________________
આ ચરિત્રાલેખન અત્યુક્તિથી બચે તેની પૂરી ચીવટ સેવી છે. ગુણવંત અને તે પણ ઉપકારી હોય તે તેવી વ્યક્તિ પ્રત્યે પૂજ્યબુદ્ધિ અને અહોભાવ અવશ્ય હોય, અને એમાં કશું અજુગતું પણ નથી; છતાં તે અહોભાવમાં તણાઈને પ્રમાણભાન ન ચૂકાય તેની શક્ય કાળજી લેવા જેટલી સભાનતા જાળવી શક્યો છું, તેનું મને ગૌરવ છે. અતિરેક અને કોઈ પણ બાબતને પ્રમાણભાન જાળવ્યા વિના આડેધડ – લગભગ વિવેક ચૂકી જઈને – બહેલાવવીને કે બહેકાવવી એ સાંપ્રત જૈન લેખકોનું સામાન્ય લક્ષણ બન્યું છે ત્યારે, એનાથી બચવું એ પણ જેવી તેવી કસોટી નથી.
મારા તેમ જ મારા પૂજ્યપાદ ગુરુજી આચાર્ય શ્રીવિજયસૂર્યોદયસૂરિજી મહારાજના – ઉભયના ઉપકારી એક સાધુપુરુષના ગુણકીર્તન દ્વારા તેમનું ઋણતર્પણ કરતો હોઉં એવી લાગણી આ લખતાં લખતાં ચિત્તમાં સતત રમ્યા કરી છે. મૂક પ્રેરણા દ્વારા જ્ઞાનાભ્યાસમાં જોડનાર તથા વત્સલ શબ્દો દ્વારા ચારિત્રપથમાં આગળ વધારનાર વ્યક્તિના ઉપકારોના અનૃણીકરણનો આથી વધુ શ્રેષ્ઠ ઉપાય પણ કયો હોય ?
આ લખવામાં મુખ્યત્વે બે સાધનોનો આધારલેખે ઉપયોગ થયો છે : એક તો ચરિત્રનાયક પૂજ્યે સ્વહસ્તે કરેલી અને આજ સુધી સચવાયેલી બે ત્રણ નાનકડી નોંધપોથીઓ અને બીજું, પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીવિજયપ્રબોધચન્દ્રસૂરિજી મહારાજે મોકલેલી ઘટનાનોંધો. આ ઉપરાંત અન્યાન્ય રીતે કેટલાક મહત્ત્વના મુદાઓ પણ મળ્યા છે. આ બધાનો વિનિયોગ કરવા ઉપરાંત વધુ મારું કર્તૃત્વ આમાં જરાય નથી.
આજના વિષમ દેશ - કાળ - વાતાવરણના વરવા ઓછાયા આપણા શ્રમણસંઘ ઉપર પડી ચુક્યા છે, અને તેની બાહ્યાંતર સ્થિતિ જોતાં કોઈ પણ સુજ્ઞ અને ખપી આત્માનું હૃદય ચિંતાકુળ જ નહિ, દિગ્મૂઢ બને તેમ છે. આ સ્થિતિમાં, આ લખનાર સહિત સહુ કોઈને ઉચ્ચ ચારિત્રની પ્રેરણા મળે તેવો ખ્યાલ રાખીને, તપસ્વીજી મહારાજના બાહ્યાંતર ગુણોના કેન્દ્રની ફરતે ચારિત્ર્ય - ઘડતરના કેટલાક પદાર્થોનું નિરૂપણ વણી લેવાનું ઉચિત માન્યું છે. કોઈને આ બિનજરૂરી કે અનધિકૃત ચેષ્ટા જેવું લાગે તો તેઓ દરગુજર કરે.
મને તો શ્રદ્ધા છે કે આવા મહાન સાધક આત્માનું જીવન, જેમ તેમની હયાતીમાં, તેમ તેમની ગેરહયાતીમાં પણ, અનેક આત્માઓને તપની, સંયમની અને અન્તર્મુખ જીવન જીવવાની ઉચ્ચ પ્રેરણા પાતું રહેશે.
આ લેખનમાં ક્યાંય વિપરીત પ્રતિપાદન થયું હોય કે વીગતદોષ કે તપસ્વીજી મહારાજની પ્રતિભાને હાનિ પહોંચાડે તેવું કાંઈ લખાયું હોય તો તેની પૂરી જવાબદારી મારી છે, અને તે બદલ હું ક્ષમાપનાનો અધિકારી છું, એટલું ઉમેરીને વિરમું છું.
૭૨
