Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 37

તંત્રીની નોંધ,
મદગતિ.
આપણે જેમ એકાંત નિરાશાવાદી (Possimistic) થવું નથી જોતુ તેમતેમ એકાંત આશાવાદી (Optimistie) એટલે કે જે કાંઇ થાય છે તે બધું સારૂંજ થાય છે એવા વિચારના પણ થવું નથી જોઇતું. એતા કબુલ કરવુ પડશે કે જેટલા જોરથી આપણે કુચ કરવી જોઇતી હતી—એક પ્રશ્નલ શક્તિવાન કામના વખૈને છાજતી જે ઝડપથી આપણે કુચ કરવી જોઇતી હતી—તેવી કુચ આપણે કરી શકયા નથી. ક્ષેાધી, મુખ, વડાદરા, પાટણું. અમદાવાદ, ભાવનગર, પુના, મુલતાન, સુજાનગઢ-મુંબઇ એમ દશ સ્થળે આપણે આપણા ઉત્કર્ષ માટે એકઠા મળ્યા, વિચારા કર્યાં, ઠરાવેા કર્યા, કડા પણ કર્યાં. પર ંતુ કાર્યની કિંમત એના ફળ ઉપરથી થવી જોઇએ એ ન્યાય જો સાચેા હોય તેા, અમારે કહેવું પડશે કે આપણે લીધેલા શ્રમ અને કરેલા ખર્ચના પ્રમાણમાં આપણે બહુ થોડા આગળ વધ્યા છીએ. આવા સંમેલનમાં, એટલા માટે, પહેલી જરૂ૨ એ વાતની છે કે આપણે આપણી ધીમી પ્રગતિનાં કારણેા શેાધવાં અને ભવિષ્યમાં વરિત પ્રતિ ક્રમ થાય તેના રસ્તા શેાધવા. સકળ હિંદના જૈન સમેલને થયાં છતાં તેની અધટતી તા. રી કરવી એ જેમ અમને છાજે નહિં તેમ ખામીપર તટસ્થ તરીકે ટીકાજ કર્યાં કરવી એ પણ અમને છાજે નહિ. જ્યારે ખરી વસ્તુસ્થિતિ ખુલ્લા શબ્દોમાં તમારી સમક્ષ કહી બતાવીને ભવિષ્યનું' માસૂચન કરવું એજ ચેાગ્ય છે.
તંત્રી.
તંત્રીની નોંધ.
૧
પ્રાકૃત ભાષાના ઉદ્ધાર,
પ્રાકૃત ભાષાના ઉદ્ધાર (Revival) ની જરૂર છે કારણ કે તે જૈતાની શાસ્ત્રભાષા છે તેથી તે સંબંધે તેની ઉત્પત્તિ, આગમાની ભાષા—તેની સાથે પ્રાકૃતના સંબંધ, આગમા પછીના પ્રાકૃત ગ્રયાની ભાષા, પછી સંસ્કૃત ગ્રંથોના ઉદ્ભવ—તેનાં કારણુ વગેરે તરફ શોષ ખાળની પૂરી આવશ્યક્તા છે. તે શેાધખાળ થયે ઘણા પ્રકાશ પાડી શકાશે એટલુંજ નહિ પણ પ્રાકૃતભાષાના ઉદ્ધાર તદ્નારા થઇ શકશે. ભાષા જે લેાકા તે ખેલે છે તેમના સ્વભાવ અને બુદ્ધિનું આબાદ પ્રતિબિમ્બ (mbodiment ) છે. ભૂતકાળમાં સમાજ કેવી સ્થિતિમાં છે, હાલ કઇ સ્થિતિમાં છે અને રહેવા માગે છે અને ભવિષ્યમાં ધ્રુવી સ્થિતિમાં રહેવા નિર્માયલી છે તે સર્વે તે સમાજની ભાષાના સાવચેતી ભર્યો અભ્યા સથી જાણી શકાય છે. પ્રાકૃતભાષાના ઉદ્ધાર માટે સંસ્કૃત ભાષાના ઉદ્ધાર પહેલા થવા જૈઇએ કારણકે સામાન્યરીતે સંસ્કૃત પ્રાકૃતની માતૃભાષા ધણા ગણે છે–સ્વીકારે છે; અને તેમ કરવા આપણી હાઇસ્કૂલમાં ભણતા દરેક જૈન તેમજ હિંદુ વિદ્યાર્થીને સંસ્કૃત, ભાષાના અભ્યાસ ક્રૂરજીત રાખવા જોએ. આમ થશે તે તે વિદ્યાર્થીઓ કે જે