________________
પ્રથમ પ્રકાશ
૧૩૫
" जत्थपुरे जिणभवणं समयविऊ साहु सावया जत्थ ।।
तत्थ सया वसियव्यं पउर जलं इंधणं जत्थ ॥ १ ॥" જે નગરમાં જિનભવન હોય, અવસરને જાણનારા સાધુઓ અને શ્રાવ હોય અને ઘણું જળ તથા ઇંધણ હોય તે નગરમાં સદા વાસ કરે. –(૧)
આ પ્રકારે જાવજઇવ સુધી છ યતના પાળી સમ્યકત્વાદિ ધર્મને આરાધી તે ધનપાલ અંતે દેવગતિને પામ્યો હતો. એવી રીતે ચેતનાને વિષે ધનપાલનું વૃત્તાંત કહેવામાં આવ્યું.
છે આગાર. આગાર જ કહેવાય છે. (૧) રાજાભિયોગ (૨) ગણાભિયેગ, (૩) બલાભિગ, (૪) દેવાભિયોગ, (૫) ગુએનિગ્રહ અને (૬) વૃત્તિકાંતાર. એ છ આગારના નામ છે. તે અણજાણતાં રાજાના હુકમથી કરવું પડે તે પહેલે રાજાભિયોગ કહેવાય છે. શ્રાવકની ઈચ્છા ન હોય પણ રાજાની આજ્ઞાથી કરવું પડે છે એટલે જે ક્રિયાના કરવાના પચ્ચકખાણ કર્યા હોય પણ રાજાના ફરમાનથી તે દ્રવ્યથી કરવી પડે તે પહેલે આગાર છે તેવા આગારને લઈ નિષિદ્ધ ક્રિયા કરવાથી સમ્યકત્વનો નાશ ગણાતો નથી. તે ઉપર કેશા વેશ્યાનું દૃષ્ટાંત કહેવાય છે.
કેશા વેશ્યાનું દૃષ્ટાંત પાટલીપુરનગરમાં કોશા નામે એક વેશ્યા રહેતી હતી. તેણીએ શ્રી સ્થલિભદ્રમુનિની પાસે સમ્યકત્વ પ્રમુખ બારવ્રતો ગ્રહણ કરેલા હતા. એક વખતે સંતુષ્ટ થયેલા રાજાએ તે વેચાને એક રથકારને આપી દીધી. કેશા રાજાની આશ્રિત હતી, એટલે રાજાએ તેને હુકમ કર્યો કે, તારે રથકારની સાથે રહેવું. કાશા દઢ શ્રાવકા હતી. તેથી તેણીને રથકારની સાથે રહેવું પસંદ પડ્યું નહીં તેમ તે અંતઃકરણથી પણ રથકારને ઈચ્છતી ન હતી. પરંતુ રાજાના હુકમથી તેણીને રથકારની સાથે રહેવું પડયું. તે પછી કોશા રથકારની સાથે રહી તેની આગળ શ્રી સ્થલિભદ્રમુનિની પ્રશંસા કરતી હતી. તે આ પ્રમાણે પ્રશંસાને લેક બેલી હતી,
“संसारेऽस्मिन् समाकीर्ण बहुभिः शिष्टजंतुभिः ।
स्थूलिभद्र समः कोऽपि नान्यः पुरुषसत्तमः ॥ १॥" ઘણાં શિષ્ટ જંતુઓથી વ્યાસ એવા આ સંસારમાં યૂલિભદ્રના જેવો કઈ બીજો ઉત્તમ પુરૂપ નથી.” (૧)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
