUtrathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAtparama rU-rU-100' thI parasaiMpadano tivra pratyaya vagere kArya thAya che. arthavidyAne grahaNa kare che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke kSAnyarthamAM svabhAvathI ja pi pratyayAnta m dhAtuno prayoga thAya che. tethI mi dhAtu nit hovAthI 'tiH 3-3-18' thI tene Atmanepada siddha hovA chatAM kSAnti bhinna arthamAM bA+mi dhAtune te sUtrathI Atmanepada na 44 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya e mATe A sUtrano prAraMbha che. jethI vidyAmArImati ahIM te sUtrathI (3-3-95 thI) paNa Atmapada thatuM nathI. papA hvaH spardhe 3 // 3 // 56 // spardhA (parAbhibhavecchA) artha gamyamAna hoya to sAduM upasargathI paramAM rahelA have dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. mane masjamAvate ahIM mArU dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. artha - malla mallane AhvAna kare che. svadurgha rUti jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba spardhA artha ja gamyamAna hoya to huM upasargathI paramAM rahelA rve dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI amAvati ahIM spardhA artha gamyamAna na hovAthI mArU dhAtune A sUtranI sahAyathI - Atmapada na thavAthI "zeSAtu0 rU-rU-200" thI parasmapadano tivuM pratyaya vagere kArya thAya che. artha - gAyane bolAve che. ITddA. - saM-ni- rUArANA tam ni ane vi upasargathI paramAM rahelA huM dhAtune kAramAM Atmapada thAya che. saMdvayate nirvata ane vidvayate ahIM anukrame sarva ni + ve ane vi+ dhAtune A sUtranI sahAyathI kAmiAM Atmapadano te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha (badhAno) = bolAve che. ApaNA upAt 3 / 3 / 58 // 3pa upasargathI paramAM rahelA ve dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. 5 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35vayate ahIM 35+dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. artha - pAse bolAve che.pa8 yamaH svIkAre 313159 // 35 upasargathI paramAM rahelA svIkArArthaka tham dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. cAmuchate ane upAyaMta mahatraNa ahIM upa+yam dhAtune A sUtranI sahAyathI anukrame vartamAnAno Atmapadano te pratyaya ane adyatanono Atmapadano ta pratyaya vagere kArya thayuM che. arthakramazaH- kanyAno svIkAra kare che. mahAtrono svIkAra karyo. Tvinirdeza: vin? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 35 upasargathI paramAM rahelA svIkArArthaka ja arthAt je vastu potAnI nathI tene potAnI karavA svarUpa grahaNArthaka ja (sAmAnyataH grahaNArthaka nahIM) yam dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI zAdAnupacchati ahIM upa+yam dhAtu grahaNArthaka hovA chatAM upara jaNAvyA mujaba bri pratyayAnta svIkAra padanA arthasvarUpa grahaNa vizeSArthaka na hovAthI A sUtrathI tene Atmapada na thavAthI "zeSAtu0 rU-rU-100 thI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM "miSaghamaccha: 4ra-106' thI yam nA 6 ne zuM AdezAdi kArya thAya che. artha - potAnA vastrone grahaNa kare che. pachI devArcA-maitrI-saGgama-pathikartRka-mantrakaraNe sthaH 3 / 3 / 60 // tevA (prabhupUjA-ArAdhanA) maitrI, sama (milana); ftharjuna (mArga che ka7 jeno evI kriyA) ane mannara (matra jenuM karaNa che - evI kriyA) arthanA vAcaka 3pa upasargathI paramAM rahelA sthA dhAtune - 46 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kattamAM Atmapada thAya che. sevArthI-jinendrakutiSThAte | maitrI - rathikAnupatiSThate / saGgama - yamunA gaGgAmupatiSThate / pathikartRka - srughnamupatiSThate panthAH / mantrakaraNa- ainyA gArhapatyamupatiSThate hI devAca ... vagere arthanA vAcaka upa-sthA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya tathA thA dhAtune "zrIti 30 4-2-108' thI tiSTha Adeza thayo che. arthakramazaHjinendrabhagavAnanI pUjA - ArAdhanA kare che. maitrI mATe ravAhakonI prazaMsA kare che. yamunA gadgAnadIne maLe che. rasto sukha deza tarapha jAya che. Indra devatA sambandhI mannavaDe yajJIya agni vizeSanI stuti kare che. dgA - vA lipsAyAm 3361 // lisA artha gamyamAna hoya to 35 upasargathI paramAM rahelA thI dhAtune kattamAM vikalpathI Atmapada thAya che. mitu tRsumutiSThare ahIM lisA artha gamyamAna hovAthI upasthA dhAtune A sUtranI sahAyathI kAmiAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che: vikalpapakSamAM A sUtranI sahAyathI Atmapada na thAya tyAre zeSAtu0 rU-rU-100 nI sahAyathI paramaipadano tivuM pratyaya vagere kArya thavAthI mikSa tRgurubhutiti Avo prayoga thAya che. artha - bhikSAnI lAlace bhikSu dAtAnA kuLane vakhANe che. dukA udo'nUhe 3 / 3 / 62 // upara uThavAnI ceSTA svarUpa arthane choDIne anya ceSTAvAcaka 36 upasargathI paramAM rahelA thA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. mupvRtiSThate ahIM ut+sthA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM 47 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- mokSa mATe prayatna kare che. sUrNa ti vim ? - = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Uddha ceSTA thI bhinna ja ceSTAvAcaka ud upasargathI paramAM rahelA sthA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI mAlanADuttiti ahIM Urdhva ceSTArthaka k + thA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI zeSAt parazna rU-rU-200" nI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thAya che. artha- Asana uparathI Ubho thAya che. ti,?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Uddha ceSTAthI bhinna ceSTAvAcaka ja ul + thA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI prAcchatamuniSThati ahIM utpajyarthaka sat+sthA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thAya che. artha - gAmamAMthI so utpanna thAya che. (maLe che.) ahIM cetananA prayatna svarUpa ceSTA svarUpa artha gamyamAna nathI - e spaSTa che. drA -vi-pADavAnuM rIpAdarA sam vi ... ane kava upasargathI paramAM rahelA thA dhAtune kartAmAM Atmapada thAya che. samu+thA; vi+sthA; prasthA ane nava + thA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI satiSThate vitiSThate pratiSThata ane gatiSThata Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- rahe che. pratikULa rahe che. prayANa kare che. rahe che. rIsA - e dukA jJIkSA ane dhyeya viSayArthaka thA dhAtune kattamAM Atmaneprada thAya che. bIjAne prasanna karavA potAnuM saundarya vagere darzAvavuM tene phIphA kahevAya 48 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vivAdanA sthaLe nirNata adhyakSane theya (samya) kahevAya che. tibbate nyA chAtreccaH ane tvayi tikhate vivAda: ahIM anukrame jJIkSA ane sthaya viSayArthaka thA dhAtune kattamAM A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha kramaza - vidyArthIone khUza karavA kanyA potAnA svarUpanuM pradarzana kare che. tArI adhyakSatAmAM A vivAda che. dA. pratijJAyAm 3 / 3 // 65 // abhyapagama (siddhAnta tarIke algIkAra karavuM) arthanA vAcaka thA dhAtune kartAmAM Atmapada thAya che. pratijJArthaka thA dhAtu svabhAvathI ja mA upasarga pUrvaka prayojAya che. nityaM zamatiSThate ahIM sAk + thA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano te pratyaya thayo che. ahIM ane pUrva sUtramAM yathAsaMbhava thA dhAtune "zrIti-vuo 4-ra-108' thI tiSTha Adeza thayo che - e yAda rAkhavuM. artha - nityarUpe zabdane mAne che. dvArA samo giraH 3 / 3 // 66 // pratijJA abhyapagama arthanA vAcaka samU upasargathI paramAM rahelA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. svAduvAddha sarite ahIM sam + 1 (0rU rU5) dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya; tenI pUrve tuAre za rU-4-87 thI za () vikaraNa pratyaya. "kRtA. 4-4-166 thI 8 ne rU Adeza thAya che. artha- syAdvAdanI pratijJA kare che. ahIM samajI levuM joIe ke pUrva sUtrastha pratijJA padanI anuvRtti A sUtramAM hovA chatAM tyAM ane ahIM pratijJA padArtha samAna nathI. e baMne artha udAharaNanA arthathI - 49 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratIta thAya che, je; pratijJA A eka ja padathI saMgRhIta che. vAdAvAdobhaya sthAnIya pratijJA ahIM gRhIta che..... ItyAdi anyatra anusandheya che.66|| avAt 3 / 3 / 67 // Java upasargathI paramAM rahelA vR dhAtune kattamAM Atmaneprada thAya che. gaLate ahIM nava + rU dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thAya che. (juo pU. naM. 3-3-66) pUrva sUtrathI A sUtranuM pRthak nirmANa hovAthI A sUtramAM pratijJA nI anuvRtti nathI. artha- dhIme bole che; athavA ulaTI kare che. IIFII nihUnave jJaH 3|3|68 // niSnava (apalApa) arthanA vAcaka jJA dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. zatamavanAnIte ahIM lapa + jJA dhAtune A sUtranI sahAyathI kardamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve vAve: rU-476' thI nA (nA) vikaraNa. 'nA-jJA-nano0 4-2-104' thI jJA ne nA Adeza. 'qhAmI 4-2-17 thI nA nA bA ne rphe Adeza thayo che. artha - so (rUpiyA vagere) no apalApa kare che. // 68 // sampraterasmRtau 3 / 3 / 69 // smRti bhinna arthanA vAcaka samu ane prati upasargathI paramAM rahelA jJA dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. zataM saMkhAnIte ane zatA pratikhAnIte ahIM smRti - bhinnArthaka kSam + jJA dhAtune ane prati + jJA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya 50 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtune A sUtranI sAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. (juo khU. kiM. rU-rU-68) artha kramazaH- so (rUpiyA vagere) ne jANe che. sone svIkAre che. amRtAviti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samu ane prati upasargathI paramAM rahelA smRtibhinnArthaka ja jJA dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI mAtu: saMjJAti ahIM mRtyarthaka sam + jJA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "zeSatu0 rU-rU-200' nI sahAyathI parasmapadano ti pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM mAtR nAmane "mRtyarthInAM 2-299' thI karma kArakatvanI avirakSAmAM "zare -280' thI vaMI vibhati thAya che. artha - mAtAne yAda kare che. dA. ananoH sanaH 3 / 370 // manuM upasargathI paramAM na hoya to tenuM pratyayAnta jJA dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tumati A arthamAM "tumahi0 rU-4-20" thI 3 dhAtune san () pratyayAdi kAryathI (jJA+sa, jJAjJA+{; najJA+sa; vijJA+sa) niSpanna vijJAna dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM vartamAnAno Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI gharSa vijJAnane Avo prayoga thAya che. artha- dharma jANavAne Icche che. vananoriti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saT upasargathI paramAM na ja hoya to tenuM pratyayAnta jJA dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI gharmanuniyati ahIM manu+vijJAna dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "zeSA( rU-rU-100" thI paramaipadano tivu pratyaya thayo che. artha- dharmanI anujJAne Icche che. II70) 51 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thuvoDanAph - praaH 242571|| JAn (gA) ane prati upasargathI paramAM na hoya to sar pratyayAnta zru dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tru dhAtune 'tumahi0 3-4-21' thI san pratyayAdi kAryathI niSpanna zuzrUSa dhAtune A sUtranI sahAyathI kardamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI zubhUvate gurUnlR Avo prayoga thAya che. artha- gurunI sevA kare che. banAteiiita vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba JADu ane prati upasargathI paramAM na ja hoya to satna pratyayAnta zru dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI zubhUti ane pratiSNubhUti ahIM grA+zuzrUSa ane prati+zuzrUSa dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada na thavAthI 'zeSAt. rU-rU-100' nI sahAyathI paraaipadano tiv pratyaya vagere kArya thAya che. arthakramazaH - thoDuM sAMbhaLavAnI IcchA kare che. pharIthI sAMbhaLavAnI IcchA kare che. zubhUvate gun ahIM zabdazaktisvabhAve ja 'sevA kare che' - evo artha pratIta thAya che. I71 // hyu-dRzaH rU|3|02| san pratyayAnta mR ane tRN dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. smR ane kRza dhAtune 'tumahi0 rU-4-20' thI san pratyaya vagere kAryathI niSpanna tubhUrja ane vivRkSa dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI susphUrkhate ane vivRkSate Avo prayoga thAya che. ahIM mRtanuM A avasthAmAM 'svarahana0 4-1-104' thI R ne dIrgha Adeza. 'goDyAnuM 4-4-199' ne ur Adeza. tyArabAda snur ne dvitva vagere kArya thavAthI tubhUrjata prayoga thAya che. - e samajI levuM. arthakramazaH- smaraNa karavAnI IcchA kare che. jovAnI IcchA kare che. 725 kRR para thI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zo nizAzAyI rUArANA jJA dhAtvartha (jJAna) sambadha san pratyayAnta zava dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. Azaya e che ke sAmAnyataH zabU dhAtvartha koI paNa anya dhAtvarthathI anusaMhita ja svArthanuM abhidhAna kare che. dA. ta. enuM zavanoti patuM zivanoti vagere. A rIte jJI dhAtarthathI anusaMhitArthaka tAdRza tanuM pratyayAnta zabU dhAtune karNAmAM AtmAnapada thAya che. vidyA jJAtuM zavanuyAmitI smRti A arthamAM zabU dhAtune tumahio rU-4-21' thI san pratyayAdi kAryathI niSpana zila dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI vidyA zikSo Avo prayoga thAya che. za+sanuM (sa) A avasthAmAM rama-maza0 4-1-ra0" thI ziva nA ma ne rU Adeza tathA dvitvano niSedha thAya che - e yAda rAkhavuM. artha - vidyA jANavA samartha thavAnI IcchA kare che. vijJAsAyati jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jJA dhAtvarthathI ja anusaMhitArthaka nuM pratyayAnta za dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI zikSati ahIM anya (jJA bhina) dhAtvanu-saMhitArthaka tenuM pratyAyAnta zikSa dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapada na thavAthI "zeSAtu0 rU-rU-100' nI sahAyathI parasmapadano tivuM pratyaya vagere kArya thAya che. artha - javA vagere mATe samartha thavA Icche che. 73 prAgvat 3 / 3 / 7.4 // sanuM pratyaya karatA pUrve je dhAtune AtmapadanuM vidhAna karyuM che te dhAtune sana pratyaya pachI paNa kattamAM Atmapada thAya che. DuM vagere anubandhanA kAraNe, upapadanA kAraNe ane artha vizeSanA kAraNe je 53 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtuone A pUrve AtmanepadanuM vidhAna karyuM che; te dhAtuone san pratyaya karyA bAda paNa teja rIte kattamAM Atmanepada thAya che e tAtparya che. ziviSate ahIM zI dhAtune "kti: ri 3-3-22' thI AtmanepadanuM vidhAna karyuM hovAthI 'tumanvi0 3-4-21' thI zan dhAtune san pratyayAdi kArya karyA bAda zizyaSa dhAtune paNa A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha -uMghavAnI IcchA kare che. vena saMviSite ahIM sampar dhAtune 'samastRtIyavA rU-rU-rU2' thI AtmanepadanuM vidhAna karyuM hovAthI san pratyayAdi kAryathI niSpanna sagviriSa dhAtune kattamAM A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha ghoDAvaDe pharavAnI IcchA kare che. 74 - gAmaH H 3|3|09|| parokSA nA sthAne vihita gAm AdezanI paramAM anuprayun >> dhAtune JAm AdezanI pUrve rahelA dhAtunI jema ja kattamAM Atmanepada thAya che. A sUtrathI vidhi ane niSedha baMnneno atideza hovAthI gam AdezanI pUrve rahelA dhAtune jo AtmanepadanuM vidhAna na hoya to gam AdezanI paramAM anuprayukta hra dhAtune; ph - zita: rU-3-19' thI prApta paNa Atmanepada thatuM nathI. udAharaNa vidhinuM :- dh dhAtune parIkSAnAM sthAne 'gurunAmyA0 3-448' thI sam Adeza ane tenI paramAM hra dhAtuno anuprayoga. gam nI pUrvenA d dhAtune "kti:0 3-3-22' thI kattamAM Atmanepada vihita hovAthI gAm AdezanI paramAM anuprayukta hra dhAtuno A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano parokSA no chu pratyaya vage2e kArya thavAthI hAgya Avo prayoga thAya che. vatte: tui rU-4-11' thI Am Adezane kiAtanuM vidhAna hovAthI bam Adeza parokSA nI jema 54 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manAto na hovAthI gAm AdezanI pUrve rahelA dhAtune dvityAdi kArya thatuM nathI - e yAda rAkhavuM. artha - ceSTA karI. niSedhanuM udAharaNa - idhAtune parIkSA nA sthAne --mR0 rU-410" thI nA Adeza ane tene (mAm ne) tivamA tathA cha dhAtuno anuprayoga. sAm nI pUrve rahelA pI dhAtune kattamAM koI paNa sUtrathI AtmapadanuM vidhAna na hovAthI sAm AdezanI paramAM anukayu che dhAtune "zitaH rU-rU-26' thI prApta Atmapadano A sUtranI sahAyathI niSedha thavAthI "zeSArazna rU-rU-200" thI parIkSA no paramaipadano vuiM () pratyaya vagere kArya thavAthI vimayIgUjara Avo prayoga thAya che. ahIM e dhAtuthI paramAM vihita lAm Adeza tivRvat hovAthI dhAtune 'havaH ziti 4-1-12 thI dvita vagere kArya thAya che. artha - bhaya pAmyo. . kR ti brim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parIkSA nA sthAne vihita nAmu AdezanI pUrve rahelA dhAtunI jema kAmu AdezanI paramAM rahelA kR dhAtune je kattamAM Atmapada thAya che athavA thatuM nathI. anuprayukata dhAtu mAtrane e vidhAna nathI. tethI kSAmata ahIM # dhAtune "punAgA rU-4-48' thI parIkSA nA sthAne kAnU Adeza ane huM dhAtuno anuprayoga. sAm AdezanI pUrvenA phula dhAtune kita:0 rU-rU-22' thI Atmapada vihita hovA chatAM ban dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parIkSA no parasmapadano navuM pratyaya thayo che. artha - joyuM. chapA. gandhanA'vakSepa-sevA-sAhasa-pratiyatna-prakathanopayoge 3 / 3176 // jana vikSepa sevA sArA prativana pravakathana ane upayoga arthanA vAcaka zra dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. drohathI bIjAnA doSo pragaTa karavAne na kahevAya che. kutsana-nindAne avakSepa kahevAya che. - papa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA AcaraNathI bIjAne prasanna karavAne levA kahevAya che. vicAya vinAnI pravRttine sahita kahevAya che. vidyamAna guNanI rakSA athavA guNAntaranA AdhAnane pratiyatna kahevAya che. kathananA AraMbha athavA prakaSapUrvaka kathanane prathana kahevAya che, ane dhamadimAM vAparavAne viniyo kahevAya che. A racanAdi arthanA vAcaka anukrame ut; va+$; 35+9; pra+$; 35+9; >+ane pra+ $ dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. jethI anukrame gadhanAdi arthamAM upharate, vRttAveju te, mahAmAtrInuparate; paravArInuM prabhute, thoDopaSNute, (ahIM upak044-2ra" thI sat () no Agama thayo che.) nanavAvAnuM pravarute ane zakti pravate Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - drohathI bIjAnA doSo pragaTa kare che. duSTa AcaraNavALAnI nindA kare che. mahAvatonI sevA kare che. parastrIne bhogave che. kASTa ane pANImAM guNa utpanna kare che. (juo phU.naM. -2-12) lokanA samAcAranuM prakathana kare che. dhamadimAM so vApare che. II7ddA A prasadane sArANA nadhi upasargathI paramAM rahelA prasaMhanArthaka 5 dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. bIjA dvArA parAjaya na pAmavo athavA bIjAno parAbhava karavo - tene prasahana kahevAya che. te hADaliva ahIM prasahanArthaka tha+ dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano parIkSA sambandhI ! pratyaya vagere kArya thAya che. artha - hAya! tene jitI lIdho. prasahana ti jhim? = A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba gha upasargathI paramAM rahelA prasahanArthaka ja $ dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI tamAruroti ahIM aprasahanArthaka tha + 5 dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada na thavAthI "zeSa0 rU-rU-200thI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parasmapadano vartamAnAno tivuM pratyaya vagere kArya thAya che. artha - tene svAdhIna kare che. kaLA dIpti-jJAna-yatna-vimatyupasaMbhASopamantraNe vadaH 3 / 378 // vIti jJAna vana vimati 35rSamASA ane 35matrA arthanA vAcaka vat dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. hIti - zobhavuM te. varte vivAnuM cAlva; jJAna - avabodha. vate thImAMstattvArthe, yatna - prayatna. tAsi vate; vimati - bhinna bhinnavicAra. gharme vivanta; upasanmASA - sAttvana ApavuM. varmarInupavite; ane 35matra - ekAntamAM vANI dvArA potAnI tarapha AkRSTa karavuM. (vaza karavuM) kumakupavavate, ahIM anukrame upara jaNAvyA mujaba hIti.. vagere arthanA vAcaka vat dhAtune visva dhAtune ane upa+vad dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM vartamAnAno te ane vAste pratyaya vagere kArya thayuM che. ahIM vIti vagereno artha khUbaja sthUla varNavyo che. enA paramArthane jANavAM bRhattinuM adhyayana karavuM joIe. nIce udAharaNono artha jaNAvatAM sAmAnyataH spaSTa karavAno prayatna karyo che. adhyApaka dvArA e samajI levuM jarUrI che. artha kramazaH - sAcuM jJAna hovAthI ane AkUlatA vinA kathana karato hovAthI vikasitamukhavAlo vidvAna syAdvAdanuM nirUpaNa kare che tethI te dIpe che. buddhimAnuM tattvArthasambandhI jANIne bole che. bolavA dvArA tapanA viSayamAM utsAha pragaTa kare che, athavA tapano utsAha pragaTa kare che. dharmanA viSayamAM potapotAnA vicAro pragaTa kare che. cAkarone sAttvana Ape che. ekAntamAM kulastrIne lobhAve che. 78. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaktavAcAM saloktau 3 / 3 / 79 // vyakata akSaravALI vANIvALA manuSya vagerene ja rUDhithI vyatavApha kahevAya che. vyatavAn manuSyavagerenuM bhegA maLI bolavuM - A arthanA vAcaka vat dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. pravarte gAyA. ahIM sa++vat dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno unta pratyaya thayo che. artha- gAmaDIyAo sAthe bole che. vyavovAmiti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyakatavAcI manuSyAdinA ja sahItyarthaka vat dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI samravatti zuka: ahIM zuka - popaTonI sahatinA arthanA vAcaka vat dhAtune kattamAM A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI 'zeSAtu0 rU-rU-200' nI sahAyathI parasmapadano ti pratyaya vagere kArya thAya che. artha- popaTo kolAhala kare che. soviti him ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyakatavAcI manuSyAdinA saholyarthaka ja (utimAtrArthaka nahi) vat dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI caitraNo maitrI vati ahIM tAdRza manuSyanI sahIti artha na hovAthI vat dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada thatuM nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba vat dhAtune parasmapadano vartamAnAno tivuM pratyaya thayo che. artha - caitranA bolyA pachI maitra bole che. (baMne sAthe bolatA nathI.) II71n . vivAde vA 3 / 3 / 80 // viruddha arthanA pratipAdanane vivAddhi kahevAya che. vyatavAcI manuSyAdinA vivAda svarUpa sahItyarthaka vat dhAtune kattamAM vikalpathI Atmapada thAya che. vipravarte zrIhUrtaH ahIM vi+x+vat dhAtune A sUtrathI kattAmAM vartamAnAno Atmapadano ane pratyaya thayo che. vikalpapakSamAM A 58 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtranI sahAyathI Atmanepada na thAya tyAre 'zeSAt. rU-rU-100' nI sahAyathI paramaipadano atti pratyaya thavAthI vipravatti maujUr: Avo prayoga thAya che. artha- paraspara ekabIjAno pratiSedha karI jyotiSIo ekIsAthe vivAda kare che. vivAna kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyaktavAcI manuSyAdinI sahoti svarUpa vivAdArthaka ja vavuM dhAtune kartAmAM vikalpathI Atmanepada thAya che. tethI zravavante vaivArA: ahIM vyaktavAcI manuSyonI sahoti svarUpa artha vivAda rUpa na hovAthI sampra+vavuM dhAtune A sUtranI sahAyathI vaikalpika Atmanepada na thavAthI vyavAvAM sahoau rU-rU-76' thI nitya ja Atmanepadano atte pratyaya thAya che. artha - vaiyAkaraNo sAthe bole che. sahoktAvityeva A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba vyaktavAcI manuSyAdinI sahUti svarUpa ja vivAdArthaka rU dhAtune vikalpathI Atmanepada thAya che. tethI mauhUrto maudUttana mAt vipravavati ahIM tAdRza soti svarUpa artha na hovAthI A sUtranI sahAyathI vipravar dhAtune vikalpe Atmanepada na thavAthI 'zeSAt parauM rU-rU-100' thI 52smaipadano tiv pratyaya thAya che. artha jyotiSI, jyotiSI sAthe krame vivAda kare che. 80nA anoH karmaNyasati 3 / 3 / 81 // vyaktavAcI manuSyAdinA uccAraNArthaka anuvar dhAtune; karma na hoya to kardamAM Atmanepada thAya che. anuvavate caitro maitrasya ahIM tAdRza akarmaka anu+va dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano te pratyaya thayo che. artha- maitranA jevuM athavA maitranI pachI caitra bole che. rmabyasatIti vim ? -= A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba vyaktavAcI manuSyAdinA uccAraNArthaka anu upasargathI paramAM rahelA garma ja vavuM dhAtune kattamAM Atmanepada 59 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. tethI uttamanuvati ahIM tAdRza sakarmaka anuvar dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAt0 rU-rU-100' thI paraApadano tiv pratyaya thayo che. artha- kahelAno anuvAda kare che. . vyaktavAcAmityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyaktavAcI manuSyAdinA ja uccAraNArthaka anu upasargathI paramAM rahelA vaTv dhAtune rma na hoya to kardamAM Atmanepada thAya che. tethI anuvati vILA ahIM avyaktavAcI vINAnA zabdArthaka anuvavuM dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada na thavAthI 'zeSAt rU-rU-100' nI sahAyathI paraApadano tiv pratyaya vagere kArya thAya che. artha - bIjA vAghanI jema athavA bIjA vAgha pachI vINA vAge che. (zabda kare 8.)112911 jJaH 3|3082ii karma na hoya to kardamAM jJa| dhAtune Atmanepada thAya che. sarvo nAnIte ahIM A sUtranI sahAyathI jJa| dhAtune vartamAnAno Atmanepadano te pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM sarvap nAmane 'JajJAne02-2-80' thI SaSThI vibhati thaI che. artha - ghInI sahAyathI khAya che. rmanyasatItvava A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akarmaka ja jJA dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI tairuM oi nAnati ahIM sakarmaka jJa| dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI 'zeSAtparamaiM rU-3-100' nI sahAyathI paraApadano tiv pratyaya vagere kArya thAya che. artha - telane ghIrUpe jANe che. 112211 = pAsthyaH zarU083|| karma na hoya to 3pa upasargathI 5ramAM rahelA- sthA dhAtune kartAmAM 60 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmapada thAya che. yone yoga patite ahIM 35+sthA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. artha - eka yogamAM bIjo yoga upasthita thAya che. vaLyasatIva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akarmaka ja 35+sthA dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI rogAnamupatiSThati ahIM sakarmaka upa+sthA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapada na thavAthI zeSAtu0 rU-rU100 nI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thAya che. artha- rAjAnI pAse jAya che. ("zrIti zraj0 4-2-108' thI tathA dhAtune tiSTha Adeza thayo che.) 83yA tamo amRcchi-cha-ku- vicaratya-dRzaH phArUA4 karma na hoya to sam upasargathI paramAM rahelA kam ; pra; zu, vi6 (2016); jha (26 ane 99 rUla baMne); ane kRza dhAtune kAmAM Atmapada thAya che. samu+; +RSNu, samU+pra; sam +5 samU+vi samu+vR samu+jha(26); saR(99 rU5) ane sa+kRca dhAtune A sUtranI sahAyathI anukrame Atmapadano te ane te te te teM te te ane te pratyaya vagere kArya thavAthI anukrame rUchate (jAo phU. naM. 4-2006); samRcchidhyate, saMpRcchate (jAo tU naM. 4-1-84); saMgRyte (jAo sUtra. naM. 4-ra-108); saMvi, saMvarate, samRcchata (jAo tU.naM. 4-2-108); samagRte (jAo sU.naM. 4-1-18 mAM rU7i) ane saMpUrUyate (jAo. sU.naM. 4-2-108) Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- maLe che. maLaze. AjJA mAMge che. sAMbhaLe che. jANe che. avAja kare che. maLe che. maLe che. jue che. satItveva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akarmaka ja sam upasargathI paramAM rahelA nam R .... vagere (kula 2) dhAtuone kattAmAM Atmapada thAya che. tethI sAta maitram ahIM sakarmaka samu+m dhAtune A 61 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada na thavAthI "zeSAtu0 rU-rU-100' nI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya thayo che. artha - te maitrane maLe che. 184nA veH kRgaH zabde cA'nAze 3 / 3 / 85 // nAzane choDIne anyArthaka vi upasargathI paramAM rahelA kR dhAtune; karma na hoya tyAre athavA zabda kama hoya tyAre kattamAM Atmapada thAya che. virvata sainyavAda ane zokhA virutte svaranuM ahIM anukrame akarmaka ane zabdakarmaka anAzAIka (nAzabhinnArthaka) viThTha dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno anukrame raste ane te pratyaya thayo che. arthakramaza - sindhadezamAM utpanna ghoDAo suMdara cAle che. ziyALa avAja kare che. zatre veti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nAzabhinArthaka vizna-dhAtune karma na hoya athavA to zabda karma hoya to ja kattAmAM Atmapada thAya che. tethI virAti mRtam ahIM vikR dhAtu akarmaka athavA zabdakarmaka na hovAthI A sUtranI sahAyathI tene kattamAM Atmapada na thavAthI "zeSAMtarazna rUrU-100' nI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya thayo che. arthamATIne vikRta kare che. tenA rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akarmaka athavA zabdakarmaka vi upasargathI paramAM rahelA nAzabhinnArthaka ja zra dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI viro-dhyAyam ahIM nAsArthaka tAdRza viThTha dhAtune kattAmAM A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapadano tivu pratyaya thayo che. artha- adhyAyano nAza kare che.dapA 62 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaDo yama-naH svo ca rUArUAddI bAk (brA) upasargathI paramAM rahelA yam ane har dhAtune; jo karma na hoya. athavA potAnuM (karjAnuM) aDga karma hoya to; kardamAM Atmanepada thAya che. Avate ane grahate ahIM akarmaka vam ane bA+han dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano te pratyaya thayo che. tema ja Avate grahate vA pAvam ahIM kartAnuM potAnuM aMga paga karma hovAthI gavam ane gAon dhAtune kattamAM Atmanepadano te pratyaya thayo che. arthakramazaH - lAMbu kare che. mAre che. potAno paga lAMbo kare che. potAnA pagane mAre che. svo ceti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akarmaka ja athavA svAGgakarmaka ja bAh upasargathI paramAM rahelA vam ane har dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI bAyacchati rakhkhum ahIM gAyanuM dhAtu akarmaka athavA svAgakarmaka na hovAthI tene A sUtranI sahAyathI kardamAM Atmanepada na thavAthI 'zeSAt rU-rU-100' nI sahAyathI paraApadano tiv pratyaya vagere kArya thAya che. artha - dorI lAMbI kare che. mi- mi0 4-2-6' thI hanu nA nU no lopa thayo che. 'miSaghanazcha: 4-2-106' thI yam dhAtunA maiM ne d Adeza thAya che. II86 // vyudastapaH 3 / 3 / 87 // vi ane har upasargathI paramAM rahelA tap dhAtune; karma na hoya athavA kartAnuM aGga karma hoya to kartAmAM Atmanepada thAya che. vitavate uttapate vA vi: ahIM akarmaka vistar ane uttapradhAtune A sUtrathI kardamAM Atmanepadano te pratyaya thayo che. artha- sUrya tape che. vitapaa ttavate pALibhU ahIM svAGgakarmaka viTMpU dhAtune ane ut sa~pU dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te 63 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya vagere kArya thAya che. artha- potAno hAtha garama kare che. dazA aNikkarmaNikkartRkANNigo'smRtau 3 // 38 // gaLAvasthA nuM karma nivasthA mAM jo kartA hoya to smRtibhinArthaka te LinuM pratyakAnta dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. mArotta tapA hastinam (aNi avasthA) tAnuM tipachAnuM ti hastI A arthamAM sAru dhAtune "prayo0 rU-4-20" thI () pratyayAdi kAryathI niSpana gAmohi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI mAroha te hastI tipachAnuM Avo prayoga thAya che. ahIM visthA mAM nAvasthA nuM karma hastI kartA che ane pina pratyayAnta mArodi dhAtu smRtibhinArthaka che - e spaSTa che. artha - hAthI potAnA mAlikone potAnI upara caDhAve che. * gati vimu? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vaLavA nuM ja kALa visthA mAtra nuM nahIM) karma nivasthA mAM jo kartA hoya to mRtibhinArthaka te |i - pratyayAnta dhAtune kattAmAM Atmapada thAya che. tethI hastipA mArohanti (asigavasthA); tAnuM prati mahAmaMtra: A arthamAM upara jaNAvyA mujaba mA+rad dhAtune LinuM pratyayAdi kArya thavAthI sArodati ratipachInuM mahatraH AvI prathama visthA no prayoga thAya che. tyArabAda svAna (tapavAna) sArodayakta mahAmAtra preranti hastipA: A arthamAM Li pratyayAta mA + di dhAtune upara jaNAvyA mujaba [i pratyayAdi kArya thavAthI mArohati mahAmAna stipavAA pramANe dvitIya visthA mAM prayoga thAya che. ahIM prathama ane dvitIya visthA mAM Li] pratyayAnta mA+di dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada na thavAthI "zeSAra rU-rU700' nI sahAyathI parasmapadano anukrame tivuM ane gati pratyaya thAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vivasthA no katta-imahAmAtra e baLiAvasthA nuM karma nathI. temaja dvitIya LiAvasthA nA kardi hastipaka AivasthA nA karma che. aLiAvasthA nA karma nathI - e samajI zakAya che. ahIM dvitIya bhiAvasthA mAM Johanti mahAmAtra hastivajAH - Avo prayoga thaI zakaze nahIM - e 'ti - codhA02-2-' nA arthanusandhAnathI samajI levuM. dvitIya LiAvasthA mAM 'nainiTi 4-rU-8rU' thI prathama di pratyayano lopa thayo che. artha- mAliko (hathI upara) caDhe che. mahAvata mAlikone (hAthI upara) caDhAve che. (hAthI upara) caDhAvatA mahAvatane mAliko (hAthI upara) caDhAvavAnI preraNA kare che. git kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ti ja (agi sAmAnya nahIM) avasthAnuM karma visthA mAM kartA hoya to te amRtyarthaka TMi pratyayAnta dhAtune kardamAM Atmanepada thAya che. tethI nopAjo naLa gaLati (A ag2igavasthA che parantu vALa dhAtune 'ghurAdri 3-4-17' thI pi pratyayAdi kArya thavAthI Li dhAtu ni avasthApanna nathI.) tA (nApA N) pravRtti maLa: A arthamAM u52 jaNAvyA mujaba di pratyayAdi kAryathI niSpanna maLi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI yate gaLo nopAmuM Avo prayoga thAya che. anyathA sUtramAM gaLi] nA sthAne aLi Avo pATha hota to ahIM nyantAvasthA nuM karma phaLa visthA mAM kartA hovAthI te zi prAnta raLi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM upara jaNAvyA mujaba Atmanepada thaI zakata nahIM. artha - gaNa gopAlane (gopAla dvArA) gaNAve che. maiMti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aLiyavasthA nuM karma ja (kAraka sAmAnya nahIM) zivasthA mAM kartA hoya to te amRtyarthaka ri pratyayAnta dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI pravISena mRtyAH pazyanti (aNigavasthA); tAn preyati pravIpaH A arthamAM vRN dhAtune upara jaNAvyA mujaba zi pratyayAdi kAryathI 65 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSpanna vRzi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada na thavAthI 'zeSAt rU-rU-100' thI paraApadano tiv pratyaya vagere kArya thavAthI vayiti pravIpo mRtyunuM Avo prayoga thAya che. ahIM gaLiAvasthA, nuM karaNa (karma nahIM) pradIpa yivasthA mAM kartA che - e samajI zakAya che. artha - pradIpa nokarone batAve che. = Nigiti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aLiAvasthA nuM karma visthA mAM ja kartA hoya to te amRtyarthaka ri pratyayAnta dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. visthA nuM karma che kAM jeno evA nUi pratyayAnta amRtyarthaka dhAtune A sUtrathI kardamAM AtmanepadanuM vidhAna nathI. tethI caitraH vhevAra junAti (gaLiAvasthA); hUrta ovAra: svayameva ahIM sakarmaka paNa jU dhAtvartha vyApAra (caitravRtti vyApAra) nI avivakSA hovAthI dhAtaI0 3-4-86' thI karma kattamAM Avo nya pratyayAdi kArya thavAthI sUyate jevAra: svayameva aNigavasthAno prayoga thayo che. ahIM hU~ dhAtu akarmaka che - e spaSTa che. svayameva jUvamAna jevAra preti caitraH A arthamAM upara jaNAvyA mujaba pi pratyayAdi kAryathI niSpanna vi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba paramaipadano tiv pratyaya vagere kArya thavAthI chAvapatti vhevAra caitra: Avo prayoga thAya che. ahIM prathama jhaLAvasthA nuM karma vhevAra dvitIya gaLiAvasthA mAM hU~ dhAtuno kartA hato tethI ri avasthAnuM karma che kAM jeno evo [i pratyayAnta vi dhAtu hovA chatAM; upara jaNAvyA mujaba prathama azigavasthAnuM karma niAvasthA mAM kartA na hovAthI te vi pratyayAnta amRtyarthaka vi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI. artha - caitra khetara kApe che. khetara kapAya che. svayaM kapAtA khetarane caitra kApe che. ahIM prathama ane tRtIya (T) avasthA samAnArthaka che. kartteti kim ? = - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kaLiAvasthA nuM 66 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma niAvasthA mAM kartA ja (kAraka sAmAnya nahIM) hoya to te ti pratyayAnta amRtyarthaka dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI Arohanti hastinuM hastipAH (aNigavasthA); tAnu punamArohati mahAmAtra: ahIM bA+rohi dhAtune kattamAM A sUtranI sahAyathI Atmanepada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba paraaipadano tivra pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM aNigavasthAnuM karma NigavasthAmAM paNa karma ja che kartA nathI. tethI e zui pratyayAnta bA+rohi dhAtune A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba Atmanepada thatuM nathI e samajI zakAya che. artha - mAlIko hAthI upara caDhe che. mahAvata mAlikone hAthI upara caDhAve che. - - Nigiti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aLiyavasthA nuM karma nivasthA mAM kartA hoya to ri pratyayAnta ja te amRtyarthaka dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI bArohanti hastinuM hastipAH (aLiAvasthA); tAnArohavate hastI ahIM A sUtranI sahAyathI jevI rIte AivasthA mAM kardamAM u52 jaNAvyA mujaba Atmanepada thAya che. tema baLiAvasthA mAM bA+d dhAtune, A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI. jethI 'zeSAt rU-rU-100' thI paramaipadano Jatti pratyaya thAya che. artha spaSTa che. asmRtAviti kim ? = A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba gaLiAvasthA nuM karma zivasthA mAM kartA hoya to te nUi pratyayAnta amRtyarthaka ja dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI smarati vananullaM hovitjha: (maLiyavasthA); taM preyati vananubha: A arthamAM upara jaNAvyA mujaba bindu pratyayAdi kAryathI niSpanna [ pratyayAnta paNa mRtya smAri dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba paraaipadano tiv pratyaya vagere kArya thavAthI smarati. vananubhaH bomi Avo prayoga thAya che. artha- latAgRha koyalane yAda karAve che. 'ghaTAveoi0 4-2-24' thI smAri dhAtunA A 67 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne Adeza thAya che. ahIM jijJAsuoe yAda rAkhavuM joIe ke - A (rU-rU-88) sUtramAM mArohate hatI tapavAnuM - A pramANe udAharaNa che. emAM zArIti ruti tivA: A prathama avasthA che. A prathama avasthAmAM mAt, dhAtu stivRtti (camavana) zarIrasaMchovAbhabsvarUpakriyAnuvakUe tapawvRttivyApaIRIbhajiyA' no vAcaka che. mArohato tipachAnuM rati hatI A arthamAM vihita pratyayAta nA+di dhAtu, 'hstivRttishriirsNkocsvruupphlaatmkkriyaanukuulhstipkvRttivyaapaaraatmkkriyAnubhUtivRtti vyApAra' no vAcaka che. mArohate hatI tapachAnuM A pramANenI avasthAmAM A sUtrathI Atmane pada thayuM che. upara jaNAvelI prathama avasthAmAM tivRttizarIrasovAtmawjIsvarUpakriyA ane tadanukUjhahastipavRtti vyApAra nuM abhidhAna hovA chatAM tivRttizarIrasovInuQtra-ra nuM abhidhAna zabdazatinA svabhAvathI ja sAru dhAtuthI thatuM nathI. prathama avasthAnA tAdRza hastipakavRtti vyApAranI avirakSA karIne mA+rud dhAtune "paghAva rU-4-86 thI vaya ane Atmapada thavAthI dvitIya avasthAmAM mAre hastI vayameva Avo prayoga thAya che. ahIM dhAtu ni[ pratyayAnta nathI tethI A sUtrathI A avasthAmAM AtmAnapada thatuM nathI - e samajI zakAya che. A dvitIya avasthA pachI tRtIyAvasthAno prayoga thato nathI; parantu tRtIyAvasthAgarbhita caturtha ja avasthAno prayoga thAya che. tRtIya avasthAno prayoga thato na hovAthI enuM pradarzana karyA vinA ja sIdho zArIti sti hatA - A pramANe tRtIyAvasthAgarbhita catuthavisthAno ja prayoga darzAvAya che. ahIM mAraNyanA prayugmate A arthamAM je sAru dhAtune [i pratyayanuM vidhAna che - te sAru6 dhAtu tivRttizarIro ane tanujUra tivRttivyApIra no vAcaka che. A rIte tAdRza zarIra saMkocAtmaka phalasvarUpa kriyAnAM adhikaraNamAM (hastimAM)vRtti (samAnAra) evA tAdRza vyApAranuM abhidhAna prathama ane dvitIya avasthAmAM nathI. kAraNake upara jaNAvyA mujaba 68 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalAtmaka kriyAnA adhikaraNathI bhinnAdhikaraNa vRtti ( varaNa) vyApAranuM pratipAdana prathama avasthAmAM che, ane dvitIya avasthAmAM to chuM (hastipa) vRtti vyApAranI avivekSA hovAthI phalAtmaka kriyAnuM ja pratipAdana sAru dhAtu kare che. AthI spaSTa rIte samajI zakAze ke mArohanti tinne hastipachA. - A tRtIyAvasthA garbhita caturbhAvasthAmAM |i pratyayanI pUrveno gA+rud dhAtu prathama ane dvitIya avasthAntapAtI arthathI atirikta arthanuM pratipAdana karato hovAthI tRtIyAvasthApana che. jeno svataMtrapaNe prayoga nathI paratu caturbhAvasthAntargata ja eno prayoga thAya che. catuthavasthAmAM A sUtrathI bA+rUdi dhAtune kattamAM Atmapada thatuM nathI. kAraNake ahIM asigavasthAnuM karma hasti sigavasthAmAM kaI nathI. tema ja ahIM catuthavisthAmAM dhAtu sakarmaka hovAthI thAtI rU4-86' thI paNa AtmapadaM thatuM nathI. caturbhAvasthAnA hastI ane hastipakavRtti vyApAranI avivakSAmAM sArodaya hastI svayameva A pramANe paccamAvasthA che. A avasthAmAM "ghAtI rU-4-86 thI Atmapada thAya che. paraMtu e sUtrathI prApta paNa vaya pratyayano "bhUSArtha rU-4-2rU' thI niSedha thAya che. kAraNake A avasthAmAM dhAtu zikti che. ItyAdi bRhadvRttimAM parizIlanIya che. 88 pratibbe dhi - vacceH rApATA pralajhma (gavuM) arthanA vAcaka -pratyayAnta vRdhu ane vaLyu dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. sAmAnyathI Li pratyayAnta dhAtumAtrane tiH rU-rU-21 thI phalavat kattamAM AtmapadanuM vidhAna che ja. tethI [ pratyayAna te te dhAtune A sUtrathI athavA vakSyamANa sUtrathI AtmapadanuM vidhAna aphadhavat kartAmAM che - e yAda rAkhavuM. vaTuM arthate vaSya vA ahIM pralambhArthaka [ pratyayAnta pRSi ane bdhi dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thayuM che. artha (baMnneno). nAnA chokarAne Thage che. prata ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba praznArthaka ja ji- pratyayAta vRdhu ane val dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI zvAnaM Iti ahIM pralobhanArthaka |i pratyayAnta pRtha dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "SAt0 rU-rU100 thI parasmapadano vartamAnAno tivuM pratyaya vagere kArya thAya che. artha- kutarAne vaza kare che. l81II. lIG-lIno'rcA'bhibhave cA''ccA'karttaryapi 3 / 3 / 90 // sarvA (pUnA); mamava ane prakhya arthanA vAcaka pratyayAna 0 (9248) ane 2 (1926) dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. kaoNmiAM athavA kadnabhinna kamadi kArakamAM koI paNa pratyaya thayo hoya tyAre strI ane sI dhAtunA anya varNane zA Adeza thAya che. - namirAte ahIM arthaka kA upasargapUrvaka ii (1248 athavA 91ra6) dhAtune prayojI rU-4-20" thI [i (6) pratyaya. A sUtrathI huM ne nA Adeza. 'tti-rIva 4-2-29' thI dhAtunA ane pu (T) no Agama... vagere kAryathI niSpanna jJAA idhAtune kattamAM A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- jaTAo dvArA bIjAthI pUjAve che. mamavaH - ceno vartA-pAyata ahIM upara jaNAvyA mujaba abhibhavArthaka pa+I dhAtune |i pratyayAdi kAryathI niSpanna kapa+pa dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha- zyanapakSI cakalAne parAjita kare che. prazna- svAmupate ? ahIM upara jaNAvyA mujaba ud + hI dhAtune zizu pratyayAdi kAryathI niSpanna uttara dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM Atmapadano te pratyaya thayo che. artha- tane koNa Thage che? 70 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaIvati ?i = A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba kabhinna kamadi kArakamAM pratyaya thayo hoya to paNa acarthika tAdRza Li[ pratyayAtta ane strI dhAtunA antavarNane vA Adeza thAya che. tethI namIte naTina ahIM kamaNi prayogamAM (karmamAM pratyaya hovA chatAM) [ pratyayAnta mAhI dhAtunA anya ne A sUtrathI, nA Adeza thAya che. artha - jaTAdhArI jaTAo dvArA potAne pUjAve che.ll10nA miDa prayojI svArthe pArAza prayojaka (preraka) kattathI utpanna maya svarUpa svArthanA vAcaka |i pratyayAnta &i dhAtune kattamAM Atmapada thAya che, ane kattamAM athavA kastRbhinna kArakamAM pratyaya thayo hoya tyAre te bhi dhAtuno anya varNane nA Adeza paNa thAya che. naTi vimA te ahIM viAi (587) dhAtune prayovyApa rU-4-20" thI |i pratyaya. A sUtrathI bhi dhAtunA rU ne zA Adeza. "rti-rI.4-2-20' thI dhAtunA ane pu no (6 no) Agama.. vagere kAryathI niSpanna vimAri dhAtune A sUtranI sahAyathI kartAmiAM Atmapadano te pratyaya vagere kArya thayuM che. ahIM samajI zakAya che ke koI vyati (caitrAdi) Azcarya pAme che. tenA AzcaryanuM kAraNa jaTila - jaTAdhArI che je prayojaka - preraka katta che; tethI tni dhAtvartha maya (svArtha) prayojaka kattathI utpanna che. artha - jaTAdhArI Azcarya pamADe che. prayo: svArtha kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prayojaka kattathI ja utpanna smayAtmaka svArtha vAcaka Li pratyayAnta mi dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. tethI rUpe vismayati ahIM vi+mAyi dhAtune A sUtrathI kattAmAM Atmapada na thavAthI "SAt 0 rU-rU-200' nI sahAyathI paramaipadano tivu pratyaya vagere kArya thAya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ahIM Azcarya pamADanAra rUpa dvArA Azcarya pamADato hovAthI AzcaryanuM kAraNa kAI pote nathI - e samajI zakAya che. ahIM AtmapadanA abhAvamAM pti dhAtunA anya ne A sUtrathI nA Adeza paNa thato nathI. artha - rUpa dvArA Azcarya pamADe che. vipIyeva - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tAdRza [i pratyayAnta mi dhAtune kattamAM athavA varjI bhinna kamadimAM paNa pratyaya thayo hoya to te [i pratyayAtta bhi dhAtunA atyavarNane mA Adeza thAya che. tethI [i pratyayAna vibhi dhAtune sana 1-3-124 thI bhAvamAM na (mana) pratyaya thayo hoya tyAre paNa A sUtranI sahAyathI bhi dhAtunA anya rU ne nA Adeza vagere kArya thavAthI vimAnam Avo prayoga thAya che. artha- Azcarya pamADavuM. Ie9 bibhete bhISa ca 3 / 3 / 92 // prayojaka kattathI utpanna maya svarUpa svArtha vAcaka |i pratyayAna mI dhAtune (99 rU2) kattAmAM Atmapada thAya che. temaja kattamAM athavA karnAbhinna kamadimAM paNa pratyaya thayo hoya tyAre te nI dhAtunA anya varNane nA Adeza thAya che, ane pachI dhAtune bI6 Adeza paNa thAya che. mukho mApayete vISayate vA ahIM, dhAtune prayojIvyApAra rU-4-ra0thI Li pratyaya. A sUtrathI pa dhAtunA anya ne mA Adeza. 