Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yazovijayajI jaina graMthamALA dAdAsAheba, bhAvanagara, ethe%-2eo : IPLke 5222008 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 06 dharmabodha graMthamALA-puSa * 9 - dharmavyAdha prathamALA-puSa navamu V cAritravicAra [ samyakSyAritranuM svarUpa ] - - - - - - - - - : lekhaka : dhIrajalAla karazI zAha - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - : prakAzaka che zrI muktikamala jina mehanagranthamALA. kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha The. rAvapurA, ghIkAMTA, vakIla bradharsa presa-vaDodarA. ka - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prakAzaka : muktikamala bena mohanagraMthamAlA rAvapurA, mahAjana piLa-vaDedarA. AvRtti pahelI. pahelI vAra dasa AnA vi. saM. 2008 vasaMtapaMcamI. | muvaka : zA. gulAbacaMda lalubhAI zrI mahodaya prI. presa-bhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - AbhAra-darzana - - - --- ----- - gAma samaDhIyALAnA vatanI dharmazraddhALu zreSTi zrI bhAIcaMda rUpacaMda zAha tathA akhaMDa sau plena zrI acarata bhAIcaMda zAhe A ! granthamALAnuM prakAzana sastu rAkhavAmAM janArI kheTamAM ApelI sahAya badala temane hArdika AbhAra mAnavAmAM Ave che. --- -- -prakAzaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama s 1 thI 40 viSaya 1 saccAritra (1) samyakyAritranuM mahatva (2) samyaphAritranI vyAkhyA (3) cha prakAranI lezyAo (4) jaMbUvRkSa ane cha puruSo ( daSTAMta) (5) zukalezyAnuM svarUpa (6) mohanAzanI jarUra (7) bakarIo siMha (daSTAMta) (8) "huM"deha nathI paNa AtmA chuM. (9) jaDa vastuo "mArI" nathI. (10) sagapaNa saMbaMdhe kAlpanika che. (11) aDhAra nAtarAMne prabaMdha (daSTAMta) (12) lAbha badhAne paNa pApa pitAnuM (13) rataniye bhIla (dRSTAMta). (14) paugalika sukhanI asAratA (15) mehanuM mahAtAMDava (16) mehathI utpanna thatA bhAve. (17) svabhAva (18) parabhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 thI 77 43 44 (19) parabhAva TaLyAnI parIkSA (20) jJAna ane kriyAnA saMgathI ja mokSa che. (21) AMdhaLo ane pAMgaLo (daSTAMta ) , (22) zUnya gharanuM daSTAMta (23) jJAna, saMyama ane tapa (24) ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI. 2 cAritradharma (25) cAritradharmanA prakAro (26) pApa vyApAra (27) tyAganI vyAkhyA (subaMdhunuM daSTAMta) (28) sarvatyAga ane deza tyAga (ra9) sarvavirati cAritra (30) paheluM prANAtipAtaviramaNavrata (31) bIjuM mRSAvAdaviramaNa-trata (32) trIjuM adattAdAnaviramaNavrata (33) ceAthe mithunaviramaNavrata (34) pAMcamuM parigrahaviramaNavrata (35) rAtribhajana viramaNa-trata (36) savAra-sAMja pratikramaNa (37) caraNasittarI ane karaNasittarI (38) mRgAputranI kathA (39) dezavirati cAritra (40) upasaMhAra (41 ) subhASita 45 7 47 48 48 64 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ': 1 : samyaka cAritra (1) samyapha cAritranuM mahatva cAritranuM mahatva prakAzatAM adhyAtmanA UMDA anubhavI Arya maharSie kahe che ke- jema vahANane niyamaka jJAnavALe hevA chatAM anukULa pavana vinA Icchita baMdare pahoMcI zakatuM nathI, tema jIva paNa jJAnI hovA chatAM (samyapha) cAritraspI pavana vinA siddhisthAnane pAmate nathI. he devAnupriya! tuM ghaNI mahenate manuSyapaNuM pAme ane kRtanuM ArAdhana karIne jJAnI thaye, paraMtu jo (samyapha) cAritrathI rahita thaIza te pharI saMsAramAM DUbI jaIza, kAraNa ke ghaNuM sAruM jANanArA jJAnIe paNa (samyapha) cAritrathI rahita hovAnAM kAraNe A saMsAramAM DULyA che. ghaNuM kRta bhaNele hoya paNa (samyapha) cAritrathI rahita heya te tene ajJAnI ja jANuM, kAraNa ke tenuM jJAna zunya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra phaLavALuM che, aMdha manuSya AgaLa lAkhe-koDe dIvAo prakaTAvyA hoya te paNa te zuM kAmanA? cakSavALAne eka dave paNa tyAga ane grahaNa Adi kriyAnA hetuthI prakAzaka thAya che, tema (samyapha) cAritravALAne DuM jJAna paNa prakAzaka thAya che. jema caMdanane bhAra vahana karanAra gadheDe tenA bhArane ja bhAgI thAya che, paNa tenI sugaMdhane bhAgI thatuM nathI, tema ( samyapha) cAritrathI rahita e jJAnI paThana-guNana-parAvartana-ciMtanAdi kaSTane bhAgI thAya che, paraMtu tenAthI prApta thanAra siddhilakSaNa sagatine bhAgI thatuM nathI." (2) samyaka cAritranI vyAkhyA. samyapha cAritra kene kahevAya? tene uttara ApatAM nircatha mahAtmAo jaNAve che ke jANuM cAritra te AtamA, nija svabhAvamAM ramato re! lezyA zuddha alaMkaryo, meha-vane navi bhamate re! (1) zuddha vezyAthI alaMkRta (2) mahavanamAM nahi bhamanAre ane (3) nija svabhAvamAM magna e AtmA te ja cAritra che." (3) cha prakAranI lezyAo. AtmAnI pariNatine athavA jIvanA adhyavasAya-vizeSane lezyA kahevAmAM Ave che. tenA raMganA dhoraNe cha prakAro pADavAmAM AvyA che. jema ke (1) kRSNu-kALI, (2) nIlaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabedha-caMthamALA : 6 : vAdaLI, (3) kapAta-kaWAI, () pIta-pILI, (5) pala-gulAbI ane (6) zukala-ta. temAM kALA karatAM vAdaLI raMga ocho ghere hoya che, vAdaLI karatAM kaththAI raMga che ghere hoya che, kaWAI karatAM paLe raMga e che ghere hoya che, pILA karatAM gulAbI raMga che ghere hoya che ane gulAbI raMga karatAM zveta raMga ocho ghere heya che, te eTale sudhI ke temAM jarAye gherApaNuM dekhAtuM nathI. te rIte kRSNa lezyAvALAnA adhyavasAye ghaNuM malina hoya che, nIla glezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, kApita. lezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, pItalezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, paDyUlezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che ane zukalalezyAvALAnA adhyavasAye taddana zuddha hoya che. adhyavasAnI A taratamatA samajavA mATe jabUvRkSa ane cha puruSanuM daSTAMta vicAravA gya che, te A rIte, (4) jabakSa ane cha puruSe. keI cha puruSe pravAsa karatAM atyaMta kSudhAtura thayA. tevAmAM eka jabUvRkSa jovAmAM AvyuM, je pakava ane madhura phalethI bhareluM hatuM. eTale pahelA puruSe kahyuM: "A ja bUra vRkSane thaDamAMthI ja kApI nAkhe ke jethI tenA paranAM saghaLAM phaLe peTa bharIne khAIe." bIjAe kahyuM: "tene thaDamAMthI kApavAnI zI jarUra che? tenuM eka meTuM DALuM ja teDI pADe, eTale ApaNuM kAma patI jaze." trIjAe kahyuM "maTuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra DALuM teDI pADavAnI AvazyakatA nathI, tenI eka nAnI DALI ja basa che, kAraNa ke tenA para jAMbu ghaNuM che. cethAe kahyuM: "meTI ke nAnI DALI teDavAnI jarUra nathI. mAtra phaLavALAM lumakhAM ja toDe eTale ApaNuM kAma patyuM." pAMcamAe kahyuM: "evuM zA mATe? phaLa sAthe pAMdaDAM teDavAnI zuM jarUra? mATe upara caDIne pAkAM jAMbu ja pADe." chaThThAe kahyuM: "ahIM ghaNuM jAMbu paDelAM che, te upara caDIne navAM jAMbu pADavAnI zI jarUra che? ApaNuM kAma udaratRtinuM che ane te enAthI barAbara thaI zake ema che." A sAMbhaLI badhAe nIce paDelAM tAjAM jAMbu vaNI lIdhAM ane tenAthI udaratRpti karI. tAtparya ke--jIvana dhAraNa karavA mATe bezumAra hiMsA ane nirarthaka pravRtti e kRSNalezyA che ane hiMsAvihIna sAthe pravRtti e zukalezyA che. (5) zukalezyAnuM svarUpa. zAstrakAra maharSio zukalezyAvaMtanuM citra A rIte aTTaruddANi vajittA, dhammasukkANi jhAyae / pasantacitte dantappA, samie gutte ya guttisu // sarAge vIyarAge vA uvasante jiindie / eyajogasamAutto, sukalesaM tu pariName / / (1) je ArtadhyAna ane raudradhyAna eTale duHkha ane hiMsAmaya vicAre choDIne dharma ane zukaladhyAna eTale pavitra ane nirmala vicAra kare che. (2) jenuM citta game tevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamAdhacaMthamALA : puSpa anukULa ke pratikULa prasaMgamAM paNa prasanna hoya che. (3) je AtmAnuM damana kare che eTale ke tene unmArge javA detuM nathI. (4) je Iya, bhASA, eSaNA, AdAna nikSepa ane pAriSThApanikA e pAMca samitiothI--samyapha kriyAothI yukta hoya che. (5) je mane gupti, vacanagupti ane kAyamusithI yukta hoya che. (6) je atyaMta a5rAgI ke vItarAgI hoya che. (7) jenA krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAye upazAMta thayelA hoya che ane (8) jenI pAMce iDhiye kAbUmAM hoya che. AvA guNethI yuktane zukalalezyAnA pariNAmavALA jANu. (6) mehanAzanI jarUra. - zukalezyAnuM A svarUpa samyapha cAritranuM saMpUrNa citra khaDuM kare che, paNa e avasthAe pahoMcavA mATe mehano nAza karavAnI jarUra che ke jenA lIdhe A jIvane mithyA bhramaNAo thAya che, asat kalpanAo UThe che ane svarade vartavAnI vRtti jAge che. mohanI A lIlA samajavA mATe ApaNuM pitAnA jIvananuM temaja ApaNI AsapAsa patharAyelA jagatanuM ughADI AMkhe nirIkSaNa karavAnI jarUra che. vyavahAramAM ApaNe "huM" ane "mAruM" e be zabdone khUba ja upayoga karIe chIe, paNa kadI zAMta citte vicAra karIe chIe kharA ke "huM koNa chuM? ane kone mAruM mAnI rahyo chuM?" ApaNe dehane ja huM mAnIne prAyaH badhe vyavahAra calAvIe chIe, paNa te ApaNI eka cirakAlIna bhUla che ke jevI bhUla bakarIA siMhe karI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra (7) bakarIo siMha, eka bharavADa vanamAM bakarAM cArate hate, vaNaratanuM janmeluM eka siMhanuM baccuM jovAmAM AvyuM eTale tene ghera lAvyuM ane bakarAnuM dUdha pAIne meTuM karyuM. have te siMha bakarAMnA vADAmAM rahetA hatA ane jyAre bakarAM caravA jAya tyAre temanI sAthe caravA jatuM hatuM. tyAM te bakarAMnI sAthe ja haratA-pharate, bakarAMnI sAthe ja UThatA-besate ane bakarAnI sAthe ja khAtA-pIte. Ama ghaNuM samaya sudhI bakarAMnI sebatamAM rahevAthI te siMha pitAne bakare ja mAnate. hatA ane pitAne sarva jIvana-vyavahAra te mujaba ja calAvate hate. evAmAM eka divasa vanane bIje siMha tyAM AvI. caDyo ane teNe pitAnA svabhAva mujaba meTI garjanA karI. eTale saghaLAM bakarAM nAsavA lAgyAM ane temanI sAthe pele. bakarIo siMha paNa nAsavA lAgyA. e joIne vananA siMhe kahyuM keH "are bhAI! mArI garjanAthI bakarAM te nAsI jAya, paNa tuM kema nAse che? tuM te mArA je ja siMha che!" tyAre bakarIo siMha be ke "tAruM kahevuM mithyA che. huM siMha nathI paNa bakare chuM ane tAruM khAja hovAthI tArAthI bhaya pAmIne nAsI jauM chuM." A javAbathI vanane siMha samajI gaye ke A siMha ghaNA divasa sudhI bakarAMnA saMgamAM rahyo che tethI pitAne bakarA mAnI beThA che. paraMtu tene e bhrama bhAMga ghaTe che. eTale teNe kahyuM ke "bhAI ! mAruM kahevuM mithyA che ke sAcuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodha-graMthamALA * puSpa che tenI khAtarI kara. kyAM bakarAnuM zarIra ane kayAM tAruM zarIra, prAM karatAM te keTaluM badhuM maTe che? kadAca tuM ema ke te haIza ke mAruM zarIra bahu moTuM che, tethI huM mATe bakaro chuM, paNa e hakIkata sAcI nathI. tAruM moTuM mArA moDhA jevuM geLa che, paNa bakarAnAM meDhAM jevuM lAMbu nathI. tArI keDa mArI keDa jevI pAtaLI che paNa bakarAMnI keDa jevI jADI nathI. vaLI tArA page mArI mAphaka nahora che paNa bakarAMnI mAphaka kharIo nathI. temaja tAruM pUchaDuM mArAM pUMchaDAnI jema lAMbuM che paNa bakarAMnI pUMchaDInI jema taddana kuM nathI, ane tArI garadana para suMdara kezavALI UgelI che ke jevI kezavALI mArI garadana para paNa UgelI che. zuM AvI suMdara kezavALI bIjA keI bakarAMnI garadana para UgelI jaNAya che kharI? tathA bakarAmAM ane tArAmAM meTe taphAvata te e che ke- dareka bakarAMnAM mAthA para babbe zIMgaDAM UgelAM che, jyAre tArA mAthA para eka paNa ziMgaDuM UgeluM nathI ke je pramANe mArA mAthA para paNa UgeluM nathI. mATe bhramane dUra karI ane tuM paNa mArA jevo ja siMha che, ema samajI le." A zabdo sAMbhaLatAM ja bakarIA siMhanI AMkha UghaDI gaI, tene bhrama bhAMgI gayA ane te pitAne siMha svarUpe jevA lAgyuM. pachI te pelA siMhanI sAthe vanamAM gaye ane tyAM siMhanuM jIvana jIvIne sukhI thaye. (8) "huM deha nathI paNa AtmA chuM. tAtparya ke-ApaNe dIrghakAlanA mehajanya saMskArothI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra ApaNuM mULasvarUpa bhUlI gayA chIe ane dehane ja huM mAnavA lAgyA chIe, paNa e vicAra karatA nathI ke (1) ApaNe AtmA sparza, rasa, gaMdha, varNa ane zabdathI rahita eve caitanya deva che, jyAre deha te lehI, mAMsa, carabI, hADakAM ane cAmaDAMrUpa pudgalanI banAvaTa che, te te "huM" kema hoI zake? (2) ApaNo AtmA zastrothI chedA nathI, astrothI bhedA nathI, regathI gherAta nathI ke kadI vikRti pAmatuM nathI, jyAre deha te zastrothI chedAya che, astrothI bhedAya che, rogathI gherAya che ane game tyAre vikRti pAme che, te te "huM" kema hoI zake? (3) ApaNe AtmA kadI janmele nathI eTale aja che, kadI vRddha thatuM nathI eTale ajara che ane kadI mRtyu pAmatuM nathI eTale amara che, jyAre deha te jamele che, vRddhAvasthAne pAmanAra che ane mRtyu AvyuM tene AdhIna thanAre che, te te "huM" kema hoI zake? (4) ApaNe AtmA pavitra che, zuddha che