Book Title: Updeshmala Ppart 02
Author(s): Hemchandrasuri, Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022093/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maladArIya parama pujAccArya | zrI hemacaMdrasUriviracita Ggha dazamalA (puSpamAlA) '(gujarAtI anuvAda) (bhAga 2) chaogaIEkAra pUjya AcArya zrI rAjazokharasUri mahArAja, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kisI kIrthika chachachI chI chI chIcharI zrI dharaNendra-padmAvatI saMpUjitAya 3OM hrIM zrIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI dAna-prema-rAmacandra-hIrasUrIzvarebhyo namaH ! nama: mAladhArI AcAryazrI hemacandrasUri viracita svopajJaTIkA sahita upadezamAlA (puSpamAlA) gujarAtI bhAvAnuvAE bhAga-2) chiiIirsiTiphijhikare * bhAvAnuvAdakAra : siddhAMtamahodadhi sva.pa. pU. AcAryadeva zrImavijayapremasUrIzvarajI ma. nA paTTAlaMkAra parama gItArtha sva. pa. pU. AcAryadeva zrImavijayahIrasUrIzvarajI ma. nA paTTapradyotaka vardhamAna taponidhi pa. pU. AcAryadeva zrImavijayalalitazekharasUri ma. nA. vinaya AcArya zrI rAjazekharasUri mahArAja saMpUrNa Arthika sahakAra : zrI zrIpALanagara jena je.mU. derAsara TrasTa-muMbaI (jJAnanidhimAMthI) prakAzaka : arihaMta ArAdhaka TrasTa C/o. hindustAna mila sTorsa, 481, ganI epArTamenTa, muMbaI-bhivaMDI AjhAroDa, bhivaMDI-421 305. nakala : 1000 mUlya : rUA. 200/- (bhAga-1+2) vi. saM. 2058 saMpAdaka : munizrI dharmazekharavijayajI ma.sA. ra vizeSa sUcanA : A pustaka jJAnadravyamAMthI chapAvyuM hovAthI mUlya cUkavyA vinA mAlikI karavI nahi. che tathA vAMcavA mATe pustakano upayoga karavo hoya to yogya nakaro jJAnakhAtAmAM Apavo jarUrI jANavo. 4 e bharata grAphiksa: nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda. phonaH 2134176, 2124723 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga-2nI anukramaNikA 383 viSaya pRSTha samiti-gupti 379 IrSA samiti 380 varadatta muninI kathA bhASAsamiti 384 saMgata sAdhunI kathA 385 eSaNA samiti 387 dhanazarma sAdhunuM dRSTAMta 389 dharmaruci muninuM dRSTAMta 391 AdAna-nikSepaNA samiti 392 somilAryanuM dRSTAMta 393 pAriSThApanikA samiti 394 dharmaruci muninuM dRSTAMta 395 manogupti 396 jinadAsanuM dRSTAMta 397 vacanagupti 398 guNadatta sAdhunuM dRSTAMta 399 kAyagupti kAyagupta sAdhunuM dRSTAMta 401 sthiravAsamAM doSa 403 sAdhue kevA thavuM ? 404 pAsatthA AdinuM varNana 405 mUlaguNa pratisavI paNa pUjya 408 viziSTa kAraNamAM pAsatthA Adine vaMdana 409 sAdhue rAgAdino tyAga karavo. 410 pariSaha-upasarga sahana karavA 411 subhAvanAthI aratine dUra karavI 412 prasannacaMdra-RSinuM dRSTAMta 415 mAtravezathI AtmakalyANa na thAya 418 anaMtavAra raiveyakamAM utpatti 419 nizcaya-vyavahAra 420 viSaya sAdhune jinapUjAno niSedha dravyastavathI bhAvastava mahAna saMyamanA 17 prakAra kone dravyastava yukta che. jJAnAdinI vRddhi karanArA AlaMbano AlaMbananA be prakAra kAlikasUrinuM dRSTAMta virAdhanA nirjarA phaLavALI bane pariNAmathI nirjarA baMdha vidhi-niSedha ekAMte nathI. saraLa banavuM evI jinAjJA utsarga-apavAdanuM svarUpa apavAdamAM utsarganI bhajanA sAdhunuM sukha sAdhunuM sukha sAdhu ja anubhave cAritranuM paralokanuM phaLa saMpratirAjAnuM dRSTAMta karaNajaya dvAra IndriyanA prakAro IndriyanA svAmI IndriyanA saMsthAna ane pramANa Indriyano viSaya Indriyajaya na karavAthI doSo subhadrAnuM daSTAMta lolAkSanuM dRSTAMta gaMdhapriyanuM dRSTAMta rasalolanuM dRSTAMta sukumAlikAnuM dRSTAMta IndriyamAM Asaktane thatA doSo kaSAyanigraha dvAra kaSAyonuM svarUpa pRSTha 421 422 423 424 425 426 427 432 434 435 436 437 438 439 440 441 442 446 446 448 448 449 450 4para 453 464 465 469 471 473 401 473 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 478 486 viSaya pRSTha naM. kaSAyonA bhedo 474 kaSAyanI sthiti-gati 477. kaSAyonA vipAka acaMkAritabhaTTikAnuM dRSTAMta 479 kSullakanuM dRSTAMta 483 mAnano vipAka 486 mAnanA 8 prakAra mAna vinAzanuM mULa che. 487 brahmadevanuM dRSTAMta 489 mAyA viSe vaNika putrInuM dRSTAMta 493 lobha sarva kaSAyothI baLavAna 498 kapilanuM dRSTAMta 501 ASADhAbhUtinuM dRSTAMta 505 cAre kaSAyono vipAka 510 kaSAyajayano upAya 512 kaSAyono rAga-dveSamAM aMtarbhAva 513 rAgadveSa viSe lakSmIdhara Adi dRSTAMto pa14 rAgAdi ja jItavA yogya che. pa25 526 gurunA guNo 526 sAraNAdi na karavAmAM doSa pa34 talacora putranuM dRSTAMta 535 sAraNAdi na dekhAya to zuM karavuM ? pa36 gacchanI upekSAmAM dIrgha saMsAra pa37 gacchanA pAlanamAM trIje bhave mokSa pa37 suziSyo kevA hoya ? 538 vinIta ziSyanuM dRSTAMta 539 gurukulavAsa sevAthI guNo 54) paMthaka sAdhunuM dRSTAMta 541 gurukulavAsa tyAgamAM doSo 545 kUlavAlakanuM dRSTAMta 547 skUlanAnI AlocanA kare 550 viSaya pRSTha naM. AlocanA dvAra papa1 kevA guru pAse AlocanA karavI pa51 pAMca prakAranA vyavahAra 552 gItArtha gurunI zodha papapa AlocanA vidhi papa6 AdrakakumAranuM dRSTAMta 558 IlAputranuM dRSTAMta 566 AlocanA karatI veLAnA doSo 571 hamaNAM prAyazcittanA graMtho vidyamAna che. pa7ra hamaNAM prAyazcittanA dAtA vidyamAna che. pa73 AlocanAthI thatA lAbho pa74 bhavavirAga dvAra 575 naraka gatinAM duHkho pa75 lakSmInuM svarUpa 576 premanuM svarUpa 577 cUlanInI kathA 579 kanakarathanuM dRSTAMta 580 bharata cakravartInI kathA 583 pradezI rAjAnI patnInuM dRSTAMta 587 lohabhAravaha puruSanuM dRSTAMta pa91 kUNikanuM dRSTAMta viSayonI asAratA 598 baMdhu yugalanuM dRSTAMta pa99 zarIranI asAratA 604 devagatinAM du:kho 605 sukha-duHkhanI paraMparA 606 vinaya dvAra 607 vinayanA prakAro 607 mokSavinayanA prakAro 608 aupacArikavinayanA prakAro 609 pratirUpa-apratirUpa vinaya 611 gurukulavAsa dvAra 593 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha naM. 679 viSaya pRSTha viSaya anAzAtanA vinayanA bhedo 612 paraparivAdanivRtti dvArA 674 vinaya samAna koI guNa nathI. 613 AtmAnI ja ciMtA kara 674 siharathanuM dRSTAMta 615 paratIrthikonuM kathana 675 vaiyAvRtya dvAra tapasvInuM daSTAMta 624 677 ekanI pUjAthI sarvathI pUjA 624 kuMtaladevInuM dRSTAMta 678 ekanI hIlanAthI sarvanI hIlanA 625 AcAryanuM dRSTAMta eka sAdhunI bhaktithI keTalo lAbha 625 dharmasthiratA dvArA 681 bhuvana tilakanuM daSTAMta 626 jinapUjAnA ATha prakAra 681 veyAvaccano upadeza 635 menA-popaTanuM dRSTAMta 682 gRhastha veyAvaccanA doSo 636 ATha baMdhuonuM dRSTAMta 683 subhadrA sAdhvInuM dRSTAMta 637 sAdhudharma mATe asamarthana sAdhune nimaMtraNathI nirjarA 641 zrAvakadharma vinA janma niSphaLa 685 svAdhyAyarati dvAra 642 viSayasukhanI IcchAvALAe paNa svAdhyAyanA prakAra 642 dharmamAM ja udyama karavo joIe. 687 svAdhyAyathI vizeSa nirjarA 644 dhanamitranuM dRSTAMta 688 navakAra dvAdazAMgIno sAra che. 645 navakArathI lAbha-zivakumAranuM dRSTAMta 646 parijJAna dvAra 696 zrImatInuM dRSTAMta 648 samAdhimaraNanI durlabhatA 696 jinadAsa zrAvakanuM dRSTAMta 649 saparAkrama maraNanuM svarUpa 697 caMDapiMgalanuM dRSTAMta 650 paragacchamAM saMlekhana karavAnuM kAraNa 698 huMDikyakSanuM dRSTAMta 651 saMkhanAna vidhi 699 anAyatanatyAga dvArA 653 anazanano vidhi 701 strIsaMgano tyAga 654 AyuSyane jANavAnA prakAro 701 ahaMnnaka muninuM dRSTAMta paMDita maraNanuM mAhAbhya 710 sAdhvIsaMga tyAga 659 graMthano upasaMhAra : 713 caityadravya vinAzamAM doSa 660 samararAjAnuM dRSTAMta 714 saMkAza zrAvakanuM dRSTAMta 662 upasaMhAra-svanAma nirdeza 721 anyadharmI AdinA saMgano tyAga 665 adhikAronI saMkhyA 72 2 satsaMga-soma-citrabhAnunuM dRSTAMta 666 | graMthanI gAthAnI saMkhyA 722 kaMthAsiddha brahmaNanuM daSTAMta 668 graMthakAranI prazasti 723 azvarakSaka puruSanuM dRSTAMta 670 | bhAvAnuvAdakAranI"prazasti 724 65 dRSTAMtonI akArAdi anukramaNikA pustakanA aMte Apela che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharaNendra-padmAvatI saMpUjitAya OM hrIM zrIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI dAna-prema-rAmacaMdra-hIrasUrIzvarebhyo namaH | || zuM nama: | maladhArIyazrIhemacandrasUrIzvarasUtritA svopajJA | zrI 3pazamAtA puSpamAlApaIfmathA | bhAga-bIjo have vratamAM upakAra karanArI samiti-guptionA utsargathI pAlanano upadeza kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che tANaM ca tatthuvAo, paMca ya samiIu tinni guttIo / jAsu samappai savvaM, karaNijaM saMjayajaNassa // 167 // mahAvratonA saMrakSaNano upAya pAMca samiti ane traNa gumi che. samiti-guminuM pAlana karyo chate sAdhujananuM saghaLuM ya kartavya pUrNa thAya che saghaLAya kartavyanuM samarthana karAya che. vizeSArtha - je samiti-guNione sArI rIte pALe che tenAthI mahAvrato sArI rIte pALelA ja thAya che. kAraNa ke hamaNAM turata kahevAze te nItithI jinazAsanamAM samitiguptiothI zreSTha bIjuM kaMI paNa kartavya nathI. tethI mahAvratonuM sArI rIte pAlana karavAnI icchAvALAe samiti-guptiomAM ja yatna karavo joIe. [167] jinazAsanamAM samiti-gutiothI zreSTha bIjuM kartavya kema nathI te kahe che- ' pavayaNamAyAo imA, niddiTThA z2iNavarehi samayammi / mAyaM eyAsu jao, jiNabhaNiyaM pavayaNamasesaM // 168 // jinezvaroe siddhAMtamAM samiti-guptione pravacana mAtAo kahI che. kAraNa ke jinakathita saMpUrNa dvAdazAMgarUpa pravacana samiti-gutiomAM pUrNatAne pAmeluM che. vizeSArtha- pravacanamAtA zabdano zabdArtha A pramANe che-pRvattanaM mati-niSThAM jad thANu tA: pravanamAtA = dvAdazAMgarUpa pravacana pUrNatAne pAmeluM che jemAM te pravacana mAtAo. Ano artha e thayo ke samiti-guptiomAM saMpUrNa pravacana AvI gayuM che. te A pramANeiryAsamitimAM prANAtipAta viramaNavrata AvI jAya che. tenI (=prANAtipAtana viramaNavratanI) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iryAsamiti vADa samAna bAkInA vratono temAM ja (=prANAtipAta viramaNamAM ja) samAveza thai jAya che. te mahAvratomAM te nathI ke jeno samAveza na thAya. kAraNa ke kahyuM che ke- "pahelA mahAvratamAM sUkSma-bAdara ane traNa-sthAvara vagere badhAya jIvonI hiMsAno, bIjA mahAvratamAM sarva dravyonA mRSAvAdano, pAMcamA mahAvratamAM sarva dravyonA parigrahano tyAga thAya che. AthI A traNa vrato sarva viSayaka che. zeSa mahAvrato dravyonA amuka eka dezanA tyAgavALA jANavA. jemakebIjAmAM grahaNa-dhAraNIya (=laI zakAya, rAkhI zakAya tevA) dravyonA adattAdAnano, cothAmAM rUpa ane rUpavALA padArthonA viSayamAM abrahmano tyAga thAya che." saghaLuMya pravacana ahIM pUrNa thayeluM (=samAI gayeluM) kahevAya che. bhASAsamiti sAvadya vacananA tyAgapUrvaka niravadya vacana bolavA svarUpa che. A pramANe thaye chate bhASAsamitithI saghaLoya vacanaparyAya sAmarthyathI grahaNa karAyelo thAya che, arthAt saghaLoya vacanaparyAya bhASA samitimAM AvI jAya che. bhASAsamitithI bahAra thayeluM koIpaNa bIjuM dvAdazAMga nathI. e pramANe eSaNAsamiti vageremAM paNa svabuddhithI vicAravuM. athavA saghaLIya A (=samiti-gupti) cAritrarUpa che. cAritra jJAnadarzana vinA na hoya. paramArthathI A traNathI atirikta dvAdazAMga nathI. AthI AmanAmAM pravacana samAI gayuM kahevAya che. athavA siddhAMtamAM virodha na Ave te rIte bIjI rIte bhAvanA karavI. [168] have samiti-guptiomAM bIjA prakArathI kahelA pravacananA aMtarbhAvane (=samAvezane) sUtrakAra svayaM ja kahe che suyasAgarassa sAro, caraNaM caraNassa sArameyAo / / samiIguttINa paraM, na kiMci annaM jao caraNaM // 169 // mRtasAgarano sAra (=paramArtha) cAritra che. cAritrano sAra samiti-guktio ja che. kAraNa ke samiti-gutiothI zreSTha anya koI cAritra nathI. ' vizeSArtha- upayoga vinA cAlavuM vagere je sAvadya, e sAvadyanI viratirUpa ja cAritra che. sAvadyanI virati to samiti-guptiothI ja sAdhI zakAya che. AthI A nizcita thayuM ke jJAnadarzana vinA na thanAra cAritramAM pravacana samAi jAya che. cAritra samiti-guptiomAM samAI jAya che. AthI samiti-guptiomAM cAritra samAI jAya che ema kahevAya che. [16] te samiti-guptio kaI che te kahe cheiriyaa bhAsA esaNa, AyANe taha pariThThavaNasamiI / maNavayaNakAyaguttI, eyAo jahakkama bhaNimo // 170 // iryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNA samiti, AdAna-nikSepaNAsamiti, pAriSThApanikA samiti A pAMca samitio che. manogupti, vacanagupti, kAyagupti A traNa guptio che. A pratyeka samiti-guNione kaMIka vistArathI anukrame kahIe chIe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlA (puSpamAlA) caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iryAsamiti-381 ' vizeSArtha- samiti- samiti zabdamAM san ane ti ema be zabdo che. sam eTale sarvajJanA pravacananA anusAra rati eTale AtmAnI ceSTA(pravRtti). sarvajJa-pravacanAnusAra AtmAnI pravRtti te samiti. samiti e zAstrIya saMjJA che. iryAsamiti- iryA eTale gamanAgamananI ceSTA. gamanAgamananI ceSTA saMbaMdhI samiti te iryAsamiti. bhASA saMbaMdhI samiti te bhASAsamiti. eSaNA saMbaMdhI samiti te eSaNAsamiti. AdAnanikSepaNAsamiti- AdAna eTale pITha-phalaka AdinuM grahaNa karavuM. nikSepaNa eTale pITha-phalaka AdinuM mUkavuM. AdAna-nikSepaNa saMbaMdhI samiti te AdAna-nikSepaNAsamiti. pariSThApanasaMbaMdhI samiti te pariSThApanikA samiti. gupti- gamanAgamana Adi ceSTAomAM rakSaNa karavuM, arthAt yogono samya nigraha karavo te gupti. manasaMbaMdhI gupti te manogupti. vacanasaMbaMdhI gupti te vacanagupti. kAyAsaMbaMdhI gupti te kAyagupti. [170] temAM iryAsamitine kahe che- AlaMbaNe ya kAle, magge jayaNAe~ cauhiM ThANehiM / parisuddhaM riyamANo, iriyAsamio havai sAhU // 171 // AlaMbanathI, kAlathI, mArgathI ane yatanAthI A cAra sthAnothI parizuddha cAlato sAdhu iryAsamitimAna thAya che. [171] AlaMbana vagerenuM ja vyAkhyAna karavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe chenaannaaii AlaMbaNa, kAlo divaso ya uppahavimukko / maggo jayaNA ya tahA, davvAi cauvvihA iNamo // 172 // AlaMbana jJAnAdi che, kALa divasa che, mArga unmArgathI rahita che, yatanA dravyAdi cAra prakAranI A (=have kahevAze te) che. vizeSArtha- AlaMbana- jenuM AlaMbana laine sAdhuone javAnI anujJA apAya che te AlaMbana. te AlaMbana jJAna-darzana-cAritrarUpa che. bhAvArtha A che- pATha karavAnI (=bhaNavAnI) icchA vagerenA kAraNe jJAnaprayojanathI, darzanamAM sthira karavAnI icchA vagerenA kAraNe darzanAprayojanathI, cAritramAM madada karanAra azana-pAna levAnI icchA vagerenA ja kAraNe cAritraprayojanathI, sAdhue potAnA upAzrayathI bahAra nIkaLavuM joie. rAjAdinuM nirIkSaNa Adi mATe ke nirarthaka upAzrayamAMthI bahAra na nIkaLavuM joie. kALathI divase javuM-AvavuM joie, rAtre nahi. rAtre cakSuthI jIvo vagere na joI zakAya ityAdi kAraNothI atizaya puSTa AlaMbana vinA rAte javAno niSedha karyo che. tathA sAdhue je mArge javuM hoya te mArga unmArga na hovo joIe. kAraNa ke unmArgathI javAmAM AtmavirAdhanA vagere doSono prasaMga Ave. [172] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) yatanAnA dravyAdi cAra prakArone kahe che-- 382-caraNazuddhi dvAra] jugamittanisiyaTThiI, khitte davvammi cakkhuNA he / kAlammi jAva hiMDai, bhAve tiviheNa uvautto // 173 // dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ema cAra prakAranI yatanA che. jIva vagere dravyane cakSuthI joine cAle te dravyathI yatanA che. yugapramANa kSetramAM dRSTi rAkhIne cAle te kSetrathI yatanA che. jeTalo kALa cAle teTalo kALa saghaLIya dravyAdi yatanA kare te kALathI yatanA che. mana-vacana-kAyAthI upayoga rAkhIne cAle te bhAvathI yatanA che. [iryAsamiti vizeSArtha- kSetrathI yatanA- yuga pramANa (=sADA traNa hAtha pramANa) kSetramAM dRSTi rAkhIne cAle. enAthI adhika najIkamAM dRSTi rAkhavAthI jovA chatAM koika jIvAdinuM rakSaNa na thai zake. tenAthI adhika dUra dRSTi rAkhavAthI sUkSma jIva vagere na joi zakAya. AthI yugapramANa grahaNa karyuM che. [173] upayogane ja spaSTa karatA sUtrakAra kahe che-- uDDhamuho kaharatto, hasiro saddAiesa rajjaMto / sajjhAyaM ciMtaMto, rIejja na cakkavAleNaM // 174 // UMcuM moDhuM rAkhIne, kathAomAM anurAgavALo thaine, hasato hasato, zabdAdimAM rAga karato, svAdhyAyane ciMtavato, ane cakravAlathI na cAle. vizeSArtha- cakravAla- vArtA kathana Adi mATe kuMDALuM karavuM te cakravAla. sAdhu cakravAlathI na cAle, kiMtu AgaLa moTA sAdhu cAle, bAkInA sAdhuo potapotAnAthI moTAnI pAchaLa kramazaH upayogapUrvaka cAle. UMcuM moDhuM rAkhIne, hasato hasato ane cakravAlathI na cAle ema kahIne kAyAthI upayogAbhAvano niSedha karyo. kathAomAM anurAgavALo thaine na cAle ema kahIne vacanathI upayogAbhAvano niSedha karyo. zabdAdimAM rAga karato ane svAdhyAyane ciMtavato na cAle ema kahIne mananA upayogAbhAvano niSedha karyo. zabdAdimAM rAga e upalakSaNa hovAthI zabdAdimAM dveSa vagereno paNa ahIM niSedha karavo. [174] have dRSTAMta dvArA iryAsamitinA pAlanamAM atizaya tatpara banavuM joie ema upadeza ApatA sUtrakAra kahe che- taha hujjiriyAsamio, dehe'vi amucchio dayAparamo / jaha saMdhuo surehivi, varadattamuNI mahAbhAgo // 175 // zarIramAM paNa mUrchAthI rahita, dayAmAM pradhAna ane mahAnubhAva evA varadattanI devoe paNa je rIte prazaMsA karI te rIte muni iryAsamita thAya. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [varadattamuninI kathA-383 A varadatta muni koNa che? kahevAya che varadattamuninI kathA ahIM paNa mahAna gaccharUpa samudramAM thayelA, mokSamAM Asakta, kaustubharatnanI jema devothI pUjAyelA varadatta nAmanA muni hatA. potAnA paNa zarIramAM mamatAthI rahita, kevaLa prazamathI bhAvita manavALA, kevaLa parabhavanA ja kAryamAM rasavALA te muni ugratapa kare che. bIjAM paNa anuSThAno eka-bIjA anuSThAnane virodha na Ave te rIte sadA kare che. vizeSathI prANa jAya to paNa IryAsamitimAM upayogane choDatA nathI. have ekavAra devasabhAmAM besIne vizALa avadhijJAnathI jaMbUdvIpane joto devendra te sAdhune jue che. tenA guNomAM anurAgayukta manavALA teNe kahyuM: he devI! sAMbhaLo. ahIM rahelo paNa huM varadatta sAdhunA caraNomAM namaskAra karuM chuM. jIvanamAM paNa nirapekSa te munine iMdrasahita paNa devo IryAsamitinA upayogathI calita karavA mATe kyAMya samartha nathI. tethI eka mithyAdaSTi deva AnI zraddhA karato nathI. te vicAre che ke manuSyo paNa devothI kevI rIte kSobha na pamADAya? maraNathI bhaya pAmelA lokamAM potAnuM jIvana kone priya na hoya? paNa bhaktivacanomAM kuzaLa paNa puruSono vicAra yogya hoto nathI. ityAdi vicArIne te deva sthaDilabhUmi tarapha cAlI rahelA te muninA mArgamAM niraMtara rahelI mAkhInA zarIra pramANa deDakIo vipharve che. pAchaLa jenA gaMDasthaLamAMthI madanala karI rahyuM che evA hAthIne vikurve che. he he bhaTTAraka! (=pUjya!) tame zreSTha hAthathI jaladI dUra bhAgo evo atizaya ghaNo janakolAhala te deve vidurtho. to paNa muni siMhAvalokanathI paNa pAchuM vaLIne jotA nathI. javAnA mArgane badalatA nathI. upayoga rAkhIne IryAne zodhe che. vicAre che ke- atizaya gusse thayelo paNa hAthI mane ekalAne ja mAraze. paNa doDato huM seMkaDo jIvone mAruM. tethI eka potAnI rakSA karIne ATalA jIvono vinAza je karAya e jinamatamAM anurAgavALAonI zI vicakSaNatA? tethI iryAne zodhatA mAruM je thavAnuM hoya te thAo. bIjI rIte paNa maravAnuM che. AjJAmAM rahelAone bIjAnuM rakSaNa karatAM mRtyu thAya te yogya che. A pramANe vicAratA ane pagale pagale upayogavALA jeTalAmAM jai rahyA che teTalAmAM hAthIe doDIne temane grahaNa karyA, ane upADIne AkAzamAM pheMkyA. potAnA zarIramAM nirapekSa ane AkAzamAMthI paDatA te muni pharI pharI A pramANe bole che-hA! mAruM paDeluM duSTa zarIra deDakIone cUrI nAkhaze. tethI mAruM duSkRta mithyA thAoema bolatA paDe che. upayogapUrvaka avadhijJAnathI jotA deve jeNe maraNabhaya vicAryo nathI 1. ahIM paNa eTale "A bharatakSetramAM paNa" evo artha saMbhave che. athavA "A ja bharatakSetramAM" evo artha paNa hoI zake. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384- bhASAsamitimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [varadattamuninI kathA ane jeno uttama pariNAma vRddhi pAmyo che evA te munine cittamAM pharI pharI cha jIvanakAyane khamAvatA joyA. muninA nirmalaguNothI AkarSAyelA deve have vikArane (=daivImAyAne) saMharI lIdho. jenA maNikuMDalarUpa AbhUSaNo DolI rahyA che evA te deva muninA caraNomAM mastaka mUkIne namIne te ja munIzvaranI komalavANIthI stuti kare che. he munIzvara! jenI mati A pramANe dharmamAM sthira che tevA Apa dhanya cho, ApanuM ja nAma, gotra, kula, pitA ane mAtA dhanya che. jenA guNalezanA grahaNathI paNa iMdra paNa potAne kRtArtha mAne che tenI ame ahIM AnAthI paNa adhika kaMika prazaMsA karIe. ityAdi stuti karIne munine kahe che ke hamaNAM kaMipaNa varadAna mAgo. muni kahe che ke- he uttamadeva! saMganA tyAgIone varadAnanI mAgaNIthI zuM? tethI pUrvathI adhika tuSTa thayelo te deva zakre karelI prazaMsA vagere vRttAMta kahe che. pachI harSa pAmelo te deva pharI sAdhune namIne svargamAM gayo. (25) A pramANe devothI prazaMsA karAyelA paNa te munie garva na karyo. jenA yazano phelAvo bhuvanamAM bhamI rahyo che evA te muni samacittavALA ja thaine vicare che. [195] A pramANe varadattamuninuM kathAnaka pUrNa thayuM. have bhASAsaMbaMdhI samitine kahe che- kohAIhiM bhaeNa va, hAseNa va jo na bhAsae bhAsaM / moharivigahAhiM tahA, bhAsAsamio sa viNNeo // 176 // je krodhAdithI, bhayathI, hAsyathI ane maukharyathI ane vikathAothI bhASA na bole tene bhASAsamita jANavo. vizeSArtha 'krodhAdithI' e sthaLe Adi zabdathI mAyA-mAna-lobhanuM grahaNa karavuM. krodhAdi cArathI ane bhaya-hAsya-maukharya-vikathA rUpa cAra sthAnothI dUSita na thayelI tathA hita-mita-niravaghatA vagere guNothI yukta ja bhASAne bolato sAdhu bhASAmita thAya che. A ATha sthAnothI gherAyela (=vyApta) satya paNa bolato hoya to paNa nizcayathI mRSAvAdI ja jANavo. [176] bhASAsamitimAM ja kaMika vizeSa upadeza ApatA graMthakAra kahe che- bahuyaM lAghavajaNayaM, sAvajjaM niThuraM asaMbaddhaM / gAratthiyajaNauciyaM, bhAsAsamio na bhAsiz2A // 177 // bhASAsamita sAdhu bahu, laghutAjanaka, sAvadya, niSThura, asaMbaddha, gRhasthajanaucita na bole. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAsamitimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMgatasAdhunI kathA-385 vizeSArtha- bahu- sAdhue bahu na bolavuM joie. bahu bolanAranI anAbhoga AdithI aneka asatyavacana AdimAM pravRtti thAya e saMbhavita che. laghutAjanaka- pravacana AdinI laghutA kare tevuM na bolavuM joie. jemake- koi ghanADhyane joIne koIka sAdhu dInatAnuM AlaMbana laIne kahe ke, huM tamAro chuM, tamane choDIne bIjo koI mAro nirvAhakartA nathI. ityAdi. sAvadya- jema ke, he gRhastha! tuM besa athavA Ava ityAdi sAvadya bhASA na bolavI. niSphara- jema ke, e kANA! e koDhiyA! ityAdi kaThora bhASA na bolavI. asaMbaddha- jema ke, gaMgA ane yamunAnI vacce haraDe daza hAtha che. gaNeza rAhuthI grasta thaye chate huM citrakUTa jaiza. ityAdi saMbaMdha vagaranI bhASA na bolavI. gRhasthajanaucita- jemake, hai, ho, hale ityAdi gRhasthalokane yogya bhASA na bolavI. A pramANe loka ane AgamathI viruddha bIjuM paNa bhASAsamita na bole. [177] A ja viSayano dRSTAMtasahita upadeza ApatA graMthakAra kahe chen virujjhai loyaThiI, vAhijai jeNa neya paraloo / tava vavyApati vAvazeSa:, viM vadhunA? :taha niuNaM vattavvaM, jaha saMgayasAhuNA bhaNiyaM // 178 // jenAthI lokasthiti viruddha na thAya ane paraloka bAdhita na thAya te ja bolavuM joie. vizeSa kahevAthI zuM? jevI rIte saMgata sAdhue kahyuM te rIte nipuNa kahevuM joie. A saMgata sAdhu koNa che? kahevAya che saMgatasAdhunI kathA koI gacchamAM zubhagurunA caraNonI pAse rahelA ane uttamavRkSanI jema potAnA seMkaDo-guNothI jIvone harSa karanArA saMgama nAmanA muni hatA. zAstranA sArane jANanArA, gaMbhIra, vacanamArgamAM kuzala, guNarUpa ratnonAM rohaNagiri te muni gurunI sAthe vihAra karatA koika nagaramAM AvyA. tyAM gurue jJAnathI jANyuM ke A nagaramAM keTalAka divaso pachI zatrusainya Avaze. A nagara nahi bhaMgAya. paNa keTalAka divaso sudhI sainyano ghero thaze. tyAM temanA glAna vagere saMbaMdhI ghaNAM kAmo rahelAM che. tethI tyAM paNa te kAmo 1. A AkhuM vAkya dviarthI che. ahIM vRkSanA pakSamAM pUra eTale vRkSanuM mULiyuM evo artha che. ane sa3= zakuna (pakSI) evo artha che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhASAsamiti mATe keTalAka muniothI yukta atizaya gItArtha saMgata sAdhune mUkIne guru anyasthaLe vihAra kare che. have keTalAka divaso pachI tyAM te zatrusainya AvyuM. sainyano ghero rahelo hato tyAre saMgata muni koIpaNa rIte nagaramAMthI nIkaLIne para sainyamAM bhikSAcaryA mATe pharavA lAgyA. bhikSAcaryA mATe pharatA te muni tyAM senAdhipatinI dRSTimAM paDyA. A vakhate senAdhipati ane muninI vacce thayelo vArtAlApa nIce mujaba che. senAdhipati - tame ahIM kyAMthI AvyA? muni - nagaramAMthI. (munie kSobha vinA ja uttara Apyo.) senAdhipati - jo ema che to nagaranA rAjAno abhiprAya zo che kaho. muni - ame jANatA nathI. senAdhipati - ahIM lokono zo abhiprAya che? muni - A paNa ame jANatA nathI. senAdhipatiH- tame nagaramAM rahevA chatAM A paNa kema jANatA nathI? muniH- kAraNa ke ame A viSayamAM adhikArI nathI. munio zAstrano abhiprAya jANavAmAM ja adhikArI che. senAdhipati - jo ema che to loka A viSayamAM zuM kahe che? muni - ame jANatA nathI. senAdhipatiH- jo ema che to rAjAne hAthI-ghoDA (vagere) sAdhana keTaluM che? muniH- he rAjana! A paNa ame jANatA nathI. A pramANe vacanasaMyamathI tuSTa thayelo hovA chatAM khoTo kopa karIne senAdhipati kahe che- zuM tamAre AMkho nathI? kAna nathI? jethI A pramANe kaho cho? pAparahita ane utkaMThArahita munie tene kahyuM: AMkho ane kAna hovA chatAM ame A viSe eno upayoga karatA nathI. kAraNa ke munionA kAna siddhAMtavacananA zravaNanA adhikArI hoya che. temanI AMkho paNa zubhadhyAnanA lakSamAM lAgelI hoya che ema tame jANo. pachI senAdhipatie kahyuM: janamadhyamAM ane nagaramadhyamAM paNa pharatA tame sAMbhaLo cho ane juo cho. tethI mAyAmRSA kema bolo cho? munie kahyuM: he naranAtha! jo ke kyAMka saMbhaLAya che, kyAMka kaMIka dekhAya che, to paNa te munione kahevA yogya nathI. kAraNa ke 1. vatiyaM atizaya. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [eSaNA samiti-387 zAstramAM kahyuM che ke "sAdhu kAnothI ghaNuM sAMbhaLe che, AMkhothI ghaNuM jue che, joyeluM ane sAMbhaLeluM badhuM ya muni kahevAne mATe yogya nathI." kAraNa ke saMgarahita munione sAvadya bolavuM yogya nathI. paranI pravRttiomAM pravRtti karavI e zAstramAM ane lokamAM viruddha che. pachI senAdhipatie kahyuM: bahu kahevAthI zuM? tame guptacara cho. sAdhue kahyuM: ame guptacara nathI, kiMtu sAdhu chIe. senAdhipatie pUchyuM: AmAM pramANa zuM che? sAdhue kahyuM: AtmA ahIM pramANa che. jaDa mANasone pramANa durlakSya hoya che, paNa hoMziyAra mANasone nahi. senAdhipatie kahyuM: AvAM vacanothI kyAre paNa huM tamane na choDuM. senAdhipatie Ama kahyuM tyAre muni bolyA: tame je jANo te karo. senAdhipatie kahyuM huM je karIza tene sahana karavAnI tamArI zakti kyAMthI hoya? muni bolyAH zaktimAnanA vacanathI te zakti paNa mArAmAM thaze. senAdhipatie pUchyuM: zaktimAna koNa che? munie javAba ApyoH te sarvajJajina anaMta zaktimAna che. te naranAtha! mokSanA arthIone temanA vacanathI zuM duHsaha che? he narAdhipa! jenuM vacana visaMvAdI na hoya tevA manuSyathI kahevAyelA ratnAkaramAM jatA ratnanA arthIo evuM kayuM duHsaha che ke jene sahana karatA nathI. (rapa) ityAdi kahetA te muni lokathI ane siddhAMtathI dUSita thAya tevuM eka paNa vacana na bolyA. tethI senAdhipati harSa pAmyo. bhaktithI praNAma karIne teNe kahyuM: he muni! ApanA darzanamAM ja A pramANe nipuNatAthI kaheluM jaNAya che, paNa bIje nahi. tethI mane dharma kaho. tethI saMgata munie tene dharma kahyo ane aNuvrato ApyA. pachI jenuM sanmAna karAyuM che evA muni tyAMthI gayA. A pramANe bIjAe paNa bhASA samitimAM nipuNa banavuM joIe. [178]. A pramANe saMgatamuninuM kathAnaka pUrNa thayuM. have eSaNAsaMbaMdhI samitine kahe cheaahaaruvhisijN, uggamauppAyaNesaNAsuddhaM / / giNhai adINahiyao, jo hoi sa esaNAsamio // 179 // adInahRdaya je sAdhu udgama-utpAdana-eSaNAthI zuddha hoya tevA AhAra-upadhizavyAne grahaNa kare che te eSaNAsamita thAya che. vizeSArtha- ugama=AhAra AdinI prathama utpatti. utpAdana=utpanna thayelA ja AhAra Adine meLavavA. eSaNA=utpanna thayelA ja AhAra Adine letI vakhate thanArI zodha. AhAra=azana vagere. upadhi=zarIra upara paheravAnuM vastra vagere. zayA=upAzraya. adInahRdaya=aprApti AdimAM paNa vyAkuLatAnuM (dInatAnuM) AlaMbana na lenAra. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388-caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [eSaNA samitimAM AhAra vagere ugamazuddha tyAre thAya ke jyAre gRhasthathI thanArA AdhAkarma vagere soLa doSono tyAga kare. utpAdanAzuddha potAnAthI thanArA dhAtrIkarma vagere soLa doSono tyAga karavAthI thAya. eSaNAzuddha AhAra vagere gRhastha ane sAdhu ema ubhayathI thanArA zaMti-prakSita vagere daza doSonA tyAgathI prApta thAya che. [179] jo koi ema kahe ke AhArazuddhi duSkara che to teno uttara Ape cheaahaarmittkje, sahasacciya jo vilaMghai jiNANaM / kaha sesaguNe dharihI, sududdhare so? jao bhaNiyaM // 180 // je sAdhu AhAra mAtra mATe sahasA ja jinAjJAnuM ullaMghana kare che te atizaya durdhara anyaguNone kevI rIte dhAraNa karaze? kAraNa ke AgamamAM A (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. vizeSArtha- je AhAra deva-nAzaka-nigoda vagerenA bhavomAM anaMtavAra grahaNa karyo che, mAtra kSaNavAra tRpti kare che, asAra che, kaMThane oLaMgelo AhAra azucirUpe pariName che, te AhAramAtra mATe paNa je hInasattvatAnuM AlaMbana laIne, sahasA ja, eTale ke traNavAra bIje paryaTana karyA vinA ane puSTa AlaMbana vinA ja, aneSaNIya levA vaDe eSaNAsamiti pAlanarUpa jinAjJAnuM ullaMghana kare che, te bicAro bIjA jIvadayA-brahmacarya vagere atizaya durdhara guNone kevI rIte dhAraNa karaze? arthAt te dharmarahita hovAnA kAraNe tenAmAM anyaguNono paNa saMbhava nathI. kAraNa ke AgamamAM A (=nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. [180] AgamamAM je kahyuM che tene ja kahe chejinnsaasnnss mUlaM, bhikkhAyariyA jiNehiM paNNattA / ettha paritappamANaM taM, jANasu maMdasaddhIyaM // 181 // jinoe bhikSAcaryAne jinazAsananuM mULa kahI che. bhikSAcaryAmAM eSaNIya levAmAM kaMTALAne pAmatA sAdhune tuM dharmamAM maMdazraddhAvALo jANa. vizeSArtha- udgama vagere doSono tyAga karIne bhikSA mATe pharavuM te bhikSAcaryA jinazAsana eTale sarvaze kahelo (mokSano) mArga. mUla eTale kAraNa, arthAt tattva. lokamAM prasiddha artha A kahevAya che-"sAdhuoe yatnathI AhAranI zuddhi karavI joie. gRhasthoe kUTakrita vagerethI rahita vyavahArazuddhi karavI joIe." [181] Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSaNA samitimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanazarma sAdhunI kathA-389 jinAjJAnuM ullaMghana karAya to zuM aniSTa prApta thAya? e praznano uttara kahe che jai naravaiNo ANaM, aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti baMdhavaharohachejjamaraNAvasANANi // 182 // taha jiNavarANa ANaM, aikkaMmatA pamAyadoseNaM / pAvaMti duggaipahe, viNivAyasahassakoDIo // 183 // jevI rIte pramAdadoSathI rAjAnI AjJAnuM ullaMghana karatA loko baMdha-vadha-keda-chemaraNa sudhInAM duHkhone pAme che, te rIte pramAdadoSathI jinAjJAnuM ullaMghana karatA jIvo durgatimArgamAM eka hajAra kroDa(-kharva jeTalA) vinipAtane pAme che. [182-183] A pramANe thaye chatejo jaha va taha va laddhaM, giNhai AhArauvahimAIyaM / samaNaguNavippamukko, saMsArapavaDDhao bhaNio // 184 // je sAdhu AhAra-upadhi vagere game te rIte maLeluM grahaNa kare che. zramaNaguNothI rahita tene saMsAravardhaka kahyo che [184] . have eSaNAzuddhinuM mahattva batAvatA graMthakAra eSaNAzuddhimAM daDha rahenArA maharSione namaskAra karavA dvArA eSaNAzuddhinA pAlanamAM AdaranI utpatti thAya e mATe kahe che dhaNasammadhammaruimAiyANa, sAhUNa tANa paNao'haM / kaMTaTThiyajIehivi, Na esaNA pelliyA jehiM // 185 // dhanazarma ane dharmaruci vagere te sAdhuone huM namelo chuM ke jemaNe kaMThe prANa AvavA chatAM eSaNAne dUSita na karI. vizeSArtha- amAsuka (=sacitta) ane aSaNIya (=doSita)no tyAga karato sAdhu eSaNAsamita thAya che. AthI paheluM dhanazarma sAdhunuM dRSTAMta aprAsukanA tyAgamAM jANavuM. te dRSTAMta A che dhanazarma sAdhunuM dRSTAMta huM mAnuM chuM ke dareka ghare bhamatAM buddhimAna guruvaDe jene pAmIne devonuM gurupaNuM prApta karAyuM te ujjainI nAmanI nagarI ahIM prasiddha che. tyAM ghaNA vaibhavavALo dhanamitra nAmano vaNika rahe che. teno dhanazarma nAmano putra che. dhanamitre saMsArane azubha, azubhamAMthI 1. ahIM pratamAM gAthAnA pUrvArdhamAM azuddha jaNAya che. AthI aTakaLathI artha lakhyo che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390- eSaNA samitimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanazarma sAdhunI kathA thanAra ane azubha karanAra jANIne suguruonA caraNomAM putranI sAthe dIkSA lIdhI. have ekavAra jeNe nadIo ane sarovaro sukavI nAkhyA che ane jaMgalo bALI nAkhyA che tevI bhayaMkara grISmaRtu pravarte. AvA samaye gacchanI sAthe vihAra karatA dhanamitra muni dhanazarmanI sAthe ekAkSa nagaranA mArge jaI rahyA che. mArgamAM dhanazarma bAlamuni koIpaNa rIte tRSAthI tevI rIte pIDAyA ke jethI temanI AMkho bhame che, mUrchA Ave che, cAlatAM paga avyavasthita mUke che, gaLuM atyaMta sukAI gayuM che. tethI gacchanI sAthe javA mATe asamartha te pAchaLa dUra Ave che. pitA muni paNa tenA rAgathI tenI ja najIkamAM AgaLa rahIne jAya che. pachI mArgamAM vacce koipaNa rIte nadI AvI. te nadI kAMThe niraMtara rahelA lavalI nAmanI latAnA vananA ThaMDA pavanathI jenA taraMgarUpI hAtha ullasita thayA che, ethI jANe munivarone svAgata pUchatI hoya tevI hatI. te nadInuM jala zItala ane vimala hatuM. tethI snehathI mohita thayelA dhanamitra munie bAlamunine kahyuM: he vatsa! Ava, A pANIne pI. jethI svastha thayelo tuM javA mATe samartha thAya. A pramANe kahIne pitA muni AgaLa jaIne nadInA sAmA kAMThe gayA. tyAM A mArAthI lajjA na pAme ema vicArIne vRkSanA AMtare rahe che. pachI ekalA bAlamuni nadInI madhyamAM AvIne pANInI aMjali bharIne jeTalAmAM upADe che teTalAmAM tene AgamavacananuM smaraNa thayuM. te A pramANe-"atizaya jJAnIoe pANImAM kaMpatA asaMkhya jIvo kahyA che, tathA pANImAM rahelA (porA vagere) jIvo pratyakSa paNa dekhAya che. AvA pANIne je pIe che te sAdhu kevI rIte hoya?" ityAdi AgamamAM kahelA vacanone yAda karIne teNe vicAryuM ke, he mUDha jIva! te A zuM AdaryuM che? mahAvratone laIne ane jinendra vacanonA paramArthane jANIne tuM zuM A pramANe bhUlI gayo che? ke jethI AvuM akArya kare che. tAre bIjI rIte paNa cokkasa maravAnuM che. tethI bodha pAma. niSkalaMka cAritrarUpa ratnavALA tane hamaNAM mRtyu yogya che, arthAt cAritrane kalaMkti banAvyA vinA marI javuM e yogya che. snehathI mUDha thayelA pitA muni je AjJA Ape che te paNa tAruM ahita karanAra che. vItarAga vacanane choDIne bIjuM koI jIvonuM hita karanAra nathI. A pramANe bhAvanA bhAvatA bAlamuni yatanAthI pANIne mUkIne nadInA sAmA kAMThe gayA. pachI (muninA zarIramAM rahevAnI) AzA tUTI jatAM prANoe bAlamunine choDI dIdhA. zubhapariNAmavALA ane akhaMDavratavALA te vaimAnika devamAM utpanna thayA. avadhijJAnathI pUrvabhavanA vRttAMtane jue che tyAre potAnA bAlamuninA zarIrane te rIte paDeluM jue che. mAruM mRtyu jANIne ahIM munione kheda na thAo ema vicArIne potAnA zarIramAM adhiSThita thaIne pitA-munine darzana Ape che. bAlamunine AvatA joIne pitA-muni munisamudAya bhegA thaI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneSaNIyanA tyAgamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dharmaruci muninuM dRSNata-391 gayA. pachI badhAya munione bhUkha-tarasathI pIDAyelA jANIne deva saghaLA mArgamAM ati moTAM vRkSo ane pavana vidurve che, tathA ThekaThekANe gokulone vidurve che. Ane nahi jANatA munio paNa gokuLomAMthI chAza vagere le che. munio sukhapUrvaka jaMgalane oLaMgIne dezamAM (=vasativALA pradezamAM) AvyA tyAre te deva huM deva thayo chuM ityAdi jaNAvavA mATe najIkanA gokuLamAM eka saMthArAno viMTiyo (=viMTeluM) bhUlAvI dIdho. tethI eka sAdhu tyAM gayo to eka viMTiyAne jue che, (rapa) paNa gokula na joyuM. AthI sAdhuoe jANyuM ke devasAMnidhya hatuM. sAdhue micchA mi dukkaDe karyuM tyAre deva pragaTa thaIne eka pitAmunine choDIne anya sAdhuone bhaktithI vaMdana kare che. tRSAthI pIDAyelA bAlamuninA maraNano vRttAMta kahyo. tethI sAdhuoe pUchyuM: jo ema che to pitA-munine kema vaMdana karato nathI. deve kahyuM ahitakara upadeza ApatA temaNe mane saMsAramAM nAkhyo. paNa bhavitavyatAthI huM koI paNa rIte chUTI gayo. paNa jo huM pANI pIta to mane AvI Rddhi kevI rIte hota? tenA pitAe kahyuM: he mahAyazasvI! sAruM kahyuM. paNa snehathI mUDha hRdayavALA meM A upadeza Apyo tenI mane kSamA kara. deve kahyuM: jIvonI akAryomAM pravRtti anAdikALathI nirmita ja che. tethI paramArthane jANanArAo kAryano ja upadeza Ape che. A pramANe jaNAvavA mATe meM Apane vaMdana na karyuM. tethI he pitAjI! mane kSamA karo. A pramANe kahIne namIne deva gayo. A pramANe ApattimAM paNa bIjA sAdhue sAdhujIvanamAM aprAsuka na grahaNa karavuM joIe. A pramANe dhanazarmanuM kathAnaka pUrNa thayuM. have aSaNIyanA tyAgamAM dharmaruci muninuM dRSTAMta kahevAya che dharmaruci muninuM dRSTAMta koI gacchamAM tapathI kAyAne sukavI nAkhanArA, guNarUparatnonA samudra, nAmathI ane guNathI paNa dharmaruci aNagAra hatA. te satata aThThama tapamAM abhigraha laIne unALAmAM AtApanA le che. kyAreka ghora upasargone sahana kare che. have eka divasa anyagAmamAM javA mATe cAlyA. araNyamAM bhUkha-tarasathI atizaya duHkhI thayA, yAvat kaMThe prANa AvI gayA. tethI najIkamAM rahelA deve koMkaNa dezanA manuSyanA jevI AkRtivALA be manuSyo vikuLaM. ane teo vRkSanI pAse rahe che. eka mANasanA hAthamAM sugaMdhI ane zItala kAMjIthI bhareluM tuMbaDuM che. te bIjA mANasane kahe che. A kAMjI pI. te kahe che: huM tarasyo nathI thayo. tethI tuMbaDAvALo manuSya kahe che. Ane koNa leze? jo grahaNa kare to A munine ApuM. bIjo kahe cheH tane je ruce te kara. sAdhune Apa athavA pheMkI de. pachI tuMbaDAvALo manuSya munine kahe che ke jo tamane ruce che to grahaNa karo nahi to u. 2 bhA.2 = Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392- AdAna-nikSepaNA samitimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [caraNazuddhi dvAra huM pheMkI dauM chuM. tethI maraNamAM nirapekSa muni tyAM upayoga mUke che, ane dravyAdino vicAra kare che. aTavI kSetramAM ane grISmakALamAM sugaMdha Adi guNothI yukta AvA prakAranuM utkRSTa dravya kyAMthI hoya? tethI ahIM koi kAraNa hovuM joie. A pramANe vicArIne jue che to te be manuSyone nimeSarahita cakSuvALA ane bhUmine nahi lAgelA (sparzelA) jue che. tethI abhyAhnata vagere doSonA bhayathI muni tene grahaNa karatA nathI. deva pragaTa rUpa karIne sAdhunI prazaMsA kare che. he mahAyazasvI! Apa dhanya cho. kevaLa sAhasa ja jemanuM dhana che evA Apa jIvananA saMzayamAM vartatA hovA chatAM A pramANe eSaNA saMbaMdhI bahumAnane choDatA ja nathI. anaMtasukhamaya mokSamAM jemanuM lakSya baMdhAyuM che evA dhIrapuruSonI buddhio tuccha AhAra vagerethI AkarSAtI nathI. ityAdi prazaMsA karAyelA paNa te muni garvarahita vihAra kare che. A pramANe dharmArthI anya paNa apramatta banIne eSaNA kare che. [185] A pramANe dharmarucimuninuM kathAnaka pUrNa thayuM. have AdAna-nikSepaNasaMbaMdhI samitine kahe che-- paDilehiUNa sammaM, sammaM ca pamajjiUNa vatthUNi / gihijja nikkhivejja va samio AyANasamiINa // 186 // AdAna-nikSepaNasamitimAM samita sAdhu pITha-phalaka vagere vastuone samyak paDilehIne ane samyak pramArjIne le ane mUke. vizeSArtha- samyak paDilehIne eTale dRSTithI samyak joine. samyak pramArjIne eTale rajoharaNa vagerethI samyak puMjIne. AdAna-nikSepaNa samitimAM samita sAdhu vastuone samyak paDilehyA vinA ane samyak pramAjaryA vinA na le ane na mUke. kAraNa ke dupratyupekSita ane dupramArjitamAM paNa jIvaghAta AdinA saMbaMdhathI chedagraMthomAM ghaNuM prAyazcitta jovAmAM Ave che. [186] azakya na kare, paNa zakyano tyAga karanArane to kevaLa doSa ja ema kahe che jai ghoratavaccaraNaM, asakkaNijjaM na kIrai ihiM / kiM sakkAvi na kIrai, jayaNA supamajjaNAIyaM // 187 // jo hamaNAM azakya ghora tapazcaryA na karAya to zuM zakya paNa samyak pramArjana vagere jayaNA na karAya? [187] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdAna-nikSepaNA samiti] upadezamAlA (puSpamAlA) [somilAryanuM dRSTAMta-393 jethI A pramANe che tethI zuM? te kahe chetmhaa uvautteNaM, paDilehapamajaNAsu jaiyavvaM / iha dosesu guNesuvi, AharaNaM somila'jjamuNI // 188 // tethI upayogavALA banIne paDilehaNA-prArthanAmAM yatna karavo joie. ahIM doSomAM ane guNomAM paNa somilAya muninuM dRSTAMta che. vizeSArtha- A somilAya koNa che? kahevAya che somilAryanuM dRSTAMta somilArya nAmano brAhmaNa malanI vizuddhi mATe suvarNanI jema agnivAlA samAna jinadIkSAne koipaNa rIte svIkAre che. have ekavAra anya gAma javA mATe taiyAra thayelA gurue somilArya munine kahyuM: pAtra vagere upakaraNone bAMdhIne taiyAra kara. te "icche' ema kahIne, paDilehaNa-pramArjana karIne, tathA saghaLAya upakaraNone bAMdhIne taiyAra thaI gayA. have koI kAraNathI guru anyagAma na gayA. gurue somilAryane kahyuM: paDilehaNA ane pramArjanA pUrvaka upakaraNone potapotAnA sthAnamAM mUkI de. kaSAyavALA thayelA somilAye kahyuM. meM hamaNAM ja upakaraNone pramArjIne lIdhA che. upakaraNonI pharI pharI paDilehaNA karavAnI zI jarUra che? hamaNAM upakaraNomAM sarpa nathI thaI gayo. tethI gurubhakta deve munine zikSA ApavA mATe upakaraNomAM atizaya bhayaMkara kALo sApa vidurthI. upakaraNone choDatA te muni sApane joIne bhaya pAmyA. bhAgIne gurunA caraNomAM vaLagI paDyA. atizaya saMvegavALA banIne potAnA aparAdhane pharI pharI khamAve che. deva paNa pratyakSa thaine Thapako Ape che. pachI adhika saMvegane pAmelA te muni gurune kahe cheH he bhagavan! mane ekavAra kSamA karo. pharI A nahi karuM. guru kahe cheH he vatsa! A viSayamAM mane koI paNa gusso nathI. paraMtu jIvono vinAza na thAya to paNa pramattane jinezvaro hiMsaka ja kahe che. koIpaNa rIte jIvono vinAza thavA chatAM paDilehaNa ane pramArjanAmAM upayogavALA apramattane tIrthakaro ahiMsaka kahe che. tethI (paDilehaNa ane pramArjanamAM) jIvono abhAva ke bhAva kAraNa nathI. paDilehaNa ane pramArjanamAM upayogavALA ghaNI nirjarAne pAme che. have te sAdhu gurunI pAse badhA sAdhuono daMDagrahaNa vagere vinaya karavo evo abhigraha le che. tyAM sAdhuo ghaNA che. tethI eka-bIjAnA AgamanamAM A sAdhu sAme jAya che, pagone pramArje che, dAMDA laIne upara nIce paDilehaNa karIne tathA pramArjana karIne mUke che. pharI paNa Asana ApavuM vagere muniono vinaya kare che. bIjAo AvyA, pharI bIjAo Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAriSThApanikA samiti AvyA, A pramANe tyAM sAdhuo niraMtara Ave che. A sAdhu paNa kaMTALyA vinA badhAono te pramANe vinaya kare che. A pramANe daMDagrahaNa-daMDasamarpaNa Adi vinayathI Akho divasa paNa te sAdhu ArAmane pAmato nathI. to paNa A pramANe vicAre che- he jIva! anAdibhavamAM bhamatA te duHkhe karIne bharI zakAya tevA peTanA mATe paragharomAM te kukarma nathI ke je kukarma nathI karyuM. brahmacaryamAM tatpara sAdhuonI A pramANe veyAvacca nimeSa (AMkhanA palakArA) jeTalI paNa nathI karI. tethI huM saMsAramAM bhamyo chuM. tethI anaMtabhavomAM tAro A ja bhava saphaLa che ke je bhavamAM tuM AvA munivarganI duSkara kaMIka paNa vaiyAvacca jaladI kare che. A pramANe zubhabhAvanAthI munionA vinayane karatA, cAritramAM tatpara, cothI samitimAM vizeSathI upayogavALA te sAdhu kramaza: ghAtikarmono kSaya karIne, kevalajJAna pAmIne, saghaLAya karmamalano kSaya karIne, mokSane pAmyA. A pramANe bIjo paNa sAdhu cothI samitimAM pramatta bane to doSone ane apramatta bane to guNone meLave che. mATe sAdhuoe apramatta banavuM joie. [188] A pramANe somilAryanuM kathAnaka pUrNa thayuM. have spaMDila-mAtru vagerene paraThavavA saMbaMdhI samitine kahe cheaavaayaaivirhie, dese saMpehaNAiparisuddhe / uccArAi kuNaMto, paMcamasamitiM samANei // 189 // ApAta AdithI rahita ane pratyupekSaNa AdithI zuddha pradezamAM sthaDila Adine karato sAdhu pAriSThApanikA samitinI ArAdhanA kare che. vizeSArtha- ApAta eTale tiryaMca-manuSyonuM Agamana. "ApAta AdithI rahita" e sthaLe Adi zabdathI AgamamAM kahela saMloka vagere doSo samajavA. "pratyukSiNa AdithI zuddha" e sthaLe Adi zabdathI pramArjanA samajavI. pratyakSaNa-pramArjanA e bethI zuddha. "spaMDila Adine" e sthaLe Adi zabdathI mAtra vagere karato, tathA aSaNIya ke vadhAre pANIne paraThavato vagere samajavuM. [189] . pAriSThApanikA samitimAM udAharaNane kahe che.dhmmruimaainno iha, AharaNaM sAhuNo gayapamAyA / jehiM visamAvaIsuvi, maNasAvi na laMdhiyA esA // 190 // jemaNe viSama ApattiomAM paNa manathI paNa pAriSThApanikA samitinuM ullaMghana na karyuM te pramAdarahita dharmaruci muni vagere ahIM daSTAMtarUpa che. vizeSArtha- dharmacimunino vRttAMta kahevAya che Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manoguptimAM upadezamAlA (puSpamAlA) [dharmasacimuninuM dRSTAMta-395 dharmarucimuninuM dRSTAMta koIka sthaLe mahAnagaccharUpa uttamavRkSamAM rasALa phalasamUhanI jema kevaLa paropakAra karavAmAM rasavALA dharmaruci aNagAra thayA. temaNe sUtrono sArI rIte abhyAsa karyo, sUtronA arthone paNa sArI rIte samajyA. te muni zarIraduHkhane gaNakAryA vinA vividha tapazcaryA kare che. svAdhyAyamAM lIna te sAdhue koivAra divasanA aMte mAtru paraThavavA Adi mATe jarApaNa zuddhabhUmi na joI. tethI rAte cha javanikAya vadhanA bhayathI zarIraciMtA (mATu) karatA nathI. A pramANe lAMbA kALa sudhI pezAbane rokavAthI pIDAyelA muni A pramANe vicAre che- he jIva! paravaza tuM zuddhabhUmimAM paNa (zuddhabhUmine jovAmAM) upayoga kema karato nathI? hamaNAM potAnA pramAdarUpa vRkSanA puSpanI prAptimAM kheda kema kare che? A pramANe dehapIDAnI vRddhinI sAthe ja teno zubhabhAva vRddhi pAme che. jANe AMkho tUTe che, phUTe che. peTa phUlanuM anusaraNa kare che, arthAt peTamAM phUla upaDe che. to paNa sahana karatA ane nizcala sattvavALA te munine joIne koI deve bhaktithI tyAM prabhAta vikuvyuM. te sAdhu zuddha bhUmine joine keTalAmAM mAtru kare che teTalAmAM pharI paNa jaladI aMdhAruM thaI gayuM. pachI A devAyA hatI ema jANIne saMvegane pAmelA te muni viratirahitanI veyAvacca vagere doSasaMbaMdhI micchA mi dukkaDe Ape che. deve sAMnidhya karyuM to paNa garva karatA nathI ane potAnI niMdA kare che. A pramANe bIjA sAdhue paNa pAriSThApanikA samitimAM daDhatA karavI joie. [190] ( A pramANe dharmaci muninuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe udAharaNa sahita pAMca samitio batAvI. have traNa guptiomAM manasaMbaMdhI gumine kahe che akusalamaNoniroho, kusalassa uIraNaM tahegattaM / iya niTThiyamaNapasarA, maNaguttiM biMti maharisiNo // 191 // akuzalamanano nirodha, kuzalamananI udIraNA ane mananuM ekatva A traNe prakAranI guptine jemano manaHprasara samApta thaI gayo che tevA tIrthaMkaro vagere manoguti kahe che. ' vizeSArtha- akuzala mana eTale sAvaghaciMtAvALuM mana. kuzalamana eTale strArtha AdinA ciMtanavALuM mana. kuzalamananI udIraNA eTale prayatnathI manane sUtrArtha AdinA ciMtanavALuM karavuM. mananuM ekatva eTale manane ekAgratAmAM rAkhavuM, arthAt manane ekAgra banAvavuM= koI eka viSayamAM sthira karavuM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396-caraNazuddhi dvAra ] upadezamAlA (puSpamAlA) [manoguptimAM tIrthakaro kevalajJAnathI yukta hovAthI sarva mAnasika vikalpothI rahita che. AthI temano manovargaNAdravyonI sahAyathI thanAra vikalparUpa manano prasara(=pravRtti) samApta thaI gayo che, arthAt tIrthakarone vikalparUpa mana hotuM nathI. [191] bhArekarmI jIvone manogukti karavI azakya che. hyuM che keavi jalahIvi nirujjhai, pavaNo'vi khalijae uvAeNaM / manne na nimmaocciya, ko'vi uvAo maNanirohe // 192 // saMbhava che ke samudrano paNa virodha karI zakAya, pavanane paNa upAyathI aTakAvI zakAya. paNa manano virodha karavA mATe koipaNa upAyanuM nirmANa karyuM nathI ema huM mAnuM chuM. vizeSArtha- A paNa saMbhavita che ke koipaNa vidyAdhara vagere parvata vagere pheMkIne samudrano paNa