'ttiI 4-2-20" thI (6) no Agama .... vagere kAryathI niSpana mApa dhAtune; tema ja pI ghAtune A sUtrathI pINuM Adeza thavAthI niSpanna bIpi dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - muTha DarAve che. ahIM eka bhaya pAme che. tene bhayabhIta thavAnuM kAraNa mukhta svarUpa prayojaka katta pote che.) prayojI: svArtha suva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prayojaka 72 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathI ja utpanna thaya svarUpa svArthavAcaka [i pratyayAna dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. temaja kamiAM athavA karNabhinna kamadimAM pratyaya thayo hoya tyAre ja dhAtune bI6 Adeza thAya che. ane vikalpapakSamAM ja dhAtunA anya ne nA Adeza thAya che. tethI gvijayA mAyati ahIM ni[ pratyayAnta mI dhAtuno svArtha maya prayojaka kattathI utpana na hovAthI (kuMcikAtmaka karaNathI utpanna hovAthI) tadarthaka [i pratyayAnta nI dhAtune A sUtrathI Atmapada na thavAthI zeSAt0 rU-rU-200" nI sahAyathI parasmapadano vartamAnAno tivu pratyaya thAya che. artha - cAvIthI DarAve che. navaratyea = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba katRbhinna kamadimAM pratyaya thayo hoya tyAre paNa tAdRza |i pratyayAna thI dhAtune pINuM Adeza temaja vikalpapakSamAM mI dhAtunA anya varNane mA Adeza thAya che. tethI upara jaNAvyA mujaba mI dhAtune Li pratyayAdi kAryathI niSpanna baSi ane mAri dhAtune kramazaH "yuvaf-rU-28' thI () pratyaya. ane "zana -rU-124thI sana pratyaya vagere kArya thavAthI khISA ane mApanam Avo prayoga thAya che. artha (baMnneno) - DarAvavuM. ahIM 'niTi 4-rU-8rU' thI |i no (pha no) lopa thayo che .i22 mithyAkRgo'bhyAse 3 / 3 / 93 // ziSyA zabdathI yukta kriyAbhyAsa (vAraMvAra karAtI kriyA) arthanA vAcaka [i pratyayAna kR dhAtune kattamAM Atmapada thAya che. pUrva mithyA te ahIM mithyA zabdathI yukta $ dhAtune "prayo0 rU-4ra0' thI pratyayAdi kAryathI niSpanna krAri dhAtune A sUtranI sahAyathI kAmiAM Atmapadano te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - svarAdi doSathI duSTa padane vAraMvAra bhaNAve che. niti ?i = A 73 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mithyA zabdathI yukta ja kriyAbhyAsArthaka vUi pratyayAnta TM dhAtune kattamAM Atmanepada thAya che. tethI parva sAdhu jAti ahIM mithyA padathI yukta tAdRza di pratyayAnta hra dhAtu na hovAthI sAdhu padathI yukta tAdRza ri dhAtune A sUtranI sahAyathI kardamAM Atmanepada thayuM nathI. jethI 'zeSAt rU-rU-100' thI paramaipadano tiv pratyaya vagere kArya thayuM che. artha- sArA padane vAraMvAra bhaNAve che. abhyAsa kRti vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mithyA zabdathI yukta kriyAbhyAsArthaka ja nir pratyayAnta dhAtune kardamAM Atmanepada thAya che. tethI satu parva mithyA vhAravati ahIM kriyAbhyAsArthaka tAdRza haiM dhAtu na hovAthI te TMi pratyayAnta dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmanepada thatuM nathI; parantu upara jaNAvyA mujaba . paraaipadano vartamAnAno tivra pratyaya vagere kArya thayuM che. artha eka vAra svarAdidoSathI duSTa padane bhaNAve che .563 / / - parimuhA''yamA''yasa pA dUdhe vada-vasa- damA'da-ruca - nRtaH phalavati |2014], zizu pratyayAnta ra+mu; bA+yamu; bAyasa, vA; ghe; vavuM; vas; vam; Ja; ha ane tRt dhAtune pradhAna (mukhya) lavat kattamAM Atmanepada thAya che. jenA mATe kriyAno AraMbha thAya che tene pradhAna lavat (lAzraya) kahevAya che. sAmAnyarIte upara jaNAvelA tAdRza pari+mud; bA+yam... vagere dhAtuone pradhAna lavat kattamAM uttara (3-3-95) sUtrathI Atmanepada siddha ja che. parantu nIce jaNAvyA mujaba +imud vagere keTalAka dhAtuone 'agni prApni0 rU-rU-107' thI ane keTalAka dhAtuone 'vantyAhArArthe0 rU-rU-108' thI Atmanepadano niSedha hovAthI teno niSedha karIne mu vagere dhAtuone pharIthI 74 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba AtmapadanuM vidhAna karavA mATe A sUtrano AraMbha che. parimohati caitra mAyAmayate sa; sAyasiyate mitra pAyayate baTum; dhApayate zizum; vAdayate baTum; vAsayate pAntham; damayate azvam, Adayate caitreNa; rocayate maitram bhane nartayate naTam mA Nig pratyayAna anukrame pari+mu; gAya; gAya; T (2); ghe (28); va, vat (12); ramuM sat r ane nRt dhAtune A sUtranI sahAyathI pradhAna phalAzraya kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thAya che. artha kramaza caitrane mugdha kare che. sapane khavarAve che. maitrane prayatnazIla banAve che. nAnA chokarAne pIvarAve che. nAnA chokarAne dhavarAve che. nAnA chokarAne bolAve (bhaNAve) che. musApharane roke che. ghoDAnuM damana kare che. caitrane jamADe che. maitrane khuza kare che. naTane nacAve che. pA, ghe; t ane nRtta dhAtune "vAhI 10 rU-rU-108 thI ane pari+muhU vagere dhAtuone "Lif0 rU-rU-107" thI Atmapadano niSedha hato teno niSedha A sUtrathI thAya che. arthAt A sUtra apavAdano apavAda che.24 -zitaH pArAzA huM athavA 6 jemAM rUtu che. evA (kSita ane ti) dhAtuone pradhAna phAvatuM kattAmAM Atmapada thAya che. dhanate ane te ahIM ti nuM dhAtune ane jitu kR dhAtune A sUtranI sahAyathI pradhAna phalavatu kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. arthakramazaH - potAnA mATe pUjA kare che. potAnA mATe kare che. jIvatIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba hindu ane ti dhAtuone pradhAna lavata ja kattamAM Atmapada thAya che. tethI vanati ane durvatti ahIM kartA pradhAna phalavad na hovAthI A sUtrathI hindu vanuM dhAtune ane jitu OM dhAtune Atmapada na thavAthI "zeSA0 rU-rU 75 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100" nI sahAyathI paramaipadano vartamAnAno tti pratyaya thayo che. arthakramazaH - bIjA mATe pUjA kare che. bIjA mATe kare che. IIRI. jJo'nupasargAt 3 // 3 // 16 // upasarga rahita jJA dhAtune pradhAna phalavat kamiAM Atmapada thAya che. je nAnIte ahIM upasarga rahita jJA dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM (pradhAna phalava) Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - potAnA mATe gAyane jANe che. jIvatIceva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anupasargaka jJA dhAtune pradhAna phalavata ja kamAM Atmapada thAya che. tethI rasya nAM nAnati ahIM pradhAna phalAvat ka na hovAthI tAdaza jJA dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "zeSA( rU-rU-200' nI sahAyathI parasmapadano vartamAnAno tivu pratyaya vagere kArya thayuM che. akarmaka jJA dhAtune "jJa: rU-rU-82' thI Atmapada siddha che. sakarmaka jJA dhAtune upara jaNAvyA mujaba AtmapadanA vidhAna mATe A sUtrano AraMbha che. artha-bIjA mATe gAyane jANe che. IuddA vado'pAt 3 / 3 / 97 // . mA upasargathI paramAM rahelA vat dhAtune pradhAna phalavatu kattamAM Atmapada thAya che. vAstavikate ahIM A sUtrathI pa+vat dhAtune pradhAna phalavatu kattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. artha - potAnA mATe ekAntavAdane nide che. jIvatIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pa+vat dhAtune pradhAna phalavata ja kattAmAM Atmapada thAya che. tethI pavati pAM svamAvatu ahIM katta pradhAna kalavad na hovAthI A sUtranI sahAyathI pa+vad dhAtune Atmane pada na 76 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI "zeSA( rU-rU-200' nI sahAyathI parasmapadano vartamAnAno tivuM pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - svabhAvathI ja bIjAne gALa Ape che. ISaa samudAGo yameragranthe 3398 // san 36 ane vAr upasargathI paramAM rahelA yam dhAtune granthano viSaya na hoya to pradhAna phalavat kamiAM Atmapada thAya che. saMskRta triIdIna; uchate mAram ane mAcchate mAram ahIM sam r ane mAr (vA) upasargathI paramAM rahelA yam dhAtune pradhAna phalavat kattAmAM A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya thayo che. (tivuM 4-2-108' thI pam ne yak Adeza) arthakramazaH - potAnA mATe anAja bheguM kare che. potAnA mATe bhAra upADe che. potAnA mATe bhAra upADe che. zrI rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba granthano viSaya na hoya to ja san 6 ane ko upasargathI paramAM rahelA yam dhAtune pradhAna phalava kattamAM Atmane pada thAya che. tethI vikissAmughati ahIM prasthano viSaya hovAthI ut+yam dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapada na thavAthI "zeSaI0 rU-rU-100' nI sahAyathI parasmapadano tivuM pratyaya vagere kArya thayuM che. arthacikityAgranthamAM potAnA mATe prayatna kare che. svatIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba granthano viSaya na hoya to samu d ane sAk upasargathI paramAM rahelA yam dhAtune pradhAna phalavata ja kattAmAM Atmapada thAya che. tethI samukyam dhAtune pradhAna phalavat kaI na hoya tyAre A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada na thavAthI upara jaNAvyA mujaba parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thavAthI saMyati Avo prayoga thAya che. artha- saMyama kare che. I18 77 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padAntaragamye vA 3 / 3 / 99 // pradhAna phAvatuM kattane samajAvavAM AtmapadanA te te pratyaya sivAya bIjuM pada prayukta hoya to dU. . rU-rU-24 thI rU-rU-28 sudhInA pAMca sUtrothI vihita Atmapada vikalpathI thAya che. vaM zatru parimohayate parimohayati vA; svaM yajJaM yajate yajati vA; svAM gAM jAnIte jAnAti vA; svaM zatrumapavadate apavadati vA bhane svAn vrIhIn saMyacchate saMskRti vA ahIM sarvatra pradhAna phalavahu kattAne samajAvavAM sva padano prayoga hovAthI mut dhAtune "fmudAM rU-rU-24' thI prApta thanuM dhAtune "mita: rU-rU-21' thI prApta; jJA dhAtune "oDanu50 rU-rU-26' thI prApta; pa+vat dhAtune "vavoDatuM rU-rU-27' thI prApta ane sam+yam dhAtune "samuhADo rU-2-18' thI prApta Atmapadano A sUtranI sahAyathI vaikalpika nirSedha thavAthI vikalpapakSamAM "zeSAt parazna rU-rU-200" thI parasmapadano tivuM pratyaya vagere kArya paNa thAya che. artha mATe jAo tU. naM. 3-3-14 thI 18.. //99l. zeSAt parasmai 3 / 3 / 100 // je dhAtuone, je anubandha je artha je upasarga je upapada ane je pratyaya viziSTa avasthAmAM AtmapadanuM vidhAna che. tAdRza anuvanyakti viziSTa dhAtuthI bhinna dhAtune kattamAM parasmapada thAya che. mavati ane tti ahIM mU dhAtune ane t dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM parasmapadano tivuM pratyaya thayo che. A udAharaNa anuvazvazeSa nuM che. arthakramazaH - thAya che. khAya che. 3pazeSa nuM udAharaNa - viti titi A che. artha - zeSanuM udAharaNa roti nati A che. 355 zeSa nuM udAharaNa pRthe saMgdharati . vagere che. ane pratyayazeSa nuM udAharaNa zasthati.. vagere che. ll100 78 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parInoH vRAH rara10thI NRI ane manu upasargathI paramAM rahelA kR dhAtune kattamAM parasmapada thAya che. pAvaroti ane anuroti ahIM para + 5 ane 1nuM + dhAtune A sUtranI sahAyathI kAMmAM parasmapadano tivu pratyayAdi kArya thAya che. kR dhAtu ti hovAthI phalavat kattamAM "ti: rU-rU-26' thI AtmapadanI prApti hatI teno A sUtrathI bAdha thAya che. artha kramazaH - parAjita kare che. anukaraNa kare che. 101 pratyabhyateH kSipaH 33102 // prati ma ane gati upasargathI paramAM rahelA kSi, dhAtune kattamAM parasmapada thAya che. pratikSipati pakSapati ane gatilipati ahIM prati mi ane uti upasargathI paramAM rahelA li (kSita ghero rU97) dhAtune mita: rU-rU- 2thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI kattamAM parasmapadano rivuM pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - (badhAno) dUra pheke che./10rA va: rIrA10rA 5 + vat dhAtune kattAmAM parasmapada thAya che. pravati ahIM + vat (16) dhAtune te vitu hovAthI "mitiH rU-rU-26' thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI paramaipadano ti pratyaya vagere kArya thayuM che. artha - vahana kare che. ll10rUA. 79 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSa rANA104 para upasargathI paramAM rahelA kR6 ane vat dhAtune kattamAM parasprapada thAya che. pari + mR6 (284) ane pari + va6 (266) dhAtune - ti: rU-rU-2 thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI kattamAM paramaipadano tivu pratyayAdi kArya thavAthI mRSyati ane parivati Avo prayoga thAya che. artha kramazaH -badhI rIte jamA kare che. badhI bAjue vahana kare che. I104 vyAG pare ramaH 3 / 3 / 105 // vi aa ane vari upasargathI paramAM rahelA ram dhAtune kattamAM paraaipada thAya che. vi + ; mAruM () + ra ane pa + ramuM dhAtune "kita: ri rU-rU-2' thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI parasmapadano ti pratyaya vagere kArya thavAthI viramati bAramati ane paramati Avo prayoga thAya che. artha kramazaaTake che. badhe rame che. badhe rame che. 10pA. vopAt 3 / 3 / 106 // 35 + ram dhAtune kAmiAM vikalpathI paramaipada thAya che. mAmupAti ahIM 3pa upasargathI paramAM rahelA nuM dhAtune A sUtranI sahAyathI kattAmAM parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thayuM che. vikalpapakSamAM A sUtrathI parasmapada na thAya tyAre "kita:0 rU-rU-22' nI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha- patnIno upabhoga kare che. ll10ddA 80 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNigi prANikartRkAnApyANigaH 3 / 3 / 107 // vaLAvasthA mAM prANI jeno kartA che evA akarmaka dhAtune |i pratyaya thayA bAda arthAt tAdRza Li pratyayAnta te dhAtune kattamAM parasmapada thAya che. caitra mAste ahIM asigavasthAmAM kANuM dhAtuno kartA caitra prANI che ane te dhAtu akarmaka paNa che. te mAdhAtune prayovastR0 rU-4-20" thI ni[ pratyayAdi kAryathI niSpanna gati dhAtune jita: rU-rU-26' thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI kattamAM parasmapadano vartamAnAno tivu pratyaya vagere kArya thavAthI vAsati vaitram Avo prayoga thAya che. artha- caitrane besADe che. maLati jhim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba visthA mAM ja (game te avasthAmAM nahIM) je akarmaka dhAtuno kartA prANI che te priyAnta dhAtune kattAmAM parasmapada thAya che. tethI mArodaya : svayameva (ahIM gAdi dhAtune "ghAtI rU-4-86' thI Atmapada thayuM che.) A pramANenI LiyAvasthA mAM sArahi dhAtu akarmaka ane prANikatRka hovAthI mArohamAM svayaM naM prayu - A arthamAM dhAtune TMpratyayAdi kAryathI niSpanna kAdi dhAtune A sUtranI sahAyathI parasmapada na thavAthI "jita: rU-rU-21 thI Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI mAroha te (nam stapa:) Avo prayoga thAya che. artha - (hAthI para mAlika) caDhe che. | ta vAra vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gaLanuM ja avasthAmAM (azyanta avasthAmAM nahIM) je akarmaka dhAtuno ka prANI che, te [i pratyayAnta dhAtune kattAmAM parasmapada thAya che. tethI retayate caitraH A asigavasthAmAM (aNyantAvasthAmAM nahIM) curAdi gaNano Li pratyayAnta reti dhAtu akarmaka prANikatRka hovAthI tene retImAna prayutte A arthamAM upara jaNAvyA mujaba [i pratyayAdi Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryathI niSpanna reti dhAtune "taH rU-rU-20" thI prApta Atmapadano bAdha karIne A sUtranI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya vagere kArya thavAthI retati (vatra mitra.) Avo prayoga thAya che. anyathA sUtramAM Li nA sthAne gakArarahita Li Avo pATha hota to ahIM A sUtranI sahAyathI paramaipada thAta nahIM. e spaSTa che. artha (caitrane maitra) bhAnamAM lAve che. prALakanRorviti ?i = A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba maLa avasthAmAM je akarmaka dhAtuno kartA prANI ja hoya (game te nahIM) te dhAtune [i pratyayabAda arthAt tAdRza [i pratyayAnta dhAtune kattAmAM parasmapada thAya che. tethI zoSa te vrIhInuM potapa: ahIM zuSpatti trIdA: A asigavasthAmAM akarmaka zuk dhAtuno kartA prANI na hovAthI tene upara jaNAvyA mujaba Li pratyayAdi kAryathI niSpanna zAka dhAtune A sUtranI sahAyathI paramaipada na thavAthI ta: rU-rU-21' thI Atmapadano te pratyaya vagere kArya thAya che. artha- taDako anAjane sukave che. anAviti viru...? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba | avasthAmAM je akarmaka ja dhAtuno kartA prANI hoya to te 1ipratyayAnta dhAtune kattamAM parasmapada thAya che. tethI daM ra te ahIM 8 roti (caitra) A aNigavasthAmAM sakarmaka 5 dhAtuno kartA prANI hovAthI tene upara jaNAvyA mujaba ni pratyayAdi kAryathI niSpanna vAri dhAtune A sUtranI sahAyathI paraupada na thavAthI ta: rU-rU-26' thI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thayuM che. artha- potAnA mATe caTaI banAvarAve che. 10LA ghanyArArthe-dha-yudha-zuM---raza-nara rANA 08nA - pratyayAnta vat dhAturtha (kampana) artha vALA; AhAra arthavALA 82 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtune tema ja ri pratyayAnta 6 (6); vudh, yudh; tru; 6; tru; naz ane nanu dhAtune kattamAM paramaipada thAya che. catvartha dhAtuonuM udAharaNaH- cAyati pati| AhArArthaka dhAtunuM udAharaNaH- monayati Azayati caitrmnnm| iG- sUtramadhyApayati shissym| budha- bodhayati padmaM raviH / yudh - yodhayati kASThAni / pru- prAvayati rAjyam / drudraavytyyH| sru- srAvayati tailam / naz- nAzayati paapm| jan- janayati punnym| sahIM anudrubhe cal kamp bhuj az adhi + i budh yudh pru dru sru naz ane ban dhAtune 'yovastR0 rU-4-20' thI nivR pratyayAdi kAryathI niSpanna vRtti mpi moni bAzi adhyApi (juo sU. naM. 4-2-10) lodhi yodhi prAvi prAvibhrAvi nAzi ane tti dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM paraaipadano vartamAnAno tivra pratyaya vagere kArya thayuM che. van + tti A avasthAmAM iita 4-3-60' thI upAnya ga ne vRddhi bA Adeza. bA ne paTAve-{svo0 4-2-24' thI -hasva g Adeza thavAthI vRtti dhAtu niSpanna che ane nan dhAtunA upAnya jJa ne 'na nana-vadha: 4-3-64' thI vRddhino niSedha hovAthI tti dhAtu niSpanna che. ahIM sarvatra 'kRti 3-3-18' thI AtmanepadanI prApti hatI. teno bAdha karIne A sUtrathI paraspaipadanuM vidhAna che. artha kramazaHcalAve che. calAve che. caitrane anna khavarAve che. caitrane anna khavarAve che. ziSyane sUtra bhaNAve che. sUrya kamalane khIlave che. lAkaDIone laDhAve che. rAjya prApta karAve che. loDhAne pIgaLAve che. tela nIcove che. pApano nAza kare che. puNya utpanna kare che. 108 / / zrIpurNamezaghuma........... sUrya samAna zrIdurlabheza-siddharAja rAjAnA paganI AgaLa ALoTatA evA kayA rAjAoe vAlikhilya RSionI jema stuti na karI ? arthAit badhA rAjAoe karI. Azaya e che ke- jema vAlikhilya RSio sUryanA kiraNonI AgaLa ALoTatA stuti kare che tema zrI siddharAja rAjAnA paganI AgaLa 83 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASaetu vil Ano . stuti re cha.......... iti zrI siddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe tRtIyasyAdhyAyasya tRtIyaH pAdaH analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // 84 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prAte sutI veLAye vaturtha pAtA * gupI-dhUpa-vicchi-paraLa-pANaH rAjA, gu viThTha | ane na dhAtune svArthamAM potAnA ja arthamAM) kAya pratyaya thAya che. guju ghU virak jan ane dhAtune A sUtrathI gAya pratyaya. "ti --2' thI vartamAnAno tivuM pratyaya. "kleIna. rU-4-79 thI tivu pratyayanI pUrve za (ga) vikaraNa pratyaya. poSA 4-rU-4' thI guju dhAtunA upAnya 3 ne guNa no Adeza. "sukAyAra999rU' thI sAva nA ka no lopa vagere kArya thavAthI pAti dhUpati vichAti pati ane prajAti Avo prayoga thAya che. sAmAnyataH AkhyAta prakaraNamAM prakriyAMzano vicAra karatI vakhate yathAsaMbhava naM. rU-rU-2; rU-rU-17 ane rU-rU-18 ItyAdi sUtronA arthanuM anusaMdhAna karI levuM. v(700) ane pana (748) A dhAtuo vitu hovAthI DitaH0 rU-rU-22' thI tene Atmapada siddha hovA chatAM brahavRttimAM jaNAvyA mujaba paLu ane par dhAtuone bAya pratyaya thayA bAda tene zeSAt para rU-rU-200" thI parasmapada thAya che. arthakramazaH - rakSaNa kare che. tapAve che. jAya che. stuti kare che. stuti kare che. kAraNa 6i rAjArA m dhAtune svArthamAM bis (6) pratyaya thAya che. m dhAtune A sUtrathI svArthamAM ti pratyaya. "jhitti 4-3-10 thI upAnta mAM ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI jAmayate (mi + + te) Avo prayoga thAya che. artha - Icche che.rA - 85 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAte ja rAjArA t dhAtune svArthamAM kavi (phva) pratyaya thAya che. tuM (287) dhAtune A sUtrathI svArthamAM kIya pratyaya thavAthI tene Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI RtIyarti Avo prayoga thAya che. artha - nindA - dhRNA kare che. //rUA. azavi te vA 3 // 4 // 4 // zavuM pratyayathI bhinna pratyayanA viSayamAM, .naM. 3-4-1 thI rU-4-rU. sudhInA sUtrothI mukti muM ane tuM dhAtune vihita bAra di ane kIya pratyaya vikalpathI thAya che. pu + ane tuM dhAtune naghare, zvatanI rU-2' thI zvastanI no tA pratyaya "pI-dhUpa0rU-4-9" thI || dhAtune bAya pratyaya. "phi rU-4-2' thI dhAtune ki pratyaya; "Rteya: rU-4-rU' thI Rtu dhAtune kIya pratyaya. sarvatra tA pratyAyanI pUrve 'tAzito4-4-rUra' thI t pratyaya. 'ta: 4-2-8ra' thI mAya ane kIya pratyAyanA anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI pavitA kAmayitA ane zratIyitA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAya bis ane kIya pratyayano niSedha thavAthI anukrame gotA matA ane rtitA Avo prayoga thAya che. gu+tA A avasthAmAM dhUpIvita: 4-4-rU8 thI vikalpa Tu no niSedha thayo che. bAkInI prakriyA sugama che. arthakramazaH - rakSaNa karaze. IcchA karaze. nindA karaze.jI gup-tijo garhA-kSAntau san 3 // 45 // gaha - nindarthaka ku () dhAtune ane kSAnti-samArthaka ti - (66) dhAtune svArthamAM tenuM pratyaya thAya che. A sUtrathI tAdRza , 86. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tikhkhu dhAtune upara jaNAvyA mujaba svArthamAM san (sa) pratyaya. 'san-ya'bdha 4-1-rU'- thI gup ane tin ne dvitva (dviruti - abhyAsa). 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsanA (dvirukta pUrvabhAganA) anAdi vyaJjanano lopa. (Adi vyajanano zeSa.) zuSup + F ane titin + F A avasthAmAM 'ho 6: 4-6-40' thI gurupu nA Adya g ne g Adeza. 'vanaH vAm 2-7-86' thI titin nA g ne r Adeza. TM ne 'aghoSe 1-3-60' thI Adeza. nI paramAM rahelA s ne 'nAmyantasthA0 2-rU-1' thI r Adeza vagere kArya thavAthI khumukhate ane titikSate Avo prayoga thAya che. khuzuptate ane titikSate ahIM san pratyayanI pUrve 'svArthe 4-4-60' thI rUr no niSedha thayo che. arthakramazaH - nindA kare che. kSamA kare che. * narjI-kSAntAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gardA ane kSAnyarthaka ja anukrame zuk ane tin dhAtune svArthamAM san pratyaya thAya che. tethI gup ane tig dhAtu anukrame gaI ane kSAnti arthano vAcaka na hoya tyAre A sUtrathI tene svArthamAM sattu pratyaya na thavAthI sIdho ja bhAvamAM 'ad -rU-124' thI. anAr pratyayAdi kArya thavAthI gopanamAM ane tenanam Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - rakSaNa karavuM. tIkSNa karavuM. ahIM gu (232) dhAtu rakSaNArthaka che; ane tit (1981) dhAtu nizAnArthaka che. san (sa) mAM maiM grahaNanuM phaLa svarAdi dhAtumAM maLe che (juo sUtra naM. rU-4-21); vyajranAdi guN ane tig dhAtu sthaLe san mAM akAranuM grahaNa prayojanazUnya che. parantu A sUtrathI vihita svArthika san ane pU.naM. rU-4-21 thI vihita IcchArthaka san e baMnnenA svarUpano bheda na thAya e mATe A sUtrathI bajAra sahita san nuM vidhAna che. ItyAdi barAbara samajI levuM.|||| ... 87 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kitaH saMzaya-pratIkAre 3 / 46 // saMzaya ane pratIkArArthaka vis (ra86) dhAtune svArthamAM san (4) pratyaya thAya che. A sUtrathI vi+vituM ane hindu dhAtune sana pratyaya. jitu ne dvita. abhyAsanA anAdivyajanano lopa. (juo phU.naM. rU4-1) abhyAsanA jU ne " zcam 4-7-46 thI 6 Adeza vagere kArya thavAthI niSpana vijita ane vivi7 dhAtune vartamAnAno tivuM pratyayAdi kArya thavAthI vivivitsati mana: ane vyathi vihiti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - mAruM mana saMzaya kare che. vyAdhino pratIkAra kare che. saMzaya - pratIkArAI ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMzaya ane pratIkAra arthanA ja vAcaka mit dhAtune svArthamAM sanuM pratyaya thAya che. tethI nivAsArthaka vikratu (286) dhAtune A sUtrathI svArthamAM tenuM pratyaya na thavAthI tenA vinA kayovachaMche rU-4-20 thI [i pratyayAdi kArya thavAthI tathati Avo prayoga thAya che. artha - rahe che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke jituM dhAtu nivAsArthaka vari (1 gaNa) no che. purAri (10 gaNa) no nahIM. tethI upara jaNAvyA mujaba tati - A prayogano artha, rahe che - Avo nahi paraMtu vasAve che - Avo hovo joIe. paNa siddhAnta kaumudImAM nivAsArthaka ti dhAtune guraddhi gaNano mAnyo hovAthI tene purAvikhyo vuiM rU-4-17 thI javuM pratyayAdi kArya samajavuM joIe. jethI teno artha, rahe che - A pramANe thaI zake che. laghuvRttikAranA mate nivAsArthaka sit dhAtu svAti no hovAthI e mujaba prakriyA upara jaNAvI che . ItyAdi anyatra anusaLeya che. dA. 88 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zArtA-nA-rAdhAnizAnAssa-vidyA-raNe * rItaH rAjAnA nizAnArthaka zanuM dhAtune; Arjava - RjutArthaka nuM dhAtune; vicArArthaka mAn dhAtune ane vairUpyArthaka vadhu dhAtune svArthamAM san (ra) pratyaya thAya che, ane tyAre abhyAsamAM (dvirukata pUrvabhAgamAM) anya huM ne huM Adeza thAya che. ahIM zAnuM (896) vAna (204) mana (746) ane vadhu (746) - A vAra gaNanA ja vivakSita che. nizanAgharthaka tAdRza zAnuM hAr mAna ane vadhu dhAtune A sUtrathI svArthamAM tenuM pratyaya. zAna - mAn ane vadhu dhAtune dvita abhyAsamAM Adivyajanano zeSa. (juo phU.naM. 3-4-1) abhyAsamAM "sva: 49-rU' thI gA ne Trasva Adeza. "sAhya 4-1-12 thI abhyAsamAM 8 ne ? Adeza. e rU ne A sUtrathI dIrgha Adeza vagere kArya thavAthI niSpana zazAMta ane lIlAM dhAtune vartamAnAmAM tivuM pratyaya tathA nImala ane vImata dhAtune (juo phU.naM. ra7-77, 4-1-44.. ) vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI anukrame zAMti hIrAMti jImAM ane lImate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - nizAna kare che. komala athavA sarala thAya che. vicAra kare che virUpa thAya che. zaksi: vimu? = arthAntare ma pUtuM = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anukrame nizAnArthaka ja zAna vagere dhAtune svArthamAM sana pratyayAdi kArya thAya che tethI nizAnam vivAnanuM mAnati ane vAghati ahIM nizAnAdi bhinArthaka nizAna vagere dhAtune svArthamAM tenuM vagere pratyaya thato nathI. Azaya e che ke ahIM nirayatIti (1747) A arthamAM ni + zAna dhAtune ane vaghatIti (1748) A arthamAM savA + vAn dhAtune kattamAM "at 1-1-42" thI mad () pratyaya thavAthI nizAnanuM ane savalAna" Avo prayoga thAya che. jeno artha ni + kAna dhAtune bhAvamAM vihita ane pratyayAta nizAna nAmArthathI ane sAva 89 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthathI bhinna che. temaja mAn (1166) ane vadhU (1964) A dhAtuo paNa anukrame vicAra ke vairUpyArthaka nathI. arthakramazaH- pataLuM karanAra. chedana karanAra. mAne che. bAMdhe che. zANA dhAtoH kaNDUvAde ryak 3|4|8 // vi gaNapAThamAMnA DU vagere (1116 thI 2044) dhAtuone svArthamAM ya pratyaya thAya che. blyU vagere zabdo nAma ane dhAtu ubhayasvarUpa che. nAmane yad A pramANe tui pratyayanA vidhAnanuM koI prayojana na hovAthI vAti dhAtuone ja yak pratyaya thavAno hovAthI dhAto:- A pramANe dhAtu padmapAdAna anAvazyaka che. parantu spaSTa pratIti karAvavA mATe sUtramAM dhAtu padmapAdAna che. A sUtrathI DU dhAtune svArthamAM ya (OM) 'pratyaya, temaja mahI dhAtune svArthamAM ya pratyayAdi kArya thavAthI jUthati nUmate ane mahIyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-khajavALe che. pUjAya che. thAtoriti jhim?A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jAti dhAtune ja (nAmane nahIM) svArthamAM ya pratyaya thAya che. tethI blyUH ahIM blyU nAmane A sUtrathI ya pratyaya thato nathI. artha - khajavALavuM. // = vyaJjanAderekasvarAd bhRzA''bhIkSNye yaD vA 3 | 4 | 9 // kAvya ka kriyA ApI? viziSTa che? athavA dhyantartha vyApArAtmaka kriyA nRzatvaviziSTa hoya to te kriyAvAcaka vyaJjanAdi ekasvaravALA dhAtune vikalpathI yak pratyaya thAya che. Azaya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba phala ane vyApAra - A be bhedathI kriyA (dhAtvartha) dvividha che. sUtramAM nRzatva ane gAmItmya A be vizeSaNa anukrame guNabhUta vyApArAtmaka dhAtvartha kriyAnuM ane phalAtmaka dhAtvartha kriyAnuM 90 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. gauNabhUta kriyAonI vacce anya kriyA karavAmAM AvatI na hoya to athavA phalAnukUla te te gauNabhUta kriyAo khUba ja sAvadhAnapaNe karAtI hoyaM to te guNabhUta dhAtvartha kriyA kRzatva viziSTa varNavAya che. anya koIpaNa kriyA karyA vinA jyAM pradhAnabhUta phalAtmaka dhAtvartha kriyA vAraMvAra karAya che, tyAM dhAtvartha phalAtmaka kriyAmAM gamItmya manAya che. par dhAtvartha vikRtyanukUla vyApAra che. dhAtvartha vikRti ahIM pradhAna phalAtmaka kriyA che; ane tadanukUla agniprajvAlanAdithI bhAjana adhaH sthApana sudhInI avAntara kriyA ahIM guNabhUta - vyApArAtmikA che. etAdRza avAntara kriyAonI vacce snAnAdi koI bIjI kriyA karAtI na hoya athavA te kriyAo sAvadhAnI pUrvaka karAtI hoya to te guNabhUta kriyAone ghRza (kRzaviziSTa) kahevAya che. temaja snAnAdi kriyA karyA vinA pradhAna bhUta phlAtmaka kriyA vAraMvAra karAya che tyAre te phalAtmaka vikRti svarUpa dhAtvartha pradhAna kriyAmAM AbhIkSNa manAya che... ItyAdi granthAzayane adhyApaka pAsethI samajI levo joIe. kRzamamImAMM vA pati A arthamAM vyaJjanAdi ekastarI paN dhAtune A sUtrathI yak (5) pratyaya, paN dhAtune dvitva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa.. (juo pU.naM. rU-4-6) '-muLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM 4 ne A Adeza vagere kAryathI niSpanna pApa dhAtune 'kRti:03-3-22' nI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI pApacyate Avo prayoga thAya che. artha - vAraMvAra athavA bIjI kriyA karyA vinA sArI rIte rAMdhe che. vyagnanAveriti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bhRzADaDamIsthya viziSTa kriyAnA vAcaka ekastarI vyajranAdi ja dhAtune vikalpathI yak (va) pratyaya thAya che. tethI vRzamIkSate ahIM bhRzaviziSTa kriyAnA vAcaka ekastarI svarAdi s dhAtune A sUtrathI yak pratyaya thato nathI. jethI tAdRza vAkya ja rahe che. artha vAraMvAra athavA bIjI kriyA karyA vinA juve che. svarAviti vhim ? = A sUtrathI 91 - Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba pRzaSSnImya viziSTa kriyArthaka vya%nAdi eka svarI ja dhAtune ya pratyaya vikalpathI thAya che. tethI pRzaM chAti ahIM kRzatva viziSTa tAdRza kriyArthaka vyasjanAdi aneka svarI vAtuM dhAtune A sUtrathI thar pratyaya thato nathI. artha - sArI rIte zobhe che. veti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pRzAMgaDama viziSTa tAdRza kriyArthaka vyasjanAdi ekasvarI dhAtune vikalpathI ja ya pratyaya thAya che. (nitya nahIM) tethI sunITi sunITIyevArtha tunAti A pramANe tAdRza kRzaTSSnI viziSTa kriyArthaka TU dhAtune ye pratyayanA vikalpa pakSamAM "pRzaSSIpe -4-4ra' thI Dhi pratyaya thAya che. anyathA nityaya nA vidhAnathI e na thAta - e samajI zakAya che. artha - koI paNa kriyA karyA vinA athavA sArI rIte kApe che.1/l. baTurti-sUtra-mUri-sUtrazULaH ra411nA pRzava viziSTa vyApArAtmaka kriyAnA vAcaka ane AbhaNya viziSTa phalAtmaka kriyAnA vAcaka ;i * (ra6, 1031) sUtra, mUtra sUra aza ane kaf dhAtune ya (T) pratyaya vikalpa thAya che. kRzakamI vAgati A arthamAM A sUtrathI sat dhAtune thar (ra) pratyaya. "svarAje 4-1-4" thI ya ne dvita. "gnanayA4-1-44 thI abhyAsanA anAdi vajana | no lopa. TaTya dhAtunA Ta nA 1 ne mA-TUTO 4-1-48' thI vA Adeza. dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI te Avo prayoga thAya che. artha- atizaya athavA vAraMvAra bhaTake che. pRzaM punaH puna va chatIrti vA A arthamAM * dhAtune A sUtrathI ya pratyaya. vayakAzIrve 4-3-10" thI jhane guNa { Adeza. upara jaNAvyA mujaba ne dvita. abhyAsamAM yu no lopa. sarva dhAtunA ra nA 3 ne A Adeza vagere kArya thavAthI jJAti 82 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. artha - atizaya athavA vAraMvAra meLave che athavA jAya che. pRzamI vA sUtrati mUtrati sUti vA A arthamAM (sUtra mUtra ane sUpa dhAtune "purAvikhyo. rU-4-17" thI nid pratyaya. "lata: 4-rU-8rathI 1 no lopa.) sUtra mUtri ane sUri dhAtune A sUtrathI vel pratyaya. "niTi 4-rU-8rU' thI DuM no lopa (ni no lopa). sa-13 4-1-3' thI sUtra mUtra ane sUvuM dhAtune kitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. tA-guNaT049-48' thI abhyAsamAM 5 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI sonUte momUte ane sonUdhyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - atizaya athavA vAraMvAra grantha race che. atizaya athavA vAraMvAra pezAba kare che. atizaya athavA vAraMvAra sUcanA kare che. mRzamamIkSya vAgajJAti A arthamAM kaza dhAtune A sUtrathI ya pratyayAdi kAyI te nI jema thavAthI azAte Avo prayoga thAya che. artha - atizaya athavA vAraMvAra khAya che. ahIM kazuM dhAtu 9118 ane 1304 - A baMne vivakSita che. tethI kRmimI vADanute A arthamAM paNa kazAya Avo prayoga thAya che. kRzakamAM vA prati A arthamAM 5 + jhaLuM dhAtune A sUtrathI ya pratyaya. "svarA. 4-14 thI 6 ne dvitva. (yadyapi ahIM chuM ne dvita thavuM joIe paraMtu vi : 4-1-6' thI tAdRza ? bhAgane dvitano niSedha hovAthI ane dvitvAtmaka parakArya karavAnA prasage "ja-masaMtu2-1-60" thI ju asad hovAthI ju ne dhitva - A pramANe lakhyuM che.) pronunaya dhAtunA nuM nA 3ne mA- 0 4--48' thI guNa go Adeza. "kRvatra - rU-krU' thI nuM nA ne zuM Adeza. "svara0 1-rU-rU9 thI [ ne dvita. "tIrthadhva0i 4-3-108' thI 7 nA 3 ne dIrgha ka Adeza thavAthI niSpanna ghoSpanya dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI nUyate Avo prayoga thAya che. artha - atizaya athavA vAraMvAra DhAMke che. karjha ane zu svarAdi dhAtu hovAthI temaja sUtra Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : mUtra ane sUrve dhAtu anekasvarI hovAthI ane nuM dhAtu anekasvarI tathA avyajranAdi hovAthI pUrva sUtra (rU-4-1) thI e dhAtuone yak pratyayanI prApti na hovAthI A sUtrano AraMbha che. yaG saharita vA nI paNa anuvRtti 'saniyoga - ziSyAnAM sadaiva pravRtti: sadaiva nivRttiH' A nyAyanA sAmarthyathI A sUtramAM temaja uttara sUtramAM paNa che.||10| gatyarthAt kuTile 3|4|11| vyaJjanAdi ekasvaravALA gatyarthaka dhAtune kuTila (vakra) cAla artha gamyamAna hoya to ja yaj () pratyaya vikalpathI thAya che. LASS 'bhIkSNya viziSTa tAdRza gatyarthaka dhAtune yak pratyaya thato nathI - A niyamanuM svArasya che. bhRzADaDamIngyu viziSTa tAdRza gatyarthaka dhAriktatva rUpe sU.naM. 3-4-6 nA arthamAM saMkoca ISTa che. Ti N Amati A arthamAM vyagdanAdi ekastarI tAdRza gatyarthaka m dhAtune A sUtrathI cak pratyaya. m ne dvitva. abhyAsamAM anAdi vyajanono lopa. 'Gazvar 4-1-46' thI abhyAsamAM ne v Adeza. 'murato. 4-11' thI 7 nI paramAM mu (mu) no Agama ..... vagere kAryathI niSpanna pampa dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI camyate A Avo prayoga thAya che. artha - vakra cAle che. uTi kRti vim ? sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Tila cAla artha gamyamAna hoya to ja vyaJjanAdi ekasvaravALA gatyarthaka dhAtune vikalpathI yak pratyaya thAya che. tethI nRzaM Amati ahIM kuTilatA artha gamyamAna na hovAthI tAdRza m dhAtune A sUtrathI temaja niyamanA kAraNe vyagnanAve0 rU-4-1' thI paNa yak pratyaya thato nathI. artha - atizaya cAle che.||11| = 94 - Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -ju-saha-cAra-pa-gama-zarado pUrve 340rA su sat vat napu nam zuM ane huM - A vyajanAdi ekasvaravALA dhAtune niditakriyArthakatvamAM ja vikalpathI ye pratyaya thAya che. mRgAmIzya viziSTa tAdRza kriyArthaka 2 ru sat vat na namraza ane rad dhAtune ya pratyaya thato nathI - A niyamanuM svArasya che. tethI tadanurUpa sU.. rU-4-2 mAM arthano sakkoca supu vagere dhAtvatiritatva rUpe che - e samajI zakAya che. iinatam - niti, sucati, nIti, varati, napati, janmate, rati hati va - A arthamAM ni + ] [ sat vat nam nam zu ane vat dhAtune A sUtrathI thar () pratyaya. 7 nA jhUne kRtAM vitI 4-4-996 thI 4 Adeza. "sana - ya3Sya 4-9-4 thI zira ne kitva. "jhanayA) 4-7-44' thI anAdi vyasjanano lopa. abhyAsanA ne "do. 4--40" thI jJa Adeza. "sA - gu. 4--48' thI ni nA DuM ne guNa i Adeza. "ro vaDe ra-rU-107 thI ya nI pUrvenA ja nA ne huM Adeza vagere kAryathI niSpana ninya dhAtune vartamAnAno te pratyayAdi kArya thavAthI nirAnyate Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte su dhAtune dvita, anAdivyasjanano abhyAsamAM lopa. abhyAsamAM 1 ne guNa cho Adeza... vagere kArya thavAthI jugate Avo prayoga thAya che. sat dhAtune dvita. anAdi vyasjanano lopa. "T-TUTI, 4-1-48 thI abhyAsamAM sa nA ma ne mA Adeza vagere kArya thavAthI sAsaMghate Avo prayoga thAya che. var dhAtune dvita. anAdivyasjanano lopa. abhyAsanA 6 nA ane "vara-jAm 4-1-rU' thI no (m no) Agama. vaSya mAM va6 nA ne 'ti-vopajyA0 4-1-14 thI 3 Adeza. te 3 ne "vAre namano ra-9-durU' thI dIrgha $ Adeza vagere kArya thavAthI vagUrvata Avo prayoga thAya che. navu na zuM ane huM dhAtune dvita. anAdi vyasjanano lopa. abhyAsanA ane "japa-gama 4-1-1ra' thI mu no Agama vagere kArya thavAthI nagnate naSNamyate 95 - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drazya ane yate Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - kharAba rIte khAya che. kharAba rIte lupta thAya che. kharAba rIte duHkhI thAya che. kharAba rIte cAle che. kharAba rIte jApa jape che. kharAba rIte bagAsuM khAya che. kharAba rIte karaDe che. kharAba rIte bALe che. kArya ti viru...? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba I supu sat va6 vagere janAdi * ekasvarI dhAtune gaThya kriyArthakatvamAM ja vikalpathI ya pratyaya thAya che. tethI sAdhu napati ane pRza. nirati ahIM gaThya artha gamyamAna na hovAthI A sUtrathI na dhAtune ane ni- dhAtune ya pratyaya thato nathI. arthakramazaH - sArI rIte jape che. vAraMvAra khAya che. ahIM "vaMnAverU-4-1' thI paNa ve pratyaya thato nathI../12A. na gRpA-zubha- ra4rA (9138) gun ane suvuM dhAtune thar pratyaya thato nathI. nirce gRti (ahIM 'vAre hRsva: 4-2-10' thI 7 nA jhane Dha >> Adeza thAya che.) pRzaM zobhate ane kRza rAvate ahIM 7 dhAtune -su-sa60 rU-4-1ra" thI ane rAma tathA 0 dhAtune " gnanAve rU-4-2' thI (1) pratyayanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thayo che. arthakramazaH - kharAba rIte bole che. atizaya zobhe che. atizaya game che. rUll bahulaM lup 3 / 4 / 14 // ya pratyayano bahulatayA (moTA bhAge) lopa thAya che. khUzamanIi vA mavati A arthamAM mU dhAtune "ajhanAre rU-4-1' thI ya pratyaya. 'sa- zva 4-1-rUra thI mU dhAtune dvita. pritIyatu.0 4-1-4ra' thI abhyAsanA " ne 6 Adeza. "T-T0 4-7-48' thI abhyAsanA 5 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne guNa go Adeza. vaNya dhAtune te pratyayAdi kArya thavAthI mUyate Avo prayoga thAya che. A sUtrathI ye pratyayano lopa thayA bAda mU dhAtune tivu pratyaya. "catu-ha0 4-3-64 thI tivuM pratyayanI pUrve huM pratyaya. "nAmino 4-rU-thI mU nA 9 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI vomavati Avo prayoga thAya che. artha - atizaya athavA vAraMvAra thAya che. A sUtrathI bahulatayA ja ya pratyayano lopa thato hovAthI horyA ane pUyA ahIM hU ane dU dhAtune upara jaNAvyA mujaba ya pratyayAdi kAryathI niSpanna hoQya ane pUrva dhAtune "zaMsa pratyayAtu -rU-" thI 3 pratyaya. "ta: 4-rU-82' thI ya nA 3 no lopa vagere kArya thavAthI strIligamAM DhoryA ane vapUyA Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI ya pratyayano lopa thato nathI. arthakramazaH - vAraMvAra athavA atizaya kApavuM. vAraMvAra athavA atizaya pavitra karavuM.14/ vi rAjA . pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA ya pratyayano lopa thAya che. vi ane nI dhAtune yak pratyayAdi kAryathI niSpana jevIya ("vIrSaTvi. 4-rU-108' thI ri nA rU ne dIrgha { Adeza.) ane nenIya (jAo phU.. 3-4-14) dhAtune san 1-7-46' thI kattamAM () pratyaya. A sUtrathI ya no lopa. "yonesvarasya 2-1-16' thI huM ne Adeza vagere kArya thavAthI niSpanna vege ane tenA nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI veH ane tenA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - atizaya bheguM karanAra. atizaya laI janAra. pUrva (3-4-14) sUtrathI sAmAnyataH ya pratyAyano vikalpathI lopa siddha ja che, nitya lopa mATe A sUtrano AraMbha che. 1990 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ notaH 3 / 4 / 16 // mad pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA 34/kta dhAtuthI vihita var pratyayano lopa thato nathI. cha dhAtune ya pratyayAdi (jAo tU.saM. rU-491 mAM vevIya) kAryathI niSpanna roca dhAtune san 1-42' thI 36 pratyayAdi kAryathI niSpanna roye nAmane ri pratyayAdi kArya thavAthI ro: Avo prayoga thAya che. ahIM DAnta dhAtuthI vihita tha pratyAyanA lopanI 'ri rU-4-94' thI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha - atizaya avAja karanAra . IuddA yurAsimyo vuiM rA49LA grTa (10 mA) gaNapAThamAMnA vagere (1968 thI 9140) dhAtune svArthamAM (potAnA ja arthamAM) ni (3) pratyaya thAya che. puruM ane pUrva dhAtune A sUtrathI Liq pratyaya. 'ghopAjya 4-rU-4 thI 6 dhAtunA 3 ne guNa so Adeza. uta: 4-rU-82 thI 6 dhAtunA anya no lopa vagere kAryathI niSpanna vari ane Hi dhAtune anukrame vartamAnAno tivuM ane te pratyayAdi kArya thavAthI vIti ane viyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - corI kare che. jAya che. I9LA, kuMbale ja saralsa yunuM Adi gaNapAThamAMnA (1240 thI 1281) punuM vagere dhAtune svArthamAM vuiM (6) pratyaya vikalpathI thAya che. yunuM ane sat dhAtune A sUtrathI pratyaya. yunuM dhAtunA upAjya 3 ne "voDha0 4-rU-4 thI guNa no Adeza. "ti 4-rU-10" thI sad dhAtunA upanya ne vRSi kA AdezathI niSpanna yoni ane sADhi dhAtune vartamAnAno tivuM 98 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya vagere kArya thavAthI yogati ane sAhiti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI vuiM pratyaya na thAya tyAre yunuM ane sat dhAtune ti pratyayanI pUrve ra0 rU-4-79 thI zivuM (35) pratyayAdi kArya thavAthI yogati ane sati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - joDe che. kSamA kare che. 98 mUkaH prAtI biDu rAjAzA prApti arthanA vAcaka pU dhAtune (svArthamAM) ni (3) pratyaya vikalpathI thAya che. nir pratyaya DituM hovAthI ane mUDa: A pramANe sUtramAM Ditu nirdeza hovAthI prApyarthaka mU dhAtune Li pratyaya thAya tyAre ane vikalpapakSamAM zik pratyaya na thAya tyAre paNa dU dhAtune kattamAM "tiH0 rU-rU-22thI Atmapada thAya che. mUDuM (pU) dhAtune A sUtrathI zik pratyaya. "nAmano 4-3-11' thI anya 5 ne vRddhi zrI Adeza vagere kArya thavathI bhAvi dhAtune vartamAnAno Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI bhAvamate Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja pratyaya na thAya tyAre meM + te A avasthAmAM te pratyayanI pUrve "Ina rU-4-71' thI zat (ka) pratyayAdi kArya thavAthI te Avo prayoga thAya che. artha - prApta kare che. prAptAviti. mi ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prApyarthaka ja mUDuM dhAtune vikalpathI dhik pratyaya thAya che. tethI mati ahIM sattArthaka dU dhAtune A sUtrathI ja pratyaya thato nathI. artha che. 1997 kayo vyApAra |i rAjAranA kriyA karanArane preraNA karanAra vyaktine prayovatA kahevAya che. prayophatAnA vyApAra svarUpa arthanA abhidhAna mATe dhAtune |i (6) 99 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya vikalpathI thAya che. purvata zreti A arthamAM zra dhAtune A sUtrathI Li] pratyaya. "nAmano Rtti 4-rU-29' thI 4ne vRddhi ? Adeza vagere kArya thavAthI phAyati Avo prayoga thAya che. artha - karAve che. ahIM zvat jati te prayu nya: vRSaNAvinA - A tAtpayartha che.) mikSA vAsati ahIM vaNe dhAtune A sUtrathI |i pratyaya. "giti 4-rU-10deg thI vat dhAtunA upAjya mAM ne vRddhi Adeza vagere kArya thavAthI vAsati Avo prayoga thAya che. artha - bhikSA vasAve che. (ahIM mikSo vana tuM preti mikSA nimittana A tAtparya che.) rAnInamAmita ahIM ki + dhAtune A sUtrathI [i pratyaya. upAjya mAM ne vRddhi mA Adeza. moDampa0 4-2-26' thI mA ne hasva na Adeza vagere kArya thavAthI sArImati Avo prayoga thAya che. (ahIM rInA mAcchati teM preti kAvyonA A bhAva che.) artha - rAjAne potAnI pAse lAve che. saM ghAtati ahIM nuM dhAtune A sUtrathI |i pratyaya. 'jhiti4-rU-200' thI hanuM dhAtune thAt Adeza. yAti dhAtune tivu pratyayAdi kArya thavAthI vAtati Avo prayoga thAya che. artha - kaMsane marAve che. (ahIM saM tti zvatuM te preraNyati manapena - A tAtpayartha che.) puSya vandra yogati ahIM A sUtrathI yunuM dhAtune [i pratyaya. thopa0 4-rU4 thI upanya 3 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI yonayati Avo prayoga thAya che. artha - jyotiSI jJAnadvArA puSya nakSatranI sAthe caMdrano yoga karAve che. 3MvicA: kathito madikhatyAM sUryamumati ahIM ul dhAtune A sUtrathI LinuM pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI Darmati Avo prayoga thAya che. artha - ujjayinIthI nIkaLelo mAhiSmatImAM sUryane ugADe che. (ahIM sUrya uchati te mAhiSmatI kAyA preti - A tAtparya che.) cheSa dhyeSaNa nimitta lA dhyAna manaya jJAna ane prApta - A sAta prakAre prayotAno vyApAra che veSa ane vacceSa - A baMne mATe vArati - A eka 100 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAharaNa che. bIjAno tiraskAra karavA pUrvakanA tAdRza vyApArane preSaLa kahevAya che. ane satkAra pUrvakanA tAdRza vyApArane adhyeSaLa kahevAya che... ItyAdri bRhavRttithI samajI levuM. A sUtrathI vihita ri pratyaya vikalpapakSamAM na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba vAkyano prayoga 214. 