tathA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIryane svAmI che, jyAre deha te apavitratAthI bharelo che, azucinuM dhAma che ane tenA daza daravAjethI lIMTa, lALa, praveda vagere gaMdakIne pravAha niraMtara vahyA kare che, te te "huM" kema hoI zake? eTale "huM deha nathI, paNa AtmA chuM' evo vicAra barAbara sthira tha ghaTe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmagraMthamALA : 9 : (9) jaDa vastuo mArI nathI. mahanA paribaLane lIdhe ApaNe trAMbA, jasata, rUpA tathA sonAnA caitanyahIna TukaDAone "mArA" mAnI laIe chIe; hIrA, mANeka, nIlama tathA motI jevA nirjIva padArthone "mArA mAnI laIe chIe ane IMTa, patthara, cunA tathA lAkaDAM-leDhAnAM jaDa makAnene paNa "mArA" mAnI laIe chIe; paNa e vicAra karatA nathI ke je vastuo caitanyahIna che, nirjIva che, jaDa che, te mArI kema hoI zake? zuM bakarInuM baccuM ghaDAnuM thAya che? gheDAnuM baccuM UMTanuM baccuM thAya che? ke UMTanuM bacuM hAthInI saMjJA dhAraNa kare che? je ene javAba nakAramAM heya-nakAramAM ja hoya-te pachI jaDa vastuone AtmAnI mAnI levAmAM kaI buddhimattA che? eTale "jaMDa vastuo "mArI nathI, paNa jJAna-darzanacAritra-tapa mArAM che e vicAra sthira the ghaTe che. (10) sagapaNusaba kAlpanika che. mehanA paribaLane lIdhe, ApaNe "mArI mAtA" "mArA pitA," "mArI patnI," "mArA putre," "mArI putrIe" mArAM kuTuMbIo," "mArAM svajane," "mArA saMbaMdhIo ema judAM judAM sagapaNa-saMbaMdhe mAnI laIe chIe paNa te vAstavika nathI. kAraNa ke"kALI gAthA vAyA, vAyA mAyA rivA ja putta jA aNavatthA saMsAre, kammavasA sabbajIvANaM // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAi, pitA, vaDI navamuM ! * 10 : cAritravicAra je eka bhavamAM jananI hoya che, te bIjA bhavamAM jAyA (patnI) bane che ane je eka bhavamAM jAyA hoya che, te bIjA bhavamAM jananI bane che. te ja rIte je eka bhavamAM pitA hoya che, te bIjA bhavamAM putra bane che ane je eka bhavamAM putra hoya che, te bIjA bhavamAM pitA bane che. eTale karmane vaza thayelA jIne A saMsAramAM vAstavika sagapaNa saMbaMdha jevuM kaMI ja nathI." vaLI eka ja bhavamAM saMsAranAM sagapaNa-saMbaMdhe evI rIte guMcavAI jAya che ke eka bALakane bhAI, putra, diyara, bhatrIje, kAke ane pautra kahevAne prasaMga Ave che; eka ja puruSane bhAI, pitA, vaDadAde, bharatAra, putra ane sasare kahevAne prasaMga Ave che, ane eka ja strIne mAtA, dAdI, bhejAI, putravadhU, sAsu ane zakya kahevAne prasaMga Ave che. A vAtanI vizeSa pratIti kuberadattAnI kathA yAne aDhAra nAtarAMne prabaMdha jANavAthI thaI zakaze. (11) adAra nAtarAne prabaMdha. dhanadhAnyathI samRddha, addhisiddhithI bharapUra ane vaibhavavilAsathI pUrNa mathurA nAme nagarI hatI. tyAM vividha prakAranA leke vasatA hatA ane vividha prakAranA vyavasAya karatA hatA. temAM keTalIka strIo durbhAgyanA yoge pitAne deha vecIne jIvananirvAha karatI hatI. A vargamAM kuberasenA nAmanI eka strI hatI, je potAnA rU5-lAvaNyane lIdhe ghaNI prazaMsA pAmI hatI. eka vakhata tenA piTamAM pIDA utpanna thaI eTale tenI ane mAtA ya che. A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabaMdhagraMthamALA : 11 ? rakhevALI karanArI kudinI-mAtAe cikitsAnipuNa vaidyane bolAvyo ane tenI yogya cikitsA karavAnuM jaNAvyuM. vaidya tenuM zarIra tapAsIne tathA nADI parIkSA karIne kahyuM ke "AnA zarIramAM koIpaNa prakArane rega nathI, paNa putra-putrInuM jeluM utpanna thayuM che tethI ja A pIDA pravarte che." A zabdo sAMbhaLIne kuTinIe vaidyane vidAya karyo ane kuberasenAne kahyuM ke "he putrI ! A garbha tArA prANane nAza karaze, mATe rAkhavA yogya nathI." kuberasenA vezyAne vyavasAya karatI hatI, paNa cheka hRdayahIna na hatI eTale apatya-premanI eka avyakta Urmi tenA hRdayane sparzI gaI ane teNe kahyuM keH "mAtA! bhavitavyatAnA yege mArA udaramAM garbha utpanna ja thayuM che, te te kuzala rahe. tenA mATe huM game te kaThina kaleza sahana karIza, paraMtu gabhapAta te nahi ja karuM. meM sAMbhaLyuM che ke jeo kAcA garbhane gALe che, keI paNa prakAre bhraNanI hatyA kare che, teo anya janmamAM narakanI bhayaMkara yAtanAo sahana kare che ane temanA kalezane keI sImA hotI nathI. tenA karatAM huM atyAre thaDe kaleza sahana karI lauM te zuM cheTuM che?" kuberasenA pitAnA A nizcayane makkamatAthI vaLagI rahI ane yogya samaye teNe putra-putrInuM eka cheDaluM prasavyuM. te | vakhate pelI kuTinI mAtAe kahyuM ke "dIkarI ! putra-putrInA A joDalAne ucheratA tArI juvAnIne nAza thaze, mATe vijhAnI peThe tene tyAga kara ane jenA para AjIvikAne mukhya AdhAra che te juvAnIne jALavI rAkha." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 12 : cAritravicAra A zabdo sAMbhaLIne kuberasenAe jaNAvyuM ke "mAtA ! tamAruM kahevuM eka rIte ThIka che, paNa mane A putra-putrI para mamatva che, mATe thoDA divasa temane stanapAna karAvavA de. pachI huM tamArA kahyA pramANe karIza." ane kuberasenAe e putra-putrIne daza divasa premapUrvaka stanapAna karAvyuM. pachI agiyAramA divase putranuM nAma kuberadatta ane putrInuM nAma kuberadattA pADI, te pramANenA akSare sonAnI be mudrikAo para ketarAvIne, te te mudrikAvALe senAne achaDe temanA gaLAmAM paherA ane te baMnene lAkaDAnI eka peTImAM mUkIne saMdhyAsamaye te peTIne jamanA nadInA pravAhamAM taratI mUkI dIdhI. garbhAvasthAmAM jemanI pUrepUrI rakSA karI hatI, jemane premapUrvaka daza divasa sudhI stanapAna karAvyuM hatuM, temane A rIte nadInA pravAhamAM vahAvI detAM kuberasenAne akathya vedanA thaI, paraMtu anya upAya nahi hovAthI teNe e vedanA sahana karI lIdhI ane pAchI pitAnA vyavasAyamAM lAgI gaI. A tarapha pilI lAkaDAnI peTI nadInA pravAhamAM taNAtI taNAtI prabhAtasamaye zairyapura nagare AvI ane snAna karavA mATe AvelA be zreSThIputronI najare caDI. eTale temaNe e peTIne sAcavIne bahAra kADhI ane ughADIne joyuM te temAM e bALake najare paDyAM. temAM putrane athI hate teNe putrane lIdhe ane putrIne arthe hate teNe putrIne lIdhI ane e rIte te baMnee pitAnA ghera jaIne temaNe potAnI patnIone sepyA. tyAM mudrikAmAM lakhelA akSare anusAra temanAM kuberadatta ane kuberadattA evAM nAme pADavAmAM AvyAM ane te baMne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhagraMthamALA , : 13 ? * puSpa sukhacenathI ucharatAM meTAM thayAM tyAre pelI mudrikAe temane paherAvavAmAM AvI. - have kuberadattane yuvAna thayele jANI tene pAlaka pitA tenA mATe yogya kanyAnI zedha karavA lAge ane A bAju kuberadattAne yuvAna thayelI jANIne tene pAlaka pitA paNa gya varanI tapAsamAM paDyo. paraMtu ghaNuM ghaNI tapAsa karavA chatAM na te kuberadattane vegya kanyA maLI ke na te kuberadattAne yogya vara maLe. tethI te baMne pAlaka pitAoe kuberadatta ane kuberadattAno ja mAMhomAMhe saMbaMdha karyo ane ghaNuM utsavapUrvaka temanAM lagna karI pitAnI javAbadArIne be ja halake karyo. kuberadattane sahAmaNuM sahacAriNe joI AnaMda thaye. kuberadattAne keDIlo kaMtha maLavAthI nirAMta thaI ane te baMne jaNa premanA pahelA pagathiyArUpa segaThAbAjI ramavA beThAM. te vakhate hAthanuM jorathI halanacalana thatAM kuberadattanA hAthamAMthI mudrikA nIkaLI gaI ane te kuberadattAnA khoLAmAM jaI paDI. eTale kuberadattAe te mudrikA uThAvI lIdhI ane pitAnI AMgaLImAM paherI paraMtu tema karatAM baMne mudrikAo eka sarakhI ja lAgI ane temAM katarelA akSaro paNa samAna mareDavALA ja jaNAyA. AthI catura kuberadattA samajI gaI ke "kahe, na kahe, paNa kuberadatta mAro sago bhAI che ane amAre vivAha thaye te ghaNuM ja anucita thayuM che." pachI teNe e baMne mudrikAo kuberadatta AgaLa mUkI, eTale tene paNa e mudrikAo samAna lAgI ane temAMnAM akSare eka ja hAthe ketarAyelA jaNAyA. AthI te paNa samajI gaye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : .: 14 ke cAritravicAra ke "kuberadattA mArI bahena che ane tenI sAthe mArAM lagna thayAM, te ghaNuM ja cheTuM thayuM che." pachI A vAtanI vizeSa khAtarI karavA temaNe pitapotAnI mAtAone segana daIne pUchyuM ke "amArI utpatti zI rIte thaI che, te kahe." tyAre temanI mAtAoe nadInA pravAhamAM peTI taNAtI AvI hatI tyAMthI mAMDIne badhI hakIkta akSarazaH kahI saMbhaLAvI. A sAMbhaLIne kuberadatte potAnA pAlaka mAtApitAne kahyuM ke "he mAtA ! he pitA ! ame sAthe janmelAM chIe, ema jANavA chatAM tame amAre vivAha-saMbaMdha kema karyo?" tyAre pAlaka mAtA-pitAe kahyuM ke "ame ghaNe ghaNe prayatna karyo paNa tArA yogya anya kanyA nahi jaDavAthI A kAma karyuM che. paraMtu hajI kaMI bagaDI gayuM nathI. mAtra tamAre hastameLApa ja thayuM che paNa zarIrasaMga thaye nathI, eTale A vivAha pheka karIne tene bIjI kanyA paraNAvIzuM." kuberadatte kahyuM: "Apane A vicAra yugya che, paNa hAla te huM paradeza jaIne dhana kamAvAnI IcchA rAkhuM chuM ane te prApta karyAbAda ja bIjA lagna karIza; mATe mane AjJA Ape." kuberadattanAM AvAM vacane sAMbhaLIne tenA pAlaka mAtApitAe tene paradeza javAnI rajA ApI ane eka zubha divase teNe ghaNuM kariyANuM laIne paradeza bhaNI prayANa karyuM. have te kuberadatta pitAnI pAsenAM kariyANune vecate ane temAMthI upajelAM nANAMmAMthI navAM navAM kariyANuM kharIda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ |H puSpa dhamadhacaMthamALA : 15 : karate eka divasa mathurA nagarIe AvI pahoMcyA ane tyAM bahoLo vepAra karIne khUba dhana kamAvA lAge. sApanA karaMDiyAne sAcava ane juvAnIne jALavavI e bane kAma sarakhAM che. je sApane karaMDiye jarAye khule rahI gaye ke temane sApa bahAra nIkaLI Ave che ane gaphalatamAM rahelA tenA mAlIkane daMza daIne tene prANa harI le che, te ja rIte juvAnI barAbara na jaLavANa ke temAM chupAI rahele kAmavAsanArUpI sarSa bahAra nIkaLI Ave che ane tenA mAlIkane daMza daIne tene cAritrarUpI prANa harI le che. kuberadatta pitAnI juvAnIne jALavI zakyo nahi, kAmavAsanAe tene tINa daMza dIdhe, ane eka saMdhyAkALe te mathurAnA rUpabajAramAM nIkaLI paDyo. ahIM nAnI-moTI aneka ramaNae pitAnAM rUpanuM chaDecaka lIlAma karI rahI hatI ane je sadAgara vadhAre mUlya Apate tene pitAne deha samarpaNa karatI hatI. kuberadatta pAse dhananI kamI na hatI, eTale teNe mathurAnA rU5bajAranuM sarvazreSTha rUpa kharIdavAno nirNaya karyo ane ema karatAM te kuberasenAnA dvAre AvI Ubhe. eka raMgIlA paradezI juvAnane joIne kuberasenAe tene sArI rIte AdarasatkAra karyo ane aneka prakAranA hAvabhAvathI tenA dilane raMjita karyuM. kuberasenA AdheDa umare pahoMcI hatI paNa teNe pitAnI juvAnI jALavI rAkhI hatI ane hAvabhAva tathA abhinayamAM te te ajoDa hatI. eTale kuberadatta tenA para laTu banyuM ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : ': 16 : cAri vicAra meM-mAthuM dhana ApIne tene tyAM ja rahevA lAgyA. kuberasenAne joItuM dhana maLavAthI teNe anya puruSa sAthe mahAbata karavI cheDI dIdhI ane eka kuberadattamAM ja mana parevIne rahevA lAgI. ema karatAM te eka putranI mAtA thaI. A bAju kuberadattAe saMsAranA viSama svarUpathI vairAgya pAmIne pavitra pratrajyA grahaNa karI ane AkarA tapanA gathI thoDA ja vakhatamAM avadhijJAna prApta karyuM. A jJAnanA baLathI te amuka aMtare rahelA padArthone paNa sAkSAt jevA lAgI. temAM teNe mathurAnagarI jaI, pitAnA bhAI kuberadattane je, pitAnI mAtA kuberasenAne joI tathA tene utpanna thayelA putrane paNa je. ane tenA mukhamAMthI ekAeka zabdo sarI paDyA ke "dhikkAra che A saMsArane ! jemAM prANIo viSayAdhIna thaIne game tevuM akArya karatAM paNa acakAtA nathI !" pachI te kuberadattA sAthvI pitAnI mAtA tathA bhAIne uddhAra karavAnA hetuthI anya sAdhvIo sAthe mathurAmAM AvI ane kuberasenAne tyAM dharmalAbha ApIne UbhI rahI. eka yuvAna Ayane pitAnA apavitra AMgaNAmAM keTalIka sAvIo sAthe UbhelI joIne kuberasenA prathama te kaMIka saMkeca pAmI paNa pachI hAtha joDIne namaskAra karatAM belI ke "he mahAsatI ! mArI kaI paNa vastu svIkArIne mArA para anugraha karo." tyAre kuberadattA sArvIe kahyuM ke "amAre vasati(utaravAnI jagyA)no khapa che. " A zabda sAMbhaLIne kuberasenAe kahyuM ke "he mahAsatI! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ L: puSa dhamadha-cathamALA : 17 : huM vezyA chuM, paNa hamaNAM eka bhataranA saMgathI kulastrI banelI chuM, te mArA gharane eka bhAga Apa sukhethI vApare ane amane rUDA AcAramAM pravartAve." kuberasenAe ApelA upa-AzrayamAM kuberadattA ane bIjI sAvIo rahe che ane prasaMgopAtta dharmane upadeza kare che. ema karatAM kuberasenAnuM mana maLyuM, eTale eka divasa bapore te pitAnA putrane sAdhavIonI AgaLa jamIna para ramata mUkIne gharakAmamAM guMcAI, paraMtu mAtA dUra jatAM te putra meTethI raDavA lAgyuM, eTale kuberadattA sAdhavI tene chAne rAkhavA mATe kahevA lAgI keH "he bhAI! tuM raDamA. he putra! tuM raDa mA. he diyara ! tuM raDa mA. he bhatrIjA! tuM raDa mA. he kAkA tuM raDa mA. he pautra tuM raDa mA." A zabda bAjunA oraDAmAM beThelA kuberadatte sAMbhaLyA eTale te bahAra AvyA ane kuberadattA sAdhvIne kahevA lAgyA keH "he Aya ! AvuM ayukta zuM bele che? Ama belavuM tamane zobhatuM nathI." tyAre kuberadattA sAvIe kahyuM ke 'mahAnubhAva! huM ayukta belatI nathI. mAre te mRSAvAda nahi karavAnuM vrata che." eTale kuberadatte adhika Azcarya pAmIne kahyuM "te zuM tame kahAM te badhAM sagapaNe A patramAM saMbhavI zake che?' kuberadattA sAThavIe kahyuM ke "hA. te badhAM sagapaNe A bAlakamAM saMbhave che, te A rIte-(1) A bAlakanI ane mArI mAtA eka ja che, eTale te mAro bhAI che. (2) te mArA bhatarane putra che, eTale mAre putra che. (3) te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 18 : cAritravicAra mArA bhatarane nAno bhAI che, eTale mAro diyara che. (4) te mArA bhAIne putra che, eTale mAre bhatrIjo che. (5) te mArI mAtAnA patine bhAI che, mATe mAro kAko che ane (6) mArI zekyanA putrane putra che, eTale mAro pAtra che. vaLI vadhArAmAM teNe kahyuM ke (7) A bALakane pitA ane huM eka ja mAtAnA udare jamelA chIe eTale te mAre bhAi che. (8) ane te mArI mAtAne bhara thaye, tethI mAre pitA che. (9) ane te mArA kAkAne pitA thaye, tethI mAro vaDadAde che. (10) ane te prathama mane paraNele che, tethI mAro bhartAra che. (11) ane te mArI zeyane putra che, tethI mAro paNa putra che. tathA (12) mArA diyarane pitA thAya che, tethI mAre sasare che. ane (13) A bAlakanI mAtA che, te mane janma ApanArI che, mATe mArI mAtA che. (14) ane mArA kAkAnI mAtA che, tethI mArI dAdI che. (15) ane mArA bhAInI strI che tethI mArI jAI che. (16) ane mArI zeSanA putranI strI thaI tethI mArI putravadhu che. (17) ane mArA bhartAranI mAtA che tethI mArI sAsu che. tathA (18) mArA bhAInI bIjI strI thaI, mATe mArI zakya che. A rIte kuberadattA sAdhavIe aDhAra saMbaMdhe-aDhAra nAtarAM kahI batAvyAM. te sAMbhaLIne kuberadatta atyaMta kheda pAmya ane vairAgyathI vAsita thaye. kuberasenAe paNa dUra UbhAM UbhAM A badhuM sAMbhaLyuM hatuM eTale te paNa atyaMta pazcAttApa karavA lAgI ane saMsAranA mizyA svarUpathI vairAgya pAmI. pariNAme kuberaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 10 : : puSpa datte e nagarImAM birAjatA eka paMcamahAvratadhArI munirAja AgaLa dIkSA lIdhI ane kuberasenAe kuberadattA AgaLa samyakatva sahita zrAvakanAM bAra vate dhAraNa karyA. A rIte kuberadattA sAdhvI baMdhu ane mAtAne uddhAra karIne anyatra vihAra karI gayA ane zama-damathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA pRthvIpaTa para vicaravA lAgyA. tAtparya ke-saMsAranAM sagapaNa-saMbaMdhe kAlpanika che ane temAM sthira vyavasthA jevuM kaMI ja nathI. eTale sAMsArika sagapaNa-saMbaMdhanI pikaLatA manamAM vasavI ghaTe che. (12) lAbha badhAne paNa pApa potAnuM. mehathI mUriSThata banIne ApaNe kuTuMbane "mAruM-mAruM karIe chIe ane tenA nirvAha, rakSaNa tathA ezaArAma mATe nyAya-nItine neve mUkIe chIe, durAcAranI dastI karIe chIe ane adharmathI AvakAra ApatAM jarA ya acakAtA nathI. paraMtu e vicAra karatA nathI ke A pApanuM phaLa jyAre udayamAM Avaze tyAre temAM koI paNa ADe hAtha devA Avaze nahi. matalaba ke-lAbha badhAne paNa pApa pitAnuM, e sAcI sthiti che ane tethI pApanuM phala pitAne ekalAne ja bhogavavuM paDaze. je kuTuMbIjane pApamAM bhAgIdArI karavA taiyAra heta te rataniyA bhIlane temane tyAga karIne tapazcaryAne mArga aMgIkAra karavAne vakhata Avata ja nahi. (13) rataniye bhIla. rataniyA bhIlane tenA pitAe dhanurvidyAmAM kuzala banAve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 20 : cArivAvivAra hatuM ane "dhADa kema pADavI?" "vATa kema mAravI?" tathA "jatA AvatA musApharone yuktithI kevI rIte luMTI levA ?" tenuM prayogAtmaka zikSaNa ApyuM hatuM. tethI lUMTanA kAmamAM te pAvara banyuM hatuM ane tenA vaDe ja pitAne tathA pitAnA kuTuMbIone nirvAha karate hate. eka divasa rataniye dhaMdhA arthe araNyamAM pharate hite tyAM eka maharSi pAsenA rastethI pasAra thayA. eTale rataniyAe temane raste AMtaryo ane temanI pAse je kaMI hoya te mUkI daIne cAlatA thavAnuM jaNAvyuM. paraMtu maharSi pAse khAsa zuM hoya? temaNe eka bhagavI kaphanI paherI hatI. khabhe garama kAMbaLI nAkhI hatI, eka hAthamAM kamaMDaLa pakaDayuM hatuM ane bIjA hAthamAM daMDa dhAraNa karyuM hatuM. temane A vastuo para jarAye mamatva na hatuM, paraMtu rataniyAnI hAlata joIne dayA AvI, eTale tenA para anugraha karavAnA hetuthI kahyuM ke "he bhAI! tAre mArI pAsethI je kaMI joItuM hoya te khuzIthI laI le, paNa tane eka savAla pUchuM chuM, tene javAba Apa ke tuM A nIca dhaMdhe konA mATe kare che ?' rataniyAe kahyuM: "mArA kuTuMba mATe. mAre mAtA, pitA, patnI, putra ane putrIonuM baheLuM kuTuMba che. te badhAne nirvAha huM A dhaMdhA vaDe karuM chuM." maharSie kahyuM: "bhAI! tuM jemane mATe A ghera pApa karI rahyo che, te strI, putra vagere zuM tArA A pApamAM bhAgIdAra thaze kharAM?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA : 21 : rataniyAe kahyuM: "alabatta. te badhAne mATe ja huM pApa karuM chuM te mArAM pApanAM bhAgIdAra teo kema nahi thAya?' maharSie kahyuM: "tArI A mAnyatA bhUlabharelI che. tAruM kareluM pApa tAre ekalAne ja bhegavavuM paDaze. je tenI khAtarI karavI hoya te ghera jaIne badhAM kuTuMbIone pUchI Ava ke tArAM karelA pApamAM temane bhAga keTale? tuM e praznane javAba laIne AvIza tyAM sudhI huM ahIM ja Ubho rahIza." maharSinA A zabdae rataniyAnA dila para asara karI eTale te ghera gaye ane darekane pUchavA lAgyuM ke "huM je pApa karuM chuM temAM tamAre bhAga keTale? A prazna sAMbhaLIne mAtA mauna rahI, pitAe cUpakIdI pakaDI, patnI kaMI paNa belI nahi ane putra-putrIo paNa Tagara Tagara sAmuM joI rahyA. eTale rataniyAne bhAre Azcarya thayuM. "eka sIdhI-sAdI vAtane uttara kema keI ApatuM nathI?" ane teNe badhAne e ja savAla pharIne pUkyo, chatAM tene kaMI uttara maLe nahi tyAre rataniyAe e prazna trIjI vAra pUchaDyo ane jaNAvyuM ke "mArA praznane je hoya te uttara Ape. te lIdhA vinA huM rahevAnuM nathI. te vakhate badhAnI vatI tenA pitAe kahyuM ke "tuM je kaMI pApa kare che te badhuM tAruM ja che, ame te mAtra tArA lAvelAM dravyanA ja bhaktA chIe." A javAba sAMbhaLatAM ja rataniyAnI AMkhe aMdhArAM AvI gayAM. "zuM A badhAM pApanuM phala mAre ekalAne ja bhegavavAnuM che? temAM kaIne kaMI paNa bhAga nahi? khare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 22 : cAritravicAra khara! Aja sudhI huM aMdhArAmAM ja AthaDyo chuM, paraMtu sAruM thayuM ke Aje A maharSine bheTe thaye ane temaNe mArI AMkha khUlI nAkhI." rataniye gherathI pAcho pharyo ane sIdhe maharSinA caraNe paDyo. 'kRpALu! tamAruM kahevuM sAcuM paDayuM, paraMtu mAruM have zuM thaze? huM mahApApI chuM, ghera aparAdhI chuM, mATe mAro hAtha pakaDo, mAro uddhAra karo. tamArA sivAya anya keInuM mane zaraNa nathI." ane maharSie rataniyAne jIvana viSe sAcI samajaNa ApI tathA tapanuM mahatva samajAvI tene Azraya levAnuM jaNAvyuM. te pramANe rataniyAe ghera tapane Azraya letAM tenA AtmAnI zuddhi thaI, tenuM cAritra nirmaLa banyuM ane te eka maharSi bace. tAtparya ke-kuTuMbIo svArthanAM sagAM che ane temAMnuM koI paNa pApamAM bhAgIdAra thatuM nathI. eTale pratyeka mumukSue kuTuMba mATe adharma na karavAno nirNaya kare ghaTe che. (14) pagalika sukhonI asAratA. jema AtmAne deharUpa mAnave e ajJAna che, jaDa vastuone "mArI" mAnavI e mithyAtva che ane kAlpanika sagapaNu-saMbaMdhane sthira mAnavAM e bhramaNuM che, tema pudgalanAM nimittathI utpanna thatAM sukhane vAstavika sukha mAnavAM e ajJAna, mithyAtva ke bhramaNuM ja che. paraMtu mehane vaza thayele jIva te prakAranuM ajJAna sevavAmAM AnaMda anubhave che, te prakAranuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama bodha-caMthamALA : 23 : mithyAtva sevavAmAM moja mANe che ane te prakAranI bhramaNane bhega banavAmAM gaurava le che, e zuM ochuM khedakAraka che? je A jIva potAnA anubhavenuM taTasthatAthI tAraNa kADhe te tarata ja samajI zake ema che ke pudgalanAM nimittathI utpanna thatAM tamAma sukhe kSaNika che eTale ke sparzanuM sukha sparza thAya tyAM sudhI ja Take che, rasanuM sukha kherAka jIbha parathI kaMTha sudhI pahoMce tyAM sudhI ja Take che, vAsanuM sukha suvAsanA paramANuo nAkamAM rahe tyAM sudhI ja Take che, rUpanuM sukha rUpa najare paDe tyAM sudhI ja Take che ane zabdanuM sukha zabda saMbhaLAya tyAM sudhI ja Take che. vaLI e sukhe gavAyA pachI tRpti ke saMtoSane anubhava thavAne badale te prakAranAM vadhAre sukhe bhegavavAnI tRSNA ke lAlasA jAgRta thAya che eTale parAdhInatAnI beDI gaLAmAM naMkhAya che ane e sukha jarA paNa thaIne bhegavAyA ke zIdhra bhayaMkara pariNAma lAve che. sparza sukhamAM Asakta banele hAthI kAdavamAM kheMcI jAya che ke ajADImAM paDIne jiMdagIbharane gulAma bane che. rasasukhamAM Asakta baneluM mAchaluM galane kAMTe gaLAmAM bharAvAthI zIdhra mAchImAranA hAthamAM jaI paDe che. suvAsasukhamAM Asakta banela bhamaro kamaladalamAM bIDAI jAya che ane savAra thatAM kamalenI sAthe hAthIonA udaramAM jaI paDe che. rUpasukhamAM Asakta baneluM pataMgiyuM dIvAnI cetamAM jhaMpalAve che ane tarata ja baLIne khAkha thAya che. te ja rIte zabda sukhamAM Asakta baneluM haraNa pAradhinA bANathI vIMdhAI potAne prANa gumAve che. A rIte eka eka viSayasukhanI AsaktithI prANIonA prANa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAvamuM : 24 : cAritravivAra hoDamAM mUkAya che tyAre pAMce viSayanAM sukhamAM Asakta bananAranI sthiti zuM thAya te dareke svayameva vicArI levuM ghaTe che. jeo viSayasukhamAM aMdha bane che, teo vezyAgAmI thAya che, parastrI para kudaSTi kare che ke pitAnI paraNetara sAthe paNa anucita vyavahAra karI tiraskArane pAtra bane che. vaLI vIryane saMgraha jaladI khalAsa thatAM temanA zarIra ane mana kamajora bane che tathA nAnA prakAranA vyAdhio utpanna thaI temane dIrgha kALa paryata satAve che. jeo rasanA atibhegI bane che teo bhayabhaNyanuM bhAna bhUlI jAya che, samaya-kusamayane khyAla cUkI jAya che tathA mAna-apamAnane visarI jaI mUrkhanI paMktimAM virAje che. vaLI temane ajIrNa, apa, atisAra, maraDe ane evA ja bIjA rego lAgu paDe che ke je temanI jIvAdorIne TuMkAve che. jeo vAsa, rUpa ane zabdanA lAlacuo bane che, temanI sthiti paNa AvI ja kaDhaMgI bane che ane tenAM viSama pariNAme bhegavatAM jIvananI bhayaMkara barabAdI thAya che. eTale viSaya sukhamAM lubdha na banatAM Atmika sukhanI abhilASA rAkhavI e ja DahApaNabhareluM che. (15) mehanuM mahAtAMDava. ItihAsanAM pRSTho uthalAvo eTale mehanuM mahAtAMDava najare paDaze. dIrgha rAjAnA premamAM paDelI cUlaNa rANuM pitAnA putra brAdattane jIvato saLagAvI mUkavAnuM kAvataruM kare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamAla-rAthamALA che. rAjyanA mehamAM phasAyele kRSNarAja pitAnA tamAma putranAM aMga chedAvI nAkhe che. viSayamAM lubdha banelI rANI sUrikaMtA pitAnA pati pradeza rAjAne jhera Ape che. siMhAsananA mohamAM paDele keNika pitAnA pitA zreNikane lehanA piMjarAmAM pUre che. rAjadvArI pratiSThAnA mehathI gherAyelo cANakya pitAnA khAsa mitra parvatarAyane jAna le che. kIrtimehathI vyathita thayele bharatezvara pitAnA sagAbhAI bAhubali sAthe khetaranAka yuddha khele che ane svakAyAnA mehathI kaMsarAya pitAnA sarva bhANejene janmatAM ja mArI nAkhavAne hukama kare che. - mehanuM mahAtAMDava kaMI eTalethI ja aTakyuM nathI. te judA judA svarUpe sadA-sarvadA cAlu rahyuM che ane ApaNA AjanA jIvanavyavahAra sudhI pahoMcyuM che. bhAI bhAInuM gaLuM bhIMsI rahyo che, bahena bahenanI badabaI karI rahI che, putra patnInA premamAM paDI mAtAne mahAduHkha ApI rahyo che, pitA pitAnA tAnamAM mastAna banI putra-parivAranI kaMI dekharekha rAkhate nathI, mAlika nekara pratye hadayahIna bane che, ane nekara mAlikanuM gaLuM resavAnI peravAImAM paDyo che. zarAphI lUMTa, kALA bajAra, kartavyahInatA, kuTilatA, harAmakherI, dagA-phaTakA, vizvAsaghAta, chaLaprapaMca pura bahAramAM cAlI rahyA che. eTale mehanA mahAtAMDave A duniyAne barabAda karI che, tenI zAMti luMTI lIdhI che, tenI pavitratA AMcakI lIdhI che ane tene jhAMjhavAnA nIra tarapha deDatI karI che ke je deDane kadI aMta Ave ja nahi, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 26 : cAritravicAra (16) mehathI utpanna thatA bhAve. mehathI utpanna thatA bhAve mukhyatve be prakAranA cheH (1) samyakatvane rodha karanArA ane (2) cAritrane rodha karanArA. temAM samyakatvane rodha karanArA bhAve traNa prakAranA che. (1) mithyAtva mehanIya-jenA udayathI jIvane mithyAtva utpanna thAya che, eTale vItarAge prarUpelAM tenI viparIta sahaNA(zraddhA) thAya che. (2) mizra mehanIya-jenA udayathI jIvane samyakatva ane mithyAtvanA mizra pariNAme