________________
સત્યાર્થ-વેસ્યાઃ રૂ।૪|૪૪||
વૃિ પ્રત્યયના યોગમાં સત્ય અર્થ અને વેવ નામના અન્ય ૭ ને બા આદેશ થાય છે. સત્યં ોતિ ગર્થં ોતિ અને વેમાટે આ અર્થમાં સત્ય ઝર્થ અને વેવ નામને ‘પિણ્ વહુ ં૦ રૂ-૪-૪૨' થી પ્િ પ્રત્યય. ‘ાર્થે રૂ-૨-૮' થી દ્વિતીયાનો લોપ. આ સૂત્રથી નિષે ની પૂર્વેના અન્ય ૬ ને બા આદેશ. ‘ઞત્તિ-f1૦૪-૨-૨૦’ થી પ્િ ની પૂર્વે પુ.(F) નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી સત્યાવૃતિ ગર્ભાપતિ અને વૈવાપતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- સત્ય કરે છે. અર્થ કરે છે. વેદ કહે છે - વેદનું વ્યાખ્યાન કરે છે. આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જ્ઞા નું વિધાન કર્યું હોવાથી ‘વ્યવસ્વરાવે: ૭-૪-૪રૂ’ થી પ્રાપ્ત પણ અન્યસ્વરાદિ નો ( નો) લોપ આ સૂત્રથી થતો નથી... II૪૪॥
श्वेताश्वाऽऽश्वतर- गालोडिताऽऽहूवरकस्याऽश्व-तरेतकलुक् ३/४/४५ ||
ખિજ્ પ્રત્યયના યોગમાં શ્વેÇાશ્વ નામના અશ્વ નો; અશ્વતર નામના તર નો; જોતિ નામના રૂત નો અને બાર નામના દ્દ નો લોપ થાય છે. શ્વેતાશ્યમાટે, શ્વેતરેખાતિામતિ, ઝોહિત રોત્યાપરે યા અને ગાર રોત્યારે વા આ અર્થમાં શ્વેતાશ્વ અશ્વતર ાછોડિત અને ગાળ નામને ત્િ વહુ ં૦૩-૪-૪૨' થી પ્િ પ્રત્યય. ‘પેાર્થે રૂ૨-૮' થી સ્યાદિ વિભક્તિનો લોપ. આ સૂત્રથી અશ્વ તર કૃત અને નો ક્રમશઃ લોપ. શ્વેત+ળિવું; અશ્વ+ળિવું; છોડ+ળિવું અને આશિર્ આ અવસ્થામાં ‘અન્યત્વ૦ ૭-૪-૪રૂ' થી પ્િ ની પૂર્વેના અન્ય મૈં નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે શ્વેતતિ અશ્વતિ નાછોડતિ અને ગતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- શ્વેતાન્ય નામની
વ્યક્તિને કહે છે. યુવક ઘોડાથી પાર થાય છે. ગાયનું લોડન કરે છે અથવા કહે છે (ગાયના પેટમાં હાથ નાંખીને ગાયનો માલિક ગાયની
૧૧૬
