Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૧૮૨
શ્રી જેન
. કે. હરેડ.
જલથી તે લેખાતું નથી તેમ આત્મનિષ્ઠ મહાભા પુરૂષે પણ સંસારમાં જન્મ્યા છતાં તથા અનેકના સંબંધમાં રહ્યા કહેવાતા છતાં પણ તે પુરૂષ નિષ્કામ હોવાથી સાંસારિક કલ્પિત ઇચ્છાઓમાં ફસાતા જ નથી. માટે આત્મ જ્ઞાનની શ્રેણી રૂપ જ્ઞાનની સાત ભૂમિકાઓ કે ચંદ ગુણ સ્થાનકોનું જે સમ્યગૂ જ્ઞાન તેનું નામ જ અવબોધ છે. આ અવધ ૫ જ્ઞાનથી ય જે આમા અર્થાત મુક્તિ તે તે પર છે. સત્યાવ ધનું નામ જ મેલ છે. જે આત્માને સત્યાવબોધ થાય છે તેને તો પછી બીજા કઈ તરફથી કાંઈ કહેવાનું જ રહેતું નથી. ભગવાન સૂત્રકારે પણ ફરમાવ્યું છે કે “ હરિને પાસ વળત્ય ’ આભ તત્વ જાણનાર–અનુભવનારને કાંઈ કહેવું જરૂરનું નવી કારણ કે જે જાણવા ગ્ય છે તે તે તેણે જાણ્યું છે. સત્યાવ બંધ થવા માટે જ્ઞાનની સાત ભૂમિકા જાણવી અને તે ઉપર ઉત્તરોત્તર આરૂઢ થવું જરૂરનું છે. જે પુરૂષો એ સાત ભૂમિકાને સમજીને તે પ્રમાણે અનુભવ મેળવતે જાય છે તે પુરૂષ નિર્વાણ દિને મેળવે છે. ખરું જોતાં એ સાત ભૂમિકાઓ અનુભવગમ્ય થયા સિવાય યથાર્થ સમજી શકાતી નથી, તેમજ જગતમાં જેટલું જેટલું જ્ઞાન છે તે સર્વે અનુભવ વગરનું નકામું છે. અનુભવ વગરને કે જીવ માત્ર વાંચીનેજ કે સાંભળીને જ તે વાતને યથાર્થ સમજી શકે જ નહિ, યથાર્થ તે અનુભવીજ સમજી શકે છે અને મોક્ષ પણ અનુભવીને થાય છે. અનુભવ વગરનું વાંચવું કે, સાંભળવું તે ઠીક છે પણ ફાંફ રૂપ તે ખરું જ, જગત્
અનાદિ કાળથી વાંચતું અને સાંભળતું આવ્યું છે અને અનંતકાળ સુધી તે કલ્પનાઓ ચાલશે પણ જે અનુભવી છે તેમની તે બલીહારી છે. જગતમાં પૂજનીય પણ અનુભવીઓ જ છે માટે જ્ઞાનની સાત ભૂમિકા એટલે ગુણસ્થાનક સાંભળી કે વાંચીને તે પ્રમાણે તેને સદ્દગુરૂદ્વારા અનુભવ મેળવતા જ. જેમ જેમ જ્ઞાનની ભૂમિકાઓને અનુભવ મળતો જશે તેમ તેમ આત્માનંદની પ્રાપ્તિ અને અભિવૃદ્ધિ થતી જશે. છે . અનંત તત્ત્વરૂ૫ આત્માને સિવાય બીજું કશું જણાશે જ નહિ. માટે અનુભવ જ્ઞાન મેળવવાની ખાસ જરૂર છે. જે જીવને સત્યાવબોધરૂપ અનુભવ છે તે જીવ ફરીથી સંસારની કલ્પનામાં ભટકશે નહિ. શુભેચ્છા, વિચારણું, તનમાનસા, સત્યાપત્તિ, અસંસક્તિ પદાર્થોભાવની, અને તુર્યગા એ જ્ઞાનની સાત ભૂમિકાઓ અનુક્રમે છે. એ એ સાત ભૂમિકાને અંતે મુક્તિ રહેલી છે. હું કોણ છું? આ જગત શું છે ! વગેરે બાંબતને શાસ્ત્ર તથા સંતપુરૂષના સમાગમ વડે વિચાર કરું આવા પ્રકારની વૈરાગ્ય પૂર્વ કની ઇચ્છા થવી તેને શુભેચ્છા કહે છે. શુભેચ્છામાં મિશ્ર તથા સારવાદન ગુણસ્થાનકનો સમાવેશ થાય છે. કારણ કે મિથ્યા દષ્ટિ એટલે દેહ દષ્ટિ કે જમદભિમુખવૃત્તિ તે છે જ. તેમાં હું કેણ છું એવી શુભેચ્છા પશર્મિક ભાવે થઈ પણ તે ઈચ્છાની પ્રવૃત્તિ થઇ નથી તેથી આ સ્થળે અંતબહવૃત્તિમાં સામ્ય હોય છે તેથી તે મિશગુણ સ્થાન કહેવાય છે. જગદભિમુખત્તિ પણ છે અને હું કોણ છું તે જાણવાની જીજ્ઞાસા પણ છે. માટે મિશ્ર ઈચ્છા થયા પછી તે પાછી સમાઈ જાય તે માસ્વાદન ભાવ કહેવાય. માટે શુભેચ્છા નામની જ્ઞાન ભૂમિકા માં સાસ્વાદન તથા મિશ્રગુણ સ્થાનકોને સમાવેશ થાય છે. પુરૂષો એટલે આત્માનુભવી પુએ પપેલાં શાસ્ત્રના તથા સંતપુરૂષને સમાગમ વડે વૈરાગ્ય અને અભ્યાસપૂર્વક સદાચારમાં એટલે આત્માનુભવ તરફ પ્રવૃત્તિ તે વિચારણા. વિચારણા