112011 tumarhAdicchAyAM sannatatsanaH 3 | 4|21 // je dhAtuno artha IcchArthaka dhAtunuM karma che, temaja e dhAtuno ane IcchArthaka dhAtuno kartA eka ja hoya to te dhAtune tumadda kahevAya che. e turda dhAtu IcchArthaka san pratyayAnta na hoya to tumarda dhAtune IcchArthamAM sattu (sa) pratyaya vikalpathI thAya che. stumicchati A arthamAM IcchArthaka rUp dhAtunuM rma dhAtvartha che temaja rUp ane hra dhAtuno ttta eka ja che. tethI ahIM tumao dhAtu dhAtu che. tethI hra dhAtune A sUtrathI san pratyaya. 'nAmRino. 4-rU-rUrU' thI san pratyayane vivuM bhAva (arthAt tene vivuM mAnIne guNAbhAvAda - kArya.) 'svara-hana0 41-104'thI vR nA R ne dIrgha TM Adeza. TM ne RtAM vikI 4-499' thI rUr Adeza. +i7 A avasthAmAM 'Gazva 4-1-rU' thI virU ne dvitva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. 'Gazvas 4-1-46' thI abhyAsamAM ne r Adeza. 'svAvernAmi0 2-6-63' thI vip nA rU ne dIrgha rphe Adeza. 'nAmyantasthA 2-rU-1' thI s ne p Adeza vagere kAryathI niSpanna vii dhAtune vartamAnAno tiv pratyayAdi kArya thavAthI viIti Avo prayoga thAya che. AvIja rIte nUttumicchati A arthamAM tumarda nam dhAtune A sUtrathI IcchArthamAM san pratyaya. rAm dhAtune dvitva. anAdivyajanano lopa. 'ho 6: 4-1-40' thI abhyAsamAM g * ne j Adeza. 'sanyasya 4-1-1' thI 6 nA 6 ne rU Adeza. 'moDanAbhane 4-4-26' thI san 101 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI pUrve 8 pratyaya.... vagere kAryathI niSpana nimiSa dhAtune tivuM pratyayAdi kArya thavAthI nirAmiSati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - karavAnI IcchA kare che. javAnI IcchA kare che. tumahAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tuma dhAtu IcchArthaka san pratyayAnta na hoya to marda ja dhAtune IcchAthamAM saT pratyaya vikalpathI thAya che. tethI je dhAtuno artha IcchArthaka dhAtunuM karma nathI evA dhAtune athavA IcchArthaka dhAtuna kA je mULa dhAtuno katta nathI evA dhAtune A sUtrathI IcchAthamAM sana pratyaya thato nathI. dA. ta. yAnenecchati 56 yA dhAtune bhane bhuktimicchati maitrasya mA. bhuj dhAtune A sUtrathI sana pratyaya thato nathI. kAraNa ke ahIM ya dhAtvartha IcchAthaka dhAtunuM karyuM nathI. ane mun dhAtvatha kad htra IcchArthaka dhAtuno kartA nathI. tethI te baMne dhAtuo amarda nathI - e samajI zakAya che. arthakramazaH - gamanakriyAthI Icche che. maitranA bhojanane (maitra khAya ema) Icche che. rUchIyAti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba IcchArthaka sanuM pratyAyana tumaI dhAtu na hoya to te amarda dhAtune IcchAthamAM ja sana pratyaya vikalpathI thAya che. tethI jouM yAti ahIM tumaI mun dhAtune gamana arthamAM A sUtrathI tenuM pratyaya thato nathI. artha- khAvA mATe jAya che. ahIM khAvAnI IcchArUpa artha paNa pratIta thato hovAthI ane rUchAyAm A padanA abhAvamAM sumarda nI vyAkhyA paNa je dhAtvathI anyadhAtvarthanuM karma che..... ItyAdi hovAthI ahIM munuM dhAtu tuma chee samajI zakAya che. satasaMna rUti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tumaI dhAtu IcchArthaka sanuM pratyayAnta na hoya to ja te tumaI dhAtune IcchAthamAM sanuM pratyaya vikalpathI thAya che. tethI vijhitiSThita A arthamAM amarda vikkII dhAtune; te IcchArthaka nuM pratyayAnta dhAtuM hovAthI A sUtrathI IcchAthamAM nuM pratyaya thato nathI. artha karavAnI IcchA 102 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI IcchA kare che. taviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tuma dhAtu IcchArthaka ja tenuM pratyayAnta (sanuM pratyayAna mAtra nahIM) na hoya to te tumaI dhAtune IcchAthamAM sana pratyaya thAya che. tethI guNaniti A arthamAM svArthika san pratyayAnta paNa tuma nulusa dhAtune A sUtrathI sanuM pratyayAdi kArya thavAthI guliSate Avo prayoga thAya che. artha - nindA karavAnI IcchA kare che. ahIM guIH+++nmate A avasthAmAM zataH 4-rU-82' thI gupta dhAtunA no lopa. "tAzato 4-4rUra thI nusa nA ane TU no pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke pratyetanicchati A arthamAM prati+huM dhAtune A sUtrathI sana (H) pratyayAdi kAryathI niSpanna prati++5 A avasthAmAM "varAve4-1-4' thI 5 ne dvita. abhyAsamAM ne Adeza vagere kArya thavAthI pratiSiSati Avo prayoga thAya che. ahIM tenuM no te akArAnta hovAthI tene ja dvita thAya che. anyathA rUlsa ne dvita thAta. A sa6 mAM akAra grahaNanuM phaLa che. IPravA dvitIyANA vAya: rAjArA dvitIyanti nAmane IcchArthamAM vikalpathI rAjya pratyaya thAya che. rUmamata A arthamAM dvitIyAne Dum nAmane A sUtrathI grAmya pratyaya. 'Arthe rU-ra-8' thI rUnuM nAma sambandhI dvitIyAno lopa. vaMzAkhyA dhAtune tivuM pratyayAdi kArya thavAthI taMdrAcaMti Avo prayoga thAya che. artha- AnI IcchA kare che. dvitIyA ti jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitIyAnta ja nAmane IcchArthamAM vikalpathI kAca pratyaya thAya che. tethI puSTa: putraH ahIM prathamAnta putra nAmane A sUtrathI vAca pratyaya thato nathI. artha - IcchAno viSaya putra che. rA. 103 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namAvyayAta vacana 2 rAjArA mu che antamAM jenAM evAM nAmane ane avyayane choDIne anya dvitIyAnta nAmane IcchArthamAM vikalpathI vacam (va) ane kAca pratyaya thAya che. putramacchati A arthamAM dvitIyAnta putra nAmane A sUtrathI vacana ane grAmya pratyaya. hArthe rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. 'vana 4-rU-102' thI vacanuM pratyayanI pUrvenA putra nAmanA ne dIrgha huM Adeza.... vagere kAryathI niSpanna putrI ane putrachAkhya dhAtune tivuM pratyayAdi kArya thavAthI putrIti ane putrajAti Avo prayoga thAya che. artha (baMnneno) - putranI IcchA kare che. samavyayAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAnta nAmane ane vyaya ne choDIne ja anya dvitIyAnta nAmane vikalpathI rAjya ane vacanuM pratyaya thAya che. rUmacchata ane svacchati ahIM dvitIyAnta rUm A makArAnta nAmane ane huM A avyayane A sUtrathI vacanuM ane kAca pratyaya thato nathI. arthakramazaH- Ane Icche che. svargane Icche che. A sUtramAM 2 nuM grahaNa kAca pratyayanA samuccaya mATe che. Azaya e che ke jo A sUtramAM nuM grahaNa karyuM na hota to A sUtra chAya pratyayano bAdha karIne paratvAk thanuM pratyayanuM ja vidhAna karata. A sUtramAM banAvyayAta A padanuM upAdAna hovAthI tU. naM. 3-4-22 thI mAnta ane vyayAbhava dvitIyAnta nAmane rAjya pratyAyanA vidhAnano avakAza hovAthI te vyartha nahIM bane. paraMtu putramiti A sthAne putrajAti Avo prayoga thAya nahIM. tethI A sUtramAM "gha' nuM grahaNa karyuM che. jethI putrazati Avo prayoga siddha thAya che. temaja rUcchita ane svacchati A arthamAM A sUtrathI vAca ane vacanuM pratyaya na thAya to paNa pUrva (3-4-22) sUtrathI rAjya pratyaya thavAthI DhaMjAti ane oti aTaze pracejha thayuM che. ... IjyAdi anyatra anusaMdheya 104 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. sAra3 , bAdhAvyomAnAvADavA rAjArA mu jenAM antamAM che evA nAmane temaja vyaya ne choDIne anya dvitIyAnta upamAnavAcaka nAmane ane AdhAra vAcaka nAmane AcArArthamAM vikalpathI vacana (5) pratyaya thAya che. putramavAvarati chAtram ane prAsAda rUvAti zudyam A arthamAM upamAna vAcaka dvitIyAnta putra nAmane ane AdhAra vAcaka prAsAda nAmane A sUtrathI vacam (7) pratyayAdi kArya (jAo sU. naM. 3-4-23) thavAthI putrIti chAtra ane prAsAnIti zudyam Avo prayoga thAya che. arthakramaza- vidyArthIne putranI jema mAne che. jhuMpaDAne mahelanI jema mAne che. rA. kartuH kvip galbha-klIba-hoDAttu Dit 3 / 4 / 25 // upamAna vAcaka karUMvAcaka nAmane AcArArthamAM vikalpathI vizva (2) pratyaya thAya che; vIva ane doDa nAmane vihita e vizva6 pratyaya DituM manAya che. (jethI tadanta panma vIva ane hoDa dhAtune "kita:0 rU-rU-22' thI kattamAM Atmapada thAya che.) azva phuvAvarati A arthamAM kaccha nAmane A sUtrathI viva (0) pratyayAdi kAryathI niSpanna azva dhAtune tivu pratyayAdi kArya thavAthI asthati Avo prayoga thAya che. artha - ghoDAnI jema AcaraNa kare che. anya phuvAvarati, vIva phuvAvarati ane hoDa rUMvAvarati A arthamAM trima varjIva ane hoDa nAmane A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kita viva6 pratyayAdi kAryathI niSpana anma sTIva ane hoDa dhAtune Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI te vIvo ane doDate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- dhRSTanI jema AcaraNa kare che.napuMsakanI jema Acarasa 105 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. anAdara na - nI ma acaraNa kare che. garapAA myaG 3 / 4 / 26 // karrarthaka upamAna vAcaka nAma AcArArthamAM vikalpathI vIr pratyaya thAya che. haMsa rUva lIvarata A arthamAM upamAnavAcaka karrarthaka haMsa nAmane A sUtrathI 2 (aa pratyaya. vIryambaya0 4-rU-108 thI haMsa nAmanA anya ma ne doI nA Adeza. haMsAya dhAtune "Dita:0 rUrU-rara' thI Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI haMsAte Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM haMsa nAmane A sUtrathI vaca pratyaya na thAya tyAre "tuM viva60 3-4 ra" thI vizva6 pratyayAdi kArya thavAthI hRti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM vizva pratyaya paNa na thAya tyAre vAkaya rahe che. artha- haMsanI jema AcaraNa kare che. raddA to lA Tu 2 rAjAranA zuM che antamAM jenAM evA upamAnavAcaka karrarthaka nAmane vikalpathI vaye pratyaya thAya che. ane tyAre nAmanA anya ( no vikalpathI lopa thAya che. phAyarati A arthamAM santa tAdRza Aya nAmane A sUtrathI vacam (ra) pratyaya ane anya su no lopa, 'vI4i0 4-rU108' thI patha nAmanA anya 3 ne dIrgha A Adeza vagere kArya thavAthI thAya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM huM no lopa na thAya tyAre viyete Avo prayoga thAya che. artha- dudhanI jema AcaraNa kare che. pariNA 106 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ okhotarataH rU|4) Do bonas ane bakharat-A katrarthaka dhamanAra - nAnane AcArArthamAM vikalpathI cak (1) pratyaya thAya che. ane tyAre te baMnne nAmanA anya s no nitya lopa thAya che. lona rUAvarAMta ane jhakharA rUvApati A arthamAM bonas ane asat nAmane A sUtrathI cak pratyaya; ane tenI pUrvenA anya s no lopa. vIzrvi0 8-2-108' thI nAmanA anya 6 ne dIrgha A Adeza vagere kArya thavAthI onAyate ane aqharAyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- zakti jevuM kare che. apsarA jevuM kare che. 28 // cvyarthe bhRzAdeH stoH 3 / 4 / 29 // kRzavi gaNapAThamAMnA kRza vagere karrarthaka nAmone thvi pratyayanA arthamAM vikalpathI vap pratyaya thAya che. ane tyAre mRza vagere nAmA anya s ane tU no lopa thAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke bhRzAti varga nAmone A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyartha mAM vyak pratyayanuM vidhAna hovAthI ahIM rItyartha viziSTa prAyatattattva svarUpa vyartha mAM ya pratyaya thato nathI. parantu bhavatyartha viziSTa ja tAdRza vyartha mAM A sUtrathI k pratyayanuM vidhAna che. amRzo mRzo mati, jhanunmanA janmanA maMti ane avehavuM veThavuM mati A arthamAM vRvi gaNapAThamAMnA vRza, unmanas ane vehatu nAmane A sUtrathI vyartha mAM paklR (5) pratyaya. 'chevArthe rU-2-8' thI prathamAno lopa. (A rIte pU.naM. rU-4-26.... vageremAM paNa prathamAno lopa yathAsambhava vicAravo.) A sUtrathI unmanas ane vet nAmanA anya sno ane t no lopa. paN nI pUrvenA anya ga ne 'vIzrvi0 4-3-108' thI dIrgha A Adeza vagere kArya thavAthI rRzAyate, praznanAyate ane vaihAyate 107 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. arthakramaza anatizaya atizaya thAya che. sArA mana vagarano sArAmanavAlo thAya che. je garbhaghAtinI na hatI te garbhaghAtinI thAya che. pUrve jeno abhAva hato tenuM thayuM - e bdhi pratyayano artha che. [rityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vri pratyayanA arthamAM athe ja pRzari gaNapAThamAMnA nAmane vikalpathI vaya pratyaya thAya che. tethI khUza roti A pramANenA ghartha mAM kamarthaka vRzi nAmane A sUtrathI ya pratyaya thato nathI. artha - anatizaya vastune atizaya kare che. vyartha ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pRzavi gaNapAThamAMnAM mRza vagere artha nAmane dhyartha mAM ja vikalpathI vacam pratyaya thAya che. tethI pRo mavati ahIM vyartha na hovAthI A sUtrathI arthava paNa kRza nAmane vikalpathI vaye pratyaya thato nathI. artha- atizaya thAya che. riza DAc - lohitAdibhyaH pit 3 // 4 // 30 // DAvuM pratyakAnta ane hitAri gaNapAThamAMnAM tohita vagere karrarthaka nAmane vyartha mAM vikalpathI jitu-ca (1) pratyaya thAya che. A sUtrathI vihita vacadhu pratyaya jituM hovAthI tadantadhAtune "vacakSo na vA rU-rU-jarU" thI vikalpathI Atmapada thAya che. kapaTapadak bhavati A arthamAM paraMtu nAmane 'lavyablr 7-ra-145" thI DIm (sA) pratyaya ane paraMtu nAmane dvitva. "hityanta2-1-104' thI paTatupaTatu. nA anya svarAdi sat no lopa. DAyAvI 7-ra-14?' thI thatu nAmanA tu no lopa vagere kAryathI niSpanna paTapaTA nAmane A sUtrathI vacak (ya) pratyaya vagere kArya thavAthI paTapaTAyata ane paTapaTAti Avo prayoga thAya che. artha - je paraMtu zabda hato nahIM te paraMtu zabda 108 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI rahyo che. mohito hohito mati A arthamAM hitAvi gaNapAThamAMnA srohita nAmane A sUtrathI paDyuM pratyaya. 'rIzrvi0 4rU-108' thI anya 6 ne dIrgha A AdezAdi kArya thavAthI hohitAyate ane hohitAti Avo prayoga thAya che. artha- je lAla na hatuM te lAla thAya che. kartturityeva A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba DAvU pratyayAnta ane ohitAvi gaNapAThamAMnA ohita vagere kartaka ja nAmane vyartha mAM cap pratyaya vikalpathI thAya che. tethI paTapaTA vaTapaTA hoti ahIM vyartha mAM DAv pratyayAnta paNa rmArtha paTapaTA nAmane A sUtrathI ya pratyaya thato nathI. artha - je pat zabdathI yukta na hatuM tene vat zabdathI yukta kare che. vyartha phleva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyartha mAM ja karrarthaka hAr pratyayAnta ane aihitAvi gaNapAThamAMnA chohita vagere nAmane caNlR pratyaya vikalpathI thAya che. tethI ohito mati ahIM vyartha na hovAthI A sUtrathI joti nAmane yakS pratyaya thato nathI. artha - lAla thAya che. A sUtrathI kAv pratyayAnta nAmane upara jaNAvyA mujaba va pratyayanuM vidhAna hovAthI ane mU nA anuprayogamAM jema kAr pratyaya thAya che, tema cap pratyayanA vidhAnamAM paNa DAvU pratyaya thAya che. ItyAdi anusandheya che. Ir // e-f-occhu-taMtra-nAya pApe maLe 3 / 4 / 21 / pApa-vAcaka caturthAMnta STa kSa chUM kSetra ane gahana nAmane maLapravRtti arthamAM vikalpathI vayak pratyaya thAya che. vhAya kSAya DrAya satrAya gahanAya vA Rmiti A arthamAM caturthAMnta pApavAcaka hraSTa kSa chUM satra ane gahana nAmane A sUtrathI k pratyaya. vyak (5) pratyayanI pUrvenA ga ne 'vIzrvi0 4-3-108' thI dIrgha JA Adeza... = 109 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI phaMAyate kakSAyate chAyate satrAyate ane hinA te Avo prayoga thAya che. artha (badhAno) - pApa karma mATe pravRtti kare che. vaturthIti vimu?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pApavAcaka caturthyanta ja kaSTa vakSa chu satra ane vAhana nAmane maUA arthamAM vikalpathI vaye pratyaya thAya che tethI ripu zAmati A arthamAM dvitIyAnta pApArthaka kaSTa nAmane A sUtrathI pratyaya thato nathI. artha - zatru pApa karma kare che. pApa rUti viru? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba caturthyanta pApArthaka ja kaSTa vakSa chuM satra ane hina nAmane maLa arthamAM vikalpathI cam pratyaya thAya che. tethI jhAya tapaNe zAmati A arthamAM caturthyanta paNa vaSTa nAma pApArthaka na hovAthI tene A sUtrathI vanya pratyaya thato nathI. artha - kaThina tapa mATe pravRtti kare che. rUcho romanthAd vyApyAduccarvaNe 3 / 4 / 32 // vyApya (karma) vAcaka semI nAmane 3SyarvA arthamAM vanya pratyaya vikalpathI thAya che. khAdhelA tRNAdi dravyane romI kahevAya che. khAdhelA tRNAdi dravyane pharIthI mukhamAM lAvI cAvavuM tene 3arvA kahevAya che. semIyate : ahIM ramImuarvati A arthamAM ramI nAmane A sUtrathI vacam pratyaya. chArthe rU-2-8 thI dvitIyAno lopa. vacam nI pUrvenA 3 ne " hIvU0 4-rU-108' thI dIrgha kA Adeza vagere kArya thavAthI rogacAyate Avo prayoga thAya che. artha - gAya vAgoLe che. udhvarva ti jhim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyAyavAcaka semI nAmane 3SyarvaNa ja arthamAM vikalpathI vaca pratyaya thAya che. tethI phITa romanya vartaryAta ahIM uSyarvaNa artha na hovAthI vyApya vAcaka paNa romantha nAmane A sUtrathI vaye pratyaya thato nathI. artha - kIDo viSTAnI goLI banAve che. rUrA 110 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeno-vALa-dhUmADuvamane rU|4|33|| rma vAcaka chena jhakhman vAba ane dhUna nAmane udvamana arthamAM kyaG pratyaya vikalpathI thAya che. jenam bALa vALuM dhUma volvati A arthamAM anukrame chena bnanuM vASpa ane dhUma nAmane A sUtrathI k (ya) pratyaya. 'peArthe rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. nAno no. 2-19' thI anya nU no lopa. paN nI pUrvenA TM ne 'TvIrzrva0 4-3108' thI dIrgha A Adeza vagere kArya thavAthI jenAyate bAyate vAkhAyate ane dhUmAvate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pheNa kADhe che. garamI kADhe che. bASpa kADhe che. dhUmADo kADhe che. I33 // suvArenubhave rU|4|34|| rma vAcaka suhAdri gaNapAThamAMnA mutyu :va vagere nAmane sAkSAtkAra anubhava arthamAM vikalpathI cak pratyaya thAya che. tulananumati ane du:ghamanumati A arthamAM pula ane duHvanAmane A sUtrathI vavad pratyaya. 'duhrArthe rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. mutyu ane 3HrU nAmanA anya Jane vIryanvi0 4-3-108' thI dIrgha A Adeza... vagere kArya thavAthI suvAvarta ane du:vAyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sukha anubhave che. duHkha anubhave che.||rU4|| -zabdAdeH kRtau vA 3|4|35 // rma vAcaka zavvAdri gaNapAThamAMnA zabda vagere nAmane kRti arthamAM vikalpathI cak pratyaya thAya che. zaddhaM oti ane vair ti A arthamAM zaddha ane vaira nAmane A sUtrathI vayak pratyaya. 'peArthe rU-28' thI dvitIyAno lopa. zaddha ane vaira nAmanA anya ga ne 'vIryanvi0 111 - Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-rU-108' thI dIrgha nA AdezAdi kArya thavAthI zadvAyate ane vairAyate Avo prayoga thAya che. arthakramaza- zabda kare che. vaira kare che. A sUtramAM nA padopAdAnathI vikalpapakSamAM upara jaNAvyA mujaba ziddhati gaNapAThamAMnA zabda vagere nAmane A sUtrathI vaya pratyaya na thAya tyAre prayogAnusAra "Lanuvahu40 rU-4-4ra thI vuiM (Du) pratyayAdi kArya thavAthI zaddhati ane vaiyati Avo prayoga thAya che (jAo .naM. rU-4-42) ane sUtrastha vadhAra thI za karoti ItyAdi vAkyano paNa prayoga thAya che. rUpaII tapasaH kyan 3 / 4 / 36 // varSa vAcaka tapanuM nAmane kRti arthamAM vikalpathI vacana (5) pratyaya thAya che. tAroti A arthamAM tapanuM nAmane A sUtrathI vacana pratyaya "hArye rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. tapasya dhAtune tivuM pratyayAdi kArya thavAthI tapasyati Avo prayoga thAya che. artha - tapa kare che. bharUddA namo-varivazcitrako'rcA-sevA''zcarye 3 / 4 / 37 // karma vAcaka karyA arthavALA namanuM nAma; karma vAcaka sevA arthavALA variva nAmane ane te vAcaka Azcarya arthavALA vitra (vitra) nAmane kRti arthamAM vikalpathI vacana pratyaya thAya che. nama: ti varivaH karoti bhane citraM karoti mA arthamA namas varivas bhane citraG (vitra) nAmane A sUtrathI cam (7) pratyaya. 'ghArthe rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. "vacana 4-3-172' thI vitra nAmanA anya sa ne dIrgha { Adeza vagere kArya thavAthI namasyati variyasthati ane vitrIyate Avo prayoga thAya che. sUtramAM vitra A pramANe Ditu no nirdeza hovAthI vitrIya dhAtune "kita: rU-rU-22thI Atmapada thAya che. arthakramazaH 112 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra kare che. sevA kare che. Azcarya kare che. rUpA aGgAnnirasane NiG 3 // 4 // 38 // 4 vAcaka vArtha nAmane nirasana (tyAga) arthamAM vikalpathI Li pratyaya thAya che. hastI pavI vA nirati A arthamAM prasta ane pA nAmane A sUtrathI Li (6) pratyaya. "vArthe rU-ra-8' thI dvitIyAno lopa. rAjyasvarAje 7-4-4rU' thI hasta ane pAke nAmanA anyasvara no lopa. ti ane pAkei dhAtune ti:0 rU-rU-22' nI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI hasta ane pavite Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - hAthano (hAthamAM rahelI vastuno) tyAga kare che. pagano (paga nIcenI vastuno) tyAga kare che .rUA . puchAtuM-para-calane rAjAzA . varSa vAcaka pucha nAmane Dasana (upara pheMkavuM) rvasana (badhe pheMkavu) vyasana (vadhAre pheMkavuM) ane sana (pheMkavuM) arthamAM vikalpathI nis pratyaya thAya che. pucham 3sthati paryasthati vyasthati sasthati vA A arthamAM anukrame rUd + pucha, puSTa, vipucha ane pucha nAmane A sUtrathI Li (3) pratyaya. rAjyasvarA. 7-4-4rU' thI pucha nAmanA anya no lopa vagere kAryathI niSpana utpacchi paripuccha vipucha ane puccha dhAtune Atmapadano te pratyaya vagere kArya thavAthI kramazaH upuchayate paripuchayate vipuchayata ane puchayate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - puccha (puMchaDuM) upara pheke che. puccha sarvatra pheke che. puccha vadhAre pheke che. puccha pheke che. rUI. 1 13 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mADA samAvitI rAjAnA , vAcaka mArke nAmane samAna arthamAM vikalpathI Li pratyaya thAya che. sama ane ghara upasargathI samAviyana artha dhotita thAya che. tethI mAnDani samAvinati A arthamAM san + mag ane vari + ' mA nAmane A sUtrathI ja (pha) pratyaya. 'chevArthe rU 2-8' thI svAdi vibhatino lopa. jyaa0 7-4-4rU' thI mADu nAmanA anya na no lopa vagere kArya thavAthI sanmASphayata ane rimAnDa te Avo prayoga thAya che . artha (baMneno) - vAsaNa bhegA kare che. 40nI cIvarAt paridhAnA'rjane 3 / 4 / 41 // varSa vAcaka vIvA nAmane paridhAna (paheravuM) ane sarjana (meLavavuM) arthamAM vikalpathI Li pratyaya thAya che. vIvara gharagharUM ane vIvara samarnati A arthamAM anukrame sviIvara ane samu+vIvara nAmane A sUtrathI zik pratyaya. "ujANye rU-ra-8' thI dvitIyAno lopa. "ejyAre 7-4-4rU' thI vIvara nAmanA anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI parivIvara ane saMvIvara Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- cItharuM pahere che. cItharuM meLave che. I41 jijJa vadhuruM nAnaH kAviyuM rAjArA . | vagere dhAtunA arthamAM bahulatayA nAma ne vuiM (6) pratyaya vikalpathI thAya che. mukuM karoti ahIM OM dhAtvarthamAM mudde nAmane, paTuvaNe ahIM sAkSa dhAtunA arthamAM Tu nAmane; vRkSa ropati ahIM roja dhAtunA (0+|i dhAtunA) arthamAM vRkSa nAmane ane kRta gRti ahIM pras dhAtvarthamAM kRta nAmane A sUtrathI ILa () pratyaya. 114 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jANye rU-2-8 thI dvitIyAno lopa. "rAjyasvarAje 7-4-4rU' thI nAmanA anya svarAdino lopa vagere kAryathI niSpanna muSTi Ti vRkSa ane kRti dhAtune vartamAnAno tivu pratyaya. tivu nI pUrve "InavuM) rU-4-79 thI zat vikaraNa pratyaya. "nAmano guno 4-rU-9 thI rU ne guNa i Adeza ... vagere kArya thavAthI puSkati padayati vRkSayati ane chatAMti Avo prayoga thAya che. ahIM ATaluM vizeSa samajI levuM joIe ke Turi A avasthAmAM "nAmanoDakTiva 4-3-17 thI 3 ne vRddhi zrI Adeza vagere kAryathI niSpanna paTavivuiM A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba anya svarAdi kAvuM no lopa vagere kArya thavAthI Ti dhAtu bane che. arthakramazaH - vidyArthIne muMDe che. hoziyArane kahe che. vRkSa rope che. karelI vastune grahaNa kare che. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahulatayA ja vuiM pratyaya thAya che. tethI kavacit sItArAmAvare kaMsavadhamAcaSTe indriyANAM jayaM karoti odanasya pAkaM karoti tyA sthaLe prayogAnusAra te te nAmane pratyaya thato paNa nathI. ItyAdi anyatra anusaMdheya che. jijJAsuoe bRhadghatti jovI joIe. jarA vratAd bhuji-tannivRttyoH 3 // 4 // 43 // zAstramAM vihita niyamane vrata kahevAya che. mogana ane monanayA arthanA vAcaka vrata nAmane kR vagere dhAtunA arthamAM bahulatayA vuiM pratyaya thAya che. velo vrata jAti A arthamAM temaja sAvadhAnastha vrata roti A arthamAM vrata nAmane A sUtrathI zin pratyayAdi kArya thavAthI muti nI jema (jAo phU.naM. 3-4-42) vratayati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- zAstrAnusAra dudha pIvAnuM vrata kare che. zAstrAnusAra sAvadya (duSTa) ananA tyAganuM vrata kare che. jarUA. 115 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyArtha-vesyAH rU|4|44|| vRi pratyayanA yogamAM satya artha ane veva nAmanA anya 7 ne bA Adeza thAya che. satyaM oti garthaM oti ane vemATe A arthamAM satya jhartha ane veva nAmane 'piN vahu N0 rU-4-42' thI pi pratyaya. 'Arthe rU-2-8' thI dvitIyAno lopa. A sUtrathI niSe nI pUrvenA anya 6 ne bA Adeza. 'Jatti-f104-2-20' thI pi nI pUrve pu.(F) no Agama vagere kArya thavAthI satyAvRti garbhApati ane vaivApati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- satya kare che. artha kare che. veda kahe che - vedanuM vyAkhyAna kare che. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jJA nuM vidhAna karyuM hovAthI 'vyavasvarAve: 7-4-4rU' thI prApta paNa anyasvarAdi no ( no) lopa A sUtrathI thato nathI... II44 // zvetAzvA''zvatara- gAloDitA''hUvarakasyA'zva-taretakaluk 3/4/45 || khij pratyayanA yogamAM zveCAzva nAmanA azva no; azvatara nAmanA tara no; joti nAmanA rUta no ane bAra nAmanA dda no lopa thAya che. zvetAzyamATe, zvetarekhAtiAmati, jhohita rotyApare yA ane gAra rotyAre vA A arthamAM zvetAzva azvatara AchoDita ane gALa nAmane ti vahu N03-4-42' thI pi pratyaya. 'peArthe rU2-8' thI syAdi vibhaktino lopa. A sUtrathI azva tara kRta ane no kramazaH lopa. zveta+LivuM; azva+LivuM; choDa+LivuM ane Azir A avasthAmAM 'anyatva0 7-4-4rU' thI pi nI pUrvenA anya maiM no lopa vagere kArya thavAthI anukrame zvetati azvati nAchoDati ane gati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- zvetAnya nAmanI vyaktine kahe che. yuvaka ghoDAthI pAra thAya che. gAyanuM loDana kare che athavA kahe che (gAyanA peTamAM hAtha nAMkhIne gAyano mAlika gAyanI 116 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasutinA vakhatanI takalIphane dUra karavA mATe evuM kare che.) kharAba cAlavAlAne kare che athavA kahe che. ApaNA dhAtoranekasvarAdAm parokSAyAH kRzvasti cAnutadantam 3 // 4 // 46 // aneka svaravALA dhAtuthI paramAM rahelA parIkSA nA (vuiM thI maTe sudhInA aDhAra pratyayonA) sthAne mA Adeza thAya che, ane te sAmuM pratyayAnta dhAtunI paramAM parIkSA no pratyaya che antamAM jenA evA 8 mU ane mam (bIjo gaNa) dhAtuno anuprayoga thAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke je puruSanA je vacananA parIkSA nA sthAne nAmu Adeza karyo che te puruSa ane te vacananA ja parIkSA nA pratyayAnta $ mU ane huM dhAtuno anuprayoga thAya che. vAs dhAtune parokSAno vuiM (ka) pratyaya. A mUtrathI vuiM nA sthAne gAm Adeza; ane vavakAsAm nA ane evuM pratyAyAnta mU ane dhAtuno anuprayoga thavAthI vAlIzvara (Ao sU.naM. 4-1-38) vAlIzvamUva (juo dU.. 4-7-70) ane vArasAmAna Avo prayoga thAya che. A dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. dirdhAtu:0 4-1-1' thI san dhAtune dvitva. vyagnanayA 4-1-44 thI abhyAsanA s no lopa. sthAve4-7-68' thI abhyAsanA ne mA Adeza.... vagere kArya thavAthI vAta Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI dhAtuno tAdRza anuprayoga vihita hovAthI sat dhAtune 'ta kuvo4-4-1' thI mU Adeza thato nathI. artha - dedIpyamAna thayuM. nevasvarati jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vesvarI ja dhAtunI paramAM rahelA parokSAnA sthAne mAm Adeza thAya che. ane tadanta dhAtunI paramAM parIkSAno pratyaya che antamAM jenA evA kR mU ane huM dhAtuno anuprayoga thAya che. tethI vuiM A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba vuiM dhAtune dvita. abhyAsamAM no lopa.... vagere kArya (jAo phU.naM. 4-1-1) 117 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI pAtta Avo prayoga thAya che. ahIM paN dhAtu ekasvarI hovAthI tenAthI paramAM rahelA v pratyayanA sthAne A sUtrathI gam Adeza vagere kArya thatuM nathI. artha - rAMdhyuM. anu viparyAsa-vyahinivRttvarthaH = A sUtramAM anutavantam A pramANe je anu nuM grahaNa che - te gAm pratyayAnta (AdezAnta) dhAtunI paramAM parokSAnA pratyayAnta mU ane s dhAtunA prayogamAM viparyAsa na thAya ane e benI vacce koInuM vyavadhAna na rahe - e mATe che. tethI vAtAgvAra nA sthAne cArvAsAmuM Avo viparyAsa thato nathI. temaja caitra hAgga A sthAne IaaN caitrazva Avo vyavahita prayoga paNa thato nathI. hAke nI prakriyA mATe juo pU.naM. 3-4-48. ukSAMpracakrurnagarasya mArgAn ItyAdi prayogomAM, dhAtvartha dyotaka (vizeSaka) upasarganuM vyavadhAna manAtuM na hovAthI avyavahitatva svarUpa anuprayogano vyAghAta thato nathI... e yAda rAkhavuM . I // 4 // dayA'yA''s - kAsaH 3 | 4 | 47 // vavuM gayuM t ane hAr dhAtunI paramAM rahelA parokSA nA sthAne JAm Adeza thAya che; ane tadanta (Am che antamAM jene) dhAtunI paramAM parIkSAnta mU ane s dhAtuno anuprayoga thAya che. v dhAtune parokSAno 6 pratyaya. A sUtrathI parokSAnA 6 pratyayanA sthAne Am Adeza tathA parokSA pratyayAnta mU ane s dhAtuno anuprayoga. jethI. vAgva vAzvamUva ane yAmAsa Avo prayoga thAya che. AvIja rIte parA+gay gAr ane s dhAtune parokSAno 6 pratyaya. tenA sthAne A sUtrathI gAm Adeza tathA ! pratyayAnta dhAtuno anuprayoga thavAthI anukrame pAvAgva AAgya ane hrAsAgya Avo prayoga thAya che. ahIM y vagere dhAtu AtmanepadanA hovA chatAM anuprayogamAM mU ane as dhAtune paramaipadano parokSAno pratyaya 118 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo che. paraMtu zAma: : rU-rU-71" nI sahAyathI anuprayogamAM cha dhAtune parokSAno Atmapadano pratyaya thayo che. (kR+]; 95, +, vakRg = ) "upaf0 ra-rU-200" thI 12 nA ne Adeza thAya che. - e yAda rAkhavuM. arthakramazaH- dayA karI. bhAgI gayo. beTho. suzobhita thayo. jachA . gurunAmyAderanRcchUrNoH 3 // 4 // 48 // * ane kALu dhAtune choDIne anya guru varka svarUpa nAmI svara che AdimAM jenA evA dhAtunI paramAM rahelA parIkSA nA pratyAyanA sthAne mAmu Adeza thAya che, ane tyAre tadanta dhAtunI paramAM parIkSA no pratyaya jenA antamAM che evA jU ane huM dhAtuno anuprayoga paNa thAya che. dIrdhasvara; saMyukatavyasjana pUrveno varNa; anusvAra sahitavarNa ane visarga sahita varNa guru manAya che. DuM dhAtune parIkSAno 9 pratyaya. tenA sthAne A sUtrathI nAm Adeza; temaja tadanta rUM dhAtunI paramAM parIkSAnA 9 pratyayAnta dhAtuno anuprayoga thavAthI brAnce Avo prayoga thAya che. temaja parIkSAnA pratyayAnta mU ane huM dhAtuno anuprayoga thavAthI mUtra ane mAta Avo prayoga thAya che. artha- ceSTA (hitAhitaprAptiparihArAnukUla kriyAvizeSa) karI. viti jhim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Rk ane jhaLuM dhAtune choDIne guruvarNa svarUpa ja nAmIsvarAdi dhAtunI paramAM rahelA parIkSAnA sthAne kAmuM Adeza tathA tadana ghAtunI paramAM parokSAnA pratyayAna 5 jU ane huM dhAtuno anupayoga thAya che. tethI rUvuM A avasthAmAM laghuvarNa svarUpa nAmIsvarAdi rUr dhAtunI paramAM rahelA parIkSAnA sthAne A sUtrathI mAm Adeza vagere kArya thatuM nathI jethI rUSa Avo prayoga thAya che. (jAo tU. naM. 4-1-rU7) artha- IcchA 1 19 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI. nAmIti vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba R ane rjI dhAtune choDIne anya guruvarNasvarUpa nAmI svarAdi ja (svarAdi mAtra nahIM) dhAtunI paramAM rahelA parokSAnA sthAne gAm Adeza tathA tadanta dhAtunI paramAM parIkSAnta mU ane s dhAtuno anuprayoga thAya che. tethI gaLavuM A avasthAmAM guruvarNasvarUpa akArAdi jhardU (nAmIsvarAdi nahIM) dhAtunI paramAM rahelA parokSAnA sthAne A sUtrathI lAm Adeza vagere kArya thatuM nathI. tethI Anarva (jAo pU. naM. 4-1-66 mAM sAnagna) Avo prayoga thAya che. artha- pUjA karI. bAvIti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba RN ane chuM dhAtune choDIne anya guru varNa svarUpa nAmIsvara jenI AdimAM ja (madhyamAM ke antamAM nahIM) che, evA dhAtunI paramAM rahelA parokSAnA sthAne JAm Adeza tathA tadanta dhAtunI paramAM parokSA pratyayAnta bhU ane s dhAtuno anuprayoga thAya che. tethI na+vuM A avasthAmAM gurunAmyanta (nAmyAdi nahIM) dhAtu (f) nI paramAM rahelA v nA sthAne A sUtrathI grAm AdezAdi kArya na thavAthI ninAya Avo prayoga thAya che. nI+vuM (6) A avasthAmAM dviitu:0 4-1-1' thI nI ne dvitva. dRsvaH 4-1-20' thI abhyAsamAM ph ne -hasta rU Adeza. 'nAmino. 4-3-1' thI rphe ne vRddhi che AdezAdi kArya thavAthI ninAya Avo prayoga thAya che. artha- laI gayo. banRsphUrjyoti vim ? sUtrathI upara jaNAvyA mujaba RcchuM ane LuM dhAtune choDIne ja anya gurunAmI svarAdi dhAtunI paramAM rahelA parokSA nA sthAne Am Adeza ane tadanta dhAtunI paramAM parokSA pratyayAnta mU ane s dhAtuno anuprayoga thAya che. tethI R+LavuM ane pra++v A avasthAmAM RN ane khkhuM dhAtunI paramAM rahelA vU nA sthAne A sUtrathI gam Adeza vagere kArya na thavAthI plAnarjI ane prorbhunAva Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- gayo. sArI rIte DhAMkyuM. (JAnavDa nI prakriyA mATe jAo tU.naM. 4-7-61 mAM Anagna) pra++)v A avasthAmAM = A 120 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ghoMDaza0 4-1-ra' thI 7 ne dvita. "pRvara-rU-krU' thI prathama gu nA ne | Adeza. upara jaNAvyA mujaba dvitIya nu nA 3 ne vRddhi zrI Adeza vagere kArya thavAthI prALunAva Avo prayoga thAya che.48 jAgruSa-samindhe na vA 3 / 4 // 49 // nA 36 (21) ane samurUgdha dhAtunI paramAM rahelA parokSAnA pratyayanA sthAne vikalpathI mAm Adeza thAya che; ane gAmanta te dhAtunI paramAM parIkSAnA pratyayAna $ mU ane huM dhAtuno anuprayoga thAya che. nAgR dhAtune parokSAno vuiM (ka) pratyaya. A sUtrathI navuM nA sthAne sAm Adeza. "nAmano 4--1' thI nA nA ne guNa 6 Adeza. nA RIm nI paramAM A sUtrathI navuM pratyayAnta mU ane man dhAtuno anuprayoga thavAthI nAgRvAra nA RIqmUva ane nAmata Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI navuM nA sthAne sAme Adeza na thAya tyAre nanAra (jAo sU. naM. 4-3-13) Avo prayoga thAya che. artha- jAgyo. 3y dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. navuM pratyAyanA sthAne A sUtrathI lAm Adeza. "yo4-rU-4" thI 3 ne guNa go Adeza.. moSAm nI paramAM javuM pratyayAnta 99 dhAtuno A sUtrathI anuprayoga thavAthI moSAgyevAra Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI lAm AdezAdi kArya na thAya to kavopa Avo prayoga thAya che. (jAo tU. naM. 4-1-rU7) artha- gayo. sarUchyuM dhAtune parIkSAno pratyaya. tenA sthAne A sUtrathI gAm Adeza tathA tadanta dhAtunI paramAM pratyayAnta dhAtuno anuprayoga thavAthI samajyAgya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI lAm Adeza na thAya tyAre samuhUM! A avasthAmAM 'kirdhAtu: 4--1' thI dhAtune dvita. "kzana, 4-1-44' thI abhyAsamAM rUbdha nA raghu no lopa. samuhUrUnyU+ A avasthAmAM no ejhanayA4-2-46 thI - 121 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 no lopa vagere kArya thavAthI sAthe Avo prayoga thAya che. arthapradIpta thayo.46I pI-thrI-pR-dotita ra410 mI dUI pR ane huM dhAtunI paramAM rahelA parokSA nA pratyAyanA sthAne vikalpathI sAm Adeza thAya che. te mAm Adeza tivu pratyayanI jema manAya che. arthAt tivuM pratyayanI pUrve jevI rIte pI TrI kR ane huM dhAtune "davaH ziti 4-1-12' thI dvita thAya che tema pAm AdezanI pUrve paNa dvita thAya che. A antavALA ja phrI 5 ane huM dhAtunI paramAM parIkSA pratyayAna 5 jU ane huM dhAtuno anupayoga thAya che. dhAtune parokSAno navuM pratyaya. vuiM nA sthAne A sUtrathI tivu nI jema manAto sAm Adeza. 'have ziti 4-7-2' thI pI ne dvitva. abhyAsamAM huM ne "ha: 4-1-rU?" thI DuM Adeza. dvitIya. 4--4ra' thI abhyAsamAM mane 6 Adeza. "nAmano 4--1' thI huM ne guNa ! AdezAdi kAryathI niSpanna vinayam nI paramAM A sUtrathI javuM pratyayAH kR mU ane huM dhAtuno anuprayoga thavAthI viyAgvAra viSayAsvamUva ane vimA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAm Adeza na thAya tyAre bI+MvuM A avasthAmAM dirdhAtu:0 4-1-18 thI ja ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM chuM ne sva rU Adeza. muM ne Adeza. "nAmano 4-rU-' thI phu ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI vimAya Avo prayoga thAya che. artha - bhaya pAmyo. AvI ja rIte dI dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. tenA sthAne A sUtrathI tivu nI jema manAto sAm Adeza. dUI ne dvitva. abhyAsamAM huM ne hRsva rU Adeza.. ho naM. 4-1-40" thI TU ne nuM Adeza. huM ne guNa 9 Adeza vagere kAryathI niSpana nidrayAnuM nI paramAM A sUtrathI navuM pratyayAnta pR dhAtuno anupayoga thavAthI nidrayAgvAra Avo 122 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gam Adeza na thAya tyAre vimAna nI jema nidrAya Avo prayoga thAya che. artha- lajjA pAmyo. bhR dhAtune v pratyaya. navuM nA sthAne A sUtrathI tiv nI jema manAto JAm Adeza. mR ne dvitva. abhyAsamAM 'Rto't 4-7-28' thI Rne ba Adeza. te a ne 'pu-mR-mA~0 4-1-18' thI rU Adeza. abhyAsamAM maiM ne v Adeza. R ne guNa Ja AdezAdi kAryathI niSpanna vimAm nI paramAM A sUtrathI v pratyayAnta chUM dhAtuno anuprayoga thavAthI vimAgvAra Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI JAmU Adeza na thAya tyAre mR+Lavu A avasthAmAM 'dvirdhAtu:0 4-1-1' thI mR ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM ne 6 Adeza. m ne v Adeza. Rne vRddha Ar Adeza thavAthI vamAra Avo prayoga thAya che. artha- dhAraNa athavA poSaNa karyuM. haiM dhAtune parokSAno navu pratyaya. v pratyayanA sthAne A sUtrathI tiv pratyayanI jema manAto gam Adeza. hu ne dvitva. abhyAsamAM ph ne jh Adeza. haiM nA 3 ne guNa o Adeza vagere kArya thavAthI niSpanna nuvAnlR nI paramAM A sUtrathI v pratyayAnta dhAtuno anuprayoga thavAthI nuhavAgvAra Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI lAm Adeza na thAya tyAre 3 ne vRddhi sau AdezAdi kArya thavAthI vamAra nI jema khuhAva Avo prayoga thAya che. artha - havana karyuM. Iol vetteH jitu rU|4|11|| vivuM dhAtunI (1062) paramAM rahelA parIkSA pratyayanA sthAne bAm Adeza vikalpathI thAya che. te vintu jevo manAya che. arthAt vidratyayAzrita guNAbhAvAdi kArya JAmuM pratyayanI pUrve paNa thAya che. bAmanta vivuM dhAtunI paramAM parIkSA pratyayAnta mU ane s dhAtuno anuprayoga thAya che. vil dhAtune parokSAno vU pratyaya. navu pratyayanA sthAne A 123 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI vuiM jevo manAto mAm pratyaya. gAmanta vid dhAtunI paramAM A sUtrathI vuiM pratyayAH kR dhAtuno anuprayoga thavAthI virAgyeAra Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI nA AdezAdi kArya na thAya tyAre vidMvuM A avasthAmAM 'kirdhAtu.0 4-1-1' thI vivuM ne dvitva. vyagnanA 4--44 thI abhyAsamAM Tu no lopa. "popa0 4-rU-4' thI vid nA upAnya rU ne guNa i Adeza vagere kArya thavAthI viveH Avo prayoga thAya che. artha- jANyuM. ' ' ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - vetteravit (vid dhAtuthI vihita nAmuM vatuM manAya che) A pramANenA vidhAnathI vil dhAtunI paramAM rahelA parIkSAnA sthAne vihita nA Adezane sthAnivarbhAva thavAthI vivuM, parIkSA svarUpa e kAmAveza ne 'rUdhdhayo. 4-rU-21' thI vuiM varbhAva. thaI zake che chatAM A sUtrathI ziva bhAvanuM vidhAna karIne e jaNAvAyuM che ke parokSAnA sthAne vihita kAnU Adezane sthAnivarbhAva thato nathI. arthAt te mA AdezamAM parokSAtva nivRtta hovAthI tenI pUrvenA dhAtune dvita vagere kArya thatuM nathI... ItyAdi adhyApaka pAsethI birAbara samajI levuM. paJcamyAH kRg 3 / 4 / 52 // vivuM (2016) dhAtunI paramAM rahelA pazcamI (AjJArtha) nA pratyAyanA sthAne vikalpathI kAmu Adeza thAya che. e kAmu Adeza vivuM manAya che. temaja sImA vid dhAtunI paramAM paccamyakta 5 dhAtuno (pU ane ul dhAtuno nahIM) anupayoga thAya che. vid dhAtune pazcamIno tuvuM (tu) pratyaya. tenA sthAne A sUtrathI nA Adeza temaja vidyAnuM nI paramAM pazcamyA kR dhAtuno anuprayoga thavAthI vikArotu Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI viTu-jJAn Adeza na thAya tyAre vitu A avasthAmAM ropAjya 4-rU-4' thI upanya rU ne guNa 124 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 Adeza vagere kArya thavAthI vettu Avo prayoga thAya che. arthajANe / / 52 // sijayatanyAm 3 | 4|53 // aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtunI paramAM sip (6) pratyaya nitya thAya che. nI dhAtune adyatana no vi (OM) pratyaya. A sUtrathI nI dhAtunI paramAM si (F) pratyaya. 'sivi paramai0 4-rU44' thI ph ne vRddhi hai Adeza. 'aD dhAto0 4-4-26' thI dhAtunI AdimAM dhAtunA avayavasvarUpa T (a). 'nAmyanta0 2-3-19' thI s ne jU Adeza. 'sa:sina0 4-3-66' thI vi nI pUrve { no Agama ne vagere kArya thavAthI naiSadhRt Avo prayoga thAya che. artha laI 2141.1143:11 - spRza-mRza-jI-rRpa-rRpo vA |4|14 // aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA spRz mR b tRp ane vRdh dhAtune vikalpathI sid (6) pratyaya thAya che. spRz dhAtune adyatanIno vi (6) pratyaya. 'd thAi0 4-4-26' thI dhAtunI AdimAM gar (ba). 'sa: sina0 4-3-6' thI sid nI paramAM ane vi nI pUrve no Agama. gaC++t A avasthAmAM 'spRzAhi0 4-4-112' thI RnI paramAM `ga no Agama. 'vai0 6-2-26' thI Rne Adeza. 'vyagnanAnA0 4-rU-45' thI satpraz nA upAnya 6 ne vRddhi jJa| Adeza. 'yanamRna0 2-1-87' thI g ne p Adeza. 'DhoH pti 2-1-62' thI p ne Adeza. 'nAmyantasthA0 2-3-1' thI sIt nA s ne cheM AdezAdi kArya thavAthI trastrAkSItU Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM nI paramAM maiM no Agama na thAya tyAre aspRz+sIt A avasthAmAM 125 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vyagnanAnA0 4-rU-4' thI upAttva R ne vRddhi jJa AdezAdi kArya thavAthI aspAkSr Avo prayoga thAya che. A sUtrathI vikalpa pakSamAM sivuM na thAya tyAre spRz + vi A avasthAmAM vi nI pUrve 'haiMziTo nAnyu0 rU-4-6' thI sad (7) pratyayAdi kArya (an + sa+1; gaU+5+7; aspR+5+t ane aspR + q+7) thavAthI aspRkSat Avo prayoga thAya che. artha - sparza karyo. AvIja rIte mRrzI dhAtune aghatanI no vi pratyaya. A sUtrathI vi.nI pUrve sid pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI aprAkSIta JamArt ane amRkSat Avo prayoga thAya che. vRdh dhAtune adyatanI no vi pratyaya. A sUtrathI tenI pUrve si pratyaya vagere kArya thavAthI sAkSIta sAEt ane pravRkSat Avo prayoga thAya che. tRp dhAtune adyatanIno vi pratyaya. tenI pUrve A sUtrathI ti pratyayAdi kArya yathAsaMbhava thavAthI batrAptIt ane gatAit Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI sid pratyaya na thAya tyAre atRpt A avasthAmAM 'tRti-dyuta vi0 rU-4-64' thI vi nI pUrve gar (ba) pratyaya thavAthI atRvat Avo prayoga thAya che. AvIja rIte tRp dhAtune adyatanIno vi pratyaya. A sUtrathI tenI pUrve sip pratyaya vagere kArya thavAthI pradrAkhIta gavArpAt ane pat Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vicAra karyo. kheDyuM. tRpta thayo. garva fut. 114811 ha-ziTo nAmyupAntyAdadRzo'niTaH sakU 3|4|55 || aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA aniT - ane ziT varNa che antamAM jenA ane nAmIsvara che upAttva jemAM evA dhAtunI paramAM sarjA (sa) pratyaya thAya che. parantu dRz dhAtunI paramAM sa pratyaya thato nathI. nir r che antamAM jenA ane nAmIsvara che upAttva jemAM evA puch dhAtune ghatanI no vi(6) pratyaya. 'bad 126 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAto0 4-4-26' thI dhAtunI AdimAM sad. A sUtrathI dhAtunA anve sa (F) pratyaya. 'ddo ghuT pavAtte 2-1-82' thI ph ne d Adeza. 'TADavavAre." 2-1-177' thI vuD nA r ne v Adeza. dhu+sat A avasthAmAM 'pa -jo: si 2-7-62' thI ne Adeza. 'nAmyantasthA. 2-rU-16' thI 6 ne r Adeza vagere kArya thavAthI navukSat Avo prayoga naS thAya che. artha- doDyuM. aniT ziy varNAnta nAmyapAnya vig dhAtune adyatanIno vi pratyaya. dhAtunI AdimAM ga; A sUtrathI dhAtunA anve sad pratyaya. zu ne yana sna0 2-6-87' thI p Adeza. upara jaNAvyA mujaba p ne k ane s ne S Adeza vagere kArya thavAthI JavikSat Avo prayoga thAya che. artha - praveza karyo. = ha ziTa iti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adyatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dRz dhAtune choDIne anya ph ane ziT varNa ja jenA antamAM che, ane nAmIsvara jemAM upAnya che evA ganiT dhAtunI paraMmAM sad pratyaya thAya che. tethI mil dhAtune adyatanI no vi pratyaya vagere kArya thavAthI gamaiIt Avo prayoga thAya che. ahIM mil dhAtu nAmyapAnya anid hovAM chatAM hU~ athavA zir varSAnta na hovAthI tenI paramAM A sUtrathI saj pratyaya thato nathI parantu "zinaghata0 rU-4-barU' thI sik pratyayAdi kArya thavAthI gamIt Avo prayoga thAya che. (nubo pU. naM. rU-4-14) artha - bhedI nAkhyuM. nAmbupAyAviti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rRz bhinna ane ziT vanti nAmmepAnya ja anid dhAtune tenI 52mAM aghatanI no pratyaya hoya to sad pratyaya thAya che. tethI va dhAtune adyatanIno vi pratyaya vagere kArya thavAthI badhAkSIr Avo prayoga thAya che. ahIM anir r antavALo paNa va dhAtu nAmyupAnya na hovAthI tene A sUtrathI saMpratyaya thato nathI. jethI "sinaghatanyAnuM 3-4-53' thI sip pratyayAdi kArya (gava+1+[; gava+s++7; vA+sIta; adAd+sIt; adhAd + sIt; adhAk+sIt khane adhAk+SIt 127 - =3 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaghAlIta) thAya che. artha - bALyuM. madreza phI jim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adyatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dRza bhinna jas ane zik vanta - nAyumAnya nid dhAtune zuM pratyaya thAya che. tethI za dhAtune adyatana no ri pratyaya vagere kArya thavAthI madrAkSata (jAo sU. naM. rU-4-14) Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI dRza dhAtune sajI pratyaya thato nathI. paraMtu sinadhata rU-4-rU' thI sid pratyaya thAya che. kRzuksat A avasthAmAM nI paramAM saH kR0i4-4999 thI no Agama vagere kArya thAya che. artha - joyuM. niTa rRti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba matanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA kRza bhinna Tu ane zik vanti tathA nAyumAnya nid ja dhAtunI paramAM sarjI pratyaya thAya che tethI dRza bhinna nAmI svaropAnta zat varNana kuSa (1565) dhAtune adhatanIno ri pratyaya vagere kArya thavAthI pItuM Avo prayoga thAya che. ahIM tAdRza zuSa dhAtu nid na hovAthI A sUtrathI tenI paramAM te pratyaya thato nathI. paraMtu sinatA rU-4-rU' thI sivuM pratyaya thAya che. sa++sat A avasthAmAM "tAzato 4-4-rUra' thI sItu nI pUrve Tu (). "yo pa0 4-rU-4 thI 3 ne guNa go Adeza. varSa + 3 + sivuM () + { + tu A avasthAmAM 'phUTa pheti 4-rU99 thI sivuM no lopa vagere kArya thAya che. artha - nIcovyuM.papA zliSaH 3 // 4 // 56 // aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nid zivuM (0ra70) dhAtune sajja (1) pratyaya thAya che. A+zkil dhAtune aghatanIno di (9) pratyaya. A sUtrathI dhAtunI paramAM sad pratyaya. "sa vAto 4-4-2' thI ghAtunI AdimAM . "-Dho. jIrU 2-9-dara' thI 6 ne 128 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $ Adeza. "nAcattasthA) ra-3-00" thI sa nA tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI gacchitu kanyAM maitraH Avo prayoga thAya che. artha - maitre kanyAnuM Alikzana karyuM. niTa rUtyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nid ja idhAtunI paramAM te pratyaya thAya che. tethI te kjhi6 (30) dhAtune Hi pratyaya vagere kArya (Ao tU. naM. 3-4-16 mAM kopI) thavAthI pItuM Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI sajja pratyaya thato nathI. artha - bALyuM. vaddA nA'sattvA''zleSe 32457 // aghatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA prANIbhinnakarUMka AzleSArthaka ni vuiM dhAtunI paramAM sad pratyaya thato nathI. upagrupa nA rASTha ahIM prANIthI bhine karelA AzleSArthaka nid 35+ThThi dhAtune adhatanIno dri pratyaya. ri nI pUrve "cchi: rU4-16 thI prApta sa pratyayano A sUtrathI niSedha. dhAtunI AdimAM lAto 4-4-22' thI , sTarid- ghutAri0 rU-4-64 thI ki nI pUrve ga (ka) pratyayAdi kArya thavAthI upaRiSata Avo prayoga thAya che. artha - lAkha lAkaDAmAM coMTI gaI. savASa ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adyatanI no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nid prANIbhinna kartaka ja AzleSArthaka vuiM dhAtunI paramAM seva thato nathI. tethI tyakjhikSaH mithunani ahIM prANI kartaka AzleSArthaka vi + ti + RiNa dhAtune adyatanIno priyavyatihArarU--ra3 nI sahAyathI Atmapadano nA pratyaya. ahIM tenI pUrve te pratyayano A sUtrathI niSedha na thavAthI 'cchi: rU-4-16 thI pratyayAdi kArya thavAthI vyakjhikSata Avo prayoga thAya che. artha - mithunoe paraspara AliMgana karyuM .pa7nA 1 29 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bi-tri-du-nyu-maH ri 3H- 3|4|18|| ni (nik nir ane nUi) pratyayAnta dhAtune tema ja zri dru thru ane maiM dhAtune karrarthaka adyatanIno pratyaya paramAM hoya to 6 (34) pratyaya thAya che. 