thAya che. (3) samyakatva mehanIya-jenA udayathI jIvane lAyaka samyaktva (karmanA saMpUrNa kSayathI utpanna thatuM atyaMta nirmaLa samyaktva) thatuM aTake che. cAritrane rAdha karanArA bhAve be prakAranA cheH (1) kaSAyarUpa ane (2)nokaSAyarUpa. kaSa eTale karma athavA bhava, temane Aya eTale lAbha, jenAthI, je vaDe ke je chate thAya te kaSAya. je kaSAya jeTalA prabala nathI te nekaSAya. athavA je kaSAyanI apekSAe ghaNuM gauNa che te kyAya, athavA krodhAdi kaSAyenA je uttejaka che te nakaSAya. kaSAyarUpa bhAve mukhyatve cAra prakAranA cheH (1) krodharUpa (2) mAnarUpa (3) mAyArUpa ane (4) lebharU5. ane te darekanA paNa taratamatAthI cAra-cAra vibhAgo paDe che. te A rIteH (1) anaMtAnubaMdhI (2) apratyAkhyAnI (3) pratyAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 27 : : puSpa khyAnI ane (4) saMjavalana. temAM jenA vaDe ane te saMsAra baMdhAya, je yAjajIva rahe ane jenA lIdhe samyakatvane lAbha na thAya te anaMtAnubaMdhI kahevAya che, jenA vaDe jANavA chatAM thoDuM paNa pratyAkhyAna( tyAga) na thaI zake, je eka varSa sudhI rahe ane dezavirati cAritrane ghAta kare te apratyA khyAnI kahevAya che, jenA vaDe sarvavirati pratyAkhyAna na thaI zake, je cAra mAsa Take ane sarvavirati cAritrane ghAta kare te pratyAkhyAnI kahevAya che, jenA vaDe saMyamI AtmA paNa kaI vAra AkuLavyAkuLa banI jAya, je paMdara divasa sudhI Take ane yathAkhyAta cAritra-vItarAga dazAne ghAta kare te saMjAlana kahevAya che. eTale kaSAye uttarabhedathI nIce mujaba saLa prakAranA bane che. (1) anaMtAnubaMdhI kodha-je parvatanI rekhA je hoya che, (2) apratyAkhyAnI krodha-je sukAyelA taLAvanI rekhA je hoya che. (3) pratyAkhyAnI phodha-je retInI rekhA jevuM hoya che. (4) saMjavalana krodha-je pANInI rekhA jevo hoya che. (5) anaMtAnubaMdhI mAna-je pASANunA thAMbhalA jevuM heAya che. (6) apratyAkhyAnI mAna-je hADakAnA thAMbhalA jevuM hoya che. (7) pratyAkhyAnI mAna-je lAkaDAnA thAMbhalA jevuM hoya che.. (8) saMjavalana mAna-je netaranA thAMbhalA jevuM hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArivavicAra (9) anaMtAnubaMdhI mAyA-je vAMsanA mULa jevI hoya che. (10) apratyAkhyAnI mAyA-je meMDhAnA zIMgaDA jevI heya che. (11) pratyAkhyAnI mAyA-je baLadanA mUtranI rekhA jevI hoya che. (12) saMjavalana mAyA-je vAMsanI chela jevI hoya che. (13) anaMtAnubaMdhI le-je kIramajanAraMgahoya che. (14) apratyAkhyAnI le-je nagaranI khALanA kAdavanA raMga je heya che. (15) pratyAkhyAnI lebha-je gADAnI maLInA raMga je hoya che. (16) saMvalana lebha-je haLadaranA raMga jevo hoya che. cAritra guNane mukhya ghAta karanArA A seLa kaSAye che. eTale jema jema temanI tIvratA ochI thatI jAya che tema tema AtmAne cAritra-guNa khIlatA jAya che, ane jyAre te seLe kaSA dUra thaI jAya che tyAre AtmA rAga ane dveSathI rahita thaIne vItarAga dazAne pAme che. nekaSAyanA be vibhAga cheH (1) hAsyaSaka ane (2) veda. temAM hAsyaSarkanA cha bhAve nIce pramANe hoya che. (1) hAsya-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA hasavuM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 29 - * puSpa (2) rati-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA havA thAya che. (3) arati-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA kheda thAya che. (4) bhaya-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA bIka lAge che. (5) zeka-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA pari tApa thAya che. (6) jugupsA-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA ghaNu upaje che. veda eTale kAmavAsanA. te nIce pramANe traNa prakAranI hoya che. (1) puruSaveda-jethI strIne bhegavavAnI IcchA thAya te tRNanA agni je hoya che. (2) strIveda-jethI puruSane bhegavavAnI IcchA thAya. bakarInI lIMDInA agni je hoya che. (3) napuMsakaveda-jethI strI-puruSa baMnene bhegavavAnI IcchA thAya. te nagaradAha je heya che. A rIte samyakatvane rodha karanArA traNa vikArI bhAve ane cAritrane sedha karanArA pacIza vikArI bhAve maLIne mahinA (mahanIya karmanA) kula bhAva 28 thAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : ': 30 : cAritravicAra jIva jyAre A aThThAvIza prakAranA bhAvamAM bhramaNa na kare tyAre "mahavane navi bhamate kahevAya che. (17) svabhAva. je svabhAva nathI te parabhAva che ane parabhAva nathI te svabhAva che. A daSTie AtmAnuM svarUpa svabhAva kahevAya che ane pudgalanuM svarUpa parabhAva kahevAya che. AtmA aneka guNothI alaMkRta che, paNa mukhyatve jJAna ane sukhanAM ke cit ane AnaMdanAM lakSaNothI yukta che, eTale cidAnaMda-svarUpa kahevAya che. A cidAnaMda-svarUpamAM magna thavuM ane kaI paNa paugalika bhAvene sparza thavA na deve e "svabhAva sthiti "nijAnaMdanI mastI" "sahajAnaMdanuM sukha" "AtmaramaNatA" ke "mannatA" kahevAya che. A avasthAnuM varNana karatAM anubhavI puruSoe jaNAvyuM jene jJAnarUpI amRtanA samudra jevA parabrahma(AtmA)mAM magnapaNuM che, tene paramAtmA sivAya bIjA viSayamAM pravRtti karavI haLAhaLa jhera jevI lAge che. je AtmasukhamAM magna che ane syAdvAdathI zuddha thayelI daSTivaDe jaganA tamAma tanuM avalokana kare che, tene anya bhAnuM kartApaNuM rahetuM nathI, paNa mAtra sAkSIpaNuM ja rahe che. parabrahmamAM magna thayelAne pudgalanI vAte nirasa lAge che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ . dharmabodha-graMthamALA : 31 : H puSpa te suvarNane unmAda kyAMthI hoya? ane strInAM prabhaka AliMga ganemAM Adara paNa kayAMthI hoya? arthAt tene kaMcana ke kAminIne leza mAtra paNa meha hote nathI. - "AtmasvarUpamAM magna thayelAne je sukha hoya che, tenuM varNana karavuM zakya nathI. vaLI te sukha priyatamAnA AliMgana sAthe ke bAvanAcaMdananA lepa sAthe sarakhAvI zakAya tevuM paNa nathI. tAtparya ke-priyatamAnA AliMganathI ane bAvanAcaMdananA lepathI je sukha utpanna thAya che, te AtmanimagnatAnA sukha AgaLa ekadama tuccha che." (18) parabhAva khAna-pAnanuM sukha, vastra-AbhUSaNanuM sukha, nekara-cAkaranuM sukha, uThavA-besavAnuM sukha, manahara mahAlamAM rahevAnuM sukha, vAhananuM sukha, dhanamAlanuM sukha, vyApAra-rojagAranuM sukha, pratiSThAnuM sukha, adhikAranuM sukha, patnInuM sukha, putranuM sukha, kuTuMbanuM sukha, mitro ane svajanenuM sukha e paugalika hevAthI parabhAva kahevAya che. te mATe nirgatha maharSioe kahyuM che ke " savvaM vilaviyaM gIyaM, savvaM narse viDambiyaM / sara gAmavir mA, sarave nA duhAvA che" tAvika daSTie badhAM gIte eka prakArane vilApa che, badhAM nRtye eka prakAranI viDaMbanA che, sarva AbharaNe bhAra samAna che ane sarva prakAranA kAma ekAMte duHkhane ja ApanArA che. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM: ': 3ra : cAritravicAra mahIpationA mahelamAM, dhanapationA dhAmamAM ane jAhera sthAnamAM manane halAvavA sAru gAya ane gAyikAonAM gAna thAya che, aneka prakAranA aMgamaroDe ane hAvabhAvathI alaMkRta nRtyenA jalasA goThavAya che, vaLI rUDA-rUpALA dekhAvA mATe hIrA-motI-mANeka ane suvarNanA anekavidha AbharaNe ekaThA karavAno prayAsa thAya che ane viSayanI tRpti thAya te mATe vividha prakAre oraDAnI sajAvaTe karavAmAM Ave che, temAM bahumUlya rAcaracIluM gaThavavAmAM Ave che, tene viSayettejaka citrathI suzobhita karavAmAM Ave che ane pauSTika davAo-mAtrAo-yAkutio vaDe vIryane saMcaya karavAmAM Ave che, paraMtu te badhAne AkharI aMjAma bUre hoya che. tethI ja anubhavI puruSoe kahyuM ke suMdara lAgatAM gIte e Akhare khUba raDAvanAra vilApa che, manahara jatAM mRtye ghaNuM kaSTa ApanArI viDaMbanA che, ramaNIya jaNAtAM AbhUSaNe phegaTane bhAra che ane mIThuM-madhuruM lAgatuM viSayasukha aneka prakAranAM dukhene laI AvanArI berahama balA che. jyAM sudhI paugalika sukhanI asAratA samajAya nahi, jyAM sudhI kAmaganI Asakti dUra thAya nahi, ane jyAM sudhI parabhAvamAM ramavAnI lAMbA samayanI bUrI Adata badalAya nahi tyAM sudhI svabhAvamAM sthiti thaI zakatI nathI. eTale parabhAvane TALa e ja svabhAvamAM sthira thavAne-nija svabhAvamAM magna thavAne sAro upAya che. (19) parabhAva kanyAnI parIkSA. ahaM kSArikA' 'huM brahma chuM" " hA jaM garikA " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 33 : cAritravicAra brahmasatya che ane jagata mithyA che. "sarAH saMtADI "kharekhara ! A saMsAra asAra che" " mA dughAvadA" sarve kAmabhege duHkhane lAvanArA che" evAM evAM vacane uccAravA mAtrathI ja parabhAva TaLe che ane svabhAvamAM sthiti thaI che, tema samajavAnuM nathI. athavA vasatimAM rahevAnuM cheDIne jaMgalamAM vasavA-mAtrathI ke vividharaMgI vastrone vaparAza cheDIne kevaLa bhagavAM, kevaLa pILAM ke kevaLa zveta vastro dhAraNa karavA mAtrathI athavA mastakanuM mUMDana karI nAkhavAthI ke khullA page pharavAthI ja parabhAva TaLe che, tema samajavAnuM nathI, paraMtu parabhAva TaLe tyAre ja samajavAne che ke jyAre iMdriyanA viSaye ane mananA vikAre bilakula satAve nahi. je suMvALAM vastro pasaMda paDatAM hoya ane jADAM ke kharabacaDAM vastro akArAM lAgatAM haya, je suMvALI pathArI gamatI hoya ane kharabacaDI jamIna aruci utpanna karatI heya, je UnALAmAM ThaMDakanI apekSA rahetI hoya ane ziyALAmAM garamInI jarUra jaNAtI hoya ke kaI paNa svarUpamAM suMvALe sahavAsa gamatuM hoya te samajavuM ke hajI sparzane jItI zakAye nathI, sparzaneMdriyane jItI zakAI nathI. je mIThAIo para mana ceTatuM hoya ane jArabAjarI ke makAInAM DhebarAM para napharata thatI hoya, je mevA ne phaLa ArogavAmAM AnaMda AvatuM hoya ane maga-aDadanA bAkaLA ke javane sAthe phAkavAmAM aprIti utpanna thatI hoya, je amuka aMze khAruM, amuka aMze khATuM ane amuka aMze Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha be-graMthamALA : 34 : : puSpa tIkhuM ja pasaMda paDatu hAya ane tethI ochuM ke vastu thatAM nAkanuM TeravuM UMcuM caDatuM hoya te samajavu ke hajI rasane jItAyeA nathI, rasane driyane jitI zakAi nathI, jo attara, senTa, leA ane bIjA sugaMdhI padArthAnI vAsathI mana prasanna thatu hoya ane koi paNa kAraNe utpanna thayelI kharAba vAsa ke durga dhathI cIDa caDatI hAya te jANavuM ke hajI gaMdhane jItAyA nathI, dhrANedriyane jItI zakAI nathI. jo yauvana tarapha AkarSaNu thatu hoya ane vRddhAvasthA joine cIDa caDatI hoya, jo bAhya bhapakA mana para asara karatA hAya ane AMtarika guNNA tarapha upekSA thatI hAya, je vastrAbhUSaNa ane TApaTIpa tarapha mana leAbhAtu hoya ane sAdAI tathA sughaDatAmAM prasannatA na anubhavAtI hoya te jANavu' ke hajI rUpane jItI zakAyu nathI, cakSuridriyane jItI zakAI nathI. jo maneAhara sa*gIta sAMbhaLIne ha thatA hAya ane karuNa kaMdana sAMbhaLIne cIDa caDatI hoya athavA khuzAmatanAM vAkyA sAkara jevA mIThAM lAgatAM hoya ane hitabhAve kahevAyelA zabdo viSa samAna kaDavA jaNAtA hAya tA samajavuM ke hajI zabdane jItI zakAyA nathI, zrotre driyane jItI zakAI nathI. jo koI paNa kAraNe gusso AvatA hAya, leAhI tapatu hAya, anyane zikSA karavAnuM mana thatuM. hAya ke vera levAnI vRtti jAgatI hAya tA samajavu ke hajI krodhakaSAyane jItI zakAyA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : [: 35 ? cAritravicAra je kaI paNa kAraNe ahaMkAra AvatuM hoya, "huM meTe chuM, badhAthI caDiyAta chuM, mArA karatAM koI zreSTha nathI, have mAre bIjA AgaLathI kaMI zikhavAnuM nathI," evI vRtti jAgatI hoya te samajavuM ke hajI mAnakaSAyane jItI zakI nathI. je kaI paNa kAraNe daMbha ke dekhAva karavAnuM mana thatuM hoya ane bIjAne chetaravAnI bhUlathApa ApavAnI ke ADA mArge doravAnI vRtti jAgatI hoya te samajavuM ke hajI mAyAkaSAyane jItI zakI nathI. je kaI paNa kAraNe paugalika vastumAM mamatvabhAva pedA thatA hoya, athavA tene meLavavAnI Asakti ke tRSNa jAgatI hoya te samajavuM ke hajI lebhakaSAyane jItI zakI nathI. tAtparya ke-viSaya ane vikArene jItavAnuM kAma atyaMta agharuM che ane te viziSTa sAdhanA vinA siddha thatuM nathI. (ra) jJAna ane kiyAnA sagathI ja mokSa che. viSaya ane vikArene jItavAnI viziSTa sAdhanAne jJAnIo sadAcAra, puruSArtha, cAritra ke satakriyA kahe che ane tene jJAnanI sAthe saMga thAya te ja mekSamArganI prApti thAya ema mAne che. A rahyA temanI e mAnyatAne darzAvanArA suMdara zabdo - "saMjogasiddhI pAruM vati, na hu egacakkeNa raho payAi / aMdho ya paMgU ya vaNe samecA, te saMpattA nAM vida che" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 36 : eka paiDAthI ratha cAlatuM nathI, vaLI AMdhaLe ane pAMgaLe vanamAM gayA. tyAM bhegA thayA to nagaramAM praveza karI zA mATe jJAna ane kliAne saMga thAya te ja ekSaphalanI prApti thAya che." ahIM AMdhaLA ane pAMgaLAnuM udAharaNa A rIte samajavAnuM che - (21) AMdhaLA ane pAMgaLe keI nagaranA leke rAjAnA bhayathI araNyamAM gayA, paraMtu tyAM paNa corane bhaya lAgavAthI pitapatAnAM vAhanone tyAga karIne cAlyA gayA. te vakhate eka AMdhaLe ane eka pAMgaLa tyAM ja rahI gayA. evAmAM te araNyamAM dAvAnaLa prakaTyo. eTale athaDAtA-phaTAtA te baMne jaNa eka sthaLe bhegA thayA ane "AtamAMthI kema bacavuM?" tene vicAra karavA lAgyA. AMdhaLAe kahyuM-bhAI paMgu! mArAmAM cAlavAnI zakti ghaNuM che paNa AMkhe dekhAtuM nathI, eTale khADAkhaDiyAmAM paDI jAuM chuM ke jALajhAMkharAmAM bharAI jAuM chuM, tethI mAruM cAlavuM bekAra che, are re! A AphatamAMthI ApaNe kema bacI zakIzuM?" pAMgaLAe kahyuM-"bhAI prajJAcakSu! mArI AMkhe ghaNuM pANIdAra che ane dUra dUrane rasto paNa barAbara joI zake che, paraMtu mArA pagamAM cAlavAnI jarAye tAkAta nathI. jarA cAlavA jauM chuM ke gabaDI paDuM chuM, tethI taddana lAcAra chuM. kharekhara ! ApaNe baMne AphatamAM AbAda sapaDAI gayA chIe !" