Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 38

૭૨
શ્રી જૈન . કા. હેરલ્ડ.
સ્કૂલમાંથી ભણી યુનિવર્સીટીની કોલેજમાં ભણી ગ્રેજ્યુએટ થશે અને રાજ્યની ઉપયોગી જગ્યા છે. પૂર, તે સંસ્કૃતમાંથી પ્રાકૃતનો સંબંધ વિચારી સુગમતાથી તેને પણ અભ્યાસ કરી શકશે; આથી સંસ્કૃત અને પ્રાકૃતમાંના શાસ્ત્રો, ગ્રંથ, ફિલસુફીઓથી જ્ઞાત થઈને આપણી પ્રાચીન સંસ્થાઓ અને આદર્શ પ્રત્યે આદરભાવ રાખશે અને સમસ્ત દેશને મહા લાભ આપી શકશે. કેટલીક એમ કહે છે કે સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત મૃત ભાષાઓ છે; પણ ખરી રીતે મૃતભાષાઓ તો તે ગણી શકાય કે જેને ઉત્તમ પ્રયત્નોથી ઉદ્ધાર અશકય હોય, તે બંને ભાષાઓ ગંભીર પ્રયત્નો કર્યા પછી ઉદ્દારી ન શકાય એ માનવું યોગ્ય નથી, આ પર આપણી પાઠશાળાએ ખરેખરો ધડો લઇ કંઇ કરી બતાવે તો ભાષાના ઉદ્ધાર સાથે તેમની સરલતા ગણાય.
અમોને જણાવતા આનંદ થાય છે કે પવિત્ર કાશીમાં જેન વિવિધ સાહિત્યશાસ્ત્રમાલા (અંગ્રેજી શી) નીકલી છે અને તેણે પ્રાકૃત ગ્રંથ નામે “ સુરસુંદરી ચરિયમ’ વિસ્તૃત પ્રસ્તાવના સહિત બહાર પાડેલ છે. હાલ “હરિભદ્રસૂરિ’ એ નામને સંસ્કૃતમાં નિબંધ પુસ્તકાકારે છપાય છે. શેઠ દેવચંદ લાલભાઈ જેન પુસ્તકોદ્ધાર કુંડ તરફથી છપાએલ શ્રીમાન હરિભદ્રસુરિકન શાસ્ત્રવાર્તાસમુચ્ચય પંડિત હરગોવિન્દદાસથી સંશોધિત થઈને છપાયેલ છે તેની અંદર ઉક્ત નિબંધ મૂકવા માટે તેજ પંડિત મહાશયે લખ્યું હતું, પણ કેટલાક સંજોગોને લીધે તે વખતે તેની અંદર આપવાનું મુલતવી રહ્યું હતું તે હમણાં ઘણા વખત પછી અલગ છપાવવાનું ઉક્ત શાસ્ત્રમાલાએ ઉચિત ધાર્યું છે તે માટે તેમને અમે ધન્યવાદ આપીએ છીએ. બહું મોટું પુસ્તક હાલમાં ગુviણનાણ રિઝ' તેણે હાથમાં લીધું છે. તે પરમાત કુમારપાલ રાજાના રાજ્યમાં રચાયેલું છે અને તેના કર્ત લક્ષ્મણગણ છે કે જેઓ પિતાને માલધારી હેમચંદ્રાચાર્યના શિષ્ય તરીકે ઓળખાવે છે. ગ્રંથ મોટે પણ પ્રાકૃત સાહિત્ય માટે ઘણો સારો પ્રકાશ પાડે તેવે છે અને તેથી તેની - સંસ્કૃત છાયા સાથે જ તેને છપાવવા ગ્ય ધારેલ છે તે જાણી વિશેષ પ્રમોદ થાય છે.
ની પ્રેસ કોપી તૈયાર થઈ જવા આવી છે. હાલ આ બે પુસ્તકોનું કામ ઉક્ત શાસ્ત્રભાલામાં ચાલે છે, પણ અમોને જણાવવામાં આવે છે કે બનતાં સુધી ઉક્ત શાસ્ત્રમાલાને ઉદેશ પ્રાકૃત ભાષાના સાહિત્યને અસ્થાન આપવાનો છે, અને તેથી તે ભાષાના મળી આવતા પ્રાચીન ગ્રંથો તેમાં મુખ્યત્વે કરી બહાર પડશે. તેના સંચાલકો તેવા ગ્રંથની શોધમાં છે અને એવું ઇચ્છે છે કે કોઈ સજન મહાશયના ધ્યાનમાં તેવો કોઈ નાને કે માટે પ્રાકૃત ગ્રંથ હોય અને તે છે કે લાયક જણ હેય તથા તેનાં પ્રાચીન મેસક્રિસ (પતિ) સુલભ હોય તો તે લખી જણાવવા કૃપા કરશે કે જેથી તે માટે ગોડવણ કરી શકાય.
આ શાસ્ત્ર પલામાંના એક સંચાલક પંડિત હરગોવિંદદાસે પિતાની વિદ્વત્તા, કાર્યદક્ષતા અને શ્રમશીલતા સિદ્ધ કરી છે અને તેવા એક પંડિત રત્નને પ્રાપ્ત કરવાને જૈન સમાજ ભાગ્યશાલી નિવડી છે તે માટે અમે જેને સમાજને મુબારકબાદી આપીએ છીએ. તેમણે વિજયધર્મ સૂરિના હસ્ત નીચે રહી યશોવિજય ગ્રંથમાલામાંના, વિશેષાવશ્યકાદિ અનેક મહાન ઉપકારક ગ્રંથ સાધિત કરી સુપતિષ્ઠા મેળવી છે અને પ્રાકૃત સાહિત્યમાં તેમણે તથા તેમના સહાધ્યાયી પંડિત બહેચરદાસે (કે જેના સંબંધમાં અમે પાઇઅ લચ્છી