Satthisay Payaranam

Author(s): Jaydarshanvijay
Publisher: Jinagna Prakashan

Page 9

તારાનો ભેદ ન કરાય. એ જ રીતે ગુરુ પણ જો બન્ને સુવિહિત જ હોય, ગુણવાન જ હોય તો તેમાં પણ ઈર્ષાના ભાવથી ભેદ પાડવો એ પણ ગુરુની અવજ્ઞા જ છે, આમાં વિવેક બહું સૂક્ષ્મ જોઈએ. જ્યાં ભગવાન દેખાયા ત્યાં પૂજા કરવા મંડી પડે. ભગવાન કયા છે, કોણે પ્રતિષ્ઠિત કર્યા છે, ગૃહસ્થ કે સુવિહિત આચાર્યો ? મર્યાદા કેવી સચવાય છે? આ બધાનો વિવેક જરાય કરે નહિ. તેય ખોટું અને મારા-તારાના ભેદ સાથે સુવિદિતથી પ્રતિષ્ઠિત ભગવાનની ભક્તિ ન કરે તેય ખોટું.
એ જ રીતે જ્યાં કપડાં દેખાયાં ત્યાં પગે લાગવા માંડે, ઢળી પડે, લળી પડે તેય ગાંડપણ છે અને બન્ને સરખા સુવિહિત – ગુણવાન હોય છતાં પક્ષપાત કરે તેય ગલત છે. વિવેક બધે જોઈએ જ. આવી ઘણી બધી વાતો આમાં કહેવામાં આવી છે. શાંત ચિત્તે, મધ્યસ્થ ભાવે, આત્મ સાપેક્ષ આનું અધ્યયન કરવામાં આવે તો જરૂર લાભ થશે.
આ ગ્રંથમાં શ્રાવક પણ જે વિવેક રાખી શકે છે તે વિવેક જો શ્રમણો પણ રાખતા થાય તો ઉસૂત્ર ભાષણ, સાંસારિક લાલસાઓને પોષવાના માર્ગો દર્શાવવાનું પાપ કરતા બંધ થઈ જાય. લોકોને માટે દીક્ષા નથી લીધી. આત્મકલ્યાણ કરવા દીક્ષા લીધી છે. લોકોને રાજી રાખવા તેમની લાલસાઓ પોષવી એ સાધુજીવનનો માર્ગ નથી. ગૃહસ્થો તો લાલસા લઈને જીવે જ છે. તેમની લાલસા બહેકાવવાની કે પોષવાની ન હોય, તેને લાલસામાંથી બહાર કાઢવાનો હોય. આ કાર્ય સાધુ સિવાય બીજો કોણ કરી શકે !
આ ગ્રંથને ધ્યાનમાં લઈને ગ્રંથ રચવા સુધીની પાત્રતા કદાચ ન પ્રગટે તોય સૌ શ્રાવકો ગીતાર્થ-સુવિહિત ગુરુભગવંતોની દેશના સાંભળી પોતાના બોધને માટે ગુજરાતીમાં પણ નોંધ કરતા થાય, એ નોંધ વાંચતા રહે, તેના પર ચિંતન કરતા રહે અને પોતાના જીવનમાં તેનો શક્ય અમલ કરવાનું ચાલુ કરે તો જરૂર આત્મકલ્યાણ સાધી શકે. તેની લખેલી નોંધ પાછળથી તેના સંતાનોને મળે, તેઓ પણ વાંચે-વિચારે-જીવનમાં ઉતારે તો નવી કલ્યાણની પરંપરા સર્જાય. શ્રાવક સંઘમાં આ ગ્રંથના માધ્યમે જાગૃતિ આવે અને શ્રાવક સંઘ પણ શાસ્ત્રોના જ્ઞાતા બને તેવી શુભકામના... વિ. સં. ૨૦૬૬, ચૈત્ર વદ ૫, પાલીતાણા – પંન્યાસ જયદર્શનવિજય ગણી
તા ક. પાલીતાણાના સાહિત્યમંદિરના શ્રી વિજય મોહનસૂરીશ્વર શાસસંગ્રહમાં બીજી પણ એક ષષ્ટિશત પ્રકરણની ૧૦ પાનાંની પંચપાઠી હસ્તપ્રત પણ મારા જોવામાં આવી છે. આ હસ્તપ્રતમાં छेद सप्यु छ इति तपागच्छाधिराजश्री सोमसुंदरसूरिविरचितषष्टिशतकप्राकृतबालावबोधोपरि संस्कृतः
d: I એટલે કે તપાગચ્છાધિપતિ પૂ. આચાર્યશ્રી સોમસુંદરસૂરિ મહારાજાએ ષષ્ટિશતક પ્રકરણ પર પ્રાકૃત બાલાવબોધ બનાવ્યો હતો તેના પરથી આ સંસ્કૃત કર્યું છે. પૂ. આ. શ્રી સોમસુંદર સૂ.મ.એ વિ. સં. ૧૪૯૬માં ષષ્ટિશતક – બાલાવબોધ ગ્રંથ રચ્યો હતો એવો ઉલ્લેખ ત્રિપુટી મહારાજે પોતાના જૈન પરંપરાના ઈતિહાસ ભાગ-૩માં કર્યો છે. એક ખરતરગચ્છના શ્રાવકે પણ માર્ગસ્થ ગ્રંથરચના કરી હોય તો તપાગચ્છાધિપતિ પણ તેના પર બાલાવબોધ રચે છે. તપાગચ્છાધિપતિનો આ કેવો માર્ગપ્રેમ - પ્રવચનરાગ છે !
(8)