Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 39

નામમાલાની સમાલોચના લેતાં કંઈક લખી ગયા છીએએટલી બધી નિતતા-હસ્ત સિદ્ધતા મેળવી છે કે પ્રાકૃત કોષ કરવામાં તેઓ અદ્દભુત રીતે મહાન સેવા બજાવી શકે તેમ છે. વિશેષમાં અમને અત્યંત હર્ષ થવાનું કારણ એ છે કે પંડિત હરગોવિદાય સાહિત્ય તરફના અનુરાગને લીધે મદમન્દ પ્રવૃત્તિ યોદય કયાં કરે છે એટલું જ નહિ પણ હાલમાં ખાસ કરીને બચતા અવકાશમાં પ્રાકૃત-કોષ તૈયાર કરે છે. કાર્ય ઘણું મેટું પણ આવશ્યક છે. પહેલાં હજુ શબ્દો એકત્રિત કરે છે, સામગ્રી બધી નહિતો ઘણી મેળવી લીધી છે અને બીજી મેળવતા જાય છે. જૈન ગ્રંથોમાંથી પ્રાકૃત શબ્દ લેવાના છે એટલું જ નહિ પણ અન્ય જૈનેતર માંથી પણ પ્રાકૃત શબ્દો એકત્રિત કરી એક સપ્રમાણ સર્વ દેશીય કોષ બનાવવાના છે. આથી જેનેને તેમજ અન્યને પણ તે ગ્રંથ તેટલો જ ઉપયોગી થશે અને વ્યાપક બનશે. આમ પ્રાકૃતભાષાનો ઉદ્ધાર કરવાની જરૂર સમજાઈ છે એટલું જ નહિ પણ તે ઉદ્ધારનાં ચકકસ અને કાર્યકર પગલાં સતેજ લેવામાં આવે છે.
અંગ્રેજી ભાષામાં જૈનધર્મ
જૈનધર્મ અને દર્શનની ખુબીઓ જ્યાં સુધી અંગ્રેજી ભાષા કે જે આપણી રાજભાષામાં છે તેમાં બહાર પાડી આપણે જગત સંમુખ નહિ મૂકીએ ત્યાં સુધી જેન દર્શન સંબધે અજાણપણું રહેશે અને અનેક ગેરસમજૂતિઓ ઉભી થશે. અત્યાર સુધીમાં બહુજ લૂલો લંગડો પ્રયાસ આ દિશાએ થયો છે; જર્મન પ્રોફેસર જેકેબીએ આચારાંગ, ઉત્તરાધ્યયન, કલ્પસૂત્ર અને સૂત્રકૃતાંગ એ ચાર સૂનું અંગ્રેજીમાં ભાષાંતર કર્યું એથી આ દિશામાં પ્રારંભ થયો. લંડનમાં જૈન લિટરેચર સેસાયટી થપાઈ. વર્ગસ્થ વીરચંદ રાધવજીનાં ભાષણે-લખાણે પ્રસિદ્ધ થયાં. રા. લઠેએ, રા. બરેડીએ, રા. ઝવેરીએ અને શ્રીયુત જેનોએ એક એક પુસ્તક બહાર પાડયું. આરહમાં શ્રીયુત દેવેન્દ્રકુમાર જેને ધી સેંટ્રલ જૈન પબ્લીશીંગ હાઉસ સ્થાપી જુદી જુદી સીરીઝ બહાર પાડવાનું ઉપાડી લીધું, જૈન લીટરેચર સોસાયટીના સેક્રેટરી મી. હર્બર્ટ વૅરને જૈનધર્મ પર પુસ્તક બહાર પાડયું, અને બીજાં પ્રામાણિક ગ્રંથનાં ભાષાંતર ઓરીએન્ટલ ર્કોલરો પાસે કરાવવાનું તે સોસાયટીને સેંપવામાં આવ્યું,
હમણાં સ્થપાયેલી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય નામની સંસ્થાએ સ્વાવાદમંજરી નેટ્સ સહિત તૈયાર કરવા માટે પાંચસે રૂપીઆનું ઈનામ આપવા માટે કરાવ કર્યો છે. પણ તે પુસ્તક મુંબઈ સરકારે પ્રથમ સ્વ. પ્રોફેસર મણિલાલ નભુભાઈ દ્વિવેદીને અને તેમના મૃત્યુ બાદ પ્રોફેસર આનંદશંકર બાપુભાઈ ધ્રુવને તૈયાર કરવાનું સેપ્યું હતું અને અમને ખબર મળી તે પ્રમાણે છે. ધ્રુવે તે પુસ્તક તૈયાર કરી મુંબઈ સરકારને આપી દધું છે. આ સંબંધમાં તપાસ કરી તે પુસ્તક જલદી બહાર પડે એવો પ્રયાસ કરવાની જરૂર છે, મહાવીર જૈન વિદ્યાલય હવે બીજું પુસ્તક તૈયાર કરાવવા લક્ષમાં લેશે.
રાજકોટ સ્થપાયેલ મહાવીર સોસાયટી એ જૈનધર્મની સુંદરતા (Bcayticsof Jainism) એ વિષય પર અંગ્રેજીમાં ઇનામી નિબંધ માગ્યા છે તે માગણી અનુસાર અત્યાર સુધીમાં પાંચ સજન તરફથી નિબંધ લખાઈ આવ્યા છે તે પરીક્ષ તપાસે છે. -
આમ ટુંક રૂપરેખા કરી હવે કયાં પુસ્તકો અંગ્રેજીમાં ભાષાંતર કરવા યોગ્ય છે તે પર