________________
યુગે યુગે પાટણની પ્રભુતા
૩૧૯
...તમનુજે છે ૨
रुद्रकूपातत्र. ...........
પુષમાદુહર્ષ છે. ૨૦ || રુદ્રકૂપથી પૂર્વમાં પ્રાચીસરસ્વતી, ત્રિવેણી સુધીમાં આવેલી છે, જ્યાં (દાનપુણ્ય કરવાથી) ડગલે ડગલે અશ્વમેઘનું ફળ થાય છે ; એમ મહર્ષિઓ કહે છે. ૧૦. प्राचीसरस्वती.
.સમાદિત્ ?? | પ્રાચીસરસ્વતીને પ્રાપ્ત કર્યા પછી, જે મનુષ્ય અન્ય તીર્થને ઇચ્છે છે, તે હાથમાં રહેલા કપૂરને ઊડાડી દે છે. (અર્થાત્ પ્રાપ્ત થયેલ અનન્ય તીર્થને ગુમાવે છે.) ૧૧
મિત્ર..
આ વિષયમાં વધુ કહેવાથી શું ? ત્યાં આગળ થોડું પણ દ્રવ્ય અર્થી (ધનની ઇચ્છાવાળા) ને આપવામાં આવે છે, તો તે અનંતફળ આપે છે. ૧૨ પ્રયત:.................................. ............સોડક્ષયાન ૨૩ .
॥प्राचीमहात्म्यसमाप्त ॥ सरस्वतीपुराण, सर्ग १६ ત્યાં આગળ નિયમપૂર્વક પ્રયત્નથી સ્નાન કરી, પવિત્ર એક ગાયનું દાન શાસ્ત્રના જાણનાર બ્રાહ્મણને આપવામાં આવે તો તે અક્ષયેલોકને પામે છે. ૧૩
પ્રાચીસરસ્વતીમહાભ્ય સંપૂર્ણ. સરસ્વતીપુરાણ, સર્ગ ૧૬ ટુંકફૂપમાંથી નહેર દ્વારા સરસ્વતીનો પ્રવાહ ત્રણ ગરનાળામાં થઇ સિદ્ધસર સહસ્ત્રલિંગમાં પડે છે. આ ત્રણે ગરનાળાના ત્રણે પ્રવાહોને, પુરાણકારે ગંગા, યમુના, અને સરસ્વતીના પ્રવાહો તરીકે સૂચવી, ત્યાં ત્રિવેણીતીર્થની કલ્પના કરી છે. અર્થાત્ આ ત્રણે પ્રવાહ જ્યાં પડે છે. ત્યાં ત્રણ મહાનદીઓનો સંગમ થતો હોય તેમ કલ્પી, પ્રયાગની ત્રિવેણી જેવી ઉપમા આ સ્થાનને આપી છે. બીજું સરોવરના જળ સાથે આ ત્રણે પ્રવાહોનો સંગમ થતો હોવાથી, અહીં સંગમતીર્થ પણ પુરાણકારે રજૂ કર્યું છે. આ ત્રિવેણીતીર્થ જ્યાં ત્રણે પ્રવાહોનું જળ સરસ્વતીમાં પડે છે, ત્યાં પુરાણકારે સ્વતંત્ર મહાભ્ય રચી સ્નાનદાન કરવાનો અનુરોધ કર્યો છે.
| ત્રિવેnતીર્થમદાવ્ય{. .........
.....ગ્રામિર્કતા | ૨૪ .. ગંગાયમુનાના મધ્યભાગમાં રહેલું, સરસ્વતીનું આ પરમ પવિત્ર તીર્થ, ઋષિઓએ ગુણીતીર્થ તરીકે માન્યું છે. ૧૪ धर्मशीलो.
રાજસૂયારવમેઘયો છે ? થતત્ર...
..માવતઃ | ૨૬ છે. ધર્મશીલ અને જિતકોધી માણસો લોકવિશ્રુત આ સંગમતીર્થમાં સ્નાન કરવાથી, રાજસૂય, અને અશ્વમેઘાદિક યજ્ઞોના ફળને પ્રાપ્ત કરે છે. તેમજ જે અહીં સુવર્ણશંગોથી અલંકૃત, કપિલા ગાયનું ' બ્રાહ્મણને દાન કરે છે, તેને હજાર ગાયોના દાનનું પુણ્યફલ મળે છે. ૧૫-૧૬