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 39 : cAritravicAra AMdhaLAe kahyuM-"bhAI paMgu ! Ama nirAza thaye ApaNe dahADe zuM vaLaze ? e mATe kaMIka paNa yukti zodhI kADhavI joIe. je kAma baLathI thatuM nathI, te kAma kaLathI jarUra thAya che." pAMgaLAe kahyuM- dosta ! tArI vAta taddana sAcI che, paraMtu A AphatathI huM eTale badhA gabharAI gayo chuM ke mArI akkala kaMI kAma ApI zake tema lAgatuM nathI." AMdhaLAe kahyuM - Akta samaye buddhine sthira rAkhavI e zANuM manuSyanuM kartavya che, mATe tuM buddhine sthira rAkha ane kaI paNa upAya zodhI kADha; nahi te ApaNuM se varSa ahIM ja pUrAM thayAM samajaje." A zabdae pAMgaLAmAM rti ANI ane eka upAya tenA manamAM ekAeka jhabakI gaye. teNe AMdhaLAne kahyuM - sta ! mane eka upAya maLI AvyuM che. te zarIre ghaNe majabUta che ane tArI khAMdha upara mane ucakI zake tema che. ethI tArI khAMdha para mane ucakI le ane huM tane rasto batAvuM tema cAlavA mAMDa. AthI khADAkhaDiyAmAM paDI javAne ke jALAM-jhAMkharAmAM bharAI javAno bhaya raheze nahi. A rIte ApaNe A jaMgalamAMthI salAmata raste bahAra nIkaLI jaIzuM ane pAsenA nagaramAM pahoMcI zakIzuM." pAMgaLAne skUle upAya sAro hato. e upAya kAme lagADatAM te baMne dAvAnaLamAMthI bacI gayA ane pAsenA nagaramAM sahIsalAmata praveza karI zakyA. e rIte jJAna ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 38 : * puSpa kriyAne saMga thAya te saMsAranA dAvAnaLamAMthI bacIne melanagarIe sahIsalAmata pahoMcI zakAya. (22) zUnya gharanuM daSTAMta - jJAna ane kriyAnA saMganuM vizeSa mahatva zUnya gharanA daSTAMtathI samajAya che, te e rIte -aneka bArI-bAraNAM tathA chidrovALuM eka ghara ghaNA vakhatathI ughADuM paDeluM che ane temAM keIne vAsa nathI. have eka manuSyane temAM rahevAnI IcchA thAya che, tethI dIva laIne temAM praveza kare che ane tenAM badhAM bArI-bAraNAM baMdha karIne, sAvaraNIvaDe temAM badhe kacaro sApha karI nAkhe che, tethI e ghara rahevA lAyaka bane che ane temAM pele puruSa sukhethI nivAsa kare che. te ja rIte AsavarUpa ughADA dvAravALe jIvarUpa eraDo mekSanA sukhathI zUnya che ane mithyAtva avirati, pramAda, kaSAya ane vegarUpa pavanavaDe AvelA karmarUpI kacarAthI bharAyela che. tene mekSasukhanA nivAsa mATe zuddha karavAnuM che. tethI AtmaanAtma vagerene bheda batAvanArA jJAnarUpI dIvAnI jarUra che; navAM karmo praveza na pAme te mATe bArI-bAraNuM baMdha karavAnI kriyArUpa saMyamanI agatya che ane lAgelAM karmo nAza pAme te mATe saMmArjananI kriyArUpa tapanI paNa AvazyakatA che. A rIte jJAna tathA yiAne saMyoga thAya te ja jIva mokSasukhane pAmI zake che. (23) jJAna, saMyama ane tapa. eka sthaLe Arya maharSioe kahyuM che keShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 39 :. cAritravicAra nANaM payAsayaM sohao, tavo saMjamo ya gutikro| tiNhaM pi samAoge, mokkho jiNasAsaNe bhnnio| jJAna prakAzaka che, saMyama guptikara che ane tapa zeAdhaka che. e traNenA sAgathI ja jinazAsanamAM mikSa kahelo che." ahIM koIne e prazna thAya ke AgaLa te "jJAna ane kiyAnA saMgathI muktisukha kahyuM ane ahIM jJAna, saMyama ane tapathI mokSanI prApti kahevAmAM Ave che, te bemAM sAcuM zuM? ene uttara e che ke "saMyama ane tapa e kriyArUpa che, tethI baMnene artha eka ja che." - ahIM bIje prazna e paNa pUchavAne saMbhava che ke "tamanajJAnavatrALa mokSamA " " samyagadarzana, samyagajJAna ane samyapha cAritra e traNa mokSane mArga che, evuM sUtra prasiddha che ane ahIM te mAtra jJAna ane kiyAnA saMgathI ja mekSa kahevAmAM Ave che, te temAM pUrvApara virodha nathI zuM? " enuM samAdhAna e che ke "samyagadarzana vinAnuM jJAna e samyaga jJAna nathI, tethI jJAna zabdamAM samyagadarzana aMtarbhata che ane kriyA e spaSTapaNe cAritrane ja paryAyavAcI zabda che, tethI e baMne vidhAremAM pUrvApara virodha jevuM kaMI ja nathI." (24) ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI. pAThaka mahAzayAe eka vAta spaSTapaNe samajI levAnI jarUra che ke Arya maharSie vastunI aneka bAjune joIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha graMthamALA : 40 : : puSpa tenuM pratipAdana karanArA che, tethI jyAM paNa eka vastunI upayogitA samajAvavAnI jarUra lAge, tyAM tenuM vividha yuktio ane daSTa vaDe samarthana kare che, paraMtu tenI pUraka bIjI vastuone niSedha karatA nathI. dAkhalA tarIke jyAre teo zraddhA ke samyakatvanuM mahatva prakAzatA hoya che tyAre tene dharmanuM mULa kahe che, sarva sadguNone bhaMDAra kahe che ane mokSamArgamAM javAne daravAje kahe che (je apekSAe sAcuM che), paNa tene artha e nathI ke samyagUjJAna ane samyacAritra jarUranAM nathI. te ja rIte jyAre teo jJAnanuM apUrva mahattva prakAzatA hoya che, tyAre tene ajJAna ane mehane nAza karanAruM kahe che, sakalasiddhinuM sadana kahe che ane muktine ananya upAya kahe che (je apekSAe sAcuM che), paNa tene artha e nathI ke-samyagadarzana ane samyakyAritra nakAmAM che. te ja rIte jyAre teo cAritranuM mahatva prakAzanA heya che, tyAre tene jJAnanA sArarUpa, sarva karmane nAza karanAra ane mokSanuM ananya kAraNa kahe che (je apekSAe sAcuM che), paraMtu tene artha e nathI ke samyagudarzana ane samyagrajJAna nirupayogI che. tAtparya ke-badhAM sAdhane pitApitAnAM sthAne mahatvanAM che, tethI ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ': 2 . cAritradharma (25) cAritra dharmanA prakAre samyapha cAritrane utpanna karanAre dharma cAritradharma kahevAya che. je be prakAra cheH (1) sarvavirati ane (2) dezavirati, temAM sarvavirati e pApanyApAranA sarva tyAgarUpa che ane dezavirati e pApavyApAranA deza tyAgarUpa che. (26) pApavyApAra "pApa vyApAra kene kahevAya? ane te keTalA prakAre thAya che? ene uttara e che ke-je vyApAra, pravRtti ke AcaraNathI avazya karmane baMdha thAya te pApa-vyApAra kahevAya, te asaMkhya prakAre thAya che, paNa vyavahAranI saralatA khAtara zAstrakAroe tenA aDhAra prakAre pADyA che ane temAM paNa mukhyatA pahelA pAMcanI ja mAnI che, te A rIte - (1) prANAtipAta-hiMsA karavI te. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-graMthamALA .: 42 : * puSpa (2) mRSAvAda-jUThuM bolavuM te. (3) adattAdAna cerI karavI te. (4) maithuna-abrahma sevavuM te. (5) parigraha-mamatva buddhithI vastune saMgraha kare te. (6) kedha-gusse kare te. (7) mAna-abhimAna rAkhavuM te. (8) mAyA-kapaTa karavuM te. (9) lebha-tRSNa rAkhavI te. (10) rAga-prIti karavI te. (11) dveSa-aprIti karavI te. (12) kalaha-kaMkAsa kare te. (13) abhyAkhyAna-ALa caDAvavuM te. (14) paizunya -cADI khAvI te. (15) rati-arati--harSa ane zeka kare te. (16) para parivAda-anyane avarNavAda bela te. (17) mAyAmRSAvAda-prapaMca kare te. (18) mithyAtvazalya -viparIta zraddhA karavI te. kodha-mAna-mAyA-labha-rAga-dveSa-kalaha-abhyAkhyAna-aizunya--rati arati-para parivAda-mAyAmRSAvAda ane mithyAtvazalya vaDe yA te hiMsA thAya che, yA te jUThuM belAya che, yA te cerI karAya che, yA te abrA sevAya che ke vastune mamatvapUrvaka saMgraha thAya che, tethI prANutipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha e pAMcane ja mukhya pApa mAnavAmAM AvyAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 43 : cAritravicAra (ra7) tyAganI vyAkhyA tyAga kone kahevAya? ene uttara e che ke-heya vastune pitAnI IcchAthI choDI devI tene tyAga kahevAya che, paraMtu subaMdhunI mAphaka anicchAthI choDavI tene tyAga kahevAtuM nathI. samrA caMdraguptanA mRtyu pachI tenI gAdIe biMdusAra AvyA, tyAre naMda rAjAne saMbaMdhI subaMdhu tene pradhAna thayo. A subaMdhune cANakya upara ghaNe dveSa hatuM, eTale teNe aneka prakAranI yukti-prayuktio ajamAvIne rAjAnuM mana tenA pratye abhAvavALuM karyuM. A vastusthiti catura cANakya tarata ja pAmI gayA ane pitAnuM apamRtyu na thAya te mATe pitAnI saghaLI mAlamilkatanI vyavasthA karIne teNe aNasaNa(AhAratyAga)ne rAha lIdhe. paraMtu e rIte maratAM pahelAM teNe eka DAbalI taiyAra karI ane tene pitAnA paTArAmAM rAkhI mUkI. - have cANakaya mRtyu pAmatAM subaMdhue tenuM ghara rahevAnA miSathI rAjA pAsethI mAgI lIdhuM ane temAMnI badhI vastuo kamazaH tapAsavA mAMDI. te veLA pele paTAro paNa tapAsya, te temAMthI eka baMdha piTI nIkaLI. subaMdhue e peTIne paNa ughADI nAkhI, te temAMthI bIjI baMdha peTI nIkaLI. Ama peTInI aMdarathI peTI nIkaLatAM chevaTe pelI DAbalI nIkaLI ane tene ughADatAM temAMthI eka prakAranI sugaMdha nIkaLI tathA eka kAgaLa maLI Avyo. te kAgaLamAM lakhyuM hatuM ke "je manuSya A DAbalInI sugaMdhane suMghe, teNe tyArathI mAMDIne jIvanaparyata strI, palaMga, AbhUSaNa ane svAdiSTa bhajanane tyAga kare tathA kaThera jIvana gALavuM, anyathA tenuM mRtyu thaze." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 44 : subaMdhue A vAtanI khAtarI karavA te DAbalI eka bIjA puruSane suMghADI joI, pachI tene svAdiSTa bhojana karAvyuM ane suMdara vastrAbhUSaNathI sajaja karIne palaMga para sUvADyo ke tarata ja te mRtyu pAmyA. AthI tene khAtarI thaI ke cANakya kAgaLamAM je lakhyuM te sAcuM hatuM, eTale jIvananI rakSA mATe teNe paNa strI, palaMga, vastrAbhUSaNa ane svAdiSTa bhejanane tyAga karavuM joIe. tethI te divasathI mAMDIne subaMdhue e dareka vastune tyAga karyo. A anicchAe karAyele tyAga e vAstavika tyAga nathI. bIjA zabdomAM kahIe te A jAtane tyAga e bAhya tyAga ke dravyatyAga che paNa AMtarika tyAga ke bhAvatyAga nathI. (28) sarvatyAga ane dezayAga. "ahIM sarvatyAga ane deza tyAga zabdothI zuM abhipreta che?" tene uttara e che ke pApavyavahAra manathI paNa thAya che, vacanathI paNa thAya che ane kAyAthI paNa thAya che. vaLI te pite karavAthI thAya che, bIjA pAse karAvavAthI paNa thAya che ane keI karatuM hoya tene anumodana ApavAthI paNa thAya che. A sarva prakAre tyAga kare te sarvatyAga che ane tethI ocho tyAga kare te dezayAga che. eTale prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha e pAMca pApane mana, vacana ane kAyAthI karavAM nahi, karAvavAM nahi ane anumodavA paNa nahi e pApavyApArane sarvatyAga che ane sarvaviratirUpa cAritra che, jyAre te pApanI sthala eTale moTI moTI bAbatene tyAga kare te dezaviratirU5 cAritra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra (29) sarvavirati cAritra saMsAranI asAratAne pUrepUrI jANa cUkele, bhavabhramaNathI kheda pAmele ane vinayAdi guNethI yukta virakta AtmA sarvavirati cAritrane adhikArI gaNAya che ane tene grahaNa karavAthI sAdhu, yati ke zramaNa thayela manAya che. A cAritra grahaNa karatI vakhate sarva pApAcAranA tyAga mATe nIcenuM pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. karemi bhaMte ! sAmAiyaM, savvaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi, na kAravemi, karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi, niMdAmi, garihAmi, appANaM vosirAmi // " "he bhadaMta ! huM sAmAyika (nAmanuM cAritra grahaNa) karuM chuM. te aMge sarva pApavyApAranuM pratyAkhyAna karuM chuM, yAjajIva trividha trividhe, manathI, vacanathI ane kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, anya karate hoya tene sAruM jANuM nahi, he bhadata ! te saMbaMdhI bhUtakALamAM je pApa karyuM hoya tenAthI huM pAcho pharuM chuM, tenI huM AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, tenI huM gurusAkSIe niMdA karuM chuM ane tevI pApI vRttivALA AtmAne-pApI vRttione tyAga karuM chuM.' zAstrakAroe sarvavirati cAritrane (1) sAmAyika (2) chede sthAnIya (3) parihAravizuddhi (4) sukSmasaMparAya (5) yathAkhyAta ema pAMca prakAranuM mAneluM che, eTale sAmAyika e prathama prakAranuM cAritra che ane tene dhAraNa karavA mATe ja prastuta pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-cathamALA. : 46 : : puSpa A pratyAkhyAna karyA pachI prANAtipAtAdi pAMce pApanuM kamazaH pratyAkhyAna karavAmAM Ave che jene pAMca mahAvratanI dhAraNuM kahevAya che. A pAMca mahAvratanA 252 bhAMgAnI gaNatarI nIce mujaba thAya che. (30) paheluM prANutipAta viramaNavrata, tenA bhAMgA 81 9 pRthvIkAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. (3*3=9) 9 apakAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 teukAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 vAukAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe : have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 vanaspatine mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 beIdriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, haNAve nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 teIdriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 cauriMdriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : 1 47 cArivavicAra 9 pacedriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, haNave nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. (31) bIjuM mRSAvAdaviramaNavrata, tenA bhAMgA 36 9 krodhathI mana, vacana, kAyAe jUThuM bole nahi, jUThuM belAve nahi ane belatAne bhale jANe nahi. 9 hAMsIthI mana, vacana, kAyAe jUThuM bole nahi, jUThuM belAve nahi ane bolatAne bhale jANe nahi. 9 bhayathI mana, vacana, kAyAe ja huM bole nahi, jUThuM bolAve nahi ane belatAne bhalo jANe nahi. 9 lebhathI mana, vacana, kAyAe jUThuM bole nahi, belAve nahi ane belatAne bhale jANe nahi. (3ra) trIjuM adattAdAnaviramaNa-vata, tenA bhAga 54 9 mana, vacana, kAyAe alpa cerI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe ghaNI corI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe nAnI corI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe maTI cerI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 48 : - puSpa 9 mana, vacana, kAyAe sacittanI cerI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. mana, vacana, kAyAe acittanI corI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. (33) cothuM maithunaviramaNa-vata, tenA bhAMgA 27 9 mana, vacana, kAyAthI devatAnI strI bhegave nahi, bhega vAve nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI manuSyanI strI bhegave nahi, bhega vAve nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI tiryaMcanI strI bhegave nahi, bhegavAve nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. 27 (34) pAMcamuM parigrahaviramaNavrata, tenA bhAMgA 54 9 mana, vacana ane kAyAthI cheDo parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI ghaNo parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi 9 mana, vacana, kAyAthI nAne parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI meTe parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 49 : cAritravicAra 9 mana, vacana, kAyAthI sacitta parigraha rAkhe nahi. rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI acitta parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhanArane bhale jANe nahi. (35) rAtribhUjana viramaNa-trata pAMca mahAvrata dhAraNa karanAre rAtribhojananuM paNa sarvathA viramaNa karavAnuM hoya che. eTale pAMca mahAvrata ane chaThThA rAtribhejanaviramaNa vratathI sarvavirati cAritrane prAraMbha thAya che. (36) savAra-sAMja pratikramaNa vrata dhAraNa kya pachI tenuM pAlana karavA mATe pUrepUrI kALajI ane sudaDha prayatna karavAnI AvazyakatA che, eTale yatanA ane puruSArtha e be vratanA prANa gaNAya che. Ama chatAM zaratacUkathI ke ajANatAM je vrata pAlanamAM kaI skUlanA thaI jAya che tenI niMdA karavI ghaTe che, gaha karavI ghaTe che ane te mATe yogya prAyazcitta laIne vizuddha thavuM Avazyaka che. A mATe savAre ane sAMje pratikramaNa karavAnI cejanA che. pratikramaNa eTale mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyamAMthI pAchA pharavuM ane pitAnA mULa sthAne AvI javuM. A mahatvapUrNa AdhyAtmika kriyAnAM mukhya aMge "cha" che, tethI te paDAvazyaka paNa kahevAya che. A cha aMgonAM nAme tathA kAme nIce mujaba samajavA- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhodha-graMthamALA : 50 : : puSpa (1) sAmAnya-sAmAyika. niravagha rahevu', samabhAva keLa vavA, jJAnamAM vRddhi karavI. ( 2 ) caDavIsatho-caturvizati nistavana. cAvIza tIrthaMkarAnuM guNakIrtana karavuM, bhaktibhAva vadhAravA, darzana guNanI zuddhi karavI, ( 3 ) caMdLa-vaMdana, gurune parama vinayapUrvaka vaMdana karavuM, temanA pratye samarpaNabhAva keLavavA ane temanI pAsethI anubhavasiddha AtmajJAna meLavavuM. (4) pAimaLa-pratikramaNa. vratamAM lAgelA aticArAnu zodhana karavu, AtmanirIkSaNa karavuM ane temAM je doSA thayelA jaNAya tenI niMdA ane gA~ karavI. AtmAne tenA mULa sthAne pAchI lAvave. (5) lEST-kAyAtsaga thayelAM pApeAnI vizeSa zuddhi mATe manane dhyAnamAM joDavuM, vANIne mAna rAkhavI ane kAyAne ekasthAne sthira rAkhI tenA vaDe kAI paNa IcchApUrvakanI * pravRtti karavI nahi. ( 6 ) vajjavALa-pratyAkhyAna, AtmaguNNAnI vRddhi karavI ane nAnI moTI koi paNa tapazcaryA karavAnA nirNaya karavA. ( 37 ) caraNasitterI ane karaNasittarI savirati cAritrane sa pUrNa vikAsa karavA mATe caraNusittarI ane karaNasittarI Avazyaka manAya che. caraNasittarI eTale cAritrane lagatAM sittera mele ane karaNasittarI eTale kriyAne lagatA sittera khele, tenI gaNatarI nIce mujaba thAya che-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : che 51 : cAritravicAra vA(1) samAdhaH( 20 ) saMgama ( 27) verAvaLaM(20) 2 caMmapurI (3) I - nANAkRti () tatta22) vonipAI( 4 ) rara me " pAMca mahAvrate, daza prakArane zramaNadharma, sattara prakArane saMyama, daza prakAranuM vaiyAvRtya, nava brahmacaryanI vADe, traNa jJAnAditrika, bAra prakAranuM tapa ane cAra prakArane krodhAdi nigraha e sittera belathI caraNasittarI kahevAya che." pAMca mahAvratanuM varNana upara AvI gayuM. daza prakAranA zramaNadharma(yatidharma) mATe kahyuM che ke"ni-ma-akara-tti-va-saMrakhevo ! saccaM soaM akiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // " (1) kSati-kSamA ke kedhane abhAva. (2) mArdava-mRdutA ke mAnane abhAva. (3) Arjava-saralatA ke mAyAne abhAva. (4) mukti-saMteSa ke lebhane abhAva. (5) tapa-IcchAone nirodha. (6) saMyama-idri para jaya. (7) satya-vastunuM yathAsthita kathana. (8) zauca-badhA ja sAthe anukULa vyavahAra (9) akiMcanatA-sarva prakAranA parigrahane tyAga. * (10) brahmacarya-abrahmane savathA tyAga ke kuzalAnuSThAna. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodhagraMthamALA : para che manu mahArAje manusmRtimAM dharmanAM daza lakSaNe A rIte banAvelAM che, __ " dhRtiH kSamo yamo'steyaM, zaucamindriyanigrahaH / dhIvidyA satyamakrodho, dazakaM dharmalakSaNam // " (1) prati-saMteSa, (2) kSamA-krodhanAM kAraNenI hAjarI ke gerahAjarImAM samabhAva (3) dama-vikAranAM kAraNe hovA chatAM vikiyAne prApta thavuM nahi. (4) asteyArI karavI nahi. (5) zAca-antaHkaraNane pavitra rAkhavuM. (6) Indriyanigraha-pAMce indriyone kAbUmAM rAkhavI. (7) dhIzAstra, anubhava ane saMpradAyamAM tatvanuM ciMtana karavuM. (8) vidyA-AtmajJAna prApta karavuM. (9) satya-je vAta jevI hoya tevI ja batAvavI. (10) akrodha-kepanuM game tevuM kAraNa maLe te paNa keLa na kare. sattara prakAranA saMyama mATe kahyuM che ke"pNcaasvaavirmnnN, paMcaMdiyaniggaho ksaayjo| daMDatiyassa viraI, sattarasahA saMjamo hoi / / " pAMca Asa(prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha)thI viramaNa, pAMca indriyane nigraha, cAra kaSAyane jaya ane manadaMDa vacanadaMDa tathA kAyadaMDathI viratie sattara prakArane saMyama hoya che. (AmAMnAM keTalAka bhedanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : 57 : pArivavicAra gaNanA svataMtra thayelI che paNa saMyamanuM citra A guNavaDe pUrNa thatuM heI tenI ahIM punarukti karelI che.) daza prakAranA vaiyAvRtya mATe kahyuM che ke "mAyariyaravA, tavariSade nikALatA. samaNunasaMghakulagaNa, veAvacaM havai dasahA // " (1) AcArya, (2) upAdhyAya, (3) tapasvI, (4) zaikSaka (zikSA lete), (5) plAna (bimAra), (6) sAdhu, (7) samANa (8) zramaNasaMgha, (9) kula ane (10) gaNa e daza prakAranuM vaiyAvRtya hoya che. eTale A dezanI sevAzuzruSA karavI e daza prakAranuM vaiyAvRya che. brahmacaryanI nava vADA mATe kahyuM che ke "vasahi kahanisijindiya, kuiMtara pubakIlie paNie / aimAyAhAravibhUsaNAI, nava bNbhcerguttiio||" (1) vAri-vivivAtisevA-strI, pazu ane napuMsakanA vAsathI rahita evA ekAMta vizuddha sthAnamAM vAsa kare. (2) strIthApattA-strIo saMbaMdhI vAta karavI nahi. (3) rivijha-niSAgurAnama-je pATa, , pATalA, zayana, Asana vagere para strI beThelI hoya te be ghaDI sudhI vAparavAM nahi. (4) saMvi-brigAtho-rAgane vaza thaI strInAM aMgapAMgenuM nirIkSaNa karavuM nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-raMthamALA : 54 : (5) kuMtA-jurAtattAtyAnama-bhIMtanA aMtare strIpuruSanuM yugala raheluM hoya, tevA sthAnamAM rahevuM nahi. (6) juDavA -pUrvazIhisAskRti -strI sAthe pUrva kALe karelI kIDAnuM smaraNa karavuM nahi. (7) gov-gItAmo namU-mAdaka AhAra vAparavA nahi. arthAt bane teTalo nIrasa AhAra vApara. (8) marUmAthAdvAra-tamAtrAmo :-nIrasa AhAra paNa pramANuthI vadhAre le nahi, vadhAre AhArathI ikiye uzkerAya che ane kAmavAsanA jAgRta thAya che. (9) vimUtaLArU-vimUSAparivartana[-zarIrane zobhAvavA mATenI TApaTIpane tyAga kare. jJAnatrika eTale jJAna, darzana ane cAritranI upAsanA karavI. bAra prakAranA tapa mATe kahyuM che ke- " jAnagmorikA, visaMvedya racAzo. kAyakile so saMlINaA ya, bajjho tavo hoi / pAyacchitaM viNao, veAvacaM taheva sjjhaao| jhANaM ussaggo vi a, abhitarao tavo hoi // " (1) anazana (2) unedarikA (3) vRttisaMkSepa (4) rasatyAga (5) kAyakaleza ane (6) saMlInatA e bAhya tapa che ane (7) prAyazcitta (8) vinaya (9) vaiyAvRtya (10) svAdhyAya (11) dhyAna ane (12) kAryotsarga e atyaMtara tapa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : 1 55 cAritravivAra (1) anazana-upavAsa. (2) UrikA-pramANa karatAM ochuM khAvuM. (3) vRttisaMkSepa-khAvAnAM dramAM ghaTADo kare athavA abhigraha dhAraNa kare. (4) rasatyAga-ghI, dUdha, dahIM, tela, geLa ne pakavAna e cha rasamAMthI bane teTalAne ke badhAne tyAga kare. (mAMsa, mAkhaNa, madha ane madirA e cAra mahAvikRtine sAdhu tathA zrAvaka upayoga karatA nathI.) (5) kAyakaleza-TADha, tApa sahana kare, UghADA page tathA UghADA mAthe rahevuM, parISaha sahana karavA vagere. (6) saMsInatA-ekAMtanuM sevana karavuM tathA apAMga saMkecIne rahevuM. (7) prAyazcitta-thayelA deze aMge gurudatta prAyazcittane svIkAra kare. (8) vinaya-deva, guru ane dharmane vinaya kare. (9) vaiyAvarA-daza prakAre vaiyAvRtya karavuM ke jene ullekha upara AvI gayo che. (10) svAdhyAya-vAcanA, pRcchanA, parivartana, anuprekSA ane dharmakathA e pAMca prakArane svAdhyAya kara. (11) dhyAna-Arta ane raudradhyAna cheDI dharmadhyAna tathA zukaladhyAnane abhyAsa kara. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha cUthamALA : 56 : : 5 (12) kAtsarga-kAyAne eka sthAne sthira karavI ane IcchApUrvakanI pravRtti cheDI devI, vANIthI mauna rahevuM ane manane dhyAnamAM joDavuM. krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyane nigraha karo. karaNasittarI mATe kahyuM che ke-- "virodI (4) sama(1) mAvaja(2), paDimA(12) va iMdiyaniroho(5) / haLa(21) pura(2), midA(4) va za che " cAra prakAranI piMDavizuddhi, pAMca samitio, bAra bhAvanA, bAra pratimAonuM vahana, pAMca Idriyone nirodha, pacIza pratilekhanA traNa gupti ane cAra prakAranA abhigrahe e sittera belathI karaNasittarI kahevAya che. AhAravizuddhi, zayyAvizuddhi, vastravizuddhi ane pAtravizuddhi e cAra prakAranI piMDavizuddhi che. Isamiti-nIcI daSTi rAkhIne yatanApUrvaka cAlavuM; bhASAsamiti-jarUra jeTalI nirdoSa ane hitakAraka bhASA yatanApUrvaka belavI; eSaNasamiti-AhArapANI deSarahita meLavavA AdAna-nikSepasamiti-vastra, pAtra vagere yatanAthI levAM mUkavAM ane pAriSThApanikAsamiti-maLa, mUtra Adi tyAgavA ke paraThavavA yogya vastuo yatanApUrvaka paraThavavI. e pAMca samitio che. anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucitva, Asava, saMvara, nirjarA, dharmasvAkhyAta, leka ane bAdhidurlabha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : 57 : cAritravicAra e bAra bhAvanAo che. temAM sarva padAthe anitya che, e ciMtavavuM te anitya bhAvanA che; saMsAramAM prANIne koInuM zaraNa nathI, ema ciMtavavuM te azaraNu bhAvanA che; janma, jarA ane maraNathI A saMsAra bharele che tathA anAdi paribhramaNanuM kAraNa che, ema ciMtavavuM e saMsAra bhAvanA che; huM ekale ja chuM, ekale Avyo chuM ne ekale javAne chuM, ema ciMtavavuM e ekatva bhAvanA che; A AtmA dhana, baMdhu tathA zarIrathI jude che, ema ciMtavavuM e anyatva bhAvanA che; zarIranuM apavitrapaNuM ciMtavavuM e azuci bhAvanA che; karmanA hetuone ciMtavavA e Asava bhAvanA che; saMyamanuM svarUpa ciMtavavuM e saMvara bhAvanA che; tapane mahimA ciMtava e nirjarA bhAvanA che; jinezvarae kahelo dharma mahAprabhAvazALI