Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 167

વિનોદ વિલાસ.
૨૦૧
વિવેચન, હેતુ આદિની સમજ સાથે આપવાની જરૂર છે. તે ઉપરાંત યા તેને બદલે તત્વાર્થ સત્ર મોઢે જ ગેખણથી કરાવાય તો ઉત્તમ થશે. ક્રિયા કાંડની સાથે દર્શન-ફીલસુફી– તત્વજ્ઞાનના શિક્ષણની ખાસ અગત્ય છે તેથી જીવ વિચાર અને નવ તત્ત્વ આદિ બહુ સુંદર પદ્ધતિએ હેતુ વિવેચન પૂર્વક બાળકોના હૃદયમાં ઠસાવવાથી ધાર્મિક કેળવણીને હેતુ સરે તેમ છે. આ વક્તવ્ય દરેક જૈન શિક્ષણ સંસ્થાને માટે છે.
વ્યવસ્થા નિયમિત અને યોગ્ય નિયમ પર રચાયેલી છે જેને સંસ્થાઓનું અધઃપતન સર્વત્ર સુવ્યવસ્થાના અભાવે થયું છે, થાય છે અને થશે એ વાત પ્રસિદ્ધ છે. પણ આ સંસ્થા સુવ્યવસ્થિત ચાલતી જેમાં તેનું ઉદ્ઘ ગમન – ઉન્નત પ્રયાણ નિઃસંદેહ હાલ જણાય છે.
આટલા વિચારો પ્રથમ દર્શન થયા તે જણાવ્યા છે. દરેક બાબતની ઝીણવટમાં જવાનું, વિદ્યાર્થીઓની પરીક્ષા લઈ તેમના જ્ઞાનની કસોટી કરવાનું સમયના અભાવે બની શક્યું નથી, તેથી તેમ કરવાનું ભવિષ્ય માટે રાખી હાલતો આટલું કહી વિરમું છું.
–-આ પ્રમાણે પંચમ જર્જના જન્મ દિવસે (૪-૬-૧૭) ના દિવસે પાલીતાણામાં સંસ્થાની વિઝિટર્સ બુકમાં જે વિચાર જણાવ્યા હતા તે અત્ર મૂક્યા છે. આ સાથે એ પણ કહેવું પડશે કે જૈન સંસ્કૃત પ્રાકૃત પાઠશાળા કે જે મુનિ શ્રી અરિત્રવિજયજીના હસ્તક નીચે ચાલતી હતી તેની પણ મુલાકાત લેતાં જણાયું હતું કે તે પાઠશાળામાં અને ગ્રેજી શિક્ષણ આપવામાં આવતું તે તો બરાબર અપાયું નહોતું એમ પરીક્ષા લેતાં લાગ્યું. ધાર્મિક શિક્ષણને સંસ્કૃત શિક્ષણમાં બહુ ખેડ ખામી દેખાઈ. આને હવે ગુરૂકુળ એવું નામ આપી સુધારા પર મૂકવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. પણ તેના સંબંધીની હકીકત જેન છે પત્રમાં વાંચતાં અને તેની જે પેજના કરવામાં આવી છે તે પરથી એમ જ લાગે છે કે જૂદી જુદી સંસ્થાઓ એક જ પ્રકારની એક જ સ્થલે કાઢવાથી કંઈ વિશેષ સંગીન ફાયદો થવાનો નથી. નામ ગમે તે આપવાથી કાર્ય કંઈ સિદ્ધિને પ્રાપ્ત થતું નથી. અમને તે દઢ રીતે એવું લાગે છે કે જે તે સંસ્થા આ વ્યવસ્થિત રીતે ચાલતી સિદ્ધક્ષેત્ર બાલાશ્રમની સંસ્થા સાથે જોડી દેવામાં આવે તો ઉદ્દેશા વિશેષ પ્રકારે અને સુંદર રીતે સચવાશે. હમણાં આટલા વિચારે બસ થશે. વિશેષમાં મે ૧૮૧૭ ના ગુજરાતી ચિત્રમય જગત નામના માસિકના અંકમાં “અનાથ આશ્રમ વિષે બે બોલ એ પર ૭૭ મે પૃષ્ઠ જે મહાત્મા ગાંધીજીએ જે ઉગાર કહાડયા છે તે પર ખાસ ધ્યાન ખેંચીએ છીએ...
છે. વિનોદ વિલાસ.
(લેખક:- રણુજી) A
- [ જેન શાસ્ત્રમાં “હાસ્ય” ને પાપસ્થાનકોમાંનું એક માનવામાં આવ્યું છે; હાસ્યનું નામ પડે ત્યાંથી તે સે ગાઉ અને બસે મેલ દૂર ભાગવું જોઈએ કે જેથી પાપ બાઝીને