________________
૧૫
ન
“પરમેષ્ટિ નમસ્કાર ” એ ગુણરાગનું પ્રતીક છે. એનાથી જે ગુણરાગ ન હોય તે જાગે છે અને જે હોય તે વધે છે. અંતરાત્મભાવને લાવનાર, તેને ટકાવનાર, વધારનાર અને છેવટે પરમાત્માભાવ સુધી પહોંચાડનાર “પરમેષ્ટિ નમસ્કાર” છે. તેથી માર્ગાનુસારીની ભૂમિકાથી માંડી સર્વ સમ્યગ્દષ્ટિ, દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિધર જીવેનું “પરમેષ્ટિ નમસ્કાર ” એ પરમ આવશ્યક કર્તવ્ય છે. ધર્મના પ્રારંભથી અંત સુધી પ્રત્યેક ધર્માથી આત્માની ઉન્નતિમાં તે પરમ સહાયક થઈ પડે છે. એથી જ પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે કહ્યું છે કે
સવિ મંત્રમાં સારે, ભાખ્યો શ્રી નવકાર કહ્યા ન જાયે રે એહના, જેહ છે બહુ ઉપકાર. (૧)
શ્રી નવકાર એ સર્વ મંત્રમાં સારભૂત છે. એના ઉપકાર એટલા બધા છે કે–તે વાણીથી વર્ણવી શકાય તેમ નથી. તે તેના ઉપર જેટલું વધુ વિમર્શ થાય અને જેટલી વધુ અનુપ્રેક્ષા થાય, તેટલી એકાન્ત હિતકર છે, એમ માનીને જુદા જુદા પ્રસંગેએ “પરમેષ્ટિ નમસ્કાર” ઉપર જુદા જુદા વિચાર સ્ફર્યા તેને લિપિબદ્ધ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. જે જે ગ્રન્થ, સાહિત્ય કે લખાણના વાંચનથી આ લખવામાં પ્રેરણા મળી હોય, તે તે સર્વ ગ્રન્થકાર અને લેખકે પ્રતિ કૃતજ્ઞતાભાવ દર્શાવીએ છીએ અને સિદ્ધાન્તથી વિરૂદ્ધ જે કાંઈ લખાયું હોય, તેને “મિચ્છામિ દુક્કડં દેવાપૂર્વક આ લઘુ પ્રસ્તાવના પૂરી કરીએ છીએ.
-પં. ભદ્રંકરવિજય ગણું