che, ema ciMtavavuM e dharmasyAkhyAta bhAvanA che; cauda rAjalakanuM svarUpa ciMtavavuM e loka bhAvanA che ane samyaktvanI durlabhatA ciMtavavI e badhidurlabha bhAvanA che. bAra prakAranI bhikSu DimA-bhikSupratimA mATe kahyuM che ke - "mAsAI saMttatA paDhamAbiitaiasattarAyadiNA / aharAi egarAI bhikkhUpaDimANa bArasaMga // " (1) mAsikI, (2) kaimAsikI, (3) vaimAsikI, (4) cAturmAsikI, (5) paMcamAsikI, (6) vArmAsikI, (7) saptamAsikI, (8) prathama saptarAtridivA, (9) dvitIya sasarAtridivA (10) tRtIya sasarAtridivA, (11) aravikI ane (12) ekarAtrikI-e bAra bhikSupratimAo che. pAMca iMdriyone nirodha prasiddha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA : 58 : * puSpa savAre ane sAMje vastro, upakaraNe tathA pAtrane sUkSmatAthI jevAM e pratilekhanA kahevAya che. temAM savAranI pravilekhanAmAM badhI maLIne 14 vastuonuM pratilekhana karavAnuM hoya che. ane sAMjanI pratilekhanAmAM 11 vastuonuM pratilekhana karavAnuM hoya che. e rIte pratilekhanA pacIza prakAranI gaNAya che. managupti. vacanagupti ane kAyagupti e traNa guNie che. temAM manane ochAmAM oche upaga kara ke tene zubhepagamAM ekAgra rAkhavuM e mane gupti che. vANIne ochAmAM e che upaga kare ane temAM jayaNa rAkhavI athavA sarvathA mauna levuM, e vacanagupti che ane kAyAvaDa ochAmAM e jyaNApUrvaka halanacalana karavuM e kayagupti che. abhigraha cAra prakAre thAya cheH (1) dravyathI, (2) kSetrathI, (3) kALathI ane (4) bhAvathI. amuka dravya maLe te ja levuM e dravyathI abhigraha kahevAya che, amuka gharamAMthI ke amuka latA vageremAMthI maLe te ja levuM e kSetrathI abhigraha kahevAya che, amuka kALe maLe te ja levuM e kALathI abhigraha kahevAya che ane amuka sthiti-saMgamAM maLe te ja levuM e bhAva abhigraha kahevAya che. prabhu zrI mahAvIranA je abhigrahanuM mahAsatI caMdanabAlAnA hAthe pAraNuM thayuM hatuM te abhigraha A cAre prakArane hate. A rIte caraNasittarI ane karaNasittarInuM pAlana karavAthI sarva cAritrane saMpUrNa vikAsa thAya che. A cAritra dhAraNa karanAranI samajaNa ane kriyA kevI hoya che, te para mRgAputranI kathA suMdara prakAza pADe che. pAlana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava: : 57 : cArivicAra (38) mRgAputranI sthA aneka udyAnethI suzobhita ane samRddhithI ramaNIya sugrIva nAmanuM eka nagara hatuM. temAM balabhadra nAme rAjA rahetuM hatuM. tene mRgAvatI nAme rANI hatI, jenAthI balazrI nAmane eka kumAra utpanna thayo. A kumAra mRgAputra tarIke savatra oLakhAtuM hatuM. te degundaka jAtinA devenI mAphaka manahara ramaNIo sAthe naMdana nAmanA mahelamAM hamezA AnaMdapUrvaka krIDA karate hite. eka vAra te e mahelanA gekhamAM besIne nagaranA traNa rastA, cAra rastA ane meTAM cagAnane joto hato, tevAmAM tapazcaryA, saMyama ane niyamene dhAraNa karanAra, apUrva brahmacArI ane guNanI khANarUpa eka saMyamI-sAdhu tenA jevAmAM AvyA ke te ene dhArI dhArIne jevA lAge ane AMkhanuM eka paNa maTakuM mAryA vinA temanI sAme tAkI rahyo. tema karatAM tene vicAra AvyuM ke "AvuM svarUpa, A veza meM pahelAM kayAMka avazya je che. A pramANe ciMtana karatAM zubha adhyavasAya jAgRta thayA ane mehanIya karmane udaya maMda thavAthI tyAM ne tyAM jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. A jJAna thavAthI teNe potAnA gata janmane joyA ane temAM AdareluM sAdhupaNuM yAda AvyuM, tethI cAritramAM prIti uddabhavI ane vizvamAM virati thaI eTale teNe mAtApitAnI pAse AvIne kahyuM - he mAtApitA! pUrvakALamAM meM pAMca mahAvratarUpa saMyamaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodha graMthamALA : 60 : dharma pALe tenuM smaraNa thayuM che ane tethI naraka, tiryaMca Adi gatinA aneka dukhethI bharelA saMsArasamudrathI nivRtta thavAne icchuM chuM, mATe mane AjJA Apa. huM pavitra pravajyA (savavirati cAritranI dIkSA) grahaNa karIza. | he mAtApitA! pariNAme kipAka phaLanI peThe niraMtara kaDavAM phaLa denArA ane ekAMta duHkhanI paraMparAthI ja vIMTaLAcelA evA bhege meM khUba bheLavI lIdhA che. vaLI A zarIra azucithI utpanna thayeluM hoI kevaLa apavitra ane anitya che tathA duHkha ane kalezanuM bhAjanapAtra che. pANInA phINa ke parapoTA jevA kSaNika zarIramAM Asakti zI? te hamaNuM ke pachI jarUra javAnuM che, temAM huM kema lebhAuM? pIDA ane reganA ghara samAna tathA jarA ane maraNathI gherAyelA A asAra ane kSaNabhaMgura manuSyadehamAM have eka kSaNamAtra huM AnaMda pAmI zakuM tema nathI. aha! A Akho saMsAra duHkhamaya che, ane temAM rahelAM prANuo janma-jarA-regamaraNanAM dukhethI palAI rahyAM che. he mAtApitA ! A ghara, suvarNa, putra, strI, baMdhuo, bahene ane zarIrane choDIne mAre vaheluM ke meDuM avazya javAnuM che. he mAtApitA! ghara baLatuM hoya tyAre te gharane mAlIka asAra vastuone cheDI pahelAM bahu mUlyavALI vastuo ja kADhI le che, tema A Akhe leka jarA ane maraNathI baLI rahyo che. Apa mane AjJA Ape te temAMthI tuccha evA kAmagane tajIne kevaLa mArA AtmAne ja ugArI lauM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra sama taraNa putranI AvI tAlAvelI joI mAtApitAe kahyuM: "he putra! sAdhupaNuM ghaNuM kaThina che, sAdhupuruSane jIvanaparyata prANuMmAtra para samabhAva rAkhavo paDe che, zatru ane mitra baMnene samAna daSTie jevAnA hoya che ane hAlatAM cAlatAM khAtAM ema pratyeka kriyAmAM thatI sUkSama hiMsAthI paNa viramavuM paDe che. A sthiti kharekhara ghaNI durlabha che. - sAdhune jIvana paryanta bhUlecUke paNa asatya bolavAnuM hetuM nathI. satata sAvadhAna rahIne hitakArI chatAM satya bolavuM e ghaNuM kaThina che. sAdhune dAMta khetaravAnI saLI paNa rAjIkhuzIthI dIdhA vinA laI zakAtI nathI. tevI rIte deSarahita bhikSA meLavavI e paNa ati kaThina che. kAmabhegenA rasane jANanArAe maithunathI sAva virakta rahevuM e kaMI sAmAnya vAta nathI. AvuM ghara brahmacarya pALavuM ati kaThina che. dhana, dhAnya ke dAsAdi kaI paNa vastune parigraha na rAkha, temaja saMsAranI hiMsAdi sarva kiyAone tyAga kare te duSkara che. tyAga karIne kaI vastu para mamatA paNa na rAkhavI te ati duSkara che. anna, pANI, mevA ke mukhavAsa e cAra prakAranA AhAramAMthI koIpaNane upayoga rAtre karI zakAya nahi, temaja koI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 62 : paNa vastune bIjA divasane mATe saMgraha karI zakAya nahi, evuM je chaThuM vrata te paNa ati kaThina che. saMyama jIvana, dAruNa kezakuMcana ane duSkara brahmacaryapAlana A badhuM zaktivALAne paNa kaThina thAya che. he putra! tuM sukamaLa ane sumajijata (bhegamAM DUbele) che ane bhogasukhane yogya che, tethI sAdhupaNuM pALavAne samartha nathI. veLune keLiye jeTale nirasa che, eTale ja saMyama (cAritra) paNa nirasa che. talavAranI dhAra para cAlavAnuM jeTaluM kaThina che, teTaluM ja tapazcaryAnA mArgamAM prayANa karavAnuM kaThina che. - jema baLatI agninI jhALa pIvI dehalI che, tema karuNa vayamAM sAdhupaNuM pALavuM duSkara che, mATe he putra! tuM zabda, rU5, rasa, gaMdha ane speza e pAMce viSayanA manuSya saMbaMdhI bhegene bhegava ane bhuktabhegI thaIne pachI cAritradharmane khuzIthI svIkAraje." mAtApitAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne mRgAputre kahyuM: "he mAtApitA ! Ape kahyuM te satya che paraMtu niHspRhIne A lekamAM kazuMya azakya nathI. vaLI A saMsAracakramAM duHkha ane bhaya upajAvanArI zArIrika ane mAnasika vedanAo huM anaMtI vAra sahana karI cUkyo chuM mATe mane pravajyA levAnI rajA Apo." A sAMbhaLI mAtApitAe kahyuM: "he putra! tArI IcchA hoya te bhale dIkSita thA, paraMtu cAritra dharmamAM duHkha paDaze pratikriyA (duHkhane haTAvavAne upAya) nahi thAya." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : L: 3 : cAravicAra mRgAputre kahyuM: "Apa kahe che te satya che, paraMtu Apane huM pUchuM chuM ke jaMgalamAM pazupakSIo vicaratAM hoya che, tenI pratikriyA keNa kare che? jema jaMgalamAM mRga eLe sukhethI vihAra kare che, tema saMyama ane tapazcayavaDe huM ekAkI cAritradharmamAM sukhapUrvaka vicArIza." A pramANe putrane daDha vairAgya joIne mAtApitAnAM hRdaya pIgaLI gayAM. temaNe kahyuM: "he putra! tane jema sukha upaje tema kara." te vakhate pAkI AjJA levA mATe mRgAputre pharIthI kahyuM "ApanI AjJA hoya te hamaNAM ja sarva duHkhamAMthI cheDAvanAra mRgacaryarUpa saMyamane AdaruM." A sAMbhaLIne mAtApitAe prasanna citte kahyuM: "khArA putra! yatheccha vihAra kare." A pramANe mAtApitAne samajAvIne ane temanI AjJA laIne mahAna hAthI jema bakhtarane bhedI nAkhe tema eNe sarva mamatvane bhedI nAkhyuM ane samRddhi, dhana, mitra, strI, putra ane svajanene tyAga karyo. have mRgAputra muni pAMca mahAvate, pAMca samiti ane traNa guNithI yukta banIne AtyaMtara tathA bAhya tapazcaryAmAM udyamavaMta thayA. tathA mamatA, ahaMkAra, Asakti ane garvane cheDI trasa temaja sthAvara jIve para pitAnA AtmA samAna vartavA lAgyA. vaLI lAbhamAM ke alAbhamAM, sukhamAM ke duHkhamAM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodha-caMthamALA : 6 : : puSpa jIvitamAM ke maraNumAM, niMdAmAM ke prazaMsAmAM ane mAna ke apamAnamAM samavatI banyA ane kaI zarIrane caMdana lagADo ke vAMsalAthI kApe e baMne dazAmAM samavatI thayA. pachI aprazasta evAM pApanA AsavathI ( AgamanathI) sarva prakAre rahita thayA temaja dhyAnanA baLathI kaSAyane nAza karIne prazasta zAsanamAM sthira thayA. e pramANe jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vizuddha bhAvanAothI pitAnA AtmAne vizuddha banAvIne ghaNuM varSo sudhI cAritra-(sAdhupaNuM) pALIne eka mAsanuM aNusaNa karIne zreSTha siddhigatine pAmyA. tAtparya ke-je AtmA vairAgyathI pUrepUre raMgAyeluM hoya ane mahAvrata dhAraNa karyA pachI tenuM yathArtha pAlana kare, temaja pAMca samiti, traNa gupti ane dazavidha yatidharmane barAbara anusare tenuM sAdhupaNuM sArthaka che. (39) dezavirati cAritra zrI arihaMta bhagavaMtane deva mAnanAre paMcamahAvratadhArI nigraMtha mahAtmAone guru mAnanArA ane sarvajJakathita tane dharma mAnanAre bhavabhIru AtmA dezavirati cAritrane adhikArI gaNAya che ane tene grahaNa karavAthI zrAvaka ke upAsaka thayeluM gaNAya che. A cAritra sagatinA kAraNarUpa che, gRhastha dharmanA alaMkArarUpa che ane AvatAM navIna kamene amuka aMze rakI zake che. tenI dhAraNA samyakatva sAthe nIcenAM bAra vate grahaNa karavAthI thAya che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 65 : cAritravicAra pAMca aNuvratoH (1) sthUla prANAtipAta viramaNa-trata, (2) sthUla mRSAvAdaviramaNavrata, (3) sthUla adattAdAnaviramaNa-trata, (4) svadArateSa (5) parigraha parimANa vrata. traNa guNavate. (6) diparimANa-trata ( 7) bhegepabhegaparimANavrata (8) anarthadaMDaviramaNavrata, cAra zikSAvataH (9) sAmAyika- vrata. (10) dezAvakAzika-vata, (11) pauSadhapavAsa-vrata, (12) atithisaMvibhAga-vrata. 'sarvavirati cAritramAM pAMca vrate grahaNa karAya che, te dezavirati cAritramAM paNa pAMca ja vrate kema nahi?" tene uttara e che ke "dezavirati cAritramAM paNa mULa vate ke mukhya bate te pahelAM pAMca ja che, paraMtu te ghaNI chUTachATavALAM havAthI bIjAM sAta vratanI yejanA karavAmAM AvI che ke jenA pAlanathI aNuvratadhArI AtmA uttarottara pragati karate sarvavirati cAritra sudhI pahoMcI zake." aNuvrata, guNavrata ane zikSAvratane artha zuM?' ene uttara e che ke "mahAvratanI apekSAe je vrata ANu eTale nAnuM che, te aNuvrata, je vratavaDe guNanI eTale cAritraguNanI puSTi thAya te guNavata. ane je vrate vAraMvAra AdaravA gya havAthI AtmAne zikSArUpa (zikSaNarU5) che, te zikSAvrata. eka apekSAe zikSAtrate paNa guNavate ja che, eTale Ayuvate sivAyanAM bAkInAM sAte tene guNavrate mAnavAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA 1 puSpa paNa kaMI harakata nathI. prAcIna sAhityamAM sAta guNavatAne ullekha Ave che, te A ja dRSTie." sthUla prANAtipAtaviramaNa-trata. sthUla prANAtipAta viramaNavrata eTale lai hiMsAne tyAga. A vratamAM niraparAdhI trasa jIvene saMkalpIne nirapekSapaNe mAravA nahi, evuM pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. tene spaSTArtha e che ke-je trasa jIvee mAre kaMI paNa aparAdha karelo nathI temane huM vinA prajane mAravAnI buddhie mArIza nahi. AvuM pratyAkhyAna karavAnuM kAraNa e che ke-A jagatamAM ja be prakAranA che. eka rasa ane bIjA sthAvara. (trasa eTale beIndriya, teIndriya, caurindriya ane paMcendriya. sthAvara eTale pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya.) temAMthI gRhastha trasanI dayA pALI zake paNa sthAvanI dayA pALI zake nahi, kAraNa ke temanI hiMsA karyA vinA khAvA-pIvA vagerenAM sAdhane meLavI zakAtAM nathI. A jIvanI jANa thaI zake eTale ke temanI ochAmAM ochI hiMsA kema thAya? te prayatna thaI zake. vaLI trasa jIvemAM paNa gRhastha niraparAdhInI dayA pALI zake paNa aparAdhInI dayA