'prayovastR0 3-4-20 thI dhAtune ri pratyayAdi kAryathI niSpanna yatta tti dhAtune adyatanIno vi (OM) pratyaya. hra+[i+t A avasthAmAM A sUtrathI t nI pUrve 3 pratyaya. dhAtunI AdimAM 'badhAi0 4-4-21' thI gar. 'bAghoDaA0 4-1-2' thI dhAtune dvitva. 'RtoDar 4-1-38' thI abhyAsamAM ne Ja Adeza. 'Gazvas 4-146' thI abhyAsamAM ne 6 Adeza. avarNa + ri + 3 + t A avasthAmAM 'mino. 4-rU-11' thI 4 ne vRddhi gar Adeza. 'upAyasyA0 4-2-36' thI gADu nA bA ne hrasva jJa Adeza. 'samAnope0 4-7-6rU' thI dvitvanA pUrvabhAgane sad bhAva. tethI 'sanyasya 4-1.' thI 7 nA g ne rU Adeza. e rU ne 'thorvIrtho0 4-1-64' thI dIrgha { Adeza. 'kheniTi 4-3-8rU' thI ri no lopa vagere kArya thavAthI avIt Avo prayoga thAya che. artha - karAvyuM. tri dhAtune adyatanIno vi pratyaya. A sUtrathI vi nI pUrve OM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunI AdimAM gar. tri'ne dvitva. abhyAsamAM 'vyagnana0 4-1-44' thI r no lopa. gazizri+3+tu A avasthAmAM tri nA rU ne saMyotu 2-1-12' thI phlyu Adeza vagere kArya thavAthI zizriyat Avo prayoga thAya che. artha - Azraya karyo - rahyo. du ane yu dhAtune adyatanIno vi pratyaya. A sUtrathI vi nI pUrve 6 pratyaya. dhAtune dvitva. abhyAsamAM r no lopa. 6 nI pUrvenA 3 ne 'dhAri029-60' thI r Adeza vagere kArya thavAthI adhruvat ane suSuvat Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pIgaLyuM. sarakyuM - TapakyuM - nIcovyuM. maiM dhAtune Atmanepadano adyatanIno ta pratyaya. tenI pUrve A sUtrathI 3 pratyaya. 'dviItu:0 4-1-1' thI m ne dvitva. abhyAsamAM 130 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mu no lopa ane zuM ne 6 Adeza.... vagere kArya thavAthI avata Avo prayoga thAya che. artha- IcchA karI. rIti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyakta dhAtune temaja zri Tu yu ane tenuM dhAtune tenI paramAM varNava ja adyatanIno pratyaya hoya to 3 pratyaya thAya che. tethI upara jaNAvyA mujaba gatta vara dhAtune karmamAM aghatanIno mAtAnuM pratyaya. tenI pUrve sidhita rU-4-1rU' thI sid pratyaya. 'tAzato44-rUra thI sit nI pUrve , "nAmino 4-rU9 thI ra nA 3 ne guNa 9 AdezAdi kArya thavAthI gAyiSatAm TI mitre Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI 3 pratyaya thato nathI. artha - maitra dvArA be caTaIo banAvAI. 58 - Tu - zve rAjA pAnArthaka che (28) ane bdhi dhAtune, tenI paramAM katrarthaka aghatanIno pratyaya hoya to vikalpathI 3 pratyaya thAya che. je dhAtune adyatanIno ri pratyaya. 'mAlUdhyakSastha 4-2-1 thI 4 ne nA Adeza. A sUtrathI ri nI pUrve 3 (3) pratyaya. 'ghAto4-4-26' thI dhAtunI AdimAM ma. "kirdhAtu.0 4-1-1' thI ghA ne dvitva. abhyAsamAM "vaH 4-1-rU?' thI havasa Adeza. ghA nA ghu ne abhyAsamAM "ditIya 4-7-4ra" thI Tu Adeza. vaghA + 1 + tu A avasthAmAM "tu pusi4-3-14 thI thA nA vA no lopa vagere kArya thavAthI thatuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 3 pratyaya na thAya tyAre dhAtu A avasthAmAM tuM nI pUrve sinagha0 rU-4-1rU' thI thayelA sin no rU-dhrAza0 4-rU-67 thI lopa thavAthI vAta Avo prayoga thAya che. zvi dhAtune adyatanIno ri pratyaya. A sUtrathI zthi nI paramAM 3 pratyaya. bdhi ne dvitva. vya%nayA4-1-44 thI abhyAsamAM vuM no lopa. dhAtunI AdimAM , "saMyotu ra-3-1ra thI bdhi nA rU ne rU AdezAdi . 131 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya thavAthI azizvivat Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 4 pratyaya na thAya tyAre vi nI pUrve kRtivistammU0 rU-4-66' thI sak (4) pratyaya thAya che. jethI zvit A avasthAmAM 'zvavatvamU0 4-3-10rU' thI zvi ne zva Adeza. 'ata: 4-3-82' thI zrva nA e~ no lopa vagere kArya thavAthI azvat Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pIdhuM. vadhAryuM athavA gayo. ttarItyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Tle ane zci dhAtune tenI paramAM karrarthaka ja adyatanIno pratyaya hoya to 6 pratyaya vikalpathI thAya che. tethI ghe dhAtune karmamAM adyatanIno jJAtAm pratyaya. tenI pUrve 'sinagha03-4-rU' thI siv pratyaya. a+ghA+s+JAtAm A avasthAmAM 'phaeNzvasthA - 6: 4-2-46' thI dhA nA A ne rU Adeza. 'nAyantasthA0 2rU-1' thI s ne r Adeza vagere kArya thavAthI adhiSAtAm cAvI vona Avo prayoga thAya che. ahIM karrarthaka adyatanIno vi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI 3 pratyaya thato nathI. artha- vAMcharaDA dvArA be gAyonuM dudha pIvAyu. p zAstya sU- vakti- khyAteraG 3|4|60 // zAt gat varSe ane kyA dhAtune, tenI paramAM vartha adyatanIno pratyaya hoya to bad (a) pratyaya thAya che. zAs dhAtune adyatanIno vi pratyaya. A sUtrathI vi nI pUrve bad pratyaya. 'rUsAtaH0 4-4-118' thI zAs nA gaN ne s Adeza. 'adyAto0 4-4-21'thI dhAtunI AdimAM ga. 'nAyattasthA02-rU-9' thI s ne hU Adeza vagere kArya thavAthI AziSar Avo prayoga thAya che. artha-zAsana karyuM. apa+s (1221) dhAtune aghatanI no vi pratyaya. 'svAre0 4-4-31' thI s nA 6 ne vRddhi A Adeza. A sUtrathI vi nI pUrve ar pratyaya. apAr+t A avasthAmAM s nA sthAne 'svayaMtva0 4-rU-10rU' thI Astha Adeza 132 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI kapAsthata Avo prayoga thAya che. artha = dUra karyuM. vat dhAtune adhatanIno ri pratyaya. A sUtrathI dhAtunI paramAM pratyaya. dhAtunI AdimAM ja "zcayapU0 4-3-103 thI vaghu ghAtune vova Adeza vagere kArya thavAthI voraMtu Avo prayoga thAya che. ka hyA dhAtune adyatanIno ri pratyaya. A sUtrathI hi nI pUrve mak pratyaya. " pusi4-rU-24' thI thA dhAtunA vA no lopa vagere kArya thavAthI sAdhyatuM Avo prayoga thAya che. arthane kahyuM. ahIM sUtramAM va6 padathI vaghu (1016) dhAtu ane TU dhAtunA sthAne 'ti-phuvo. 44-1' thI vihita van AdezanuM grahaNa che. temaja zrI padathI vyAM dhAtu (1071) ane rakSa dhAtunA sthAne pakSo vAvi4-4-4' thI vihita hyAM AdezanuM grahaNa che. varIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zahuM na vaLyuM ane dhya dhAtune, tenI paramAM artha ja aghatanIno pratyaya hoya to k pratyaya thAya che. tethI sazAsiSAtAM ziSyI guru ahIM zas dhAtunI paramAM kamarthika aghatanIno mAtAnuM pratyaya hovAthI A sUtrathI tenI pUrve pratyaya thato nathI. jethI nivRta rU-4-1rU' thI sivuM pratyaya. tenI pUrve "taghazito4-4-rUra thI vagere kArya thavAthI azasiSAtAnuM Avo prayoga thAya che. artha - guru dvArA be ziSyone AjJA karAI.II60 ' sarvei rAjhAdA rthava aghatanIno pratyaya paramAM hoya to kR ane R dhAtunI paramAM vikalpathI gar pratyaya thAya che. rU dhAtune adyatanIno Dhi pratyaya. thato4-4-25 thI dhAtunI AdimAM , A sUtrathI ki nI pUrve ja pratyaya. "jhava. 4-rU-7deg thI 4ne guNa vat Adeza vagere kArya thavAthI maratuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 133 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gar pratyaya na thAya tyAre vi nI pUrve 'sinaghata0 rU-4-13' thI tiv pratyayAdi kArya thavAthI naiSIta nI jema gasArjItu (juo pU. naM. 3-4(3) Avo prayoga thAya che. artha - gayo. R dhAtune aghatanIno vi pratyaya. A sUtrathI vi nI pUrve ak pratyaya. 'svarAvehvAsu 4-4-21' thI R dhAtunA (26 ane 1135) ne vRddhi gar Adeza vagere kArya thavAthI Aratu Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ak pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba tti pratyayAdi kArya thavAthI AdhRt Avo prayoga thAya che. artha - gayo. 61 // - -hipu-tiSaH rU|4062 Tve pi ane sivu (1321) dhAtune tenI 52mAM rtha adyatanIno pratyaya hoya to ad pratyaya thAya che.. bA + Dve pi ane si dhAtune adyatanIno vi pratyaya. 'AtmaghyakSasya 4-2-1' thI ve nA 6 ne A Adeza. 'ad dhAto0 4-4-21' thI dhAtunI pUrve . vi nI pUrve A sUtrathI ad (a) pratyaya. 'De-pusi0 4-3-14' thI A no lopa vagere kArya thavAthI At apit ane abhivat Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - bolAvyuM. lIMpyuM. siMcyuM. ahIM sidh dhAtu muvAni (chaTThAgaNano) che. tene sU.naM. 4-4-11 thI jJa pratyayanI pUrve ja maiM no Agama thato hovAthI ahIM adyatanImAM te nAgamathI rahita che - e yAda rAkhavuM. // vA ''tmane 3 | 4|63 // traMrtha Atmanepada sambandhI adyatanIno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vaeN vUi ane si dhAtunI paramAM k pratyaya vikalpathI thAya che. A+ve dhAtune Atmanepadano adyatanIno ta 134 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. tenI pUrve A sUtrathI gad pratyayAdi kArya thavAthI jJAta (jIo sU.naM. 3-4-62) Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gap pratyaya na thAya tyAre Ja + dvATM A avasthAmAM 'sinagha0 rU-4-6rU' thI tA nI pUrve sid pratyaya vagere kArya thavAthI AAsta Avo prayoga thAya che. artha - bolAvyuM. vUi dhAtune adyatanIno Atmanepadano ta pratyaya. teM pratyayanI pUrve A sUtrathI baik pratyaya vagere kArya thavAthI pita Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gap pratyaya na thAya tyAre ga+ri + 7 A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba ta nI pUrve vihita sivu (F) pratyayano 'dhurhrasvA0 4-3-70' thI lopa thavAthI gati Avo prayoga thAya che. artha - lIpyuM. si dhAtune Atmanepadano adyatanIno tA pratyaya. teM pratyayanI pUrve A sUtrathI gad (4) pratyaya vagere kArya thavAthI vRita Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ak pratyaya na thAya tyAre gaNita nI jema astittva Avo prayoga thAya che. 'vanaH jAm 2-6-86' thI sivuM nA hU~ ne Adeza thayo che. artha- siMcyuM. II6rU| ravid-mutAni-puSpAve. parasma rU|4064|| traMrtha paraEpava sambandhI adyatanIno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA sRvivuM (TTa jemAM It che - te) dhAtunI paramAM temaja ghutAvi (1 lA gaNamAMnA ) ane puSati (4 thA gaNamAMnA) gaNapAThamAMnA dhAtunI paramAM ak (na) pratyaya thAya che. vivuM-nam (316) dhAtune adyatanIno paraspaipadano vi pratyaya. 'gad thAto0 4-4-26' thI dhAtunI AdimAM gar. A sUtrathI dhAtunI paramAM k pratyaya thavAthI sAmat Avo prayoga thAya che. artha - gayo. ghuddhi (137 thI 16) - ghuva ane v dhAtune ghumyo rU-rU-44' nI sahAyathI adyatanIno paramaipadano (zeSAt paE rU-rU-100' thI) vi pratyaya. upara jaNAvyA 135 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaba dhAtunI paramAM A sUtrathI pratyayAdi kArya thavAthI laghutatuM ane ruve, Avo prayoga thAya che. arthakramaza- dedIpyamAna thayuM. gamyuM. puSati (117pa thI 1241) - puSTra ane ut dhAtune parasmapadano aghatanIno ti pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunI paramAM A sUtrathI s pratyaya. puSTra dhAtunI AdimAM 3, "svarAje 4-4-rU9' thI 36 dhAtunA 3ne vRddhi Adeza vagere kArya thavAthI puSat ane bIvatuM. Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- popyuM. bheguM thayuM. parapa9 rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba varjhartha parasmapada ja sambandhI aghatanIno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vivuM ghutA ane puSAri dhAtunI paramAM phu pratyaya thAya che. tethI san + dhAtune "samo mR0 rU-rU-84 nI sahAyathI aghatanImAM Atmapadano ta pratyaya. ta nI pUrve A sUtrathI pratyaya na thavAthI sigha0 rU-4varU' thI sin pratyaya, vagere kArya thavAthI samasta Avo prayoga thAya che. artha - maLyuM. 64 kRdikvi-stambhU-acU-glucU-grucU-glucU-gluJcU-jo vA 3 / 4 // 65 // #rthaka pariznaparva sambandhI aghatanIno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA kRddhi (kIrSa R jemAM It che - te) dhAtunI paramAM temaja Tvei ta mud suvuM gun ju suSya ane dhAtunI paramAM vikalpathI sad pratyaya thAya che. dhu (1473) A kRddhi dhAtune parasmapadano adhatanIno Dhi pratyaya. "adyAto 4-4-21' thI dhAtunI AdimAM , A sUtrathI dhAtunI paramAM 3 pratyayAdi kArya thavAthI thatuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre +ghukta A avasthAmAM ta nI pUrve nigha0 rU-4-13 thI sid pratyaya. "sa: sina, 4--6' thI ki nI pUrve . "vyagnanAnA4rU-4 thI 6 nA 3ne vRddhi thI Adeza vagere kArya thavAthI sarItyA 136 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. artha- rokyo. bhyi dhAtune paramaipadano adyatanIno vi pratyaya. tenI pUrve A sUtrathI al pratyayAdi kArya thavAthI azvat Avo prayoga thAya che. (prakriyA mATe juo pU.naM. 3-4-1) vikalpapakSamAM A sUtrathI gad pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba t nI pUrve si pratyaya. 'stAzito0 4-4-22' thI siv nI pUrve rU. upara jaNAvyA mujaba kSir nI paramAM t (6). '68 ti 4-3-71' thI sip no lopa. 'nAmino muLo0 4-3-1' thI bhyi dhAtunA maiM ne guNa 6 AdezAdi kArya thavAthI zvat Avo prayoga thAya che. artha vadhyuM athavA gayo. stan dhAtune paramaipadano adyatanIno vi pratyaya. upara jaNAvyA mujaba vi nI pUrve A sUtrathI baGga pratyaya. 'no vyagnanasthA0 4-2-4' thI m. (6) no lopa vagere kArya thavAthI astamat Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gad pratyaya na thAya tyAre sipu pratyayAdi kArya thavAthI astambhIta Avo prayoga thAya che. (jAo zcayIt) artha - aTakAvyuM. AvI ja rIte pruc sphur pruth ane suv dhAtune adyatanIno paraaipadano vi pratyaya. vi nI pUrve A sUtrathI ad pratyayAdi kArya thavAthI anukrame Jadhruvat gantuvat badhruvat ane bahuvat Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ak pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba zighra pratyayAdi kArya thavAthI ane 'ghopAttvasya 4-rU-4' thI upAnya 3 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI anukrame aprocItu gopIt govIn ane gopIt Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gayo. gayo. coryuM. coryuM. jhup dhAtune adyatanIno paraaiSadano vi pratyaya. vi nI pUrve A sUtrathI bak pratyaya. no vyagnanasyA0 4-2-4' thI g (6) no lopa vagere kArya thavAthI bahuvat Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ak pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba si pratyayAdi kArya thavAthI bahuvvat Avo prayoga thAya che. artha - gayo. [ (114 ane 1636) dhAtune adyatanIno vi pratyaya. A sUtrathI vi nI pUrve 137 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sad pratyaya. ne 'RvarNa%00 4-2-7' thI guNa sar Adeza vagere kArya thavAthI banatu Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ak pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba sid pratyayAdi kArya thavAthI ane vR nA ne sidhi paA0 4-3-46' thI vRddhi Ar AdezAMdi kArya thavAthI banatu Avo prayoga thAya che. artha- gharaDo thayo. II II Jic te padastaluk ca 3|4|66 // rgatha adyatanIno 7 pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA paD dhAtunI paramAM nir (rU) pratyaya thAya che. ane e trip pratyayamAM nimittabhUta ta pratyayano lopa thAya che. v+par dhAtune Atmanepadano ta pratyaya. 'addhAto0 4-4-21' thI dhAtunI pUrve . A sUtrathI te nI pUrve niv (OM) pratyaya, ane te pratyayano lopa. iita 4-rU-10' thI paN nA 34 ne vRddhi A Adeza... vagere kArya thavAthI savAti Avo prayoga thAya che. artha - utpanna thayo. te kRti vhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vartRrtha adyatanIno ta pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrve rahelA par dhAtunI paramAM trip pratyaya thAya che. ane tyAre ta pratyayano lopa thAya che. tethI upavuM dhAtune Atmanepadano kattamAM khAtAnuM pratyaya. ahIM te pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI nir pratyaya thato nathI. jethI 'sinaghatanyAnuM rU-4-brU' thI zivU pratyayAdi kArya thavAthI vavattAtAnuM Avo prayoga thAya che. artha- be jaNA utpanna thayA. diddI TIpa-bana-yudhi-pUra-tAva-khAyo vA rU|4|67 rgartha adyatanIno te pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA rIv nan tup pU tAN ane thArye dhAtunI paramAM trip pratyaya vikalpathI 138 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. gil pratyaya thAya tyAre nimittabhUta ta pratyAyano lopa thAya che. sIpu nanuM vRdhu pU tAryuM ane vAyu dhAtune adyatanIno Atmapadano ta pratyaya. A sUtrathI ta nI pUrve givuM pratyaya ane te pratyayano lopa. 'sadhdhAto. 4-4-21' thI dhAtunI pUrve 3, yudda (0ra6ra) dhAtunA upanya 3 ne "voTapA) 4-rU-4 thI guNa go Adeza. "iita 4-rU10" thI ga7 dhAtunA upAjya 3 ne prApta vRddhino "ra gana-vadha: 4-rU64 thI niSedha vagere kArya thavAthI vIra ganani avadhi pUri matAvi ane sthAyi Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI givuM pratyaya na thAya tyAre sinadhatacAmuM rU-4-rU' thI sivuM pratyaya. "tAza0 4-4-32 thI sivu nI pUrve TIpu nanuM pUra tAryuM ane vAyu dhAtunI paramAM . "nAcattasthA. 2-3-19" thI nI paramAM rahelA sivuM nA huM ne 6 Adeza. 6 nA yogamAM "tavaca0 --60" thI ta nA tu ne Tu Adeza. navu+nu+ta A avasthAmAM "ghuddasvA. 4-3-70" thI sid no lopa. 'zapaththa0 ra-9-72' thI tu ne ghU Adeza. "tRtIyao 9-rU-42 thI nA ghu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI piSTa saniSTa savA pUriSTa tAviSTa ane sthAyiSTa Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - bALyuM. utpanna thayo. bodha pAmyo. pUruM karyuM. pAlana karyuM. vadhyuM.II67LA bhAva-narmano rAjATA mAva athavA # mAM vihita adyatanIno ta pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA badhAM ja dhAtunI paramAM gil () pratyaya thAya che, ane tyAre nimittabhUta ta pratyayano lopa thAya che. zuM dhAtune adyatanIno bhAvamAM ta pratyaya. "svarastA, 4-4-30 thI dhAtunA Adya svara ne vRddhi sA Adeza. A sUtrathI ta nI pUrve gid pratyaya ane te pratyayano lopa vagere kArya thavAthI gati vaya Avo prayoga thAya che. artha- tAvaDe besAyuM. 8 dhAtune adyatanIno karmamAM te pratyaya. 139 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adyAto 4-4-26' thI dhAtunI pUrve , A sUtrathI dhAtunI paramAM givuM ane te pratyayano lopa. nAmano 4-rU-10" thI kR dhAtunA jhane vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI avAra : Avo prayoga thAya che. artha - caTaI karAI.I68 svara-graha-dRza-hanbhyaH sya-sijAzIH zvastanyAM jiT vA 3 / 4 / 69 // svara jenA ane che evA dhAtunI paramAM temaja prad kRza ane n dhAtunI paramAM, tenI paramAM mAva athavA varSa mAM vihita 2 sivuM za. athavA zvatanI no pratyaya hoya to vikalpathI giTu (6) pratyaya thAya che. vAsta-dhAtu - rA dhAtune bhaviSyantI no te pratyaya. A . sUtrathI vA dhAtunI paramAM giphTa (Du) pratyaya. 'bAta :4--1rU' thI rA dhAtunA mA ne che Adeza. "nAkhyAra-rU-11 thI te pratyAyanA huM ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI rASyite Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI giphTa pratyaya na thAya tyAre kAcate Avo prayoga thAya che. artha- apAze. rA dhAtune adhatanIno varSa mAM mAtAnuM pratyaya. "sinagha0 rU-4-1rU' thI sAtAnuM pratyayanI pUrve sivuM pratyaya. A sUtrathI sid nI pUrve gi pratyaya. upara jaNAvyA mujaba tA dhAtunA vA ne che Adeza. sivuM nA ne Adeza. "saghAto4-4-21' thI dhAtunI AdimAM sad vagere kArya thavAthI gAyiSAtAm Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gid pratyaya na thAya tyAre +rA+su+jhAtAnuM A avasthAmAM jarUra thAra: 4--4" thI sivuM ne vivat bhAva ane rA nA sA ne DuM Adeza. (sivuM; vivuM hovAthI rU ne guNa thato nathI.) upara jaNAvyA mujaba si nA tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI hiSAtAnuM Avo prayoga thAya che. artha- be vastuo apAI. vA dhAtune varSa mAM AziSa no sauSTa pratyaya. A sUtrathI dhAtunI paramAM gi pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunA vA ne che 140 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza vagere kArya thavAthI vizISTa Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI giphTa pratyaya na thAya tyAre hAlIe Avo prayoga thAya che. artha- apAya. dhAtune stanIno tA pratyaya. A sUtrathI tA nI pUrve gi pratyaya vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI savitA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI giTuM pratyaya na thAya tyAre vAta Avo prayoga thAya che. artha - apAze. huM dhAtune karmamAM bhaviSyantI no te pratyaya. A sUtrathI te pratyayanI pUrve giphTa (6) pratyaya. "jhiti 4-rU-10" thI upanya ne vRddhi nA Adeza. "nAcatta ra-3-05 thI pratyayanA huM ne 6 Adeza...vagere kArya thavAthI mahedhya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gid pratyaya na thAya tyAre te pratyayanI pUrve "tAza0 4-4-rUra' thI () pratyaya. vRkSAro. 4-4-rU4' thI nA rU ne dIrgha { Adeza vagere kArya thavAthI pradISyate Avo prayoga thAya che. prad dhAtune karmamAM adyatanIno gAtAm pratyaya. mAtA pratyayanI pUrve sinaticAmuM rU-4-1rU' thI livuM pratyaya. A sUtrathI sivuM pratyayanI pUrve gil (6) pratyaya. "Liti 4-rU-10' thI upAjya mAM ne vRddhi nA Adeza. "sAto. 4-4-21' thI dhAtunI pUrve . nAcattA ra-rU-11 thI sivuM na ; ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI grASitAm Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba hindu nI pUrve , temaja TU nA rU ne dIrgha AdezAdi kArya thavAthI kadISatAm Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - grahaNa karAze. be vastu grahaNa karAI. prad dhAtune karmamAM rAzi no sISTa pratyaya. A sUtrathI sITa pratyayanI pUrve gid pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI grAviSTa Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba TU vagere kArya thavAthI grahIlIjha Avo prayoga thAya che. arthane grahaNa karAya. prat dhAtune karmamAM zvastarI no tA pratyaya. 141 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI tA pratyayanI pUrve gi pratyayAdi kArya thavAthI grahitA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gid pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba vagere kArya thavAthI cahItA Avo prayoga thAya che. artha - grahaNa karAze. kRza dhAtune karmamAM bhaviSyantI no cate pratyaya. A sUtrathI te pratyayanI pUrve giTu pratyaya. "thopa0 4-rU-4' thI kRza nA jhane guNa A Adeza. nAcatta ra-rU-11 thI te nA tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI dhyate Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre dRza+te A avasthAmAM saH kRni 4-4999' thI kRza nA *nI paramAM mAM no Agama. vaLa0 -2-20' thI * ne ? Adeza. "vana-vRna ra-1-87' thI za ne 6 Adeza. Dho:2-1dura' thI 6 ne zU Adeza. "nAcatta) ra-rU-16 thI te nA tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI drazya Avo prayoga thAya che. artha - jovAze. dRza dhAtune varSa mAM adyatanIno gAtAmuM pratyaya. mAtAnuM nI pUrve sivuM pratyaya. A sUtrathI sid nI pUrve giTuM pratyaya. ne guNa A Adeza vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI mAtAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre pravR++AtAm A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba zuM ne 6, 6 ne ? ane huM ne 6 Adeza thavAthI vRkSAtAnuM Avo prayoga thAya che. artha- be vastuo jovAI. kRza dhAtune mAM zapu no sISTa pratyaya. A sUtrathI kRza dhAtunI paramAM gid pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dRza dhAtunA upAjya >>ne guNa Adeza vagere kArya thavAthI raziSTa Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gid pratyaya na thAya tyAre kRzaSTa A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba zu ne 6, 6 ne zuM ane huM ne 6 Adeza thavAthI vRkSISTa Avo prayoga thAya che. artha- jovAya. kRza dhAtune zvatanI no tA pratyaya. A sUtrathI dRza dhAtunI paramAM gid pratyaya. upara jaNAvyA mujaba >>ne guNa 36 142 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza vagere kArya thavAthI utA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre dRza + tA A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba nI paramAM no Agama. jhane 6 Adeza. zu ne 6 Adeza. 6 nA yogamAM tu ne "tavastha0 1-3-60' thI Tu Adeza vagere kArya thavAthI draSTA Avo prayoga thAya che. artha - jovAze. hanuM dhAtune karmamAM vadhyaktI no te pratyaya. A sUtrathI te pratyayanI pUrve gi pratyaya. " givi0 4-2-2018 thI san dhAtune ghanuM Adeza. "Aiti 4-3-10 thI vana nA sa ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI ghaniSyate Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre cate A avasthAmAM "phanRta: caya 4-4-46' thI te nI pUrve rUTuM () vagere kArya thavAthI niSpo Avo prayoga thAya che. artha - marAze. haju dhAtune karmamAM adyatanIno mAtAm pratyaya. mAtA" nI pUrve upara jaNAvyA mujaba sid pratyaya. A sUtrathI sid nI pUrve gi pratyaya. upara jaNAvyA mujaba haju ne vana Adeza. vana nA ma ne vRddhi mA Adeza. dhAtunI pUrve ga. sid nA huM ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI yonipratiAm Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gi pratyaya na thAya tyAre ma+ha+sivuM () + satAm A avasthAmAM adyatanyAM. 4-4-rara' thI 6 dhAtune vadha Adeza. e vagha Adeza anekasvarI hovAthI sid nI pUrve tAza0 4-4-rUra' thI prApta r no "chasvarA. 4-4-16 thI niSedha na thavAthI kuTuM, "taH 4-rU-82' thI vagha nA anya ma no lopa vagere kArya thaMvAthI avadhapAtAm Avo prayoga thAya che. artha - teo be marAyA.hanuM dhAtune gazipu no karmamAM sI pratyaya. A sUtrathI sapTa pratyayanI pUrve giTuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba hanuM dhAtune thanuM Adeza. ghanuM nA 3 ne vRddhi A Adeza. zISTa pratyayanA tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI ghaniSINa Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI giTu pratyaya na thAya tyAre hanu+sIjha A avasthAmAM "phano 143 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadha0 4-4-21' thI hanu dhAtune vadha Adeza. upara jaNAvyA mujaba zISTa pratyayanI pUrve T vagere kArya thavAthI vadhISTa Avo prayoga thAya che. artha - marAya. n dhAtune karmamAM zvastI no tA pratyaya. A sUtrathI TM pratyayanI pUrve giT pratyaya. upara jaNAvyA mujaba hanu dhAtune ghan Adeza. van nA ga ne vRddhi aa Adeza thavAthI vanitA Avo. prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI biT pratyaya na thAya tyAre hanu + 7 A avasthAmAM 'stAghazi0 4-4-22' thI prApta rUkS ma upara jaNAvyA mujaba niSedha thavAthI hA Avo prayoga thAya che. artha marAze. IIFLII saH ziti 354470nA - karmamAM athavA bhAvamAM vihita zitru pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA badhA ja dhAtuonI paramAM nya (5) pratyaya thAya che. zI dhAtune bhAvamAM vartamAnA no (fzatu) te pratyaya. A sUtrathI n dhAtunI paramAM nya pratyaya. zI dhAtune "vikati vi zay4-3-10' thI v Adeza vagere kArya thavAthI zayyate tvayA Avo prayoga thAya che. artha - tArAvaDe uMghAya che. dhAtune karmamAM vartamAnA no (zitu) te pratyaya. A sUtrathI TM dhAtunI paramAM vanya pratyaya. ri: zayA0 4-3-110' thI hra dhAtunA Rne ri Adeza vagere kArya thavAthI te Ta: Avo prayoga thAya che. artha - caTaI karAya che. zitIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmamAM athavA bhAvamAM vihita zitU ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA badhA dhAtunI paramAM nya pratyaya thAya che. tethI bhU dhAtune bhAvamAM parokSAno (zi) F pratyaya vagere kArya thavAthI vamUle Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI sva pratyaya thato nathI. bhU+ A avasthAmAM 'dvitui:0 4-1-1' thI meM dhAtune dvitva. 'dvitIya0 4-1-42' thI abhyAsamAM maiM ne v Adeza. 'bhUsyo 4-1-70' thI 144 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsamAM mU dhAtunA ne Adeza. "ghAtariva. ra-1-10 thI mU dhAtunA 5 ne 36 Adeza. 36 nA 3 ne "muvo va: 4-2-4rU" thI dIrgha 5 Adeza... vagere kArya thavAthI vamUve Avo prayoga thAya che. artha thavAyuM. 70 || InaSNaH zarva rAjA mad dhAtu jenI AdimAM che evA kavi gaNanA (2016 thI 9943) dhAtuone choDIne anya dhAtune, tenI paramAM kattamAM vihita zinuM pratyaya hoya to zavuM (1) pratyaya thAya che. mU dhAtune kattamAM vartamAnAno (zita) tivuM pratyaya. A sUtrathI tivuM pratyAyanI pUrve zavuM pratyaya. "nAmano. 4-3-1" thI mU'nA 5 ne guNa to Adeza... vagere kArya thavAthI mavati Avo prayoga thAya che. artha che; thAya che. cUrNarIti mi ? =A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kattamAM ja vihita zita pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vADhi gaNanA dhAtuone choDIne anya dhAtunI paramAM zatru pratyaya thAya che. tethI par dhAtune karmamAM vihita vartamAnAno (zi) te pratyaya. vacaH ziti rU-4-70" thI te pratyayanI pUrve vaya (5) pratyayAdi kArya thavAthI paththate Avo prayoga thAya che. ahIM zitu te pratyaya kattamAM vihita na hovAthI tenI pUrve A sUtrathI zivuM pratyaya thato nathI. artha- raMdhAya che. anaNya ti jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kattamAM vihita zinuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA mAri gaNanA dhAtuothI bhinna ja dhAtune zavuM pratyaya thAya che. tethI adAdi gaNanA sal dhAtune vartamAnAno (zi) tivu pratyayAdi kArya thavAthI kSatti Avo prayoga thAya che. ahIM Tu dhAtune zat () pratyaya thato nathI. artha - khAya che. II79o 145 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAreH zyaH rU|4|2|| kattamimAM vihita zil pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vivAvi gaNanA (1144 thI 1285) dhAtunI paramAM zya (ca) pratyaya thAya che. vivuM dhAtune zitu - vartamAnAno tiv pratyaya. A sUtrathI vivuM dhAtunI paramAM zya (5) pratyaya. 'svAveImino. 2-7-6rU' thI vivuM dhAtunA rU ne dIrgha rphe Adeza vagere kArya thavAthI TIvyati Avo prayoga thAya che.. maiM dhAtune kattamAM zat - vartamAnAno tiv pratyaya. A sUtrathI tiv nI pUrve zya pratyaya. 'zivavit 4-rU-20' thI zya ne kivuM bhAva thavAthI 'RtAM0 4-4-116' thI lRne rUr Adeza. kvAre ni0 2-7-62' thI rUr nA rU ne dIrgha rphe Adeza vagere kArya thavAthI nIyaMti Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - krIDA kare che. gharaDo thAya che. II72 UTH-4sIA-bhrama-ma-4ma-gati-suSTi-szi-ttisaMte na rU|4ArU kardamAM vihita zil pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA prAr At brUm p m tras truT b yas ane sam + yas dhAtunI paramAM vikalpathI zya (va) pratyaya thAya che. prAsuM (847); mhAt (848) dhAtune zit vartamAnAno Atmanepadano te pratyaya. pram (1234); m (38); vam (1237); tram (1171); kuT (1437); q (127); yas ane samyam (1222) dhAtune vartamAnAno (zita) tivra pratyaya. A sUtrathI te ane tiv pratyayanI pUrve zya (7) pratyayAdi kArya thavAthI anukrame bhrAsyate bhlAsyate bhrAmyati krAmyati klAmyati trasyati truTyati laSyati yasthati ane saMyasthati Avo prayoga thAya che. ahIM pram nA maiM ne 'zamakSaptasya jye 4-2-111' thI dIrgha A Adeza thAya che. (svAti gaNanA pramU cane (100) A m dhAtunuM; A sUtrathI zya pratyayAdi 146 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya thavAthI prati AvuM rUpa thAya che. - e yAda rAkhavuM) vastram nA A ne "vUi-vakhyA 4-2-10" thI dIrgha nA Adeza thAya che, ane meM dhAtunA A ne "no. 4-2-102' thI dIrgha nA Adeza thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 3 vikaraNa pratyaya na thAya tyAre - dhAtunI paramAM "tulA: za: 3-4-89 thI za () pratyaya ane bAkInA brAnuM vagere dhAtunI paramAM "rvaryana0 rU-4-79' thI zatru pratyayAdi kArya thavAthI anukrame prAsate hasate ati jAti vImati trasati truti aSati vasati ane saMyati Avo prayoga thAya che. A sUtramAM huM sAmAnyanA grahaNathI samUjya dhAtunuM paNa grahaNa zakaya hovA chatAM samukhya dhAtunuM grahaNa, anya upasarga pUrvaka ya dhAtunuM grahaNa na thAya e mATe che. tethI prasthati ane kAyasthati ItyAdi sthaLe nitya ya pratyaya; "vivAda : rU-4-7ra' thI siddha che. arthakramaza- prakAzita thAya che. prakAzita thAya che. bhame che. cAle che. thAke che. bhaya pAme che. tuTe che. Icche che. prayatna kare che. prayatna kare che. rUA. 3pa- ge vA para 2 3474 puruSa ane rajU dhAtune, tenA karmakArakamAM katvanI vivekSA hoya tyAre kamiAM vihita zit pratyaya paramAM hoya to vikalpathI paramaipada thAya che. ane parasmapadanA yogamAM dhAtunI paramAM pratyaya thAya che. 76 dhAtune A sUtranI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya ane ti pratyayanI pUrve 7 pratyaya vagere kArya thavAthI tuSyati Avo prayoga thAya che. A sUtrathI vikalpapakSamAM parasmapada ane 3 pratyaya na thAya tyAre paghAtI rU-4-86 thI vaya ane Atmapada thavAthI kuSyate Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte ran dhAtune A sUtranI sahAyathI parasmapadano tivu pratyaya ane tenI pUrve pratyaya. no cagnana0 4ra-4" thI rambha dhAtunA 7 no (gu no) lopa thavAthI rati Avo 147 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI paraspaipada ane zya pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba Atmanepada ane vanya pratyayAdi kArya thavAthI rakhyate Avo prayoga thAya che. artha kramazaH paga svayaM pIDita thAya che. ahIM rogAdi pagane pIDita karatAM hovAM chatAM kamatmika pagamAM kartRtvanI vivakSA che - e spaSTa che. vastra svayaM raMgAya che. ahIM paNa vastrane raMgatA hovA chatAM te karmamAM kartRtvanI vivakSA spaSTa che. vyApye karttarIti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmakArakamAM kartRtvanI vivakSA hoya to ja kartAmAM vihita zitru pratyayanA viSayamAM p ane rakhkhu (816) dhAtune vikalpathI parasaiMpada thAya che. ane paraaipadanA yogamAM zya pratyaya thAya che. tethI Ati pAvuM romaH ahIM karmamAM kartRtvanI vivakSA na hovAthI dh (1966) dhAtune A sUtrathI paramaipada ane tenA yogamAM zya pratyaya thato nathI. jethI vAre: 3-476' thI phnA (nA) pratyayAdi kArya. thavAthI ruti Avo prayoga thAya che. artha - roga pagane pIDA pahoMcADe che. zitItyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmakArakamAM kartRtvanI vivakSA hoya to kardamAM vihita zitpratyayanA ja viSayamAM pU ane rajjU dhAtune vikalpathI parasaiMpada ane tenA yogamAM zya pratyaya thAya che. tethI soSi ahIM zit adyatanImAM Atmanepadano karmakardamAM vihita teM pratyaya paramAM hovA chatAM A sUtrathI dh dhAtune paramaipada ane zya pratyaya thato nathI. jethI+p ta A avasthAmAM 'dhAtaI0 rU-4-86' thI ta pratyayanI pUrve gir (OM) pratyaya ane te no lopa. 'ghopA0 4-3-4' thI 3 ne guNa no Adeza vagere kArya thAya che. artha- paga svayameva pIDA 42.119811 svAre : snu rU|4|7|| su che AdimAM jenA evA svAdri gaNapAThamAMnA (1286 thI 1314) 148 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtune tenI parama kartAmAM vihita zat pratyaya hoya to nu (7) pratyAya thAya che. huM ane si dhAtune kattamAM vartamAnAno tivuM (zita) pratyaya. A sUtrathI dhAtunI paramAM nuM pratyaya. '3o. 4-rU-2' thI 5 nA 3 ne guNa no Adeza thavAthI sunIti ane sinati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - madyanI taiyArI kare che. bAMdhe che. II71ii. vAra rajAddA kattamAM vihita zin pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA kahyu dhAtune vikalpathI nuM pratyaya thAya che. (270) dhAtune kamiAM vartamAnAno (zita) tivu pratyaya. A sUtrathI bas dhAtunI paramAM nuM pratyaya. "vanoH 4-rU-2' thI 7 nA 3 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI ati Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI nu pratyaya na thAya tyAre " 0 rU-4-79' thI zat pratyaya vagere kArya thavAthI kSati Avo prayoga thAya che. artha- prApta kare che. chaThThA . takSaH svArthe vA 3 / 477 // kattamAM vihita zit pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svArthavAcaka (tanutva - cholIne pAtaLuM karavuM - arthanA vAcaka) tal dhAtune vikalpathI mu pratyaya thAya che. tam (pa71) dhAtune zituM - vartamAnA no tivuM pratyaya A sUtrathI tivu pratyayanI pUrve pratyaya. '3-H 4-rUra" thI 3 ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI toti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tru pratyaya na thAya tyAre "rtana rU-4-70" thI zat pratyayAdi kArya thavAthI takSati Avo prayoga thAya che. artha - pAtaLuM kare che. svArtha ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kattAmAM vihita zinuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA - 149 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthavAcaka ja tal dhAtune nu pratyaya vikalpathI thAya che. tethI saMtakSati ziSyam ahIM nirbhartyanArthaka tal dhAtune A sUtrathI zu pratyaya na thavAthI zavuM pratyayAdi ja kArya thAya che. artha - ziSyane Thapako Ape .119911 stammU-kSummU-svammU-kSummU-hommA ca rU|4/78] * stam tum r ane snum A sautra (118, thI 1188) dhAtune tema ja skru (1514) dhAtune tenAthI paramAM kardamAM vihita zil pratyaya hoya to phnA ane nru pratyaya thAya che. stam tum svam ane snum A sautra (vit hovAthI veT) dhAtune temaja skru dhAtune zitru - vartamAnA no tiv pratyaya. A sUtrathI tenI pUrve nA (nA) pratyaya temaja ekavAra zu pratyaya. no vyagnana0 4-2-46' thI dhAtunI r no (maiM no) lopa. '3-zno: 4-2-2' thI nu nA 3 ne guNa o Adeza vagere kArya thavAthI stabhnAti; stabhnoti; stubhnAti; stubhnoti; skabhnAti skabhnoti; skubhnAti snumnoti ane snunAti stunoti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - roke che. roke che. roke che. roke che. thoDuM athavA satata cAle che. I78 // kryAdeH 3|4|79 // kardamAM vihita zat pratyaya paramAM hoya to ii che AdimAM jenA evA tryAvi gaNapAThamAMnA (1508 thI 1567) dhAtune nA (nA) pratyaya thAya che. ii ane prI dhAtune zit - vartamAnA no tivra pratyaya. A sUtrathI tivra pratyayanI pUrve chtA pratyayanA maiM ne 'dhRvar0 2-3-6rU' thI " Adeza vagere kArya thavAthI Iti ane prIti Avo prayoga thAya che. artha - kharIde che. khuza kare che. 76 // 150 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - canAnA derAnA pAkITanA bhajana che antamAM jenA evA dhAtuthI paramAM rahelA nA pratyAyanI sAthe pUgyanI (AjJArtha) nA di pratyayane mAna Adeza thAya che. puN ane mu A vyasjanAtta dhAtune zin - paSyamI no di pratyaya. di pratyayanI pUrve jyAre rU-4-72' nA pratyaya. unA nI sAthe di pratyayane A sUtrathI vAra Adeza. kAna nA 7 ne "pRvA. ra-rU-63 thI Adeza vagere kArya thavAthI puSA ane kuSANa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - puSTa kara. corI kara. vyagnanAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyAjanAnta ja dhAtunI paramAM rahelA nA pratyayanI sAthe di pratyayane mAna Adeza thAya che. tethI sunITi ahIM svarAnta TU dhAtunI paramAM rahelA nA pratyayanI sAthe di pratyayane A sUtrathI mAna Adeza thato nathI. ahIM " vAsvaH 4-ra-102' thI TU dhAtunA 5 ne had 3 Adeza thayo che, ane nAnA bA ne "uSAnI4-2-17 thI { Adeza thAya che. artha- kApa. 80nA tulaH zaru 34 TakA kattamAM vihita zit pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA tuHi gaNapAThamAMnA (133pa thI 1472) dhAtune za pratyaya thAya che. tur dhAtune zita-vartamAnA no tivuM ane te pratyaya. A sUtrathI tur dhAtunI paramAM za (ba) pratyaya vagere kArya thAya che. jethI tuti ane suvate Avo prayoga thAya che. artha (baMnneno) - duHkhI kare che. ahIM "zivit 4-rU-20" thI zit za pratyaya Ditu manAto hovAthI tuTu nA 3 ne guNanI prApti nathI. II81 151 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rudhAM svarAczno naluk ca 3 / 4 / 82 // kattamAM vihita zat pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ghAri gaNapAThamAMnA (1473 thI 1498) vagere dhAtunA svaranI paramAM gna (7) pratyaya thAya che, ane tyAre (phaksa pratyayanA yogamAM) 6 vagere mULabhUta dhAtunA (prakRtinA) no lopa thAya che. dhu dhAtune kattamAM vartamAnAno tivu (zita) pratyaya. A sUtrathI 0dhu dhAtunA svara 3 nI paramAM () pratyaya. 'Izvatu ra--72' thI tivuM pratyayanA tu ne 6 Adeza. 'tRtIyastRtI 9-rU-46' thI 0dhu dhAtunA 6 ne 6 Adeza. ravRvatra ra-rU-krU' thI ja pratyayanA ne | Adeza vagere kArya thavAthI rudhi Avo prayoga thAya che. hinja (1494 - A naMbaranA di dhAtune 'vita: svarA4-4-18' thI nuM AgamAdi kAryathI niSpanna) dhAtune kattamAM vartamAnAno (zi) tivuM pratyaya. A sUtrathI dina dhAtunA DuM nI paramAM rana pratyaya ane dhAtunA 6 no lopa vagere kArya thavAthI hinati Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- roke che. hiMsA kare che. 8ra kRg tanAdezaH 3 / 483 // kattAmAM vihita zinuM pratyaya paramAM hoya tenI pUrve rahelA che (888) dhAtunI paramAM temaja tADhi gaNapAThamAMnA (1499 thI 1507) tana vagere dhAtunI paramAM 3 pratyaya thAya che. kR ane tanuM dhAtune kattamAM vartamAnAno (zita) tivu pratyaya. A sUtrathI tivuM pratyayanI pUrve 3 pratyaya. "nAmano 4-3-1' thI jhane guNa 12 Adeza. G-phanoH 4-rU-2 thI 3 pratyayane guNa no Adeza vagere kArya thavAthI jAti ane toti Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - kare che. vistAre che.83 15 2 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sRjaH zrAddhe tri-kyA''tmane tathA 3 / 4 / 84 // zraddhAvAnuM kattA hoya to kRnuM dhAtune pUrve jaNAvyA mujaba (gi vaca ane Atmapada vidhAyaka sUtrothI je rIte gi vaca ane kAtmane nuM vidhAna karyuM che te rIte) gi vaya ane gAtmane 6 kattamAM thAya che. pRnuM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano adyatanIno ta pratyaya. pUrve jaNAvyA mujaba . -4-68 nI jema A sUtranI sahAyathI ta pratyayanI pUrve givuM pratyaya ane ta no lopa. popa0 4-rU-4 thI 8 ne guNa Adeza. "saghAto 4-4-2' thI dhAtunI pUrve vagere kArya thavAthI garna mArza ghArmi: Avo prayoga thAya che. artha- dhArmika puruSe mALA banAvI. nuM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya. pUrve jaNAvyA mujaba sUnaM. 3-4-70 nI jema A sUtranI sahAyathI te pratyayanI pUrve vaya pratyaya vagere kArya thavAthI vRnyate mAtra ghArmija: Avo prayoga thAya che. artha- dhArmika puruSa mALAne banAve che. pRnuM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano bhaviSyantI no te pratyaya .. vagere kArya thavAthI tU. naM. rU-4-62 mAM jaNAvyA mujaba TU nI jema sUrta mAM ghArmi: Avo prayoga thAya che. artha- dhArmika puruSa mALA banAvaze. zrAvgha rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zraddhAvAna ja katta hoya to kRnuM dhAtune pUrve jaNAvyA mujaba kattamAM gi vaya ane Atmapada thAya che. tethI vyayavRSTa nA nidhuram ahIM kattAM mithuna zraddhAvAnuM na hovAthI vi+ti pR dhAtune 'kriyA vyatihArerU-rU23' nI sahAyathI Atmapadano adyatanIno ta pratyaya thayA bAda tenI pUrve A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba givuM pratyaya thato nathI. jethI vi + gati + 1 + kRna + ta A avasthAmAM to pratyayanI pUrve sigati rU-4-rU" thI sivuM pratyaya. "dhu ha0 4 153 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU70" thI livuM no lopa. ne "vana-vRna ra-9-87' thI 6 Adeza.6 nA yogamAM tu ne tavastha0 1--60" thI Tu Adeza vagere kArya thavAthI vyatyakRSTa Avo prayoga thAya che. artha-joDalAe paraspara be mALA banAvI. 84. tapestapaH karmakAt 3 / 4 / 85 // tapa: tapu dhAtune pUrve jaNAvyA mujaba kattamAM gi vaya ane Atmapada thAya che. tapu dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. pUrve jaNAvyA mujaba te pratyayanI pUrve (phU.naM. rU4-70 nI jema) A sUtranI sahAyathI vaya pratyayAdi kArya thavAthI tathad . sAdhustapa: Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte tapu dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano parIkSAno pra pratyaya. "manAzA. 