________________
३१६
શ્રી આત્મપ્રબંધ ઉડી શકે નહીં. આ ઉદેશમાં ઉત્તરોત્તર ત્રણ નિશ્રા કહેલી છે. અને પછી બે આશાતના કહેલી છે. એક અરિહંતની અને બીજી સાધુની. ત્યાં એમ સંભવે છે કે- અરિહંતની પ્રતિમાનું કેઈ પ્રકારે અરિહંતનું તુલ્યપણું જણાવવાને માટે જુદું કહેવામાં આવ્યું નથી. એટલે અરિહંતપદે કરી તેમની પ્રતિમાનું ગ્રહણ થવાથી જુદે નિર્દેશ કર્યો નથી.
અહીં તે જૈનાભાસે કુતક કરે છે કે- કથા શ્રાવકે જિનપ્રતિમા પૂછે છે? તેને સમાધાનમાં કહેવાનું કે- સિદ્ધાર્થ રાજા, સુદશનશેઠ, શંખ, પુષ્કલિક, કાર્તિક શેઠ અને બીજા તુંગીયાનગરીનિવાસી ઘણું શ્રાવકોએ જિનપ્રતિમા પૂછ છે. અને તે તે અધિકારે સિદ્ધાંતમાં દેખાય છે “હાણા જિજ” એવો જે પાઠ છે, તેનો અર્થ આ પ્રમાણે છે- “જેમણે સ્નાન કર્યા પછી બલિકમ કરેલું છે” એટલે પિતાના ગૃહત્યના અરિહંતદેવની પ્રતિમાની જેમણે પૂજા કરેલી છે.
અહીં કુલદેવીની પૂજા કરેલી છે, એવો અર્થ ન કરવો, કારણ કે- સમ્યક્ત્વ અંગીકાર કરતી વખતે જિન ભગવાનથી વ્યતિરિક્ત એવા દેવોને વંદન પૂજન આદિ કરવાનો ત્યાગ કરવામાં આવ્યો છે, તેમ વળી તુંગિયાનગરીમાં રહે નારા શ્રાવકોનું સૂત્રમાં જે વર્ણન કરવામાં આવેલું છે તેમાં તેથી વિરોધ આવે છે.
તેના વર્ણનને પાઠ શ્રી ભગવતીસૂત્રના બીજા શતકમાં પાંચમા ઉદેશમાં આ પ્રમાણે છે.
"अढादिता इत्यादि यावत् असहिज्जदेवासुरनागसुवण्णजक्खरक्खसकिंनर किंपुरिस गलगंधव्य महोरगादिएहिं देवगणेहिं निग्गंथाओ पावयणाओ अणतिकमणिज्जा निग्गंथे पावयणे निस्संकिया निकंखिआ निबितिगिच्छा लट्ठा गहियट्ठा पुच्छियट्ठा" इत्यादि ॥
તેમાં શકિન્ન એ પદને એ અર્થ છે કે- જેને પરની–બીજાની સહાય નથી એવા અર્થાતુ આપત્તિને વિષે પણ દેવાદિકની સહાયતાને નહીં ઈચ્છનારપિતાના કરેલા કામ પિતાને જ ભેગવવા પડે છે, એમ માની અદીન મનવૃત્તિવાળા આવા વિશેષણવાળા શ્રાવકો બીજા મિથ્યાદષ્ટિદેવની પૂજા કેમ કરે? આ પ્રત્યક્ષ વિરોધ આવે છે, તેથી ઉત્તમ બુદ્ધિવાળા પુરુષોએ સમ્યક પ્રકારે વિચાર કરવો યોગ્ય છે.
શ્રી ઉવવાઈ ઉપાંગ સૂત્રને વિષે અંબડ પરિવ્રાજકના અધિકારમાં શ્રી જિનચેનું સાક્ષાત્ વંદનિકપણું કહેલું છે, તે સૂત્ર આ પ્રમાણે છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