pALI zake nahi, kAraNa ke tema karavA jatAM rAjya cuMTavAI jAya, deza parAdhIna bane, cara-lUMTArA guMDA-badamAzanuM caDI vAge ane teo strI, bALake, mAlamattAM vagere tamAma vastuone uThAvI jAya. tAtparya ke-aparAdhIne zikSA karavAnI chUTa na rAkhe te gRhasthanuM kAma-gRhasthane vyavahAra cAlI zake nahi. vaLI gRhasthane AjIvikAdi kAraNe khetare kheDavAM paDe, ghara tathA hATa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra banAvavAM paDe, kUvA tathA vAva-taLAve khedAvavAM paDe, keTakillA caNavavA paDe, ema keTalAMka AraMbhanA kAme avazya karavAM paDe, temAM niraparAdhI trasa jInI dayA pALI zake nahi eTale tenAthI eTaluM ja banI zake ke niraparAdhI trasa jIvonI saMka95pUrvakaIrAdApUrvaka-jANI joIne hiMsA karavI nahi. vaLI niraparAdhI trasa jIne saMkalpita AraMbhanA projana sivAya paNa tAlIma ApavA vagerenA hetuthI mArapha Da vagere karavI paDe che. jo tema na kare te jAnavara keLavAya nahi tathA putra-putrIo sarakhAM cAle nahi ke yogya rIte keLavAya nahi. eTale sApekSapaNe vadha-baMdhanAdi karavAnI chUTa rAkhavI paDe che. A rIte gRhastha vIsa vasA dayAmAMthI savA vase dayA pALI zake che. savA vasAnI gaNatarI nIce mujaba thAya che. trasa ane sthAvaranI saMpUrNa dayA te ra0 vasA. temAMthI sthAvaranI dayA bAda thaI eTale 10 vasA bAkI rahyA. trasanI dayAmAM niraparAdhI trasanI dayA ane sAparAdhI trasanI dayA. temAMthI sAparAdhI trasanI dayA bAda thaI eTale 5 vasA bAkI rahyAM. niraparAdhI trasa jIvonI hiMsA prajanapUrvaka ane niSpojana ema be rIte thAya, temAMthI prajanapUrvakanI hiMsA TaLI zake nahi eTale rA vasA bAkI rahyA. temAM paNa nirapekSa hiMsA TaLI zake paNa sApekSa hiMsA TaLI zake nahi. eTale bAkI rahyo vasA ahiMsA sarva vratamAM mukhya che, eTale tenA pAlanamAM pUrepUruM lakSya rAkhavuM ghaTe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha graMthamALA : 68 : sthUla mRSAvAdaviramaNavrata. sthala mRSAvAdaviramaNavrata eTale gla mRSAvAdane tyAga. te nIcenI rIte karavAmAM Ave che. (1) kanyA ke vara saMbaMdhI kheTuM bolI keIne chetaravA nahi. (2) gAya, bheMsa vagere jAnavara saMbaMdhI beTuM belI keIne chetaravA nahi. (3) jamIna, khetara vagere saMbaMdhI kheDuM belI keIne chetaravA nahi. (4) keInI thApaNa eLavavI nahi. (5) korTa-kacerImAM beTI sAkSI pUravI nahi. sthUla adattAdAnaviramaNavrata. sthala adattAdAna viramaNavrata eTale sthala cerIne tyAga, te nIcenI rIte karavAmAM Ave che. (1) khAtara pADavuM nahi. (2) gAMTha choDIne ke peTI-paTA ughADIne koInI vastu kADhI levI nahi. (3) dhADa pADavI nahi. (4) tALA para kuMcI karIne eTale tALAM ughADIne keInI vastu kADhI levI nahi. (5) parAI vastune pitAnI karI levI nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 60 : cAritravicAra svadArAsatASarvata svadArAsaMteSa eTale parastrIne tyAga karI pitAnI parizuta strImAM ja saMtoSa mAne. A vrata dhAraNa karanAra je rakhAta rAkhe, vidhavAne bhegave ke kuMvArI kanyA sAthe A vyavahAra rAkhe che enuM vrata malina thAya. e keInI strI nathI ema mAnIne tene bhegavI zakAya nahi. parigraha parimANavrata parigraha parimANa vrata eTale mAla-milaktanI maryAdA karavAnuM vrata. temAM (1) dhana, (2) dhAnya, (3) kSetra (khetara-jamIna), (4) vAstu (ghara-hATa), (5) rUpuM, (6) sonuM, (7) anya dhAtuo(nAM vAsaNe vagere), (8) dvipada (nekara-cAkara vagere) ane (9) catuSpada (DheraDhAMkhara) e nava jatanA parigrahanI maryAdA nakakI karavAmAM Ave che. eTale nakkI karelI maryAdAthI ochI vastu rAkhI zakAya paNa vadhAre vastu rAkhI zakAya nahi, amaryAdita tRSNAne ghaTADIne saMteSa tarapha vaLavAnI A vratamAM suMdara jogavAI che. diparimANu-grata. dikparimANa vrata eTale dizAonuM pramANa nakkI karatuM vrata, temAM Urva, adhe ane tiryam dizAmAM vadhAremAM vadhAre keTaluM dUra javuM tenI maryAdA nakkI karavAmAM Ave che. A jAtanI maryAdA karavAthI prANAtipAta viramaNa ane parigrahaparimANane puSTi maLe che. lebhane thobha nathI ane kSetra anaMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 7 : : puSa che, tethI kSetranI maryAdA nakkI karIne temAM saMtoSapUrvaka rahevuM e upAsakane mATe ISTa che. bhegepagaviramaNavrata, gopabhegaviramaNa vrata eTale bhAgya ane upagya vastuonI maryAdA karatuM vrata. temAM nIce pramANe vastuonI maryAdA karavAmAM Ave che. bAvIza abhakSya, rAtribhUjana, calitarasa ane anaMtakAyane dhAraNA pramANe tyAga. bAvIza abhakSya. (1) mAMsa, mAchalI, IMDA, koDalIvara (mAchalInuM) AIla. (2) madha-madhapuDAnuM, madhapuDAnA mukhanuM TapakeluM. (3) mAkhaNa-dUdhanuM mAkhaNa, dahIMnuM mAkhaNa ( mAkhaNa chAsamAM DUbatuM hoya tene AmAM samAveza thato nathI.) (4) madirA-dAru. tADI, siMdhI, caDaza, gAMjA, madaka (AmAM Asavane samAveza thatuM nathI.) (5thI 9) uMbare, kAluMbara, pIpara, pIpaLe, vaDanAM phaLa. (10) barapha-barapha phekaTarIne AIsa, AIskrIma, kulaphI, rekriIeTara, mazInane barapha. (11) jhera-aphINa, semala, vachanAga, haratAla, piTAzIema ane sAInAIDa ( AmAM aNuhArI akhiINa ane mArela semala vagerene samAveza thatuM nathI. ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : 71 : cAritravicAra 5 vidala-kaThoLa, 3. (12) karA. (13) kAcI mATI-mATI, daMtamaMjanamAM vaparAtI mATI. (1) rIMgaNa-rIMgaNAnI jAti ( AmAM TameTAne samAveza thatA nathI.) (15) bahubIja-jemAM gabha judo na paDe teTalA bIja hoya te, jemake -paTela, papATA, aMjIra, khasakhasa. (16) be-traNa divasa pachInA athANAM, rAyatA, caTaNI, lIMbu, chuMde. ( AmAM murabbo ane zarabatane samAveza thato nathI.) (17) vidala-kaThoLa, kumaTIA, guvAra, methIdANuM ke tenI bhAjI, kAcA dUdha, dahIM ane chAsa sAthe vidaLa thAya che. pahelA kAcuM meLavIne garama kare, te paNa vidaLa che, tenI jayaNa. (18) tucchaphaLa-jemAM khAvAnuM alpa ane nAkhI devAnuM ghaNuM hoya te; jemake caNara, jaMgalI bera, pIluM, pIcu, pAlasA. (19) ajANyA phaLa-jene keIna oLakhatuM hoya tevA pAMdaDAM tathA phaLa. (20) rAtribhojana-samyaktva batamAM lakhyA mujaba tyAga. (21) calita rasa-vAsIjana, ekatAravALI kAcI cAsaNInI cIja, vAsI dUdha, svayaM jAmeluM dUdha, paTeluM dUdha, ane chAsa sA vidaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA * puSpa navI prasUtinuM dUdha, vilAyatI dUdha, vAsI mA, be rAta pachInuM dahIM, be rAta pachInI chAza. mevA ke vanaspatinuM be rAta pachInuM rAyatuM. sAMje chAsamAM tarabaLa rAkhela ATha pahora pachInA bhAta. AdrI nakSatra pachI kerI, comAsAmAM 15 divasa, unALAmAM 20 divasa, ziyALAmAM 30 divasa pachInI mIThAI, gAMThIA, dALIA vigere. phAgaNa mAsI ane aSADa mAsamAM mevA, bhAjI, pAMdaDA, mIThe lIMbaDe, aLavI, paI, ajame, nAgaravela, phedIne, tulasI, cA, kethamIra, mevAvALI mIThAI, mevAvALI ThaMDAI ( badAma, nALIera, sopArI, magaphaLI ane kALI drAkSane mevAmAM samAveza thatuM nathI.) rUpa, rasa, gaMdha ke sparza badalAI jatAM cAre AhAra. (32) batrIsa anantakAya--lIlI, sUkI. 1 suraNakaMda 10 khIrasuAkaMda 2 vAkaMda ( kALA vALavALA nAnA kaMda-kasere) 4 baTeTA. 11 thega 5 hIralIkaMda 12 lIlI metha 6 lasaNa 13 mULA kaMda 17 gAjara 14 kaMdabhALa 8 lauDhI (pazvinIkaMda) 15 lIle kare 9 garamara 16 zatAvarI 3 Adu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : ravivAra 17 kuMAra pAThAM 25 bhUmIphADA 18 therajAlI 26 vabhulAbhAi 19 lIlI gaLe 27 suara vela (sUkI gaLA aNuhArI) 28 pAlaka bhAjI 20 vAMsa-kArelI 29 komaLa AMbalI 21 luNunI chAla 30 tAlu 22 luNI 31 pIMDALu 23 khIleDA 3ra kemaLa vanaspati 24 amRtavela (kasalaya, cakurA-keLava dArU sevALa) bAvIza abhakSya, rAtribhUjana, calitarasa ane batrIsa anantakAyane upara pramANe yathAzakti tyAga. jyAM jyAM jANuM lakhI che tenI jayaNuM. ajANapaNumAM davAmAM ke bheLaseLamAM jayaNA. lIlI vanaspatimAM ( . ) jAtithI vadhAre vanaspati bhakSANune tyAga. jemAM lIlA anAja, mazAlA, kaThoLa, zAkabhAjI, pAMdaDA, phUla, phaLa, mevA, dAtaNa ane auSadhIne samAveza thAya che. bIjI vanaspatinI davAmAM jayaNuM. sukavaNInI jayaNa. A vratamAM karmAdAna tarIke gaNAtAM nIcenAM paMdara prakAranA dhaMdhAone paNa tyAga karavAmAM Ave che. (1) IgAlakama-jemAM agnine pracura upayoga thatuM hAya tevA dhaMdhA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 74 : (2) vanakamma-jemAM vanaspatinuM chedana-bhedana karavAne bahu prasaMga paDato hoya tevA dhaMdhA. (3) sADIkammu-gADA, ekko vagere vAhane banA vavAne dhadha. (4) bhADImsa-jAnavaro vagere rAkhIne bhADuM upajA vavAne dhaMdhe. (5) pheDIkamma-bhUmi tathA patthara vagere pheDavAne dhaMdha. (6) daMtavANijaja-hAthIdAMta, kasturI, chIpa, matI, zIMgaDA, cAmaDAM, nakha vagere padArthone vepAra. () kesavANija-Una, camarI gAyanA pUcha, mAthAnA vALa tathA dAsIne vepAra. (8) lakhavANija-lAkha, kasuMba vagerene vepAra. (9) rasavANija carabI, mAMsa, IDA, dArU, madha, mAkhaNa, dUdha, ghI vagerene vepAra. (1) visavANijaja-kekIna, aphINa, vachanAga, semala vagere jherI vastuone vepAra. (11) jatapilamukama-tela--bIyAM vagere pAsavAne dho. (12) nibaMchaNakazma-jAnavarone khasI karavAM, DAma devA vagerene dhadha. (13) davadANukarma-parvata, jaMgala vageremAM deva mUkavAne dhaMdhe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : [: 75 : cAritravicAra (1) saradahatalAvasesaNukazma-sarevara, dharA, taLAva vagerenAM pANI sUkavavAne dhaMdho. (15) asapisaNukama-hiMsaka jAnavarone ucheravAne tathA vecavAne dha temaja vezyAo, dAsIo vagere rAkhIne kuTTaNakhAnAM calAvavAne dhaMdhe. anarthadaMDaviramaNa-trata anarthadaMDaviramaNa vrata eTale AtmA vinA-prajane daMDAya tevI pravRttiomAMthI aTakI javAnuM vrata. temAM apadhyAna eTale AdradhyAna ane raudradhyAnane tyAga karavAmAM Ave che, pramAda AcaraNa eTale magha, viSaya, kaSAya (vadhAre paDatI) nidrA ane vikathAne tyAga karavAmAM Ave che, hiMsApradAna eTale jenAthI hiMsA thAya tevI vastuo bIjAne na ApavAne tyAga karavAmAM Ave che ane pApakarmopadeza eTale pApa thAya te upadeza karavAne tyAga karavAmAM Ave che. verIonuM nikaMdana kADhe, mAchalAM pakaDavAne jALa nAMkhe, vAcharaDAonI khasI kare vagere vacanaprayogone samAveza pApakarmopadezamAM thAya che. sAmAyika-vata sarva sAvadha vyApArI choDIne be ghaDI sudhI niravagha vyApAra kare eTale ke jJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanA karavI te sAmAyika kahevAya che. tenA vaDe samatA keLavAya che, tathA mana, vacana ane kAyA para kAbU Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabaMdhagraMthamALA : 76 : dezAvakAzaka-trata vatemAM rAkhelI sAmAnya maryAdAne dainika jIvana pUratuM saMkeca kare te dezAvakAzika vrata kahevAya che. temAM reja prAtaHkALe nIcenI cauda vastuone lagatA niyame dhAravAmAM Ave cheH (1) sacitta vastu, (2) dravya, (3) vikRti, (4) upAna, (5) taMbela, (6) vastra, (7) kusuma-puSpa, (8) vAhana, (9) zayana, (10) vilepana, (11) brahmacarya, (12) dizA, (13) snAna ane (14) bhajana. ATha sAmAyika ane savAra sAMja be pratikramaNa ema daza sAmAyika AkhA divasamAM karIne dezAvagAsika vrata karavAne vyavahAra Aje A dazamA vratamAM pravarte che. piSadhopavAsa.vrata parvatithi vagerenA divase paNa AhAra, zarIrasatkAra, gRhavyApAra ane abrahmacaryano tyAga karI cAra prahara athavA ATha prahara sudhI sAmAyikanI karaNI karavI te pauSadhopavAsa kahevAya che. atithisaMvibhAgavata pauSadhane uttarapAraNe atithi eTale sAdhuone parama vinaya pUrvaka nirdoSa vastuone saMvibhAga kare eTale ke temane zuddha vastuonuM dAna karavuM te atithisaMvibhAga vrata kahevAya che. - A cAre zikSAvratanuM pAlana karavAthI AtmAne niravAniSpApI jIvana gALavAnI zikSA tAlIma maLe che, jethI sarva virati cAritra pALavAnI yogyatA Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : : 77 ? (40) upasaMhAra nizcayanayanI dRSTie zuddha lezyAthI alaMkRta, mA ane svabhAvamAM sthira e AtmA e ja cAri vyavahAranI dRSTie saMvaranI karaNa te cAritra che. jyAre utkRSTa tyAgabhAvanAthI karavAmAM Ave che tya virati kahevAya che ane sAmAnya tyAgabhAvanAthI kara che tyAre dezavirati kahevAya che. tethI mumukSu 2 saMsArathI virakta banIne sarvavirati cAritrane kara ghaTe che ane te na ja banI zake te dezavirati grahaNa karavuM ghaTe che, paraMtu ubhaya cAritrathI rA manuSya bhava hArI ja yogya nathI. zAstrakArone abhiprAya che ke "aLasta nati mojaNa nari amokaag." "jene cAritrane guNa pazele mekSa nathI ane jene mekSa nathI tene nirvANuM , sAthe e paNa yAda rAkhavuM ghaTe che ke-pitAthI ba cAritranuM pAlana karavuM ane na bane tene mATe bhAva tathA jeo cAritranuM pAlana karI rahyA che temanuM karavuM ane temanA satsaMgamAM AvI AtmabalamAM paNa cAritrahInanI sebatamAM AvI svachaMdacArI dhamane sAra cAritra che. cAritrano sAra mekSa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ alchblle boller Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com