virodha kare, vacce sAdaDI(=caTAI) mUkavI, bhIMta karavI vagere upAyathI tIvravegathI pravRtta thayelo paNa pavana aTakAvI zakAya che, paNa manarUpa azvano nirodha karavA mATe tIrthakara racita sUtronuM adhyayana ane ciMtana AdirUpa lagAmathI niyamana karavuM vagere parama upAyanuM tIrthakaroe nirmANa karyuM hovA chatAM huM mAnuM chuM ke koipaNa upAyanuM nirmANa karyuM ja nathI. kAraNa ke ajJAna hovAnA kAraNe ke ayogya hovAnA kAraNe amArA jevA ghaNAo te upAyathI bahAra rahelA che. [192] A zAthI che te kahe checiNti aciMtaNijaM, vaccai dUraM vilaMghai guruMpi / garuyANavi jeNa maNo, bhamai durAyAramahila vva // 193 // kAraNa ke moTAonuM paNa mana durAcAriNI strInI jema (ba) bhaTake che, na ciMtavavA jevuM ciMtave che, dUra jAya che, moTAnuM paNa ullaMghana kare che. [193] have jinavacana e ja mahAvidyA che. e mahAvidyAnI sahAyavALA koika gRhastho paNa viSanI jema manano virodha kare ja che ema batAve che- jiNavayaNamahAvijAsahAiNo ahava kei sappurisA / ruMbhaMti taMpi visamiva, paDimApaDivannasaDDo vva // 194 // athavA jinavacanarUpa mahAvidyAnI sahAyavALA koIka sapuruSo viSanI jema manano paNa pratimAne svIkAranArA zrAvakanI jema nirodha kare che. vizeSArtha- kathAnaka kahevAya che- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) jinadAsanuM dRSTAMta caMpA nAmanI zreSTha nagarImAM jinadAsa nAmano zrAvaka hato. teNe ghaNA bahuzruta sAdhuonA mukhathI jinavacananA paramArthane jANyo hato. te AThama-caudaza vagere parvadivasomAM zUnyaghara vagere sthAnomAM haMmezAM pauSadha pratimAno svIkAra kare che. ekavAra te kRSNa caturdazInA divase potAnA gharanI najIka zUnyagharamAM pratimAno svIkAra kare che. tenI durAcAriNI patnI parapuruSanI sAthe koipaNa rIte (jyAM te kAyotsargamAM che) tyAM ja gai. aMdhArAmAM patnIe patine jANyo nahi ane tyAM khATalo nAkhyo. tenA cAra pAyAomAM sthiratA mATe loDhAnA tIkSNa khIlA bAMdhelA che. temAMthI eka khIlo koipaNa rIte jinadAsanA paga upara Avyo. te khIlo tenA pagane bhedIne pRthvImAM pesI gayo. lohIno pravAha chUTyo. vedanA vadhI. vyabhicArI puruSathI bhogavAtI potAnI patnIne jue che. to paNa tenuM mana calita thatuM nathI. te vicAre che ke, he jIva! anaMta bhavasAgaramAM bhamatA teM anaMta patnIo mUkI che. Ane paNa e anaMta patnIomAM gaNa. paNa viSAda na kara. zAstramAM paNa AvI nArIo zuM teM sAMbhaLI nathI? AvI nArIo upakArathI grahaNa karI zakAtI nathI, moTA puruSane paNa choDI de che, nIca puruSonI pAse paNa jAya che. tethI AvI strIo moTA puruSone harSa-viSAda karanArI thatI nathI. jinadAsanuM dRSTAMta] [caraNazuddhi dvAra-397 A kaMika vedanA paNa narakanI apekSAe tAre du:saha nathI. mATe eka kSaNa sthira manavALo thaine A vedanAne sahana kara. paNa jo he jIva! tuM vAnaranA baccAnI jema manane chUTo mUke che to mana atiparicita kuvikalparUpa vanamAM jaladI praveza karIne te koipaNa aparAdho karaze ke je aparAdhothI tuM ja kroDo anarthone pAmIza. lokamAM paNa badheya dAsanA aparAdhathI svAmIno daMDa (=svAmIne daMDa thAya ema) prasiddha che. vaLI bIjuM- chUTuM mUkeluM manarUpa vAnara baccuM potAnA svAmIone paNa kheMcIne prAraMbhamAM madhura ane pariNAme viSasamAna phaLavALA zabda-rUpa vagere vRkSomAM lai jAya che. tyAM AvelA svAmIo paNa atizaya anurAgane AdhIna thaine te vRkSonAM keTalAMka phaLo khAya che. tethI temane pAparUpa viSano vega prasare che. tethI teo vyAkula zarIravALAnI jema duHsahavedanAvALA narakarUpa khADAomAM paDe che. tyArabAda koipaNa rIte tiryaMca-manuSyapaNAne pAmelA temanI zabdAdi vRkSaphaLonA svAda mATe kheMca-tANa karatuM manarUpa vAnara bALaka koi samaye aTakatuM nathI. A pramANe avasara pAmIne manarUpa vAnara bALakathI bhoLavAtA keTalAko (pUrve je karyuM hatuM) te ja kare che, ane tethI te ja duHkhone pAme che. A pramANe kAryanA paramArthane nahi jANanArA keTalAka jIvo chUTA mUkelA manarUpa vAnara bALaka vaDe pharI pharI duHkhanA AvartamAM pheMkAya che. 5ramArthane jANanArA bIjA jIvo tyAM jatA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [vacanagupti saMbaMdhI manarUpa vAnara bALakane niyaMtraNa karIne gADha dhAraNa kare che pakaDI rAkhe che. te rIte pakaDI rAkhelA ane viSAdane pAmelA tene taparUpa pANIthI vizuddha karIne zubhadhyAnarUpa agnimAM tapAve che. pachI tapAveluM te lobharahita banIne kevalajJAna svarUpa bane che. tethI pUrvAvasthAmAM rahelA potAnA doSone pratyakSa jANIne lokone kahe che ke he jano! tethI tame manarUpa vAnara bALakane vaza na bano. AnA A doSo karuNAthI A pramANe lokamAM paNa prakTa karIne jANe jAtibahumAnathI hoya tema anyapaNa bhavyajIvonA manarUpa vAnarabALakone ghaNAo dvArA atizaya vizuddha karAve che. (25) pachI duHkhamukta ane anaMtasukhayukta pote ( kevalajJAna) potAnA svAmInI sAthe ja muktipurImAM jAya che. tyAM nirmala te tevA ja svarUpe anaMtakAla sudhI rahe che. temanAmAM jagata saMkrAnta thayeluM che, arthAt temanAmAM AkhA jagatanuM pratibiMba paDe che. tethI he jIva! tuM paNa potAnA manarUpa vAnara bALakane jinazAstramAM kahelI bhAvanArUpa thAMbhalAmAM gADha bAMdhIne kSaNavAra dhAraNa kara, jethI tuM vAMchitasukhane pAme. jevI rIte dhameluM sonuM phUMkathI gumAvI de tema tuM vedanAthI duHkhI thaIne ke strImAM Asakta thaIne svasukRtane hArI na jA. A pramANe bhAvanA bhAvato ane nizcala manavALo e prANothI ane pApothI sAthe ja mUkAyo, ane vaimAnikadevomAM gayo. tenuM zarIra paDatAM saMbhrAnta thayelI tenI patnI UbhI thaI. vimUDha te A vRttAMtane jANIne jeTalAmAM bhaya pAmelI rahe che, teTalAmAM te deva avadhijJAnathI jANIne tyAM Avyo. karuNAthI pratibodha pamADIne baMnene jinazAsananI dIkSA grahaNa karAve che. AvA prakAranA viSama paNa prasaMgamAM gRhastho hovA chatAM jo A pramANe manano virodha kare che to sAdhu mahAtmAo mananirodhane kema na kare? [194] . A pramANe jinadAsanuM kathAnaka pUrNa thayuM. have vANIsaMbaMdhI guNine kahe cheakuslvynnniroho, kusalassa uIraNaM tahegattaM / bhAsAvisAraehiM, vaiguttI vanniyA esA // 195 // akuzala vacanano nirodha, kuzala vacananI udIraNA ane vacananuM ekatva A traNe prakAranI guptine bhASAvizAradoe vacanagupti kahI che. | vizeSArtha- akuzala vacana eTale sAvadya bolavuM te. kuzala vacana eTale sUtrArthano pATha karavo vagere. kuzala vacananI udIraNA eTale prayatnathI sUtrArthano pATha karavo. vacananuM ekatva eTale vacananA vyApArano abhAva, arthAt mauna. [195] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNadatta sAdhunuM dAMta] upadezamAlA (puSpamAlA) [caraNazuddhi dvAra-399 bhArekama jIvone vacanaguti karavI azakya che ema batAve che- dammati turaMgAvi hu, kusalehiM gayAvi saMjamijaMti / vaivagdhiM saMjamiuM, niuNANavi dukkaraM manne // 196 // kuzaLa puruSothI azvo paNa damI zakAya che, hAthIo paNa kAbUmAM rAkhI zakAya che, paNa vANIrUpa vAghaNane kAbUmAM rAkhavAnuM nipuNa puruSo mATe paNa duSkara che ema huM mAnuM chuM. vizeSArtha vANI ja vikathA, gupta vAtane ughADI karavI, pazUnya vagerethI bolanAranA ane bIjAnA zarIranuM vidAraNa karavA samartha hovAthI vAghaNa jevI che. [196] jo A pramANe vacanaguptinuM AcaraNa azakya che to vacanaguptinA upadezathI zuM? evA praznanA uttarane kahe che siddhaMtanIikusalA, kei nigiNhati taM mahAsattA / sannAyagacAraggahajANaga guNadattasAhu vva // 197 // siddhAMtanItimAM kuzaLa ane mahAsattvavaMta keTalAka puruSo svajanone coroe pakaDyA che ema jANanArA guNadatta sAdhunI jema vANI vyAghrIno nigraha kare che. AthI teno upadeza nirarthaka nathI. vizeSArtha- guNadatta sAdhunuM kathAnaka kahevAya che guNadatta sAdhunuM dRSTAMta vaibhavano ane mAtA-pitA vagere svajanavargano tyAga karIne guNadatta nAmanA koI mahAtmAe dIkSA lIdhI. have bhavathI viraktamanavALA te sAdhu gItArtha thayA ane tapa Acare che. ekavAra guruthI anujJA apAyelA te pratibodha pamADavA mATe vihAra karatA svajanonI pAse jAya che. rastAmAM coroe temane pakaDyA ane sAdhu jANIne choDI dIdhA. coronA AgevAne sAdhune kahyuM: tamAre mAro A vRttAMta koIne ya na kahevo, ane mArgamAM coro che ema koIne ya na kahevuM. have AgaLa gayelA sAdhu jeTalAmAM thoDuMka gayA teTalAmAM jAnamAM cAlelA mAtA-pitA vagere saghaLAya svajana vargane joyA. saghaLAya svajanavarga temane vaMdana karyuM, ane pUchyuM: tame ahIM kyAMthI? sAdhue kahyuM: tamArI pAse AvuM chuM. harSa pAmelA temaNe kahyuM: to ahIM anugraha karIne pAchA vaLIne amArI sAthe ja padhAro. pachI potAnA sthAne gayelA ame tamArI upAsanA karIzuM. svajanoe A pramANe kahyuM tethI sAdhu pAchA vaLIne temanI sAthe jAya che. teTalAmAM jemaNe paTTabaMdha karyo che tevA (=bukAnIdhArI) coroe vizvAsamAM rahelA ane jemano sahAyaka varga taiyAra nathI evA emane lUMTI lIdhA ane badhAne pallI tarapha vALyA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 -vacanagupti] upadezamAlA (puSpamAlA) [caraNazuddhi dvAra pachI coroe sAdhune joyA. ane kahyuM ke-te A sAdhu che, ke jene pakaDIne ApaNe choDI dIdhA hatA. ApaNe niSedha karyo ethI bhaya pAmelA A bicArA sAdhue Amane (mArgamAM coro che ema) na kahyuM. coronuM A vacana sAdhunI mAtAe koi paNa rIte sAMbhaLyuM. gusse thayelI teNe coronA AgevAnanI pAse chUrI mAgI. AgevAne tene pUchyuM: chUrInuM zuM kAma che? tethI mAtAe kahyuM: tenAthI huM mArA stanone chedIza. temaNe pUchyuM: zA mATe? mAtAe kahyuM: mArA A stanothI durbuddhi evA Ane meM dUdha pIvaDAvyuM che. temaNe tamane joyA hatA chatAM amane mArgamAM cora che ema na kahyuM. AgevAne sAdhune pUchyuM: jo A tamArI mAtA che to tene tame A kema na kahyuM? zuM amArA bhayathI na kahyuM? tethI sAdhue kahyuMH sarvajJanA vacanane khaMDita karavA sivAyano mane vizvamAM paNa bhaya nathI. sarvajJanA vacanamAM Ano niSedha che ke, je sAMbhaLeluM ane pratyakSa joyeluM sAvadya hoya te prANa jAya to paNa sAdhuoe na kahevuM. vaLI A mArI mAtA che e paNa ahIM (=rastAmAM coro che ema kahevAmAM) kAraNa nathI. kAraNa ke zatru-mitra pratye samAna cittavALAone koNa parajana ke koNa svajana? vaLI bIjuM- anAdi bhavasAgaramAM bhamatA jIvone badhAya jIvo mAtA-putra-pitA Adi saMbaMdhavALA thai gayA che. tethI anaMtabhavacakramAM bhamanArA jIvomAM paraspara kayA jIvone koNa anaMtavAra mAtA nathI thai? athavA anaMtavAra vairiNI nathI thai? sarvajJane choDIne mAtA upara bahumAna yogya nathI. kAraNa ke mAtA saMsAranuM duHkha karanArI che. sarvajJa mokSanuM sukha karanArA che. ityAdi vismayakArI dezanAthI ane niHspRhatAthI khuza thayelA AgevAne sAdhune namIne A pramANe kahyuM: he munisiMha! jemano vANI upara Avo saMyama che te tamArI ame zuM prazaMsA karIe? gaMgAnadInI jema vahetI AvI vANIne koNa roke? ahIM mukharUpa AkAzamAMthI nIkaLatA vacanarUpa pavanane nipuNa paNa koi zuM roke? dhAtune gALavA pAtramAMthI nIkaLatA agnithI tapAvelA pArAne koNa dhAraNa kare? tethI he munIMdra! vizvamAM paNa tame ja prazaMsanIya cho ke A pramANe vANI jenA vazamAM che ane jenI dRDhasneharUpa beDIo tUTI gai che. (rapa) dharma paNa A ja che ke jyAM AvI vacananipuNatA jovAmAM AvI che. A pramANe sAdhunA guNathI AkarSAyela corono AgevAna bhadraka thayo. muninI mAtAne potAnI mAtA tarIke svIkArI. tathA luMTeluM badhuMya pAchuM ApI dIdhuM. pachI khamAvIne ane namIne te gayo. svajano khuza thayA. pachI munie svajanone zreSThadharma kahIne pratibodha pamADyo. pachI te mahAtmA pRthvI upara vicare che. A pramANe bIjAe paNa vacanagupti karavI joie. [197] A pramANe guNadattasAdhunuM kathAnaka pUrNa thayuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaguptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) have kAyAsaMbaMdhI guptine kahe che- jo duTThagaiMdo iva, deho asamaMjasesu vaTTaMto / nANaMkuseNa ruMbhai, so bhaNNai kAyaguttotti // 198 // [sAdhue kevA thavuM-401 duSTa gajendranI jema ayogyamAM pravRtti karatA zarIrane je jJAnarUpa aMkuzathI roke che te kAyagupta kahevAya che. [198] dRSTAMta batAvavA dvArA upadezane kahe che-- kummo vva sayA aMgovaMgAI ( sAI ) goviuM dhIrA / ciTThati dayAheuM jaha maggapavannao sAhU // 199 // dhIrapuruSo dayAnA pAlana mATe kAcabAnI jema sadA potAnA aMgopAMgone gopavIne rahe che. jema ke mArgane pAmelA (=mArgamAM rahelA) sAdhu. vizeSArtha-- gAthAno akSarArtha sugama che, bhAvArtha to kahevAya che-- kAyagupta sAdhunuM dRSTAMta koika uttama munivara mArgamAM sArthanI sAthe cAlyA. sAthe kyAMka lIlI vanaspatithI vyApta pradezamAM nivAsa karyo. cha jIvanikAyathI saMsakta te dezamAM munine potAne rahevA mATe koipaNa rIte zuddhabhUmi maLatI nathI. kyAMka jeTalI bhUmimAM eka paga mUkI zakAya teTalI ja zuddhabhUmi kaSTathI koipaNa rIte temane maLI. tethI tyAM eka paga rAkhIne saMpUrNa zarIrano bhAra eka paga upara laine AkhI rAta rahe che. paramAtmAmAM lIna rahe che. tyAra bAda vizALa avadhijJAnathI jaMbUdvIpane jotA iMdra te munine te rIte kaSTathI rahelA jue che. tethI pUrvokta rIte harSa pAmelA iMdra munine praNAma kare che ane prazaMsA kare che. te ja pramANe zraddhA nahi karato eka deva ahIM AvIne siMhanuM rUpa karIne tarApa mArIne te sAdhune haNe che. AthI tyAM te satata micchA mi dukkaDaM ema bole che. paDavA chatAM jIvavadhanA bhayathI DAbI tarapha ke jamaNI tarapha cAlatA nathI. tathA UbhA thaine pharI pharI te ja pramANe rahe che. vicAre che ke, he jIva! jevI rIte eka pagathI UbhA rahetA tArA aMgopAMgo bhAMge che te ja rIte tArA karmo paNa bhAMge che ema tuM jANa. A du:kha tane lAMbo kALa nahi thAya. 1. arU zabdano artha lakhavAmAM gujarAtI vAkya racanAmAM saMbaMdha jaLavAto nathI ethI anuvAdamAM teno artha lIdho nathI. 2. pUrvokta rIte eTale pUrvanI kathA mujaba. 3. te ja pramANe eTale pUrvanI kathA pramANe. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402- caraNazuddhidvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [sthiravAsamAM doSo kAraNa ke dayAne karato tuM thoDA ja kALamAM zivasukhane pAmIza. te sukha anaMta che. siMhanuM rUpa dhAraNa karanAra A je koI pratikULa karavAnI buddhithI te rIte kaMIpaNa kare che, teno A udyama (mArA) karmakSaya mATe ja che. te je kaMI paNa kare che tene tuM prastutamAM ( karmakSayamAM) sahAya ApavAthI anukULa ja jANa. lAMbA kALanI vyAdhinA nigrahamAM sahAya karanArAo pratikULa hotA nathI. A pramANe bhAvanA bhAvatA te muni deva vaDe kSaNavAra paNa dhyAnathI calita na karAyA. munie talanA photarA jeTalI paNa azuddhabhUmino upayoga na karyo. have devanuM mana muninA guNo pratye anurAgavALuM thayuM. tethI harSa pAmelo te deva te ja pramANe prazaMsA karIne ane khamAvIne potAnA sthAne gayo. sArthanA lokothI prazaMsA karAyelA sAdhu paNa garva karyA vinA tapa Acare che. A pramANe bIjAe paNa A kAyavuti karavI joie. [199] A pramANe kAyagupta sAdhunuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe samiti ane guptionuM samarthana karyuM. ahIM gamana-bhASaNa-AhAra grahaNa-AdAnanikSepa-paristhApanA rUpa pravRttinA kALe ja samitiono vyApAra hoya che, guptiono to gamanAdi pravRttirUpa halana-calanano jemAM abhAva che te kAyotsarga vagere avasthAmAM pravRttinA abhAvanA kALe paNa vyApAra hoya che, Ama samiti-guptiomAM paraspara vizeSatA che. ahIM tAtparya A che- samitikALe gutio niyamA prApta thAya che, paNa guptikALe samitionI bhajanA hoya che, eTale ke samitio hoya paNa ane na paNa hoya. AthI ja "samita niyamA gupta che. gupta samita hoya ke na paNa hoya. kuzaLavacanane bolato jIva vacanagupta paNa che ane vacanasamita paNa che." A pramANe prAsaMgika varNanathI saryuM. A pramANe nirmalavratathI yukta paNa ane samiti-gumimAM udyata paNa sUtraporisIarthaporisInA kramathI samiti-guptino upakAra mATe ja sUtra bhaNe ema upadeza ApatA sUtrakAra kahe che iya nimmalavayakalio, samiIguttIsu ujjuo sAhU / / suttaM atthaM porasikameNa suttaM ahijijjA // 200 // A pramANe nirmalavratathI yukta ane samiti-guptiomAM udyata sAdhu sUtraporisIarthaporisInA kramathI sUtra bhaNe. 1, ahIM upakAra eTale sahAya-madada. sUtro bhaNavAthI kayAre kevI rIte samiti-guptinuM pAlana karavuM tenuM vizeSa jJAna thAya che, ethI samitigupti sArI rIte pALI zakAya che. mATe sutronuM adhyayana samiti-guptinA pAlanamAM sahAyaka che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhidvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sthiravAsamAM doSo 403 ' vizeSArtha- sUtrane bhaNatA sAdhue jo koika rIte AlaMbanathI tIvratApa na karyo, tathA te sAdhu vihArakalpanuM ullaMghana karIne eka ja kSetramAM keTaloka kALa rahyA, to paNa sUtra bhaNAI jAya tyAre vizeSathI tIvra tapavizeSa kare ane dravyAdimAM apratibaddha banIne vividha dezomAM vihAra kare. A kathanathI nAlesu viharijhA e gAthAnA paNa arthanuM vyAkhyAna thaI ja gayuM che. ATalo vizeSa che- dravyamAM eTale zrAvaka vagere dravyamAM. "dravyAdimAM" e sthaLe Adi zabdathI kSetra, kAla ane bhAvanuM grahaNa karavuM. pavanarahita vasati vagere kSetramAM, zaradaRtu vagere kALamAM ane zarIrapuSTi vagere bhAvamAM Asakta banyA vinA vihAra kare. ahIM tAtparya A che- sukhanI lAlacathI dravyAdimAM Asakta thaIne eka sthaLe na rahe, to eka sthaLe kayA kAraNathI rahe? puSTa AlaMbanathI eka sthaLe rahe. mAsakalpa AdithI vihAra paNa dravyAdimAM AsaktithI rahitane ja saphala bane. mAsakalpa AdithI vihAra paNa jo- amuka nagara vageremAM jaIne tyAM ghaNI samRddhivALA zrAvakone athavA ghaNA zrAvakone meLavuM mArI pAse AvanArA karuM, ane tevI rIte karuM ke jethI te zrAvako mane choDIne bIjAnA bhakta na thAya ItyAdi dravyapratibaMdhathI, tathA amuka kSetra pavanarahita vasati AdinA kAraNe ratine utpanna karanAruM che, A kSetra tevA prakAranuM nathI ItyAdi kSetrapratibaMdhathI, vihAra karatA sAdhuo mATe pAkelA ane sugaMdhI DAMgara vagerethI A zaradaRtuno kAla vagere ramaNIya che ItyAdi kAla pratibaMdhathI, snigdha ane madhura AhAra Adi maLavAthI tyAM gayelA mane zarIrapuSTi vagere sukha thaze, ahIM te sukha maLatuM nathI, vaLI bIjuMA pramANe udyavihArathI vihAra karatA mane ja loko udyatavihArI kaheze, amukane to zithila kaheze ityAdi bhAvapratibaMdhathI kare to e vihAra paNa kAryasAdhaka ja na thAya. tethI sthiratA ke vihAra dravyAdimAM pratibaMdhathI rahitane ja sAdhaka bane che. [20] "eka sthaLe rahenArAone kayo doSa lAge ke jethI mAsikalpa AdithI vihAra karavo joie" e praznano uttara Ape che paDibaMdho lahuyattaM, na jaNuvayAro na desavinnANaM / nA avaThThI, tosI vahArapadyumna | 201TI avihArapakSamAM (=ghaNA kALa sudhI eka sthaLe rahevAmAM) pratibaMdha, laghutA, lokopakArano abhAva, dezavijJAnano abhAva ane jJAnAdinI vRddhino abhAva vagere doSo thAya che. "A kathanathI tALavesu virijJA e gAthAnA paNa arthanuM vyAkhyAna thaI ja gayuM che." AvA ullekhanA AdhAre e siddha thAya che ke A graMthamAM A sthaLe nAgAlenuM viMiA e aMza jemAM Avato hoya tevI eka saMpUrNa gAthA lupta thaI gaI che. kAraNa ke ahIM A sthaLe AvI koi gAthA mudrita thai nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404- caraNazuddhidvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsasthA AdinuM varNana vizeSArtha- pratibaMdha- zrAvako vageremAM pratibaMdha=rAga thAya. laghutA lokamAM 'anAdeyavacana' vagerenuM kAraNa evI laghutA thAya che. jema ke- A AdhAra rahita che, emane amAruM ja eka zaraNa che, bicArA che, ityAdi. lokopakArano abhAva- eka sthaLe rahenArAono judA judA dezomAM rahenArA loko upara samyaktvaprApti Adi upakAra na thAya. dezavijJAnano abhAva- ghaNA dezonI bhASA ane AcAra AdinuM jJAna na thAya. tenuM jJAna na thAya to te dezamAM utpanna thayelA ziSyone pratibodha ane anuvartana vagere na karI zakAya. jJAnAdinI vRddhino abhAva- judA judA dezomAM vihAra karanArAone ghaNA bahuzrutonA darzana thavAthI ane ziSyaprApti AdithI jJAna-darzana-cAritranI vRddhi thAya. eka sthaLe rahevAmAM tenI vRddhi na ja thAya. tethI puSTa AlaMbana vinA vakratAnuM AlaMbana laine eka ja sthaLe na rahevuM. [201] mAsakalpa AdithI vihAra karanArAomAM paNa svakAryane sAdhavAnI icchAvALA sAdhue AvA (= nIcenI gAthAomAM kahevAze tevA) prakAranA ja thavuM joie. anyathA svakAryanI siddhi na thAya ema batAve che- gayaNaM va nirAlaMbo, hojja dharAmaMDalavva savvasaho / merUvva niSpakaMpo, gaMbhIro nIranAhovva // 202 // caMdovva somaleso, sUruvva phuraMtauggatavateo / sIhovva asaMkhobho, susIyalo caMdaNavaNaMva // 203 // pavaNovva apaDibaddho, bhAruMDavihaMgamovva apamatto / muddhavahuvva'viyAro, sArayasalilaM va suddhamaNo // 204 // sAdhue AkAzanI jema nirAlaMba, pRthvImaMDalanI jema sarvasaha, merunI jema niSpakaMpa, samudranI jema gaMbhIra, caMdranI jema saumyalezya, sUryanI jema sphurI rahelA ugratapa tejavALA, siMhanI jema asaMkSobhya, caMdanavananI jema atizaya zItala, pavananI jema apratibaddha, bhAreMDapakSInI jema apramatta, mugdha vadhUnI jema vikArarahita, zaradaRtunA pANInI jema zuddha manavALA thavuM joie. vizeSArtha- jevI rIte AkAza nirAlaMba che=paranA AdhAra rUpa nizrAthI rahita che, tevI rIte sAdhu paNa svajana-kuLa vagere nizrAthI rahita thAya. niSrakaMpa eTale parISahaupasargarUpa pavanathI kSobha na pamADI zakAya tevo. gaMbhIra eTale bIjAothI jeno madhyabhAga Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhidvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsasthA AdinuM varNana-405 na pAmI zakAya tevo, arthAt jenA aMtaramAM zubhAzubha prasaMgomAM harSa-zoka na pragaTe tevo. saumyalezya eTale saumyakAMtivALo, arthAt sadA prasanna hoya, raudramUrti na hoya. asaMkSobhya eTale vAdI rUpa hAthInA samUhathI jenuM mana bhaya na pAme tevo. prItikAraka ane komaLa vacano bolavA vagerethI atizaya zItala hoya. mugdhavadhUnI jema vikArarahita hoya, arthAt zRMgAragarbha vakrokti vagere vikArothI rahita hoya. [202-203-204] pharI paNa sAdhu kevo hoya te kahe che- vajjejja maccharaM paraguNesu, taha niyaguNesu ukkarisaM / dUreNaM parivajjasu, suhasIlajaNassa saMsaggiM // 205 // paraguNomAM matsa2no ane svaguNomAM utkarSano tyAga kara. sukhazIlajananA saMgano dUrathI tyAga kara. vizeSArtha sukhazIlajana eTale sukhanI lAlasAvALo pArzvastha vagere loka. [205] te ja sukhazIlajanane batAve che- pAsattho osanno, kusIla saMsattanIahAchaMdo / eehiM samAinnaM, na AyarejjA na saMsijjA // 206 // pArzvastha, avasanna, kuzIla, saMsakta, nityavAsI ane yathAchaMda sukhazIlajana che. emaNe AcareluM na AcaravuM, ane emano saMga na karavo. vizeSArtha-- pArzvastha- samyagnAna-darzana-cAritrathI (pArzva=) judo rahe te pArzvastha. keTalAko Ane sarvathA ja acAritrI mAne che. te yukta nathI. kAraNa ke A viSe nizIthacUrNi A pramANe dekhAya che-- "sukhethI rahe, sUtraporasI ke arthaporasI na kare, darzanAcAranA aticAromAM varte, cAritramAM na varte, aticArono tyAga na kare, A pramANe sukhathI rahe te pAsastho." nizIthacUrNinA A varNanathI pArzvasthane sarvathA ja cAritramAM abhAva ja hoya ema jaNAtuM nathI. kiMtu sUtramAM sarvathI ane dezathI ema be prakAranA pArzvasthano ullekha karAya che. temAM jJAnAdithI judo thayelo sarvathI pArzvastha che. agrapiMDanuM ane nityapiMDanuM bhojana karavuM vagere doSothI duSTa dezathI pArzvastha che. jo pArzvastha sarvathA ja acAritrI 1. bhAta vagere vastu upara uparanI ke UMcI levI te agrapiMDa, huM tamane roja ATaluM ApIza, tamAre roja mArA ghare AvavuM, ema dAtAnA nimaMtraNathI nitya tenA gharethI amuka bhikSA levI te nityapiMDa. jema keamuka eka ja gharethI roja methIno modaka vagere lai Ave. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406-caraNazuddhiAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsatthA AdinuM varNana hoya to A be prakAranuM kathana nirarthaka thAya. kAraNa ke cAritrano abhAva baMne sthaLe samAna che. tethI pArthasthamAM vikalpathI aticArasahita cAritranI sattA paNa jaNAya che. avasagna- je sAdhusAmAcArImAM sIdAya=pramAda kare te avasagna. avasagna paNa sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. avabaddhapIThaphalaka ane sthApanAbhojI sarva avasanna che. eka kASThathI taiyAra thayela pATa na maLe to ghaNA paNa kASThakhaMDone dorA AdithI bAMdhIne karelI pATa comAsAmAM vAparI zakAya. te pATane pakSa saMdhyA (amAsapUnama) vagere divasomAM choDIne tenI paDilehaNA karavI evI jinAjJA che. je A rIte paDilehaNA na kare te avabaddhapIThaphalaka kahevAya che. athavA pharI pharI (=vAraMvAra)zayana Adi mATe nitya saMthAro pAtharelo ja rAkhe te avabaddhapIThaphalaka. athavA je tadana saMthAro pAthare ja nahi te avabaddhapIThaphalaka kahevAya che. je pratikramaNa, svAdhyAya, paDilehaNA vagere pratyeka sAdhu sAmAcArIne na kare, athavA hInAdhikya Adi doSathI dUSita kare, thayelI bhUlomAM micchA mi dukkaDa na Ape, preraNA karAyelo gurunI sAme bole, ityAdi doSothI duSTa te dezathI avasanna che. kuzIla- jenuM jJAna-darzana-cAritrarUpa zIla kutsita ( kharAba) che te kuzIla. A jJAnakuzIla, darzanakuzIla ane cAritrakuzIla ema traNa prakAre che. temAM kAla ane vinaya vagere ATha prakAranA jJAnAcArane je virAdhe te jJAnakuzIla. je jyotiSavidyA, maMtra, yoga, cUrNa ane nimitta vagereno prayoga kare, athavA AhArAdinI AsaktinA kAraNe jAti, kula, zilpa, tapa, gaNa ane sUtra vagerethI AjIvikA calAve, athavA cAritrAnI malinatAne karanAra vibhUSA vagerene kare, te cAritrakuzIla che. saMsakta- guNothI ane doSothI saMsakta=mizra thAya te saMsakta. ahIM tAtparya A che- jevI rIte gAya vagerenA khAvAnA kaDAyAmAM vadheluM ke nahi vadheluM bhojana, talano khoLa, kapAsiyA vagere badhuM ja prApta thAya che, e pramANe mUlaguNa-uttaraguNa saMbaMdhI ghaNA guNo ane doSo jemAM prApta thAya, athavA jema gheTo haLadarathI raMgAyelo pILo thAya, pharI tene dhoIne gaLIthI lepAyelo nIla thAya che, athavA hIMgaLoka AdithI lAla Adi varNavALo 1. jAti=mAtRpakSa. kula=pitRgaNa, zilpa=AcAryanA upadezathI pravarte. tapa bAhya-atyaMtara be prakAre che. gaNa=mallano samUha vagere. sUtrakazAstranuM adhyayana. AjIvikA meLavavA mATe jAti Adino upayoga kare. te A pramANelokone potAnI saMsArI avasthAnA jAti-kula kahe. jethI jAtipUjaya tarIke ke kulapUjya tarIke pUjatA loko AhAra-pANI vagere sAruM ane ghaNuM Ape. A ja buddhithI malla Adi gaNone gaNavidyAmAM potAnuM kuzaLapaNuM zilpakuzaLone potAnuM zilpakuzaLapaNuM kahe. e ja rIte huM tapasvI chuM, huM bahuzruta chuM, ema kahIne AhAra vagere meLave. ahIM Adi zabdathI karma samajavuM. AcAryanA upadeza vinA pravarte te karma kahevAya. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlaMbanadoSa sevI] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsA Adine vaMdana-407 thAya che, tevI ja rIte je naTanI jema bahurUpI thAya, saMvignomAM bhaLelo te potAne saMvigna batAve ane pArzvastha AdimAM bhaLelo pArzvastha AdipaNAne seve, AvA prakArano te saMsakta che. A paNa saMklaSTa ane asaMkliSTa ema be prakArano che. temAM pAMca AzravamAM pravRtta, traNa gAravamAM Asakta, strIsevI ane gRhasthanA kAryonI ciMtAmAM tatpara saMkliSTa che. je pArzvastha AdimAM bhaLe to pArzvastha Adi jevo bane, saMvignomAM bhaLe to saMvigna jevo bane, te bahurUpI asaMkliSTa che. nityavAsI- je RtubaddhakALamAM mAsakalpa pachI paNa ane varSARtumAM kArtika comAsI pachI paNa puSTa AlaMbana vinA paNa sukha meLavavAnI icchAthI eka ja kSetramAM rahe te nityavAsI. yathAchaMda- chaMda eTale abhiprAya. abhiprAya ahIM prasaMgathI yathAchaMda saMbaMdhI ja grahaNa karavAmAM Ave che. tethI tIrthaMkaranA vacanathI je bahAra hoya, potAnA abhiprAyane ja anurUpa hoya, tene prarUpe ke ka2e te yathAchaMda. athavA je utsUtra Acare ane prarUpe, para ciMtAmAM pravRtta hoya, eTale ke gRhastho vagerenAM kAryonI ciMtAmAM pravRtta hoya, atizaya alpa aparAdhamAM paNa vAraMvAra jhagaDA karavAnA svabhAvavALo hoya, sukhAbhilASAnA kAraNe svabuddhithI kaMika khoTA AlaMbanane kalpIne vigaiomAM Asakta banelo hoya, ane Rddhi-rasa-sAtAgauravathI garvita hoya te yathAchaMda che. A chaeya hamaNAM ja kahela sukhazIlajana svarUpa che. A chaee paNa jinAjJAne ullaMghIne je AcaryuM hoya tene temanuM ja dRSTAMta laine svayaM na Acare, ane A sAruM che ema tenI prazaMsA na kare. prazna- AvazyakasUtra vageremAM pArzvastha vagerene vaMdanAdino paNa niSedha karyo che, A pArthasthAdimAM keTalAkano agrapiMDanuM bhojana vagere atialpa paNa uttaraguNasevananA kAraNe ullekha karAya che, keTalAkano to pAMca AzravomAM pravRtti vagere bahudoSavALA mUlaguNa sevananA kAraNe ullekha karAya che, tethI A viSaya atigahana che. tevA prakArano koi viSayavibhAga jovAmAM Avato nathI. uttara- tamArI vAta sAcI che. tethI kaMika vizeSa sUkSmajJAna thAya e mATe jitakalpasaMbaMdhI bhASya ane tenI cUrNimAMthI kaMika lakhavAmAM Ave che- saMkiNNo'varAhapao, aNANutAvI ya hoi avaddho / uttaraguNapaDisevI, AlaMbaNavajjio vajjo // bR. u. 3 gA. 840 jIta0 1323 // u. 3 bhA.2 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408-viziSTakAraNamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsasthA Adine vaMdana A gAthAnI bhASyasUrNino artha A pramANe che- "je ghaNA uttaraguNanA aparAdhasthAnothI saMkIrNa (=bheLaseLavALA) hoya, te aparAdha sthAnone sevIne meM khoTuM karyuM" ema pazcAttApa na kare, niHzaMkapaNe ane nirdayapaNe pravarte, jJAnAdithI AlaMbanothI varjita hoya, arthAt jJAnAdinA AlaMbana vinA doSonuM sevana karanAro hoya, tene vaMdana na karavuM." ziSyaH-- AnAthI arthApattithI e prApta thayuM ke AlaMbana sahita uttaraguNone sevanAro paNa pUjya che. AcAryaH- AlaMbanasahita doSone sevanAra mAtra uttaraguNapratisevI ja pUjya che evuM nathI, kiMtu mUlaguNapratisevI paNa pUjya che. A viSe bhASyagAthA A pramANe che- heTThAThANaThiovI, pAvayaNigaNaTTiyAi ahare U / kaDajogI u nisevai, AiniyaMThovva so pujjo // jIta 1324 // A gAthAnI cUrNino artha A pramANe che-- "nIcenA saMyama sthAnomAM rahelo paNa gItArtha, arthAt mUlaguNanuM sevana karanAra paNa gItArtha, pravacana (=AcArya) ane gaccha mATe anivArya saMyogamAM je doSa seve tenAthI te saMyamazreNimAM ja varte che, ane Adi nigraMtha=pulAkanI jema pUjya che.'' labdhipulAkamAM cakravartInA sainyane rokavAnI ane cUrI nAkhavAnI labdhi hoya che. kulAdi kAryo mATe mUlaguNanuM pratisevana karIne AlocanA-pratikramaNa karanAra labdhipulAka zuddha che ane mahAnirjarA kare che. jethI bhASyakAra kahe che ke kuNamANo vi ya kaDaNaM, kayakaraNo neva dosamajjei / appeNa bahuM icchai, visuddhaAlaMbaNo samaNo // 842 // A gAthAno artha A pramANe che-- "sainyanuM cUrNa paNa karanAra gItArtha pulAka doSane pAmato nathI. vizuddha AlaMbanavALo sAdhu alpanukazAnathI bahu lAbhane icche che." vaLI bIjuM- lAbhanA upAyomAM kuzaLa kAryArthIe bhraSTasaMyamaguNavALAne paNa vaMdana karavuM joie. anyathA doSano prasaMga Ave. te A pramANe- koika AcArye gItArthanA abhAvamAM kSullaka agItArthone paNa najIkanI pallImAM kSetrapratyupekSaNA karavA mATe mokalyA. bhraSTacAritravALo eka vAcaka, ke jene rAjakulamAM pramANa karyo che, te tyAM rahe che. kSetranI pratyupekSaNA karyA pachI kSullaka sAdhuo lokone pUche che ke e (=vAcaka) kyAM che. lokoe kahyuM: jaMgalamAM che. tethI te sAdhuo paNa tyAM gayA. bakarIonuM rakSaNa karavAmAM pravRtta 1. kSullaka=nAno sAdhu. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhidvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsA Adine vaMdana-409 thayelA te purANane joine 'A jovA lAyaka nathI'' ema vicArIne agItArtha hovAnA kA2Ne dhIme dhIme khase che, temane dhIme dhIme khasatA joine gusse thayela vAcake pallipatine kahIne kedamAM naMkhAvyA. pachI temane zodhavA mATe guru tyAM AvyA. bhraSTacAritravALA paNa te vAcakane vaMdana karIne kahyuM: A nUtanadIkSito ajJAna che. Ama kahIne agItArtha te ziSyone choDAvyA. praznaH- A pramANe pArzvastha vagerene vaMdana karanArane tenA doSonI anujJAthI (=anumatithI) saMyamavyaya vagere doSonI prApti thAya. uttara:- tamArI vAta sAcI che. paNa saMyamavyayathI saMyamalAbha vadhAre je rIte thAya te rIte prayatna karavo ja joie. A viSe bhASya A pramANe che kuNai vayaM dhaNaheDaM, dhaNassa vaNio u AgamaM nAuM / iya saMjamassa vi vao, tassevaTThA na dosAya // 846 // gacchassa rakkhaNaTThA, aNAgayaM AuvAyakusaleNaM / evaM gaNAhivaiNA, suhasIlagavesaNA kajjA // 847 // jema dhanavAna mANasa vepAra kare che, tyAre bhaviSyamAM thanArA adhika lAbhane lakSyamAM rAkhIne dhana meLavavA mATe jakAta, nokarano pagAra, bhADuM vageremAM dhanavyaya kare che, e pramANe mUlaguNamAM pratisevana karanAra pulAka vagerene saMyamano je vyaya thAya che te saMyamanA mATe ja karAto hovAthI doSa mATe thato nathI. (846) gacchanA paripAlana mATe koivAra duSkALa hoya, rAjA sAdhuo pratye dveSI banyo hoya, athavA mAMdagI hoya, AvA prasaMgomAM paNa AhAra-pANI vagerenI anukULatA karIne paNa gacchanuM pAlana karavuM joie, te mATe duSkALa vagere kAraNa upasthita thayA pahelAM paNa Aya-upAyamAM kuzaLa gaNAdhipatie pAsasthA AdinI gaveSaNA (oLakha-paricaya) karavI, kuzaLatAdi pUchavuM. ahIM Aya eTale pAsasthA AdinI pAsethI nirvighne saMyama paLAya tevo lAbha (=sahAya), ane upAya eTale koipaNa rIte (caturAithI) tevuM kare ke jethI teone vaMdanAdi karyA vinA paNa teonI sukhasAtAdi pUche. tema ka2vAthI teone aprIti to na thAya, balke te ema mAne ke aho! A loko pote tapasvI hovA chatAM amArA jevA pratye paNa Avo prema dharAve che. AvA Aya-upAyamAM kuzaLa gaNAdhipatie pAsasthA AdinI gaveSaNA (=oLakhANa-prIti) ka2vI. (847) 1. purANa=dIkSA choDI denAra. 2. prastuta be gAthAono artha gurutattvavinizcaya ullAsa-1 gAthA119 ane ullAsa-3 gAthA 148nI TIkAnA AdhAre lakhyo che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 - caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsA Adine vaMdana te A pramANe--'gAma- nagaranI bahAra AvavAnA mArga vagere sthaLe pArthasthAdine dekhe to dUrathI vAcika namaskAra kare, arthAt 'Apane vaMdana karIe chIe" ema bole. (2) jo te prabhAvazALI ke ugrasvabhAvavALo hoya to vAcika namaskAra uparAMta be hAthe aMjali kare. (3) ethI paNa vizeSa prabhAvazALI ke ati ugrakaSAyI hoya to vAcika namaskAra, aMjali ane trIjo zIrSapraNAma kare. A pramANe uttarottara vizeSa vaMdana karavAmAM kAraNa te te puruSanA kAryanI vizeSatA ane (laukika) upacArane anusaravApaNuM samajavuM. (4) sanmukha UbhA rahIne bAhyabhaktino dekhAva karato 'Apane kuzaLa che?" ema zArIrika kuzaLatA pUche. (pa) kuzaLatA pUchIne kSaNavAra sevA kare (UbhA rahe), ane (6-7) puruSanI tevI vizeSatA jANIne tenA upAzrayamAM paNa jAya, thobhavaMdana kare, ke saMpUrNa vaMdana paNa kare." (gu.ta.vi. ullAsa 3 gAthA-151) vadhAre zuM kahevuM? 'vaMdana na karavAthI je pArzvasthAdithI sAdhuone saMyamavirAdhanA vagere nukazAna thavAno saMbhava jaNAya tenI sAthe 'madhuravArtAlApa' vagere vANIthI ane 'mastakathI praNAma' vagere kriyAthI paNa te rIte vartavuM ke tene jarA paNa aprIti Adi na thAya. jo tene vaMdana na karavA chatAM te sAdhunA saMyamano upaghAta (parAbhava-nAza) nahi kare ema jaNAya to te zItalavihArIno dUrathI ja tyAga kare (vaMdana na kare)." (gu. ta. vi. ullAsa 3 gAthA-154) A pramANe je guNothI taddana rahita hoya tenA pratye 'vAcika namaskAra' vagere je karavA yogya che te kahyuM. jemAM svalpa paNa guNa che tenA pratye zuM karavA yogya che? A viSe paNa bhASyamAM A pramANe kahyuM che-"darzana, jJAna, cAritra, tapa ane vinaya paikI pAsasthAdimAM je je guNo thoDA ke adhika jeTalA jaNAya, tenI vaMdanAdi pUjA-bhakti tenA te te jinoktaguNone manamAM dhArIne teTalA pramANamAM karavI." (gu.ta.vi.ullAsa-3 gAthA. 159) ahIM bahu vistArathI zuM? pravacanano sAra ja kahevAya che, ane te Diseddo ya anumA ityAdi gAthAthI ahIM ja kahevAze. tethI ati prasaMgathI saryuM, arthAt prAsaMgika adhika varNana karavAnI jarUra nathI. vistAranA arthIe nizItha (urdU. 5.) ane bRhatkalpasUtra (urdU. 3.) e be sUtro jovA. tethI gaMbhIra jinapravacanane madhyastha banIne pUrvAparanA saMbaMdhathI vicAravuM, paNa mAtra vacana sAMbhaLIne ja kyAMya saMmoha na karavo. [206] tIrthaMkaroe sAdhuone bIjA paNa jeno niSedha karyo che tene kahe che pejjaM bhayaM paoso, pesunnaM maccharo raI hAso / araI kalaho sogo, jiNehiM sAhUNa paDikuTTho // 207 // 1. atijrAntaH prasaGgam-pratiprasaGga:| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhidAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAsatthA Adine vaMdana-411 jinoe sAdhuone rAga, bhaya, praSa, pazUnya, matsara, rati, hAsya, arati, kalaha ane zokano niSedha karyo che. [207] tathAvNdito harisaM, niMdijaMto karija na visAyaM / na hi namiyanindiyANaM, sugaI kuNaiM ca biMti jiNA // 208 // vaMdana karAto sAdhu harSa na pAme, niMdA karAto viSAdane na pAme. vaMdAyelAone sugati ane niMdAyelAone kugati thAya ema jino kahetA nathI. vizeSArtha- zrImaMta vagerethI vaMdana karAto sAdhu harSa na pAme, ane govALo vagerethI niMdA karAto viSAda na kare. kAraNa ke lokothI vaMdAyelA sAdhuonI sugati thAya ane niMdAyelAonI kugati thAya ema jino kahetA nathI. kiMtu AtmAmAM rahelA guNadoSothI sugati-mugatinI prApti thAya ema jinoe kahyuM che. paNa jo (vaMdanathI sugati ane niMdAthI kugati thAya) ema kahyuM hota to prArthanA karIne paNa bIjAothI vaMdana karAvAya, ane niMdA karanArane baLAtkArathI rokAvAya. e pramANe nathI, mATe te pramANe na karavuM joie. [208] to pachI kevI rIte sugati-durgati sAdhI zakAya tene kahe cheappaa sugaI sAhai, supautto duggaiM ca dupautto / tuTTho ruTTho ya paro, na sAhao sugaikugaINa // 209 // suprayukta AtmA sugatine sAdhe che, duSmayukta AtmA durgatine sAdhe che. tuSTa thayelo ane rASTa thayelo bIjo koI sugatino ane kugatino sAdhaka nathI. vizeSArtha- suprayukta eTale samyajJAnAdirUpa (mokSa)mArgamAM lAgelo. duSyayukta eTale jIvavadha vagere unmArgamAM cAlelo. [209] have zrI mahAvIranA zaradaRtunA caMdra jevA nirmalacAritrathI suMdara evA jIvanacaritrane vicAratA sAdhue parISaho ane upasargo sahana karavA joIe ema traNa gAthAothI batAve che lahukammo caramataNU, aNaMtavirio suriMdapaNao'vi / savvovAyavihiNNU, tiyaloyagurU mahAvIro // 210 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) gopAlamAiehiM, ahamehiM uIrie mahAghore / jai sahai tahA sammaM, uvasaggaparIsahe savve // 219 // amhArisA kahaM puNa, na sahaMti visohiavvaghaNakammA / iya bhAvaMto sammaM, uvasaggaparIsahe sahasu // 212 // 412-caraNazuddhidvAra] [subhAvanAthI aratine dUra karavI laghukarmI, caramazarI2I, anaMtavIryayukta, surendrathI namAyelA, sarva upAyonI vidhine jANanArA, traNa lokanA guru AvA paNa mahAvIra jo govALa Adi adhama jIvothI karAyelA atighora saghaLAya upasarga-parisahone AvazyakasUtra Adi zAstramAM je rIte batAvyuM che te rIte samyak sahana kare che to pachI bhArekarmI evA amArA jevAo kema sahana na kare ema vicArato tuM upasarga-parISahone samyak sahana kara. vizeSArtha- je laghukarmI che ane nizcita caramazarIrI che tene upasarga vagere sahana karavAnI zI jarUra che? (chatAM sahana kare che.) je anaMtavIryayukta che ane sarva upAyonI vidhine jANanArA che te upasarga karanArAono nigraha karavA mATe paNa samartha che. (chatAM nigraha karatA nathI.) surendrothI praNAma karAyelA ane traNalokanA gurune upasarga karanArAone rokanArA paNa koika maLI jAya. (chatAM rokanArAne zodhatA nathI.) AvA abhiprAyathI ahIM ghaNAM vizeSaNo kahyAM che. upasarga eTale tiryaMca-manuSya-devothI utpanna karAyelA upadravo. kSudhA-tRSA vagere parISaho che. ahIM 'bhA2ekarmI' ema kahIne pUrvokta 'laghukarmI'thI viparIta kahyuM che. A (=laghukarmIthI bhArekarmI viparIta che evuM kathana) upalakSaNa hovAthI caramaza2I2I vagerenuM paNa viparItapaNuM AtmAmAM (=potAnAmAM) vicAravuM. [210-211-212] A pramANe paNa vicAraNA karatA sAdhu parISaha-upasargothI tiraskRta(=parAjita) karAya ane ethI sAdhune karmavazathI cAritramAM arati utpanna thAya, arthAt gRhavAsa svIkArIne viSayabhogAdi sukhanI icchA thAya, to zuM karavuM? te kahe che- evaMpi kammavasao, araI caraNammi hoja jai kahavi / to bhAvaNAi sammaM, imAe sigghaM niyattijjA // 293 // A pramANe paNa jo karmanI parAdhInatAthI koi paNa rIte cAritramAM arati thAya to A (=hamaNAM ja kahevAze te) samyabhAvanAthI jaladI atine dUra kare. [213] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha adhyavasAyamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [subhAvanAthI aratine dUra karavI-413 temAM gRhavAsa svIkAranI nivRtti mATe bhAvanAne kahe chesylduhaannaavaaso, gihavAso tattha jIva! mA ramasu / jaM dUsamAe gihiNo, uyapi duheNa pUraMti // 214 // gRhavAsa sakala duHkhono AvAsa che. kAraNa ke pAMcamA ArAmAM gRhastho udara paNa duHkhathI bhare che. tethI he jIva! tuM gRhavAsamAM na rama. vizeSArtha- cotho Aro vagere kALamAM prAyaH sukhapUrvaka ja nirvAha thato hato. hamaNAM te nirvAha paNa ghaNA kaSTathI thAya che evo ahIM bhAva che. [14] viSayasukhanI icchAthI paNa vratatyAga yukta nathI. zAthI yukta nathI te kahe che jalalavataralaM jIyaM, athirA lacchIvi bhaMguro deho / tucchA ya kAmabhogA, nibaMdhaNaM dukkhalakkhANaM // 215 // jIvana jalabiMdunI jema caMcaLa (=anitya) che, lakSmI paNa asthira che, zarIra nAzavaMta che, kAmabhogo tuccha (=asAra) che, ane lAkho duHkhonuM kAraNa che. vizeSArtha- viSayonuM mULa (=mukhya sAdhana) jIvana-lakSmI-zarIra e traNa che. e traNeya anitya che, zabda-rUpa-gaMdha-rasa-sparza e pAMca viSayarUpa kAma-bhogo asAra che, ane A lokanAM ane paralokanAM lAkho duHkhonuM kAraNa che. AthI konA mATe vratano tyAga karavo? [215]. ane vaLI- ko cakkavaTTiriddhiM, caiDaM dAsattaNaM samahilasai? / ko va rayaNAI mottuM, parigiNhai uvalakhaMDAiM? // 216 // cakravartInI Rddhine choDIne dAsapaNAne koNa icche? ratnone choDIne paththaranA TukaDAone koNa le? vizeSArtha- cakravartInI samRddhi ane ratnasamAna vratane choDIne dAsapaNA samAna ane paththaranA TukaDA samAna gRhasthapaNAne koNa svIkAre? arthAt koI paNa na svIkAre. [216] vaLI- neraiyANavi dukkhaM, jhijjai kAleNa kiM puNa nraannN?| tA na ciraM tuha hohI, dukkhamiNaM mA samuvviyasu // 217 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [subhAvanAthI aratine dUra karavI nArakonuM paNa duHkha samaya jatAM kSaya pAme che, to pachI manuSyonuM du:kha samaya jatAM kSaya pAme emAM zuM kahevuM? tethI tAruM A duHkha lAMbo kALa nahi rahe. mATe uga na kara. | vizeSArtha- nArakone nimeSa jeTalA samaya sudhI paNa sukhIsthiti prApta thatI nathI, palyopamo ane sAgaropamo sudhI duHkha hoya che. AvA paNa nArakonuM duHkha potAnuM AyuSyapUrNa thatAM kSaya pAme ja che. to pachI jemanuM duHkha pratikSaNa parivartana pAmI rahyuM che ane AyuSya atizaya alpa che evA manuSyonuM duHkha kema kSaya na pAme? arthAt kSaya pAme che. tethI tAruM A duHkha lAMbo kALa nahi rahe, mATe udvega na kara, mAtra parISaha-upasargothI utpanna karAyelA duHkhane jovAthI utsuktA karIne vratatyAgarUpa vyAkuLatAne na kara. [217] bhAvanAnA upasaMhArane kahe cheiy bhAvaMto sammaM, khaMto daMto jiiMdio houM / hatthivva aMkuseNaM, maggammi Thavesu niyacittaM // 218 // A pramANe samabhAvanA bhAvato tuM kSAtta, dAtta ane jitendriya thaIne aMkuzathI hAthInI jema svacittane mArgamAM rAkha=sthira kara. vizeSArtha- kSAMta=upasarga karanAra vagere upara upazama karavA dvArA kSAMta banavuM. ahaMkArano tyAga karavA dvArA dAMta banavuM. indriyo upara vijaya karavA dvArA jitendriya banavuM. mArga eTale vratanuM pAlana karavAnA zubha adhyavasAya. [118] mAtra veSa na mUke to mana zubha adhyavasAyamAM varta ke azubha adhyavasAyamAM varte enI ciMtA karavAthI zuM? (arthAt mAtra sAdhuveSa na mUkavo, sAdhuveSa hoya pachI mana zubha adhyavasAyamAM che ke azubha adhyavasAyamAM che enI ciMtA na karavI.) AvA praznano uttara kahe che jamhA na kajjasiddhI, jIvANa maNammi aTThie ThANe / etthaM puNa AharaNaM, pasannacaMdAiNo bhaNiyA // 219 // (mana zubha adhyavasAyamAM sthira rahevuM joie.) kAraNa ke jIvonuM mana (zubhaadhyavasAyarU5) sthAnamAM sthira na hoya to kAryanI siddhi thatI nathI. A viSayamAM prasannacaMdrarAjarSi AdinAM dRSTAMta kahyAM che. vizeSArtha- Adi zabdathI zAstramAM kahelAM bIjAM paNa dRSTAMto jANavA. prasannacaMdraRSinuM kathAnaka Avazyaka sUtra AdimAM ghaNuM prasiddha che. Ama chatAM sthAna zUnya na rahe e mATe kaMika kahevAya che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhaadhyavasAyamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) prisannacaMdraRSinuM dRSTAMta-415 prasannacaMdraRSinuM dRSTAMta potanapura nAmanuM nagara che, ke jyAM jANe ke zrutarUpalakSmI vase che ema jANIne samudra mokalyA hoya tema zreSTharatnanA samUho dekhAya che. temAM baMdhurUpa kumudo mATe caMdrasamAna somacaMdra nAmano rAjA hato. tenI dhAriNI nAmanI rANI hatI. jharUkhAmAM beThelA rAjAnA kezone samAratI rANI palitane joIne rAjAne kahe che: he deva! dUta Avyo che. saMbhrAnta thayelo rAjA najara kare che. tethI devIe hasIne kahyuM: 'tame kahezo ke mane na kahyuM, A huM AvI gai chuM, ethI dharma kara,' ema kahevA mATe vRddhAvasthAe dUtanA jevo palita mokalyo che. rAjAe vicAryuM. A nakkI che ke A dUta vRddhAvasthArUpa rAkSasIno che. vRddhAvasthArUpa rAkSasI paNa maraNanI dhADanuM mukha ja che. te parAbhava nathI ke je parAbhavane vRddhAvasthAthI pakaDAyelA jIvo pAmatA nathI. dharma-artha-kAmathI rahita jIvo jIvatA paNa marelA ja che. AthI ja amArA pUrva puruSoe svamastakamAM palitane joyA pahelAM ja vratagrahaNa karyuM hatuM. sattvahIna mAro ATalo kALa ema ja gayo, ane potAno palita joyo. mAro putra prasannacaMdra Aje paNa hajI paNa bALaka che. tethI huM zuM karuM? ityAdi vicAratA ane ati ghaNA viSAdathI vyAkula manavALA enI AMkhomAMthI AMsu gaLavA lAgyA. tethI rANIe uttarIya vastranA cheDAthI AMsuone lUchIne kahyuM: he deva! jo tamane vRddhAvasthAthI lajjA Ave che to huM A rahasya koIne nahi kahuM. pachI rAjAe kahyuM: he devI! je manuSyona je bhAvo nizcita che temAM lajjA zI? tuccha evA mArI lajjAnuM mahAna kAraNa e che ke potAnA pUrvapuruSanA nirmala mArge huM gayo nathI. tethI prasannacaMdra jyAM sudhI prajAnuM pAlana karavA samartha thAya tyAM sudhI tuM enuM pAlana kara. huM to dIkSA svIkAruM chuM. rANIe rAjAne kahyuM: cAMdanI zuM caMdra vinA paNa rahe? sUryanI prabhA sUryathI judI kyAMya koie joI che? tethI putranuM prayojana nathI. tamane je anumata che te mAre paNa karavuM joie. A pramANe rANInA Agrahane jANIne, putrane rAjya upara sthApIne, rAjA dhAriNInI sAthe tApasa dIkSAno svIkAra kare che. te vakhate rANIne thoDA divasano garbha hato. tethI samaye putra thayo. putrane janma ApyA bAda te marIne jyotiSka devomAM devarUpe utpanna thaI. vananI bheMsanuM rUpa karIne snehathI kumAranA mukhamAM dUdha nAkhe che. A pramANe kumAra vRddhine pAmyo. tenuM zarIra valkalathI (=vRkSanI chAlathI) DhAMkavAmAM AvyuM hatuM mATe tenuM valkalacIri evuM nAma paDyuM. (cIra=vastrano TukaDo valkala e ja jenuM cIra che te valkalacIri.) 1. kumuda=caMdravikAsI kamaLa. 2. palita=sapheda vALa. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416-caramazuddhikAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [zubhaadhyavasAyamAM keTalAka varSo bAda prasannacaMdrarAjA valkalacIrine pitAthI guptapaNe ja anya dvArA potAnI pAse laI Avyo, ane yuvarAjapade sthApyo. pachI A vigata potAnA pitAne kahevaDAvI. valkalacIrinA snehathI somacaMdra tApasa te rIte raDyo ke jethI AMkhomAM 'nIlI roga thayo. have ekavAra bhara yuvAnimAM vartI rahyo hato tyAre pitAne yAda karato valkalacIri baMdhunI sAthe AzramamAM gayo. pachI prasannacaMdra ane valkalacIrie somacaMdramunine praNAma karyA tyAre pitAnI AMkhomAMthI harSanA AMsurUpa jaLa vahevA mAMDyuM enAthI pitAno nIlIroga dUra thayo. A tarapha pitA prasannacaMdranI pAse kuzaLa vagere pUchI rahyA hatA tyAre valkalacIri kutUhalathI svayaM rAkhelA valkalavastrone (=vRkSanI chAlanA vastrone) tyAM jaIne choDe che, ane vastronI upara caDhI gayelI dhULanuM pramArjana kare che. tethI pUrve paNa kayAMka meM A pramANe vastra pramArjanA karI che ema vicAratA tene jAtismaraNazAna thayuM. jAtismaraNa jJAnathI pUrve pALelI jinadIkSAne ane anubhavelA vaimAnika devapaNAne yAda kare che. (rapa) have vairAgyane pAmelo te vicAre che ke, te jIva! devalokamAM pAMca prakAranA ghaNA bhogone bhogavIne paNa tuM tRpta thayo nathI to hamaNAM kevaLa viDaMbanAthI yukta ane tuccha bhogothI kevI rIte tRpta thaiza? AthI te ja jinadIkSA (levI) yogya che. A pramANe saMvegakramathI tene cAritra bhAvathI pariNamyuM, arthAt bhAvathI te cAritranA pariNAmavALo thayo. kSapakazreNi karI, ane kevalajJAna utpanna thayuM. have pitA, baMdhu ane lokane uttama dezanA Ape che. pachI vairAgyane pAmelo prasannacaMdra potAnA ghare gayo. valkalacIri pitAne zrI vIranAthanI pAse laI jAya che. pitA tyAM dIkSA le che. valkalacIri siddha thayA. kyAreka bhagavAna vIranAtha potanapuramAM padhAryA. valkalacIrinA vacanothI vairAgyane pAmelA prasannacaMdrarAjAne mahAvIra bhagavAna dezanAthI dIkSA levA mATe utsAhita kare che. tethI prasannacaMdrarAjA bAla paNa putrane rAjyapada upara sthApIne dIkSA le che. ane ugra tapazcaryA kare che. krame karIne te gItArtha thayA. ekavAra te muni zrI vIrajinanI sAthe rAjagRha nagaramAM padhAryA. samavasaraNanI bAjumAM eka ja paga upara UbhA rahIne, sUrya tarapha mukha rAkhIne, be hAtha UMcA karIne, kAussagnamAM rahe che. prabhujIne vaMdana karavA mATe AvatA zreNikarAjAnA sainyanA mokhare rahelA sumukha nAmanA eka puruSe kahyuM. A muni dhanya che ke jenuM AvuM dhyAna che. eNe mokSa ke svargane hAthamAM nathI karyo evuM nathI. arthAt hAthamAM karyo che. pachI bIjA durmukha nAmanA puruSe kahyuM tuM A na kahe. 1. jenAthI mANasa AMkhothI joi na zake tevo AMkhano roga. 2. Azramapada eTale Azrama. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasannacaMdraRSinuM dRSTAMta] upadezamAlA (puSpamAlA) [caraNazuddhi dvAra-417 kAraNa ke A prasannacaMdra te che ke jeNe bAla paNa putrane nAtha rahita choDI dIdho che. tathA aMtaHpurane vyabhicArI puruSo jaI zake tevuM karI dIdhuM che. hamaNAM teno putra dadhivAhana vagere rAjAothI ane maMtrIothI rAjyathI bhraSTa karAya che. tethI A jovA, lAyaka nathI. A sAMbhaLI rAjarSi Avezane AdhIna banI gayA. jANe sAme ja rahelA hoya tema maMtrIone kahe che- he kRtanazakharo! te pramANe lAlita karAyA hovA chatAM ane sanmAnita karAyA hovA chatAM hamaNAM AvI pravRtti karo cho. tethI hamaNAM tamane bodhapATha ApuM chuM. sajja thaI jAo. he rAjAo! tame paNa taiyAra thaI jAo. A pramANe kahIne yuddha karavA lAgyA. tethI potAnA manamAM subhaTa-hAthI-azvono vinAza karI rahyA che. bahArathI zubhadhyAnano AkAra joine zreNikarAjAnuM mana tuSTa thayuM. temanA caraNomAM paDelA zreNikarAjA temanA guNasamUhanI prazaMsA kare che. raudradhyAnanA kAraNe zreNike vaMdana karyuM che te teNe na jANyuM. pachI pUrvathI adhika harSa pAmelA rAjAe bhagavAnanI pAse jaIne pUchyuM: he nAtha! zubhadhyAnamAM lIna prasannacaMdrarAjarSinA caraNakamalomAM jyAre huM namyo tyAre jo te kALa kare to kyAM jAya? jine kahyuM: sAtamI pRthvImAM jAya. tethI rAjAe vicAryuM. jyAM te dhyAna? ane kyAM nArakapaNuM. tethI mArA vaDe A barobara saMbhaLAyuM nathI. AthI vismayathI prerAyelA zreNikarAjAe thoDo vilaMba karIne zrI vIra jinavarane pharI pUchyuM: he nAtha! prasannacaMdra rAjarSi hamaNAM kALadharma pAme to kyAM jAya? bhagavAne kahyuM hamaNAM te sarvArthasiddha vimAnamAM javAne yogya che. tethI vismaya pAmelA rAjAe kahyuM: he nAtha! pUrve meM temanuM narakagamana kema sAMbhaLyuM? hamaNAM to Apa ja tenA devapaNAne kaho cho. have zatruonI sAthe yuddha karatA prasannacaMdra rAjarSine durmukhanA vacanathI kevI rIte cittamAM raudradhyAna pravanyuM te rIte zreNikane kahe che. (50) tame ahIM AvyA tyAre mAnasika vicAraNAthI ja sarva zastrasamUha pUrNa thaI jatAM teNe vicAryuM. A zatrune svamuguTathI haNuM. pachI teNe hAthathI mastakano sparza karyo to mastaka kezarahita jANyuM. have viveka pAmIne te potAnI niMdA kare che- he jIva! amRtasama phalavALA vRkSa upara caDIne have viSavRkSa upara kema caDyo? he mUDha! zatru-baMdhu bhAvothI anaMtavAra saMyoga-viyoga thavAnA svabhAvavALA jIvalokamAM tuM kono pitA che? ane koNa tAro putra che? he jIva! putra-baMdhu(Adi)nA duHkharUpa dAvAnalathI baLelo tuM e dAvAnalamAMthI koIpaNa rIte nIkaLyo ane jinavacanarUpa amRtanA samudramAM paDyo. tethI te mUDha! neharUpapAzathI baMdhAyela tuM svamatithI kalpita nirarthaka jaMjALane vaza banIne pharI paNa tyAM ja paDavAne kema icche che? tethI putra-svajanavarganI ciMtAnuM utkRSTa sAdhana evA snehane dUrathI choDIne, ane nirarthaka jaMjALano tyAga karIne, svastha banIne, saMyamane Acara. he rAjana! A pramANe zuddha adhyavasAyanI zreNinA zikhara upara caDhatA te muni Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418- caramazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mAtraveSathI AtmakalyANa na thAya pharI paNa sarvArthasiddha vimAnane yogya thayA. zrI mahAvIra svAmI A pramANe jeTalAmAM kahe che teTalAmAM prasannacaMdrarAjarSine kevalajJAna utpanna thayuM. devasamudAye tyAM kevalajJAnano mahimA karyo. tethI A zuM? ema rAjA pUche che ane bhagavAna tenI utkRSTazuddhine kahe che. tethI vismaya pAmelo rAjA vicAre che- A vacana satya che ke, jinoe vyApAromAM mananA vyApArane mahAna kahyo che, ke je sAtamI narakamAM laI jAya che, athavA te ja mokSamAM laI jAya che. [19] A pramANe prasannacaMdrarAjarSinuM kathAnaka pUrNa thayuM. tethI veSa hovA chatAM manonigraha na hoya to sAtamI narakane yogya karmo grahaNa karAya che. AthI mAtra veSathI saMtoSavALA na banavuM, kiMtu mananI samAdhimAM prayatna karavo joie. sUtrakAra A ja kahe che- aharagaipaTThiyANaM, kiliTThacittANa niyaDibahulANaM / siratuMDamuMDaNeNaM, na vesametteNa sAhAro // 220 // adhogatimAM javAvALA, kliSTracittavALA ane ghaNI mAyAvALAono mastaka-mukhanuM muMDana karIne mAtra veSa dhAraNa karavAthI upakAra ( svopakAra-AtmakalyANa) thato nathI. [20] vaLI- velaMbagAiesuvi, dIsai liMgaM na kajjasaMsiddhI / pattAiM ca bhavohe , aNaMtaso davvaliMgAiM // 221 // vidUSako AdimAM paNa sAdhuveSa dekhAya che, paNa kAryasiddhi thatI nathI. bhavasamUhamAM anaMtavAra dravyaliMgo prApta karyA che. vizeSArtha- vidUSakomAM ( nATaka karanArAomAM) paNa sAdhuveSane grahaNa karavAnI avasthAmAM muhapatti-rajoharaNa vagere sAdhuveSa dekhAya che. teo vidUSaka hovAnA kAraNe ja bhAvazUnya hovAthI temanI mokSaprApti Adi koI kAryanI siddhi thatI nathI. Adi zabdathI kASThamAM karelA citra AdimAM rahelA sAdhunuM grahaNa karavuM. tethI bhAvarahita veSa apramANa che. vaLI- jo mAtra veSa paNa kAryasAdhaka hoya to ATalA kALa sudhI saMsAramAM rahevAnuM ja na thAya. kAraNa ke anAdi bhavapravAhamAM bhamatA pratyeka saghaLAya jIvoe kyAMka AjIvikA mATe, kyAMka koInA dabANathI, kayAMka AjIvikA ane dabANa e baMne kAraNathI, kyAMka devaloka vagerenA bhogonI AkAMkSAthI, kyAMka kIrti Adi mATe mAtra veSasvIkArarUpa dravyaliMgo anaMtA prApta karyA che. kAraNa ke dravyathI ke bhAvathI jinapraNIta Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anaMtavAra raiveyakomAM utpatti-419 liMgane grahaNa karyA vinA raiveyakomAM utpattino zAstramAM niSedha che. saghaLAya jIvo pUrve anaMtavAra raiveyakomAM devapaNe utpanna thayA che. prajJaptimAM kahyuM che ke he bhagavan! sarva jIvo uparano grevayakomAM devapaNe, devIpaNe, Asana, zayana, staMbha, pAtra, bhAjana ane upakaraNapaNe pUrve utpanna thayA che? he gautama! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che, 'devIpaNe utpanna thayA nathI." AnAthI jaNAya che ke pUrve pratyeka sarva jIvoe dravyaliMgo anaMtavAra prApta karyA che. kAraNa ke te vinA raiveyakomAM (devarUpe) utpatti ghaTI zake nahi. prApta karelAM paNa te dravyaliMgothI mokSarUpa kArya jarA paNa siddha na thayuM. bhAvaliMga to sarvathA prApta karyuM nathI, ekeya vAra prApta karyuM nathI. anyathA (=bhAvaliMga ekavAra paNa prApta karyuM hoya to) anaMtapudgalaparAvarta jeTalI bhavasthiti na ghaTI zake. tethI mAnasika zubhapariNAmarUpa bhAvamAM ja prayatna karavo joie. [21] A ja viSayane kahe chetmhaa pariNAmo cciya, sAhai kajaM viNicchao esa / vavahAranayamaeNaM, liMgaggahaNaMpi niddiDheM // 222 // tethI. pariNAma ja kAryane sAdhe che. A nizcayanaya che=nizcayanayano mata che. vyavahAranayanA matathI liMgane grahaNa karavAnuM paNa kahyuM che. vizeSArthapUrvapakSa jo pariNAma ja kAryane sAdhe che to liMganuM sAdhuveSanuM) grahaNa nirarthaka thayuM. uttarapakSa- liMgagrahaNa nirarthaka nathI. kAraNa ke veSa dharmanuM rakSaNa kare che. jo veSano tyAga karavAmAM Ave to pachInA kALamAM akAryanI pravRtti jovAmAM Ave che. veSa hoya to akArya karavAnuM mana thatAM "huM dIkSita thayelo chuM" ema zaMkA pAme che, ane huM dIkSita thayo chuM ema mAnIne akArya karatAM aTake che. jema rAjA (daMDadvArA) dezane dezanA lokone akArya karatAM roke che, tema veSa akAryAcaraNa karatAM roke che." ityAdi kAraNane pragaTa karavAmAM tatpara vyavahAranayanA mate liMga grahaNa karavAnuM paNa jinezvara bhagavaMtoe batAveluM che ema gAthArtha che. [222] 1, nava raiveyakanA nIcenA traNa, vacalA traNa ane uparanA traNa ema traNa vibhAga che. AthI ahIM 'uparanA" zabdathI uparanA traNa raiveyako samajavA. 2. AnAthI e nizcita thAya che ke devalokamAM A badhI vastuo sacitta hoya. 3. raiveyakomAM devI na hoya mATe devIpaNe utpanna thayA nathI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420- caraNazuddhi dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [nizcaya-vyavahAranizcayamAM ja yatna karavo joie, vyavahArathI zuM? evA pUrvapakSano uttarapakSa kahe che- jai jiNamayaM pavajaha, tA mA vavahAranicchae muaha / vavahAranaucchee, titthuccheo jao bhaNio // 223 // jo tame jinamatane svIkAro cho to vyavahAra ane nizcaya e bemAMthI ekeya ne na choDo. kAraNa ke vyavahArano uccheda thavAthI tIrthano avazya uccheda thAya. vizeSArtha- vyavahArano uccheda thAya eTale vyavahAranayane saMmata liMgagrahaNa, jinapratimA, caityanirmANa, pratibhAvaMdana-pUjana vagere saghaLAMya anuSThAna karavA yogya na thAya. tethI tIrthano (zAsanano) vinAza thAya e suprasiddha ja che. [223] nizcayanaya ja balavAna che, vyavahAranaya nahi, evI AzaMkA karIne kahe chevvhaaro'vi hu balavaM, jaM vaMdai kevalIvi chaumatthaM / AhAkammaM bhuMjai, suyavavahAraM pamANaMto // 224 // vyavahAra paNa balavAna che. kAraNa ke mRtarU5 vyavahAranayane prAmANika karatA kevalI paNa chabasthane vaMdana kare che ane AdhArmika AhAranuM bhojana kare che. vizeSArtha- kevaLa nizcaya ja balavAna che evuM nathI, kiMtu vyavahAra paNa svaviSayamAM balavAna ja che. jo ke nizcayathI vinayathI sAdhya kArya siddha thaI gayuM hovAthI kevalI koinoya vaMdana vagere vinaya kare nahi. to paNa vyavahAranayane pramANa karavA mATe kare che. AthI ja kevalajJAnI paNa ziSya jyAM sudhI pote kevalI tarIke prasiddha na bane tyAM sudhI chadmasthaguru vagerene vaMdana kare che ane zrutarUpa vyavahAranayane pramANa karatA kevalI nahi vAparavA yogya AdhAkarmika paNa AhAra vApare che. anyathA zruta apramANa kareluM thAya. zruta apramANa karavA yogya nathI. kAraNa ke saghaLoya vyavahAra prAyaH zrutathI pravarte che. tethI vyavahAranaya paNa balavAna ja che. kema ke kevalIe paNa tenuM samarthana karyuM che. [24] tethI A nizcita thayuM ke nizcaya-vyavahAranI zuddhithI saMyamamAM ja manane sthira karavuM joIe. parISaha vagerethI duHkhI karAyelA paNa sAdhuoe gRhavAsa vagereno abhilASa na karavo joIe. to pachI ame gRhasthapaNAne svIkAryA vinA ja lIdhelA ja sAdhuveSathI saMyamane zithila karIne jinapUjA vagere karIe. A rIte paNa ame sugati sAdhIzuM. tIrthakarane udezIne (tIrthaMkarabhaktine lakSamAM rAkhIne) A pramANe karavAmAM saMyamanuM zithilIkaraNa ( zithila karavuM e) paNa doSa mATe na thAya. AvI AzaMkA karIne sUtrakAra kahe che Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [sAdhune jinapUjAno niSedha-421 titthayaruheseNa'vi, siDhilija na saMjamaM sugaimUlaM / titthayareNavi jamhA, samayammi imaM viNiddiDheM // 225 // tIrthakarane udezIne paNa pUjAdi AraMbhanI pravRttithI sugatinuM mukhya kAraNa evA saMyamane sAdhu zithila na kare. kAraNa ke jemanA mATe tuM puSpasaMghaTTana vagere AraMbha karavAnI icchA kare che te tIrthakare paNa siddhAMtamAM A (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. [225] tIrthakare je kahyuM che tene ja kahe checeiykulgnnsNghe, AyariyANaM ca pavayaNasue ya / savvesuvi teNa kayaM, tavasaMjamamujamaMteNa // 226 // tapa-saMyamamAM udyama karatA sAdhue caitya, kula, gaNa, saMgha, AcArya, pravacana ane zruta e badhAyanuM (karavA jevuM) karyuM che. vizeSArtha- caitya=jinamaMdira. kula=vidyAdharakula vagere. gaNa-kulano samudAya. saMgha sAdhu vagere. AcArya prasiddha che. pravacana=sUtra ane artha e ubhayasvarUpa sakaLa dvAdazAMgI. zruta=kevaLa sUtra. cAritrAvaraNIyakarmanA kSayopazamano abhAva hovAthI saMyama pALavAne asamartha gRhastho paNa caityanirmANa vagere karIne kuzala anubaMdhanI paraMparAthI saMyamane pAme che. tenAthI mokSane sAdhe che. je sAdhuthI muktinuM kAraNa evuM saMyama paNa prApta karAyuM che tenAthI caityanirmANapUjA vagere karAyeluM ja jANavuM. kAraNa ke tenuM phala (=saMyama) siddha thaI gayuM che. vaLI bIjuM- saMyamavAnanuM vacana upAdeya hoya che, ane saMyamIne guNa-doSanuM jJAna hoya che. ityAdi kAraNothI (saMyamane zithila karIne caityanirmANa vagere kare enA karatAM) dezanAdi dvArA caitya-kula-gaNa AdinA ghaNAM suMdara kAryo kare. tethI saMyama samasta vastuone siddha karanAra hovAthI saMyamamAM ja prayatna karavo joie, bIjAmAM nahi. [226] have jo koI ame kahe ke, cAritrapAlanathI jinamaMdira karAvavuM vagere ghaNA lAbhavALuM che, to A viSe sUtrakAra kahe che savvarayaNAmaehi, vihUsiyaM jiNaharehiM mahivalayaM / jo kArija samaggaM, tao'vi caraNaM mahiDDIyaM // 227 // je sarvaratnamaya jinamaMdirothI saMpUrNa pRthvIvalayane vibhUSita karAve tenAthI paNa cAritra ghaNA lAbhavALuM che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) drivyastavathI bhAvastava mahAna vizeSArtha- dareka gAmamAM ane dareka nagaramAM jinamaMdira banAvIne saMpUrNa paNa pRthvItalane jinamaMdirothI je vibhUSita karAve, tenAthI paNa, eTale ke mAtra eka jinamaMdira karanAra vagerenA kAryanI vAta dUra rahI, kiMtu yathokta (dareka gAmamAM ane dareka nagaramAM) jinamaMdira karanAranA kAryathI paNa, cAritrapAlana ghaNA lAbhavALuM che. kAraNa ke AgamamAM sarvotkRSTaguNavALA paNa zrAvakathI cAritrI anaMtaguNa vizuddha guNavALo kahevAya che. AthI ja jemaNe sarvaratnamaya jinamaMdira vagere karAvyuM che tevA paNa bharata cakravartI vagere te ja divase dIkSita banelA paNa cAritrIne bhaktithI paMcAMga praNipAta kare che. [227] have dravyastavathI bhAvastava ja atizaya mahAna che e ja viSayane AgamapAThathI ja samarthana karatA sUtrakAra kahe che davvatthayA ya bhAvatthao ya bahuguNatti buddhi siyA / aniuNamaivayaNamiNaM, chajjIvahiyaM jiNA biMti // 228 // chajjIvakAyasaMjama, davvae so virujjhaI kasiNo / to kasiNasaMjamaviU, pupphAIyaM na icchaMti // 229 // bhAvastavathI dravyastava ghaNA lAbhavALu che evI koinI buddhi thAya to A anipuNa mativALAnuM vacana che, jino to cha javanikAyanA hitane ja muktinuM kAraNa kahe che. cha javanikAyanuM hitarUpa te saMyama dravyastavamAM saMpUrNa ghaTI zakatuM nathI. tethI saMpUrNa saMyamanI pradhAnatAvALA sAdhuo puSpa vagerene icchatA nathI. vizeSArtha- ahIM dravya zabdano artha gauNa athavA kAraNa che. tethI dravyastavano artha A pramANe thAya. dravyarUpaneegauNatAne pAmelo stava te dravyastava. athavA dravyarUpa= bhAvastavanuM kAraNabhUta stava te dravyastava. tethI guNavAne jinamaMdira banAvavuM, puSpa-gaMdhadhUpa AdithI pUjA karavI vagere dvArA Adara-satkAra karavo te dravyastava. bhAvathI= paramArthathI stava te bhAvastava. guNavAnonA ja sadguNonuM kIrtana, aMtaraMga prIti, sArI rIte temanI AjJAnuM pAlana ityAdithI pUjana karavuM te bhAvastava. gAthAmAM AvelA be ca zabdo dravyastavanA adhikArIe dravyastava ane bhAvastavanA adhikArIe bhAvastava karavo joie ema viSayanuM niyatapaNuM kare che. A bemAM parasparanI apekSAthI dravyastava ghaNA lAbhavALuM che ema koIne buddhi thAya, te A pramANe- dravyastava karavAmAM dhananA tyAgathI zubha ja adhyavasAya thAya, tIrthanI unnati karavAnuM thAya, karAtA dravyastavane joine bIjAo paNa pratibodha pAme, ityAdi sva Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMyamanA 17 prakAra-423 parane anugraha thAya. A badhuM ayukta che. kAraNa ke dravyastava bahuguNavALuM che evuM vacana anipuNa mativALAnuM che. zAthI? te kahe che- kAraNa ke pRthvIkAya vagere cha jIvonuM je kaMI paNa hita che te ja muktinuM pradhAna kAraNa che, ema jino kahe che. cha javanikAyanuM hita saMyama che. te saMyama A pramANe che-"pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beindriya, teindriya, caurindriya ane paMceMdriya e dareka jIvonA mana-vacana-kAyAthI saMraMbha-samAraMbhaAraMbha karavA nahi, karAvavA nahi, tathA anumodavA nahi. ema nava prakAranA jIvonA saMraMbhAdi na karavA te saMyamanA nava prakAro. tathA duHSamA vagere kALanA doSathI tathAvidha buddhinI, AyuSyanI, zraddhAnI, saMveganI, udyamanI ane baLanI, vagerenI hAnivALA vartamAna kALanA ziSyonA upakAra mATe, saMyamamAM upakAraka pustako vagere ajIva padArthone tenuM pratilekhana, pramArjana karavApUrvaka jayaNAthI rAkhavA te 10- ajIvasaMyama samajavo. "prekSA' eTale bIja, vanaspati ke trasajIvanA saMsarga vinAnA niravadya sthAne "netrothI joIne suvuM, besavuM, ubhA rahevuM, ke cAlavuM, vagere 11- prekSAsaMyama samajavo. pApavyApAra karatA gRhasthanI upekSA karavI, arthAt amuka ghara-gAma vagerenI saMbhALa khyAlapUrvaka karo' ityAdi upadeza nahi karavo te 12upekSAsaMyama jANavo. athavA prekSA-upekSAno bIjo artha saMyamamAM anAdara karatA sAdhuone te te saMyamanAM kAryomAM joDavA te "prekSAsaMyama ane nirdhvasa pariNAmI pAsatthA vagere saMyamanI virAdhanA kare tenI upekSA karavI te "upekSAsaMyama ema karavo. netrothI joelI paNa bhUminuM ke vastra-pAtrAdinuM rajoharaNa vagerethI pramArjana karIne te vAparavAM, arthAt sutAM, besatAM, letAM, mUkatAM, vAraMvAra pramArjana karavuM, kALI bhUmivALA vagere pradezamAMthI sapheda bhUmivALA vagere pradezamAM praveza karatAM gRhasthAdi joI zake tema na hoya tyAre sacitta-acitta ke mizrarajathI kharaDAelA paga vagerenuM pramArjana karavuM ane gRhastho vagere joI zake tyAre pramArjana nahi karavuM, te 13- pramArjanA saMyama. vaDInIti, laghunIti(spaMDila-mAtru), zleSma, kapha vagerene tathA jIvasaMsakta, doSavALAM ke anupakArI (vadhI paDelAM) AhAra pANI vagerene jatu rahita acittasthAne vidhipUrvaka paraThavavAM (tajavAM) te 14- pariSThApanA saMyama samajavo. droha, irSyA, abhimAna, vagere duSTa bhAvothI manane 1. saMkappo saMraMbho, paritAvakaro bhave samAraMbho / AraMbho uddavao, suddhanayANaM tu (ca) savvesiM // 1060 // (pravacanasAro0) bhAvArtha- mAravAno (hiMsAno) saMkalpa karavo te saMraMbha, pIDA upajAvavI te samAraMbha, ane prANono viyoga karavo te AraMbha, e hiMsAnA saMraMbhAdi traNe ya prakAro sarva zuddha nayone (athavA "a'kArano prakSepa karavAthI sarva azuddha eTale naigama, saMgraha ane vyavahAra nayane paNa) mAnya che. u. 4 bhA.2 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [zrAvakone dravyastava yukta che rokavuM ane dharmadhyAnAdi zubhabhAvamAM joDavuM te 15-manasaMyama. hiMsaka kaThora vagere vacana nahi bolavuM ane zubha (hitakArI, satya, madhura) vacana bolavuM te 16-vacanasaMyama. javuM-AvavuM vagere Avazyaka kartavyomAM kAyAnI pravRtti upayogapUrvaka karavI te 17-kAyasaMyama che. jo A ja jIvonuM hita che to dravyastavamAM paNa te thaze evI AzaMkA karIne sUtrakAra kahe che- dravyastava karavAmAM saMyama saMpUrNa ghaTI zakato nathI. kAraNa ke puSpasaMghaTTana AdithI AraMbha thAya che. hA, dezaviratirUpa asaMpUrNa saMyama to gRhasthone thAya paNa. tethI saMpUrNa saMyamanI pradhAnatAvALA sAdhuo puSpa vagere AraMbhathI sAdhI zakAya tevA dravyastavane icchatA nathI. dravyastavamAM zraddhAthI parAnugraha kahyo te paNa bhAvastavamAM atizaya aparimita jANavo. vaLI bIjuM- dhanano tyAga karavA chatAM kIrti vagere kAraNathI pravRtta thayelA kliSTa cittavALAone zubhaadhyavasAya na paNa saMbhave, saMbhave to paNa bhAvarUpa hovAthI e bhAvastava ja che, ane te ja pradhAna che. kAraNa ke mumukSuonI pravRtti bhAvastava mATe ja che. vistArathI sayuM. [228-229]. jo ema che to koie paNa A dravyastava na karavo joIe evI AzaMkA karIne kahe che akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNe, davvathae kUvadiTuMto // 230 // dezaviratirUpa asaMpUrNa saMyamane pravartAvanArA viratAvirata zrAvakone dravyastava yukta ja che. kAraNa ke dravyastava saMsArane alpa karavAnuM kAraNa che. A viSe kUvAnuM dRSTAMta che. vizeSArtha- prazna- je svabhAvathI ja AraMbharUpa hovAthI suMdara nathI, te zrAvakone paNa kevI rIte yukta hoya? uttara- dravyastava karavAmAM tIrthakaroe kUvAnuM dRSTAMta kahyuM che. te A pramANemArgamAM cAlavA AdinA kAraNe thayela parizrama ane garamIthI thayela tarasa vagerene dUra karavA mATe keTalAka mANaso kUvo khode che. kUvo khodatAM temanA tRSNAzrama vagere doSo pUrva karatAM adhika vadhe che. pachI kUvo khodAI jatAM zIta ane ghaNA pANInA samUhane meLavIne temanA ane anyanA ghaNo kAdava ane ghaNA kALathI thayela tRSA vagere badhAya doSo nAza pAme che. e ja pramANe dravyastava karavAmAM jo ke asaMyama thAya che, to paNa karAvelA jinamaMdira vagerene joIne temano ane bIjAono koika te nirmala pariNAma thAya ke je nirmala pariNAma ghaNA bhavomAM upArjana karelAM pApone ane dravyastavathI karelAM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJAthI pratiSiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jJAnAdinI vRddhi karanArA AlaMbano-425 pApone nAza kare che, tathA zuddha karIne parama zAMtine (ke mokSane) utpanna kare che. tethI jemanA gharamAM sadA catuSpada ane dvipada prANIo mATe khetI vagere AraMbha pravarte che, te zrAvakone ghaNA lAbhanuM kAraNa hovAnA kAraNe dravyastava saMbaMdhI AraMbha karavo te yukta che. paNa AraMbhathI rahita hovAthI, bhAvastavano lAbha thayo hovAthI ane tIrthakaroe niSedha karyo hovAthI munione dravyastava yukta nathI. svamatikalpita badhuM saMsAranuM kAra--chuM. prAsaMgika varNana ATaluM basa che. [30] upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe cheto ANAbajjhekheM, avisuddhAlaMbaNesu na ramejjA / nANAivuDDijaNayaM, taM puNa gejhaM jiNANAe // 231 tethI AjJAbAhya avizuddha AlaMbanomAM na rame, je jJAnAdinI vRddhi yate jinAjJAthI grahaNa karavuM. vizeSArtha- tethI sAdhu svamatithI kalpelA jinamaMdira karAvavuM, pUjA karavI ityAdi AjJAbAhya evA azuddha AlaMbanomAM na rame zraddhAne na bAMdhe. A pramANe ATalA graMthathI utsargathI cAritra jene hoya tene batAvyuM. have apavAdathI cAritra jene hoya tene A cAritra batAvAya che. temAM je utsarganuM svarUpa sArvajJano viraDuM ghara'= "sAvadyayogothI virati e cAritra che" ityAdithI have pachI kahevAze te cAritra saMbaMdhI utsarga saMkSepathI (ahIM) batAvyo. have je apavAdanuM svarUpa have pachI kahevAze te ja apavAdano viSaya vibhAga (=kayA kayA kAraNe apavAda sevavo e) batAvavA mATe prAraMbha kare che. (zlokanA uttarArdhamAM) kahe che ke-jJAna-darzana-cAritra e TANe nI ke traNamAMthI koI ekanI vRddhinuM je janaka hoya tenuM AlaMbana jinAjJAthI jinazAsanamAM kahelI vidhithI grahaNa karavuM. [231] jJAnAdinI vRddhinuM janaka te AlaMbana karyuM che te kahe chekaahN achittiM aduvA ahIhaM, tavovihANeNa ya ujjamissaM / gacchaM va nIIi va sAraissaM, sAlaMbasevI samuvei mokkhaM // 232 // (1) avicchedane karIza, (2) athavA bhaNIza, (3) athavA tapovidhAnathI udyama karIza, (4) athavA gacchane sArIza, Avo sAlaMbanasevI mokSamAM jAya che. vizeSArtha- paDatA jIvone samyaka dhAraNa karavA mATe samartha hoya te vastu AlaMbana che. te AlaMbana ahIM prasaMgathI durgatimAM patanane aTakAvavA samartha evA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 jinAjJAthI pratiSiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [AlaMbananA be prakAra jJAnAdi kArya che. jJAnAdikAryarUpa AlaMbananI sAthe je varte te sAlaMbanasevI. Avo thayo chato kaMI paNa aneSaNIya vagere seve te sAlaMbanasevI. sAlaMbanasevI mokSamAM jAya che. te sAlaMbanasevI kevI rIte kahevAya che te kahe che- (1) mArA vinA tIrthanA ucchedanI Apatti Ave, huM tIrthanA avicchedana karIza, arthAt huM tIrthano viccheda nahi thavA dauM. (2) athavA jJAna-darzana-cAritranA sAdhaka sUtrone bhaNIza. (3) athavA pachIthI tIvratapa karavA vaDe udyama karIza. (4) athavA mArA vinA gacchamAM anucitapaNAno prasaMga Ave. huM gacchane siddhAMtamAM kahelI nItithI sArIza=sanmArgamAM pravartAvIza. ityAdi puSTa AlaMbanathI rogAdi Apattine pAmelo je sAdhu azubhamanathI nivRtta, gItArtha ane bIjA upAyathI ApattinA nAzane na joto aneSaNIyatA Adi doSathI duSTa paNa auSadha vagerene seve che, AvA prakArano sAlaMbanasevI te jinAjJAnuM ullaMghana na karavAthI mokSamAM jAya che. tethI yathokta tIrthano aviccheda vagere ja jJAnAdinI vRddhinuM janaka AlaMbana che, bIjuM nahi. te A pramANe"yatanA nahi karavAnI icchAvALA jIva mATe saMpUrNa loka nabaLA) AlaMbanothI bharelo che. yatanA nahi karavAnI icchAvALo jIva nityavAsa vagere je je (nabaLA) AlaMbanane jue che, te te AlaMbanane kare che=le che." A pramANe vistArathI sayuM. [232] zA mATe A pramANe rogAdi Apattine pAmelAe paNa jJAnAdinI vRddhinuM janaka AlaMbana zodhavuM joie? evA praznano uttara kahe che sAlaMbaNo paDato, appANaM duggamevi dhArei / iya sAlaMbaNasevA, dhArei jaI asaDhabhAvaM // 233 // sAlaMbana paDato jIva durgamasthAnamAM paNa paDatA potAne dhArI rAkhe che. e ja pramANe sAlaMbana sevA azaThabhAvavALA sAdhune dhArI rAkhe che. vizeSArtha- paDatA jIvo vaDe jeno Teko=Azraya levAya te AlaMbana. AlaMbana dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre che. temAM khADo vageremAM paDatA jIvo vaDe je dravyano Teko levAya te dravya AlaMbana. te dravya paNa puSTa ane apuSTa ema be prakAre che. temAM apuSTa eTale durbala. jema ke tRNa ane velaDI vagere. puSTa eTale daDha. jema ke kaThaNa velaDI vagere. bhAva AlaMbana paNa puSTa ane apuSTa ema be prakAre che. temAM puSTa pUrvokta tIrthano aviccheda vagere. zaThapaNAthI mAtra svamatithI kalpeluM apuSTa che. AlaMbananI sAthe je varte che te sAlaMbana. sAlaMbana jIva khADo vagere durgamasthAnamAM paNa paDatA potAne puSTa AlaMbananA TekAthI dhArI rAkhe che. e ja pramANe AlaMbanathI sAthe varte te sAlaMbana, arthAt puSTa AlaMbana. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJAthI pratiSiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kAlikasUrinuM dRSTAMta-427 prazna- sAlaMbana zabdano puSTAlaMbana artha kema karyo? uttara- mAtra potAnI matithI kalpala AlaMbanamAtra sarvatra vidyamAna che. AthI ahIM AlaMbana zabdathI koI svamatikalpita AlaMbana na pakaDI zake eTalA mATe sAlaMbana zabdano puSTAlaMbana artha karyo. sevA eTale pratiSiddhanuM AcaraNa. puSTAlaMbana rUpa je sevA te sAlaMbana sevA. sAlaMbana sevA saMsArarUpa khADAmAM paDatA mAyArahita sAdhune dhAraNa karI rAkhe che. A pramANe AlaMbanane zodhavAmAM A lAbha che. [233]. jo A pramANe che to tethI zuM? e praznanA uttarane kahe cheussggenn nisiddhaM, avavAyapayaM nisevae asaDho / appeNa bahuM icchai, visuddhamAlaMbaNo samaNo // 234 // apavAdanA rogaprApti Adi sthAnane pAmelo mAyArahita sAdhu utsargathI aneSaNIya paribhoga vagere jeno niSedha karyo che tenuM paNa sevana kare che. kAraNa ke vizuddha AlaMbanavALo A sAdhu alpasaMyamavyayathI ghaNA saMyamalAbhane icche che. vizeSArtha- utsarga eTale sAmAnyathI kahela vidhi. apavAda eTale vizeSathI kahela vidhi. vizuddha AlaMbana eTale mAyArahita AlaMbana. [34] pratiSiddhanuM sevana karato paNa A sAdhu doSano bhAgIdAra kema banato nathI evA praznano uttara kahe che paDisiddhapi kuNaMto, ANAe davvakhettakAlannU / sujjhai visuddhabhAvo, kAlayasUrivva jaM bhaNiyaM // 235 // dravya-kSetra-kALane jANanAra sAdhu AjJAthI pratiSiddhane paNa karato vizuddhabhAvavALo hovAthI kAlikasUrinI jema zuddha thAya che. kAraNa ke (AgamamAM nIce pramANe) kahyuM che. vizeSArtha akSarArtha pachI ja kahIzuM. bhAvArtha to kathAnakathI kahevAya che kAlikasUrinuM dRSTAMta dharAvAsa nAmanuM nagara che ke jyAM jANe kubere sthApita karyA hoya tema sarvabhayothI mukta dhananA DhagalAo dekhAya che. siMhanI jema zatrurUpI mahAhAthIothI dukhethI joI zakAya tevo vasiMharAjA te nagarInuM pAlana kare che. tenI surasuMdarI nAmanI rANI che. temano kAla nAmano putra che. te putra bAlyAvasthAthI ja guNavAna che. sudapakSanA caMdranI jema Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428- jinAjJAthI pratiSiddha karavAmAM upadezamAlA (puSpamAlA) [kAlikasUrinuM dRSTAMta te kalAnA prakArothI vizALa (=mahAna) banyo. tenI nAmathI ane guNothI sarasvatI bahena hatI. tenA cakSu Adi aMgonI upamA mATe kamaLa Adi vastuo mAtra bolavA mATe yojAtI hatI. kAraNa ke tenA eka eka aMganI ane saMpUrNa zarIranI zobhA anupama hatI. vadhAre kahevAthI zuM? devIothI paNa adhika tenuM rUpa zobhe che. saMsArarUpI aTavI rAga-dveSa rUpa agnithI baLelI che. temAM suciratravALA loko baLI rahyA che, arthAt temAM lokonuM sucaritra baLI rahyuM che. kAlakumAre saMsArarUpa aTavIne AvI jANIne pAMcaso rAjaputronI sAthe guNasuMdara nAmanA AcAryanI pAse rAga-dveSarUpa agnine zAMta karavA mATe pANInA pUra samAna jinazAsananI uttama dIkSA bharayauvanamAM lIdhI. tenI bahena paNa pratibodha pAmIne dIkSA grahaNa kare che, ane ugra tapa kare che. kAlakamuni thoDA ja divasomAM ghaNAM sUtro bhaNIne gItArtha thayA, ane aneka vidyA vagere atizayothI pUrNa thayA. sUripade birAjelA te kyAreka vihAra karatAM ujjainI nagarImAM AvyA. sarasvatI sAdhvI paNa tyAM koipaNa sthAnamAM AvI. zramaNIvRMda sAthe sthaMDilabhUmimAM gayelI tene ujjainInA gardabhilla nAmanA rAjAe joi. have saMkliSTa karmanA udayathI te A pramANe vicAre che- jeNe ratisukhano tyAga karyo che tevI A bALA paNa jo vrata kare che to jeno puruSArtha niSphaLa che evo kAmadeva Aje paNa kema jIve che? ityAdi vicAratA tenA mahAna vivekarUpa vRkSane kAmadeve bALI nAkhyo. tethI te sAdhvIne baLAtkAre laine aMtaHpuramAM nAkhe che. A vakhate sAdhvIjIe AMkhomAMthI vahetA AMsunA pravAhathI pRthvItalane siMcyuM. te jorathI pokAra kare che ane vilApa kare che. he baMdhu! he pravacananAtha! he munisiMha! he zrIkAlakasUri! A adhama rAjAthI haraNa karAtA mArA cAritradhananuM tame rakSaNa karo. tamArA sivAya mAruM koi zaraNa nathI. have kAlakasUri paNa koipaNa rIte A vRttAMtane jANIne rAjAnI pAse jAya che ane tene komalavANIthI kahe che- he rAjana! jevI rIte tArAgaNomAM caMdra ane devagaNomAM iMdra pramANa che te rIte lokamAM tame ja pramANa cho. tethI akArya kema karo cho? pramANabhUta puruSoe bIjAne paNa akAryathI rokavA joie. jo teo paNa A kArya kare to A satya thayuM ke, jyAM rAjA svayaM cora hoya ane purohita bhaMDArI (=bhaMDArano adhyakSa) hoya tyAM he nagarajano! vanamAM vaso. (kAraNa ke) zaraNathI bhaya utpanna thayo che. he rAjan! anya paNa parastrIono saMga duHkha lAvanAro ja che, paNa sAdhvIono saMga to mahA pAparUpa che. he rAjana! jo ghaNI rAjaputrIonA saMgamAM paNa tame saMtoSa pAmyA nathI, to vibhUSAno tyAga karanArI, baLAtkAre grahaNa karelI, dIna evI A mAtra sAdhvIjIthI tamane zo saMtoSa thAya? rAjAo RSionA dharmane vadhAre che, harI letA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJAthI pratiSiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kAlikasUrinuM dRSTAMta-429 nathI. saghaLAM tapovano rAjAthI rakSAyelAM saMbhaLAya che. tethI A badhuM vicArIne tame svayameva mArI bahenane choDI do. ityAdi yuktiyukta rAjAne AcArye kahyuM. chatAM mithyAjJAnavALo rAjA sAdhvIne koipaNa rIte mUkato nathI. tethI saMghe bhegA thaine rAjAne kahyuM: rAjAe saMghane paNa avajJAthI joyo. tethI sUri kopa pAmyA. (25) jo huM tatpara thaine jenAM mULiyAM pRthvImAM baMdhAyelAM che tevA A gardabhillanRparUpa vRkSane na ukheDuM to, jeo saMghanA zatru che, jeo pravacanano upaghAta karanArA che, jeo saMyamanA upaghAtamAM tatpara che, ane jeo temanI (=saMghanA zatru vagerenI) upekSA karanArA che, temanI gatimAM huM paNa jAuM. AcArye A (=rAjAne ukheDavAnI) pratijJA karI. pachI AcArya vicAre che ke A rAjA gardabhIvidyAthI mahAbalavAna che tethI upAyathI pakaDavo. A pramANe vicAryA pachI kapaTathI jANe pote gAMDA hoya tevo veza karIne nagaramAM A (=have kahevAze te) asaMbaddha pralApa karatA paribhramaNa kare che. jo gardabhillarAjA che to AnAthI (bIjuM) zreSTha zuM? jo 2maNIya aMtaHpura che to AnAthI (bIjuM) zreSTha zuM? athavA jo deza ramaNIya che to AnAthI (zreSTha) bIjuM zuM? athavA jo huM bhikSATana karuM chuM to AnAthI (zreSTha) bIjuM zuM? jo zUnyagharamAM zayana karuM chuM to AnAthI (bIjuM) zreSTha zuM? AcAryanuM ityAdi unmatta AcaraNa joine atyaMta duHkhI thayela ane bAla-vRddha sahita vyAkula thayela AkhuM nagara kahe che ke, A rAjAnuM patana cokkasa najIkamAM che, jethI munionA vratano bhaMga kare che, ane guNasamudra A AcAryano vratabhaMga kare che. AcAryanI unmattatAnuM kAraNa nirdaya ane pApI te ja che. atizaya saMkliSTa manavALo te munijanonA vacanane paNa koipaNa rIte gaNakArato nathI. A pramANe lokonA avarNavAdane ane AcAryane unmatta jANIne sAmaMta-maMtrIvarga prayatnathI rAjAne kahe che: he deva! sAdhvIno A paribhoga viruddha che. ane tamArAthI apamAnita thayelA AcArya unmatta thayA e to atizaya viruddha che. tathA ghaNA lokono tiraskAra atizaya viruddha che. tethI ATaluM paNa prApta thaye chate A sAdhvIne choDI do. kAraNa ke saMpUrNa nagaramAM ApanI apakIrtino paTaha vAge che. A kAryamAM A loka-parabhavanI Apattio dekhAya che. A pramANe sAMbhaLIne gusse thayelo rAjA A badhAnI avagaNanA kare che. moharUpa grahathI parAbhava pAmelo te upadezelA hitane paNa gaNakArato nathI. AcArye loko pAsethI A jANyuM. tethI rAjAne nizcayathI daMDasAdhya-(=daMDathI jItI zakAya tevo) jANIne nagarImAMthI bahAra nIkaLI gayA. krame karIne siMdhunadInA sAmA kinAre sagakUla nAmanA kinAre AvyA. tyAM je sAmaMtarAjAo hatA te 'sAhi' kahevAtA hatA, ane te badhAno adhipati rAjA sAhAnusAhi' evA nAmathI kahevAto hato. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430-jinAjJAthI pratisiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kAlikasUrinuM deNaMta AcArya eka sAhi rAjAnA nagaramAM jaine rahyA. vidyAthI, atizayothI ane dharmakathAthI AcArye ene AkarSI lIdho. tyArabAda ekavAra A sAhi ane bIjA paMcANu sAhivarga upara sAhAnusAhi rAjA gusse thayo. tethI badhA maraNabhayathI trAsa pAmyA. AcArya kahyuM: tame ahIM nirarthaka maro cho siMdhu nadI utarIne cAlIne jAo. tethI tamAruM badhuMya sAruM thaze. ityAdi AcAryanA vacanothI teo paNa krame karIne saurASTra dezamAM gayA. pachI dezanA chatru bhAga karIne tyAM rahyA. comAsuM pUrNa thayA pachI AcArye te badhAne kahyuM: ujjainanA rAjAne jItavA mATe hamaNAM mAlavadezane grahaNa karo. jethI tame badhAya vizALa te dezamAM sukhethI raho. tethI temaNe kahyuM. amArI pAse dhana nathI. tethI ame teTaluM dUra javA mATe samartha nathI. tethI AcArye cUrNayogathI ghaNuM sonuM pragaTa karIne (=banAvIne) temane ApyuM. tethI khuza thayelA te rAjAo paNa lATadezanA sarvagRpa vargane jItIne kramaza: ujjainI dezanA sImADe AvyA. A vRttAMtane sAMbhaLIne potAnA balasamUhathI saMpUrNa gardabhilla rAjA tyAM Ave che. talavAra, zakti, bANa, bAvalla, bhAlA ane barachI vagere zastrothI bhayaMkara, hAthI, azva ane ratha upara caDhIne bhegA thayelA (=sAma sAme AvelA) ghaNA subhaTothI pracaMDa ane kopasahita evA baMne sainyo paraspara laDavA lAgyA. ardhIkSaNamAM gardabhillanuM sainya hArI gayuM. (50) tethI rgadabhilla rAjA palAyana thai ujjainI nagarImAM pravezIne ghero ghAlanAra mATe sajja thayo, arthAt ghero ghAlanAra parasainyathI rakSaNanI taiyArI karI lIdhI. paDAva nAkhIne raheluM zatrunuM sainya badhI taraphathI badhI rIte dararoja upadrava kare che. have eka divasa zatrusainya koTa (=killo) zUnya joyo. tethI zaka rAjAo AcAryane pUche che. (Aje gardabhilla koTa upara kema nathI Avyo?) AcArye yAda karIne kahyuM. Aje aSTamI dina hovAthI gardabhilla rAjA upavAsa karIne gardabhI vidyA sAdhe che. tethI kyAMka aTArImAM rAkhelI gardabhIne (=gadheDIne) juo. te pramANe karatAM temaNe gardabhIne joI. pachI AcArya dhanurdhArIone kahyuM: A vidyA siddha thaze tyAre gardabhI mahAzabda karaze. parasainyamAM dvipada ke catuSpada je koI prANI te zabdane sAMbhaLe mukhathI lohIne vamato te jaladI pRthvI upara paDe. tethI jIvatA dvipada ke catuSpada sarva prANIne be gAu dUra laI jaIne rAkho. zabdavedhI atinipuNa eka so ATha dhanurdhArIone mArI pAse rAkho. temaNe zabdavedhI atinipuNa ekaso ATha dhanurdhArIone AcAryanI pAse rAkhyA eTale AcArya dhanurdhArIone kahyuM: A gardabhIne pADavAne mATe (niSphaLa banAvavA mATe) e zabda bolavA mATe mukha khole tyAre e bole pahelAM ja enuM mukha tame apramatta banIne bANothI bharI dejo. anyathA tame hArI jazo. dhanurdhArIoe te pramANe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJAthI pratisiddha karavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kAlikasUrinuM dRSTAMta-431 ja karyuM. AthI gardabhIe zakti haNAi javAnA kAraNe zabda na karyo. pachI te mahAvidyA te rAjAnI ja upara mUtra-viSThA karIne palAyana thaine jatI rahI. pachI AcArye kahyuM: AnuM mAtra ATaluM ja baLa hatuM. AthI tame vizvAsa rAkhIne teno paNa nigraha karIne svakArya karo. have temaNe nagarIne bhAMgI. rAjAne bAMdhIne grahaNa karyo. pachI AcArye gardabhillane kahyuM: he lajjArahita! te sAdhvI mATe pApanI haThathI A bhava ane parabhavanI apekSAthI rahita teM bhUla karI che. he anArya! teM tIrthaMkarone paNa pUjya saMghanI AzAtanA karI che. te aparAdharUpa vRkSanA kusumanI utpattine tuM pAmyo che. vaLI aneka du:khothI bhayaMkara evA anaMtabhavasAgaramAM je bhamIza te phalane paNa bhogavIza. tethI hajI paNa jinadIkSAne grahaNa kara. jinadIkSAthI kaMika paNa pApathI chUTakAro thAya. sUri karuNAthI A pramANe kahe che tyAre te rAjA atizaya vadhAre du:khI thAya che. tethI AcArye kahyuM: mahAna ane du:saha saMsAraduHkhonuM upArjana karanArA tamArA jevAone paNa sukhanuM bhAjana karavA mATe koNa samartha thAya? amArA dharmanuM mULa jIvadayA che. tethI tuM marAyo nathI. ityAdi ghaNo tiraskAra karIne tene choDAvyo. pachI zaka rAjAothI dezanikAla karAyelo dIna te bhame che. tenA karmanA doSathI (athavA te pApakAryanA doSathI) anaMta saMsAramAM paribhramaNa karaze. have AcArya je zAhinA nagaramAM pahelA rahyA hatA zAhi ujjainIno rAjA thayo ane anya rAjAo sAmaMta thayA. jeNe Alocana-pratikramaNa karyuM che evI bahenane AcArye saMyamamAM sthApita karI. te rAjAo sagaphUlathI AvyA hovAthI zakarAjAo tarIke prasiddha thayA. zaka rAjAono jinapravacana prabhAvanAmAM tatpara vaMza vRddhi pAmatAM kAlAMtare zrI vikramAditya rAjA thayo. te zakavaMzane haNIne rAjA thayo. teNe lokone RNarahita karyA ane potAno A saMvatsara pravartAvyo. tenA vikramakAlanA ekaso pAMtrIsa varSa vIte chate tenA paNa vaMzane ukheDIne pharI paNa zaka rAjA thayo. teNe parivartana karIne lokamAM potAno saMvatsara sthApyo. (75) lATadeza ane bhRgukaccha vagere sthAnomAM vihAra karatA kAlakasUri kALe karIne pratiSThAnapuramAM padhAryA. tyAM zrI zAlivAhana rAjA parama zrAvaka che, AcAryanI ghaNI bhakti kare che. tyAM bhAdaravA suda pAMcamanA divase iMdramahotsava thAya che. tethI rAjA vinayathI AcAryane kahe che ke paryuSaNa chaThThanA karo. kAraNa ke pAMcamanA lokonuM anusaraNa karavAmAM tatpara mArAthI caityonI pUjA karI na zakAya. AcArya kahe che ke, he rAjana! paryuSaNa kyAre paNa paMcamInI rAtrinuM ullaMghana na kare, arthAt paMcamInI rAtrInuM ullaMghana karIne paryuSaNa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [virAdhanA nirjarA phalavALI bane na karI zakAya. tethI rAjAe kahyuM: to cothanA paryuSaNa karo. sUrie teno svIkAra karyo. kAraNa ke pAMcama pahelAM paNa paryuSaNa karI zakAya ema (zAstramAM) kahyuM che. tyArathI paryuSaNa cothanA divase thayuM. paryuSaNanuM kathana ane zakavikramanA vaMzanuM kathana prAsaMgika che. devo, rAjAo ane idro jemanA caraNomAM namyA che tevA AcArya paNa AlocanApratikramaNa karIne zuddha thayA, ane dIrdhacAritraparyAya pALIne devalokamAM gayA. kAlikasUrino A vRttAMta saMkSepathI kahyo. vistArathI to nipuNamativALAoe nizIthasUtrathI jANI levo. A pramANe kAlikasUrinuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe kAlikasUrinI jema dravyAdinA svarUpano jANakAra sAdhu jinAjJAthI jIvahiMsA vagere pratiSiddhane paNa kare to paNa AjJA mujaba pravRtti hovAnA kAraNe vizuddha bhAvavALo hovAthI zuddha thAya che ja, arthAt karmanirjarA ja kare che. kAraNa ke AgamamAM (nIce pramANe) kahyuM che. prazna- ahIM "jinAjJAthI' ema kahyuM che. te kevA prakAranI jinAjJA che? uttara - "sAdhuonA ane jinamaMdironA pratyenIkane (=pratikUla vartana karanArane) ane avarNavAdane tathA jinapravacananA ahitane (ke ahita karanArane) sarvazaktithI (=potAnI sarvazaktino upayoga karIne) roke." (1) tathA "tethI (pravacana pratyenIkonI upekSAthI AjJAbhaMga, AjJAbhaMgathI anaMtaduHkha, tethI) chatI zaktie pravacana pratyenIkomAM (je pratikULa vartana karaze tene tenuM phaLa malaze, ApaNe zuM? ema) upekSA na karavI. anukUla (kapriya) ane pratikUla ( niSphara) vacanothI zikSA ApavI." ityAdi AgamArtharUpa jinAjJA che. [35] AgamamAM je kahyuM che tene ja kahe chejaa jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 236 // adhyAtmavizuddhithI yukta, yatanA karanAra ane sUtravidhithI yuktane je virAdhanA thAya te nirjarA phalavALI thAya che. vizeSArtha- adhyAtma vizuddhithI yukta eTale saraLa hovAnA kAraNe saMklezathI rahita cittavALo. yatanA karanAra eTale virAdhanAthI rakSaNa karavAmAM tatpara. sUtravidhithI yukta eTale gItArtha. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvArA) upadezamAlA (puSpamAlA) [virAdhanA nirjarAphalavALI bane-433 saMklezathI rahita cittavALA ane virAdhanAthI rakSaNa karavAmAM tatpara evA gItArthanI pRthvI AdinuM saMghaTTana vagere je virAdhanA thAya te azubhakarmabaMdha rUpa phalavALI na thAya, arthAt tenAthI azubhakarmabaMdha na thAya, kiMtu azubhakarmanI nirjarArUpa phalavALI ja thAya. virAdhanA nimitte yathokta je karma che te paNa pahelA samaye baMdhAya, bIjA samaye nirjare ane trIjA samaye akasmatAne anubhave che, arthAt AtmA te karmathI rahita bane. A pramANe siddhAMtanuM rahasya che. [36] virAdhanA paNa nirjarAphalavALI kevI rIte thAya te kahe cheje jattiyA ya heU, bhavassa te ceva tattiyA mokkhe / gaNaNAIyA logA, doNhavi puNNA bhave tullA // 237 // je ane jeTalA bhAvo (=padArtho) saMsAranA hetuo che, te ja ane teTalA ja bhAvo (=padArtho) mokSanA hetuo che. saMsAra ane mokSa e baMnenA (alaga alaga) kAraNothI asaMkhyaloka sabhAnapaNe bharelA che. vizeSArtha- sUkSma-bAdarajIvo, sarvadravyo, grahaNa-dhAraNIya dravyo, tiryaMca-manuSya-devonI strIo, sacitta-acitta-mizradravyo, azanAdi AhAra vagere je bhAvo ane jeTalI saMkhyAvALA bhAvo saMsAranAM nimitto che, te ja sUkSma-bAdarajIvo vagere bhAvo ane teTalI ja saMkhyAvALA bhAvo mokSanAM paNa nimitto che. ahIM tAtparya A che- traNalokamAM rahelA je bhAvo rAga-dveSa-ajJAnavALA jIvone saMsAranAM kAraNa bane che, te ja bhAvo rAgAdithI rahita jIvone zraddhA-jJAna-vadhAdivirati dvArA mokSanuM kAraNa bane che. te A pramANe prathama vratanA viSayabhUta je saghaLAya jIvo vadhAdithI nivRtta nahi thayelA rAgadi doSothI dUSita aMta:karaNavALA jIvone bhavanA hetu thAya che, te ja saghaLAya jIvo samyakatvathI zraddhA karatA, jJAnathI jANatA ane cAritrathI hiMsA nahi karatA sAdhune mokSanA hetu thAya che. bIjA vratanA viSayabhUta je sarvadravyo temanI asatya prarUpaNA karavAmAM pravRtta thayelA jIvone bhavahetu thAya che, te ja dravyo satyaprarUpaNA AdimAM pravRtta thayelA sAdhune mokSanAM kAraNa thAya che. e pramANe trIjA vagere vratanA viSayabhUta grahaNa-dhAraNIya vagere padArthomAM paNa bhAvanA karavI. kahyuM che ke-"aho! dhyAnano prabhAva kevo che ke jethI eka paNa strI anurAga-virAgathI anukrame bhava mATe ane mokSa mATe thAya che." [prazna - e pramANe ho. paNa bhava ane mokSa pratyekanA keTalI saMkhyAvALA ( keTalA) hetuo che? Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434- caramazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pariNAmathI baMdha-nirjarA uttara- bhava ane mokSa pratyekanA asaMkhyaloka jeTalA hetuo che, ane e asaMkhya loka pUrNa che, eka paNa AkAzapradezathI apUrNa nathI, arthAt temAMthI eka paNa pradezanUna nathI, tathA te hetuo paraspara tulya che=nyUna-adhika saMkhyAvALA nathI. kevaLa bhava hetuo saMpUrNa asaMkhyalokAkAzapradeza pramANa che ane bhavahetuothI judA kevaLa mokSahetuo paNa saMpUrNa asaMkhyalokAkAzapradeza pramANa ja che.] prazna- traNa lokamAM rahelA saghaLAya jIvAdi padArtho pariNAma pramANe koIka jIvone bhavahetu ane koika jIvone mokSahetu thAya che ema kahyuM. te jIvAdi padArtho badhA maLIne anaMtA ja che. to ahIM asaMkhyAta kema kahyA? uttara-tame sAcuM kahyuM. paNa anaMta paNa te padArthothI sarakhe sarakhA na hoya tevA asamAna bhavahetu azubha ane mokSahetu zubha e pratyeka adhyavasAya sthAno svasthAnamAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa ja utpanna thAya che, anaMta nahi. yathokta asaMkhyAta pachI rahelA bIjA adhyavasAya sthAno samAna hovAthI temano pUrvanA asaMkhyAta sthAnomAM ja aMtarbhAva thaI jAya che ema kevaLIo jue che. AthI padArthothI janya adhyavasAya sthAno asaMkhyAta hovAthI upacArathI padArtho paNa asaMkhyAta che ema kahyuM che. Ama ahIM doSa nathI. AnAthI A nizcita thayuM ke, jIvahiMsAdirUpa eka paNa virAdhanA pariNAmanI vicitratAthI nibiDa-kliSTakarmabaMdhano hetu thAya ane nibiDa-kliSTakarmonI nirjarAno paNa hetu thAya. [37] have te ja padArtho jevA svarUpavALA jIvone baMdhanA hetu thAya ane jevA svarUpavALA jIvone te ja padArtho mokSanA hetu thAya te batAvavA mATe kahe che iriyAvahiyAIyA, je ceva havaMti kammabaMdhAya / ajayANaM te ceva u, jayANa nivvANagamaNAe // 238 // iryApathika Adi je bhAvo asaMta jIvone karmabaMdha mATe thAya te ja bhAvo saMyamanA udyamamAM tatpara jIvone mokSamAM javA mATe thAya. vizeSArtha- iryA eTale cAlavuM. cAlavAthI oLakhAyelo mArga daryApatha che, arthAt IryApatha eTale mArga. IryApathamAM je thAya te IryApathika. iryApathamAM mArgamAM gamana ane Agamana thAya. mATe IryApathika eTale gamana ane Agamana. iryApathika Adi" e sthaLe AvelA Adi zabdathI bhojana ane zayana vagere samajavuM. [238] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [vidhi-niSedha ekAMta nathI-435 vaLIegNtenn niseho, jogesu na desio vihI vAvi / / daliyaM pappa niseho, hoja vihI vA jahA roge // 239 // jevI rIte rogamAM AhArano ekAMte niSedha ke ekAMta anujJA nathI, tema gamana vagere yogomAM ekAMte niSedha kahyo nathI, athavA svAdhyAya vagere yogomAM ekAte anujJA kahI nathI. vastune (paristhitine ke saMyogone) jANIne niSedha ke anujJA thAya. vizeSArtha- gamana-Agamana-bhojana vagere yogomAM tIrthakaroe ekAMta niSedha ke vidhi batAvyo nathI, kiMtu jIvadravyane AzrayIne niSedha ke vidhi thAya. ahIM dRSTAMta kahe che- jevI rIte rogamAM. ahIM tAtparya A che- jevI rIte javara vagere roga utpanna thaye chate koIka suvaidya koIka rogIne "A rogI pracaMDapavanathI pIDA pAmelo che" ame vicArIne laMghana vagereno niSedha kare che, ane snigdha upacAra vagerenI anujJA Ape che, anya koIkane prabaLa ajIrNathI lapaTAyelo jANIne te ja varAdi rogamAM viparIta Adeza kare che. e pramANe tIrthakara bhagavaMto paNa koika tevA prakAranA saMhananathI kRza thayelA sAdhurUpa jIvadravyane AzrayIne vikRSTa tapazcaryA vagereno niSedha kare che, ane snigdha AhAra vagerenI anujJA Ape che. bIjA sAdhune daDha saMhananavALA ane samartha jANIne te ja karmarogamAM cikitsA karavAno ja Adeza Ape che. athavA eka jIvadravyane deza-kAlAdinA bhedathI bhinna kartavyano Adeza kare che, arthAt amuka dezamAM amuka kartavyano Adeza Ape che, to amuka dezamAM amuka kartavyano Adeza Ape che. e ja rIte kALa mATe paNa samajavuM. e pramANe bIje badhe paNa bhAvanA karavI. [239] pUrvapakSa- jo ema che to bhojana karAto AhAra vagere bAhya padArtho koIneya baMdhAdinuM kAraNa nathI, kiMtu svapariNAma ja che. uttarapakSa- A (=tame kahyuM te) A pramANe ja che. kAraNa ke kahyuM che keannumitto'vi na kassai, baMdho paravatthupaccayo bhaNio / tahavi ya jayaMti jaiNo, pariNAmavisohimicchaMtA // 240 // bAhya vastunA nimittathI koIneya alpapaNa baMdha kahyo nathI. to paNa pariNAmanI vizuddhine icchatA munio prANAtipAtano tyAga vagere prayatna kare che. vizeSArtha- bAhyapadArthanA kAraNathI koIneya jarA paNa baMdha ke mokSa kahyo nathI, kiMtu svapariNAmanA kAraNathI ja baMdha ke mokSa kahyo che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436-caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saraLa banavuM evI jinAjJA pUrvapakSa- jo ema che to koIke "A saMpUrNa jagatane haNIne jenI buddhi na lepAya, te kAdavathI AkAzanI jema karmathI na lepAya" ema je kahyuM che tene paNa pramANa karIne bAhya prANAtipAta vagere kriyAomAM IcchA mujaba vartIe. uttarapakSa- svapariNAmathI ja baMdha ke mokSa thato hovA chatAM pariNAmanI ja vizuddhine icchatA munio prANAtipAtano tyAga karavo vagere prayatna kare che. anyathA pariNAmanI zuddhi na thAya. [240] prANAtipAta vagerene karatA ame zuddha ja pariNAma karIzuM e viSe kahe chejo puNa hiMsAyayaNesu, vaTTaI tassa naNu parINAmo / duTTho na ya taM liMgaM, hoi visuddhassa jogassa // 241 // paNa je hiMsAsthAnomAM pravarte che. tenA pariNAma azubha che, hiMsAnA sthAnomAM pravRtti vizuddhayoganuM liMga na thAya. vizeSArtha- rAgAdithI dUSita aMta:karaNavALo, zrI jinavacanathI dUra karAyelo, Asakta, lobhAdithI viDaMbanA pAmela manavALo je kAraNa vinA paNa ema ja kevaLa mAyAnI pradhAnatAvALI vAcALatAnuM AlaMbana laine hiMsAnA sthAnomAM ke mRSAvAdAdinA sthAnomAM anekavAra pravarte che teno pariNAma azubha ja che. "jenI buddhi na lepAya" ityAdi vANImAtrathI ja pariNAmanI zuddhi na thAya, kiMtu (zubha) kriyAdvArA ja thAya. pUrvapakSa- kAlakAcArya jema amArI paNa hiMsAdi pravRttinI paNa zuddhapariNAmanuM liMga thaze. uttarapakSa- hiMsAdisthAnamAM pravRtti mAnasika pariNAmarUpa vizuddhayoganA liMga cihna tarIke saMgata na thAya. je samyagujJAnathI saMpanna hoya, rAga-dveSa-lobhAdithI kaluSita na thayelI manovRttivALo hoya, daMbhathI atyaMta mukta hoya, haMmezAM ja jIvarakSAdi saMbaMdhI prayatnanA pariNAmavALo hoya, ziSTasaMmata AcAranuM pAlana karanAra hoya, anya upAyathI sAdhI na zakAya tevuM mahAna kAraNa utpanna thaye chate kyAreka koika rIte ja hiMsAdimAM pravarte, tenI hiMsAdi pravRtti zuddha pariNAmanuM cihna paNa thAya. paNa pUrvokta doSothI duSTa ja je temAM (hiMsAdisthAnomAM) pravRtti kare tenI te pravRtti saMkliSTa pariNAmanuM ja cihna che. [241] saMpUrNa pravacananA tAtparyane ja kahe chepddiseho ya aNunnA, egaMteNaM na vaniyA samae / esA jiNANa ANA, kajje sacceNa hoyavvaM // 242 // zAstramAM pratiSedha ke anujJA ekAMte kahela nathI. jinonI A AjJA che ke kAryamAM saraLa banavuM. