________________
તૃતીય પ્રકાશ
૨૮૧
અઢાર પુરુષોને વિષે અને સ્ત્રીને વિષે વીશ તથા નપુંસકમાં દશ દીક્ષા આપવાને અનલા–એટલે અગ્ય સૂત્રને વિષે કહેલા છે.” દીક્ષાને વિષે અયોગ્ય અઢાર પુરુષે આ પ્રમાણે છે –
बाले वुड्ढे नपुंसे य की जड्डे य वाहिए । तेणे रायावगारी य उम्मत्ते य अदसणे ॥१॥ दोसे दुढे य मूढे य रुन्नत्ते जुंगिएहइ य ।
उच्चट्ठए य भयए, सेह निप्फेडियाइ य ॥२॥ જન્મથી આરંભી સાત-આઠ વર્ષ સુધી બાલ કહેવાય છે, બાલ જેનો તેનો તિરસ્કાર કરે તેથી અને તેનામાં ચારિત્રના પરિણામનો અભાવ હોય તેથી તે દીક્ષાને અયોગ્ય છે. વળી બાળકને દીક્ષા આપવાથી સંયમની વિરાધના થવા પ્રમુખ દોષ સંભવે છે, જેથી તે બાળક અજ્ઞાનીપણે લોઢાના ગેળા જે છે. એટલે જેમ જેમ તે ચાલે તેમ તેમ છે કાયાના જીવોનો વધ થવાનો તે હેતુરૂપ બને છે. તેથી લોકોમાં નિંદા થાય છે કે-“ આ સાધુઓ નિર્દય છે કે જેમણે આવા બાલકને બલાત્કારે દીક્ષારૂપ બંદીખાને નાંખ્યો છે. અને તેમ કરીને તેની સ્વાધીનતાને ઉછેદ કર્યો છે.” તેમ વળી માતા પ્રમુખની કરવા ગ્ય એવી પરિચર્યા કરતાં સ્વાધ્યાય (સઝાય) દયાનનો ભંગ થાય છે. અહીં પ્રશ્ન કરે છે કે-જ્યારે બાળકને દીક્ષા અપાતી ન હોય તો
“છafસો વ્યરૂછો, નિરૂક વાવા”
[ચાહૈ પવાવસ્થાતિમુવતમારા ] છ વર્ષના અતિમુક્ત કુમારની દીક્ષાની પ્રતિપત્તિ કેમ કહેવામાં આવે છે?” આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહેવાનું કે અતિમુક્તકુમારને ત્રિકાળના જ્ઞાતા ભગવાન શ્રી મહાવીર પ્રભુએ પોતે દીક્ષિત કરેલ હોવાથી તેમાં કોઈ જાતનો દોષ આવતો નથી.
તે અતિમુક્તકુમારનું વૃત્તાંત શ્રી અંતગડદશાંગ આદિ સૂત્રને અનુસાર અહીં આપવામાં આવે છે.
અતિમુક્ત કુમારનું વૃત્તાંત પલાસપુર નગરને વિષે વિજય નામે રાજા હતો. તેને શ્રી નામે પટરાણી હતી. તે શ્રી રાણીને અતિમુક્ત નામે કુમાર થયો હતો. તે કુમાર બહુ પ્રયત્ન ૩૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
