________________
ધર્મસ્થાનકની વાત તેનાથી તદ્દન સામા છેડે છે.
જ્યાં બેસીને ઉત્તમ મનુષ્યો અને સાધુજનો ધર્મધ્યાન કરે, પાપથી બચવાનો સભાન ઉદ્યમ સેવે, અને પાપ ઘટાડી પુણ્યની વૃદ્ધિ કરે, તેનું નામ ધર્મસ્થાનક.
આવાં ધર્મસ્થાનો, સરખામણીમાં, બહુ અલ્પસંખ્ય છે; તો આવાં ધર્મસ્થાનોનો સમુચિત ઉપયોગ કરી પોતાના આત્માને નિર્મળ બનાવનારા ધર્માત્માઓ પણ વિરલ છે.
આવા ધર્માત્માઓથી જ એ ધર્મસ્થાન દીપે, અને એવાં ધર્મસ્થાનો વડે આ ધરતી ધન્ય બને.
ધરતીને ધન્ય બનાવતું આવું જ એક મજાનું ધર્મસ્થાન છે ઃ શહેરના મધ્ય ભાગમાં સોહંતા એ ધર્મસ્થાનના વિશાળ સંકુલમાં ગગનોત્તુંગ જિનાલય, આલીશાન ઉપાશ્રય અને તેની ઉપાસના કરનાર શ્રી સંઘની ધર્મસાધનામાં ઉપકારક બને તેવાં અન્યાન્ય સ્થાનકો વર્તે છે.
ભગવાન તીર્થંકરના સમવસરણ સરીખા ઉત્તુંગ એ જિનાલયની સંનિધિમાં વિલસી રહેલો ભવ્ય ઉપાશ્રય, હવા અને પ્રકાશના મસ્ત વાતાવરણને કારણે, આરાધકોને માટે મનભાવન ધર્મધામ બની ગયો છે. નીચે પ્રવચનખંડ છે, તો ઉપર આરાધના ખંડ છે.
આરાધનાખંડ ઘણો વિશાળ છે. એના મધ્ય ભાગમાં, ભીંતને અઢેલીને પ્રસ્થાપેલી કાષ્ઠપાટ ઉપર, પોતાની સાધનામાં તલ્લીન એવા એક સાધુપુરુષ, ખંડમાં દાખલ થતાં જ બેઠેલા દેખાય છે. હવામાં ફરફરતી, રૂપાના તારથી ઘડી હોય તેવી શ્વેત ચળકતી દાઢી; પાકટ ઉંમરની ગવાહી પૂરતાં આછા પણ ઊજળા કેશ; અંતરની શુદ્ધિનો સંકેત આપતાં ધવલ વસ્ત્રો, અને બોખું પરંતુ નરવા અને અકારણ જ ઉદ્ભવતા સ્મિતથી મઢેલું મુખ; -પાટ પર બિરાજેલા એ સાધુપુરુષનું આ પ્રથમ અને મધુર દર્શન છે.
અને કાળદેવતાએ આઠ દાયકાથીયે વધુ સમય સુધી ખેડેલા એ મુખ ઉપર, કાળના એ ખેડાણે જ પાડેલા કરચલીઓના ચાસને ઢાંકી દેતી, અખંડ-ધર્મસાધનાની વિલસી દીપ્તિ; સાધનાની કોઈ ખાસ પ્રક્રિયામાં મશગૂલ અને દુન્યવી ઘટમાળથી પર બનીને ડોલતી એમની કાયા; પૂર્વ દિશા-સન્મુખ માંડેલી સ્થિર બેઠક; અને આ બધાંને સભર બનાવતું પ્રભાતનું શાંત-પ્રસન્ન વાતાવરણઃ એક ખુશનુમા માહૌલ રચાયો છે જાણે – એ સાધુપુરુષની આસપાસ !
અર્ધખૂલી આંખે અને પ્રસન્ન વદને બેઠેલા, બેઠા બેઠા ડોલી રહેલા એ સાધુપુરુષ ક્યારના કાંઈક ગણગણી રહ્યા છે. આજુબાજુના પરિવેશથી, કોઈ આવે છે કે જાય છે, બોલે છે કે ગરબડ કરે છે, તે બધાંથી તેઓ સાવ અભાન બનીને કાંઈક ગુંજન કરી રહ્યા છે. નિજાનંદની મોજમાં મગન !
તેમની પાટની પડખે, ચરણો પાસે જ એક મુનિરાજ બેઠા છે ક્યારના, અને તેમની આ અખંડ ધ્યાનધારાને વિસ્મયભાવે નિરખી રહ્યા છે. સમય થયો છે અમુક ધર્મક્રિયાનો, એ માટે એ ક્યારનાય તૈયાર થઈને આવી ગયા છે. પણ આ સાધુપુરુષની મગનતા એવી બની છે કે તે જોઈને જ તેમાં ભંગ પડાવવાની તેમની હિમ્મત નથી વધતી. એક તરફ સમય વહે છે, તો
૩
