________________
૨૫
,
ત્રિદોષના જવર આદિ ઘણા રોગને મટાડનાર
૯: ખિલસ્થાન આરગ્વધાદિ કવાથ
વિષમજવર નિર્દેશીય: અધ્યાય ૧ લો ૭૩૩ સંનિપાતમાં લાંબા કાળ સુધી ઉપવાસ વગેરેથી થતું નુકસાન
કશ્યપ પ્રત્યે વૃદ્ધજીવકનો પ્રશ્ન . , પિત્તપ્રધાન રોગમાં આ ઉપચારોથી પિત્ત વધે
કશ્યપનો પ્રત્યુત્તર પિત્તપ્રધાન સંનિપાતમાં શીતળ મુતાદિ
ઉપર્યુકત સમજવરથી વિપરીત વિષમજવર હોય ૭૩૬ કવાથનો પ્રયોગ .. . ૭૨૭
ઉપર્યુકત સંતત આદિ જવરોને વિષમ કહેવાનાં કારણે , પિત્તપ્રધાન સંનિપાતને મટાડનાર ત્રિફલાદિ મોદક ,
સતતક આદિ ચાર જવરો પણ વિષમજવર છે , સંનિપાતજવરને મટાડનાર કટુસપિસ .
વિષમજવરોને કોણ ઉત્પન્ન કરે છે? ... સંનિપાત મટી જાય તો પણ વિશ્વાસ ન કરાય ૭૨૮
વિષમજ્વર એકદમ ઉત્પન્ન થઈ એકદમ સંનિપાતથી બચેલો ફરી સ્વસ્થ તો ન જ થાય
વધે છે તેનાં કારણો સંનિપાતથી બચેલાને પુનર્જન્મ ગણાય...
વિષમજ્વર થવામાં બીજાં પણ ખાસ કારણો સંનિપાતથી બચેલાએ સાવધ રહેવું ..
અને તે તે વિષમજવરનાં નામે... આ સંનિપાત મટે જ નહિ ...
વિષમજવર ચડે ઊતરે સંનિપાત મટયા પછી થયેલા રોગની ખૂબ
વિષમજવરનું સ્વાભાવિક શમન હોય જ નહિ કાળજીથી વૈદ્ય ચિકિત્સા કરવી..
વિષમજવરનાં આ લક્ષણો છૂટે જ નહિ .... ૭૩૮ સંનિપાત મટયા પછી જીવવાની રીત ..
વિષમજવર વારંવાર થાય તેનાં કારણો .. સંનિપાત મટ્યા પછી પિત્તપ્રધાન પ્રકૃતિવાળા
વિષમજવરની વધ-ઘટ થયા કરે છે તેમાં કારણ , માટે આવશ્યક સૂચન
સતતક' નામનો વિષમજવર અને તેનું સ્થાન ૭૩૯ સંનિપાતમાં અપડ્યો
અન્યઘુષ્ક વિષમજવર સંનિપાતમાં પથ્થો કહેવાની પ્રતિજ્ઞા
તૃતીયક વિષમજવર સંનિપાતમાં પ
ચતુર્થક વિષમજવર
... ૭૪૦ સંહિતાકલ્પ : અધ્યાય (?).
વિષમજવરમાં બલિ, હોમ તથા મંત્રોથી મંગલાચરણ અને પ્રારંભ
પાપ નિવારીને શિવનું શરણ લેવું.. વૈદ્ય સંહિતાનું અધ્યયન તથા ઉપદેશ
જીર્ણ વિષમજવરનું લક્ષણ ... કરવા તત્પર રહેવું
વિષમજવર પાંચમા કે છઠ્ઠા દિવસે કેમ ન આવે? ,
કયો વિષમજવર કઈ દિશાનો હોય? ... વૃદ્ધજીવકના પ્રશ્નો ... ભગવાન કશ્યપને પ્રત્યુત્તર .. ..
હરકોઈ જવર મુકિત વેળા કેમ વધે છે? ... આયુવે દતંત્રનાં આઠ સ્થાનોનાં નામે
મોક્ષકાળે એટલે કે ઊતરતી વેળા જવર વધે છે કયા સ્થાનમાં કેટલા અધ્યાયો? ...
તેનાં કારણે .. આ આયુર્વેદતંત્રને (કંઠસ્થ) કરવાનું ફળ
જવરથી માણસ છુટે છે કયારે? આટલા શાસ્ત્રના કે સંસારના પારગામી ન થાય
જવરથી છૂટવામાં ઉપર દર્શાવેલ ત્રણ સિવાય આવો વૈદ્ય ઇન્દ્રલોકમાં પૂજાય
કોઈ કારણ ન હોય રોગની ઉત્પત્તિનો પ્રાચીન કાળ
ટાઢિયા જવરની પ્રવૃત્તિ વખતે પ્રથમ ટાઢ તે વેળા કયો રોગ કયા કારણે ઉત્પન્ન થયો હતો? ૭૩૨
અને પછી દાહ કેમ? લોકોના હિત માટે કશ્યપે આયુર્વેદ તંત્ર રચ્યું
ઉપરના પ્રશ્નને પ્રત્યુત્તર ... કશ્યપના આયુર્વેદતંત્રને ગ્રહણ કરી વૃદ્ધ
ઉપરના વિષયની જ ફરી વધુ સ્પષ્ટતા .. જીવકે સંક્ષિપ્ત બનાવ્યું ... »
માણસને દાહપૂર્વકને જવર આવે છે તેનાં કારણો ૭૪૩ કલિયુગમાં વૃદ્ધજીવટી તંત્રને યક્ષે તથા
ઉપર્યુકત બેય વરો સંસર્ગજ છે વાસ્ય મુનિએ ધારણ કર્યું હતું
વૃદ્ધજીવકનો પ્રશ્ન વૃદ્ધજીવકના વંશજ વાસ્ય મુનિએ તે
કાશ્યપને પ્રત્યુત્તર આયુર્વેદમંત્રનો સંસ્કાર કર્યો છે. ૭૩૩ વૃદ્ધજીવકનો પ્રશ્ન હવે ખિલ સ્થાનમાં શું કહેવાશે?
| કાશ્યપને પ્રત્યુત્તર
-
જ