4-1-24' thI tapu dhAtunA sa ne i Adeza ane dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI tene tapa: sAdhu Avo prayoga thAya che. ahIM tapu dhAtunuM karma tapa che e spaSTa che. arthakramazaH- sAdhu tapa kare che, sAdhue tapa karyuM hatuM. tapa ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tapa: varmaja ja ta dhAtune kattamAM pUrve jaNAvyA mujaba gi vaya ane Atmapada thAya che. tethI 'uttapati sva svajAra. ahIM tapu dhAtu varmaja (tapa:rmaja na) hovAthI tene Atmane padAdi kArya thatuM nathI. artha- sonI sonAne tapAve che. kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tA:karma (tapa:nahIM) ja tapu dhAtune pUrve jaNAvyA mujaba kattamAM nivaya ane Atmapada thAya che. tethI ta: sAdhuM tapati ahIM tA:rR tapu dhAtune A sUtranI sahAyathI kattamAM Atmapada vagere kArya thatuM nathI. artha - sAdhune tapa khinna kare che. I8pA - 154 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekadhAtau karmakriyayaikA'karmakriye 3|4|86 // rmavRtti yiA, thI. abhinnakriyA kamatmika kavRtti hoya ane tyAre dhAtu akarmaka hoya to tAdRza kamatmika kavRtti kriyArthaka akarmaka dhAtune jo te karma ane karmAtmaka kartavRtti kriyAno vAcaka eka hoya to pUrve jaNAvyA mujaba kattamAM (karmAtmaka kartAmAM) Ji jJa ane Atmanepada thAya che. aAri yite yite vA 8: svayameva ahIM DAbharma mAM dhAtvartha utpatti svarUpa phalAtmaka kriyA vRtti hatI. Abha ma mAM karmatvanI vivakSAnA abhAvamAM kartRtva vivakSAthI eja kriyA tAdRza kamatmika kartuvRtti che tyAre dhAtu ( ) akarmaka che ane tAdRzobhaya kriyArthaka eka ja dhAtu che. tethI dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano adyatanIno tA pratyaya, taeN nI pUrve; pUrve jaNAvyA mujaba (jIo TU.naM. 3-4-68) A sUtranI sahAyathI gip pratyaya ane ta pratyayano lopa vagere kArya thavAthI anti TaH svayameva Avo prayoga thAya che. artha- caTaI pote thaI. haiM dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve A sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba (juo pU.naM. rU-4-70) vanya pratyaya. "ktti: jJa-yA0 4rU-110' thI 4 ne ri Adeza vagere kArya thavAthI yite TaH svayameva Avo prayoga thAya che. artha- caTaI pote thAya che. AvIja rIte hra dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmanepadano viSyantI no svate pratyaya.. tenI pUrve nRtaH svasya 4-4-46' thI rUr (OM) vagere kArya thavAthI ziSyate 8: svayameva Avo prayoga thAya che. artha- caTaI pote thaze. ekadhAtAviti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmavRtti kriyAthI abhinnakriyA kamatmika karttavRtti hoya ane tyAre dhAtu akarmaka hoya to tAdRza kriyArthaka - akarmaka dhAtune jo te karma ane tAtmaka karttavRtti baMnne kriyAno vAcaka eka ja hoya to pUrve jaNAvyA mujaba karmAtmaka kardamAM gi ya ane Atmanepada thAya che. tethI pati sovana 155 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitraH sidhyatyodanaH svayameva hIM odanAtmakakarmavRttiviktRttyAtmaka- kriyA tAdRza kamatmika kavRtti che. tyAre dhAtu akarmaka paNa che. parantu kamatmika khovanavRtti tAdRza kriyAno vAcaka par dhAtu che ane kamatmika kartta svarUpa odana vRtti tAdRza kriyAno vAcaka sidh dhAtu che - arthAt tAdRza kriyArthaka dhAtu eka nathI paNa bhinna che. tethI A sUtrathI sidh dhAtune gi ya ane Atmanepada thatuM nathI. artha - caitra bhAta rAMdhe che. bhAta svayaM thAya che. karmakriyayeti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmastha ja (karaNAdistha nahIM) kriyAthI abhinna kriyA tadAtmaka karttavRtti hoya ane tyAre dhAtu akarmaka hoya to tAdRza kriyAvAcaka dhAtune jo te tAdRzobhaya kriyAno vAcaka eka hoya to kardAmAM pUrve jaNAvyA mujaba triya ane Atmanepada thAya che. tethI sAtiSThinatti ahIM karaNAtmaka tti vRtti chind dhAtvarthavyApAra karaNAtmaka karttavRtti hovAthI tAdRza chil dhAtune A sUtrathI Ji jya ane Atmanepada thatuM nathI: artha- talavAra pote sAruM kApe che. driya vRti jim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmavRtti je kriyA che te ja kriyA kamatmika kavRtti hoya ane tyAre dhAtu akarmaka hoya to te tAdRza kriyAvAcaka akarmaka dhAtune; jo te tAdRza baMnne kriyAno vAcaka eka hoya to karmAtmaka kamiAM Ji ya ane Atmanepada thAya che. tethI pravatu jiA, pravastula kiLAyA: ahIM jIvAbharmavRtti thru dhAtvartha kriyA phalAtmaka vibhAga svarUpa che. kAraNake tyAM dhAtvartha vibhAgAnukUla vyApAra che; ane vAbhadra vartu (karmakatlR) vRtti kriyA saMyogAtmaka phala ane tadanukUla vyApAra svarUpa che. AthI spaSTa che ke ahIM karmastha kriyAthI abhinna kriyA tAdRza karyAtmaka kavRtti na hovAthI akarmaka g dhAtune A sUtrathI gi vadhu ane Atmanepada thatuM nathI. artha- kuMDI pANIne jharAve che. kuMDImAMthI pANI 156 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhare che. gavarmakriya ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karmastha kriyAthI abhinna kriyA kamatmika karravRtti hoya ane tyAre dhAtu akarmaka ja (sakarmaka nahIM) hoya to tAdRza kriyArthaka akarmaka dhAtune jo te tAdRza baMne kriyAno vAcaka eka hoya to gi vaya ane Atmapada thAya che. tethI midyamAnaH zu: traNa mitti: ahIM Trevadratta: zuSTha mitti A avasthAnA kamatmika kuzulavRtti mil dhAtvartha dvidhAbhavanAtmaka kriyA tAdRzakamaMtmaka kartavRtti paNa che. paraMtu tyAre mil dhAtu pAtrakarmaka hovAthI atha6 akarmaka na hovAthI A sUtranI sahAyathI mil dhAtune gi vaca ane Atmapada thatuM nathI. artha- (devadattAdithI) bhedAtI koThI vAsaNone bhAMgI nAkhe che. 8ddA vi- rUAjhAdaLA karmavRtti kriyAthI abhinna kriyA kamatmika kanDravRtti hoya to tAdRza katmika kArravRtti ane karmavRtti kriyAvAcaka eka akarmaka athavA sakarmaka evA ane sut dhAtune kattamAM ni ca ane Atmapada pUrve jaNAvyA mujaba thAya che. akarmaka pa dhAtunuM udAharaNa - par dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano kamatmika kattAmAM aghatanIno ta pratyaya. A sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba ta pratyayanI pUrve givuM pratyaya ane ta no lopa. kjhiti 4-rU-10" thI vadhu nA ne vRddhi lA. Adeza vagere kArya thavAthI para kona: svayameva Avo prayoga thAya che. sonuM pati A pUvavasthA spaSTa che. artha- bhAta svayaM thayA. AvIja rIte paththata gona: vayameva ahIM A sUtranI sahAyathI karmakattamAM dhAtune Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve vaca pratyayAdi kArya thAya che. artha- bhAta svayaM thAya che. par dhAtune A sUtranI sahAyathI Atmapadano viSyantI no te pratyaya. 'vana: 157 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAm 2-1-86' thI 6 ne Adeza vagere kArya thavAthI te khovana: svayameva Avo prayoga thAya che. artha - bhAta svayaM thaze. garma vuD dhAtunuM udAharaNaH- vudde dhAtune A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba Atmanepadano adyatanIno ta pratyaya. taeN nI pUrve pUrve jaNAvyA mujaba ai (rU) pratyaya tathA te pratyayano lopa. duh dhAtunA upAnya 3 ne 'dhorA0 4-rU-4' thI guNa o Adeza vagere kArya thavAthI bohi nauH svayameva Avo prayoga thAya che. artha - gAya svayaM dohAI. vuD dhAtune A sUtranI sahAyathI karmakattamAM Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya. te pratyayanI pUrve A sUtranI sahAyathI prApta vaca pratyayano 'bhUSArtha-san. rU-4-1rU' thI OM dhAtu vivi no hovAthI niSedha. vuD + te A avasthAmAM 'svAvevi0 2-1-8rU' thI ne v Adeza. 'athazvatu. 2-7-71' thI te pratyayanA s ne v Adeza 'tRtIyatR0 1-3-41' thI dh ne " Adeza thavAthI tuSe : svayameva Avo prayoga thAya che. artha - gAya svayaM dohAya che. dur dhAtune A sUtranI sahAyathI karmakattamAM Atmanepadano maviSyantI no svate pratyaya. 'vohavA0 4-2-4' thI 3 ne guNa o Adeza. upara jaNAvyA mujaba ne v Adeza. 'lavavA0 2-6-77' thI r ne ghU Adeza. 'ayoje0 1-350' thI 6 ne Adeza vagere kArya thavAthI dhokSyate nauH svayameva Avo prayoga thAya che. artha - gAya pote dohAze. * sarna paN dhAtunuM udAharaNa : - vunvara: pujbate svayameva ane jIvunvara: mapatta svayameva ahIM sakarmaka- tAdRza par dhAtune pUrve jaNAvyA mujaba A sUtranI sahAyathI Atmanepadano vartamAnAno te pratyaya ane tenI pUrve jya pratyaya thavAthI padmate Avo prayoga thAya che. temaja adyatanIno ta pratyaya; A sUtranI sahAyathI prApta gaN pratyayano 'na rmaLA givuM rU-4-88' thI niSedha thavAthI 'sinagha0 rU-4-6rU' thI ta pratyayanI pUrve thayelA sid pratyayano 'ghuD sa~svA0 4-rU-70' thI lopa. upara jaNAvyA mujaba hU~ ne Adeza vagere kArya thavAthI apao 158 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. (vuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba te pratyayAdi kArya thavAthI pate Tuvara: 4 svayameva Avo prayoga thAya che.) arthakramazaH- udumbara phalane svayaM pakave che. udumbare svayaM phaLa pakAvyuM. (udumbara svayaM phaLane pakAvaze.) sarmada dhAtunuM udAharaNaH- Tu po : svayameva; dudha : payaH svayameva bhane dhokSyate payo gauH svayameva ma dugdhe ane. dhokSyate A baMne prayogo upara jaNAvyA mujaba thAya che. dhAtune A sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba aghatanIno Atmapadano ta pratyaya. tenI pUrve A sUtranI sahAyathI prApta gil pratyayano "varSaT0 rU-4-88 thI niSedha. upara jaNAvyA mujaba sivuM pratyaya. sin no lopa 6 ne ; ta pratyayanA tu ne 6 ane i ne ja Adeza vagere kArya thavAthI zarada Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- gAya svayaM dudha dohe che. gAye svayaM dudha dohyuM. gAya svayaM dudha dohaze. dA na karmaNA trica 3 / 4 / 88 // , anantara pUrva sUtrathI (3-4-87 thI) karma-kattAmAM vihita givuM pratyaya sakarmaka pad ane kuTuM dhAtune thato nathI. podu thameva ane madugha naH payaH svayameva ahIM paN ane dhAtune "pavi-kude rU-487' nI sahAyathI AtmapadanA adyatanInA ta pratyayanI pUrve givuM pratyayanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thavAthI tU. naM. 3-4-87 mAM jaNAvyA mujaba mata ane dugha Avo prayoga thAya che. ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakarmaka ja thavuM ane kuTuM dhAtune sU naM. 3-4-87 thI vihita karmakatamAM vihita givuM pratyAyano niSedha thAya che. tethI kavi govanaH svayameva ahIM akarmaka pad dhAtune "vi-de: rU-4-87' nI sahAyathI temAM jaNAvyA mujaba AtmapadanA aghatanInA ta pratyayanI pUrve givuM pratyayano A sUtrathI 1pa9 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSedha thato nathI. manantaro vartarIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakarmaka pravuM ane huM dhAtune anantara sUtrathI karmakattamAM vihita ja givuM pratyAyano niSedha thAya che. (givuM sAmAnyano nahIM) tethI pavi vahuvA: 4 vAyunA ahIM sakarmaka pad dhAtune karmamAM adhatanIno ta pratyaya. tenI pUrve pAvo . rU-4-68 thI givuM pratyaya vagere kArya thAya che ja. artha- vAyuvaDe udumbarane phala pakAvAyuM. 88ll vaH 348zAM anantara - pUrvasUtrathI (3-4-86 thI) karmakattAmAM vihita givuM pratyaya. dhu dhAtune thato nathI. mArA : svayameva ahIM cha dhAtune 'thAtI , rU-4-86 thI Atmapadano adhatanIno ta pratyaya. tenI pUrve te sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba prApta vuiM pratyAyano A sUtrathI niSedha thavAthI gadhu A avasthAmAM ta pratyAyanI pUrve sinadata rU-4vara" thI vihita sin pratyayano ' ghusvA ' 4-3-70' thI lopa. 'vastha00 ra-9-76 thI tu ne 6 Adeza. 'tRtIyastRtI 9-rU-46 thI dhu dhAtunA ghu ne hu Adeza thavAthI gadha Avo prayoga thAya che. artha- gAya svayaM rokAI. 8 svara - duho vA rAjA svarAna dhAtune temaja kuTuM dhAtune anantara-pUrva sUtrota (sU. 4. rU4-86 ane 3-4-87 thI jaNAvela) karma-kAmAM vikalpathI givuM pratyAyano niSedha thAya che. chata : svayameva ane kavara : svayameva ahIM tvarAnta zra dhAtune +5+ta A avasthAmAM pUrve jaNAvyA mujaba 'padhAtI rU-4-86' thI givuM pratyayanI prApti hatI. teno A sUtrathI dhi thavAthI "sigava rU-4-barU' thI pratyayanI pUrve vihita vuiM 160 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayano 'dhutttavA0 4-rU-70' thI lopa vagere kArya thavAthI ata Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI nivR no niSedha na thAya to dhAtlR0 rU-4-86' thI ta pratyayanI pUrve gip pratyayAdi kArya te sUtramAM jaNAvyA mujaba thavAthI Jara Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte bahudha nauH svayameva ane gohi nauH svayameva ahIM ga+6+7 A avasthAmAM pu dhAtune "vidyuo: 3-4-87 thI prApta gip pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI ane vikalpapakSamAM niSedha na thavAthI anukrame te sUtramAM jaNAvyA mujaba vudhdha ane vohi Avo prayoga thAya che. 118011 tapaH kartranutApe ca 3 / 4 / 91 // tapU dhAtune anantara-pUrva sUtrokta karmakattamAM; kattamAM ane anutApa artha gamyamAna hoya to karmamAM ane bhAvamAM paNa gir pratyaya thato nathI. AthI samajI zakaze ke ananutApa artha gamyamAna hoya to karmakattamAM ane kattamAM ja A sUtrathI tap dhAtune trip pratyayano niSedha thAya che. parantu rma ke bhAva mAM givuM pratyayano niSedha thato nathI. rmartA mAM gip pratyayanA niSedhanuM udAharaNaH- anvavAtapta tivaH svayameva ahIM anu+va+tapU dhAtune 'dhAtaI0 rU-4-86' nI sahAyathI Atmanepadano adyatanIno tA pratyaya. tenI pUrve te sUtrathI (3-4-86) prApta gid no A sUtrathI niSedha. 'sinagha0 3-4-dhrU' thI teM pratyayanI pUrve thayelA sid pratyayano 'ghuDosvA0 4-rU-70' thI lopa vagere kArya thavAthI annavAtatta Avo prayoga thAya che. artha- dhUrta pote pIDA pAmyo. hartA mAM trip pratyayanA niSedhanuM udAharaNaH-- vratatta tapAMti sAdhu: ahIM tapU dhAtune kattamAM 'pesta5:0 3-4-8' thI Atmanepadano adyatanIno tA pratyaya. te sUtrathI tA pratyayanI pUrve prApta gip pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI upara jaNAvyA mujaba sid pratyaya ane teno 161 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa vagere kArya thavAthI satata Avo prayoga thAya che. artha- sAdhue ghaNAM tapa karyAM. anutApa arthamAM bhAvamAM gir pratyayanA niSedhanuM udAharaNaHanvatapta caitre ahIM anu+tar dhAtune 'tabhASA0 rU-rU-21' nI sahAyathI adyatanIno Atmanepadano tA pratyaya. tenI pUrve 'bhAvaLarmaLo: rU-4-68' thI prApta triv pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI upara jaNAvyA mujaba si pratyaya ane teno lopa vagere kArya thavAthI anvatapta Avo prayoga thAya che. artha- caitra pAchaLathI duHkhI thayo. anutApa arthamAM karmamAM trip pratyayanA niSedhanuM udAharaNaHanvavAtanta pApaH svarmaLA ahIM anu+gavatapU dhAtune adyatanIno 'tatttA0 rU-rU-21' nI sahAyathI Atmanepadano ta pratyaya. 'bhAvarmaLo: 3-4-68' thI prApta nir pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI upara jaNAvyA mujaba siMghuM pratyaya ane teno lopa vagere kArya thavAthI annavAtatta Avo prayoga thAya che. artha- pApIne potAnA karme pAchaLathI duHkhI karyo. kanutApe ceti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tap dhAtune anantara sUtrokta karmakartAmAM ja, kattamAM ja ane anutApa artha gamyamAna hoya to ja bhAva ane rma mAM paNa trip pratyayano niSedha thAya che. tethI vratApi pRthivI rAjJA ahIM anutApa artha gamyamAna na hovAthI tapU dhAtune adyatanImAM 'tApyA0 3-2-21' nI sahAyathI karmamAM Atmanepadano ta pratyaya. 'bhAvarmaLo: 3-4-68' thI tA pratyayanI pUrve vihita gir pratyayano A sUtrathI niSedha na thavAthI gip pratyaya. 'iita 4-3-10' thI tavuM dhAtunA maiM ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI api Avo prayoga thAya che. artha- rAjAe pRthvIne pIDita $21. 118911 162 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - suzyAtmanepadA'karmakAt 3 24 92 // ni pratyayAnta dhAtune tema ja stu tri ane lAbhanevavArma (pU.naM. 3-3-85 vagere sUtrothI je dhAtune Atmanepada thAya che te dhAtune) dhAtune karma kattamiAM trip pratyaya thato nathI. yanta dhAtunuM udAharaNa : - pavantu caitra prAyuo maMtra: (rAMdhatA evA caitrane maitre preraNA karI.) rUpIpavavovana caitraLa maitraH A vAkya mAtra zivasthA nA pradarzana mATe che. A sUtropayogI dRSTAntanA pradarzana mATe nathI. e avasthAnA prayojaka maitra ane prayojya caitra nA vyApAranI avivakSAmAM apavatIvana: svayameva Avo karmakardamAM prayoga thAya che. ahIM 'prayon0 3-4-20' thI vihita ri pratyayAnta varSe dhAtune 'dhAtaI0 3-4-86' thI Atmanepadano adyatanIno tA pratyaya. te sUtra (rU-4-86) thI tA pratyayanI pUrve vihita jil pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve 'ni-tri0 rU-4-18' thI 4 (ba) pratyaya. ga+pAr+ +ga+ta A avasthAmAM paN ne 'dirdhAtu:0 4-1-1' thI dvitva vagere kArya thavAthI apanAvavata (juo pU.naM. rU-4-18 mAM vIrata....) Avo prayoga thAya che. artha ... - bhAta svayaM gaMdhAyA. snu dhAtunuM udAharaNaH- pra+nu dhAtune upara jaNAvyA mujaba Atmanepadano adyatanIno 7 pratyaya. tenI pUrve vihita trip pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI "nigha0 rU-4-dhrU' thI ta pratyayanI pUrve sivu (F) pratyaya. pra+3+nu+q+7. A avasthAmAM 'nAmino. 4-3-1' thI 3 ne guNa o Adeza. 'nAmyantasthA0 2-3-19' thI sip nA s ne p.Adeza. 'tarvAstha0 1-3-60' thI te ne r Adeza vagere kArya thavAthI prasnolTa nauH svayameva Avo prayoga thAya che. arthagAya svayaM jharI. tri dhAtunuM udAharaNa :- u+fzra dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakattamAM Atmanepadano adyatanIno ta pratyaya. tenI pUrve vihita gir pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI -itri-60 3-418' thI ta pratyayanI pUrve 6 (ba) pratyayAdi kArya temAM (3-4-58 mAM) 163 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba thavAthI zithiyata : svayameva Avo prayoga thAya ! che. artha- daMDa pote UMco thayo. AtmapadAkamaka dhAtunuM udAharaNa - veH vRA.0 rU-rU-80" thI tAdRza vi+STra dhAtune AtmapadanuM vidhAna hovAthI AtmapadAkarmaka viSNu dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakAmAM Atmapadano aghatanIno ta pratyaya. tenI pUrve vihita givuM pratyAyano A sUtrathI niSedha thavAthI upara jaNAvyA mujaba ta pratyayanI pUrve vihita sivuM pratyayano "yuvA 4-3-70" thI lopa vagere kArya thavAthI yakRta sainyavaH svayameva Avo prayoga thAya che. artha - ghoDo pote sArI cAla cAlyo .IBrA bhUSArtha-san-kirAdibhyazca bhi-kyau 3 / 4 / 93 // pUSArtha, saMpratyayAta ane zU AdimAM che jenA evA zirAti gaNapAThamAMnA dhAtune; temaja pUrva sUtra nirdiSTa thA dhAtune, nu dhAtune; zri dhAtune ane AtmapadAkamaka dhAtune karmakattamAM gi ane vacce pratyaya thato nathI. mUSArtha dhAtunuM udAharaNa samavRta kanyA svayameva ahIM bhUSArthaka dhAtune karmakattamAM thAtI rU-4-86 thI Atmapadano adhatanIno ta pratyaya. te sUtrathI prApta givuM pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI sinadhata rU-4-rU' thI ta pratyayanI pUrve livU pratyaya. teno " yu vA 4-rU-70' thI lopa vagere kArya thavAthI bata Avo prayoga thAya che. artha- kanyA pote alaMkRta thaI. taruM te nyA svayameva ahIM mu+ dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. te sUtrathI (rU-4-86 thI) vaca pratyayanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI mu+9+ te A avasthAmAM tanAva rU-4-8rU' thI te pratyayanI pUrve 3 pratyaya. nAmano 4-3-1' thI 5 dhAtunA jhane guNa 36 Adeza. sa nA 3 ne ta:04-2-82' thI 3 Adeza vagere kArya thavAthI te Avo prayoga 164 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. artha - kanyA pote alaMkRta thAya che. sanuM pratyayAna dhAtunuM udAharaNa - virSida : svayameva ahIM 5 dhAtune IcchAthamAM sat () pratyayAdi kAryathI (juo sU. naM. 3-421) niSpanna tenuM pratyayAnta vikIrSa dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakattamAM adyatanIno Atmapadano ta pratyaya. tenI pUrve vihita givuM pratyAyano A sUtrathI niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve sivuM pratyaya. vikIrSasaM+tu A avasthAmAM "tAzi0 4-4-rUra' thI nI pUrve 6 (6). "nAcattA ra-rU-9" thI ne 6 Adeza. "taH 4-382 thI dhAtunA anya no lopa. va. 7-3-60" thI tuM ne Tu Adeza vagere kArya thavAthI viviMda Avo prayoga thAya che. artha - caTAI pote karavAnI IcchAno viSaya banI. AvIja rIte virSa dhAtune upara jaNAvyA mujaba karma kattamAM AtmapadanA vartamAnAnA te pratyayanI pUrve vihita vanya pratyAyano A sUtrathI niSedha thavAthI 'I. rU-4-77 thI te pratyayanI pUrve zatru pratyaya. "surAyAra-1-10rU' thI zat () pratyayanI pUrvenA 3 no lopa vagere kArya thavAthI vizIrSata : svayameva Avo prayoga thAya che. artha- caTaI pote karavAnI IcchAno viSaya bane che. ' rivi ( vagere) gaNapAThamAMnA ghAtunuM udaharaNaH- jU ane 2 dhAtune upara jaNAvyA mujaba karma kattAmAM Atmapadano adyatanIno to pratyaya. tenI pUrve givuM pratyAyanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve upara jaNAvyA mujaba sivuM (3) pratyaya. 'RvarNAt . 4-3-36' thI sic pratyaya kivadbhAva. 'kRtAM viGatIr 44-996' thI ne ? Adeza. "vAmino ra-9-thI rU nA DuM ne dIrgha { Adeza vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI kIrNa paNa vayameva ane 3STa prA: vayameva Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - dhULa pote vIkharAI. koLIyo svayaM khavAyo. AvI ja rIte upara jaNAvyA mujaba karmakattamAM 9 ane 1 dhAtune Atmapadano 165 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnAno te pratyaya. te pratyayanI pUrve prApta vaya pratyayano A sUtrathI . niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve "tulAve za rU-4-81' thI za () pratyaya. "zivita 4-rU-20thI za pratyayane vivuM bhAva. upara jaNAvyA mujaba ne 6 Adeza thavAthI tei pAMsu. svayameva ane ttei prAta: svayameva Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dhULa pote vikharAya che. grAsa svayaM khavAya che. thA dhAtunuM udAharaNa - "prayatR0 rU-4-20' thI vihita 1i pratyayAnta R (ra) dhAtune temaja "purAri0 rU-4-17' thI vihita fr pratyayAnta puru (vori) dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakattamAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve prApta vaya pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve nava rU-4-79' thI zavuM pratyaya vagere kArya thavAthI te veTa: svayameva ane vorayate : svayameva Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - caTaI pote karAya thAya che. gAya svayaM corAya che. nuM dhAtunuM udAharaNa - pra+nuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba karmakAmAM Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve prApta veca pratyayane A sUtrathI niSedha thavAthI prastute . vayameva Avo prayoga thAya che. artha- gAya pote dohAya che. zri dhAtunuM udAharaNa - 3t + thi dhAtune upara jaNAvyA mujaba Atmapadano vartamAnAno te pratyaya. tenI pUrve pUrve jaNAvyA mujaba vihita vanya pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI te pratyayanI pUrve "Ina rU-4-79' thI zavuM (ka) pratyaya. nAmano 4--1" thI zri dhAtunA rU ne guNa 9 Adeza vagere kArya thavAthI uchUyate : svayameva Avo prayoga thAya che. artha - daNDa pote UMco thAya che. Atma-padArmika dhAtunuM udAharaNa :- sU. naM. 3-3-85 thI vihita AtmapadavALA akarmaka vi+ dhAtune upara jaNAvyA mujaba thAtI rU-4-86' thI Atmapadano vartamAnAno ane pratyaya. tenI pUrve te sUtrathI vihita vanya pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI ane 166 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayanI pUrve "tanAveH rU-4-8rU thI 3 pratyaya. "mino 4-rU-9 thI kR nA jha ne guNa A Adeza. kam nA ne 'gata.0 4-2-82 thI 3 Adeza. "sato4-ra-104' thI santa nA sat ne tuM Adeza vagere kArya thavAthI virvata sainyavA: svayameva Avo prayoga thAya che. artha- ghoDA pote suMdara cAla cAle che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - upara thanta ane su vagere dhAtunA udAharaNamAM mAtra vaya pratyayanA niSedhano ullekha karyo che. pUrva sUtra (3-4-92) mAM gil pratyayanA niSedhano graMtha nirdeza hovAthI 'svara-praha0 rU-4-6" thI yathAprApta vid no niSedha A sUtrathI thato nathI. ItyAdi bhaNAvanAra pAsethI samajI levuM. IPrUpA karaNakriyayA kvacit 3 / 4 / 94 // karaNavRtti kriyA jo karaNAtmaka kanDravRtti hoya to te akarmaka (katmika kanDravRtti - kriyAno avAcaka) dhAtune karaNavRtti kriyAthI abhinna karaNAtmaka kanravRtti kriyAno vAcaka dhAtu eka hoya to kattamAM pUrve jaNAvyA mujaba koIvAra (prayoganusAra) gi vaya ane Atmapada thAya che. parivArayanta STA vRkSa vayameva ahIM revadratta: parivArayati vRkSa :- A avasthAnA sevavattavRtti kartRtvanI avivekSAthI kaTakAtmaka karaNamAM kartRtvanI vivakSA hovAthI parivAri dhAtune karaNa-kattamAM pUrve jaNAvyA mujaba A sUtranI sahAyathI Atmapadano ane pratyaya. tenI pUrve A sUtrathI prApta vaya pratyayano mUSArtha0 rU-4-rU' thI niSedha thavAthI banne pratyayanI pUrve vartana rU-4-79' thI zat (7) pratyayAdi kArya thavAthI parivArayanta Avo prayoga thAya che. artha- kAMTA pote vRkSane gherI le che. viviti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba karaNavRtti kriyAthI abhinna karaNAtmaka - karttavRtti kriyAno vAcaka eka dhAtu hoya to tAdRza akarmaka dhAtune karaNavRtti kriyA jo karaNAtmaka 167 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karttavRtti hoya to pUrve jaNAvyA mujaba cita ja Ji ya ane Atmanepada thAya che. tethI sAghvasizvinatti ahIM gattinA sAdhu chinnatti A avasthA sambandhI karaNavRttikriyAthI abhinna karaNAtmaka karttavRtti tAdRza kriyA vAcaka akarmaka chid dhAtune A sUtrathI Atmanepada thatuM nathI. artha- talavAra sArI rIte kApe che.64|| iti zrI siddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe tRtIye'dhyAye caturthaH pAdaH pratApatapanaH mUlarAja rAjAnA putrano pratApa svarUpa sUrya koI navo ja thayo. kAraNa ke prasiddha sUrya to kamalonI zobhAne vadhAre che jyAre A sUrya zatruonI strIonA mukha kamalanI zobhAne sahana karato na hato. // .... // iti zrI siddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe tRtIyo'dhyAyaH // analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // 168 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate caturthe ' dhyAye prathamaH pAdaH / dvi rdhAtuH parokSA-De prAk tu svare svaravidheH 4 / 1 / 1 // parIkSA (navu thI mahe sudhInA (3-2-1ra juo)... vagere) sambandhI temaja 3 (ba) pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtune ddhitva (dviruti-abhyAsa) thAya che. dvitvano nimittabhUta svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtune svaravidhinI pUrve dvita thAya che. athatuM prathama dvita thAya che. pAchaLathI svaravidhi (svaroddezyaka vidhisvarane anulakSI karavAnuM kArya thAya che. sUtramAMno "prAva tuM svare svaravidhe.' A aMzano adhikAra dvitva vidhAyaka sakalasUtramAM che. tethI dvitva vidhAyaka te te uttara sUtramAM eno ullekha na hoya to paNa samajI levo. pavuM dhAtune parokSA no vuiM pratyaya. A sUtrathI paDyuM dhAtune dvita. vyagnana0 4-9-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano ( no) lopa. (Adivyajanano zeSa.) "iita 4-3-18' thI navuM nI pUrvenA dhAtunA upAjya mAM ne vRddhi sA Adeza vagere kArya thavAthI pAva Avo prayoga thAya che. artha-rAMdhyuM. m dhAtune adhatanIno ta pratyaya. ji-zradbha0 rU-4-18' thI ta pratyayanI pUrve 3 pratyaya. A sUtrathI mu dhAtune dvita. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. zvam 4-1-44 thI abhyAsamAM jUne 6 Adeza. "saghAto. 4-4-22' thI dhAtunI pUrve sad vagere kArya thavAthI mita Avo prayoga thAya che. artha- IcchA karI. ghAtuti vin?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parIkSA ane huM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtune ja (upasagadine nahIM.) dvita thAya che. tethI pra + zra dhAtune adyatanIno di (9) pratyaya. upara jaNAvyA mujaba tenI pUrve 6 () pratyaya. A sUtrathI zri dhAtune 169 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM Adivyasjanano zeSa. dhAtunI pUrve sad. pra + + + + + tu A avasthAmAM "saMyojIta ra-1-1ra thI tri nA rU ne l Adeza vagere kArya thavAthI prazikSita Avo prayoga thAya che. A sUtramAM dhAtunuM grahaNa karyuM na hota to uttara sUtramAM (4-1-2 mAM) tenI anuvRtti paNa na hota. tethI parIkSA ane 4 pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA anekavarI bhAganA ekasvaravALA prathama bhAgane dvitanAM vidhAnatAtparyamAM pra ne dvita thavAno aniSTa prarAMga Avata. je A sUtramAM dhAtu padoDAdAnathI nathI Avato. e spaSTa che. artha- Azrita thayo. prati jhinuM?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitanimittabhUta svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtune svaravidhinI pUrve ja (svaravidhi pachI nahIM) dvita thAya che. pachI svaravidhi thAya che. tethI kR dhAtune parokSAno svarAdi - tunuM pratyaya. A sUtrathI kR dhAtune dvita. "toDatu 4-1rU8' thI abhyAsamAM jhane ma Adeza. upara jaNAvyA mujaba ru ne | Adeza. ghaTTa + atu A avasthAmAM jhane 'vaLao 9-2-20" thI svaravidhi - 6 Adeza vagere kArya thavAthI Rtu. Avo prayoga thAya che. A sUtramAM prA' padanuM grahaNa karyuM na hota to kR + atutuM A avasthAmAM dvitva pUrve ja 3 Adeza thAta to che ne dvityAdi kArya thavAthI jatu: Avo aniSTa prayoga thAta, je, sUtramAM prA' padoDAdAnathI upara jaNAvyA mujaba thato nathI - e samajI zakAya che. artha- be jaNAe karyuM. svara rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitva nimittabhUta svarAdi ja pratyaya paramAM hoya to (vyanAdi pratyaya hoya to nahIM); tenI pUrve rahelA dhAtune svaravidhinI pUrve dvita thAya che. tethI prA dhAtune vyagnanA rU-4-' thI thar () pratyaya. dhrA- yaDi 4-3-18' thI prA dhAtunA mA ne huM Adeza. (A svaravidhi svarAdi pratyaya nimittaka nathI paraMtu vyasjanAdi- yak pratyaya nimittaka che.) sana kaccha 4-1 170 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 thI ghI ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdivyasjanano lopa. dvitIyaturtha0 4-1-4ra' thI abhyAsamAM 6 ne Adeza. "do: 4-1-40 thI 4 ne zuM Adeza. "mA-guNaTo -9-48 thI abhyAsamAM huM ne guNa AdezathI niSpanna naidhrIya dhAtune te pratyayAdi kArya thavAthI nekTrIya Avo prayoga thAya che. A sUtramAM vare A pramANenuM upAdAna na karyuM hota to svaravidhi sAmAnyanI pUrve dvitvavidhAna tAtparyamAM ahIM { Adeza svarUpa svaravidhinI pUrve dvivAdi kAryathI nAraiyate Avo aniSTa prayoga thAta e samajI zakAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya suMghe che. "prAva tu re varavadhe " Ano adhikAra dvitvavidhi yAvad hovAthI ja thriIyate A pratyudAharaNa ahIM sadgata che- e paNa spaSTa che. - svaraviiita ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitvanA nimittabhUta svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtune; svaravidhinI ja (kArya sAmAnyanI pUrve nahIM.) pUrve dvita thAya che. tethI thvi dhAtune parokSAno vuiM (1) pratyaya. thvi dhAtunA vi ne "vA parIkSA ke 4-1-20" thI samrArA 3 Adeza. tyArabAda A sUtrathI zuM ne dvita. zuzu + ka A avasthAmAM "nAginoTa 4-rU-9" thI anya 3 ne vRddhi no AdezAdi kArya thavAthI zuzava Avo prayoga thAya che. A sUtramAM varavadha: A pramANe padopAdAna na hota to; dvitvanA nimittabhUta svarAdi pratyaya paramAM hoya to prathama dvita thAya che. A tAtparyamAM Tvei ne dvivAdi kArya thavAthI zizAva AvA aniSTa prayogano prasaMga Avata e samajI zakAya che. svaravidhi nA grahaNamAM e aniSTa prayogano prasaMga Avato nathI. kAraNa ke vi ne 3 (vRta) svarUpa kArya, svaravidhi nathI. artha- gayo athavA vadhyo. . 171 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ayo'za ekasvaraH 4 / 1 / 2 // parIkSA ane 3 pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA anekasvarI dhAtunA prathama ekasvaravALA bhAgane dvita thAya che. nAjhu dhAtune parIkSA no vuiM (ka) pratyaya. A sUtrathI anekasvarI nA dhAtunA Adya ekasvarI aMza nA ne dvita. abhyAsamAM Adi vyasjanano zeSa. sva: 4-1-rU' thI abhyAsamAM mA ne hRsva ma Adeza. "nAmano 4rU-9" thI jhane vRddhi pAm Adeza vagere kArya thavAthI nanAmaII Avo prayoga thAya che. artha- jAgyo. (97rU7) dhAtune bAki rU-417" thI vuiM pratyayAdi kAryathI niSpanna anekasvarI Li dhAtune adhatanIno ri pratyaya. Dhi nI pUrve ji-thi-DuM rU-4-18 thI 3 pratyaya. A sUtrathI vALu ne dvita. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa. vA ne A Adeza. 'zvagu 4-1-46' thI abhyAsamAM ne 6 Adeza. +vALi+3+tuM A avasthAmAM prAgamisa 4-2-26' thI hA nA nA ne hRsva Adeza. "samAna 49-durU' thI dvitanA pUrvabhAgane savabhAva. 'sanyastha 4-1-16 thI abhyAsamAM 3 ne ? Adeza. e rU ne "vo. 4-7-64' thI dIrgha chuM Ardaza. "rjakTi 4-2-63 thI La no loDa vagere kArya thavAthI AvatuM Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM jApu nA mA ne upara jaNAvyA mujaba hRsva na Adeza na thAya tyAre +vALa+H+tu A avasthAmAM vuiM no lopa thavAthI vizALatu Avo prayoga thAya che. artha-kANo thayo athavA eka AMkha mIMcI. kR dhAtune prayoU0 rU-4ra0" thI |i pratyaya. |i pratyayAH kR dhAtune aghatanIno ri pratyaya. upara jaNAvyA mujaba rinI pUrve 7 (ka) pratyaya. A sUtrathI ne dvita. "toDatu 4-1-rU8' thI abhyAsamAM kR nA jha ne ma Adeza. abhyAsamAM ne | Adeza. nAbhino. 4--16' thI 9 dhAtunA jha ne vRddhi pAm Adeza. "upAsyA . 4-2-30 thI sAruM - 172 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA bA ne hrasva jJa Adeza. upara jaNAvyA mujaba dvitvanA pUrvabhAgane sad bhAva vagere kArya thavAthI JIt Avo prayoga thAya che. artha - karAvyuM. // 2 // san yaGazca 4||3|| * sad pratyayAnta ane vaeNk (5) pratyayAnta dhAtunA prathama ekasvaravALA bhAgane dvitva thAya che. sUtramAM 6 nuM upAdAna pUrvokta * nimittonA samuccaya mATe che. tethI uttara sUtrathI yathAsaMbhava parokSAdimAM paNa dvitva siddha thAya che. sUtramAM SaSThIno nirdeza uttara sUtra mATe che... vagere bhaNAvanAre jijJAsuone samajAvavuM joIe. tinlR dhAtune 'mu-tino. rU-4-6' thI san (F) pratyaya. A sUtrathI tir ne dvitva. 'vyagnana04-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjana n s no lopa. 'vanaH gam 2-1-86' thI tinu nA g ne r Adeza. 'aghoSe0 9-rU-10' thI g ne Adeza. 'nAmyanta0 2-rU-9' thI san nA s ne p Adeza vagere kAryathI niSpanna titikSa dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI titikSate Avo prayoga thAya che. arthakSamA kare che. 'vyagnanAve0 rU-4-6' thI paN dhAtune yak pratyaya. A sUtrathI path + y ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM v yU no lopa. 'ba-muLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM 3 ne JA AdezathI niSpanna pAddha dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI pApate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya rAMdhe .11311 svarAde dvitIyaH 4|1|4| kritva yogya svarAdi dhAtunA bIjA ekasvaravALA bhAgane dvitva 173 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. gaT dhAtune 'tumaIvicchA0 rU-4-21' thI san pratyaya. san pratyayanI pUrve 'stAghazito0 4-4-22' thI T. A sUtrathI Ti ne dvitva. abhyAsamAM anAdivyajanano vyagnanasyA0 4-6-44' thI lopa. 'nAnvanta0 2-3-19' thI s ne vU Adeza. TiTiva dhAtune vartamAnAno tir pratyaya vagere kArya thavAthI TiTiSati Avo prayoga thAya che. artha - bhaTakavAnI IcchA kare che. gaN dhAtune vyagnanAve0 rU-4-1' thI yad pratyaya. A sUtrathI zya ne dvitta. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. '-kuLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM jJa nA Ja ne bA Adeza. azAzya dhAtune vartamAnano te pratyaya vagere kArya thavAthI zAzvate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya khAya che. prAk tu svare svaravidherityeva => A sUtrathI paNa dvatva nimittabhUta svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svarAdi dhAtunA bIjA ekasvI aMzane svaravidhinI pUrveja dvitva thAya che. tethI 'prayovastR 3-4-20' thI vihita ri pratyayAnta gaT dhAtune adyatanIno vi pratyaya. vi nI pUrve 'ni-thi-dru0 rU-4-18 thI 3 pratyaya. A sUtrathI Ti ne dvitva. aTiTi+ga+tu A avasthAmAM 'svarAvehvAsu 4-4-21' thI Adya svara 6 ne vRddhi JA Adeza. 'khainiTa 4-3-8rU' thI nit no lopa vagere kArya thavAthI jJAti Avo prayoga thAya che. ahIM ti lopAtmaka svaravidhinI pUrve dvitva thAya che. anyathA prA tu... ItyAdino adhikAra A sUtramAM na hota to ri lopAtmaka svaravidhi pachI an ne dvitva karavAno prasaGga Avata. artha - bhamADyo. I4 na na---ne saMyogAriH 4|1|1|| svarAdi dhAtunA dvitvayogya dvatIya eka svaravALA bhAga sambandhI ane n saMyuktavyaJjananA AdibhUta (zaruAtanA) vr ne dvitva 174 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatuM nathI. savvu (1rU48) dhAtune 'tuma'vi0 rU-4-21' thI sattu pratyaya. tenI pUrve 'stAghazito0 4-4-32' thI T. 'nAcanta0 2-rU-1' thI s Adeza. svarAve0 4-1-4' thI prApta dvitvayogya niMr nA v ne A sUtrathI dvitvano niSedha thavAthI te sUtra (4-1-4) thI nir ne dvitva. abhyAsamAM anAdivyajanano 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI lopa. bliniSa dhAtune vartamAnAno tiv pratyaya vagere kArya thavAthI ujJiniti Avo prayoga thAya che. baT (ga+ 674) dhAtune upara jaNAvyA mujaba sattu pratyayAdi kArya bAda prApta dvitva yogya Tip bhAganA r ne A sUtrathI dvitvano niSedha thavAthI Tip ne upara jaNAvyA mujaba dvitvAdi kArya thavAthI TiTiSate Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte ind (1411) dhAtune upara jaNAvyA mujaba san pratyayAdi kArya bAda prApta dvitvayogya vip nA r ne A sUtrathI dvitvano niSedha thavAthI vidh ne dvitpAdi kArya thavAthI indriSiti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sa2La rIte vartavAnI IcchA kare che. hiMsA karavAnI IcchA kare che. bhInuM karavAnI IcchA kare che. ne S saMyogaviriti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi dhAtunA dvitvayogya dvitIya ekasvaravALA aMza sambandhI saMyuktavyaJjananA AdibhUta ja yu Tu ane r ne dvitvano niSedha thAya che. tethI pra+ban dhAtune upara jaNAvyA mujaba sanuM pratyayAdi kArya bAda 'svarAve0 4-1-4' thI nir ne dvitva vagere kArya thavAthI prAiipati Avo prayoga thAya che. ahIM nipU no nu saMyuktavyaJjanano AdibhUta na hovAthI tene A sUtrathI dvitvano niSedha thato nathI. prAiiSati ahIM 'dvivette 2-3-81' thI 6 ne N Adeza thayo che. artha - zvAsa levAnI IcchA kare che. pa 175 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayi : 4 / 1 / 6 // svarAdi dhAtunA dvitva yogya dvitIya ekasvaravALA bhAganA saMyukta vyasjananI zaruAtamAM rahelA huM ne tenI paramAM zuM na hoya to kita thatuM nathI. dhAtune 'tumahari0 rU-4-20' thI tenuM pratyaya. sana nI pUrve 'tAzo . 4-4-rUra' thI , "nAcattasthAvara-rU-16' thI ne 6 Adeza. "svarAve. 4-1-4 thI prApta dvitra yogya rvidhu nA saMyogAdi 1 ne A sUtrathI dvitano niSedha. tethI vi6 ne dvita. abhyAsamAM 'jhanayA) 4-1-44 thI 6 no lopa. viviSa dhAtune vartamAnAno tivuM pratyaya vagere kArya thavAthI viti Avo prayoga thAya che. artha - pUjavAnI IcchA kare che. vIti jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi dhAtunA dvitva yogya dvitIya ekasvaravALA aMza sambandhI saMyogAdistha ? ne tenI paramAM zuM na hoya to ja dvita thatuM nathI. tethI jhadhAtune 'TyUrti rU-4-90' thI ya pratyaya. "vAvaDA) 4-rU-10" thI jhane guNa 3 Adeza. "svarAje 4-1-4' thI ne dvita. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa. 'bA-punA) 4-1-48' thI abhyAsamAM nA ma ne nA Adeza. vArya dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI vAta Avo prayoga thAya che. ahIM nI paramAM yu hovAthI A sUtrathI tAdRza ? ne dvitvano niSedha thato nathI. artha- vAraMvAra jAya che. saddA nAmno dvitIyAd yatheSTam 417 // dvita yogya svarAdi nAma (nAma dhAtu) sambandhI ekasvaravALA bIjA trIjA vagere aMzane potAnI IcchA mujaba dvita thAya che. azvamati A arthamAM samAvyayAt0 rU-4-rarU' thI temAM jaNAvyA mujaba vacana pratyayAdi kAryathI niSpana kathvIya nAmadhAtune 'tumati rU-4-20" thI 176 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuM pratyaya. tenI pUrve "tAzito. 4-4-rUra' thI rU. ataH 4-rU82 thI 3thvIya nAmadhAtunA anya ma no lopa. "nAcatta ra-rU-9" thI ne 6 Adeza. zvaviSa dhAtunA dvitIya ekasvaravALA zvavuM ne dvita. bambanAva 4-1-44 thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. ha: 4-1-rU' thI abhyAsamAM chuM ne hRsva rU Adeza vagere kAryathI niSpanna zaNyaviSa dhAtune vartamAnAno tivu pratyayAdi kArya thavAthI zathvIvikRti Avo prayoga thAya che. potAnI IcchA mujaba sISi dhAtunA tRtIya ekasvaravALA vi bhAgane A sUtrathI dvita vagere kArya thavAthI kavayiti Avo prayoga thAya che. temaja potAnI IcchA mujaba jIviSa dhAtunA ekasvaravALA caturtha = bhAgane A sUtrathI dvita thAya tyAre abhyAsamAM ane "sahya 4-0-52' thI 3 AdezAdi kArya thavAthI nazvaviSiSati Avo prayoga thAya che. artha- ghoDAnI IcchAnI IcchA kare che. 7 - macI kALA dvitra yogya svarAdithI bhinna vyasjanAdi nAmadhAtunA prathama - dvitIya - tRtIya vagere ekasvaravALA bhAgane potAnI IcchA mujaba dvita thAya che. putrapati A arthamAM putra nAmane "samAvyArU-4rarU' thI vacana pratyayAdi kArya te sUtramAM jaNAvyA mujaba thavAthI niSpanna putrIya dhAtune "tumahi0 rU-4-20' thI sanuM pratyaya. tenI pUrve tAzito. 4-4-rUra' thI rU, "nAcattA ) ra-rU-' thI ne 6 Adeza. mata: 4-rU-82 thI ya nA no lepa. putrIviSa dhAtunA ekasvaravALA prathama bhAgane arthAt putra ne A sUtrathI dvita. vyagnanayA4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyasjana - no lopa vagere kArya thavAthI puputraviti Avo prayoga thAya che. A sUtrathI potAnI IcchA mujaba dvitIya ekasvarAMza trIvuM ne dvivAdi kArya thavAthI 177 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putitrIyiSati Avo prayoga thAya che. ahIM abhyAsamAM ph ne '-svaH 41-rU.' thI hrasva haiM Adeza thayo che. A sUtrathI jyAre potAnI IcchA mujaba ekasvaravALA tRtIya aMza viN ne dvitva vagere kArya thAya tyAre putrIyiyivRti Avo prayoga thAya che. ane jyAre A sUtrathI ekasvaravALA caturtha aMza 5 ne dvitva karIe to abhyAsamAM 'sanyasya 4-1-1'thI gra ne rU Adeza vagere kArya thavAthI putrIviSivRti Avo prayoga thAya che. artha- putranI IcchAnI IcchA kare che. 8 // kaNDUvAdestRtIyaH 4|1|9|| dvitvayogya vi gaNapAThamAMnA dhAtunA tRtIya ja ekasvaravALA aMzane dvitva thAya che. blU ane asu dhAtune (juo dhAtupATha naM. 6661 ane 1618) 'dhAto: hrAverva 3-4-8' thI yaj (7) pratyaya. 'vISviya0 4-rU-108' thI sattu dhAtunA 3 ne dIrgha OM Adeza vagere kAryathI niSpanna kUca ane asUya dhAtune tuman0i rU-4-21' thI san pratyaya. tenI pUrve 'stAzii0 4-4-22' thI r. 'nAmyanta0 2-rU-18' thI san nA s ne pAdeza. 'gata: 4-2-82' thI ya nA g no lopa. blUcipa ane sUciva dhAtunA tRtIya ekasvaravALA vidh bhAgane A sUtrathI dvitva. abhyAsamAM anAdivyajanano 'vyagnanasyA 4-1-44' thI lopa. vRiiyaSa ane asUyayapa dhAtune vartamAnAno tir pratyaya vagere kArya thavAthI yiyiti ane sUviyiti AvI prayoga thAya che. arthakramazaH- khajavALavAnI IcchA kare che. duHkhI thavAnI IcchA kare che. rI punarekeSAm 4|1|10| koI koI vaiyAkaraNInA mate dvitva thayA pachI. pharIthI yathAprApta 178 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitva thAya che. svar dhAtune "vyagnanAre rU-4-6' thI vihita yak pratyayano 'vadurNa chup rU-4-14' thI lopa. 'svaperya0 4-1-80' thI svap nA va ne 3 Adeza. 'sanyaGazva 4-1-rU' thI supu ne dvitva. 'vyagnanasyA 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. 'A-muLA0 4-148' thI abhyAsamAM su nA 3 ne guNa o Adeza. 'nAmyantasthA0 2-rU9' thI suv nA s ne r Adeza .sovupu (yagbanta) dhAtune tumanvi rU-4-21' thI san pratyaya. tenI pUrve 'stAghazito0 4-4-22' thI r. upara jaNAvyA mujaba san nA s ne r Adeza. sauthuSi dhAtunA Adya ekasvaravALA bhAga saup ne dvitva. abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. 'hrasva: 4-1-rU.' thI abhyAsamAM sro ne 3 Adeza. sutoSaviSa dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI mutoSupiSate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya uMghavAnI IcchA kare che. OSAmiti vim ? - upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI koInA ja mate (badhAnA mate nahIM) dvitva thayAM pachI yathAsaMbhava pharIthI dvitva thAya che. tethI bIjAnA mate sopiSa dhAtunA saur bhAgane upara jaNAvyA mujaba dvitva na thAya tyAre soyupiSate Avo prayoga thAya che.||10| vi-san verdhvaH 4|1|11|| dvitvayogya rdU (402) dhAtunA yi athavA san (sa) ne dvitva thAya che. rdhva dhAtune tuman0i 3-4-21' thI san pratyaya. tenI pUrve 'stAzito0 4-4-22' thI 6. 'nAmyantasthA0 2-rU-1' thI s ne S Adeza. rvAiSa dhAtunA ci ne A sUtrathI dvitva thavAthI athavA 5 ne A sUtrathI dvitva thavAthI niSpanna iiyaSa athavA iiSaSa dhAtune vartamAnAno tiv pratyaya vagere kArya thavAthI yiSati athavA rvAiSiSati (ahIM pa nA g ne 'sanyasya 4-1-1' thI 6 Adeza thayo che.) Avo prayoga thAya che. artha- IrSyAnI IcchA kare che. 11 // i 179 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hu~ che AdimAM jenA evA gaNapAThamAMnA haiM vagere (1130 thI 1343) dhAtune; tenI paramAM zitru pratyaya hoya to dvitva thAya che. haiM dhAtune vartamAnAno tiv (ti) pratyaya. tene 'tAH zita: rU-2-10' thI zikS saMA. A sUtrathI OM dhAtune dvitva. abhyAsamAM ph ne horna: 41-40' thI g Adeza. 'mino. 4-rU-1' thI budgha nA anya 3.ne guNa . Jo Adeza.. vagere kArya thavAthI khuddoti Avo prayoga thAya che. artha home che. 12 // carAcara - havaH ziti 4|1|12| 5 patApata pArUpadaM vA 4|1|13|| calAcala - * vadAvada ghanAghana 180 - dvitva vagere kAryathI yukta evA gaN (1) pratyayAnta vAvara vahAvatuM patApata vavAvava dhanAvana ane pATUvaTa nAmonuM vikalpathI nipAtana karAya che. var var pat vap han ane Ti dhAtune 'bavuM 1-1-41' thI gar pratyaya. 'beniTi 4-rU-8rU' thI paTi dhAtunA ni (phaeN) no lopa. A sUtrathI ghara patna pata var hana ane pATa ne dvitva. abhyAsamAM anya a ne dIrgha nA Adeza. pATa nA anya ba ne OM Adeza. pATUpATa nA dvitIya paNa nA bA ne hrasva Ja Adeza. hana nA 6 ne y Adeza. carAcara vagere nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI vAparaH pAva: vatApataH vavAvavaH dhanAdhana: ane pATUTa: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM upara jaNAvyA mujaba ghara vagere nAmane A sUtrathI dvitva vagere kArya na thAya tyAre anukrame ghara: ca: pataH vavaH hana: ane pATa: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - cAlanAro. cAlanAro. paDavAvAlo. bolanAro. mAranAro. bolavAvAlo athavA bolavAmAM nipuNa. 13nA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciklida-caknasam 4 / 1 / 14 // - dvitva vagere kAryathI yukta, varu pratyayAna vid (5976) dhAtuthI ane sad pratyayAnta vanas (5970) dhAtuthI anukrame vivida ane vana nAmanuM nipAtana karAya che. vid dhAtune nAyupInya0 1-114 thI 15 (1) pratyaya. na dhAtune 'mad 1-1-4' thI san (H) pratyaya. A sUtrathI vid ane vanas dhAtune dvitva. 'vanacAi 4-144' thI abhyAsamAM anAdivyasjanano lopa. " zvanuM 4--46' thI abhyAsamAM va ne 6 Adeza. ravindra ane vavanasa nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI viviDa ane vanasa: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - bhInuM karavAvAlo. kuTila - vakra. 14. dAzvat-sAvat-mIdvat 4 / 1 / 15 // dvitvanA abhAvarUpa kAryathI yukta vayanuM pratyayAnta rAzvat sarvata ane dvita nAmanuM nipAtana karAya che. tAza (22) dhAtune "tatravasuo -ra-2' thI vasu (va) pratyaya. "dirdhAtu.0 4-1-1' thI prApta dvitvano temaja "kR-vR0 4-4-89' thI prApta r no A sUtrathI niSedha thavAthI TAgyanuM nAma bane che. tene svAdi gI pratyaya vagere kArya thavAthI. hAzvatI Avo prayoga thAya che. sat (1981) dhAtune upara jaNAvyA mujaba pratyaya. upara jaNAvyA mujaba prApta dvitva ane rU no A sUtrathI niSedha temaja sad nA ma ne nA Adeza. sarvisu nAmane svAdi zrI pratyaya vagere kArya thavAthI savAsI Avo prayoga thAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke brahavRttimAM pada maLa phUTyA.. A graMthathI Atmapadano sa6 dhAtu vivakSita che paratu dhAtupAThamAM yunAdi gaNamAM jaLu marSo Avo pATha che. bRhadgati sammata pAThanI upAdeyatAmAM sat dhAtune nipAtananA kAraNe parasmapada paNa A sUtrathI ja vihita che. 181 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyathA parasmapadanA abhAvamAM "Dita:0 rU-4-2ra" thI vihita AtmapadanA kAraNe sad dhAtune su pratyaya thaI zakaze nahIM. AvI ja rIte ni (551) dhAtune upara jaNAvyA mujaba tenuM pratyaya. