Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
૧૦૨
શ્રી જૈન શ્રી. કે. હેરલ્ડ.
ન
વાના બે જ ઇલાજ છે તેમાં (૧) લે ઈલાજ આપણું પવિત્ર મુનિ મહાત્માઓના હાથમાં છે, કે જેઓના ઉપદેશની અસર જરૂર કારગત થઈ પડે, (૨) જે ઉપાય એ છે કે આપણી કોન્ફરન્સ કેળવણીના પ્રચારનું કાર્ય વધારે ઉત્સાહથી કરી બતાવવું, કે જે જોઈને આજ સુધી ચાર આના ફંડ નહિ આપનારા ભાઈઓનું પણ ચિત્ત તે તરફ આપે આપ ખેંચાશે. જે ધીમી ચાલથી આપણે કેળવણી પ્રચારનું કામ કરીએ છીએ તે જોવાથી આસપાસનાઓને ઉત્સાહને ચેપ લાગવાની આશા ભાગ્યે જ રાખી શકાય. છેલ્લાં છ વ.
ના આંકડા જોતાં અમને ખેદ થાય છે કે, સં. ૧૮૬૬ માં આપણે માત્ર રૂ. ૩૮૮ કેળવણી ફંડ ખાતે એકઠા કરી શકયા છીએ; ૧૮૬૭ માં રૂ. ૧૧૧૨, ૧૮૬૮ માં માત્ર ૩, ૧૮૬૮ માં ૨૨, ૧૯૭૦ માં કેવળ શૂન્ય, અને ૧૯૭૧ માં ૨૧૮ ની આવક કરી છે. શું કોન્ફરન્સ પાછળ થતા ખર્ચ અને શ્રમનો આ બદલો છે? આ ફળ છે? છેલ્લાં છ વર્ષમાં લુહાણ-ભાટી-લુહાર વગેરે જ્ઞાતિઓએ કૉન્ફરન્સ ભરવાની શરૂઆત જ કરવા છતાં દરેકે લાખ્ખો રૂપીઆ કેળવણી ખાતે કહાડયા છે, ત્યારે આપણે દેશની ગતિના મધ્યાન્હ કાલ વચ્ચે છ વર્ષમાં ફક્ત રૂ, ૧૭૦૦ નું કેળવણી ફંડ કર્યું છે અને એવી નિર્માલ્ય રકમ વડે આપણે સૈકાઓથી જામેલું પાંચ લાખ માણસનું અજ્ઞાન દુર કરવાની આશા રાખીએ છીએ ! આ દેખાવ અમે નથી ધારતા કે આપણા કામમાં મદદ નહિ કરનારાઓને આપણી તરફ આકર્ષણ કરવા શક્તિમાન થઈ પડે. કેળવણી ફંડને નબળે દેખાવ. - બીજી નહાની કોમોએ એક વર્ષમાં કેળવણી ખાતે બે-ચાર લાખ રૂપીઆ કહાડયા
છે અને ખર્ચા છે ત્યારે આપણું શ્રીમંત, વ્યાપાર કુશળ અને બહેળી સંખ્યા ધરાવતી કોમમાંથી આપણે સં. ૧૮૬થી આજ સુધીમાં ૧૨-૧૫ વર્ષના લાંબા સમયમાં એકંદરે માત્ર ૩૦ હજાર રૂપૈડી એકઠી કરી શક્યા છીએ અને એટલાજ ખર્ચે અવિદ્યાને હઠાવવાનું કામ બજાવી શક્યા છીએ. આ મુદ્દાને આપણે જરા વધારે તપાસ વગર છોડી દે જોઈતું નથી. શું આ ઓછી આમદાની આપણા સમાજની કૃપણુતાને આભારી છે? હરગીજ નહિ; નવાં બનતાં આપણું ભવ્ય મંદિર, આપણું સ્વામી વત્સલ જમણે, ધાર્મિક વરઘોડા એ સર્વને જેમને કાંઈ અનુભવ હશે તે તે કદી કહી શકે નહિ કે આ સમાજ કૃપણુ છે. પરંતુ આપણી કામ કરવાની રીત, લેકોને દોરવાની રીત, ખામી ભરી હેય તેજ અગત્યમાં અગત્યના કામની આ દશા હોઇ શકે. મારા આ શોધનના ટેકામાં હું દફતરના આંકડાઓ સાથે જ જણાવીશ કે, છેલ્લાં ૧૨-૧૫ વર્ષમાં આ કોન્ફરન્સ મંદિરો દ્વાર ખાતે ૩૦ હજાર, જીવદયા ખાતે ૨૦ હજાર અને નિરાશ્રિત જેનેને મદદ આપવા ખાતે રૂ. ૩૦ હજાર મેળવ્યા છે અને લગભગ તેટલાજ રૂપીઆ તે તે ખાતે ખર્ચા છે. અમે નથી ધારતા કે છૂટક છૂટક ખર્ચાયેલી આ રકમોથી કાંઈ સંગીન કામ બનવા પામ્યું હોય. તેને બદલે એ સઘળી રકમ એક વિદ્યા પ્રચારક ખાતામાં આપવા લોકોને સમજાવવામાં આવ્યા હોત તો આજે ઘણું જેને કેળવણીમાં આગળ વધી સારી આમદાનીવાળા બની શકયા હતા અને તેથી નિરાશ્રિત તરીકે મદદ લેવાની જરૂરવાળાની સંખ્યા ઓછી થવા પામત, એટલું જ નહિ પણ જ્યારે ખુદ જૈન ધર્મના પાળનાર મનુષ્ય સારી સ્થિતિમાં હશે ત્યારે તેઓ જીર્ણોદ્ધાર, નિરાશ્રિતોને આશ્રય વગેરે જ માત્ર
