________________
૨. સં. ૨૦૦૨નું ચાતુર્માસ ઈન્દોર થયું. ચાતુર્માસ બાદ માળવાનાં તીર્થોની સ્પર્શના અંગે ચાલુ વિહાર દરમ્યાન એકવાર બાવળની શૂળ ડાબા પગે વાગી. એ શૂળ એવી રીતે ભોંકાઈ કે ત્રીજી આંગળીમાં પેસીને અંગૂઠાને વીંધીને આરપાર નીકળી. વેદના અસહ્ય થતી જ હોય, અને વિહાર કરવાનું પણ મુશ્કેલ જ હોય, છતાં ‘સહન કરવામાં જ વધુ લાભ' એવું સમજનારા તેમણે કાંટાની વાત જ કોઈને ન કરી. પણ શરીર કેટલું ખમે? જોતજોતામાં તાવ ભરાયો અને ત્રણેક ડિગ્રી સુધી વધી ગયો. પણ વિહાર ચાલુ જ. સહજ છે કે ચાલમાં લથડિયાં આવે જ. ગુરુજીની નજરમાં આ ફેરફાર આવી ગયો. તેમણે પૂછ્યું, “તપસ્વીજી, કેમ ઢીલા ચાલો. છો ?' જવાબમાં ફરિયાદનો કોઈ ભાવ નહિ. સહજ વાત કરે તેમ કહ્યું : “કાંઈ નથી, જરા કાંટો વાગ્યો છે.” તરત ગુરુજીએ તેમને બેસાડીને કાંટો તપાસ્યો તો ઘડીભર તો તેઓ પણ અવાફ થઈ ગયા: આવો કાંટો ! આ રીતે વાગ્યો છે ને છતાં કાંઈ નહિ એમ કહો છો? શરીર તો તાવથી ધખે છે ! ગુરુજીએ તત્ક્ષણ પહેલું કામ કાંટો કાઢવાનું કર્યું. કાંટો કાઢતાં મહેનત પડી, તો પગમાં વેદના પણ ભારે થઈ. કાંટો બહાર નીકળતાં લોહીની પીચકારી જ છૂટી ગઈ. પણ કોઈ રાડારાડ નહિ, કોઈ ફરિયાદ નહિ. અર્ધો કલાક ત્યાં બેઠા, અને કળ વળતાં બાકીનો આઠેક માઇલનો વિહાર પૂરો કર્યો. યોગાનુયોગ એવો કે તે દહાડે ચૌદશ હતી. એટલે એ વેદના અને તાવમાં પણ તેમણે ઉપવાસ જ કર્યો. બીજી સવારે દસેક માઈલનો વિહાર પણ કર્યો, અને એકાસણું પણ કર્યું જ. ૩. સં. ૨૦૦૬નું ચોમાસું બોટાદ હતું. નિયમાનુસાર ચોમાસામાં આંબેલ (ઓળી) ચાલુ હતાં. એમાં અશુભનો ઉદય આવ્યો, અને ન્યૂમોનિયા લાગુ પડી ગયો. તાવ વધીને છ ડીગ્રી : સધી જતો. આવી માંદગી સ્વાભાવિક રીતે જ ચિંતાનો વિષય બને, ડોક્ટરોએ કહ્યું કે પારણ કરો, તો ઉપચાર થઈ શકે. નહિ તો જોખમ છે. આના જવાબમાં દુર્બળ સ્વરે તેમણે જે કહ્યું તેમાં કાયાનું કાસળ કાઢી લેવાની તેમની નિર્મમ મનોદશા બરાબર પ્રગટે છે. તેમણે કહ્યું : “ડૉક્ટર, મને મારી રીતે તપ કરવા દો. મને નિર્બળ ન બનાવો. હું મોતને પણ પડકારીશ, પણ તપ નહિ છોડું.” અને સૌના આશ્ચર્ય વચ્ચે તેમણે તે સ્થિતિમાં પણ બાકીનાં પાંત્રીસ આંબેલ મગનું પાણી અને ગળોસત્ત્વ લઇને પૂરાં કર્યા. પારણું થયું ત્યારે ન્યૂમોનિયા ગાયબ ! ૪. આવું તાવવાનું તો પછી ઘણીવાર બન્યું. આંબેલમાં તાવ જાણે તેમને કોઠે પડી ગયો. પણ તાવ તાવનું કામ કરે, તેઓ પોતાનું તપ કરે. જાણે કાંઈ પરવા જ ન હોય ! ૫. સં. ૨૦૩૬ની વાત છે. પોતે પાલીતાણા તીર્થાધિરાજની છાયામાં ચાતુર્માસ બિરાજેલા. ચોમાસામાં ઓળીઓ શરૂ જ હતી. વાતાવરણ મચ્છરમય, તેથી મેલેરિયાનો ઉપદ્રવ વારંવાર થતો, પણ મચક ન આપતા. કાર્તિક શુદમાં મેલેરિયાના પ્રકોપે માઝા મૂકી. તાવનો જોરાવર હુમલો, ને સાથે સખત ઝાડા. શરીરમાં સળગેલી અગનજવાળાએ શક્તિ બધી ચૂસી લીધી. હાલત ચિંતાજનક બનતાં તેમની ના છતાં ડોક્ટરોને તેડવા પડ્યા. ડોક્ટરો કહે કે સ્થિતિ
૫૩
