________________
૧૮૯
દ્વિતીય પ્રકાશ ભરેલું તેવું અન્ન અને બીજા હલકા પદાર્થો તેને જોવામાં આવ્યા. દારિદ્રથી ભરપૂર એવો પોતાના ઘરનો દેખાવ જોઈ ધન પોતાના હૃદયમાં વિચાર કરવા લાગ્યા, “અરે ! મને અજ્ઞાનીને ધિક્કાર છે. મેં આવું આચરણ કરી મારા કુળને લજવ્યું. કાંઈ પણ ધમકૃત્ય કર્યું નહીં. આટલા દિવસે નકામા ફેગટ ગુમાવ્યા. હવે હું ઉત્તમ વ્યવહારને વિષે ઉદ્યમાન થાઉં તો વધારે સારૂં.” આ પ્રમાણે ચિતવી તેણે પૂર્વે વેચી દીધેલાં ઘર, હાટ વગેરે પાછા ખરીદી લીધાં, અને સર્વ ઉપજીવક વર્ગને પાછે બોલાવ્યો. પિતાના પિતાના સમયની જે વ્યવસ્થા હતી, તેવી વ્યવસ્થા કરી દીધી. પછી પોતાના પિતાએ કરાવેલા ચૈત્યનો અને બીજા પણ ચેનો વિશેષપણે પૂજા પ્રભાવનાદિ ઉત્સવ કર્યો અને વમાન પરિણામથી બીજા દાનાદિક કૃત્યો કરવા માંડ્યા. ગુરુના યોગથી પરિગ્રહ પરિમાણનું વ્રત લઈ તેણે વધારાનું દ્રવ્ય સર્વ ધાર્મિક કાર્યોમાં વાપરવા માંડયું અને અનુક્રમે તે બીજા ત્રતાના નિયમો લેવામાં પણ ઉદ્યત થયો. આથી ધનરશેઠ નગરના મહાજન પ્રમુખ લોકોમાં માનનીય થઈ પડશે. અને ઉત્તમ પ્રકારની યશ લક્ષ્મીને પ્રાપ્ત થયા. એવી રીતે વતી તે ધન શેઠ ચિરકાલ શ્રાવક ધર્મને પાળી છેવટે સદ્દગતિને ભાજન બન્યા હતે.
આ પ્રમાણે પાંચમા પરિગ્રહ પરિમાણ વ્રત ઉપર તે ધન શેઠની કથા કહેવાય છે. બીજા પણ ભવ્ય પ્રાણીઓએ હૃદયમાં વિવેકને ધારણ કરી પરિગ્રહ પરિમાણ કરવામાં ઉદ્યમવંત થવું અને લોભાદિકનો ત્યાગ કર કે જેથી ઉભયલોકમાં મનવાંછિત સમૃદ્ધિની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. તે ઉપર આ પ્રમાણે ભાવના છે –
"जह जह अणाणवसा. धणधनपग्ग्गिहं बहु कुणसि । तह तह लहु निमजसि, भवे भवे भारियतरिव्य ।। १ ।। जह जह अप्पो लोभो, जह जह अप्पो परिग्गहारंभो । तह तह सुहं पवढ्इ, धम्मस्स य होइ संसिद्धि ।। २ ॥ तम्हा परिग्गहं उ-ज्झिऊण मूलमिह सव्वपावाणं ।
ઘમ્મર ઘમા, મા વાત '' | ૩ || હે ભવિ, જેમ જેમ તું અજ્ઞાનના વિશથી ધન તથા ધાન્યનો પરિગ્રહ કરે છે, તેમ તેમ જાણે અતિ ભારથી ભરેલ હો, તેમ તું ભવભવને વિષે બે છે. જેમ જેમ થોડે લેભ હોય છે, અને જેમ જેમ પરિગ્રહનો આરંભ અલ્પ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
