Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 138

૧૭૨
શ્રી જૈન વે. કા. હેરલ્ડ,
"6
જ
નસ્પતિ પર્યંત પશુ આહાર, વિહાર, કાર્ય-વ્યાપારમાં રક્ષા, યાજાઇ છે. આ બધી ક્રિયા પ્રાણાતિપાત વિરમણ વ્રત ”ના નામના મહાવ્રત કે અણુવ્રત-સ્થૂલ-સમ-રૂપે આચરવામાં આવે છે જીવન રક્ષક આ નિયમનું કાર્ય ક્ષેત્ર, ભલે વધુ વિશાળ બને! પરંતુ ખેદના વિષય એજ કે જનસેવા પ્રતિ જૈના ગાણુતા બતાવે છે. તેને લને જૈનસમાજની અવનતિ થતી ચાલી છે ! ઈ. સ. ના પૂર્વે આર્યાવર્ત્તમાં જેનાની સંખ્યા કરેાડાની હતી એવા મત્ત પ્રાચિન ૠતિહાસકાર આબુ ભગવાનલાલ અને શિવપ્રસાદ વિગેરે વિદ્યાનાના છે. વમાન કાળે જૈતાની સખ્યા પંદર લાખની અંદર ગણાય છે! આમ જૈન સમાજનાં ઉપાંગ કપાતાં ચાલ્યાં છે ! તા પછી બિચારા જૈનેતર બન્ધુને જૈન શાસનસિક કાળુ કરી શકે ? દક્ષિણમાં અત્યારે ઓળખાતી “ લિંગાયત ’’ ના નામે એક મેાટી જાતિ અગાઉ જૈન હતી ! જૈન ધર્મના વિજય વાવટા જ્યાં જોરથી ઉડી રહ્યા હતા તે તિર્થંકર શ્રી મહાવીરની જન્મભૂમિ મગધ ( બંગાળ ) માં અત્યારે જૂજ જેતેા છે. તેવીજ સ્થિતિ પંજાબ સંયુક્ત પ્રાન્ત વિગેરેમાં છે. આવી ભયંકર ઘટના કેમ ખની હશે તે વિચારી-તપાસી ચિકિત્સા કરવાની જૈન સમ્માજની નથી ? અત્યારે જેનેાની પારમાર્થિક પ્રવૃત્તિ તત્વને અનુસરીને નહિ પણ રૂઢિને તામે હાય એમ લાગે છે. દુકાળેા, અને પ્લેગ, વિગેરે સંકટાથી અનેક મનુષ્યા અન્ન વસ્ત્રથી કુટુંબપાણુ નહિં કરી શકતા હેાવાથી, કેવળ કાળને શરણે રહે છે ! સેકડે પચીસ ટકા જેટલું પણ જ્યાં લખવા વાંચવા પુરતું જ્ઞાન નથી, ત્યાં કેવળ અજ્ઞાન અંધકારમાં અથડાઈને હડધુત થતા લેાકેા મિશનરીએ વિગેરેને શરણે જાય છે. અગર પશુ જીવન પસાર કરે છે! આવા સંકટમાં સપડાયલાની સ્થિતિ તરફ આંધળી કરીને, સ્વામિ વાત્સલ્ય અને મૃત્યુ-ક્રિયાના નામે મિષ્ટાન ઉડાવવામાં આવે, મહેસવા ઉજમણામાં વધુ પડતા ધનવ્યય થાય, લાખ્ખા કરેાડા રૂપિઆ દેવ દ્રવ્યના નામે સંગ્રહવામાં આવે, તેની વ્યવસ્થાની ભાંજગડમાં કલેશ જધડા થઇ, કાર્ટમાં વકીલ બેરિસ્ટરાના તડાકાનું નિમિત્ત તે દ્રવ્ય થઇ પડે, તે કાર્ય-વ્યાપારને જે ધર્મની પરિસમાપ્તિ સમજવામાં આવતી હાય તા, તે માન્યતા અસ્થાને છે. તાત્વિક દ્રષ્ટિએ ભલે પ્રાણી સેવા, ધાર્મિક ક્રિયાકાન્ડ કરવામાં આવે પણ જન સેવાના વિષય પ્રધાન હાવા જોઇએ. નિરાશ્રિત બાળકો માટે બાળાશ્રમ, રાગીજના માટે હાસ્પીટાલા, ગરીમા માટે સસ્તાભાડાનાં સ્વચ્છ ધરા-સેનેટેરિયમ શિક્ષણ પ્રચાર અર્થે શાળા, કન્યાશાળા, સ્કોલરશિપેા, ખેર્ડીંગા, વાંચનાલયા અને હુન્નર ઉદ્યાગની સસ્થાઓ વિગેરે, અનેક જતાપયેાગી ખાતાએથી સ્થાપી જનસેવા કરવા પુરૂષાર્થ કરવા ધટે છે. ભગવાન શ્રી મહાવીરે ભગીરથ પુરૂષા સેન્યેા છે. તેમના જીવનનો મુદ્રાલેખ “ સેવા ’” હતા. તેમણે વ્યષ્ટિ-સમષ્ટિ વચ્ચે એકાકાર ભાવના-ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે પણ એકજ દ્રષ્ટિબિંદુથી જનસેવા કરી પરમાનદ મેળવ્યેા. જેને તે ભાવના વારસામાં મળેલી હોઇને તેના જે દ્રશ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, તપાસી ઉપયોગ કરવામાં આવે તે લાલા લજપતરાયે માન રિવ્યુમાં જૈનાને ઉદ્દેશીને “ સત્ય કે ધેલછા ” ? ના નામે જે કાંઇ લખ્યું છે, તેવા આક્ષેપા જૈન બન્ધુએ સહજ ટાળી શકે. જૈન બન્ધુએ ! આ વર્ત્તના ઉદયના ઉષ:કાળમાં જાગૃત થશેા કે ઉંધશેા ?
પદમશી નથુ શાહ
એલ્ફીન્સ્ટન રેડ
ઝવેરી બિલ્ડીંગ તા. 9 'હું ૧૭.