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitva ane rUr no niSedha temaja rU ne huM Adeza ane r ne t Adeza. tIvra nAmane gau pratyayAdi kArya thavAthI mavAlI Avo prayoga thAya che. artha-kramazaH- ApanArA be. sahana karanArA che. pezAba karanArA be. pA' jJapyApo jJIpIp na ca dviH si sani 4 / 1 / 16 // zuM che AdimAM jenA evo tenuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA rUpa dhAtune jJIpu ane sIpu dhAtune pU Adeza thAya che, ane tyAre te dhAtunA ekasvarAMzane dvita thatuM nathI. jJApa ane A| dhAtune tuma0i rU-4-29' thI san pratyaya. A sUtrathI jJa dhAtune phI Adeza ane bApu dhAtune huM Adeza. phINa ane rUNa dhAtunA ekasvarAMza sIpu ane tene anukrame "san yava 4-1-rU' thI ane 'svarAje 4-1-4' thI vihita dvitano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI jJAti ane phaMti Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - jaNAvavAnI IcchA kare che. meLavavAnI IcchA kare che. nIti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakArAdi ja sana pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA jJa: dhAtune jJIpu ane , dhAtune 6 Adeza thAya che. temaja tyAre dhAtunA ekasvarAMzane dvita thatuM nathI. tethI jJApa+pha A avasthAmAM san nI pUrve vRdha-prajJa0 4-4-47' thI 8 thavAthI ahIM sakArAdi sana pratyaya nahIM paraMtu svarAdi sanuM pratyaya paramAM hovAthI A sUtrathI jJa dhAtune jJIpu Adeza temaja yathAprApta ekasvarAMzane dvitvano niSedha thato nathI. jethI jJa dhAtunA DuM ne 'nAmino 4--' thI guNa i Adeza vagere kArya thavAthI niSpana 182 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paviSa dhAtunA Adya ekasvarAMza rUpU ne "4--rU' thI dvitva. "vyana, 4-144' thI abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa.abhyAsamAM ne "sacasya 4--2' thI rU Adeza vagere kArya thavAthI vijJayiSati Avo prayoga thAya che. jJA (1720) dhAtune vuiM athavA [i pratyaya. tenI pUrve pu no Agama. jJA nA mA ne "mAraNatoSaM0 4-2-30' thI 4 1 Adeza thavAthI jJa dhAtu bane che.19ddA. jhagha kAkAbA. dhu (9986) dhAtune; tenI paramAM sakArAdi tenuM pratyaya hoya to phurta Adeza thAya che. ane tyAre dhAtunA ekasvarAMzane dvita thatuM nathI. Rk dhAtune "tumahi0 rU-4-27 thI san pratyaya. A sUtrathI dhu dhAtune tuM Adeza. temaja "svarA. 4-1-4' thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI phaMti Avo prayoga thAya che. artha - samRddha thavAnI IcchA kare che. lIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakArAdi ja tenuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA jhadhu dhAtune tuM Adeza thAya che temaja yathAprApta ekasvarAMzane dvita thatuM nathI. tethI dhu+ A avasthAmAM tenuM nI pUrve "vRdha-prai0 4-4-47" thI vihita rU nA kAraNe sakArAdi sana pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI Rdhu dhAtune k Adezadi kArya thatuM nathI jethI "thopAjyastha 4-rU-4' thI 8 ne guNa 16 AdezAdi kAryathI niSpanna garviSa dhAtunA thi6 ne (jAo tU. 4-1-6) "svarAje 4-1-4' thI dvitva. vyaSNana. 4-144' thI abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. abhyAsamAM 6 ne 'hitIya4-1-42 thI 6 Adeza vagere kArya thavAthI thaSati Avo prayoga thAya che. AvA 183 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dambhodhi - dhIp 4 / 1 / 18 / / = sAvi - mun pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vam dhAtune cip ane dhIr Adeza thAya che, tyAre tenA ekasvarAMzane dvitva thatuM nathI. ram (1301) dhAtune 'tumai0 rU-4-21' thI san pratyaya. A sUtrathI ram dhAtune thir ane thAr Adeza. temaja tenA ekasvarAMzane yathAprApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI citi ane dhIrti Avo prayoga thAya che. artha- daMbha karavAnI IcchA kare che. sAtheva A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakArAdi ja san pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA rajjU dhAtune vivuM ane dhIr Adeza thAya che. temaja tyAre tenA ekastarI bhAgane dvitva thatuM nathI. tethI sar A avasthAmAM 'vRdha-brahma0 4-4-47' thI san nI pUrve rUT thavAthI sakArAda san pratyaya paramAM na hovAnA kAraNe A sUtrathI kh dhAtune thir ane dhI Adeza na thavAthI 'sanyaGazva 4-1-rU' thI va ne dvitva. 'vyaJjanasthA 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. abhyAsamAM 'sanyasya 4-1-1' thI 6 ne rU Adeza vagere kArya thavAthI vivammiti Avo prayoga thAya che. 185 avyApyasya muce magvA 4 / 1 / 19 // sakArAdi sar pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA mud dhAtune; jo te akarmaka hoya to vikalpathI mo Adeza thAya che; ane tyAre tenA ekasvarAMzane yathAprApta dvitva thatuM nathI. mudh dhAtune 'tumanvi rU-4-21' thI san pratyaya. A sUtrathI mud ne moj Adeza ane tenA ekastarI bhAgane dvitvano niSedha. nAyantathA0 2-rU-1' thI s ne p Adeza vagere kArya thavAthI mokSati Avo prayoga thAya che. vikralpapakSamAM upara jaNAvyA mujaba mor Adeza vagere kArya na thAya tyAre mur dhAtune 184 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanuM pratyaya. "sacacca 4-1-rU' thI mur ne dvita. abhyAsamAM vyagnanA 4--44 thI anAdi vyasjanano lopa. "vanaH || - 9-86 thI 6 ne va Adeza. upara jaNAvyA mujaba ne 6 AdezAdi kArya thavAthI mumukSati Avo prayoga thAya che. artha- caitra tyAga karavAnI IcchA kare che. vyApati vim ? = A sUtrathI upara jaNAtra mujaba sakArAdi satratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA akarmaka ja mun dhAtune moc Adeza vikalpathI thAya che. tethI mumukSati vatsas ahIM sakarmaka mud dhAtune A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mora AdezAdi kArya thatuM nathI. artha- vAcharaDAne choDavAnI IcchA kare che.98 mi-nI-nA-mita svaca kAkAra ni (286); mI (246 ane 172); mA (603, 107rU ane 99 rU7) ane hA saMjJAvALA (tAm se durvA hod Tu ane kuthAMThTha) dhAtuonA atyasvarane, tenI paramAM sakArAdi sana pratyaya hoya to rUt Adeza thAya che, ane tyAre ekasvarAMzane yathAprApta dvita thatuM nathI. ni na ma la ane ghA dhAtune "tumati rU-4-20' thI tenuM pratyaya. A sUtrathI dhAtunA anyasvarane rUtu Adeza. temaja . "saceDa% 4-1-rU' thI prApta Adya ekasvarAMzanA dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI niti nitya niti hityati ane ghiti Avo prayoga thAya che. artha kramaza - pheMkavAnI IcchA kare che. maravAnI ke mAravAnI IcchA kare che. mApavAnI IcchA kare che.ApavAnI IcchA kare che. poSaNa karavAnI IcchA kare che.AravA palsama-zava- paziH kALArA sakArAdi san pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ramu m zivam 185 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pata ane par dhAtunA svarane rU Adeza thAya che, ane tyAre dhAtunA ekasvarAMzane dvita thatuM nathI. mA+mu; ; za; tuM ane pal dhAtune 'tuma rU-4-ra0' thI sana pratyaya. A sUtrathI ra5 muM vagere dhAtunA upAjya mAM ne rU Adeza. "saceDA 4-1-rU' thI prApta dvitvano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI gArisa, kSita, zikSati patnati ane tsite Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- AraMbha karavAnI IcchA kare che. prApta karavAnI IcchA kare che. samartha thavAnI IcchA kare che. paDavAnI IcchA kare che. javAnI IcchA kare che. sIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sakArAdi ja sanuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA rama ramu zik tuM ane pal dhAtunA svarane rU Adeza thAya che. tethI tuM + san A avasthAmAM "vRdha - prajJa0 4-4-47' thI sanuM pratyAyanI pUrve rU vihita hovAthI sakArAdi tenuM pratyaya paramAM na hovAthI tenI pUrve rahelA tuM dhAtunA ne A sUtrathI rU AdezAdi kArya thatuM nathI. jethI "sacazva 4-1-rU thI pat dhAtune dvita. abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. abhyAsamAM ma ne DuM tathA tenuM nA huM ne 6 AdezAdi kArya (jAo .. 4-1-18) thavAthI vipatiSati Avo prayoga thAya che. artha- paDavAnI IcchA kare che. rikA rAdhervadhe 411 // 22 // sakArAdi sana pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA hiMsArthaka sAdhu dhAtunA svarane DuM Adeza thAya che. ane tyAre dhAtunA ekasvarAMzane yathAprApta dvita thatuM nathI. prati + sAdhu dhAtune tumati rU-4-20' thI san pratyaya. A sUtrathI rAdhu dhAtunA mA ne rU Adeza temaja ekasvarAvayavane "sacazva 4-1-rU' thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI pratiritnati Avo prayoga thAya che. artha- hiMsA karavAnI IcchA kare che. vagha rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sAdi - 186 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ san pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA hiMsArthaka ja rAdhu dhAtunA svarane DuM Adeza thAya che. ane tyAre ekasvarAMzane yathAprApta dvitvano niSedha thAya che. tethI mA+Tdhu+sanuM A avasthAmAM ArAdhanArthaka sAdhu dhAtunA sA ne DuM AdezAdi kArya thatuM nathI. jethI "sa-yaDazya 4-1-rU" thI rAghu ne dvitva. abhyAsamAM vyagnanayA) 4-1-44 thI anAdi vyasjanano lopa. "svaH 4-1-rU?" thI abhyAsamAM mA ne na Adeza. te 3 ne "sA 4-1-22' thI 3 Adeza vagere kArya thavAthI zAriratnati Avo prayoga thAya che. artha- ArAdhanA karavAnI IcchA kare che. ra rA. avitparokSA - seTthavoreH 4 / 1 / 23 // se (d thI sahita) thavuM pratyaya temaja vat (vuM jemAM Itu nathI te) parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA hiMsAIka dhU dhAtunA bA ne Adeza thAya che; ane tyAre sAdhu dhAtune yathAprApta dvita thatuM nathI. rAl dhAtune parokSAno Dapratyaya. A sUtrathI rAt dhAtunA mA ne Adeza; ane dvirdhAtu.0 4-1-1' thI rAdhu dhAtune prApta dvitano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI raghu: Avo prayoga : thAya che. rAdhu dhAtune parokSAno thavuM pratyaya. tenI pUrve "pRvR-mR0 44-81' thI , A sUtrathI dhu dhAtunA vA ne | Adeza ane upara jaNAvyA mujaba Tdhu dhAtune dvitvano niSedha thavAthI dhitha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - teoe hiMsA karI hatI. te hiMsA karI hatI. vihiti mui = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sephTa thavuM pratyaya athavA vat ja parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA hiMsArthaka rAdhu dhAtunA vA ne 9 Adeza thAya che ane tyAre sAdhu dhAtune dvita thatuM nathI. tethI +Tdhu dhAtune vituM parIkSAno vuiM pratyaya. ahIM vitu pratyaya paramAM hovAthI A sUtrathI vadhu dhAtunA mA ne ! 187 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdezAdi kArya na thavAthI 'dviitu:0 4-1-1' thI dh dhAtune dvitva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano vyagnana0 4-1-44' thI lopa. 'hasya: 4-1-rU.' thI abhyAsamAM A ne Ja Adeza vagere kArya thavAthI aparAdha Avo prayoga thAya che. artha- teNe athavA meM hiMsA karI. vadha phleva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba seT- thavu pratyaya athavA jJavit parokSAno pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrve rahelA hiMsArthaka ja rAv dhAtunA A ne 6 Adeza thAya che; ane tyAre dhAtune dvitva thatuM nathI. tethI bAdhatu: ahIM bA+rAdh dhAtunI paramAM parIkSAno avit atul pratyaya hovA chatAM rAdh dhAtu hiMsArthaka na hovAthI tenA jJA ne F AdezAdi kArya A sUtrathI thatuM nathI. parantu upara jaNAvyA mujaba rAdh dhAtune dvitva vagere kArya thAya che. artha te be jaNAe ArAdhanA karI hatI. rarU anAdezA''derekavyaJjanamadhye'taH 4|1|24|| avit parokSA ane se-thar pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA je dhAtunA Agha prathama varNane Adeza thato na hoya evA dhAtu sambandhI asaMyukta vyaJjananI vacce rahelA 6 ne 6 Adeza thAya che. ane tyAre dhAtune dvitya thatuM nathI. par ane nam dhAtune parIkSAno s temaja thavuM (tha) pratyaya. thavu pratyayanI pUrve 'tR-vR0 4-4-81' thI phr. A sUtrathI asaMyukta vyaJjana vU ane v temaja maiM ane g nI vacce rahelA a ne 6 Adeza; temaja 'dvirdhAtu:0 4-1-1' thI prApta var ane nam dhAtune dvitvano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI pedu: pendriya temaja temu: mitha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teoe rAMdhyuM hatuM. teM rAMdhyuM hatuM. teoe praNAma karyo hato. teM praNAma karyo hato. anAdezAderiti kim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba seT - 188 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavuM ane pavit parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA je dhAtunA Adya-prathama varNane Adeza thato na hoya evA nAzAhi ja dhAtu sambandhI asaMyukta vyananI vacce rahelA ne Adeza thAya che ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. tethI temanuM dhAtune parokSAno avituM patunuM pratyaya. "kirdhAtu.0 4-1-1' thI maLuM dhAtune dvita. ekzana 4-1-44 thI abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa. "dvitIya 4-1-4ra' thI abhyAsamAM mu ne huM Adeza vagere kArya thavAthI vamatu. Avo prayoga thAya che. ahIM abhyAsamAM mu ne huM Adeza thato hovAthI mad dhAtu anAdezAdi nathI. tethI tenA tAdRza ma ne A sUtrathI 4 Adeza vagere kArya thatuM nathI. artha- teo be bolyA hatA. vyajJanamaNya ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba levuM athavA avit parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA anAdezAdi dhAtu sambandhI asaMyukata ja vyasjananI vacce rahelA ne Adeza thAya che, ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. tethI tas dhAtune thavuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba tenI pUrve , tam dhAtune dvita. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa vagere kArya thavAthI takSaka Avo prayoga thAya che. ahIM tal dhAtuno , tuM ane jU 6 A pramANe saMyukta vyasjananI vacce hovAthI tene A sUtrathI g Adeza vagere kArya thatuM nathI. artha- te cholyuM hatuM. mata rUti mi ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba te thavuM athavA avit parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA anAdezAdi dhAtusambandhI asaMyukta vyasjananI vacce rahelA 1 ne ja (svaramAtrane nahIM) [ Adeza thAya che. ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. tethI vivuM dhAtune parokSAno tunuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba vivuM ne dvita. abhyAsamAM anAdi vajanano lopa vagere kArya thavAthI vivitu: Avo prayoga thAya che. ahIM tAdRza anAdezAdi vivuM dhAtunA ekavyasjanamadhyastha rU ne A sUtrathI , Adeza vagere kArya 189 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatuM nathI. artha - teo be ramyA hatA. se thavItyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba TU sahita ja thavuM pratyaya ane avituM parIkSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA anAdezAdi dhAtu sambandhI asaMyukta - ekavyasjananI vacce rahelA 3 ne Adeza thAya che, ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. tethI pal dhAtune thavuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba vuiM ne dvita. abhyAsamAM anAdivyasjanano lopa. "vana: cham ra-1-86' thI 6 ne 5 Adeza vagere kArya thavAthI pUvatha Avo prayoga thAya che. ahIM paryu + thavuM A avasthAmAM thavuM nI pUrve "kRni - vRzi0 4-4-78' thI vikalpa rU no niSedha thayo hovAthI ani thavuM che. artha - te saMdhyuM hatuM . l/rajI. TU-rIpa-cha-manAm 412 1. avituM parIkSAno athavA thavuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 7 2 r ane mana dhAtunA svarane i Adeza thAya che. ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. 7 dhAtune parokSAno DaryuM ane thavuM pratyaya. thavuM pratyayanI pUrve 'krakR-vR0 4-4-81 thI . "RskRto4-rU-8' thI 4 dhAtunA jhuM ne guNa A Adeza. e nA ne A sUtrathI 4 Adeza ane "kirdhAtu.0 4-1-18 thI prApta dvitano niSedha vagere kArya thavAthI teH ane tethi Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teo taya hatA. tuM taryo hato. tra, dhAtune parokSAno [ pratyaya. A sUtrathI tram dhAtunA ne I Adeza tathA upara jaNAvyA mujaba dvitvano niSedha thavAthI je Avo prayoga thAya che. j ane manu dhAtune parokSAno 3 ane thavuM pratyaya thavu nI pUrve "kRni- vRzi0 4-4-78' thI . A sUtrathI cha ane mana dhAtunA ne Adeza tathA upare jaNAvyA mujaba dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI cheTu: ane kriya temaja menu 190 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane menitha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- huM lajjA pAmyo hato. teo saphaLa thayA hatA. tuM saphaLa thayo hato. teoe sevyuM hatuM. teM sevyuM hatuM. teM dhAtunA 6 ne 'JanAvezA0 4-6-24' thI prApta 6 no '7 TH-660 4-1-20' thI niSedha thayo hato. traN dhAtuno ga saMyuktavyaJjanastha hovAthI ane jyuM tathA ma dhAtu anAdezAdi na hovAthI te dhAtuonA svara ne pUrva (4-1-24) sUtrathI 6 AdezanI prApti na hatI. tethI A sUtrano AraMbha che. 25 // 1-zrama-vamatrata-La-ma-na-rAkha-grAna-grAsabhlaaso vA 4 / 1 / 26 // avit parokSAno athavA seT thavu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA jR bhram vam tras phaN syam svan rAj bhrAj bhrAs ane bhlAs dhAtunA svarane vikalpathI 6 Adeza thAya che; ane tyAre dhAtune dvitva thatuM nathI. nu~ dhAtune parokSAno 36 ane thavuM. pratyaya. thavuM nI pUrve 'pR-60 4-4-81' thI T. 'to0 4-rU-8' thI n nA nRne guNa gar Adeza. gar nA 6 ne A sUtrathI 6 Adeza tathA 'dvitui:0 4-11' thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI nairuH ane nethi Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 6 AdezAdi kArya na thAya tyAre kriSNadu:0 4-1-1' thI n ne dvitva. abhyAsamAM hrasva: 49-rU.' thI lRne hrasva Adeza. e Rne Rto't 4-7-28' thI a Adeza. upara jaNAvyA mujaba TM ne guNa Ja Adeza vagere kArya thavAthI nana: ane nathi Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teo vRddha thayA hatA. tuM vRddha thayo hato. pram vam tram b svam svan ane rAkh dhAtune parokSAno s ane thavu pratyaya. 'J-vR0 4-4-81' thI thavu nI pUrve . A sUtrathI pram vagere dhAtunA Ja ne 6 Adeza. upara jaNAvyA mujaba dvitvano niSedha upAnya jJa ane vagere kArya 191 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI kramazaH premu: premiya; vemu: vaimiya; traMtu: ziya; jevu: niya; ghenu: spemiya, spenu: svaniya ane revuH renitha Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 6 AdezAdi kArya na thAya tyAre pram va traN N svam svan ane rAkh dhAtune upara jaNAvyA mujaba dvitva vyagnanasyA 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. 'dvitIya tu0 4-1-42' thI abhyAsamAM ne r Adeza. maiM ne v Adeza. 'sva: 4-1-rU.' thI abhyAsamAM T nA A ne 4 Adeza vagere kArya thavAthI anukrame- vapramu: vantranitha; vavamu: vamitha, taMtramu: tatrasitha; paphaNuH paphaNitha; sasyamuH sasyamitha; sasvanuH sasvanitha rarAjI: ranitha Avo prayoga thAya che.arthakramazaH- teo bhamyA. tuM bhamyo. teoe vamana karyuM. teM vamana karyuM. teo trAsa pAmyAM. tuM trAsa pAmyo. teo gayA. tuM gayo. teoe avAja karyo. te avAja karyo. teoe avAja karyo. te avAja karyo. teo zobhyA. tuM zobhyo. prAn prAsu ane RAlU dhAtune parokSAno ! pratyayaM. A sUtrathI dhAtunA ne 6 Adeza tathA upara jaNAvyA mujaba dhAtune dvitvano niSedha ...vagere kArya thavAthI brene se ane te Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 6 Adeza vagere kArya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba dhAtune dvitva. abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. ne b ane gA ne hrasva 4 Adeza thavAthI vaSrAne vadhrANe ane vAse Avo prayoga thAya che. artha (badhAno) - te athavA huM zobhyo. ra 6 // vA zrantha-grantho n luk ca 4|1|27|| avit parokSAno athavA seT thavuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA zrandhu ane th dhAtunA svarane 6 Adeza vikalpathI thAya che; tyAre dhAtunA maiM no lopa thAya che ane dhAtune dvitva thatuM nathI. s ane pra dhAtune parIkSAno 3s ane thavuM pratyayaH thavu pratyayanI pUrve 192 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #pR-vR0 4-4-89 thI rU. A sUtrathI zrentha ane grantha dhAtunA ne Adeza; dhAtunA 7 no lopa temaja "tirdhAtu.0 4-9-9" thI prApta dvitvano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI zretha ethitha ane thu; thatha Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI g Adeza vagere kArya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba grantha ane grantha dhAtune dvitva. vyagnanasyA4-1-44' thI abhyAsamAM a-divyajanano lopa. abhyAsamAM hornaH 4-1-40" thI 1 ne 6 Adeza.. vagere kArya thavAthI zabyu: zasthitha temaja grantha: nalzitha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teoe DhIluM karyuM. te DhIluM karyuM. teoe gUMcyuM. te gUMcyuM. sArA lAbhaH 4i128 avitu parokSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA Tram dhAtunA svarane 4 Adeza thAya che, ane tyAre ram dhAtunA 6 no (6 no) lopa thAya che tema ja dhAtune dvita thatuM nathI. Tram dhAtune parokSAno tuM pratyaya.A sUtrathI m dhAtunA ne Adeza. ? () no lopa ane "dvighatu.0 4-1-1' thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI hemu Avo prayoga thAya che. artha- teoe daMbha karyo. 28. che vA kAkArA thavuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA Tam dhAtunA svarane , Adeza vikalpathI thAya che, ane tyAre Tram dhAtunA (6) no lepa thAya che. tathA dhAtune dvitva thatuM nathI. Tram dhAtune parokSAno thavuM pratyaya thavuM nI pUrve "zravR-vR0 4-4-89 rU, A sUtrathI ram dhAtunA Adeza7 no lopa temaja "tirdhAtu: parIkSA. 4-1-1' - 193 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI patha Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI AdezAdi kArya na thAya tyAre dirdhAtu.0 4-1-1' thI Tram dhAtune dvita. "vajhana) 4-1-44 thI abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa vagere kArya thavAthI mitha Avo prayoga thAya che. artha te bha karyo hato. ra3/ ra zata--vAra-jinaH kaLArU che : za; ; vuM che AdimAM jenA evA vAri dhAtu temaja jenA svarane guNa thAya che - e guNidhAtuonA svarane i Adeza thato nathI. viza dhAtune parokSAno zuM ane thavuM pratyaya. 'krakR-vR0 4-4-81' thI thavuM nI pUrve rU. sanAdeza0 4-1-24' thI zat nA ma ne vihita 9 Adezano A sUtrathI niSedha thavAthI kirdhAtu. parIkSA. 4-1-' thI zat dhAtune dvita. 'vemba0 4-1-44 thI abhyAsamAM su no lopa vagere kArya thavAthI vizAtu: ane vizasitha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - teoe duHkha ApyuM. te duHkha ApyuM. ra ane ves (vAri) dhAtune parokSAno [ pratyaya. upara jaNAvyA mujaba huM ane vat dhAtunA ne vihita 9 Adezano A sUtrathI niSedha thavAthI dvitva vagere kArya thavAthI vadhe ane vava Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - teNe athavA meM ApyuM. te athavA huM gayo. vi+zu dhAtune (guNavALA dhAtune) parIkSAno zuM ane thavuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba thavu nI pUrve vagere kAryathI niSpanna (jAo sU.. 4-1-ra6) vizaza + ane vizaza6 rUtha A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba nA ma ne vihita 9 Adezano niSedha vagere kArya thavAthI viza: ane vizArika Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teoe vIkheryuM. te vIkheryuM. rU|. 194 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiM pratyaya yaramAM hoya to tA saMjJAvALA dhAtunA svarane i Adeza thAya che, ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. huM ane ghA dhAtune paccamIno hi pratyaya. A sUtrathI ane ghA dhAtunA sA ne ! Adeza; temaja 'havaH ziti 4-1-2' thI prApta dvitvano A sUtrathI niSedha thavAthI rahi ane ghahi Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tuM Apa. tuM dhAraNa kara. //rUvAra de digiH parokSAyAm 4 / 1 / 32 // parIkSAno pratyaya paramAM hoya to re (604) dhAtune vini Adeza thAya che, ane tyAre dhAtune dvita thatuM nathI. res (3) dhAtune parokSAno 0 pratyaya. A sUtrathI re ghAtune phiji Adeza. vAghoMDaza0 4-1-2' thI prApta dvitano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI dvidhe Avo prayoga thAya che. ahIM "roDane svastha ra-9-6 thI viki nA anya rU ne 6 Adeza thayo che. artha- rakSA karI. 3rA. zivaH pIvuM jarUrI 3 () pratyaya paramAM hoya to pAnArthaka thaH vivuM dhAtune vadhyuM Adeza thAya che. ane tyAre tene dvita thatuM nathI. 'prayovR0 rU-4-20' thI 5 dhAtune [i pratyaya. "pAchA 4-2-20" thI pa dhAtunA anta , no Agama. pAdhi dhAtune adyatanIno hi pratyaya. hi nI pUrve nizriphu0 rU-4-18' thI 4 () pratyaya. A sUtrathI pa idhAtune vadhuM Adeza; temaja "ddhi tu.0 4-1-1" thI prApta dvitvano niSedha vagere kArya thavAthI thatuM Avo prayoga thAya che. artha-pIvarAvyuM.rUNA 195 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahi-hano ho ghaH pUrvAt 4|1|34|| OM pratya te choDIne anya pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA abhyAsathI (dvitvanA pUrvabhAgathI) paramAM rahelA phri ane hanu dhAtunA hU~ ne y Adeza thAya che. sUtramAM 'pUrvAt' A pramANeno nirdeza hovAthI na cA'sya dvi: - nI nivRtti thAya che. pra+tti dhAtune parokSAno v (5) pratyaya. hi dhAtune 'dvitui:0 4-1-1' thI dvitva. 'ho 6: 4-1-40' thI abhyAsamAM hi nA hU~ ne jh Adeza. "mino0 4-rU-1' thI v nI pUrvenA ddi nA rU ne vRddhi hai Adeza. che ne 'ato 6-2-23' thI gAyU Adeza. pra+nihAya A avasthAmAM r ne A sUtrathI dh Adeza thavAthI nidhAya Avo prayoga thAya che. artha- mokalyo. haeNn dhAtune 'vyagnanAve0 3-4-1' thI yak pratyaya. 'nya'zva 4-1-34 thI han dhAtune dvitva. abhyAsamAM 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI anAdi vyaJjanano lopa. abhyAsamAM upara jaNAvyA mujaba haiM nejh Adeza. 'murato0 4-19' thI abhyAsanA ante mu no Agama. nam + han + ya A avasthAmAM A sUtrathI ph ne y Adeza vagere kAryathI niSpanna baMdhana dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI navate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya mAre che. 46 rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba OM pratyayane choDIne anya ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA abhyAsathI paramAM rahelA hi ane haeNn dhAtunA hU~ ne v Adeza thAya che. tethI 'prayovastR. rU-4-20' thI pra+hi dhAtune ri pratyaya. [i pratyayAnta hi dhAtune adyatanIno vi pratyaya. vi nI pUrve nitri-dru rU-4-18' thI 3 ne pratyaya. upara jaNAvyA mujaba hine dvitva. abhyAsamAM ph j Adeza. pra+ga+'ihi+rU+ga+tu A avasthAmAM "namitto0 4-3-14 thI niddhi nA anya rU ne vRddhi che Adeza. huM ne JAyu Adeza. gAyu nA bA ne '35AnyasyA0 4-2-32 thI hrasva jJa Adeza. 'peninaTa 4-3 196 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8rU" thI |i no lapa. "samAna 4-1-rU' thI ni ne sarvat bhAva. voTva. 4-7-64 thI ni nA rU ne dIrgha zuM Adeza vagere kArya thavAthI prAnItuM Avo prayoga thAya che. ahIM 3 pratyaya paramAM hovAthI di dhAtunA TU ne A sUtrathI 6 Adeza thato nathI. artha- mokalAvyuM.bharU4 gaH sana - parokSayoH kALArUpa sanuM ane parIkSA no pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dvitvanA pUrvabhAgathI paramAM rahelA ni dhAtune ji Adeza thAya che. ni dhAtune 'tumaDhi0 rU-4-21' thI san pratyaya. "sana - 34-1-rU" thI ni ne dvitva. A sUtrathI sanuM pratyayanI pUrvenA ni ne iAdeza. "svara-nava 4-1-104' thI ni nA rU ne dIrgha AdezAdi kArya thavAthI niSati Avo prayoga thAya che. vini dhAtune parokSAno pra pratyaya. "kirdhAtu:0 4-1-1thI ni ne dvita. A sUtrathI 9 nI pUrvenA ni ne ki Adeza. ni nA 3 ne "vaDavA) ra-1-dha6' thI 6 Adeza vagere kArya thavAthI vinave Avo prayoga thAya che. arthakramaza- jitavAnI IcchA kare che. teNe athavA meM jityuM .IupA 2H viTa 41IrUddA sana ane parokSAno pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA abhyAsathI paramAM rahelA ri dhAtune vikalpathI vi Adeza thAya che. vi dhAtune san pratyayAdi kAryathI niSpanna (jAo tU. naM. 4-1-rU5) vivi+Sa A avasthAmAM A sUtrathI san pratyAyanI pUrvenA vi ne zi AdezAdi kArya thavAthI viSati Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI vii AdezAdi kArya na thAya tyAre vivISati Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte ri dhAtune parokSAno [ pratyaya. vi ne dvitva. A 197 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI 6 nI pUrvenA vi ne hri AdezAdi kArya thavAthI viSe Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM vi Adeza na thAya tyAre vighye Avo prayoga thAya che. (juo mU.naM. 4-1-rU) arthakramazaH- bheguM - ekaThuM karavAnI IcchA kare che. teNe athavA meM bheguM karyuM. rUdda pUrvasyAsve svare voriva 4|1|37|| dvitva thaye chate dvitvano je pUrvabhAga (abhyAsa) che tenA rU ane 3 ne; tenAthI paramAM asva-svabhinna svara hoya to anukrame DyU ane v Adeza thAya che. rUv dhAtune parokSAno v pratyaya. 'dvitui:0 4-1-1' thI phg ne dvitva.'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. 'poha0 4-2-4' thI rUv dhAtunA upAnya rU ne guNa 6 Adeza vagere kAryarthI niSpanna rU+q+5 A avasthAmAM A sUtrathI rU ne v Adeza thavAthI DveSa Avo prayoga thAya che. arthaIcchA karI. R dhAtune 'atti 3-4-10' thI vihita vRk pratyayano 'varturuM jIv 2-4-14' thI lopa. 'san yaGazva 4-1-rU' thI Rne dvitva. 'RtoDar 4-1-18' thI abhyAsamAM Rne Ja Adeza. 'riauva trupi 4-16' thI 4 nI paramAM ri no Agama. A sUtrathI r nA rU ne v Adeza. riy tra + tivu A avasthAmAM 'nAmino zui0 4-3-1' thI Rne guNa gar Adeza .. vagere kArya thavAthI yitti Avo prayoga thAya che. udh dhAtune parokSAno navu pratyaya. upara jaNAvyA mujaba p ne dvitva. abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. 'dhorlR0 4-2-4' thI 3 ne guNa o Adeza. A sUtrathI abhyAsanA 3 ne v Adeza thavAthI voSa Avo prayoga thAya che. akramazaH- vAraMvAra jAya che. bALyuM. asva iti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitva thaye chate tenA pUrva bhAganA rU ane 3 ne, tenAthI paramAM sva bhinna ja svara hoya to anukrame DyU ane v Adeza thAya che. tethI jU dhAtune 198 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parokSAno atul pratyayAdi kArya thavAthI upara jaNAvyA mujaba niSpanna rU+pU+tulu A avasthAmAM asvasvara paramAM na hovAthI rU ne A sUtrathI v Adeza thato nathI. jethI patuH Avo prayoga thAya che. artha- teo be jaNAe IcchA karI. svara kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitva thaye chate dvitvanA pUrvabhAga sambandhI rU ane 3 ne tenAthI paramAM sva bhinna svara ja (vyaJjana nahIM) paramAM hoya to anukrame p. ane v Adeza thAya che. tethI yAna ahIM van dhAtune navU pratyaya. upara jaNAvyA mujaba yan dhAtune ddhatva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa.'yAvi04-1-72' thI abhyAsamAM ya ne rU Adeza. 'dbiti 4-3-10' thI navuM nI pUrvenA yan nA upAnya jJa ne vRddhi aa Adeza vagere kArya thAya che. phyAna A avasthAmAM rU nI paramAM sva bhinna vyaJjana (svara nahIM) hovAthI A sUtrathI rU ne v Adeza thato nathI. artha- teNe pUjA karI. I37 Rto't 4 / 1 / 38 // dvitva thaye chate dvitvanA pUrvabhAga - abhyAsa sambandhI ne Adeza thAya che. dhAtune parIkSAno Lavu pratyaya. 'dvii:0 4-1-1' thI ne dvitva. abhyAsamAM Rne A sUtrathI Ja Adeza. 'zvag 4-6-46' thI abhyAsamAM ne r Adeza. 'nAmino. 4-rU-66' thI nA ne vRddhi gar Adeza ... vagere kArya thavAthI vAra Avo prayoga thAya che. artha- karyuM. I38 // . ne vaH 4||36 // dvitva thaye chate dvitvanA pUrvabhAga sambandhI dIrgha svarane sva Adeza thAya che. pA dhAtune v pratyaya. dirdhAtu:0 4-1-1' thI rU dhAtune 199 1 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvita. abhyAsamAM pa nA ne hRsva na Adeza. 15+LavuM A avasthAmAM 'kAto va pI: 4-2-20thI vuiM pratyayane gI Adeza vagere kArya thavAthI pa Avo prayoga thAya che. artha- pIdhuM. rUI. -hornaH 4140. dvita thAya tyAre dvitanA pUrvabhAga sambandhI ne tema ja s ne - Adeza thAya che. mu ane hRdu dhAtune parIkSAno javuM pratyaya. kirdhAtu:0 4-1-1' thI 16 ane hasuM ne dvita. muM ane nA nuM ane huM no "vyagnana0 4-1-44' thI abhyAsamAM lopa. A sUtrathI abhyAsamAM | ne temaja TU ne Adeza. "iita 4-rU-10' thI upanya 1 ne vRddhi lA Adeza... vagere kArya thavAthI nAma ane nahI Avo prayoga thAya che. artha- kramazaH - gayo hasyo. 40 || 'I3I41. dvita thaye chate dvitvanA pUrvabhAga sambandhI ghut dhAtunA 3 ne ? Adeza thAya che. duta dhAtune parokSAno zu pratyaya. "dirdhAtu:0 4-1-1 thI ghata dhAtane dvitva. abhyAsamAM 'vyajhenayA. 4--44' thI anAdi vyasjanano lopa. hu+dhutu A avasthAmAM huM nA 3 ne A sUtrathI huM AdezAdi kArya thavAthI vidyute Avo prayoga thAya che. artha- prakAzita thAya che. 41. dvitIya - turyayoH pUrvI 4 / 1 / 42 // dvita thaye chate dvitanA pUrvabhAga sambandhI vargIya dvitIya vyagdanane prathama vyajana temaja caturtha vyajanane tRtIya vyajana thAya che. tvanuM 200 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vyasjana temaja caturtha vyasjanane tRtIya vyasjana thAya che. vana ane kSam (rU83) dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. hitu.0 4-1-1' thI vana ane mU- ne dvitva. vyagnanayA4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa. abhyAsamAM huM ane zuM ne A sUtrathI anukrame s ane 6 Adeza. "iita 4-3-10' thI upAjya ne vRddhi mAM Adeza vagere kArya thavAthI vahIna ane nakSAma Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - khovuM khAdhuM. jarA ti jhiva sArA . 4143 . dvita thAya tyAre vuiM dhAtunA dvitvanA pUrvabhAgane vikalpathI ti Adeza thAya che. vuiM dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. "tirdhAtu.0 4-11 thI vuiM ne dvitva. zrena 4-1-44 thI ane bapore ziTa: 49-4' thI abhyAsamAM anukrame 6 no ane 6 no lopa. dvitIya0 49-4ra' thI abhyAsamAM Dhi nA jU ne r Adeza. A sUtrathI dvitanA pUrvabhAga Ti ne ti Adeza. "voDhA4-rU-4 thI upAjya rU ne guNa 9 Adeza vagere kArya thavAthI tiSThave Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ti Adeza na thAya tyAre TiOva Avo . prayoga thAya che. artha- ghUMphayo.javA vyaJjanasyA'nAde luk 4 / 1 / 44 // dvita thaye chate dvitanA pUrvabhAga sambandhI AdibhUta vyajanane choDIne anya - anAdivyasjanano lopa thAya che. arthAt Adya vyajana rahe che. bIjA badhA vyajanono (svarano nahIM) lopa thAya che. Ane ja AdivyajanazeSa paNa kahevAya che. jai dhAtune parokSAno pratyaya. "mAtu saccakSarasya 4-2-1' thI dhAtunA che ne nA Adeza. ' vitu:0 201 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-1-1' thI zrA dhAtune dvitva. A sUtrathI abhyAsanA anAdivyasjana no lopa. "sva. 4-1-rU' thI abhyAsamAM gA ne va ga Adeza. abhyAsamAM ne "horna: 4-1-40' thI 6 Adeza. nA, A avasthAmAM 'tu. 4-rU-24' thI sa no lopa ... vagere kArya thavAthI na Avo prayoga thAya che. artha - duHkhI thayo. anAti ?i = ve mUtuM- pUrva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitva thaye chate dvitanA pUrvabhAga sambandhI anAdi ja vyasjanano lopa thAya che. tethI upara jAo sU. naM.4-1-1) ahIM Avyanjana [ no lopa thato nathI. artha- rAMdhyuM. I44 aghoSe ziTaH 4 / 1 / 45 // zi sambandhI ja gayoSa vyasjana paramAM hoya to tenI pUrve rahelA, dvitanA pUrvabhAga sambandhI aghoSavyasjananI pUrve rahelA zi vyasjanano lopa thAya che. anAdi vyasjanano lopa, pUrva (4-1-44) sUtrathI vihita che. ane A sUtrathI aghoSa vyasjananI pUrve rahelA tAdRza zat no lopa thAya che. AthI spaSTa paNe samajI zakAze ke - aghoSavyajana AvA sthaLe anAdi hovA chatAM te ziH lopamAM nimitta hovAthI teno lopa e sUtra (4-1-44) thI thato nathI. vyut dhAtune parIkSAno navuM pratyaya. "dirdhAtu:0 4-1-1' thI vyut dhAtune dvita. dvitanA pUrvabhAga sambandhI yu no lopa. abhyAsamAM zu no A sUtrathI lopa. "voDha0 4-rU-4 thI upAjya 3 ne guNa go Adeza vagere kArya thavAthI gurUTyota Avo prayoga thAya che. koSa ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitvanA pUrvabhAga sambandhI zi varNano; tenI parama tatsambandhI kayoSa ja vyasjana hoya to, lopa thAya che. tethI nA dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba nA dhAtune dvita. abhyAsamAM ": 4-1-rU' thI sA ne hasva A Adeza. 202. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. 'Ato nava0 4-2-120' thI navu ne sau Adeza. sau nI sAthe A ne cait 7-2-12' thI sau Adeza thavAthI satna Avo prayoga thAya che. ahIM abhyAsamAM zil p no; tenI paramAM tatsambandhI (dattva) TM- ghoSa vyaJjana (aghoSa vyaJjana nahIM) hovAthI A sUtrathI lopa thato nathI. arthakramazaH - jharyuM. snAna karyuM. 45 // kaGazcaJ 4|1|46 // dvitva thaye chate dvitvanA pUrvabhAga sambandhI ne r ane ph ne g Adeza thAya che. dhAtune parokSAno navu pratyayAdi kArya pU.naM. 4-1rU8 mAM jaNAvyA mujaba thavAthI niSpanna vAra A prayogamAM abhyAsanA ne A sUtrathI r Adeza thayo che. artha- karyuM. AvI ja rIte OM dhAtune parokSAnA 6 pratyaya sthaLe dvitva. A sUtrathI abhyAsamAM 6 ne g Adeza. 6 pratyayanI pUrvenA 3 ne "dhAtoriva0 2-1-10' thI 3v AdezAdi kArya thavAthI guDDave Avo prayoga thAya che. artha- avAja karyo. / / 46 // na kavate ryaGaH 4 |1 |47 // Gga pratyayAnta rDo (10) dhAtune dvitva thaye chate dvitvanA pUrva- bhAga sambandhI ne r Adeza thato nathI. hra dhAtune (svAti hra dhAtune) 'vyagnanAve0 rU-4-1' thI. yak () pratyaya. 'sabhyazca 4-1-rU' thI Thu ne dvitva. 'OMzvas 4-1-46' thI prApta ne c Adezano abhyAsamAM A sUtrathI niSedha. '-JLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM 3 ne guNa Jo Adeza. 'vIdi0 4-3-108' thI OM nA 3 ne dIrgha Adeza. bheya dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI 203 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovate Avo prayoga thAya che. varteiita vim ? jhauti-kuvo mAM bhUtU = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAddi gaNanA ja yad pratyayAnta OM dhAtunA dvitvasambandhI pUrvabhAganA ne 6 Adeza thato nathI. tethI avadhi gaNanA (1086) ke tuvi gaNanA (1462) tAdRza yak pratyayAnta hra dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganA ne r Adezano A sUtrathI niSedha thato nathI. jethI pote Avo prayoga thAya che. arthavAraMvAra athavA atizaya uccastare ke Arttasvare bole che: ' yajJa kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAdri gaNanA yak pratyayAnta ja hra dhAtunA dvitvanA pUrva bhAgasambandhI ne c Adezano niSedha thAya che. tethI hra (620) dhAtune parokSAno ! pratyaya vagere kAryathI niSpanna purve A prayogamAM A sUtrathI j ne v Adezano niSedha thato nathI. (jIo sU. naM. 4-1-46 gujjuve) artha Gleil. 118011 A - muLAvanyAreH 4|1|48|| yad pratyayAnta dhAtunA dvitvano pUrvabhAga, nI vagere . AgamathI rahita hoya to te pUrvabhAganA 6 ne A Adeza ane rU 3 4 varNane guNa (ghu o ane gar) Adeza thAya che. varSe dhAtune 'vyagnanAz0 rU-41' thI yak pratyaya. 'sabhyazca 4-1-rU' thI vap ne dvitva. 'vyagnanacA 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM maiM ne A Adeza vagere kArya thavAthI pApate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya rAMdhe che. AvI ja rIte hU~ dhAtune upara jaNAvyA mujaba yarUM pratyaya. hU~ dhAtune dvitva. A sUtrathI abhyAsamAM hU~ nA OM ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI hojUyate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra kApe che. anyAderiti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba k 204 = ... Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayAnta dhAtunA dvitano pUrvabhAga, nI .... vagere AgamathI rahita ja hoya to te dvitanA pUrvabhAga sambandhI svarane ( ane rU 3 jhavaNane) nA ane guNa Adeza thAya che. tethI vIvaAte nagnate ane paMcate ahIM ya pratyayAnta vaLyuM navuM ane yam dhAtunA dvitvano pUrvabhAga; anukrame "vaSya-dhaMsa4-1-10" thI vihita nI Agamayukta ane muratoDanu. 4-1-17' thI tathA "napa-1ma. 4-1-2' thI vihita mu Agamayukta hovAthI A sUtrathI dvitvanA pUrvabhAga sambandhI 3 ne nA Adeza thato nathI. yadyapi A sUtrathI vihita nA ane guNAdezanI apekSAe te te sUtrathI vihita nI vagere Agamavidhi para hovAthI te ja mAM ane guNAdezanA bAdhaka hovAthI te na vagere Agama sthaLe A ke guNAdezanA prasaMganuM vAraNa karavA sUtramAM kanyA A pada vyartha che. parantu vyartha banIne kanyAdri grahaNa; "hitya sati pUrvasya vijApu vAdho na vAghava : atha dvita thaye chate tenA pUrvabhAganA AdezAdi svarUpa vikAra karavAmAM paratvAdinA kAraNe koI bAdhaka bananArA vidhAno bAdhaka banatA nathI" - A nyAyanuM jJApana kare che. tethI A nyAyanA sAmarthyathI vIratu (Ao sU. naM. 4-1-2) ahIM 'samAno. 49-darUra thI vihita sanuval bhAvanI apekSAe para ane nitya hovA chatAM 'vorDo4-1-64 thI vihita dIrgha AdezanI pUrve sanvat bhAva thAya che. anyathA vIcharatu nA sthAne vIratu Avo aniSTa prayoga thavAno prasaMga Avata. ItyAdi anyatra anusaLeya che. arthakramazaH - vAraMvAra athavA atizaya Thage che. vAraMvAra athavA atizaya jApa kare che. vAraMvAra athavA atizaya nigraha kare che. I48. ___na hAko lupi 4 / 1 / 49 // ya pratyayano lopa thayo hoya tyAre hI (99 rU9) dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI ne vA Adeza thato nathI. hA dhAtune "vyaSNanA 205 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU-4-1' thI yaj pratyaya. 'vahu N0 rU-4-18' thI yaj no lopa. 'sanyaGazca 4-1-rU' thI hA ne dvitva. 'hrasva: 4-1-20' thI abhyAsamAM jJa ne sva Ja Adeza. horna: 4-1-40' thI abhyAsamAM haiM ne t Adeza. A sUtrathI '-kuLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM prApta Adezano niSedha vagere kArya thavAthI naheti (nanhA + ti A avasthAmAM vartu60 4-3-64' thI tiv pratyayanI pUrve rphe vagere kArya thayuM che) Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya tyAga kare che.49 vagna-dUta-dhvaMsa-bhraMza-la-pata-paT-oDano nIH 4|1950mA yad pratyayAnta vaL o traMtu praMzu Rtu pat vavuM ane ndu dhAtune 'vyagnanA0 rU-4-1' thI yak pratyaya. no vyagnana0 4-2-46' thI vargI saMtu dhvaMstraMzu ane nyuM dhAtunA upAnya 7 no lopa. (maiM sthAne vihita anunAsikAdino lopa.) nuM vadhuzva 4-1-rU' thI dhAtune dvitva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI anAdivyaJjanano abhyAsamAM alu. 'zrata fatz: 8-9-84' el 24242Hi Fabra Ellgall (Feb all) s no lopa. 'Rszvas 4-1-46' thI abhyAsamAM ne c Adeza. 'dvitIya-turvayoH0 4-1-42' thI abhyAsamAM dh ne temaja maiM ne D ane v Adeza. A sUtrathI vargyu maMt vagere dhAtunA dvatvanA pUrvabhAganA ane | no Agama. vanIvavya munIvrasya nIdhvasya ... vagere dhAtune vartamAnAno te pratyaya vagere kArya thavAthI vIva--te; sanIndrasyate; nIdhdhata yunIvrata, canIsyate, panIpatyate, pIpagharta ane panIghate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vAraMvAra Thage che. vAraMvAra DhIluM thAya che. vAraMvAra naSTa kare che. vAraMvAra bhraSTa thAya che. vAraMvAra jAya che. vAraMvAra paDe che. vAraMvAra cAle che. vAraMvAra upADe che. pA 206 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ murato'nunAsikasya 41151 // thI paramAM rahelo anunAsika che antamAM jenA evA - caMd pratyayAnta dhAtu sambandhI dvitvanA pUrvabhAganI antamAM mu () no Agama thAya che. man dhAtune "vaiSNanA rU-4-2' thI yuk (5) pratyaya. "sa Dabdha 4-1-rU' thI maLuM dhAtune dvitva. vyajhanayA) 4-144' thI abhyAsamAM [ no lopa. "ditIya4-1-4ra' thI abhyAsamAM mu ne hu Adeza. A sUtrathI va nA ane mu (mu) no Agama. "tI munau0 1-3-04' thI 5 nA 6 ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI vaLyate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra bole che. gata ti zrim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 1 thI ja paramAM rahelo anunAsika jenA antamAM che evo je ye pratyayAnta dhAtu, tenA dvitanA pUrvabhAganI antamAM mu no Agama thAya che. tethI teticate ahIM rU thI (ga thI nahIM) paramAM rahelo anunAsika 6 antamAM hovAthI tim dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga ti nI antamAM A sUtrathI mu no Agama thato nathI. jethI ti nA DuM ne abhyAsamAM mA-TUT0 4--48' thI guNa 9 Adeza thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya bhInuM thAya che. tanunAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba . thI paramAM rahelo anunAsika ja jenA antamAM che evo je ya pratyayAnta dhAtu, tatsambandhI dvitanA pUrvabhAganI antamAM mu no Agama thAya che. tethI padyate ahIM thI paramAM rahelo 6 antamAM che (anunAsika nahIM) jenA evA paN dhAtunA dvitvasambandhI pUrvabhAga 5 nA antamAM A sUtrathI mu no Agama thato nathI, jethI "lAguI49-48' thI tenA 3 ne nA Adeza thAya che. artha- vAraMvAra athavA atizaya rAMdhe che.ApavA . 207 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-ma-vara-jagna-5 41/12 ya pratyayAtta na gam tat zu magna ane pazu dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganI antamAM mu no Agama thAya che. nathu nam vat ane vaza dhAtune "jU-su50 rU-4-12' thI temaja magna ane pazu dhAtune "vejhanA rU-4-2' thI ya (5) pratyaya. 'no vyagnano 4-2-46' thI manu dhAtunA upAjya nu no lopa. "sanuya32 4-1-rU' thI na gam va za manuM ane pazu dhAtune dvita. abhyAsamAM 'yaMgvana4-1-44' thI anAdivya%nano lopa. dvitIyasurya4--4ra' thI abhyAsamAM mu ne 6 Adeza. A sUtrathI dvitanA pUrvabhAganI ane mu ne Agama. 'tI mumI -rU-14' thI kramazaH mu ne gu gu mu ane 6 AdezAdi kArya thavAthI jaJjapyate jaJjabhyate dandahyate dandazyate bambhajyate ane. pampazyate Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - kharAba rIte jApa kare che. kharAba rIte bagAsuM khAya che. kharAba rIte bALe che. kharAba rIte hase che. vAraMvAra toDe che. vAraMvAra bAMdhe che.parA, vara-1thI 4okAparA ya pratyayAna gha ane cha dhAtunA dvitanA pUrvabhAganI ane mu no Agama thAya che. varlDa dhAtune -supa-sa60 rU-4-1ra' thI ane pra dhAtune "gnanoveva rU-4-2' thI yak pratyaya. "sanuyaDagra 4-1-rU' thI va6 ane B dhAtune dvitva. vyagna, 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. dvitIya tu0 4-1-42 thI abhyAsamAM ne 6 Adeza. A sUtrathI abhyAsanI ane mu no Agama. 'ta mukhI 9-314 thI ne anukrame zuM ane 6 AdezathI niSpanna vezvarya ane praznanya dhAtunA va ane cha nA upAnya ne.tivopAnyA. 4-1 - 208 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14" thI 3 Adeza guru nA 3 ne "vAveffma--' thI dIrgha 5 Adeza vagere kArya thavAthI te paDute Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - vAraMvAra kharAba cAle che. vAraMvAra saphaLa thAya che. sUtramAM bahuvacanano nirdeza baMne cha (428 ane 414) dhAtunA prahaNa mATe che.pA . ___ ti copAntyAto'no'duH 411 / 54 // ya (1) pratyaya ane tu che AdimAM jenA evo (tAdri) pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA huM ane dhAtunA upanya ne 3 Adeza thAya che. ane e 3 ne go Adeza yathAprApta paNa thato nathI. vizvarya ane pracchanya A avasthAmAM A sUtrathI var ane dhAtunA upAnya ne 3 AdezAdi kArya thavAthI vagUrva ane uSNute Avo prayoga thAya che. (jAo sU.. 4--13) varu ane pra+r dhAtune "triyAjIi -rU-" thI ti pratyaya. A sUtrathI 16 ane 9 dhAtunA upAjya ne 3 Adeza. "vAmi . ra-1-6rU" thI nA 3 ne dIrgha ka Adeza vagere kArya thavAthI pUrti ane prakutiH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - javuM. khIlavuM. