________________
२०६
શ્રી આમ પ્રાધ
જવ, ચણા, ઘઉં, મગ, અડદ, કરટી પ્રમુખનો સાથે કર, દાળ, કણિક અને તંદુલ કરવા, તે સફેટકકમ કહેવાય છે. અથવા હળે કરીને જમીન ફેડવી. પાણુને મારવા કૂટવા લાકડીઓના પ્રહાર કરવા ઈત્યાદિ પણ ફેટકમર કહેવાય છે.”
પ્રથમથી બ્લેચ્છ વગેરે લેકને મોકલી હાથીના દાંત મંગાવીને વેચવા અથવા જે ખીણમાં તે હાથીના જીવો પેદા થતા હોય ત્યાં પોતે જઈ દાંત લાવીને વેચવા તે દંતવાણિજ્ય કહેવાય છે. ઉપલક્ષણથી શંખ, ચામડું, ચામર વગેરે પણ જાણી લેવા તેનો વેપાર કરવો તે પણ દંતવાણિજ્ય કહેવાય છે. ખીણ સિવાય બીજે ઠેકાણેથી દેતાદિક વેચવામાં કે લેવામાં દોષ નથી.
(૭) લાખનો વેપાર કરે તે લાખવાણિજ્ય, ઉપલક્ષણથી ગળી, મણશીલ આદિ અથવા મનહર ધાન્યાદિક પણ જાણી લેવા.
(૮) ઘી, તેલ, મદિરા, મધ, ચરબી, આદિનું વેચવું તે રસવાણિજ્ય કહેવાય છે.
(૯) સીંગડીઓ વછનાગ, અફીણ, સોમલ પ્રમુખ વેચવાં, તે વિષવાણિજ્ય કહેવાય છે. લેહ, હડતાળ પણ ઘણું જીવના ઘાતક છે, માટે તે ઉપલક્ષણથી જાણવા.
(૧૦) દાસી, ગાય, ભેંસ, ઊંટ વગેરેને વેચવા તે કેશવાણિજ્ય કહેવાય છે.
(૧૧) તલ, શેરડી, આદિને યંત્ર કરીને પિલવા, પિલાવવા તે યંત્રપલણ કર્મ કહેવાય છે.
(૧૨) બળદ, ઘોડા વગેરે ખસી કરવા, નાક વીંધવા અને કાન તથા કંબલ વગેરેનું છેદન કરવું, તે નિલકમ કહેવાય છે.
(૧૩) તૃણાદિકની વૃદ્ધિને માટે અથવા ક્ષેત્ર વગેરેને શોધવા માટે જે અગ્નિ લગાડવો તે દવદાનકર્મ કહેવાય છે.
(૧૪) ગેધૂમ વગેરેના લાભ માટે કહ, સરવર વગેરે સુકવવા, તે શેષણ કર્મ કહેવાય છે.
(૧૫) અસતી-દુઃશીલ દાસી, બીલાડી પ્રમુખ જાનવરનું પોષણ કરવું, તે અસતીપોષણકર્મ કહેવાય છે. અહીં ઉપલક્ષણથી શુક, સારિકા, કતરા આદિ અધમ પ્રાણીઓનું પિષણ જાણી લેવું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
