________________
રાતે જ રાજારા
ત્ ધાતુને સ્વાર્થમાં કવિ (ફ્વ) પ્રત્યય થાય છે. તું (૨૮૭) ધાતુને આ સૂત્રથી સ્વાર્થમાં કીય પ્રત્યય થવાથી તેને આત્મપદનો તે પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી ઋતીયર્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - નિન્દા - ધૃણા કરે છે. //રૂા.
अशवि ते वा ३॥४॥४॥
શવું પ્રત્યયથી ભિન્ન પ્રત્યયના વિષયમાં, .નં. ૩-૪-૧ થી રૂ-૪-રૂ. સુધીના સૂત્રોથી મુક્તિ મું અને તું ધાતુને વિહિત બાર દ્િ અને કીય પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. પુ + અને તું ધાતુને નઘરે, શ્વતની રૂ-૨’ થી શ્વસ્તની નો તા પ્રત્યય “પી-ધૂપ૦રૂ-૪-9” થી || ધાતુને બાય પ્રત્યય. “ફિ રૂ-૪-૨’ થી ધાતુને ક્િ પ્રત્યય; “ઋતેય: રૂ-૪-રૂ' થી ઋતુ ધાતુને કીય પ્રત્યય. સર્વત્ર તા પ્રત્યાયની પૂર્વે ‘તાશિતો૪-૪-રૂર’ થી ત્ પ્રત્યય. ‘ત: ૪-૨-૮ર' થી માય અને કીય પ્રત્યાયના અન્ય ૩ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પવિતા કામયિતા અને શ્રતીયિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ગાય બિસ્ અને કીય પ્રત્યયનો નિષેધ થવાથી અનુક્રમે ગોતા
મતા અને ર્તિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. ગુ+તા આ અવસ્થામાં ધૂપીવિત: ૪-૪-રૂ૮ થી વિકલ્પ ટુ નો નિષેધ થયો છે. બાકીની પ્રક્રિયા સુગમ છે. અર્થક્રમશઃ - રક્ષણ કરશે. ઈચ્છા કરશે. નિન્દા કરશે.જી
गुप्-तिजो गर्हा-क्षान्तौ सन् ३॥४५॥
ગહ - નિન્દર્થક કુ () ધાતુને અને ક્ષાન્તિ-સમાર્થક તિ - (૬૬) ધાતુને સ્વાર્થમાં તેનું પ્રત્યય થાય છે. આ સૂત્રથી તાદૃશ ,
૮૬.