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke laghuvRttimAM prasTi : udAharaNa che. bRhavRttimAM e temaja pray prabhujIvAnuM A paNa udAharaNa che. paraMtu @i @ ke jIva pratyayanA tu ne 7 AdezanuM vidhAna karanAra koI sUtra dRSTigocara thatuM na hovAthI prakRti: Avo ullekha meM karyo che. kaumudImAM paNa evo ja nirdeza che. raghuvaMzamAM "dhrahUma sAnumataH prago Avo prayoga che kharo, paratu tenI prakriyA pur dhAtune AzrayIne varNavI che. tethI A viSayamAM jijJAsuoe anveSaNa karI levuM joIe. mata ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yu ke tAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ane dhAtunA upAjya 209 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ja ne ja 3 Adeza thAya che, jene Jo Adeza thato nathI. tethI ph ane chuM dhAtune "prayovantu 3-4-20' thI [i pratyayAdi kAryathI niSpanna vAri ane hi dhAtune yak pratyayAdi kAryathI ignAr + ya ane pAtriya A avasthAmAM 'kheniTi 4-3-8rU' thI ri no lopa ItyAdi kArya thavAthI vaeNgvArthata ane vAttvate Avo prayoga thAya che. ahIM haiMr ane r dhAtunA upAnya jJA ne A sUtrathI 3 Adeza thato nathI. arthakramazaH- vAraMvAra calAve che. vAraMvAra vikasAve che. anoditi kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yar athavA tAvi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA r ane r dhAtunA upAnya maiMne 3 Adeza thAya che. ane tene o Adeza nathI ja thato. tethI cagyurva ane vastulya dhAtunA yad pratyayano "vahuruM hap rU-414' thI lopa. haeNvuD ane pambuddh dhAtune tivu (ti) pratyaya. 'dohavA0 4-2-4' thI upAntya 3 ne guNa sau AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI vapUrtti ane pati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - kharAba rIte cAle che. vAraMvAra vikase che.|54|| = matAM rIH 4|1|6|| svarathI yukta - yak pratyayAnta dhAtu'nA dvitvanA pUrvabhAganI anne | no Agama thAya che. nRt dhAtune 'vyagnanAa0 3-4-1' thI yad pratyaya. 'san yaGazva 4-1-rU' thI mRt dhAtune dvitva. vyagnanasyA 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. abhyAsamAM ne 'RoDar 4-1-18' thI 6 Adeza. A sUtrathI 7 nI ante te no Agama vagere kArya thavAthI narInRtyate Avo prayoga thAya che. ahIM nRt dhAtunA maiM ne tRteka 2-rU-11' thI N Adezano niSedha thayo che. artha- vAraMvAra nAce che. papa 210 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ri-ro 2 3 4okAdA ya pratyayanI lopa thaye chate svarathI yukta tAdRza yahuvA dhAtunA dvitanA pUrvabhAganA anta ri ane rI no Agama thAya che. vRkRta dhAtune "vyakjha0 rU-4-2' thI ya pratyaya. "vahu rU-4-18' thI ya no lopa. "tanya 4-1-rU' thI ne dvitva. abhyAsamAM vyanAre4--44' thI anAdi vyasjanano lopa. "RtoDatu 4-1rU8' thI abhyAsamAM * ne * Adeza. "Dagra 4--46 thI abhyAsamAM jU ne 6 Adeza. tuM dhAtune vartamAnAno tivu pratyaya. A sUtrathI 2 nI paramAM ra6 ane rI no Agama. "popajyastha 4-rU-4' thI tuM nA upAjya srane guNa, 6 Adeza vagere kArya thavAthI kramazaH rirti varsi ane rIrti Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra kApe che. paddA nijAM zityet 41157 // zit pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nid vinuM ane viSNu dhAtunA dvitanA pUrva bhAganA svarane (6 ne ) g Adeza thAya che. ninuM vid ane viSa dhAtune vartamAnAno tivu pratyaya. havaH ziti 4-1-2' thI nid vid ane viSa ne dvita. abhyAsamAM "jhanayA4-7-44' thI anAdi vyajanano lopa. abhyAsamAM A sUtrathI rU ne 9 Adeza. thopa0 4-rU-4' thI tir nI pUrvenA upanya rU ne guNa 9 Adeza. "vana va 2-1-86 thI 6 ne zuM Adeza. ne "yo. 1-3-10' thI va Adeza. "tavastha0 --60" thI 6 nA yogamAM tu ne Tu Adeza thavAthI anukrame nenejIi vejIi ane di Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - sApha kare che. judo thAya che. vyApta kare che. zitati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zin ja pratyaya paramAM hoya to 211 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI pUrve rahelA nind viSNu ane vip dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganA svarane 6 Adeza thAya che. tethI niSNu dhAtune parokSAno navU (r) pratyaya. 'dvituiH0 4-1-1' thI nit ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. v nI pUrvenA upAnya rU ne guNa 6 Adeza vagere kArya thavAthI ninena Avo prayoga thAya che. ahIM zit pratyaya paramAM na hovAthI nin dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganA rU ne A sUtrathI 6 Adeza thato nathI. artha- sApha karyuM. // pR - bhR mA - hAGAmiH 4|1|58 // zitru pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelA vR tR mA ane hAr (1136) dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI svarane OM Adeza thAya che. vR smR dhAtune vartamAnAno tivra pratyaya. temaja mA~ ane rU dhAtune vartamAnAno te pratyaya. 'havaH zati 4-1-12'8thI pR RsR mA ane hA ne dvitva. abhyAsamAM 'Rto't 4-1-38' thI ne 6 Adeza. 'dvitIya0 4-1-42' thI abhyAsamAM maiM ne v Adeza. abhyAsamAM bA ne havaH 4-1-rU.' thI hatva Ja Adeza. 'hornaH 4-1-40' thI abhyAsamAM ph ne Adeza. A sUtrathI abhyAsamAM 6 ne rU Adeza. tivra nI pUrvenA anya ne nAmino. 4-rU-1' thI guNa gar Adeza. rU+ga+ti A avasthAmAM 'pUrvA0 4-1-rU7' thI 6 nI pUrvenA rU ne v Adeza vagere kArya thavAthI temaja te pratyayanI pUrvenA anya bA ne 'vAmI0 4-2-17' thI rphe Adeza thavAthI pitta yatti vimarti mimIte ane bihIte Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pAlana kare che. jAya. . che. bharaNa-poSaNa kare che. mApe che. jAya che. hAGiti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zit pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vR smR ane mA~ dhAtunA temaja hAr (1136) ja dhAtunA (hAr 1939 nahIM.) dvitvanA pUrvabhAga sambandhI 212 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarane rU Adeza thAya che. tethI moDhAMva tyAre (1733) A dhAtune vartamAnAno tivuM pratyaya vagere kArya thavAthI nahAMti Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI abhyAsamAM 3 ne Adeza thato nathI. artha - tyAga kare che. zitIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zituM ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA pR vagere dhAtunA dvitanA pUrvabhAganA svarane 3 Adeza thAya che. tethI pR dhAtune parokSAno vuiM pratyayA. kirdhAtu:0 4-1-1' thI 9 ne dvita. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM jha ne Y Adeza. "nAmino 4-3-' thI anya ne vRddhi pAm Adeza vagere kArya thavAthI pAra Avo prayoga thAya che. ahIM abhyAsamAM ane A sUtrathI DuM Adeza thato nathI. artha- pAlana karyuM. (ahIM pR dhAtunI jema ja dhAtuthI vipatti vagere rUpo thaI zake che. prakriyAmAM "sva: 4-1-rU' thI nA ne abhyAsamAM 4 * Adeza thAya che. - eTaluM vizeSa che. bRhadghattimAM vinu kAranA mate eno saMgraha abhipreta che. tethI upara jaNAvyA mujaba pRthya jhagha A vigrahamAM niSpanna 5 nuM grahaNa sUtramAM karI zakAya che.) paTA saca kALA sanuM pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelA dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI ne ? Adeza thAya che. par dhAtune "tuma rU-421' thI san pratyaya. "saca0 4-1-rU' thI paDyuM ne dvita. abhyAsamAM "vyagnanA 4-9-44' thI anAdi vyajanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM ne rU Adeza. "va: van 2-1-86 thI 6 ne va Adeza. "nAcatta ra--01 thI 3 ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI vipakSati Avo prayoga thAya che. artha- rAMdhavAnI IcchA kare che. ati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tenuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ghAtunA dvitanA pUrvabhAga sambandhI mAM ne ja (nA 213 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere varNane nahIM) rU Adeza thAya che. tethI viSane ahIM abhyAsamAM A ne mA. sUtrathI. i mAheza thato. nathI. pac dhAtune 'vyaJjanAde0 3-49' thI. yaG pratyaya. 752 4ucel. K40 pac ne dvitva. abhyAsamA anAhi vya%8nano ad5. 'A-guNA0 4-1-48' thI malyAsamai. ane. A mAhezathI. niSpanna pApacya dhAtune san pratyaya. san pratyayanIpUrva 'stAdyazito0 4-4-32' thI. san nI. pUrve iTa. sne Sa mAheza. 'ataH 43-82' thI. pApacya dhAtuna mantya a na ho5. 'yo'ziti 4-3-80' thI. yaG prtyyn| ya no. 5. 423 24tthI. pApaciSate bhAvo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra saMdhavAnI // 2942 . // 59 // orjAntasthApavarge'vaNe 4160 // san pratyaya 52mAMDIya to tenI pUrva 248 dhAtuna, avarNa (a, A) senA mantamai - mevA j antasthA athavA pavargIya vana. pU. 26 dvatvanA pUrvamA sa-40. u ne i mAheza thAya che. ju (1990) yu ru lU pU bhane mU (601) dhAtune 'prayoktR0 3-4-20' thI Nig pratyaya. Nig pratyayAnta te. dhAtuone 'tumarhAdi0 3-4-21' thI san pratyaya.. 'san yaGazca 4-1-3' thI ju bagere dhAtuna. dvitva.. 'hasvaH 4-1-39' thI. lU pU bhane mU dhAtuna abhyAsamA U ne hasva u mAheza. 'nAmino0 4-351' thI. Nig . pUrva-u dhAtuna mantya u bhane U ne au - vRdaya ... vagaire AthI. niSpanna, jujAv + i + san, yuyAv+i+san; rurAv+i+san lulAv+i+san; pupAv+i+s bhane mumAva+i+san mA avasthAmA manu Aut2-ta. jA; yA rA lA (mantasthA) bhane pA mA (pa pl) nI. pUrve 24aa abhyAsa. sambandhI u ne mA sUtrathI. i mAheza. 'stAdyazito0 4-4-32' thI. san nI. pUrva. iT. 'nAmyanta0 2-3-15' thI s ne mAheza. 'nAmino0 4-3-1' thI. iT nI pUrvana i ne gu! e mAheza. vagaire Arya. thavAthI. anubha. jijAvayiSati yiyAvayiSati rirAvayiSati 214 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhiSati piyiSati ane bimAyiSati Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mokalavAnI IcchA kare che. mizraNa karAvavAnI IcchA kare che. avAja karAvavAnI IcchA kare. kapAvavAnI IcchA kare che. pavitra karAvavAnI IcchA kare che. baMdhAvavAnI IcchA kare che. pu ane dU dhAtune upara jaNAvyA mujaba san pratyayAdi kAryathI niSpana yuyusanuM ane pU+sanuM A avasthAmAM anukrame "vRdha0 4-4-47 thI ane "-smipU870 4-4-48' thI sana nI pUrve . upara jaNAvyA mujaba anya 3 ane ne guNa no AdezAdi kArya thavAthI piviti ane piviti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- mizraNa karavAnI IcchA kare che. pavitra karavAnI IcchA kare che. nAntasthApava ta mi ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvita thaye chate dvitvanA pUrvabhAganA 3 ne; tenI paramAM, avanta ] antasthA athavA pava nA ja varNathI paramAM rahelo san pratyaya hoya to rU Adeza thAya che. tethI judAyiSati ahIM avanti paNa Tu thI paramAM rahelo sana pratyaya paramAM hovAthI dvitvanA pUrvabhAga sambandhI 3 ne A sUtrathI rU Adeza thato nathI. ahIM nuM pratyAyAnta du dhAtune upara jaNAvyA mujaba tenuM pratyayAdi kArya thavAthI abhyAsamAM TU ne lAhornaH 4-7-40 thI 6 Adeza vagere kArya viyAvadhiSati nI jema thAya, che. artha- homa karAvavAnI IcchA kare che. varSa rUti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvita thaye chate dvitanA pUrvabhAga sambandhI ne tenI paramAM navA ja (ArA nahIM) [ sattAsthA athavA pavaI nAM varNathI paramAM rahelo tenuM pratyaya hoya to huM Adeza thAya che. tethI zubhUti ahIM jArItta pavargIya 5 thI paramAM rahelo sanuM pratyaya paramAM hovAthI tenI pUrve rahelA dvitanA pUrvabhAga sambandhI 3 ne 6 Adeza thato nathI. tumUti ahIM upara jaNAvyA mujaba mU dhAtune san pratyaya. pU ne dvita. abhyAsamAM 5 ne hRsva : Adeza. 'dvitIya0 4--4ra' thI abhyAsamAM 6 ne hu Adeza. san nI pUrve 215 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta rU no "praha-judRzya sana: 4-4-1' thI niSedha thavAthI "nAmano 4-rU-2rU' thI sana ne zivamavi.. vagere kArya thayuM che. artha - thavAnI IcchA kare che. ahIM nAntasthApava nA sthAne mAtra ' nirdezathI sUtramAM darzAvelA ISTa prayoganI siddhino saMbhava hovA chatAM yathokata nirdeza, "jo tuM kRtaM kArya tat sarva nivat bhavati arthAt Li pratyaya paramAM hote chate dhAtunA anyasvarAdine kareluM vRddhi vagere kArya sthAninI jema (atha e kArya thayuM ja nathI - ema) manAya che." A nyAyanA zApana mATe che.. ItyAdi brahavRtti vagerethI jANI levuM dI zu-pR-Tu-mu-Tu-ththo va kAvAdA | dvita thaye chate zu yu Tuku chu ane yu dhAtunA dvitanA pUrvabhAga sambandhI 3 ne tenI paramAM lava jenA antamAM che evA antasthAthI paramAM rahelo sanuM pratyaya hoya to huM Adeza vikalpathI thAya che. zru chuM Tu zu zu ane yu dhAtune "yavastR0 rU-4-20" thI Li pratyaya. Li pratyayAna te dhAtune "tuma rU-4-20' thI san pratyaya. "sa- 4-1-rU' thI zuM huM... vagerene dvita. abhyAsamAM 'caMjha0 4-1-44' thI anAdi vyasjanano lopa. sana nI pUrve "tAzato. 4-4-rUra' thI . "nAcattA ) ra-rU-94' thI sana pratyayanA 6 ne 6 Adeza. nAmano. 4-3-17 thI ni[ pratyayanI pUrvenA 3 ne vRddhi gau Adeza. nAmano 4-3-0 thI r nI pUrvenA rU ne guNa 9 Adeza. A sUtrathI abhyAsamAM 3ne rU Adeza vagere kArya thavAthI zizrAvati viSati. vidrAvayiti pijhAvayiSati pijhAvayiti ane vidhyAvayiSati Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ? Adeza na thAya tyAre zukAvayati sunnAvati kukAvayajati puNAthiSati puSita ane vRdhyAyiSati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH 216 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhaLAvavAnI IcchA kare che. pADavAnI IcchA kare che. pIgaLAvavAnI IcchA kare che. mokalavAnI IcchA kare che. mAkalavAnI IcchA kare che. pADavAnI IcchA kare che. ahIM e yAda rAkhavuM ke zizrAvayiti ItyAdi sthaLe abhyAsanA 34 nI paramAM z vagere varNa che, tyArabAda gavarSAnta annasthA che. avyavahita paramAM gavardhAnta antasthA nathI parantu sUtrAraMbha sAmarthyathI tAdRza s vagere ekavarNanuM vyavadhAna ahIM ISTa che.II61|| svapo banAvuH 4|1,62aa svar dhAtuthI vihita / i pratyaya bAda thayelA svap dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI svarane 3 Adeza thAya che. svar dhAtune 'prayovanlR0 rU4-20' thI pi pratyaya. ri pratyayAnta svar dhAtune 'tumati0 3-421' thI san pratyaya. 'stAgharzi0 4-4-22' thI sattu pratyayanI pUrve rU. 'savazva 4-1-rU' thI svap dhAtune dvitva. 'vyagnanaMsthA0 4-1-44' thI. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM maiM ne 3 Adeza. susvap + rU + rU+ sar A avasthAmAM 'iita 4-3-60' thI upAnya jJa ne vRddhi bA~ Adeza. 'nAmino. 4-rU-9' thI pi nA rU ne ne guNa 6 Adeza. 'nayanta0 2-3-1' thI san nA s ne p Adeza. "khristorevA02-2-20' thI svap nA s ne r Adeza.. vagere kArya thavAthI suSnApayiSati Avo prayoga thAya che. artha- uMghADavAnI IcchA kare che. NAviti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svap dhAtuthI vihita ni pratyaya bAda ja (anya pratyayAdi bAda nahIM) thayelA svap dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI svarane 3 Adeza thAya che. tethI siddhAvaLIyiti Avo prayoga thAya che. ahIM / i pratyaya bAda thayeluM svar dhAtunuM dvitva na hovAthI tenA pUrva bhAga saMbaMdhI 6 ne A sUtrathI 217 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 Adeza thato nathI. svar dhAtune 'La-tRau 1-1-48' thI vihita naja pratyayAdi kAryathI niSpanna svApa nAmane tam rUghdhati A arthamAM 'samAvya0 rU-4-2rU' thI canuM (5) pratyayAdi kArya thavAthI svApaLIya dhAtu bane che. tene upara jaNAvyA mujaba san pratyaya. san pratyayanI pUrve rU. 'ata: 4-2-82' thI svApachIya dhAtunA anya 7 no lopa. san nA v ne r Adeza. svAr ne dvitva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. 'sva: 4-1-20' thI abhyAsamAM Ja ne hrasva Ja Adeza. ejha ne 'sanyasya 4-1-1' thI 3 Adeza. 'nAmyanta0 2-3-19' thI svap nA s S ne S Adeza. vagere kArya thavAthI siddhApIyiSati Avo prayoga thAya che. artha- uMghanArane IcchanAranI IcchA kare che. svapoLAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svap dhAtuthI vihita ja (svapU dhAtuthI paramAM ja rahelo nahIM) tti pratyaya bAda thayelA svap dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganA svarane * 3 Adeza thAya che. tethI svArUM vioISati A arthamAM siAvayiti Avo prayoga thAya che. svAva (svar dhAtune gU pratyayAdi kAryathI niSpanna) nAmane ti vartu N0 rU-4-42' thI nir (3) pratyaya. 'anyasvarAreH 7-4-4rU' thI svAva nAmanA anya svarano lopa. svapidhAtune upara jaNAvyA mujaba san pratyayAdi kAryathI niSpanna sasvAcitra dhAtunA abhyAsanA 1 ne 'sanyasya 4-1.' thI 6 AdezAdi kArya thavAthI niSkAyiti Avo prayoga thAya che. ahIM svap dhAtuthI paramAM ri pratyaya hovA chatAM te svap dhAtuthI vihita nathI. svApa nAmathI vihita che. tethI A sUtrathI abhyAsamAM Ja ne 3 Adeza thato nathI. artha- uMghavAne Icche che. svapo Nau sati dvitva iti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svap dhAtuthI vihita tti pratyaya bAda ja thayelA svap dhAtunA dvitvanA (prathama dvitva ane pachI ipratyaya thayo hoya evA svap dhAtunA dvitvanA nahIM) pUrvabhAga sambandhI svarane 3 Adeza thAya che. tethI svap dhAtune vyagnanAve0 rU-4-1' thI yak pratyaya. "svaparyak ke ca 218 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-1-80' thI svapnA va ne samprasAraNa 3 Adeza. 'sarlR 4-1rU' thI suv ne ddhatva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lokhaM. 'bA-nuLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM 3 ne guNa sro Adeza. e au thI paramAM rahelA sU ne nAmyanta0 2-3-19' thI p Adeza. soluN dhAtune 'prayovastR0 3-4-20' thI ri pratyaya. 'poha 4-2-4' thI saupur nA 3 ne guNa Jo Adeza. soopi dhAtune upara jaNAvyA mujaba san pratyaya. san nI pUrve T. soopi dhAtunA anya rU ne guNa 6 Adeza. san nA s ne r Adeza vagere kArya thavAthI soSoyiti Avo prayoga thAya che. ahIM nAi pratyayanI pUrve dvitva thayuM hovAthI abhyAsanA svarane A sUtrathI 3 Adeza thato nathI. artha - vAraMvAra uMghADavAnI IcchA kare che. 62 // asamAnalope sanvallaghuni De 4|1|63 // je ipratyaya paramAM hote chate samAna svarano lopa thayo na hoya tevo - 6 thI pUrve rahelo Li pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dvitvanA pUrvabhAgane tenI paramAM laghubhUta dhAtvakSara hoya to sannantanI jema kArya thAya che. arthAt satpratyaya paramAM hote chate dvitvanA pUrvabhAga sambandhI svarane je kArya thAya che tevuM kArya uparyukta avasthAmAM paNa thAya che. Nu ane tru dhAtune protlR0 rU-4-20' thI pi pratyaya. rUi pratyayAnta te dhAtune adyatanIno vi (d) pratyaya. tenI pUrve nitri-60 rU-4-68' thI 6 (ba) pratyaya. 'badhAto0 4-4-21' thI dhAtunI pUrve ar no Agama. dvitui: parokSA0 4-1-1' thI O nu ane tru ne dvitva. abhyAsamAM 'vyagnana0 4-1-44' thI anAdi vyaJjana p no lopa. 'RtoDar 4-1-38' thI ne abhyAsamAM jJa Adeza. 'Gazvas 4-1-46' thI abhyAsamAM ne r Adeza. 'nAmino0 4-311' thI tti nI pUrvenA anya ne ane OM ne anukrame vRddhi gar ane 219 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau Adeza vagere kAryathI niSpanna avAr+ +ga+[; anunAq+ +37+7 ane azuzrAv++ga+tu A avasthAmAM upAnya A ne 'upAttvasthA0 4-2-3' thI hatva Ja Adeza. ka paka ipratyaya paramAM hovAthI laghubhUta dhAtvakSara 6 na ane zra nI pUrvenA dvitvanA pUrvabhAga 7 nu ane zu ne A sUtrathI sadbhAva. tethI 'sanyasya 4-1-1' thI 7 nA ga ne; 'ornAntasthA0 4-1-60' thI bu nA 3 ne ane 'hyu-g0 4-1-61' thI zu nA 3 ne i Adeza. tti ane ni nA rU ne 'porTI 0 4-1-64' thI dIrgha rpha Adeza. 'niTi 4-3-8rU' thI vRi (F) no lopa vagere kArya thavAthI kramazaH avIrata banInavat ane zizrvavat Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- karAvyuM. mokalyuM. saMbhaLAvyuM. laghunIti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba je i pratyaya paramAM hote chate samAna svarano lopa thayo na hoya evo 3 paraka (OM che paramAM jenA te) nAi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dvitvanA pUrva bhAgane tenI paramAM laghubhUta ja dhAtvakSara hoya to savar bhAva thAya che. tethI gatakSat ahIM dvitvanA pUrvabhAga tA ne tenI paramAM saMyukta vyaJjana kS nI pUrveno tA gurubhUta dhAtvakSara hovAthI sanvad bhAva thato nathI. takSNa dhAtune. zizu pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thayuM che. - e samajI zakAya che. artha - cholAvyuM. NAvityeva A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 3 paraka asamAnalopI Li pratyaya ja (6 pratyaya mAtra nahIM) paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dvitvanA pUrvabhAgane tenI paramAM laghubhuta dhAtvakSara hoya to sattvav bhAva thAya che. tethI avamata ahIM upara jaNAvyA mujaba m dhAtune adyatanIno tA pratyaya. tenI pUrve 3 pratyaya. m ne dvitva vagere kArya thAya che. parantu ahIM khi pratyaya paramAM na hovAthI dvitvanA pUrvabhAga 7 ne A sUtrathI savar bhAva thato nathI. artha- IchyuM. asamAnopa ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 3 paraka asamAnalopI ja (je paramAM hote chate samAnasvarano lopa thAya che te) pni pratyaya = 220 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dvitvanA pUrvabhAgane tenI paramAM laghubhUta dhAtvakSara hoya to sad bhAva thAya che. tethI avathat ahIM thaeN A akArAnta dhAtune "ghuvimyo ri rU-4-17' thI pi pratyaya. 'ataH 4-rU-82' thI tha nA anya jJa no (samAnasvarano) lopa. thi dhAtune adhatanIno vi pratyaya. tenI pUrve 3 pratyaya vagere kArya thAya che. ahIM Li pratyaya ka paka hovA chatAM te samAnalopI hovAthI laghubhUta dhAtvakSaranI pUrvenA tAdRza dvitvanA pUrvabhAgane A sUtrathI savar bhAva thato nathI. artha - kahyuM. 6rU| - laghordIrgho'svarAdeH 4|1|64 // je khi pratyaya paramAM hote chate tenI pUrvenA samAnastarano lopa thayo na hoya te - asamAnalopI ka paka (6 pratyaya che paramAM jenA te) ni pratyaya paramAM hoya to svarAMdi dhAtune choDIne anya dhAtu sambandhI dvitvanA pUrvabhAganA laghustarane tenI paramAM laghubhUta dhAtvakSara hoya to dIrgha thAya che. avirataMtu (nulo sU.naM. 4:1-63) A avasthAmAM vi nA rU ne A sUtrathI dIrgha rphe Adeza thavAthI sIt Avo prayoga thAya che. dhoriti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 6 paraka . asamAnalopI / i pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svarAdidhAtuthI bhinna dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI laghubhUta ja svarane tenI paramAM laghubhUta dhAtvakSara hoya to dIrgha Adeza thAya che. tethI vivavat ahIM vyagdanAdi tAdRza dhAtu vavaSNu nA dvitvanA pUrva bhAga sambandhI vi no rU, saMyukta vyaJjana v thI pUrvamAM hovAthI gurubhUta che. tethI tene A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. prakriyA mATe juo tU. naM. 41-63. mAtra ahIM upAnya jJa ne iita 4-rU-60' thI vRddhi A Adeza thayo che. artha - vagADyuM JasvAati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 6 paraMka asamAnalopI Li pratyaya paramAM hoya 221 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to asvarAdi ja (svarAdi nahIM) dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI laghubhUta svarane; tenAthI paramAM laghubhUta dhAtvakSara hoya to dIrgha Adeza thAya che. tethI khkhuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba ti pratyaya. ki pratyayAnta LuM dhAtune adyatanIno vi pratyaya. tenI pUrve 3 pratyaya. 'svarAve0 4-1-4' thI su ne dvitva. 'svarAvestAnu 4-4-21' thI 4 ne vRddhi " Adeza. nAmino. 4-3-11' thI ri pratyayanI pUrvenA gu nA 3 ne vRddhi au Adeza. te sau ne bovau0 6-2-24' thI Av Adeza. Avu nA A ne '35AnyasyA0 4-2-rU' thI hrasva jJa Adeza. 'beniTi 4-2-8rU' thI jJa no lopa... vagere kArya thavAthI saurjunavat Avo prayoga thAya che. ahIM svarAdi dhAtunA tvanA pUrvabhAga sambandhI tAdRza laghubhUta svara 3 ne A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. ahIM 'dhRvar0 2-3-6rU' thI su nA nU ne Adeza karIne 'viha0 1-3-29' thI gu ne dvitva thAya che. artha- DhaMkAvyuM. // 4 // N bhR---svara-pratha-vrata-stra-smazeH 401061/5 asamAna lopI 3 52ka / i pratyaya pamAM hoya to tenI pUrve rahelA AE; 6; tvar thu pray stuM ane sparze dhAtunA dvatvanA pUrvabhAga sambandhI svarane 7 Adeza thAya che. bhR ? svar pray prar t ane sparze dhAtune 'prayovatRvyApAre0 rU-4-20' thI ri pratyaya. niSNu pratyayAnta mR vagere dhAtune adyatanIno vi pratyaya. vi nI pUrve 'ni-thri0 rU-4-18' thI 3 pratyaya. 'dvituiH0 4-1-1' thI smR haiM tva th xvuM hda ane sparze dhAtune dvitva. abhyAsamAM t nA ne hrasva RAdeza. 'Jayope0 4-14' thI abhyAsamAM stra ane sparzI nA s no lopa. 'vyagnanasyA0 41-44' thI abhyAsamAM smR N th RN dhAtunA anAdi vyaJjanano lopa. 'Rto't 4-6-28' thI abhyAsamAM AE rR ane hdanA ne Adeza. 'namitto0 4-3-11' thI smR haiM ane spR.nA anya ne vRddhi 222 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A Adeza. dgiti 4-rU-10' thI tva th mra ane sparze dhAtunA upAnya jha ne vRddhi JA Adeza. smAr vAr vAr prAthuM ane zrAv nA gA ne 'vAre0 4-2-24' thI hatva jJa Adeza. 'pAnyA0 4-2-rU' thI stAr nA bA ne temaja spAr nA bA ne hatva jJa Adeza. 'gaddhAto 4-4-20' thI dhAtunI pUrve sad. gatasmar++5+[; gavar+q+ga+7; gatavar+rU+ga+[; patrav+++1; mama +++1; vratasta +s+ga+ ane jhapaAEg +s+5+tu A avasthAmAM 'asamAnahope 4-1-6rU' thI abhyAsanA s T ta pa ma ta ane 5 ne savar bhAvanI prApti hatI. teno bAdha karIne A sUtrathI abhyAsanA 6 ne 6 Adeza. 'kheniTi 4-3-83' thI pi (6) no lopa vagere kArya thavAthI gatasmarat adadarat atatvarat apaprathat amamradat atastarat ane apaspazat khAvo prayoga thAya che. vavat ahIM 'porTIr0 4-1-64' thI abhyAsanA Ja ne dIrgha AdezanI prApti hovAM chatAM teno A sUtra para hovAthI bAdha thAya che. arthakramazaH- smaraNa karAvyuM, phaDAvyuM. utAvaLa karAvI. prasiddha karAvyuM. masaLAvyuM, DhaMkAvyuM. grahaNa karAvyuM. 66 // vA veSTa - ceSTaH 4|1|duddI asamAnalopI 6 paraka ipratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vaiN ane veT dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI svarane vikalpathI ga Adeza thAya che. ved ane veT dhAtune 'prayotkR0 rU-4-20' thI nir pratyaya. i pratyayAnta ved ane veT dhAtune adyatanIno vi pratyaya. vi nI pUrve 'ni- tri0 rU-4-18' thI 4 pratyaya. 'dviItuH0 4-1-1' thI vaiN ane vaiN dhAtune dvitva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. 'hrasva: 4-1-36' thI abhyAsamAM 6 ne hrasva 6 Adeza. e haiM ne A sUtrathI jJa Adeza. peninaTa 4-rU-8rU' thI vi no lopa. 'badhAto0 4-4-21' thI dhAtunI pUrve aT vagere kArya thavAthI 223 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveSTatuM ane tuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rU ne 3 Adeza na thAya tyAre viveSTatuM ane viveetuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gherAve che. ceSTA karAve che. duddA chuM 2 pANaH 416LA, asamAnalopI 3 paraka Li pratyaya paramAM hoya to paNa dhAtunA dvitanA pUrvabhAga sambandhI svarane huM ane mAM Adeza thAya che. paNa dhAtune "puSyio . rU-4-17 thI vuiM pratyaya. 'ta: 4-rU-82 thI anya 3 no lopa. vuiM pratyayAna ja dhAtune adhatanIno ti pratyaya. tenI pUrve "za-thi0 rU-4-18 thI 3 pratyaya. "tirdhAtu: 4-1-1' thI [ ne dvita. abhyAsamAM embenA4-1-44 thI anAdivyasjanano lopa. horna: 4--40" thI abhyAsamAM ne zuM Adeza. 1 nA 1 ne A sUtrathI Adeza ane Adeza.... vagere kArya thavAthI maLI 1LatuM ane sanAtuM Avo prayoga thAya che. artha- gaNyuM. ddazI asyAderAH parokSAyAm 416 // parIkSA mAM dvita thaye chate dhAtunA hitanA pUrvabhAga sambandhI Adya 8 ne zA Adeza thAya che. at dhAtune parokSAno [ pratyaya. 'tirdhAtu:0 4-1-1' thI sat ne dvitva, yajJanayA4-1-1' thI abhyAsamAM Tu no lopa. + +3 A avasthAmAM sucAra-1-10rU thI Agha 1 ne lopanI prApti hatI. teno A sUtrathI bAdha thavAthI te Adya 3 ne A Adeza. "samAnAnAM 1-ra-1' thI kA ne na nI sAthe dIrgha Adeza... vagere kArya thavAthI gADuM: Avo prayoga thAya che. artha-khAdhuM. * dhAtune parokSAno mata pratyayA. upara jaNAvyA mujaba >>ne dvita. 224 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'RtoDa 14-1-8' thI abhyAsamAM Rne 6 Adeza. 6 + + Jatur A avasthAmAM 'o 4-3-8' thI ne guNa gar Adeza. A sUtrathI Agha a ne bA Adeza... vagere kArya thavAthI bAtu: Avo prayoga thAya che. artha - teo be gayA. ceti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parokSAmAM dvitva thaye chate dhAtunA dvitvanA pUrvabhAganA Adya Ja ne ja Ja Adeza thAya che. (svara mAtrane nahIM.) tethI rU dhAtune 36 pratyaya. rU ne dvitva. 'phaLa: 2-1-1' thI 30 pratyayanI pUrvenA ph ne v Adeza. rU ne rU nI sAthe dIrgha rphe Adeza vagere kArya thavAthI phyuH Avo prayoga thAya che. artha -gayA. ahIM abhyAsamAM Adya rU ne A sUtrathI A Adeza thato nathI. Aveti vimU?-= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parokSAmAM dvitva thaye chate dhAtunA dvatvanA pUrvabhAganA Adya ja Ja ne A Adeza thAya che. tethI papAtta (juo yU.naM. 4-1-1) ahIM dvitvanA pUrvabhAganA anya maiM ne A sUtrathI bA Adeza thato nathI. artha - rAMdhyuM . // 8 // anAto nazcAnta RdAyazau - saMyogasya 4|1 // 69 // parokSAmAM dvitva thaye chate kArAdi dhAtunA; az dhAtunA (1314) temaja saMyukta vyaJjanAnta dhAtunA dvatvanA pUrvabhAganA Adya TM ne, te Ja jo JA nA sthAne thayo na hoya to; A Adeza thAya che. ane e Ja nA ante r no Agama thAya che. RAvi Rdh dhAtune parokSAno 3 pratyaya. 'kritui:0 4-1-1' thI dh dhAtune dvitva. 'vyagnanasthA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. 'Rtu 4--9rU8' thI abhyAsamAM Rne 6 Adeze. e jJa ne A sUtrathI bA Adeza; ane bA nA ante nU no Agama vagere kArya thavAthI Ayu: Avo prayoga thAya che. artha- teo vadhyA. laz dhAtune parokSAno ! pratyaya. Jazu ne dvitva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. abhyAsanA Adha 225 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne A sUtrathI nA Adeza ane tenA ane rU no Agama ItyAdi kArya thavAthI mAnaze Avo prayoga thAya che. artha - vyApta karyuM. saMyukta vyasjana jenA anta che evA magna dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. enuM ne dvita. abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. abhyAsamAM Agha mAM ne A sUtrathI nA Adeza. ane e bA nA anta = no Agama vagere kArya thavAthI mInagna Avo prayoga thAya che. artha bolyo. jhAhIti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parIkSAmAM dvita thaye chate RkArAdi ja (svarAdi nahIM) dhAtunA, magna dhAtunA ane saMyukta vyajanAnta ja dhAtunA dvitanA pUrvabhAganA Adya ne; jo te , nA nA sthAne thayo na hoya to nA Adeza tathA e mA nA antamAM no Agama thAya che. tethI R dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba >>ne dvita. jhane abhyAsamAM ja Adeza. "nAmano4--17' thI navu nI pUrvenA R dhAtune vRddha sAm Adeza vagere kArya thavAthI sAra Avo prayoga thayo che. ahIM OM dhAtu zradAdi na hovAthI abhyAsamAM * dhAtunA ma ne A sUtrathI nA Adeza vagere kArya thatuM nathI. artha - gayo. nAta ta ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba parIkSAmAM dvita thaye chate RkArAdi dhAtunA; kazu dhAtunA ane saMyuktavajanAnta dhAtunA dvitanA pUrvabhAga sambandhI sAthe mane; te ma aa nA sthAne thayelo na hoya to ja .Adeza thAya che, ane tenA anne 7. no Agama thAya che. tethI saMyuktavyajanAnta rASTra dhAtune parokSAno navuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba pAchuM dhAtune dvitva. abhyAsamAM anAdi vyasjanano lopa. "svaH 4-1-rU' thI abhyAsamAM sA ne A Adeza... vagere kArya thavAthI che Avo prayoga thAya che. ahIM abhyAsano , nA nA sthAne vihita hovAthI tene nA Adeza ane tenA ane 7 no Agama A sUtrathI thato nathI. artha - lAMbu karyuM. "mAghastavajamina arthAt eka ja varNavALA dhAtu vageremAM Adi ke antavad mAnIne kArya thAya che." A nyAyanA AzrayaNathI 4 dhAtune 226 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rdh dhAtunI jema kArada mAnIne kArya thaI zake che. parantu e nyAya anitya hovAthI ahIM R dhAtune tAdi mAnIne kArya thatuM nathI. - e yAda rAkhavuM. IIII bhU-svaporadutau 4|1|70 // parokSAmAM dvitva thaye chate mU ane svap dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI anya svarane anukrame Ja ane 3 Adeza thAya che. mU dhAtune parokSAno v pratyaya. 'dirdhAtu:0 4-1-1' thI rU dhAMtune dvitva. dvitIya0 4-1-42' thI abhyAsamAM maiM ne 6 Adeza. A sUtrathI abhyAsanA anya OM ne 6 Adeza. 'nAminai0 4-3-11' thI Lavu pratyayanI pUrvenA OM ne vRddhi sau Adeza vagere kAryathI niSpanna vamAvuM + LavuM A avasthAmAM mAr nA bA ne 'bhuvo vaH parokSA0 4-2-4rU' thI 4 Adeza vagere kArya thavAthI vamUva Avo prayoga thAya che. artha - thayuM. svap dhAtune parokSAno navu pratyaya. svap ne upara jaNAvyA mujaba dvitva. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM antyasvara Ja ne 3 Adeza... vagere kArya thavAthI muApa Avo prayoga thAya che. artha - uMdhyo.||70|| nyA be vyadhi-vyaci-vyayeH 4|1|71 // parokSAmAM dvitva thaye chate khyA che vyak vyar ane thU dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI anya svarane haiM Adeza thAya che. khA (1924) dhAtune parokSAno v pratyaya. khyA dhAtune 'dvitui:0 4-1-1' thI dvitva. abhyAsamAM vyagdanAka 4-1-44' thI anAdi vyajanano lopa. 'hrasvaH 4-1-rU.' thI abhyAsamAM A ne hasya 6 deza. e sa ne A sUtrathI rU Adeza. 'bAto nava sauH 4-2-120' thI navuM ne sau 227 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AdezAdi kArya thavAthI ninya Avo prayoga thAya che. artha - ghaTyuM. sam + vye (113) dhAtune parokSAno navU pratyaya. vye nA ! ne 'gAlandhyakSarasya 4-2-1' thI prApta bA Adezano vyathavuM vi4-2rU' thI niSedha. che ne dvitva. abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa. 'hrasvaH 4-1-31' thI abhyAsamAM 6 ne hasta maiM Adeza. abhyAsamAM vi ne 'yanAri0 4-7-72' thI prApta 3 - samprasAraNano bAdha karIne A sUtrathI vi nA rU ne r Adeza. viddhe + Lavu A avasthAmAM 'nAmino 4-rU-1 thI 6 ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI saMvivyAya Avo prayoga thAya che. artha DhAMkyuM. vyak (1117) ane vyav (14rU2) dhAtune parokSAno vU pratyaya. vyay (1002) dhAtune parokSAno 6 pratyaya. upara jaNAvyA mujaba vyav. vyar ane thU dhAtune dvitva. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM maiM ne rU Adeza. 'iita 4-3-60' thI vyak ane vyav dhAtunA upAnya jJa ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI vidyAdha vivyApa ane vidyartha Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vIMdhyuM. kapaTa karyuM. duHkhI thayo.II99|| - yAti-vaSNu-vacaH savarAttasyA vRMtu 4|1|72ii yaj ve parokSAmAM dvitva thaye chate yajJAti gaNanA (116 thI 111) dhAtuonA temaja varze ane varSe dhAtuonA dvitvanA pUrvabhAga sambandhI antasthA yU vu ane OM ne tenI paramAM rahelA svaranI sAthe anukrame rU 3 ane R Adeza thAya che. Ane ja t athavA samprasAraNa kahevAya che. varlDsa ane va dhAtune parokSAno r pratyaya. "ve v 4-4-11' thI ve dhAtune vay Adeza. 'diItu:0 4-1-1' thI paN vas vas ane var dhAtune dvitva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyaJjanano lopa. A sUtrathI abhyAsamAM sasvara ya ne OM ane haiM ne 3 Adeza. v pratyayanI pUrvenA upAnya jJa ne 'iita 4-rU-10'thI vRddhi jJa Adeza 228 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI yAna uvAya savAza 3vAra Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- yajJa karyo. vIryuM. IcchA karI. bolyo. ahIM zuM (101) dhAtunA sAhacaryathI vat dhAtu-adAdi gaNano (1066) ane 'ti-gvo. 4-4-1' thI lU nA sthAne vihita vat AdezAtmaka gRhIta che. IIcharA. - ra vayo huM jAvAcharUA. re dhAtunA sthAne thayelA varSa nA yu ne parIkSAmAM dvita thatuM nathI. je dhAtune parokSAno 3 pratyaya. rvadhu 4-4-16' thI ve ne va Adeza. dita.0 4-1-1' thI vadhu ne dvitva. "vyarnanA0 4-7-44' thI abhyAsamAM val nA no lopa. "nA ivaza0 4-7-72' thI abhyAsamAM va ne 3 Adeza. "rUdhyasaMyo4-rU-20' thI parIkSAnA us pratyayane vivad bhAva. "vaLAvivare viti 4-1-72' thI prApta 6 ne rU Adezano A sUtrathI niSedha.-3vat + A avasthAmAM "vanAvive. viti 4-1-72 thI 3 ne 3 Adeza vagere kArya thavAthI : Avo prayoga thAya che. artha - vIyuM. rUA. verayaH 4 / 1 / 74 // 6 antamAM na hoya to te dhAtunA hitanA pUrva ke parabhAgane parIkSAmAM vRta Adeza thato nathI. te dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. 'gAleMgga0 4-2-1' thI re dhAtunA ne nA Adeza. "lAto nava mIH 4-2-20' thI navuM ne zrI Adeza. " hitupo4-1-1' thI vA ne dvita. "ha: 4-1-rU' thI abhyAsamAM vA ne hasva na Adeza. "vaLAvivazao 4-1-7ra thI abhyAsamAM va ne 3 Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI vavI Avo prayoga thAya che. artha - vadhyuM. ti vim 229 , Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yu antamAM na hoya to ja re dhAtunA dvitanA pUrva ke parabhAgane parIkSAmAM DUtu thatuM nathI. tethI yanAvizuo 8-9-7ra" mAM jaNAvyA mujaba yu antavAlA vat dhAtunA dvitvanA pUrvabhAga va ne A sUtrathI zruta svarUpa 3 Adezano niSedha thato nathI. tethI lavAya A pramANe prayoga thAya che. artha - vadhyuMI74|| aviti vA 4 / 1 / 75 // 6 antamAM na hoya to te dhAtunA dvitvanA pUrva athavA parabhAgane avit parokSAno pratyaya paramAM hoya to vikalpathI vR-prasAraNa no niSedha thAya che. vai dhAtune parokSAno avit-pratyaya. 'kAtu naM. 42-1" thI ve dhAtunA ne mA Adeza. Iitu0 4-1-1' thI vA ne dvita. abhyAsamAM "sva: 4-1-rU' thI vAM nA DI ne hasva mAM Adeza. vavA + 3 A avasthAmAM anukrame va ane vI ne thanAvivaza0 4-7-7ra" thI ane "yanAriva:0. 4-1-72' thI vihita vRta-3 Adezano A sUtrathI niSedha. "tuputri 4-3-14 thI mA no lopa vagere kArya thavAthI vadhu Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI vRt no niSedha na thAya tyAre vavA + nuM A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba (4-7-7ra thI ane 4-1-72 thI) va ane vA ne vrata- 3 Adeza. 3 nI pUrvenA 3 ne "ghAtarivargo2--10 thI 3 Adeza vagere kArya thavAthI jhavuMAvo prayoga thAya che. artha - vINyuM. //71// tha6 (1) pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ane dhAtune vRta-prasAraNa thatuM nathI. x + nA dhAtune strI (tA) pratyaya. 230 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naga:0 rU-ra-11' thI vattA pratyAyanA sthAne thapU Adeza. "jyAMvyatha0 4-1-81' thI thA dhAtunA vA ne prApta rU Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI prakhyAya Avo prayoga thAya che. + ve. dhAtune brA pratyaya. "mAtu sacca0 4-2-1' thI ve nA ! ne mA Adeza. upara jaNAvyA mujaba vartA ne vadhu Adeza. vA ne "vaLAviveda. 4-7-72' thI prApta vRA 3 Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI kavAya Avo prayoga thAya che. arthakramazaHghaTIne. vINIne.ddA caH 417nA vadhu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA ce dhAtune vRtta thatuM nathI. x + ce dhAtune vattA pratyaya. "sAt sacca0 4-2-1' thI 9 ne nA Adeza. "sanaga:0 rU-2-51' thI valvA ne ya Adeza. vaLAvi0 4-1-72' thI vyAM nA yA vihita vRti- Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI pravyAya Avo prayoga thAya che. artha - DhAMkIne. IIchA sampare vA 4178 // [ pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA samu ane ura upasargathI paramAM rahelA ce dhAtune vikalpathI samrasAraNa - vRta no niSedha thAya che. san +tre ane pari + ce dhAtune strI pratyaya. "managaH0 rU-ra111' thI vA ne yaq Adeza. "nAsacca0 4-2-1' thI ce dhAtunA 9 ne gA Adeza. vyA nA yA ne "vaLAvivaH0 4--72' thI prApta vRta - rU Adezano A sUtrathI niSedha thavAthI saMdhyAya ane parivyAya Avo prayoga thAya che. A sUtrathI vikalpapakSamAM rU Adezano niSedha na thAya 231 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre ya ne te sUtrathI (4-1-79) rU Adeza. e rU ne 'vIryamavItyam 4-1-10rU' thI dIrgha rU Adeza thavAthI sarvIya ane pUravIya Avo. prayoga thAya che. arthakramazaH- sArI rIte DhAMkIne. badhI rIte DhAMkIne. 78 yajAdivaceH kiti 4179 // vinuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vanavi gaNapAThamAMnA (339 thI 616) dhAtunA temaja vad dhAtunA svarasahita antasthA vuM ane rane anukrame rU 3 ane Adeza svarUpa vRta prasAraNa thAya che. thanuM dhAtune parokSAno Das pratyaya. "kirdhAtu.0 4-1-1' thI ya dhAtune dvita. "vyagnanA0 4--44 thI abhyAsamAM anAdivyaMjanano lopa, yanAri. 4-1-72' thI abhyAsamAM ne vRta rU Adeza. rUdhdhayo. 4-rU-21' thI zuM pratyayane dvid bhAva. tenI pUrvenA nuM dhAtunA ja ne A sUtrathI vRta DuM Adeza vagere kArya thavAthI nuM Avo prayoga thAya che. te dhAtune parokSAno pratyaya. ve ne "je 4 4-4-11' thI vadhu Adeza. upara jaNAvyA mujaba varyuM ne dvita. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. abhyAsamAM va ne vRt 3 Adeza. u[ pratyayane kiDvarbhAva. A sUtrathI tenI pUrvenA vam nA va ne vRta 3 Adeza... vagere kArya thavAthI : Avo prayoga thAya che. ahIM 'ra vayo 4-17rU' thI 6 ne tRta no niSedha che. AvI ja rIte vat dhAtune parokSAno ut pratyaya. upara jaNAvyA mujaba vat dhAtune dvita. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. 'nA0i 4-1-72' thI abhyAsamAM va ne 3 Adeza. 3 nI pUrvenA vaghu nA va ne A sUtrathI vRta 3 AdezAdi kArya thavAthI bg: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- yajJa karyo. viSNu. bolyA. ritIti mui ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jituM pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrvenA vaLAvi gaNanA dhAtunA temaja vadhu dhAtunA sasvara antasthA , 6 ne anukrame rU 3 ane 4 232 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza svarUpa tRta Adeza thAya che. tethI yajJa dhAtune bAziSa no sIpTa pratyaya. te jitu na hovAthI yanuM dhAtunA 2 ne A sUtrathI DuM Adeza thato nathI. jethI "vaga: m 2-1-8' thI 6 ne 6 Adeza.' ne 'mayope prathamo9-rU-10" thI va Adeza. "nAcatta ra-rU-thI nI paramAM rahelA sIkha nA ne 6 Adeza... vagere kArya thavAthI yakSINa Avo prayoga thAya che. artha - yajJa kare . II71. svape ryaG - De ca 41180 // ya (); 3 () ane vistu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svapU dhAtunA sasvara antasthA (4) ne vRta (3) Adeza thAya che. sva dhAtune "znanA rU-4-2' thI ye pratyaya. A sUtrathI va ne 3 Adeza. "sa-cakaccha 4-1-rU' thI su ne dvita. zregnana4--44' thI abhyAsamAM anAdi vyajanano lopa. "jA-pATha 4--48' thI abhyAsamAM 3 ne guNa no Adeza. solukya A avasthAmAM supu nA huM ne "nAcattasthA2--15 thI 6 AdezAdi kArya thavAthI topute Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra uMghe che. vadhu dhAtune "prayovRo rU-4-20" thI ni[ pratyaya. Li pratyayAnta svapU dhAtune adyatanIno - dri pratyaya. 9i nI pUrve "Li-zik0 rU-4-18' thI 3 pratyaya. A sUtrathI svapU dhAtunA va ne 3 Adeza. "tirdhAtu: parIkSA. 4-1-1' thI suvuM ne dvita. abhyAsamAM 6 no lopa. 'athAto. 4-4-22' thI dhAtunI pUrve na, yusu[+++tu A avasthAmAM "voTapA4-rU-4 thI supu nA 3 ne guNa no Adeza. "pajyA 4-2-thI zo ne hasva 3 Adeza. "samAna0 4-1-darU' thI abhyAsane sanvak bhAva. "tho . 4-1-64" thI dvitvanA pUrvabhAga , nA 3 ne dIrgha 5 Adeza. niTi 4-3-8rU" thI Li (9) no lopa vagere kArya thavAthI phUSupa Avo prayoga thAya che. artha- ughADe che. sva dhAtune "tumahi0 rU-4 233 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21' thI sattu pratyaya. 'vivanuSa0 4-2-22' thI san ne vid bhAva. A sUtrathI svap nA va ne 3 Adeza. 'nya4 4-1-rU' thI sup ne dvitva vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI suSuptati Avo prayoga thAya che. artha- uMghavAnI IcchA kare che. 805 khyA-vyathaH vikati 4|1|8|| viSNu ane kintu pratyaya paramAM hoya to khvA dhAtunA temaja v dhAtunA svarasahita antasthAne vRt-samprasAraNa thAya che. khvA dhAtune ane vyadh dhAtune gazip no vAtu (yAtuM) pratyaya. A sUtrathI khyA dhAtunA yA ne tema ja vyak dhAtunA ya ne rU Adeza. ri nA rU ne 'vIryama0 4-1-10rU' thI dIrgha rphe Adeza thavAthI khIyAt ane vidhyAt Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - ghaTe. vIMdhe. khyA dhAtune vartamAnAno tir pratyaya. tiv nI pUrve 'yAre: rU-4-76' thI nA (nA) pratyaya. nA ne 'zivit 4-3-20' thI GimAva. A sUtrathI khvA nA yA ne rU Adeza. upara jaNAvyA mujaba rU ne dIrgha r Adeza. ph ne 'vAveosvaH 4-2-10' thI hrasva haiM Adeza thavAthI binati Avo prayoga thAya che. artha- ghaTe che. vyaMdh dhAtune tivra pratyaya. tivra nI pUrve "vivAreH zyaH rU4-72' thI 4 (5) pratyaya. zya ne upara jaNAvyA mujaba kir bhAva. A sUtrathI vyadh dhAtunA ya ne rU Adeza thavAthI vidhyuti Avo prayoga thAya che. artha- vIMdhe che. 81 vyaco'nasi 4|1|82 // gat pratyayane choDIne anya ti athavA ri pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vyav dhAtunA svarasahita antasthAne dhRt - sastrasAraLa thAya che. vyar dhAtune vartamAnAno tivu pratyaya. tiv nI pUrve 'tulAve: jJaH 234 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU-4-89' thI za (3) pratyaya. za ne 'zivat 4-rU-20" thI kivad bhAva. A sUtrathI thavuM dhAtunA ya ne vRta rU Adeza thavAthI vivati Avo prayoga thAya che. artha- kapaTa kare che. anati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba su pratyayathI bhinna ja vituM athavA DituM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA evuM dhAtunA sasvaraantasthAne vRt Adeza thAya che. tethI uccat dhAtune upaddhi no pratyaya. tene "zu. 4-3-17' thI Divuvar bhAva. 3ruva nAmane si pratyaya. "sakhyA. 1-4-20" thI vyava nA anya 3 ne dIrgha kA Adeza. "phIrvA -4-46" thI si no lopa vagere kArya thavAthI uruvyava: Avo prayoga thAya che. artha- atyanta kapaTI. ahIM hitu paNa huM pratyaya paramAM hovAthI tenI pUrve rahelA thavuM dhAtunA ya ne A sUtrathI samprasAraNa thatuM nathI. 8rA. vazerayaDi 4 / 1 / 83 // var pratyayane choDIne anya jitu Ditu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vaza dhAtunA svarasahita antasthAne vRta (3) Adeza thAya che. vaza dhAtune vartamAnAno tas ane tti pratyaya. te baMnnene zivita 4-3-20" thI kivad bhAva. A sUtrathI vaza dhAtunA va ne 3 Adeza. kazu+ta A avasthAmAM "vanasRna2-1-87' thI za ne 6 Adeza. 6 nA yogamAM tu ne "tava, 9-3-60 thI r Adeza vagere kArya thavAthI 3STa: ane zakti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - teo be Icche che. teo Icche che. yakati jhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ye pratyayathI bhinna ja jitu ane hindu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vaza dhAtunA svarasahita antasthAne vRta (3) Adeza thAya che. tethI vAvaNyate ahIM "bbanAverU-4-2' thI vihita vat pratyaya paramAM hovAthI tenI pUrve rahelA vaza dhAtunA ve - 23pa Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne A sUtrathI 3 Adeza thato nathI. vaza + ya A avasthAmAM "sanakaccha 4-1-rU' thI vaza dhAtune dvitva. vyagnana0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. "lA - guI4-1-48 thI abhyAsamAM ve nA ne nA Adeza vagere kArya thavAthI vAvate Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra IcchA kare che. !!8rUA. prakAsya- -ra44 4184. jituM ane DituM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA prat vraryuM prar ane pra dhAtunA svara sahita antasthAne vR4 (4) Adeza thAya che. prat dhAtune parokSAno 3 pratyaya. prat dhAtune "kirdhAtu.0 41-1' thI dvita. abhyAsamAM thaM0 4-1-44' thI anAdivyasjanano lopa. paho naM. 4-1-40" thI abhyAsamAM 7 ne zuM Adeza. 