________________
૨૩૭
દ્વિતીય પ્રકાશ
આ પ્રકારે એકવીશ ભાંગાયુક્ત એવી ભંગીને શ્રાવકને ઘણું કરીને અનુમતિ અને નિષેધ નથી, તેથી તેના બીજા ભેદે (ભાંગા) બતાવ્યા નથી.
અહીં બાર વ્રતને આશ્રીને ભેદને કહેવાની ઇચ્છાને વિષે તે અંગીકાર કરનારની કામના ક્ષાપશમની વિચિત્રતા હોવાથી ઘણા ભેદો ઉપજી શકે છે. તે કહે છે–૧૩ અબજ ૮૪ કરોડ, ૧૨ લાખ, ૮૭ હજાર, ૨૦૦ ને ૨ ભાંગા થઈ શકે છે. એ રીતે શ્રી જિનેશ્વરે શ્રાવકને અભિગ્રહના ભેદની સંખ્યા દર્શાવી છે. એ ભાંગાને માટે શ્રી સારદ્વારનું બસે છત્રીસમું દ્વાર જેવું.
વળી બાર વ્રતમાં પ્રથમના આઠ વ્રતો એક સાથે અંગીકાર કરેલા જાવજીવ સુધી હોય છે, તેથી તે યાવસ્કથિક કહેવાય છે, જે ચાર શિક્ષાત્રતો તેને મુહુર્તાદિ અવધિથી લઈને તેમનું વારંવાર અંગીકાર કરવાપણું છે તે અ૫કાલભાવિ છે માટે તે ઇત્વર કહેવાય છે. તેમ વળી તે બાર વ્રતને વિષે પહેલા પાંચ વ્રત ધર્મરૂપી વૃક્ષના મૂળભૂત હોવાથી તે મૂળ ગુણ કહેવાય છે. બાકીના સાત વ્રતે ધમરૂપી વૃક્ષની શાખારૂપ હોવાથી ઉત્તરરૂપે હોઈ અણુવ્રતોને ગુણ કરવાથી તે ઉત્તર ગુણ કહેવાય છે.
પૂ એક એક વ્રતને આશ્રીને દષ્ટ બતાવેલા છે. હવે બાર ત્રતોને આશ્રીને શ્રી વીરશાસનના સર્વ શ્રાવકોમાં ગુણેથી વૃદ્ધ અને ઉપાશક દશાંગસૂત્રમાં પ્રસિદ્ધ એવા દશ શ્રાવકેના દૃષ્ટાંત અનુક્રમે લેશ માત્ર દર્શાવેલા છે.
પ્રથમ તે દશના નામ કહે છે–૧. આનંદ, ૨. કામદેવ, ૩. યુદ્ધની પિતા, ૪. સુરાદેવ, પ. ચુલ્લશતક, ૬. કુંડલિક, ૭. સદાલપુત્ર, ૮. મહાશતક, ૯. નંદિની પિતા, ૧૦. તેલીપિતા. એ દશ ઉત્કૃષ્ટ શ્રાવકે કહેવાય છે.
આનંદ શ્રાવકનું વૃત્તાંત, વાણિજ્યગ્રામ નામના નગરમાં બાર કટી સેનૈયાને સ્વામી આનંદ નામે એક શ્રાવક રહેતું હતું. તેણે ચાર કેટી સોનૈયા નિધાનમાં વાટેલા હતા, ચાર કેટી વ્યાજમાં અને ચાર કેટી વ્યાપારમાં રેકેલા હતા.
તેને પ્રત્યેકમાં દશ હજાર ગાવાળા ચાર ગેલ હતાઉત્કૃષ્ટ શીલ તથા સૌભાગ્ય વગેરે ગુણેને ધારણ કરનારી શિવાનંદા નામે તેને સ્ત્રી હતી. તે વાણિજ્ય ગામની બહાર ઈશાન ખૂણામાં છેલ્લાગ નામના એક પરામાં તે આનંદ શેઠને જ્ઞાતિ કુટુંબીઓ અને ઘણાં મિત્રો રહેતા હતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
