Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૬૨
શ્રી જૈન . કા. હેલ્ડ.
(૩) આપણું દેશમાં બાળકોના મરણનું પ્રમાણ બીજા દેશે કરતાં એથી ચારગણું વધારે છે.
(૮) આપણું સરેરાશ આયુષ્ય ઘણું એ શું છે અને વધારે ઓછું થતું જાય છે
(૫) આપણી માતાઓમાં મરણનું પ્રમાણ ઘણું ઉચું છે, અને " (૬) યુરોપના દેશોની માફક આપણા દેશમાં પણ નીચલા વર્ગના લોકોમાં પ્રત્પત્તિ ઉપલા વર્ષ કરતાં ઘણી વધારે છે.
આ સ્થિતિ સુધારવાને રસ્તો દેખીતો જ છે અને તે એજ કે જન્મનું પ્રમાણ ઘટાડવું જોઈએ અને તે માત્ર રોગિષ્ટ કે નબળા શરીરવાળા માણસોને પરણતાં અટકાવવાં ઉપરાંત નાની વયમાં થતાં લગ્ન સદંતર બંધ કરવાં જોઇએ. આ માટે સંસાર સુધારા પરિવ૬ છેલ્લા ત્રીસ વરસ થયાં મહેનત કરે છે, પરંતુ હવે તે સંબંધી હકીકત તથા આંકડાઓ આપી આ અત્યંત અગત્યનો સુધારો અમલમાં મૂકવાની જરૂરીઆત વિષે લોકોની ખાત્રી કરી આપવી જોઈએ. તે ઉપરાંત જે પરણેલી જીંદગીમાં આત્મ સંયમ રાખવામાં આવે તો પણ ઘણો ફેર પડે. લગ્નની સંસ્થા એકંદરે મનુષ્ય જીવનને માટે જરૂરની છે છતાં પ્રજોત્પત્તિ અનેક રીતે હાનિકારક હોઈ શકે. જે સ્ત્રી પુરુષમાંથી કોઈને પણ બાળકોમાં ઉતરે એવાં કોઈ દો હોય તે તેમને પ્રજા થતી અટકાવવી એ સરકાર તથા સમાજની ફરજ સમાન છે. વળી જે બાળકોને ઉછેરવાને તથા તેમને અંદગીમાં કેકાણે પાડવા જેટલી પણ પુરૂષની કમાઈ હોય નહિ તો તે જોખમ માથે લેવામાં કોઇપણ જાતનું ડહાપણ નથી અને છેવટે જે સ્ત્રી પ્રસૂતિ પીડા વેઠવાને અશક્ત હોય તે પણ સંતાનની જરૂર છે એમ સૈ સમજુ માણસ કબુલ કરશે” (નહિ?) આમાં રહેલા સત્યની પિછાન જૈન સમાજને સાધુ યા ઉપદેશકો દ્વારા કરાવવાની જરૂર છે.
વસતીગૃહ ( હેલ--બેડિંગ) ની આવશ્યકતા અને વ્યવસ્થા એ નામને તેજ માસિકમાંને એક બીજો લેખ આપણી જેન સમાજમાં છેલ્લા દશકમાં થયેલાં અનેક હોસ્ટેલો-બલ્ડિંગોને ઉપયોગી છે, તો તે તે સંસ્થાના સ્થાપકે તેમજ વ્યવસ્થાપકોએ ધીરજથી ખાસ વાંચી જવાની જરૂર છે. અને તેમાંની લાભજનક સૂચનાઓનો અમલ કરવાની તેના કરતાં પણ વિશેષ જરૂર છે. અમોએ ગત ડીસેમ્બર માસમાં ગેકુળભાઈ મુળચંદ જૈન વિદ્યાર્થીની હોસ્ટેલ-મુંબઇ સંબધે બે જૈન ગ્રેજ્યુએટીએ કરેલો વિસ્તૃત રિપોર્ટ પ્રગટ કર્યો છે કે કેટલાકને યોગ્ય નહિ લાગ્યો હોય યા વસમો જણાયો હશે પણ તેમાં રહેલા પ્રેમ અને સહાનુભૂતિ પળે પળે દશ્યમાન થાય છે એ સ્મરણ બહાર રહી છે, અને તેમાં કંઇ પણ અગ્યતાનું તત્વ હોય એમ અમે સ્વપ્નમાં પણ ધારતા નથી, છતાં
રે મતિર્મિન્ના એટલે કપાળે કપાળે જુદી મતિ એ કહેવત અનુસાર તેઓની મતિને દેશ અમે કાઢતા નથી પણ તે રિપોર્ટના સમર્થનમાં આ લેખ સહર્ષ અને આદરપૂર્વક તેઓને વાંચવા પ્રેરણું કરીએ છીએ. આમાં ખાસ જણાવે છે કે -- (૧) સુપ્રિન્ટેન્ડેટ વિદ્યાર્થીઓના માબાપને ભૂલાવનાર, વસતિગૃહના કાર્યને ધર્મકાર્ય માન
નાર અને અવલ દરજજે સેવા વૃત્તિથી કાર્ય કરનાર હોવો જોઈએ. માત્ર સેવા વૃત્તિ કરનાર ન મળે તે તેને એટલો સારો પગાર આપવો જોઈએ કે પોતાના કુટુંબની ચિન્તાને લીધે તેને બીજા રસ્તા લેવા ન પડે, તેનામાં નિષ્યસન,