13 A avasthAmAM rUdhyasaMyo4-rU-20" thI 3nuM pratyayane vikvavuM bhAva. prat nA ra ne A sUtrathI vRt jha Adeza vagere kArya thavAthI nagRdu: Avo prayoga thAya che. artha- teoe grahaNa karyuM. prat dhAtune vartamAnAno tivuM pratyaya. jyAre rU-4-72' thI tivuM pratyAyanI pUrve jJA pratyaya. "zivit 4-rU-20" thI nA pratyayane Divat bhAva. A sUtrathI prat dhAtunA rane Adeza. "ravAno ra-rU-durU' thI nA pratyayanA 7 ne | Adeza vagere kArya thavAthI gRti Avo prayoga thAya che. artha- grahaNa kare che. vrara dhAtune # (ta) pratyaya. "sUyatyA 4-2-70" thI te nA tu ne 6 Adeza. "saMyo cAM, 2-1-88' thI vraur dhAtunA zu no lopa. A sUtrathI trar nA ra ne 4 Adeza. "vana: muM 2-1-86 thI 6 ne r Adeza. "pRvaLa0 ra-rUdurU' thI 7 ne ju Adeza vagere kArya thavAthI vRLa Avo prayoga thAya che. artha- kApelo. vrar dhAtune vartamAnAno tivuM pratyaya. tivuM pratyAyanI pUrve 'tuvAre : rU-4-80" thI za (1) pratyaya. upara jaNAvyA mujaba za ne DivavuM 236 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva. A sUtrathI vra dhAtunA r ne R Adeza... vagere kArya thavAthI nRvRti Avo prayoga thAya che. artha- kApe che. prakSNa dhAtune TM pratyaya. 'saMyogasthA0 2-7-88' thI RN dhAtunA s no lopa. 'vanavRna0 2-187' thI n ne r Adeza. A sUtrathI prakS nA r ne Adeza. p nA yogamAM t ne 'tarjastha0 1-3-60' thI r Adeza vagere kArya thavAthI pRSTha: Avo prayoga thAya che. artha- zekelo. brahtva dhAtune vartamAnAno tir pratyaya. upara' jaNAvyA mujaba tiv nI pUrve za pratyaya. za ne Gi bhAva. A sUtrathI prakS nA r ne RAdeza. 'sasya-zI 9-rU66' thI s ne vihita 6 ne 'tRtIyatRtI 1-3-46' thI Adeza vagere kArya thavAthI munnati Avo prayoga thAya che. artha- zeke che. prakh dhAtune TM (7) pratyaya. A sUtrathI 6 ne R Adeza. anunAsio0 4-1-108' thI ch ne zu Adeza. (h nI nivRttithI 6 nI paNa nivRtti) upara jaNAvyA mujaba krU ne v Adeza. v nA yogamAM tU ne r Adeza. ....vagere kArya thavAthI pRSTa: Avo prayoga thAya che. praghdha dhAtune "mivAya: 1-3-108' thI ph (a) pratyaya. pruththu nA r ne A sUtrathI * Adeza. 'bat 2-4-18' thI strIliGgamAM bApu pratyayAdi kArya thavAthI pRcchA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pUchelo. pUchavuM 2..116811 0 vye - syamoryaGi 4 / 1 / 85 // yad pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vye ane svam dhAtunA svarasahita antasthAne vRt (OM) Adeza thAya che. 'vyagnanAve0 rU-4z'thI vye dhAtune yak (T) pratyaya A sUtrathI kye nA ye ne samprasAraNa rU Adeza. 'vIryamavo0 4-1-10rU' thI rU ne dIrgha rphe Adeza. 'sanya'zva 4-1-rU' thI vI ne dvitva. 'muLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM ph ne guNa chu Adeza vagere kArya thavAthI vaivAyate Avo prayoga thAya che. artha 237 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraMvAra DhAMke che. cam dhAtune upara jaNAvyA mujaba yak pratyaya. "vahu chup rU-4-14' thI yaj no lopa. A sUtrathI svam dhAtunA ya ne rU Adeza. sim ne upara jaNAvyA mujaba dvitta. dvitvanA pUrvabhAga saMbandhI anAdivyaJjanano 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI lopa. abhyAsamAM rU ne guNa 6 Adeza. sin dhAtune vartamAnAno tiv pratyaya. tiv nI pUrve 'thak tu-5-sto0 4-3-64 thI t () vagere kArya thavAthI saisimIti Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra vitarka kare che .185 cAyaH hI jA1/86A yad pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vAv dhAtune hrI~ Adeza thAya che. vAyu (1117) dhAtune vyagnanA0 rU-4-6' thI vihita yak pratyayano 'vadurlDa supu rU-4-14' thI lopa. A sUtrathI vAy dhAtune Adeza. 'sanyaGazva 4-1-rU' thI ii ne dvitva. 'ba-muLA0 4-1-48' thI abhyAsamAM ph ne guNa 6 Adeza. 'Gazvas 4-1-46' thI abhyAsamAM j ne cU Adeza. vejI dhAtune vartamAnAno ta pratyaya vagere kArya thavAthI zveta: Avo prayoga thAya che. artha- teo be vAraMvAra pUjA kare che. 86 // dvitve hUvaH 4|1|87 // dvitvanA viSayamAM Dve dhAtunA svarasahita antasthAne vRt (3) Adeza thAya che. dve dhAtune 'tumahi rU-4-21' thI san pratyaya. A sUtrathI dvitvanA viSayamAM Dve dhAtunA hai ne vRMtu 3 Adeza. e 3 ne 'tIrthamavo0 4-1-10rU' thI dIrgha OM Adeza. 'sanya'zva 4-1-rU' thI dU ne dvitva. hrasva: 4-1-rU.' thI abhyAsamAM ne hrasva 3 Adeza. 238 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAsamAM ph ne 'horna: 4-1-40' thI n Adeza. 'nAmyantasthA0 2rU-19' thI san nA s ne r Adeza vagere kArya thavAthI khudUSati Avo prayoga thAya che. artha- bolAvavAnI IcchA kare che.II87|| Nau Ga-sani 4 / 1188 // OM pratyaya athavA to sattu pratyaya che paramAM jenA evA nAi pratyayanA viSayamAM Dve dhAtunA svarasahita antasthAne vRt (4) Adeza thAya che. A sUtrathI 6 paraka ane san puraka ni pratyayanA viSayamAM dhAtunA hai ne dhRta - 3 Adeza. e 3 ne rIrthamavo0 4-1-10rU' thI dIrgha OM AdezathI niSpanna hU~ dhAtune protkR0 rU-4-20' thI pi pratyaya. yinta hU dhAtune adyatanIno vi pratyaya. vi nI pUrve ni-tri60 rU-4-18' thI 36 pratyaya. 'krituiH po0 4-1-1' thI hU~ ne dvitva. 'sva: 4-1-20' thI abhyAsamAM OM ne hrasva 3 Adeza. zahorna: 41-40' thI abhyAsamAM ph ne n Adeza. ga+dUr++t A avasthAmAM 'nAmino. 4-3-14 thI hU~ nA OM ne vRddhi sau Adeza. bau ne 'ovIto0 6-2-24' thI Av Adeza. bAvu nA A ne 'jIvAttvasthA0 4-2-3' thI hrasva jJa Adeza. 'asamAna04-1-6rU' thI dvitvanA pUrvabhAga gu ne sad bhAva. 'ruSorthIrtho0 4-1-64' thI khu nA 3 ne dIrgha OM Adeza. 'kheniTi 4-3-83' thI zi no lopa vagere kArya thavAthI samUhavat Avo prayoga thAya che. artha- bolAvarAvyuM. pitta hU~ dhAtune 'tumanvi0 3-4-21' thI san pratyaya. 'sanyaGazva 4-1-rU' thI hU~ ne dvitva. upara jaNAvyA mujaba abhyAsamAM OM ne ratva 3 ane haiM ne h t Adeza. hU~ dhAtunA hra ne vRddhi bau Adeza. bau ne lAv Adeza. 'stAghazito0 4-4-32' thI san pratyayanI pUrve T. khuhAvuM + $ + $ + sa A avasthAmAM ri nA rU ne 'nAmino0 4-rU-1' thI guNa 6 Adeza. e 6 ne 'ato 6-2-2rU' thI gay Adeza vagere kArya thavAthI 239 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuhAvayiti Avo prayoga thAya che. artha- bolAvavAnI IcchA kare che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - A sUtranA viSayamAM pUrva sUtra (4-187) thI dvitva siddha hovA chatAM vyartha banatuM A sUtranuM praNayana jaNAve che ke dvitva nimittaka san pratyayAdi ane tenI pUrveno dve dhAtu A benI vacce nAi pratyaya sivAya anya pratyayanuM vyavadhAna nahIM hovuM joIe, tethI Ayamiti A arthamAM AvaLa nAmane vacanuM pratyayAdi kAryathI niSpanna vAvIya dhAtune sattu pratyaya vagere kArya thavAthI niAyaLIyiSati Avo prayoga thAya che. ahIM dvityanimittaka san pratyaya ane dve dhAtu e benI vacce vanuM pratyayAdinuM vyavadhAna hovAthI ve dhAtunA ve ne 'kritve : 4-1-87' thI paNa samprasAraNa thatuM nathI. II88 // zve va 4|1|89 // OM athavA satna pratyaya che paramAM jenA evA / i pratyayanA viSayamAM vi dhAtunA svarasahita antasthAne vikalpathI vRMtu (3) Adeza thAya che. 3 paraka ane sar paraka nAi pratyayanA viSayamAM A sUtrathI svi dhAtunA vi ne 3 Adeza. 'dIrghamavo0 4-1-10rU' thI e 3 ne dIrgha AdezathI niSpanna zU dhAtune 'prayovastR. rU-4-20' thI pi pratyayAdi kArya thavAthI zUzavat Avo prayoga thAya che. (juo mU. naM. 4-6-87 mAM nUhavata) vikalpapakSamAM A sUtrathI vi dhAtunA vi ne dhRtu 3 Adeza na thAya tyAre ga+fzva+vUi+-+tu A avasthAmAM bhyi ne dvitva. 'vyagnanasyA0 4-1-44' thI abhyAsamAM anAdi vyaJjanano lopa... vagere yathAprApta kArya thavAthI bahavat nI jema ja azizvavat Avo prayoga thAya che. temaja vitta zU dhAtune tumanvi0 3-4-21' thI san pratyayAdi kArya nauka-ni 4-1-88 mAM jaNAvyA mujaba thavAthI zuzAvayiti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM vi dhAtunA vi ne 240 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI vRta Adeza na thAya tyAre ai dhAtune san pratyayAdi kArya yathAsaMbhava thavAthI zizyAyiSati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vadhAryuM. vadhAravAnI IcchA kare che. ICI vA parokSA - yaGi 411 / 90 // parIkSA no pratyaya temaja ya pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA thvi dhAtunA svarasahita antasthAne vikalpathI kRta (3) Adeza thAya che. thvi dhAtune parokSAno vuiM pratyaya. A sUtrathI 4i dhAtunA vi ne vRta 3 Adeza. e 3 ne "tIrSakavo. 4-1-10rU' thI dIrgha ka Adeza. kirdhAtuH 0 4-1-1' thI zU ne dvita. "svaH 4-1-rUra thI abhyAsamAM 5 ne hasva 3 Adeza. "nAmano. 4--17 thI javuM pratyayanI pUrvenA 5 ne vRddhi zrI Adeza vagere kArya thavAthI zuzava Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ucca dhAtunA vi ne vRta Adeza na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba trui ne dvitva. "vyagnanayA4-7-44' thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. vuiM nI pUrvenA DuM ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI zizyAya Avo prayoga thAya che. arthavadhyuM. thvi dhAtune "vyagnanA rU-4-' thI yak pratyaya. A sUtrathI 4i nA vi ne (vRta) Adeza. upara jaNAvyA mujaba e 3 ne dIrgha 5 Adeza. "sanuDizya 4--rU' thI zU ne dvitva. abhyAsamAM 5 ne "bApuI4--48' thI guNa no Adeza vagere kArya thavAthI zozyakti Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM ucca dhAtunA vi ne A sUtrathI vRt Adeza na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba bdhi ne dvita. abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. abhyAsamAM huM ne guNa ! Adeza. vuiM nI pUrvenA rU ne " vIa0 4-3-108' thI dIrgha { Adeza vagere kArya thavAthI zethvIte Avo prayoga thAya che. artha- vAraMvAra vadhe che. IIST . 241 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAyaH pI 4||11|| parokSA no pratyaya ane yak pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vyAy dhAtune U Adeza thAya che. A+ppAyu (80) dhAtune parokSAmAM 6 pratyaya. A sUtrathI thAvuM dhAtune pa| Adeza. 'virdhAtu:0 4-1-1' thI pI ne dvitva. hrasvaH 4-1-rU.' thI abhyAsamAM ph ne svarU Adeza. 'yone0 2-1-16' thI 6 pratyayanI pUrvenA rphe ne y Adeza.... vagere kArya thavAthI viSe Avo prayoga thAya che. artha- thoDuM vadhyuM. ga+thAvuM dhAtune 'vyagnanAve rU-4-1' thI vihita yak pratyayano 'vartuo supu rU4-14' thI lopa. A sUtrathI bApU dhAtune pa| Adeza. 'sanyaGazva 41-rU' thI pI ne dvitva. 'muLA 4-1-48' thI abhyAsamAM U~ nA ph ne guNa 6 Adeza. pepI dhAtune vartamAnAno ta pratyaya... vagere kArya thavAthI pepIta: Avo prayoga thAya che. artha- teo be vAraMvAra thoDA vadhe che. II89|| ktayoranupasargasya 4 |1| 92 // TM ane vatu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA upasargarahita dhyAyu (80) dhAtune | Adeza thAya che. thAr dhAtune 'h-hvatU -9174' thI n (a) ane vatu (va) pratyaya. A sUtrathI thAy dhAtune | Adeza. 'sUvatyAghotiH 4-2-70 thI TM ane vastu pratyayanA Adya tu ne r Adeza vagere kArya thavAthI pIttam ane pIttavan mulam Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - jADuM mukha. jADuM mukha. anupasthiti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba upasargathI rahita ja thAy dhAtune; tenI paramAM TM ane vatu pratyaya hoya to | Adeza thAya che. tethI pra+khyA dhAtune upara jaNAvyA muMjaba TM pratyaya. hra 242 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayA t ne maiM Adeza. 'dhvo: va0 4-4-121' thI y no lopa vagere kArya thavAthI prayAno meghaH Avo prayoga thAya che. ahIM upasarga sahita vyAy dhAtune A sUtrathI U~ Adeza thato nathI. artha- vadhelo megha. KRI AphroDanyUsoH 4|1|13/ andhu (kuvo) ane thar (stana) artha gamyamAna hoya to gAj upasargathI paramAM rahelA vyAy dhAtune tenI paramAM ane vatu pratyaya hoya to | Adeza thAya che. A+UAy dhAtune '- varte 6-1-174' thI hra (tA) pratyaya.. 'sUyatyAghovitaH 4-2-70' thI TM pratyayanA tU ne g Adeza. A sUtrathI cAN dhAtune | Adeza vagere kArya thavAthI bApIno'nyuH ane bApInamUdha: Avo prayoga thAya che. arthakramazaHmoTo kuMvo. moTuM stana. adhUdhasoriti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bandhu ane dha artha gamyamAna hoya to ja jJA+sthAp dhAtune tenI paramAM TM ane vastu pratyaya hoya to | Adeza thAya che. tethI bALAnazvandraH ahIM nyu ane dham artha gamyamAna na hovAthI thAy dhAtune A sUtrathI U~ Adeza thato nathI. (juo sU.naM. 4-7-12 mAM prAna:) artha- pUrNa candra. JADa Dveti niyamAt - prApyAnamUdhaH A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gandhu ane dham artha gamyamAna hoya to bAph ja upasargathI (bAph upasargathI paNa nahIM) paramAM rahelA vyAy dhAtune; tenI paramAM rU ane vastu pratyaya hoya to | Adeza thAya che. tethI prApyAnamUtha: ahIM vAyu dhAtu tra ane nA upasargathI (mAtra Japh ja upasargathI nahIM) paramAM hovAthI tene A sUtrathI vI Adeza thato nathI. artha- moTuM stana. ahIM sarva vArSa sAvadhAraLam A nyAyanA AzrayaNathI AAka va Avo niyama abhipreta che. anyathA niyama viSayaka praznanuM pradarzana asagata thaze. IILII 243 = Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sphAyaH sphI vA 41 / 94 // che ane jIvatu pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelA , (804) dhAtune vikalpathI sthI Adeza thAya che. sthAvuM dhAtune jI-jIvat -9-974 thI 9 ane jIvatu pratyaya. A sUtrathI wAyu dhAtune # Adeza... vagere kArya thavAthI sthItaH ane tavAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI waa dhAtune cha Adeza na thAya tyAre "vo. va8 4-4-129 thI chAyu dhAtunA anya yu no lopa vagere kArya thavAthI ta: jItavAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - puSTa - suMdara puSTa - suMdara.fie4mAM prasamaH styaH stI. 4 / 1 / 95 // pram (ka+sa) - A pramANe upasargasambandhI samudAyathI paramAM rahelA (40) dhAtune tenAthI paramAM jI ane vadhu pratyaya hoya to stI Adeza thAya che. pra+samu + ii dhAtune "-vahU -9-974 thI @ ane vadhu pratyaya. A sUtrathI lai dhAtune strI AdezAdi kAya thavAthI pravaMtItaH ane prasaMtItavAnuM A prayoga thAya che. artha(baMneno) - avAja kayo. prasa ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jI ane vadhu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA prasan - A upasarga samudAyathI ja paramAM rahelA pratye dhAtune stI Adeza thAya che. tethI samuw+tye dhAtune upara jaNAvyA mujaba je pratyaya. kAtu sacca0 4-2-1' thI che ne mA Adeza. "gnanA 4-2-79' thI # nA tu ne 6 Adeza. ItyAdi kArya thavAthI prasthAna: Avo prayoga thAya che. ahIM prasa thI paramAM ii dhAtu na hovAthI A sUtrathI tene stI Adeza thato nathI. artha- avAja karyo. IIST 24 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAt tazca mo vA 411 / 96 // kevala upasargathI paramAM rahelA ii dhAtune, tenI paramAM zuM ane jIvatu pratyaya hoya to tI Adeza thAya che ane tyAre che tathA jIvatu pratyayanA Adya tu ne 6 Adeza vikalpathI thAya che. pratye dhAtune m-pvat -9-974' thI che ane vadhu pratyaya. A sUtrathI dhAtune strI Adeza. tenA yogamAM ja ane vadhu pratyAyanA Adya tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI prastI: prastImavAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM upara jaNAvyA mujaba che ane jIvatuM pratyAyanA Adya tu ne A sUtrathI mu Adeza na thAya tyAre prastItaH ane prastItavAna Avo prayoga thAya che. artha- (banneno) - bolyo athavA bhego thayo .II dA H zamUrti-sparze rAsparze kALA mUrti eTale kAThinya. (ghaTTa thavuM te) drava dravyonuM kAThinya artha gamyamAna hoya temaja sparza (ahIM sparza ane sparzavad ubhayanuM grahaNa sparza padathI karAyuM che.) artha gamyamAna hoya to rU dhAtune (606) tenI paramAM ja ane jIvatu pratyaya hoya to zA Adeza thAya che. zI AdezanA yogamAM sparza bhinna viSaya hoya to jI ane vadhu pratyayanA Adya tu ne 6 Adeza thAya che. 2 dhAtune " vat 1--174" thI che ane jIvatu pratyaya. A sUtrathI dhAtune zI Adeza. spazabhinna kAThinyanA viSayamAM zI AdezanA yogamAM A sUtrathI che ane jIvatu pratyayanA Adya tuM ne ? Adeza vagere kArya thavAthI zInam ane zAnavat kRtam Avo prayoga thAya che. artha (baMneno) thIjeluM ghI. AvI ja rIte sparza ane sparzavat nA viSayamAM 9 dhAtune A sUtrathI zA AdezAdi kArya thavAthI zItaM vartata (sparzano viSaya * 245 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che.) ane zIto vAyu. (ahIM sparzavAnuM viSaya che. ) Avo prayoga thAya che. ahIM upara jaNAvyA mujaba sparza no viSaya hovAthI tu ne ? Adeza thato nathI. arthakramaza - ThaMDI che. ThaMDo pavana. ISaa - prateH 41198 // . 9 ane jIvatu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA prati upasargathI paramAM rahelA ce dhAtune zA Adeza thAya che. ane zi AdezanA yogamAM che ane vadhu pratyayanA Adya tu ne ? Adeza thAya che. prati+ dhAtune "-veTU -9-974 thI che ane jIvatuM pratyaya. A sUtrathI the dhAtune zA Adeza temaja zA AdezanA yogamAM che ane vadhu pratyayanA Adya ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI pratizInanuM ane pratizIvAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramaza- sardIthI pIDA pAmyo. sardIthI pIDA pAmyo. 18 vA'bhyavAbhyAm 41199 // ma ane nava upasargathI paramAM rahelA 3 dhAtune tenI paramAM jI ane vadhu pratyaya hoya to vikalpathI zI Adeza thAya che. zA AdezanA yogamAM che ane vadhu pratyayanA Adya tu ne sparzano viSaya na hoya to - Adeza thAya che. mithe dhAtune "-vahU --974 thI che ane vadhu pratyaya. A sUtrathI idhAtune zI Adeza. tenA yogamAM jI ane vadhu pratyayanA Adya tuM ne Adeza.... vagere kArya thavAthI fmazIna ane mizInavAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI Adeza na thAya tyAre phI dhAtunA che ne "kAuththa0 42-1' thI nA Adeza. zregnanIoN0 4-2-79' thI jI ane vadhu pratyayanA Adya tu ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI maracAnaH ane 246 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maracAnavAnuM Avo prayoga thAya che. artha (baMneno) - pIgaLelI vastu TharI. upara jaNAvyA mujaba sava+ dhAtune # ane vadhu pratyayAdi kArya thavAthI mavazanam vazyAnam him ane mavazanavAnuM kavarAvavAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH pIgaLeluM hima TharyuM. pIgaLelI vastu TharI. II II ja kRtaM vizIre jAvA 001 vivuM (vA) ane kSIra arthamAM zrA (1066 - 2013) tathA . (46) dhAtune tenI paramAM je pratyaya hoya to zuM AdezanuM nipAtana karAya che. zrA ane zra dhAtune " vat -1-074' thI pratyaya. A sUtrathI zrA ane zu dhAtune zuM Adeza vagere kArya thavAthI kRtaM viH kRtaM kSIram svayameva Avo prayoga thAya che. arthakramaza - ghI svayaM garama thayuM. dudha svaye garama thayuM. granthakArazrInA mate zrA ane zra dhAtu karmakattamAM (akarmaka) pAkasvarUpa arthanA vAcaka che. anya vaiyAkaraNo e baMne dhAtune sakarmaka paNa mAne che. ravi kSIra ti hin? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba viSNu ane kSIra ja arthamAM zrA ana che dhAtune tenI paramAM pratyaya hoya to zuM AdezanuM nipAtana karAya che. tethI zrA yevALu: ahIM vivuM ane kSIra arthathI bhinna thavAnu arthamAM zra ane zrA dhAtune zuM Adeza thato nathI. zrA ane zra dhAtune upara jaNAvyA mujaba je pratyaya. "sAta sacca0 4-2-1' thI 8 dhAtunA che ne A Adeza. "vyagnanA70 4-2-79' thI jI pratyayanA tu ne Adeza. 7 ne "kRvatra ra-rU-63 thI Adeza. zALA nAmane strIliMgamAM 'kAn ra-4-18' thI zApu pratyayAdi kArya thavAthI zALA Avo prayoga thAya che. artha- rAba raMdhAvI. 100 247 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrapeH prayoktraikye 4|1|101 // prayojaka kartAnuM aikya hoya arthAt prayojaka kartAnA vyApAranI vivakSAmAM eka ja vAra ri pratyaya thayo hoya to; pritvavAnta zrA ane zra dhAtune; tenAthI paramAM rU pratyaya hoya to viSu ane kSIra arthamAM zR AdezanuM nipAtana karAya che. zrAti zrAvati vA haviH kSIra vA svayameva tathaitreLa prAyukhyata A arthamAM 'praznotR0 rU-4-20' thI vihita pi pratyayAnta zrA ane thai dhAtune TM - vatu 1-1-174' thI TM pratyaya. zrA+vRi+tta ane zre+vUi+TM A avasthAmAM 'bat sA0 4-2-1' thI dhai dhAtunA che ne A Adeza. ri nI pUrve 'atti-rIchI0 4-2-21' thI ju no (pu no) Agama. zrA nA bA ne "paTAve vo 4-2-24' thI hrasva jJa AdezathI niSpanna vi+o A avasthAmAM pi dhAtune A sUtrathI thru AdezanuM nipAtana vagere kArya thavAthI jIta vi: kSIra vA caitreLa Avo prayoga thAya che. artha- caitra dvArA ghI athavA dudha garama karAyuM. viHkSI phleva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prayoktAnuM aikya hoya to vRi pratyayAnta zrA ane thai dhAtune tenAthI paramAM TM pratyaya hoya to rUviSe ane kSIra ja arthamAM zR AdezanuM niAtana karAya che. tethI pitA yavAnU: ahIM vi dhAtune yavAnU arthamAM A sUtrathI x Adeza thato nathI. upara jaNAvyA mujaba zrapita A avasthAmAM ta nI pUrve stAghazi. 4-4-32' thI r. 'seyo: 4-3-84' thI pi no lopa. pita nAmane 'JAt 2-418' thI Avu pratyayAdi kArya thavAthI pitA Avo prayoga thAya che. artha- (caitrAdi varDa) rAba raMdhAI gaI. prayojaivalya vRti vimU? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prophtAnuM aikya hoya to ja ri pratyayAnta zrA ane thai dhAtune tenI paramAM TM pratyaya hoya to viz ane kSIr arthamAM zR AdezanuM niAtana karAya che. tethI zrapita vizvatraMLa maitre ahIM bevAra nlRi pratyaya vihita hovAthI arthAt 248 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayojaka kattanuM aikaya na hovAthI A sUtrathI zrA dhAtune zuM AdezanuM nipAtana karAtuM nathI. zrI dhAtune upara jaNAvyA mujaba [i pratyaya. niTi 4-rU-8rU" thI pUrva Li no lopa. upara jaNAvyA mujaba jInI pUrve rU. 2 nA rU no (dvitIya |i no ) lopa thavAthI pita" Avo prayoga thAya che. artha- maitre caitra dvArA ghI garama karAvyuM. ll100 * kRta ( 4102. pUrva sUtromAM jaNAvelA svarasahita antasthAne r 3 ane Adeza svarUpa je vRta - sajhAra thAya che. - te eka vAra ja thAya che. san + e dhAtune karmamAM vartamAnAno te pratyaya. "vaH ziti rU-4-70" thI te pratyayanI pUrve vaya (3) pratyaya. e dhAtunA che ne "nAra va:04-172 thI 3 Adeza. "sarSa0 4--10rU' thI 3 ne huM Adeza. san + vI + vatte A avasthAmAM vI ne "vaLAvi. 4-1-72' thI pharIthI samrasAraNa - AdezanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thavAthI savIrti Avo prayoga thAya che. artha - DhaMkAya che. 10rA dIrghamavontyam 4 / 1 / 103 // re dhAtune choDIne anya dhAtusambandhI anya tRta rU 3 ane 4 ne, dIrgha 5 ane kRAdeza thAya che. jA dhAtune 'ppvat 1-7-174 thI pratyaya. 'cazmA tA4--70 thI pratyayanA tuM ne ? Adeza. "jA vyadhaH viti 4-1-81' thI khyA nA yA ne ? Adeza. A sUtrathI e rU ne dIrgha huM Adeza vagere kArya thavAthI nInaH Avo prayoga thAya che. artha- ghaTelo. savA rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba te dhAtune choDIne ja anya dhAtunA svarasahita antasthAne vihita anya vRt (prasAraNa) ne dIrgha Adeza thAya che. - 249 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI re dhAtune upara jaNAvyA mujaba je pratyaya. "nAviva:0 4-172' thI ve ne vRta 3 Adeza. e 3 ne A sUtrathI dIrgha Adeza na thavAthI ta: Avo prayoga thAya che. artha- vINeluM. atyaMti nUi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba re dhAtuthI bhinna dhAtunA svara sahita antasthAne vihita anya ja vRti ne dIrgha Adeza thAya che. tethI vadhu dhAtune # pratyaya. "svare I che 4-1-80" thI vadhu dhAtunA va ne 3 Adeza. e 3 anya na hovAthI tene A sUtrathI dIgha Adeza na thavAthI suta: Avo prayoga thAya che. artha- uMghelo. 10rUpA svara - dana- manoH sani zuTi 41104 ghu varNa che AdimAM jenA evo sana pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svarAna dhAtunA nuM ane jam dhAtunA svarane dIrgha Adeza thAya che. vi dhAtune 'tumati rU-4-20' thI sanuM pratyaya. svarAnta dhAtu - ri nA rU ne A sUtrathI { Adeza. "sana-ya32 4-1-rU' thI pI ne dvita. : 4--rU' thI abhyAsamAM chuM ne hrasva rU Adeza. nAkhyatta ra-3-15 thI ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI pivIti Avo prayoga thAya che. artha- vaNavAnI IcchA kare che. upara jaNAvyA mujaba rajU dhAtune sanuM pratyaya. A sUtrathI dhAtunA ne Adeza. upara jaNAvyA mujaba hAnuM dhAtune dvitva. vyagnanasyA4-144 thI abhyAsamAM anAdivyajanano lopa. abhyAsamAM bA ne "sva: 4-1-rU2 thI casva na Adeza. "Thorna: 4-1-40deg thI abhyAsamAM dune Adeza. 'ke dina hato. 4-1-rU4 thI 6 nA r ne 6 Adeza. "sacaca 4--52' thI abhyAsamAM ja ne rU Adeza vagere kArya thavAthI nizAMti Avo prayoga thAya che. artha- mAravAnI IcchA kare che. samuI dhAtune upara jaNAvyA mujaba tenuM pratyaya. A sUtrathI ja dhAtunA ne dIrgha A Adeza, mAm dhAtune dvita. abhyAsamAM 250 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdivyajanano lopa -ane ' ne 6 Adeza. abhyAsamAM ma ne rU Adeza vagere kArya thavAthI nirAMte Avo prayoga thAya che. arthamaLavAnI IcchA kare che. zuTIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ghuTuM varNa che AdimAM jenA evo ja tenuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA svarAnta dhAtunA ane haju tathA kam dhAtunA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI viSati ahIM nuM pratyayanI pUrve t hovAthI svarAdi sana (adhuDAdi saT) pratyaya paramAM che tethI tenI pUrve rahelA yu dhAtunA 3 ne A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. (siviSati nI prakriyAdi mATe jAo sU. naM. 4-1-60) //04| to tA 4 105 ghuTu varNa che AdimAM jenA evo sana pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA tat dhAtunA svarane vikalpathI dIrgha Adeza thAya che. tenuM dhAtune "tumati rU-4-20' thI san pratyaya, A sUtrathI ta6 dhAtunA na ne dIrgha nA Adeza. "sana vaccha 4-1-rU' thI tAn ne dvita. abhyAsamAM anAdi vyajanano yajJanasyA4-1-44' thI lopa. "sva: 4-1-rU' thI abhyAsamAM mA ne hava A Adeza. e ne "sacasya 4-1-12' thI rU Adeza vagere kArya thavAthI titasati Avo. prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tanuM dhAtunA 3 ne dIrgha aa Adeza na thAya tyAre titaMti Avo prayoga thAya che. artha- vistAra karavAnI IcchA kare che. yurIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ghuTu vaNa jenA AdimAM che - evo ja sanuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA tanu dhAtunA svarane vikalpathI dIrgha Adeza thAya che. tethI tiniti ahIM tan dhAtunI paramAM nuM pratyayanI pUrve vRdha-prazna 4-4-47deg thI vihita t hovAthI svarAdi tenuM pratyaya paramAM che. jethI A sUtrathI ta6 dhAtunA svarane dIrgha nA Adeza thayo nathI. 101 - 251 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramaH katvi vA 41106 // ghuTuM varNa che AdimAM jenA evo vA (vA) pratyaya paramAM hoya to; tenI pUrve rahelA nuM dhAtunA svarane vikalpathI dIrgha Adeza thAya che. zam dhAtune "bAvAje 1-4-47' thI vakvA pratyaya. A sUtrathI meM dhAtunA 5 ne dIrgha nA Adeza vagere kArya thavAthI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI m nA ja ne dIrgha nA, Adeza na thAya tyAre jyA Avo prayoga thAya che. zuTIrvaka A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yuti ja vartI pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA n dhAtunA ne dIrgha kA Adeza thAya che. tethI +vA A avasthAmAM hito vA 4-4-4ra' thI vA nI pUrve DuM vagere kArya thavAthI mitvA Avo prayoga thAya che. ahIM dhuDAdi vaktA pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI meM dhAtunA 3 ne dIrgha nA Adeza thato nathI. artha- cAlIne. 20ddA ahan-paJcamasya kvi-kGiti 4 / 1 / 107 // hanuM dhAtune choDIne anya vargIya pagyamavarNa che antamAM jenA evA dhAtunA svarane; tenI paramAM vizva pratyaya athavA dhuDAri jitu ke ti pratyaya hoya to dIrgha Adeza thAya che. prakzan dhAtune "vizva6 - - 148' thI vivapU () pratyaya. A sUtrathI zam dhAtunA ne dIrgha nA Adeza vagere kArya thavAthI prazanuM Avo prayoga thAya che. (prazAm nAmane si pratyaya. "tIrtha. 1-4-4' thI ti no lopa. "nonovoDya ra-167 ' thI 6 ne ? Adeza) artha- upazama pAmanAra. zam dhAtune " tU -9-974 thI pratyaya. A sUtrathI zam dhAtunA ma ne dIgha sA Adeza vagere kArya thavAthI zAnta: Avo prayoga thAya che. arthaupazama pAmelo. zam dhAtune "vyagnanAdde rU-4-2' thI vihita ya 252 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI pratyayano 'vahuo supU rU-4-14' thI lopa. 'sanya'bdha 4-1-2' zam ne dvitva. abhyAsamAM 'vyagnanasthA0 4-1-44' thI anAdivyaJjanano lopa. 'mutonu. 4-1-16' thI abhyAsanA ane mu no Agama. tau muI0 1-3-14' thI mu nA maiM ne anusvAra. zaMzam dhAtune tat pratyaya. tat pratyayane 'zivavit 4-3-20' thI vivuM bhAva. A sUtrathI zam nA Ja ne dIrgha nA Adeza. 'nAM ghuDjha 1-3-31' thI g ne anunAsika n Adeza... vagere kArya thavAthI zaMzAnta: Avo prayoga thAya che. arthateo be vAraMvAra zAnta thAya che. = paJcamasyeti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizva pratyaya athavA dhuDAdi vistR ke kti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA han dhAtuthI bhinna vargIya pazcama varSAnta ja (vyaMjanAnta mAtra nahIM) dhAtunA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI pavavA ahIM dhuDAdi kit jvA pratyaya paramAM hovAM chatAM paN dhAtunA maiM ne A sUtrathI dIrgha bA Adeza thato nathI. (varSe dhAtune 'prAvAo 1-4-47' thI vatttA pratyaya. 'ghana jhAm 2-1-86' thI 6 ne d Adeza...) artha rAMdhIne ahanniti kim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizva athavA dhuDAdi vistR ke ti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vargIya pazcamavAnti 'hanuM dhAtuthI bhinna ja dhAtunA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI vRtra + hanu dhAtune brahma-mULa0 -9-961' thI vip (0) pratyayAdi kAryathI niSpanna vRtranuM nAmane saptamIno ki pratyaya. 'vA0 2-3-76' thI har nA s ne N Adeza vagere kArya thavAthI vRtraLi Avo prayoga thAya che. ahIM s nA 6 ne tenI paramAM vipu pratyaya hovA chatAM A sUtrathI dIrgha bA Adeza thato nathI. artha - IndramAM, ghuMTIleva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizva pratyaya athavA dhuDAdi ja Ritu ke ti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA hanu dhAtune choDIne anya vargIya pazcama varNa jenA antamAM che te dhAtunA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI yam dhAtune karmamAM tai 253 - Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "vaH ziti rU-4-70" thI te pratyayanI pUrve ti vaya (3) pratyaya. te ja pratyaya dhuDAdi na hovAthI ya dhAtunA ne A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. jethI ya Avo prayoga thAya che. artha vaza karAya che. 90nA. anunAsike ca cch-vaH zUTa 4111108 // anunAsika jenA AdimAM che - evo pratyaya; vizva pratyaya ane dhuDAdi (dhum varNa che AdimAM jenA teo pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA dhAtunA ne zuM Adeza tathA 3 ne t Adeza thAya che. pra dhAtune "na-svara0 1--81' thI bhAvamAM pratyaya. A sUtrathI ne zuM Adeza vagere kArya thavAthI praznaH Avo prayoga thAya che. arthapUchavuM te. prar dhAtune "vighu vR60 1-2-81' thI vizva (6) pratyaya. ane pra dhAtunA sa ne dIrgha kA Adeza. A sUtrathI pra dhAtunA va ne Adeza. prAza nAmanI sAthe zadra nAmane samAsAdi kArya thavAthI zaddhAzI Avo prayoga thAya che. artha- zabda pUchanArA . prardU dhAtune jI- vat 1-1-174' thI che pratyaya. A sUtrathI phru ne zuM Adeza. prada drastha0 4-1-84 thI prak nA ra ne vrata - Adeza. "vana-mRga0 2-1-87 thI za ne 6 Adeza. 6 nA yogamAM tavazya. -3-60" tu. ne t Adeza ...vagere kArya thavAthI pRSTha: Avo prayoga thAya che. arthapuchAyo. vuiM dhAtune uNAdino manuM pratyaya. A sUtrathI sid dhAtunA ne 5 (5) Adeza. e ka ne "nAmano 4-3-' thI guNa go Adeza. va0i 1-ra-ra0' thI rU ne zuM AdezAdi kArya thavAthI comA Avo prayoga thAya che. artha- dajI (sIvanAra). kSati dhAtune "viva6 -1-148' thI vizva (6) pratyaya. A sUtrathI vivuM nA 6 ne r (5) Adeza. upara jaNAvyA mujaba DuM ne | Adeza.... vagere kArya thavAthI akSaghu: Avo prayoga thAya che. artha - pAsAthI ramanAra. vivuM dhAtune - 254 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba ae pratyaya. A sUtrathI v ne r AdezAdi kArya thavAthI dhUta: Avo prayoga thAya che. artha - jAgAra. 108 // mavyavi - zrivijvari - tvarerupAntyena 4 / 1 / 109 // anunAsika che AdimAM jenA evo pratyaya; vizva pratyaya ane dhuDAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA mavuM av trivuM khva ane tvar dhAtunA v ne upAnya varNanI sAthe TU () Adeza thAya che. mav (480) dhAtune uNAdino manU pratyaya. A sUtrathI mavu nA bavuM ne T (3) Adeza. "nAmino. 4-rU-1' thI ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI momA Avo prayoga thAya che. artha- bAMdhanAra. mavuM dhAtune 'vivuM 1-1-148' thI vivuM (0) pratyaya. A sUtrathI mavuM nA gavu ne d Adeza vagere kArya thavAthI mU: Avo prayoga thAya che. artha bAMdhanAra. mavuM dhAtune 'nniyAMtti: 6-3-11' thI tti(ti) pratyaya. A sUtrathI maL dhAtunA av ne t (OM) Adeza... vagere kArya thavAthI mUtiH Avo prayoga thAya che. artha- bAMdhavu te. navU dhAtune (481) uNAdino man pratyaya. A sUtrathI av dhAtune d Adeza. upara jaNAvyA mujaba ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI gomA Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte av dhAtune uNAdino maiM pratyaya thavAthI Jom Avo prayoga thAya che. artha- (baMnneno) - rakSaNa karanAra. Jav dhAtune upara jaNAvyA mujaba vipu (0) ane tti pratyaya. A sUtrathI JavU dhAtune r () AdezAdi kArya thavAthI : ane tiH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- rakSaNa karanAra. rakSaNa karavuM te. triv (116) dhAtune uSNAdino man pratyaya . A sUtrathI trivU dhAtunA v ne r (OM) Adeza. upara jaNAvyA mujaba " ne guNa no Adeza vagere kArya thavAthI zronA Avo prayoga thAya che. artha- sukanAra. AvI ja rIte thivuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba vipu ane tti pratyayAdi 255 - Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya thavAthI kramazaH zUTa ane zUtiH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - sukanAra. sukAvuM te. (2014) dhAtune uNAdino mana pratyaya. A sUtrathI 6 dhAtunA va ne Adeza.... vagere kArya thavAthI gUma Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte 6 dhAtune upara jaNAvyA mujaba vizva (0) ane vitta pratyayAdi kArya thavAthI kramazaH ane mUrti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pIDA pAmanAra. pIDA pAmanAra. pIDA pAmavuM te. AvI ja rIte varlDa (2010) dhAtune uNAdino mana pratyaya. vivadhU pratyaya. ane je pratyaya. A sUtrathI vat dhAtunA va ne 5 (5) Adeza vagere kArya thavAthI anukrame tU tU ane tUrNaH ('mUrjha0 4ra-62 thI nA tu ne 6 Adeza) Avo prayoga thAya che. arthakramazaHutAvaLa karanAra. utAvaLa karanAra. utAvaLa.II901/. rAlluk 4 / 1 / 110 // anunAsika che AdimAM jene evo pratyaya temaja vizva ane yuti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 2 thI paramAM rahelA dhAtu sambandhI chuM ane 6 no lopa thAya che. mu ane turva ( radda ane 471) dhAtune uNAdino manuM pratyaya. temaja "vizva ba9-948' thI vizva (6) pratyaya. A sUtrathI 2 ane 6 no lopa. manuM pratyAyanI pUrvenA upAnta 3 ne loTapA) 4-rU-4 thI guNa go Adeza... vagere kArya thavAthI te mU to ane tUH Avo prayoga thAya che. ahIM vAvenano. ra--6rU' thI muThThuM ane turva nA 3 ne dIrgha ka Adeza thAya che. murNI dhAtune "triya jiM: rU-10" thI jIi pratyaya. turva dhAtane "$ - jIvat -1-174' thI $ pratyaya. A sUtrathI chuM ane huM no lopa. 'vAtamUrkha4-2-62' thI 9 nA tu ne ? Adeza . vagere kArya thavAthI mUrti ane tUf: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - mUcchita. mUcchita. mUccha, hiMsita. hiMsita. hiMsita. 110 256 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niranna-no jo ziti nA 11 ja pratyaya paramAM hote chate je dhAtu aniTu che arthAt je dhAtunI paramAM r thato nathI - te dhAtu sambandhI ane ne tenAthI paramAM thi (6 rUtu che jemAM pratyaya hoya to anukrame jU ane 6 Adeza thAya che. ul dhAtune "pAvAga-. -rU-18' thI ghagu () pratyaya. iita 4-rU-10" thI va nA ne vRddhi mA Adeza. A sUtrathI paN dhAtunA. 7 ne 6 Adeza.... vagere kArya thavAthI pAvaDa: Avo prayoga thAya che. artha rAMdhavuM te. mana dhAtune "jhava i-9-97' thI dhyay () pratyaya. A sUtrathI nuM ne 1 Adeza. "voDhAnyastha 4-3-4' thI munuM dhAtunA 3 ne guNa ko Adeza vagere kArya thavAthI mota thayuM Avo prayoga thAya che. artha - bhogavavA yogya. phreDari rUti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba je pratyaya paramAM hoya tyAre je dhAtuo mari ja che - evA dhAtusambandhI ane zuM ne tenI paramAM pit pratyaya hoya to anukrame va6 ane Adeza thAya che. tethI samu + dhAtune temaja jUnuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba ghagu pratyayAdi kArya thavAthI anukrame so : ane pUna: Avo prayoga thAya che. je pratyaya paramAM hoya to samu+ju dhAtune "tAzito. 4-4-rUra' thI ane jUnuM dhAtune "lito vA 4-4-4ra' thI jI nI pUrve rU vihita hovAthI je pratyaya paramAM hoya tyAre r ane jUna dhAtu nid nathI. jethI paga pratyaya paramAM hovA chatAM tenI pUrve rahelA tAdRza vaghu ane jUnuM dhAtusambandhI ? ane ne anukrame va ane Adeza thato nathI. arthakramazaH - saMkoca pAmavo. bolavuM. II111/ ca - nepAuDayaH savAranA # Adeza karIne cAri gaNapAThamAMnA ca vagere nAmonuM zuM Adeza karIne DAri gaNapAThamAMnA Tu vagere nAmonuM ane 6 Adeza karIne nevi gaNapAThamAMnA ya vagere nAmonuM nipAtana karAya che. - 257 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni+san dhAtune uNAdino 3 pratyaya. A sUtrathI lU ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI caLa: Avo prayoga thAya che. zat dhAtune mAvAga-. -rU-18' thI varga pratyaya. ghoghA4-rU-4' thI 3 ne guNa no Adeza. A sUtrathI lU ne zuM Adeza vagere kArya thavAthI zo: Avo prayoga thAya che. arthakramaza- saMjJA vizeSa. zoka. 3LuM. ane ni+nuM dhAtune upara jaNAvyA mujaba gu pratyaya. A sUtrathI huM ne 6 Adeza tathA nuM ne 1 Adeza vagere kArya thavAthI du: ane cuTu. Avo prayoga thAya che. ul cuTu saMjJAvizeSa che. mit ane vat dhAtune " -9-42' thI mad pratyaya. upara jaNAvyA mujaba rU ne guNa i Adeza. A sUtrathI ne 6 Adeza ane tene ko Adeza vagere kArya thavAthI medha: ane mo: Avo prayoga thAya che. megha ane koI paNa saMjJAvizeSa che. //99rA. ne vacce tI 411 rUA. gatyarthaka vel dhAtunA r ne Adeza thato nathI. vaLyuM dhAtune mAvaIStre 1-3-18' thI karmamAM ghaNuM pratyaya. "nira0 4-1-999' thI prApta, tu ne Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI vaDyuM vaSpatti Avo prayoga thAya che. artha - javA yogya sthAne jAya che. tAviti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gatyarthaka ja vaLyu dhAtunA TU ne va Adeza thato nathI. tethI varuM kASTham ahIM vaLyu dhAtu gatyarthaka na hovAthI tenA TU ne A sutrathI ja Adezano niSedha thato nathI, jethI vaLyuM dhAtunA 6 ne "$niTa 4-9-999' thI va. Adeza thAya che. artha- vAMkuM kASTha. 1993. ne IzAro kAkA 14 yajJanA aga - sAdhana rUpa arthanA vAcaka yajJa dhAtunA ne | Adeza thato nathI. pravanuM dhAtune "pAvAgargo -rU-18' thI ghaga pratyaya. "iita 4-3-10" thI upAnya ne vRddhi mA Adeza. che SniTa 4-9-999 thI nuM ne | AdezanI prApti hatI teno A sUtrathI 258 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSedha vagere kArya thavAthI pagya prayAnAH Avo prayoga thAya che. arthayajJanA pAMca sAdhana vizeSa. yajJAA kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yAga vAcaka ja yanuM dhAtunA n ne Adeza thato nathI. tethI prayAnaH ahIM sthAna vizeSArthaka yanu dhAtunA maiM ne A sUtrathI g Adezano niSedha thato nathI. jethI tte 5 niTa0 4-9-999' thI yan dhAtunA maiM ne r Adeza thAya che. artha- sthAnavizeSa.||1145 ghyaNyAvazyake 4 / 1 / 115 / / Avazyaka - vizeSaNa viziSTa arthano vAcaka ghvat pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA v ane g ne ane r Adeza thato nathI. jhavazyakr ane avazyam+g dhAtune bhinna dyAvazyA0 6-4-26' *nI sahAyathI 'jhavar0 6-1-17' thI dhyabhu pratyaya. iita 4-3-60' thI paN dhAtunA maiM ne vRddhi Ja Adeza. 'mayUra0 rU-9-996' thI tatpuruSa samAsa. 'tte'niTa0 4-1-161' thI 6 ne ane ne j ne g AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha. 'tteDava0 rU-2138' thI lavazyam nA m no lopa vagere kArya thavAthI avazyAghyam ane vazyaratryam Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- avazya rAMdhavA yogya. avazya raMgavA yogya. Avazya kRti vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Avazyaka vizeSaNa viziSTArthaka ja ghyan pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 6 ane g ne ane Adezano niSedha thAya che. tethI pAcamuM ahIM A sUtrathI pa dhAtunA hU~ ne j Adezano niSedha na thavAthI 'niTa0 4-6-111' thI hU~ ne j Adeza thAya che. artha- rAMdhavA yogya. ||115 // = ni prAd yujaH zakye 4|1|116 // zakya artha gamyamAna hoya to nA ane X upasargathI paramAM rahelA yujh dhAtunA nU ne tenI paramAM ghvad pratyaya hoya to TM Adeza thato nathI. niyujh ane yujh dhAtune 'zArve 1-4-rU' nI sahAyathI 'RvarNa0 9-1-17' thI chaLu (5) pratyaya. 'vohapA0 4-3-4' thI yuna 259 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA upAnya 3 ne guNa o Adeza. kaniTa0 4-1-111' thI g ne prApta r Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI niyoncaH ane prayoT: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- jene AjJA karI zakAya te. jeno prayoga karI zakAya te. zakya kRti vhim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zakya artha gamyamAna hoya to ja ni ane tra upasargathI paramAM rahelA yujh dhAtunA n ne tenI paramAM ghvad pratyaya hoya to g Adeza thato nathI. tethI zakya artha gamyamAna na hoya tyAre niyonya: nA sthAne niyonyaH Avo prayoga thAya che. ahIM yujh dhAtunA n ne A sUtrathI g Adezano niSedha thato nathI. jethI 'niTa0 4-1-199' thI j ne g Adeza thayo che. artha- AjJA karavAne ISTa. (parantu karI Aslu Ag Hell. ) 1199&|| bhujo bhakSye 4|1|117 // mahtva artha gamyamAna hoya to mug dhAtunA j ne; tenI paramAM ghvag pratyaya hoya to maiM Adeza thato nathI. mukh dhAtune 'RvaLa0 1-1-17' thI dhvad pratyaya. 'thorupA0 4-3-4' thI upAnya 3 ne guNa o Adeza. mun dhAtunA n ne tai'niTa 4-1-111' thI prApta g Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI monyaM yaH Avo prayoga thAya che. artha- khAvA yogya dudha. makSya kRti vhim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bhakSya artha gamyamAna hoya to ja mun dhAtunA maiM ne; tenI paramAM ghvag (7) pratyaya hoya to r Adezano niSedha thAya che. tethI monyA mUH ahIM bhakSya artha gamyamAna na hovAthI A sUtrathI mug dhAtunA n ne r Adezano A sUtrathI niSedha thato nathI. jethI tte'niTa0 4-1-111' thI g ne r Adeza. bhogya nAmane 'gAt 2-4-18' thI Avu pratyayAdi kArya thavAthI meLyA Avo prayoga thAya che. artha- bhogavavA yogya pRthvI. 1175 -ya-pravaH 4|1|118|| ghdhaLU pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vaN yan ane pravar 260 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtunA N ne r ane hU~ ne r Adeza thato nathI. caN yanu ane pravac dhAtune 'jhavar0 1-1-17' thI ghvaLu (T) pratyaya. 'iita 4-rU-10' thI upAnya ane vRddhi aa Adeza. 'niTa0 4-1-111' thI r ne prApta j ane g ne prApta Adezano A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI tyAkhyaH yAnyaH ane pravAsthyaH Avo prayoga thAya che. arthakramazaHtyAga karavA yogya. yajJa karavA yogya. pravacana yogya.118|| vaco'zabdanAmni 4 1 / 119 // = zabdane choDIne anyanI saMjJAno viSaya hoya to varSe dhAtunA r ne; tenI paramAM vyag (va) pratyaya hoya to Adeza thato nathI. varSe dhAtune 'jhavan0 1-1-17' thI r pratyaya. 'Aiti 4-rU-10' thI upAnya a ne vRddhi jJa Adeza. 'niTa0 4-1-111' thI cU ne k AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI vAttvam Avo prayoga thAya che. artha- artha. azadvanAnIti vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zabdabhinnanI ja saMjJAno viSaya hoya to var dhAtunA hU~ ne tenI paramAM ghvar pratyaya hoya to Adeza thato nathI. tethI zabdanI saMjJAnA viSayamAM vAyam, Avo prayoga thAya che. ahIM varSe dhAtunA hU~ ne A sUtrathI Adezano niSedha na thavAthI ''niTa0 4-1-111' thI 6 ne Adeza thayo che. artha- vAkya. (pada samudAya.) II1165 bhuja- nyubjaM pANi-roge 4|1|120 // mun ane ni+ab dhAtune paN pratyayAdi kArya karIne anukrame Atha ane roga arthamAM anukrame muLa ane yughna nAmanuM nipAtana karAya che. mun ane niog dhAtune 'mAvA'rgo: 1-3-18' thI dhak pratyaya. mun dhAtunA 3 ne yo0 4-3-4' thI guNa au AdezanI prApti hatI. se'niTa0 4-1-111' thI n ne r AdezanI prApti hatI ane v ne 'cA0 4-7-112' thI OM AdezanI prApti hatI. teno A 261 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI niSedha vagere kArya thavAthI muLa: pALiH ane cuLo : Avo. prayoga thAya che. arthakramazaH - hAtha. roga. I12vA vIrun - nyagrodhau 4 / 1 / 121 // vizvadhu pratyayAna virud dhAtunA anya ne 6 Adeza karIne temaja cam avyaya pUrvaka had dhAtune savuM pratyaya karIne tenI pUrvenA Tu ne 6 Adeza karIne anukrame vIghu ane cogha nAmanuM nipAtana karAya che. virud dhAtune vivadhu -9-948' thI vizva (2) pratyaya. A sUtrathI ha dhAtunA Tu ne 6 Adeza. vi nA DuM ne daI { Adeza vagere kArya thavAthI vadhu Avo prayoga thAya che. jU+ dhAtune "lavuM -9-4' thI vuiM pratyaya. "ghorupa0 4-rU-4 thI chaThTha dhAtunA 3 ne guNa go Adeza. A sUtrathI huM ne 6 Adeza vagere kArya thavAthI cogha: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH vRkSa vRkSavizeSa. I121|| iti zrI siddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe caturthe'dhyAye prathamaH pATI suna suntazaithilya... kuntala - amboDA (kezapAza) ne DhIlo karato, madhyadeza - strInA kaTipradezanuM mardana karato (dabAvato) ane zarIranA ajJonI sAthe krIDA - vilAsa karato puruSa jevI rIte strIno svAmI thAya che, tema kuntala dezane zithila veravikhera karato, madhya pradezane trAsa pamADato ane ajJadezamAM vilAsa karato (zobhato) evo bhIma rAjA paNa pRthvIno bhatta thayo ... analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // iti caturtho bhaagH| 262 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SYYYYY A TTINO 0000000