________________
सट्ठिसयपयरणं। कुग्रहः स्वमतिकल्पितस्थापनं स एव ग्रहो भूतादिस्तेन गृहीतास्तेषां मूढो यो ददाति धर्मोपदेशं शुद्धधर्मप्ररुपणालक्षणम्, स चर्माशिकुकुरवदने क्षिपति कर्पूरमिव । तदुक्तम्:
"उपदेशो हि मूर्खाणां प्रकोपाय न शान्तये ।
पयःपानं भुजङ्गानां केवलं विषवर्धनम् ॥" ભાવાર્થ: પોતાની મતિથી કલ્પિત પદાર્થની સ્થાપના તે કુગ્રહ, તે રૂપી ગ્રહથી ગ્રહણ કરાયેલા જીવોને જે મૂઢ શુદ્ધધર્મની પ્રરૂપણારૂપ ઉપદેશ આપે છે તે ચામડાંના ભક્ષક કૂતરાંના મુખમાં કપૂરને નાંખે છે. તેથી કહ્યું છે કે- “ખરેખર મૂર્ખને અપાયેલ ઉપદેશ શાંતિ માટે નહિ પ્રકોપને માટે થાય છે. સર્પને દુગ્ધપાન કેવલ વિષ વધારનાર पने छे."
रोसोवि खमाकोसो सुत्तं भासंतयस्स धन्नस्स ।
उस्सुत्तेण खमावि य दोस महामोह आवासो ॥ १४ ॥ [ रोषोऽपि क्षमाकोषः सूत्रं भाषमाणस्य धन्यस्य ।
उत्सूत्रेण क्षमापि च दोषो महामोहावासः ॥ ] ગાથાર્થ ઃ સૂત્રને બોલનાર ધન્યાત્માનો રોષ પણ ક્ષમાનો કોષ છે. અને ઉસૂત્ર વડે
બોલનારની ક્ષમા પણ મહામોહના આવાસરૂપ દોષ છે. रोषोऽपि, इह 'अपि' संभावने, स च संभाव्यते, प्रायः प्रावचनिकानां न तदुदयः, क्वचिदयोग्यदेशनानिषेधस्खलितचोदनादौ कृत्रिमः स चेद् भवति, सोऽपि क्षमाकोश एव । कस्य ? । सूत्रसंवादि भाषमाणस्य धन्यस्य । उत्सूत्रेण क्षमापि च दोषो दूषणम् । विभक्तिलोपोऽत्र । किं० महामोहस्यावास इव ॥ १४ ॥
ભાવાર્થ: પ્રાય: કરીને પ્રાવનિકોને રોષનો ઉદય હોતો નથી તો પણ સંભાવનાની અપેક્ષાએ કહે છે કે ક્યારેક અયોગ્યને દેશનાનો નિષેધ કરવા માટે, અથવા અલિત વ્યક્તિને શિક્ષા કરવામાં કૃત્રિમ રોષ હોય છે. જો તે સૂત્રની સાથે અવિસંવાદી બોલનારા ધન્યાત્મા હોય તો તેમનો રોષ પણ ક્ષમાના કોશ તુલ્ય જ છે. વળી ઉસૂત્રથી બોલનારની ક્ષમા પણ મહામોહના આવાસની જેમ દૂષણ (દોષ) જ છે.
एक्कोवि न संदेहो जं जिणधम्मेण अस्थि मुक्खसुहं । तं पुण दुव्विन्नेयं अइकडपुन्नरहियाणं ॥ १५ ॥ [ एकोऽपि न संदेहो यज्जिनधर्मेणास्ति मोक्षसुखम् ।
स पुनर्दुविज्ञेयोऽत्युत्कटपुण्यरहितानाम् ॥ ] ગાથાર્થઃ એક વાત નિઃસંદેહ છે કે જિનધર્મથી મોક્ષસુખ જ પ્રાપ્ત થાય છે. તે ધર્મ
વળી અત્યુટપુણ્યરહિત જીવોને દુર્વિજોય છે.
