________________
મરચાનવાનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ (બંનેનો) - પીગળેલી વસ્તુ ઠરી. ઉપર જણાવ્યા મુજબ સવ+ ધાતુને # અને વધુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી મવશનમ્ વશ્યાનમ્ હિમ્ અને મવશનવાનું કવરાવવાનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ પીગળેલું હિમ ઠર્યું. પીગળેલી વસ્તુ ઠરી. II II
જ કૃતં વિશીરે જાવા ૦૦૧
વિવું (વા) અને ક્ષીર અર્થમાં શ્રા (૧૦૬૬ - ૨૦૧૩) તથા . (૪૬) ધાતુને તેની પરમાં જે પ્રત્યય હોય તો શું આદેશનું નિપાતન કરાય છે. શ્રા અને શ્ર ધાતુને “ વત્ -૧-૦૭૪' થી પ્રત્યય. આ સૂત્રથી શ્રા અને શુ ધાતુને શું આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી કૃતં વિઃ કૃતં ક્ષીરમ્ સ્વયમેવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ - ઘી સ્વયં ગરમ થયું. દુધ સ્વયે ગરમ થયું. ગ્રન્થકારશ્રીના મતે શ્રા અને શ્ર ધાતુ કર્મકત્તમાં (અકર્મક) પાકસ્વરૂપ અર્થના વાચક છે. અન્ય વૈયાકરણો એ બંને ધાતુને સકર્મક પણ માને છે. રવિ ક્ષીર તિ હિન્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિષ્ણુ અને ક્ષીર જ અર્થમાં શ્રા અન છે ધાતુને તેની પરમાં પ્રત્યય હોય તો શું આદેશનું નિપાતન કરાય છે. તેથી શ્રા યેવાળુ: અહીં વિવું અને ક્ષીર અર્થથી ભિન્ન થવાનુ અર્થમાં શ્ર અને શ્રા ધાતુને શું આદેશ થતો નથી. શ્રા અને શ્ર ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ જે પ્રત્યય. “સાત સચ્ચ૦ ૪-૨-૧' થી 8 ધાતુના છે ને આ આદેશ. “વ્યગ્નના7૦ ૪-૨-૭9' થી જી પ્રત્યયના તુ ને આદેશ. 7 ને “કૃવત્ર ર-રૂ-૬૩ થી આદેશ. શાળા નામને સ્ત્રીલિંગમાં ‘કાન્ ર-૪-૧૮' થી શાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી શાળા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- રાબ રંધાવી. ૧૦૦
૨૪૭
