Satthisay Payaranam

Author(s): Jaydarshanvijay
Publisher: Jinagna Prakashan

Page 32

सयपरणं ।
कस्मिन्नपि काले, यतो वणिगादिरपि राज्यं प्राप्य न वाणिज्यादिस्वकुलक्रममपेक्षते । यथा नापितभूर्नन्दः कुलक्रमे न प्रवृत्त इति । किं पुनस्त्रिलोकप्रभोरर्हतो जिनेन्द्रधर्माधिराज्ये ? | 'जिणिदधम्माहियारम्मि' इति पाठे जिनेन्द्रधर्मस्याधिकार इव राज्यव्यापार इव तस्मिन् कुलक्रमे हिंसादिरूपे प्रवृत्तिर्न युक्तेति ॥ ७ ॥
ભાવાર્થ ઃ લોકમાં પ્રખ્યાત છે કે રાજનીતિ ક્યારેય કુલના ક્રમથી પ્રવર્તતી નથી, જે કારણથી વણિક વગેરે પણ રાજ્યને પ્રાપ્ત કરીને વાણિજ્યાદિ પોતાના કુલક્રમની અપેક્ષા રાખતો નથી. જેમ હજામનો પુત્ર નન્દ કુલક્રમમાં ન જોડાયો. તો વળી ત્રણે લોકના નાથ એવા જિનેન્દ્રના ધર્માધિરાજ્યમાં હિંસાદિમાં પ્રવૃત્તિરૂપ કુલાચાર કઈ રીતે योग्य गाशाय ?
जिणवयणवियन्नूणवि जीवाणं जं न होइ भवविरई ।
ता कह अवियन्नूणं मिच्छत्तहयाण पासम्मि ? ॥ ८ ॥ [ जिनवचनविज्ञानामपि जीवानां यत्र भवति भवविरतिः । तदा कथमविज्ञानां मिथ्यात्वहतानां पार्श्वे ? ॥ ]
ગાથાર્થ : જિનવચનના જ્ઞાતા જીવોને પણ સંસારથી વિરામ થતો નથી તો જિનવચનથી અજ્ઞાત, મિથ્યાત્વથી હણાયેલા જીવો પાસે તો ભવવિરતિ ક્યાંથી હોઈ शडे ?
जिनवचनविज्ञानामपि केषाञ्चित् कदाग्रहिणां यद् न जायते भवविरागो गोष्ठयमाहिलादीनामिव, तत् कथमविज्ञानां मिथ्यात्वहतानां पार्श्वे भवविरतिर्भवतीति ॥ ८ ॥
ભાવાર્થ : જિનવચનને જાણનારા પણ કેટલાક કદાગ્રહીઓને ગોઠામાહિલાદિની જેમ ભવવૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થતો નથી. તો અજ્ઞાની અને મિથ્યાત્વથી હણાયેલા જીવોની પાસે ભવવિરતિ કઈ રીતે હોઈ શકે ?
विरयाणं अव्विरए जीवे दट्ठूण होइ मणतावो ।
हाहा ! कह भवकूवे बुडुंता पिच्छ नच्छंति ? ॥ ९ ॥
[ विरतानामाविरताञ्जीवान् दृष्ट्वा भवति मनस्तापः ।
हाहा ! कथं भवकूपे ब्रुडन्तः पश्य नृत्यन्ति ? ॥ ]
ગાથાર્થ : વિરત આત્માઓને, અવિરત જીવોને જોઈને મનમાં તાપ થાય છે કે ‘હા हा ! संसार३श्री वामां जूडता सोडो, दुखो, देवा नाये छे ?'
विरतानां षड्जीवनिकायवधादिविरतिमतामविरतान् जीवान् दृष्ट्वा भवति मनस्ताप इव, तेषां भाव्यपायचिन्तया करुणेत्यर्थः । कौशिकं दृष्ट्वा श्रीवीरस्येव । 'हाहा' इति खेदे । कथं भवकूपे ब्रुडन्तो मज्जन्तः, पश्य, 'हे आत्मन्' इति शेषः, नृत्यन्तीव हृष्यन्तीत्यर्थः ॥ ९ ॥