________________
પરમગુરુ શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજના ચરણોમાં દીક્ષા ગ્રહણ પછી તેઓની આજ્ઞા અનુસાર ચારિત્રનું ઊંચું પાલન તથા તેઓશ્રીના અખંડ વૈયાવચ્ચ દ્વારા ગુરુકૃપાનું સંપાદન; અથાગ પરિશ્રમપૂર્વક જ્ઞાનોપાર્જન; ગુરુની ચિરવિદાય પછી સ્વતંત્ર વિચરણ દ્વારા ઉત્તરોત્તર ચડિયાતી શાસનસેવા; અનેક તેજસ્વી આત્માઓનો પ્રતિબોધીને શિષ્યો બનાવ્યા, જેઓ સમર્થ શાસન પ્રભાવક, પ્રતિભાસંપન્ન વિદ્વાન તથા સંયમના ખપી બન્યા; ઠેર ઠેર પાઠશાળાઓની યોજના કરી સમ્યગ્ જ્ઞાનનો પ્રસાર વધાર્યો તથા જ્ઞાનભંડારોની સ્થાપના દ્વારા પ્રાચીન સાહિત્યની રક્ષાનું તથા સંવર્ધનનું દેશકાલોચિત કાર્ય પણ કર્યું; જીવદયાનાં એવાં એવાં કાર્યો કર્યાં કે સમાજમાં જીવદયાના જ્યોતિર્ધર તરીકે જાણીતા થયાઃ દરિયાકાંઠાનાં ગામોમાં વિચરી હજારો માછીમારોની જાળો મૂકાવી, કસાઈખાને જતાં અગણિત જીવોને બચાવ્યા, છાપરિયાળીની પાંજરાપોળનાં લાખોના દેવાં બે વાર ફેડાવ્યાં – વગેરે; માતર, સ્તંભતીર્થ, શેરીસા, વામજ, કાપરડા, કંદગિરિ વગેરે પ્રાચીન અનેક તીર્થોના જીર્ણોધ્ધાર કરાવ્યા, તો શત્રુંજ્ય, ગિરનાર, તારંગા, સમેતશિખર જેવાં અનેક મહાતીર્થોની રક્ષા કાજે સફળ રીતે સતત ઝઝૂમ્યા અને શેઠ, આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના માર્ગદર્શક બની રહ્યા; અનેક ગ્રંથોની સ્વયં રચના કરી, શિષ્યો દ્વારા પણ રચના કરાવી, અને શ્રીહરિભદ્રસૂરિ, શ્રીહેમચંદ્રાચાર્ય તથા શ્રીયશોવિજયવાચકના શ્રેષ્ઠ અનેક ગ્રંથોનું સર્વપ્રથમ સંપાદન તથા પ્રકાશન કરાવીને શ્રીસંઘની જ્ઞાનસાધનાને વિકસાવવામાં પાયાના પત્થરની ગરજ સારી; અંજનશલાકા તથા સિદ્ધચક્રપૂજન, અરિહંતમહાપૂજન જેવાં શાસનમાન્ય વિશિષ્ટ અનુષ્ઠાનોની અસ્ત થયેલી પરંપરાને પુનઃ જીવિત કરી તે વિધાનોને તેની આમ્નાય સાથે પુનઃ પ્રસ્તુત કર્યાં; તો યોગોન્દ્વહનની વીસરાયેલી પ્રથાનો પુનઃ આરંભ કરી વિધિસહિત ગણિ-પંન્યાસપદ તથા સૂરિપદ પ્રાપ્ત કરનાર વીસમી સદીના તેઓ પ્રથમ તપાગચ્છીય આચાર્ય બન્યા; ભાવનગર, વલભીપુર, લીંબડી, ગોંડલ, ધ્રાંગધ્રા, જેસલમેર, ઉદયપુર વગેરે અનેક રિયાસતોના રાજા - રાણાઓને પ્રતિબોધ પમાડી તેમના દ્વારા તીર્થરક્ષા તથા જીવદયા વગેરેનાં સત્કાર્યો કરાવ્યાં; અનેક ક્ષેત્રોમાં જ્ઞાતિ-ગોળ-સંઘ વગેરેમાં પ્રસરેલા કુસંપો શમાવ્યા; ૧૯૯૦ના સાધુ સંમેલનના સફળ કર્ણધાર બની સાધુ - સમુદાયને ક્લેશ કરતો તથા તૂટી પડતો બચાવવાનું ભગીરથ કાર્ય કર્યું; પોતાનો તેજોદ્વેષ કરનાર સાધુઓએ પણ, તેમની આપત્તિને સમયે તેમની પડખે રહીને બચાવી લીધા અને પોતાના મહાનતા ચરિતાર્થ કરી.
-
શ્રીનેમિસૂરિજી મહારાજની બે મુખ્ય અને અનન્ય વિશેષતા તે આઃ તેઓ આજન્મ નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચારી હતા અને વચનસિદ્ધ પણ હતા. તેઓ સંયમપાલનમાં અને શિષ્યોના અનુશાસનમાં અતિશય ચુસ્ત – કઠોર હતા, અને છતાં તેમણે ક્યારેય પોતાને ચારિત્રચૂડામણિ તરીકે ન ઓળખાવતાં, પૂર્વકાળના મહાપુરુષોના ચરણની રજ લેખે તથા પામર આત્મા તરીકે જ ઓળખાવવાનું પસંદ કર્યું હતું. આ મહાન સૂરિજીને સકલ સંઘ ‘શાસનસમ્રાટ’’ તરીકે ઓળખતો રહ્યો છે, અને એમાં જ ઉપ૨ વર્ણવેલી સઘળીય વાતોનો સાર સમાઈ જાય છે.
એમના પટ્ટધર શિષ્યો અનેક. એમાંના એક તે આચાર્ય શ્રીવિજયવિજ્ઞાનસૂરિજી મહારાજ.. મૂળ પોતે પાટણના. સોળ વર્ષની ઉંમરે સં. ૧૯૬૨મા, ભાગીને દીક્ષા લીધી. અને સૂરિસમ્રાટના
૩૫