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [utsarga-apavAdanuM svarUpa-437 vizeSArtha-- auSadhAdinA kAryamAM saraLa banavuM. auSadha vagere eSaNAdithI zuddha prApta thatuM hovA chatAM mAyA karIne aneSaNIya Adi doSothI dUSita auSadhAdi na levuM. [242] tathA dosA jeNa nirujjhaMti, jeNa jijjhati puvvakammAI / so so moovAo, rogAvasthAmu samaLa va // 24rUA jevI rIte je auSadhathI vAtAdi doSono nirodha(=hAni) thAya ane pUrvasaMcita ajIrNa vagere kSaya pAme te rogamuktino upAya che, te rIte je koi anuSThAnathI rAgAdi doSo ghaTe ane pUrve bAMdhelAM karmono kSaya thAya te anuSThAna mokSano upAya che. [243] vaLI bIjuM-- bahuvittharamussaggaM, bahuyaramavavAyavittharaM nAuM / jeNa na saMjamahANI, taha jayasU nijjarA jaha ya // 244 // bahu vistAravALA utsargane ane tenAthI paNa ghaNA vistAravALA apavAdane jANIne jenAthI saMyamamAM hAni na thAya ane je rIte nirjarA thAya te rIte yatna kara. [244] A utsarga-apavAdano vidhi ghaNA prakAre kahyo che. paNa ame e jANavA icchIe chIe ke utsarganuM svarUpa zuM che? ane apavAdanuM svarUpa zuM che? AvA kathanano uttara kahe che-- sAmaNNeNussaggo, visesio jo sa hoi avavAo / tANaM puNa vAvAre, esa vihI vaNNio sutte // 245 // sAmAnyathI je vidhi kahevAya te utsarga che. vizeSathI je vidhi kahyo hoya te apavAda che. utsarga-apavAdanA vyApAra aMge (=upayoga karavAmAM) zAstramAM A (=havenI gAthAomAM kahevAze te) kahyuM che. vizeSArtha--"sAmAnyathI kahevAyelo vidhi utsarga che" evA vacanathI sAmAnyathI ja je vidhi kahevAya te utsarga che. jema ke- bhikSA mATe gayelo sAdhu kyAMya bese nahi, athavA UbhA rahIne paNa kathAne (=vAtane) vistArathI na kahe." (dazavai.a.pa.u.2 gA.8) ''vizeSathI kahevAyelo vidhi apavAda che" evA vacanathI vizeSathI je vidhi kahevAyelo hoya te apavAda che. jema ke-traNamAMthI anyatara avasthAvALo (bhikSArthe gayo hoya tyAre) jene besavuM kalpe tene kahe che- ghaDapaNathI azakta banelAne, rogIne ane ugratapa karanArA tapasvIne besavuM kalpe. (dazavai.a.6 gA.6) [245] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438- caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [apavAdamAM utsarganI bhajanA sUtramAM je kahyuM che tene ja kahe cheussgge avavAyaM, AyaramANo virAhao hoi / avavAe puNa patte, ussagganisevao bhaio // 246 // utsarga prApta thaye chate, arthAt apavAdanI jarUra na hoya tyAre, apavAda Acarato jIva virAdhaka che. glAnAdi avasthAmAM apavAda prApta thaye chate utsargane sevanAro bhajanIya che=koika zuddha che ane koIka zuddha nathI. [246] "apavAdanA prasaMge utsargane sevanAro bhajanIya che" e viSayane be gAthAothI spaSTa karatA sUtrakAra kahe che kiha hoI bhaiyavvo, saMghayaNaghiijuo samattho u / erisao avavAe, ussagganisevao suddho // 247 // iyaro u virAheI, asamattho jaM parIsahe sahiuM / dhiisaMghayaNehiM tU, egayareNaM ca so hINo // 248 // prazna- he bhagavan! A kevI rIte bhajanIya thAya che? uttara- saMghayaNa-vRtithI yukta ane samartha evo sAdhu apavAdamAM utsargane seve to zuddha che. bIjo ke je dhRti-saMghayaNa e baMnethI ke bemAMthI koI ekathI nirbala che ane parISahone sahana karavA mATe asamartha che te saMyamane virAdhe che. vizeSArtha- saMghayaNa-vRtithI yukta eTale vaja RSabhanArAca vagere daDha saMhananathI ane saMyamamAM sthiratA rUpa dhRtithI yukta. samartha eTale balanI vRddhithI yukta. Avo jinakalpika vagere sAdhu apavAdanA prasaMgamAM paNa utsargane seve to zuddha ja che. kAraNa tene A rIte paNa ArtadhyAna vagere na saMbhave. bIjo ke je dhRti-saMghayaNa e baMnethI ke bemAMthI koI ekathI nirbala che, ane ethI sudhA-tRSA vagere parISahone sahana karavA mATe asamartha che, asAra zarIravALo te apavAdanA prasaMge utsargane seve to ArtadhyAna vagere thavAthI saMyamane virAdhe che. [247-248] have jinazAsanane utsarga-apavAda AdinA vizeSajJAnathI gahana joine sUtrakAra kahe che- gaMbhIraM jiNavayaNaM, duviNNeyaM aNiuNabuddhIhiM / to majjhatthehiM evaM, vibhAvaNIyaM payatteNaM // 249 // 1. TIkAmAM satya tenA sthAne savAre prApta hovuM joie. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sAdhunuM sukha--439 gaMbhIra jinavacana sUkSmabuddhithI rahita puruSo vaDe duHkhathI jANI zakAya tevuM che. mATe madhyastha banIne prayatnapUrvaka jinavacana vicAravuM. [249] prazna- jo Ama che to tame kahelI yuktithI jinapravacanamAM koNa cAritrI che ane koNa cAritrI nathI ema nizcaya karavAnuM zakya nathI. kyAreka nizcaya thAya to samasta vyavahArano abhAva thavAno prasaMga Ave. uttara- A A pramANe nathI. kAraNa ke gaMbhIra paNa zrutarUpa samudranA paramArthane keTalAka tIkSNa buddhivALA mahAmunio jANe ja che. to pachI cAritranA viSayamAM A kayo paramArtha che? e viSayane kahe che ussaggavavAyaviU, gIyattho nissio ya jo tassa / anigUhaMto viriyaM, asaDho savvattha cArittI // 250 // sarvatra vIryane nahi gopavato ane sarvatra azaTha evo utsarga-apavAdano jANakAra gItArtha athavA gItArthano nizrita cAritrI che. vizeSArtha sarvatra vIryane nahi gopavato eTale potAnI zakti pramANe tapa ane saMyama AdimAM udyamane nahi choDato. sarvatra azaTha eTale vaiyAvRttva Adi kartavyamAM daMbharahita. gItArtha eTale jeNe svayameva siddhAMtanA paramArthane grahaNa karyuM che ane samyak pariNamAvyuM che tevA ane utsarga-apavAdanA svarUpane ane vyApArane jANanArA AcArya vagere. nizcita eTale je svayaM tevA prakAranA sUtrArthone bhaNyo nathI, ane ethI AcAryAdinI nizrAmAM rahelo che tevo nUtanadIkSita vagere. kAla pramANe ucita rIte yatanA karanAra ukta prakArano sAdhu "A cAritrI che" ema vyavahAra karAya che. [250] have cAritrazuddhinA ja phalasvarUpa caraNadvArane kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che- rAgAidosarahio, mayaNamayadvANamaccharavimuko / jaM lahai suhaM sAhU, ciMtAvisaveyaNArahio // 251 // taM ciMtAsayasalliyahiyaehiM kasAyakAmanaDiehiM / da Daminapha joi, suravaravahucavaTTIhiM? | 2525 rAgAdi doSothI rahita, kAma-madasthAna-matsarathI viyukta, dhanopArjana-rakSaNa-vyaya AdinI ciMtArUpa viSavedanAthI rahita ane jinAjJAmAM lIna sAdhu ahIM paNa je sukhane u. 5 bhA.2 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sAdhunuM sukha sAdhu ja anubhave pAme che te sukhanI seMkaDo ciMtAo rUpa zalyathI pIDita hRdayavALA ane kaSAya-kAmathI viDaMbanAne pAmelA evA idrothI ane bharata vagere cakravartIothI kevI rIte tulanA karI zakAya? yathokta sAdhu-sukha idra-cakravartInA sukhasamAna kevI rIte kahevAya? arthAt koipaNa rIte na kahevAya. kAraNa ke iMdra-cakravartInA sukhathI sAdhunuM sukha anaMtaguNa che. vizeSArtha- prazna- "rAgAdi doSathI rahita" e sthaLe AvelA Adi zabdathI ja "kAmamadasthAna-matsarathI vimukta" ema jaNAI jAya che, to paNa teno alaga ullekha kema karyo? uttara- prAyaH kAma vagere atizaya durjaya che ema jaNAvavA mATe alaga ullekha karyo che. iMdra-cakravartInA sukhathI sAdhunuM sukha anaMtaguNa che. ahIM tAtparya A che- nArako ane tiryaMca prAyaH duHkhI ja che. ethI temanI ahIM vicAraNA karavAnI nathI. manuSyo paNa garbhabAla-vRddhAvasthAmAM duHkhI ja che. yuvAnImAM paNa manuSyo duHkhI ja che. te A pramANe hajI paNa mArI pAse ghaNuM dhana nathI, athavA mArI strI ane anukULa nathI. A ja sudhI putra thayo nathI, athavA putra thayo che paNa guNone meLavato nathI. rAjA pIDa che. dhanavAno mAro parAbhava kare che. patnI garbhavatI che. kuTuMbanuM kAle zuM thaze? svasamRddhithI garviSTha banelA svajano mAruM ApeluM paNa ApatA nathI. Aje ghare ghI nathI, tela nathI, mIThuM nathI, lAkaDA vagere nathI. Aje tAva Avyo che, mastakamAM vedanA thAya che, zvAsa caDhe che, khAMsI Ave che, AhAramAM ruci thatI nathI. hajIpaNa zatru jIve che. priya mRtyu pAmyo che. svAmI rASTa thayo che. ghare lAvaNyavatI kanyA vRddhi pAme che. chokaro dhana kamAto nathI. ityAdi mahAciMtArUpa viSavedanAthI manuSyo herAna thayelA hoya che. ISTaviyoga AdinI ciMtAvALA, indriya AdinI parAdhInatAnI pIDAne pAmelA, irSyA-viSAda-mada-kAma-lobhathI vyAkuLa thayelA uttama devo paNa svapnamAM paNa kayAreya sukhane jANatA= anubhavatA nathI. jinamatamAM lIna ane ciMtA vagere duHkhanAM kAraNothI rahita munio ja A bhavamAM paNa sadA sukhI hoya che. [251-252] jo sAdhuo iMdra-cakravartIothI anaMtaguNa sukhI che to ame temane sudhA-tRSAvastrAbhAva-parISaha AdithI duHkhI ja jANIe chIe, sukhI jANatA nathI= mAnatA nathI evI AzaMkA karIne sUtrakAra kahe che jaM lahai vIyarAo, sokkhaM taM muNai succiya na anno / na hi gattAsUyarao, jANai suraloiyaM sukkhaM // 253 // 1. ta3LI zabda zabdakozamAM jovAmAM Avyo nathI. saMbhAvanAthI 'garbhavatI' artha lakhyo che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvArA) upadezamAlA (puSpamAlA) [cAritranuM paralokanuM phaLa-441 vItarAga je sukhane pAme che te sukhane te ja jANe cheHanubhave che, anya nahi. khADAno bhuMDa devalokanA sukhane na jANe. vizeSArtha vItarAga- vizeSathI sarvathA ja jato rahyo che athavA maMda thaI gayo che mAyA-lobharU5 rAga jeno te vItarAga. rAgano viyoga thatAM krodha-mAnarUpa dveSano viyoga prApta karAya ja che. kSapakazreNimAM jene dveSano kSaya thayo nathI tevA jIvane rAgano kSaya thato nathI. tethI vItarAga eTale rAga-dveSathI rahita. rAga-dveSathI rahita muni je prazamasukhane anubhave che te sukha tene anubhavasiddha hovAthI te sukhane te ja jANe che, rAgAdi doSarUpa viSathI mUchita manavALo anya jIva nahi. jeNe anAdi saMsArathI AraMbhIne Aja sudhI prazamasukhane DhAMkanArA karmanuM vivara prApta na karyuM hovAnA kAraNe prazamasukhano leza paNa anubhavyo nathI, ane ethI kalyANano anubhava karyo nathI evo jaDa jIva bIjAnA mAnasika svAstharUpa prazamasukhane kevI rIte jANI zake? ane vizvAsa karI zake? koI tene kahe ke huM AvuM prazamasukha anubhavuM chuM to paNa te kevI rIte jANI zake ane vizvAsa karI zake? jeNe janmathI ja AraMbhI kUvAnA kaDavA-khArA pANIno anubhava karyo che athavA rasarahita aparimita pANIno anubhava karyo che te deDako vagere prANI kSIrasamudranA pANInI vAtane paNa na jANe ane zraddhA na kare. A ja viSayane sUtrakAra (gAthAnA uttarArdhamAM) kahe che ke sadaiva azucirasamAM magna manavALo bicAro khADAno bhuMDa svayaM na anubhavelA devalokanA sukhane na jANe. [2pa3] A pramANe A lokanuM caraNaphala batAvIne upasaMhAra karavAnI icchAvALA ane paralokanuM caraNaphala batAvavAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che iya suhaphalayaM caraNaM, jAyai ittheva taggayamaNANaM / paraloyaphalAI puNa, suranaravarariddhisukkhAiM // 254 // A pramANe cAritrathI bhAvita cittavALA sAdhuone cAritra A lokamAM paNa sukharUpa phalavALuM thAya che, cAritranAM paralokasaMbaMdhI phaLo iMdra ane cakravartInI Rddhi ane sukhI che. vizeSArtha- cAritrathI bhAvita cittavALA sAdhuone cAritra A lokamAM paNa sukharUpa phaLavALuM thAya, paNa cAritrathI udvigna banelAone na thAya. kahyuM che ke"maharSiono dIkSAparyAya devaloka samAna che ane dIkSAthI uvigna banelAono dIkSA paryAya mahAnaraka samAna che." [254]. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442-caraNazuddhi dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [saMpratirAjAnuM dAMta ne paripUrNa cAritrathI rAjyAdi samRddhinI prApti dUra raho, avyakta sAmAyikarUpa eka divasa thanArA paNa cAritrathI paralokamAM rAjyAdi samRddhi prApta karAya ja che e viSayane kahe che avvatteNavi sAmAieNa, taha egadiNapavaneNa / saMpairAyA riddhiM, patto kiM puNa samaggeNa? // 255 // avyakta ane eka divasa svIkArelA paNa sAmAyikathI saMpratirAjA Rddhine pAmyo, to pachI saMpUrNa cAritrathI Rddhi pAme emAM zuM kahevuM? vizeSArtha- bhAvArtha kathAnakathI kahevAya che saMpratirAjAnuM dRSTAMta kosAMbI nAmanI nagarI che, ke je nagarI muniguNothI pavitra thayelI hovAnA kAraNe potAne satata devothI yukta idranagarIthI paNa mahAna ja mAne che. have ekavAra bhayaMkara dukALa pravaryo tyAre vihAra karatA mahAtmA zrI AryasuhastisUrivara te nagarImAM padhAryA. have eka divasa bhikSA mATe bhamatA temanA sAdhuo koipaNa rIte bahuRddhivaMta sArthavAhanA gharamAM gayA. teNe paNa abhutthAna karIne parivArasahita bhaktithI atizaya ghaNI khAdya-peya vastuothI sAdhuone pratilAvyA, arthAt khAvA lAyaka ane pIvA lAyaka vastuo vahorAvI. daravAjA pAse rahelA eka raMkapuruSe A joyuM. sAdhunA prasaMgathI tene aniSTa kaMIka bhikSA maLI. AthI teNe vicAryuM aho! jo, bhikSAjIvana tulya hovA chatAM ekAMte niHspRha ane siMhavRttithI bhamatA emane loka seMkaDo prArthanAo karIne bhaktithI snigdha ane madhura dravyo Ape che. paNa pApI evA mane dareka ghare dIna banIne prArthanA karavA chatAM apriya ane rUkSa AhAra eka koLiyA jeTalo paNa avajJAthI paNa koI ApatuM nathI, kevaLa Akroza kare che. tethI A sAdhuoe (pUrve) sAruM kArya karyuM che. snigdha bhikSAmAMthI huM kaMIka mAguM ema vicArIne teNe sAdhuonI pAse bhikSA mAgI. sAdhuoe kahyuM. A bhikSAnA ane svAmI nathI. A viSe gurujana jANe. sAdhuoe A pramANe kahyuM eTale te sAdhuonI pAchaLa lAgyo ane gurunI pAse gayo. gurunI pAse teNe bhikSA mAgI eTale sAdhuoe Ama kahyuM: ANe amArI pAse paNa bhikSA mAgI hatI. sAdhuoe Ama kahyuM eTale gurue zrutajJAnathI upayoga mUkyo. A zAsanaprabhAvanAnuM kAraNa banaze ema jANIne tene kahyuM: ame tane sAruM bhojana ApIe, paNa tuM dIkSA le. teNe svIkAryuM eTale AryasuhastisUrie tene dIkSA ApI, avyakta sAmAyika ApyuM. pachI bhojana karAvyuM. teNe paNa snigdha-madhura dravyo tRpta thayA vinA vadhAre khAdhA. visUcikA (=peTa pIDA) thai. te vedanAthI te kAla pAmyo. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi kAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMpratirAjAnuM dRSTAMta-443 A tarapha pATaliputra nagaramAM cANakya ane caMdragupta tathA caMdraguptano putra biMdusAra kALa pAye chate biMdusArano putra azoka8I rAjA te vakhate rAjyanuM pAlana kare che. teno putra kRNAla che. te bhikhArIjIva kuNAlanA putra tarIke utpanna thayo. tenuM saMprati evuM nAma thayuM. pUrve svIkArelA avyakta sAmAyikathI te rAjA thayo. anAryone paNa potAne AdhIna karIne te saMpUrNa ardhabharatakSetrane sAdhe che. tenA parAkrama ane pratApa e be guNo prasiddha banyA. krame karIne te mahARddhine pAmyo. A tarapha vihAra karatA zrI AryasuhastisUri jIvaMtasvAmInI pratimAne vaMdana karavA mATe ujjainImAM padhAryA. te vakhate Avelo saMpratirAjA paNa tyAM rahe che. mahelanI upara kyAMka beThelA teNe puNyathI nagarInA rAjamArgamAM zrI AryasuhastisvAmIne joyA. tethI "huM mAnuM chuM ke pUrve paNa meM Amane kyAMka joyA che" ityAdi ciMtana karatA tene kSaNavAramAM jAtismaraNajJAna thayuM. tethI teNe gurunA mahAna upakAranuM smaraNa karyuM. guru pratye bahumAna pragaTa thayuM. sAmaMto, maMtrIo ane koTisubhaTothI parivarelo te guru pAse jaIne bhaktithI namIne pUche cheH he nAtha! jinadharmanuM phaLa zuM che? gurue kahyuM jinadharmarUpa vRkSanuM phaLa svarga ane mokSa che. emAM paNa sAmAyikanuM zuM phaLa che ema rAjAe pUchyuM eTale gurue kahyuM: avyakta sAmAyikanuM phaLa rAjyAdi che. A pramANe daDha vizvAsa thatAM rAjA A A pramANe ja che" ema mAne che. (rapa) pachI te svAmI! huM koNa chuM ema Apa mane oLakho cho? ema rAjAe pUchyuM: vismaya pAmelA gurue zrutajJAnathI upayoga mUkIne kahyuM: he rAjana! A ame sArI rIte jANIe chIe. te A pramANepUrve tame kosAMbI nagarImAM amArA ziSya hatA ane pachI rAjA thayA. hRdayamAM na samAtA gurunA asaMkhya jJAnAdiguNagaNane romAMcanA bahAne bahAra pheMkatA rAjAe A pramANe kahyuM: he atizayajJAnarUpa vikasita tejathI moharUpa aMdhakAra samUhano nAza karanArA! he tribhuvananA prasiddha sUrya! he guNonA sAgara! he guNIjanomAM uttama! Apane namaskAra thAo. gurujananA upakArano pratyupakAra karavAmAM devagaNathI yukta idra paNa asamartha ja che, to pachI mArA jevo bicAro manuSya koNa che? raMka paNa mArA upara Apano je kRpArUpa vRkSa thayo tenI A Rddhie meM puSpavRddhi prApta karI che. te munIzvara! paNa enuM je phala che tene Apa ja jANo cho. paNa huM to mAnuM chuM ke tenuM phaLa paNa A che ke je pharI paNa ApanAM darzana thayAM. bhikhArI nidhine kevI rIte jue? marudezano musAphara sarovarane kevI rIte pAme? devone paNa durlabha ApanAM darzana puNyahIna kayo jIva pAme? tethI bahu kahevAthI zuM? he nAtha! jevI rIte bhikhArI avasthAmAM mArA 1. tIrthaMkara vidyamAna hoya tyAre temanI pratimA bane te jIvaMtasvAmInI pratimA kahevAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444- caraNazuddhi dvAra]. upadezamalA (puSpamAlA) [saMpratirAjAnuM dRSTAMta upara upakAra karyo ane jevI rIte karuNArasathI ahIM pharI Agamana karyuM, tevI rIte bIjuM paNa mane pharamAvo, ke jethI have paNa dharmakRtya thAya. tethI sUrie kahyuM: he rAjana! jo tame A Rddhi dharmanuM phaLa che ema jANo cho to pharI paNa dharmamAM Adara karo. jethI jaladI svarga-apavarganA sukhano paNa saMga thAya. have harSa pAmelA rAjAe kahyuM to te dharma paNa mane kaho. gurue paNa sAdhudharma ane zrAvakadharmane vistArathI kahyo. rAjAe zrAvakadharma svIkAryo. rAjA vidhithI jinavaMdana-pUjana-dAnapradAna ane AcAryano vinaya kare che. saMpUrNa pRthvIvalayane jinamaMdirothI vibhUSita karAve che. keTalAka rAjAone bolAvIne dharmamAM pravartAvyA. saMdezAmAtrathI paNa anya sthAne rahelA rAjAone paNa jinamaMdiranuM nirmANa Adi zrAvakadharmano svIkAra karAvyo. teNe ujjainamAM mahAna racanAthI (=vistArathI) rathayAtrA karI. rathayAtrAmAM atizaya ghaNA ADaMbarathI ratha nagaramAM pharyo. pachI teNe sAmatarAjAone kahyuM: jo tame mane svAmI jANo cho mAno cho to potapotAnA dezomAM A pramANe sadA karAvo. mAre dhananI koI jarUra nathI. mane A ja priya che. tethI saMpUrNa pRthvImAM A pramANe ja pravRtti thai. have koika divasa pAchalI rAte rAjAne vicAra Avyo ke, anArya saghaLA lokone dharmamAM pravartAvuM. pachI jemaNe saMpUrNa sAdhuveSa paheryo che tevA nipuNa ghaNA puruSone sAdhunA AcAro zikhavADIne anAryadezamAM mokalyA. anArya lokone kahyuM ke sAdhuvezadhArI puruSo je je rIte kara mAMge che te rIte tamAre temane kara Apavo A ja pramANe mAruM priya thAya. anArya lokoe A pramANe svIkAryuM. eTale sAdhuveSadhArI loko temanI pAse betAlIza doSothI zuddha AhAra, pANI, vasati, vastra ane auSadha vagere bIjuM paNa mAge che. temane dharmanuM bhaNAve che ane jinavaMdana-pUjana vagere karavAnuM zIkhavADe che. A pramANe karavAthI amAro rAjA khuza thAya che ema vicArIne teo paNa te badhuM te pramANe ja kare che. (50) pachI rAjAe zrI AryahastisUrine pUchyuM: he bhagavan! munio anAryadezomAM vihAra kema nathI karatA? tethI gurue kahyuM: anAryadezanA loko sAdhuonA AcArone jANatA nathI. tethI anAryadezamAM saMyamano nirvAha na thAya. jo ema che to have sAdhuone tyAM mokalIne temanuM svarUpa juo. rAjAnA AgrahathI gurue tema karyuM. A rAjAnA adhikArI che ema samajIne loko sAdhuone paNa sArI rIte Ape che. krame karIne ardho keyadeza Arya thayo. have ekavAra rAjA pUrvabhavanA bhikhArIpaNAne yAda karIne nagaranA cAreya dvAromAM moTI dAnazAlAo karAve che. te dAnazALAomAM sva-paranA bhAvane (=bhedane) gaNyA vinA mahAdAna ApavAmAM Ave che. ApyA pachI vadhelo AhAra vagere rasoiyA le che. vadhelo te AhAra vagere rasoiyAone mUlya ApIne rAjA sAdhuone vahorAve che. kAraNa ke Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNazuddhi dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMpratirAjAnuM dRSTAMta-445 pAvattika doSa lAgato hovAthI dAnazALAomAM sAdhuone na kahyuM. tethI rasoiyAnA hAthathI vizuddhakoTi hovAthI sAdhuone kahyuM. gupta rIte mUlya ApeluM hovAthI sAdhuo jANatA nathI. e pramANe rAjA vaNikapradhAna, kaMdoI ane vaNika vagere anyalokane paNa kahe che ke tame munivarone icchA pramANe Apo. ApelAnuM mUlya mArI pAse mAgo. pachI loka A pramANe pravRtti karavA lAgyo ane sAdhuo te pramANe ja le che. e pramANe zrI AryasuhastisUri tene (=rAjA mUlya Ape che e vigatane) jANatA hovA chatAM ziSyonA anurAgathI nivAratA nathI. kyAreka zrI AryamahAgirisUrine AnI (rAjA mUlya Ape che enI) jANa thaI. AthI zrI AryamahAgirisUri AryasuhastisUrine Thapako Ape che ke, he Arya! jANato hovA chatAM tuM A aSaNAne kema nivArato nathI? zrI AryasuhastisUri kahe che ke, loka rAjAnI anuvRttithI (=anusaraNathI) dhArmika thayo che. tethI svayameva (svecchAthI) dAna Ape che. AthI ahIM aneSaNa zI? pachI zrI AryamahAgirisUri "A mAyAvI che" ema vicArIne gusse thaine kahe che ke, he Arya! havethI amAro tArI sAthe asaMbhoga (=AhAra-pANI Adino vyavahAra baMdha) che. tethI AryasuhastisUrie jaladI gurunA caraNomAM praNAma karIne micchA mi dukkaDa" ApyuM, ane kahyuM ke pharI Avo aparAdha nahi karuM, eka aparAdhanI kSamA karo. AryamahAgirisUrie kSamA karI. vihAra karatA anya sthaLe gayA. saMpratirAjA paNa niSkalaMka zrAvakapaNAne pALIne kALa karIne vaimAnika devalokamAM utpanna thayo. saMpratirAjA A pramANe Rddhine bhogavIne krame karIne siddhine paNa pAmaze. avyakta paNa sAmAyika AvuM che te pratipUrNa sAmAyika mATe zuM kahevuM? [255] A pramANe saMpratirAjAnuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe cAritranI vidhine jANanArAoe apavAda-utsarganA saMbaMdhathI zuddha AvA prakAranuM cAritra kahyuM che. AvA cAritrane svayaM AcaranAra, bIjAone cAritrano upadeza ApanAra, tathA AnA bhAvathI( cAritranA pariNAmathI) zrAvaka paNa mokSapadamAM jAya che. (1) harSa pAmelA devasamUha, manuSyasamUho, cakravartIo ane Idro jenA kAraNe bhikhArIne paNa premathI name che, tathA jenAthI devasaMpatti, manuSyasaMpatti ane mokSasaMpattino saMgama thAya che, te cAritrathI paNa zreSTha vastu zuM A lokamAM hoya? arthAt na hoya. (2) A pramANe zrI hemacaMdrasUri viracita upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM caraNAvizuddhirUpa pratikAra samApta thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM caraNavizuddhirUpa prativArano rAjazekhara sUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. gocarInA betAlIza doSomAM "ogha audezika' nAmano bIjo doSa. 2. A krItadoSavALo AhAra che ema sAdhuo jANatA nathI. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446-iMdriyajaya dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [iMdriyanA prakAro karaNajayadvAra have "karaNajayarUpa pratikArane kahevAnI icchAvALA sUtrakAra pUrvadvAranI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che ajiiMdiehiM caraNaM, kaTuM va ghuNehiM kIrai asAraM / to caraNatthIhiM daDhaM, jaiyavvaM iMdiyajayammi // 256 // jevI rIte dhuNa kIDAo kASThane asAra kare che, tevI rIte IdriyajayathI rahita sAdhuo cAritrane asAra kare che. mATe cAritranA arthIoe iMdriyajaya karavAmAM dRDha prayatna karavo joIe. vizeSArtha- jevI rIte kASThamAM sArabhUtanuM bhakSaNa karatA ghuNa kIDAthI kASTha asAra thAya che, te rIte idriyajayathI rahita sAdhu paNa kaSTa anuSThAna karato hoya to paNa rasanendriya AdinI lolupatA nivRtta na thavAnA kAraNe madhura AhAra Adi sAravastunA upabhogamAM tatpara rahe, ethI tenuM cAritra asAra aMdarathI tattvazUnya thAya che. tethI cAritranA arthIoe sAra evA idriyajayamAM atizaya prayatna karavo joIe. [256] have prastuta dvAramAM je artho kahevAze te arthonI saMgraha gAthAne kahe chebheo sAmittaM ciya, saMThANa pamANa taha ya visao ya / iMdiyagiddhANa tahA, hoi vivAgo ya bhaNiyavvo // 257 // bheda, svAmitva, saMsthAna, pramANa, viSaya, ane iMdriyagRddha jIvono vipAka kahevo, arthAt ATalA viSayo prastuta dvAramAM kahevA. vizeSArtha bheda- iMdriyono yathAsaMbhava bheda kahevo. svAmitva- kayA jIvone keTalI iMdriyo hoya che evA svarUpavALuM svAmitva kahevuM. saMsthAna- kadaMbapuSpa-golaka vagere AkAra kahevo. pramANa- iMdriyonuM aMgulano asaMkhyAtamo bhAga vagere pramANa kahevuM. viSaya- bArayojana vagere viSaya kahevo. vipAka- iMdriyonA viSayomAM Asakta banelA jIvono A lokamAM duHkha vagere vipAka kahevo. [257] temAM pAMca prakArarUpa bhedane kahe chepNcev iMdiyAI, loyapasiddhAiM soyamAINi / davviMdiyabhAviMdiyabheyavibhinnaM puNekkekaM // 258 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyajaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [[iMdriyanA prakAro-447 lokaprasiddha zrotra vagere pAMca ja iMdriyo che. pharI eka eka iMdriya dravyandriya ane bhAvendriyanA bhedathI bhinna che=be bhedavALI che. [257] temAM dravyendriya ane bhAvendriyanuM svarUpa kahe che aMtobahinivvattI, tassattisarUvayaM ca uvagaraNaM / davviMdiyamiyaraM puNa, laddhavaogehiM nAyavvaM // 259 // aMdara ane bahAra nivRtti , aMdara-bahAra nivRttinI zaktirUpa upakaraNa e baMne dravyendriya che. bhAvendriya labdhi ane upayogathI jANavI. vizeSArtha- je parama aizvaryavAna hoya te indra. jIva parama aizvaryavAna che. mATe iMdra eTale jIva. iMdranA=jIvanA upakAra mATe je pravarte te indriya. kAna vagere iMdranA=jIvanA upakAra mATe pravarte che mATe kAna vagere pAMca iMdriya che. te pratyeka iMdriya vyandriya ane bhAvendriya ema be prakAre che. pudgalasvarUpa iMdriya dravyendriya che. labdhi-upayoga rUpa iMdriya bhAvendriya che. dravyendriya nivRtti ane upakaraNa e be bhedathI be prakAre che. | nivRtti(=AkAra) paNa atyaMtara ane bAhya ema be prakAre che. temAM zravaNendriyanI aMdara-madhyamAM cakSuthI na joI zakAya ane kevalIvaDe jovAyelI kadaMbapuSpanA jevI goLa AkAravALI ane zarIranA avayavamAtrarUpa koika nivRtti(=racanA) che. je rIte zabdagrahaNanA upakAramAM pravarte te rIte atyaMtara nivRtti che. cakSu iMdriyanI masUra dhAnyanA jevA AkAravALI atyaMtara nivRtti che. dhrANendriyanI atimukta puSpanA jevA AkAravALI ke kohalavAjiMtranA jevA AkAravALI atyaMtaranivRtti che. rasanendriyanI astra-zastranA jevA AkAravALI atyaMtaranivRtti che. sparzanendriyanI yathAyogya potAnA AdhArabhUta zarIranA jevA AkAravALI abhyataMranivRtti che. bAhya nivRtti to bahAra ja badhAya jIvone kAna vagereno (kAnano) goLAkAra chidra vagere je dekhAya che te ja jANavI. upakaraNa to talavAranI chedanazaktinI jema nivRtti iMdriyonA ja kadaMbapuSpanA jevA goLa AkAra vagerenI potAnA viSayane grahaNa karavAnI je zakti te zaktirUpa jANavuM. A pramANe nizcita thaye chate atyaMtara-bAhya je nivRtti ane atyaMtara-bAhya nivRttinI zaktirUpa je upakaraNa e baMneya dravyendriya kahevAya che. kAraNa ke nivRtyuparaLa prakriya="nivRtti ane upakaraNa e dravyendriya che" evuM vacana che. labdhi ane upayogathI bhAvendriya jANavI. temAM jJAnAvaraNIya vagere karmanA kSayopazamathI jIvanI zabda vagerenI grahaNa karavAnI zakti te labdhi che. zabda vagerene ja grahaNa karavAno pariNAma te upayoga che. A baMneya bhAvendriya che. [259] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448- iMdriyajaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iMdriyanA svamIsaMsthAna have svAmitva dvArane kahe chepuddhvijlaggivaayaa, rukkhA egiMdiyA viNidivA / kimisaMkhajalUgAlasamAivahAI ya beiMdI // 260 // kuMthupipIliyapisuyA, jUyA uddehiyA ya teiMdI / vicchuyabhamarapayaMgA, macchiyamasagAi cauridI // 261 // mUsayasappagiloiyabaMbhaNiyA saraDapakkhiNo macchA / gomahisasasayasUaraharaNamaNussAI paMciMdI // 262 // pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vRkSo(=vanaspati)ne ekendriya kahyA che. kRmi, zaMkha, jaLo, aLasiyAM ane mAivaha vagerene beindriya kahyA che. kuMthuA, kIDI, pizuka, jU ane UdhaIne te indriya kahyA che. vIMchI, bhramara, pataMga, mAkhI ane macchara vagerene caurindriya kahyA che. uMdara, sarpa, giroLI, brAhmaNikA, kAcIMDo, pakSIo, mAchalA, gAya, bheMsa, sasalo, bhuMDa, haraNa ane manuSya vagerene paMcendriya kahyA che. vizeSArtha - pRthvI vagere ekendriyane eka sparzana (=cAmaDI) iMdriya hoya che. kRmi vagere beindriyane sparzana-rasana e beindriyo hoya che. kuMthuA vagere te indriyane sparzanarasana-nAka e traNa indriyo hoya che. vIMchI vagere caurindriyane sparzana-rasana-nAka-AMkha e cAra iMdriyo hoya che. uMdara vagere paMcendriyane kAna sahita pAMca indriyo hoya che. [260-261-262] saMsthAna dvAramAM kahe che- kAyaMbapuSphagolayamasUraaimuttayassa puSpaM ca / soyaM cakkhaM ghANaM, khurappaparisaMThiyaM rasaNaM // 263 // aMgulapuhuttarasaNaM pharisaM tu zarIravitthaDaM bhaNiaM / nANAgAraM phAsiMdiyaM, tu bAhallao ya savvAiM // 264 // aMgulaasaMkhabhAgaM, emeva puhuttao navaraM / 265 // pUrvArdham // kAnanuM saMsthAna (=AkAra) kadaMbapuSpanA jevuM goLa, cakSunuM saMsthAna masUranA jevuM nAkanuM saMsthAna atimukta puSpanA jevuM, jIbhanuM saMsthAna astrAnA jevuM hoya che. sparzana indriyanuM saMsthAna vividha prakAranuM hoya che. kAraNa ke sparzananA AdhArabhUta sarvajIvonA zarIro asaMkhyAta che. e zarIre vividha prakAranA hovAthI e zarIromAM rahelI sparzana indriya paNa teTalA AkAravALI che. 1. mAivaha eka jAtano beindriya sUdra kIDo che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyajaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iMdriyanuM pramANa-iMdriyano viSaya-449 have pramANa dvArane AzrayIne kahe che zravaNa vagere sarva iMdriyo atyaMtara nivRttine AzrayIne jADAI ane pahoLAine AzrayIne dareka iMdriyanuM pramANa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. phakta rasanendriya utkRSTathI koIne bethI nava AMgaLa jeTalI paNa pahoLI hoya che. sparzanendriya to potAnA AdhArabhUta zarIranA vistArathI yukta jANavI. [263, 264 tathA 265 pUrvArdha) viSayadvArano adhikAra karIne kahe chebaarshiN joyaNehiM, soyaM parigiNhae sadaM // 265 // uttarArdhaM // rUvaM giNhai cakkhaM, joyaNalakkhAo sAiregAo / gaMdhaM rasaM ca phAsaM, joyaNanavagAu sesAiM // 266 // zrotra bArayojana sudhI zabdane grahaNa kare che, cakSu sAdhika lAkha yojana sudhI rUpane grahaNa kare che. nAka, jIbha ane sparzana e traNa iMdriyo navayojana sudhI anukrame gaMdha-rasa-sparzane grahaNa kare che. | vizeSArtha- zrotra utkRSTathI bArayojana dUrathI AvelA meghagarjanA AdinA dhvanine svayaM sAMbhaLe che, bArayojanathI adhika dUrathI AvelA dhvanine na sAMbhaLe. AMkha utkRSTathI sAdhika lAkhayojana sudhI rahelA rUpane grahaNa kare che. jemaNe eka lAkhayojana jeTaluM vaikriyazarIra karyuM che tevA viSNukumAra vagere potAnA paganI AgaLa rahelA khADA vagerene ane khADA vageremAM rahelA DhephA vagerene jue ja che. AthI temanI AMkhano viSaya sAdhika lAkhayojana jANavo. bAkInI nAka, jIbha ane sparzana e traNa iMdriyomAM pratyeka Idriya utkRSTathI navayojana dUrathI AvelA potAnA viSayane anukrame gaMdha, rasa ane sparzane grahaNa kare che. te A pramANe- jenI ghrANendriyanI zakti tIvra che te deva vagere koIka utkRSTa navayojananA AMtare rahelA kapUra vagerenA gaMdhane athavA prathamavAra meghanI vRSTithI bhinI thayelI sugaMdhI mATInI gaMdhane grahaNa kare che, ane te ja deva vagere jyAre dUra rahelA paNa gaMdhavALA dravyanA tiktakaTu vagere svAdano nizcaya karato jovAmAM Ave che tyAre jaNAya che ke teNe te dravyanA rasapudgalo paNa grahaNa karyA ja che. kAraNa ke tikta vagere svAda dhrANendriya viSaya nathI. A pramANe rasanendriyano paNa viSaya navayojana che e siddha thayuM. te ja deva vagere utkRSTathI navayojana dUrathI AvelA zItalapavana vagerene A jalavAta(=pANIyukta pavana) che, A himavAta (=ThaMDo pavana) che ityAdi rIte jANe che, navayojanathI adhika dUra AvelAne na jANe. [265 uttarArdha+266] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450-iMdriyajaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iMdriyajaya na karavAthI doSo jaghanyathI keTalA dUra rahelA potAnA viSayane indriyo grahaNa kare che te kahe che- aMgula asaMkhabhAgA, muNaMti visayaM jahannao mottuM / cakkhuM taM puNa jANai, aMgulasaMkhejjabhAgAo // 267 // cakSu sivAya cAra iMdriyo jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAge rahelA svaviSayane grahaNa kare che. cakSu jaghanyathI aMgulanA saMkhyAtamAM bhAge rahelA rUpane grahaNa kare che. vizeSArtha aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAge rahelI ati najIkanI vastune AMkha jotI ja nathI. kAraNa ke AMkhamAM rahela aMjana, cIpaDA ane aMjana AMjavAnI saLI vagere atinajIkanI vastuo AMkhathI dekhAtI nathI. [267] iMdriyonA viSayomAM Asakti karavAthI thatA vipAkano (=kaTuphaLano) ja upadeza Apavo joie. kAraNa ke te (upadeza) ja viSayo pratye virAgabhAvane utpanna karanAra hovAthI muktino sAdhaka che. iMdriyanA bhedo vagere kahevAthI zuM? AvA praznanA uttarane kahe che iya nAyatassarUvo, iMdiyaturae saesu visaesu / aNavaraya dhAvamANe, nigiNhae nANarajjUhiM // 268 // A pramANe jene indriyonA svarUpanuM jJAna thayuM che te jIva satata pAponA viSayomAM doDatA indriyarUpa azvonuM jJAnarUpa dorIthI nigraha kare che. vizeSArtha- ahIM tAtparya A che- jANelI ja vastuno nigraha ke anugraha karI zakAya che. AthI bheda vagere paNa indriyajaya vagerenA jJAnano upAya hovAthI bheda vagere paNa kahevA joie. bheda vagerenA jJAna dvArA jenuM svarUpa jaNAi gayuM che te potapotAnA viSayamAM pravRtti karanArA indriyarUpa azvonuM jJAnarUpa dorIthI sukhapUrvaka nigraha kare che. [268] nigraha na karAyelI indriyothI kayo doSa thAya te kahe che-- taha sUro taha mANI, taha vikkhAo jayammi taha kusalo / ajiiMdiyattaNeNaM, laMkAhivaI gao nihaNaM // 269 // te rIte zUra, te rIte abhimAnI, te rIte jagatamAM prasiddha ane te rIte kuzala evo laMkAdhipati indriyajaya na hovAnA kAraNe maraNane pAmyo. vizeSArtha- te rIte zUra eTale lokamAM je rIte prasiddha che te rIte zUra. te rIte abhimAnI eTale je rIte lokamAM mAnI tarIke prasiddha che te ja rIte abhimAnI. lokamAM tenA garvanuM sUcaka vacana A pramANe saMbhaLAya che.-- 1. ahIM TIkAnA zlokano artha barobara samajAyo na hovAthI teno anuvAda karyo nathI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyajaya dvA2] upadezamAlA (puSpamAlA) [indriyajaya na karavAthI doSo-451 te rIte jagatamAM prasiddha ane te rIte kuzaLa ane laMkAdhipati evo te rAvaNa paNa sItAnuM haraNa karavAnI kriyAthI pragaTa thatA indriyajaya abhAvanA kAraNe yazasvI jIvananA vinAzarUpa maraNane pAmyo. to pachI bIjA mATe zuM kahevuM? rAvaNanuM kathAnaka lokamAM atizaya prasiddha ja che. AthI ahIM lakhavAmAM AvatuM nathI. [269] athavA zarIramAM rahelI mAtra pAMca indriyothI paNa rAvaNanuM sAmarthya khaMDita thai javAthI rAvaNa zUra ja nathI ema jaNAve che- dehaTThiehiM paMcahiM, khaMDijjai iMdiehiM mAhappaM / nakSa sa taUpi hiM, viiignavaMto huM sUro? | 2705 zarIramAM rahelI pAMca indriyothI jenuM sAmarthya khaMDita karAya che te bahAra lAkha mANasone jItato hoya to paNa zUra kevI rIte kahevAya? [270] to pachI zUra koNa che te kahe che-- so cciya sUro so ceva, paMDio taM pasaMsimo niccaM / iMdiyacorehiM sayA, na luMTiyaM jassa caraNadhaNaM // 279 // te ja zUra che, te ja paMDita che, ame tenI ja nitya prazaMsA karIe chIe, ke jenuM cAritrarUpa dhana indriyarUpa corothI sadA lUMTAyuM=corAyuM nathI. [271] have udAharaNa dvArA upadezane kahe che-- soeNa subhaddAI, nihayA taha cakkhuNA vaNisuyAI / ghANeNa kumArAI, rasaNeNa hayA nariMdAI // 272 // phAsiMdieNa vasaNaM, pattA somAliyAnaresAI / bhAvi niyA, nIvA ki puLa samayeLa?|| 273 // zrotrathI subhadrA vagere maraNane pAmyA. cakSuthI vaNikaputra vagere, ghrANathI kumAra vagere, rasanAthI rAjA vagere haNAyA. sparzanendriyathI sukumAlikAnRpa vagere saMkaTane pAmyA. ekeka indriyathI jIvo haNAyA, to pachI pAMceya indriyothI haNAya temAM zuM kahevuM? vizeSArtha- nigraha na karAyelI zrotrendriyathI subhadrA vagere haNAyA=A bhavamAM ja mAraNAMtikI (=maraNane karanArI) Apattine pAmyA. te A pramANe- Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) zravaNaindriya viSe subhadrAnuM dRSTAMta jeno pharakatI sapheda dhajAnA vastro AdirUpa pakSasamUha che te vasaMtapura nAmanuM nagara che, ke je jANe satata iMdrapurane jhaDapI levA mATe ullAsa pAmI rahyuM che. tyAM dhanadanAmano sArthavAha rahe che, ke jenuM dhana jovAmAM AvatAM kUbera paNa potAne daradra mAne che. te subhadrA nAmanI potAnI patnIne tyAM mUkIne uttama kariyANuM laine vepAra karavA mATe bIjA sthaLe gayo. pachI ghaNA divaso bAda kArya utpanna thatAM subhadrA potAnI dAsIone nagaramAM kyAMka mokale che. A tarapha madhura svaravALo puSpazAla nAmano gavaiyo kyAMka gAi rahyo che. gAto te kinarone paNa karNasukha Ape che. tethI te dAsIoe koi paNa rIte Ano gItadhvani sAMbhaLyo. tenA vaDe haraNIonI jema AkarSAyelI te dAsIo tyAM gai. paravaza banelI te dAsIo zarIrathI sthira banIne lAMbA kALa sudhI tyAM ja rahI. gIta aTakatAM e dAsIo koipaNa rIte ghare gai. sArthavAhanI patnIe temane ghaNo Thapako Apyo. dAsIoe kahyuM: he svAminI! gusso kema karo cho? (moDuM thavAmAM) moTuM kAraNa sAMbhaLo. ame Aje je sAMbhaLyuM te pazuone paNa lobhAve tevuM hatuM. to pachI manuSyone lobhAve temAM zuM kahevuM? temAM paNa vicakSaNa puruSone lobhAve temAM to zuM kahevuM? tethI subhadrAe pUchyuH te zuM hatuM? temaNe kahyuM: puSpazAlanA gItathI AkarSAyelI amArA vaDe vItelo paNa kALa na jaNAyo. subhadrAe kahyuM: jo ema che to mane paNa te gIta saMbhaLAvo. dAsIoe paNa teno svIkAra karyo. 452-zravaNeMdriyanA anigrahamAM] [subhadrAnuM dRSTAMta kyAreka ekasthaLe devamaMdiramAM mahotsava pravartI rahyo hato tyAre puSpazAla gAi rahyo hato. sarva loko bhegA thayA hatA. A vakhate subhadrA piravArasahita tyAM gai. A tarapha AkhI rAta gAine khinna thayelo puSpazAla paNa devamaMdiranA pAchaLanA pradezamAM jeTalAmAM rahe che teTalAmAM ghasaghasATa UMghI gayo. pachI pradakSiNAthI bhamatI subhadrAne dAsIoe tene batAvyo ane kahyuM ke te A gavaiyo sutelo che. e atizaya virUpa (=kharAba rUpavALo), kALo, mukhanI bahAra gayelA dAMtavALo ane pILA kezavALo che. tethI subhadrAe kahyuM: jenI AvI rUpasaMpatti che tenuM gIta paNa cokkasa AvuM ja hoya. kAraNa ke zeSaguNo AkRtithI rahita puruSamAM kyAMthI ja maLe? ityAdi bolatI ane tenA kurUpamAM udvigna banelI subhadrA te pradezamAM thUMkIne ghare gai. tyAM najIkamAM rahelA kSudravarge puSpazAlane subhadrAnI anucita ceSTA vizeSathI ja kahI. tethI gusse thayelA ane enA apakArane vicAratA puSpazAle subhadrAne pativirahathI pIDita thayelI jANI. AthI dhanada sArthavAha jevI rIte tene ghara bhaLAvIne gayo, jevI rIte rAjAe tenA upara maherabAnI karI ane deSAMtaramAM vyavahAra karyo, jevI rIte rAjAthI sanmAnita karAyelo te ghaNuM dhana meLavIne, pAcho pharyo, jevI rIte atizaya ghaNI RddhithI (=ADaMbarathI) kramazaH Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuiMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTata-4pa3 potAnA ghare Ave che, yAvatuM te gharamAM praveza kare che tyAM sudhInuM sArthavAhanuM saghaLuM ya caritra puSpazAle gItamAM guMcyuM. have jyAre rAtri kSINa thaI rahI hatI tyAre ( pUrI thaI rahI hatI tyAre, arthAt paroDhiye) subhadrAnA gharanI najIkamAM te gIta tevI rIte gAvA lAgyo ke jethI subhadrA jAgI gaI. tenA sarva aMgo (kAmabANarUpa) zalyavALAM thayAM. viraharUpa agnithI sarva aMgomAM baLelI te patinI sAthe vilAsapUrvaka pUrve karelI kAmakrIDAone yAda karavA lAgI. madhura ane manohara e vicakSaNa puruSonA manane haranArA, virahanA sAravALA gItane sAMbhaLatI te haraNInI jema paravaza banI gaI. (rapa) have dAsasahita patine sAkSAt gharamAM praveza karatA jANIne harSanA utkarSathI (pati pratye) AkarSAyelA manavALI te patinI sAme javA lAgI. A tarapha gIta atizaya utkRSTa banatAM gharanI upara rahelI hovA chatAM potAne bhUmimAM rahelI mAnatI ane AkAzamAM najara karIne cAlatI subhadrA atizaya kaThaNabhUmi upara paDI. tethI nyAyarahita rAjA lakSmIthI mukta bane tema te jIvanathI mukta banI. - A pramANe verane sAdhIne puSpazAla bIjA sthaLe gayo. A pramANe subhadrA zrotra nimitte ja mRtyune pAmI. vaLI paralokamAM je anya duHkhane pAmaze te to jJAnI jANe. (mULagAthAmAM rahelA) Adi zabdathI zAstramAM prasiddha anya paNa dRSTAMto jANavA. A pramANe subhadrAnuM kathAnaka pUrNa thayuM. cakSuindriya viSe lolAkSanuM dRSTAMta tathA cakSunA viSayathI vaNikaputra vagere haNAyA. te A pramANe- kiliMgadezamAM kaMcanapura nAmanuM zreSTha nagara che. tyAM zrImaMto ane hAthIo dAnakAryane choDatA nathI. tyAM yathArtha nAmavALo zrI nilayazeTha vase che. tenI yazobhadrA nAmanI patnI che. temane seMkaDo mAnatAothI rUpa vagere guNothI yukta putra thayo. te mAtA-pitAne priya hato. tenuM ratisena e pramANe nAma karyuM. temanA gharamAM pAMca dhAvamAtAo tenA zarIranuM lAlana-pAlana kare che. krame karIne te vadhavA lAgyo. have ekavAra tenuM rUpa joIne pitA khuza thayo. pitAe kuzaLa lakSaNa-zAstronA pAThakone ghare bolAvIne putra batAvIne pUchyuM: A kevA lakSaNavALo che? temaNe kahyuM: he zreSThI! amArA zAstramAM puruSa-strInAM ghaNAM lakSaNo jaNAvavAmAM AvyA che. saMkSepathI kaMika tamane kahIe chIe. 1. rUnArR padano artha vAcakoe svayaM samajI levo. 2. cAlatI e artha adhyAhArathI lIdho che. 3. hAthInA pakSamAM dAna eTale hAthInA gaMDasthalamAMthI jharatuM pANI=mada. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454-cakSuiMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta zarIranAM lakSaNo puNyavaMta puruSonuM caraNatala lAla, snigdha, vakratAthI rahita, pasInAthI rahita, kamala jevuM sukumAra ane vajU-aMkuza vagerethI yukta hoya che. jenA caraNatalamAM gadheDo, ziyALa ane bhuMDa hoya te duHkhI thAya che. puruSonA UMcA, pahoLA, lAla, darpaNa samAna ane snigdha nakha prazasta che. jo te nakho zveta hoya to dIkSA thAya. rUkSa ane puSpavALA nakhothI manuSyo duHzIla thAya. jenA pagano madhyabhAga saMkSipta hoya te manuSya strInimitte maraNa pAme che. kAcabAnA jevA unnata, samAna ane puSTa pago prazasta che. pAMkhA ane komaLa roma jemAM hoya tevI goLa jaMghAvALA, hAthInI sUMDhasamAna jaMghAvALA ane puSTa-samAna jAnuvALA manuSyo rAjA thAya. kAgaDA(nA paga) samAna jaMghAvALA, baMdhAyelI (=puSTa) 'piMDIvALA ane atizaya dIrgha ane skUla jaMghAvALA puruSo duHkhI hoya ane mArgamAM cAlanArA hoya. ghaDAnA AkAra jevo DhIMcaNa aprazasta che. unnata, maNithI yukta ane hrasva (=sUkuM) puruSaliMga prazasta che. lAMbA puruSaliMgathI dAriya thAya. sthUla purUSaliMgathI saMtAnarahita thAya. nasavALA purUSaliMgathI alpadravya-dhanavALo thAya. vakrapurUSaliMga azubha karanAruM che. lAMbA vRSaNavALo puruSa dIrdhAyu thAya. vistIrNa vRSaNavALo puruSa alpAyu thAya. puSTa ane moTA vRSaNavALo puruSa daridra thAya. deDakA jevA moTA vRSaNavALo puruSa dhanavAna thAya. puSTa, vizALa ane siMhanA jevI keDavALo manuSya sukhI thAya. sAMkaDI ane TUMkI keDavALo puruSa daridra thAya. siMha-mora-mAchalA samAna udaravALA manuSyo dhanavAna thAya. moTA peTavALo bhoga karanAra thAya. nAnA peTavALo ane vakrapeTavALo viparIta ( bhoga na karanAro) thAya. samAna peTavALo bhogArca thAya. UMcA peTavALo dhanavAna thAya. DAbA AvartavALuM ane UMcu nAbhimaMDala aprazasta kahyuM che. gaMbhIra ane jamaNA AvartavALuM nAbhimaMDala prazasta che. pahoLI, romayukta, puSTa ane UMcI chAtI zubha che. viSama chAtIvALA manuSyo daridra thAya ane zastranA ghAthI mare. chAtInA stanothI puSTa madhya vibhAgathI manuSyo sukhI thAya. lAMbA ane zyAma stananA agrabhAgothI dhanahIna thAya. zaMkha jevI 'DokavALo rAjA thAya. pADAnA jevI DokavALo yuddhano subhaTa thAya. atizaya lAMbI ane kRza DokavALo bahu khAnAro ane duHkhI thAya. puSTa ane vizALa khabhAone prazasta jANa. kRza ane romayukta khabhAone aprazasta jANa. romarahita ane 1. piMDI eTale DhIMcaNathI nIceno mAMsathI bharAvavALo bhAga. 2. maNi=purUSaliMgano agrabhAga. 3. vRSaNa=puruSaliMganI nIce Avelo aMDakoza. 4. zaMkhanI jema traNa rekhA jemAM hoya tevI DokavALo. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuiMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta-455 samAna pITha sukha ApanArI che. pasInAthI rahita, puSTa, unnata ane sugaMdhI bagala (=kAkha) dhanya manuSyone hoya che. baMdhAyelA hAtha paNa, arthAt khoDa-khApaNavALA hAtha paNa dUSaNarUpa che, alpAyuthI yukta che ane azubha che. DhIMcaNa sudhI laTakatA, alparomavALA, puSTa ane kramazaH goLa hAtha prazasta che. kAma karyA vinA kaThaNa hAthanA taLiyA prazasta che. dIrghAyu manuSyonI AMgaLIo komaLa ane sarasa (=nahi sukAyelI) hoya che. buddhimAna manuSyonI AMgaLIo pAtaLI hoya ane kAma karanArA manuSyonI AMgaLIo jADI hoya. (25) nakhanuM lakSaNa A pramANe kahyuM che- pocA, lAMbA, pAtaLA, puSTa ane supramANavALA nakhane maharSio sukha ApanAra kahe che. nAnA hoThavALAne atizaya duHkhI, puSTa hoThavALAne saubhAgyayukta, lAMbA hoThavALAne bhogI ane viSama hoThavALAne bhIru jANavo. loko biMbaphaLa jevA lAla hoThonI prazaMsA kare che. zyAma, vikRta, kurUpa, khaMDita ane rUkSa hoThothI manuSyo dhanahIna thAya. zuddha (svaccha ane zveta), sama (=UMcA-nIcA na hoya tevA), aNIdAra, dhana (=chUTA na hoya tevA), snigdha dAMta suMdara che. malina, virala (chUTAchUTA), ochA-vadhAre AvA dAMta aprazasta che. batrIsa dAMtothI rAjA ke bhogI thAya. ekatrIsa dAMtothI madhyama guNavALo che. tyArabAda lakSaNa rahita che. ati thoDA dAMtavALA, adhika dAMtavALA, pAMDuvarNanA dAMtavALA, zyAma dAMtavALA, viSama dAMtavALA ane vikarAla dAMtavALA puruSo pApI jANavA. rAtI, dIrgha, komaLa ane kamaladala samAna jIbha dhanyapuruSone hoya che. nipuNapuruSonI jIbha sUkSma pAtaLI hoya che. dArU pInArAonI jIbha kAbaracitrA varNavALI hoya che. lAla tALavuM prazasta che. kALuM tALavuM kulakSayane kare. nIla tALavuM duHkhanuM kAraNa che. sArasa ane haMsa vagere prANI jevA svaravALA ane gaMbhIrasvaravALA manuSyo dhanya che. kAgaDA jevA kaThorasvaravALA puruSo duHkhI thAya. saraLa, nAnAvivaravALuM ane samunnata (=UMcuM) nAka prazasaMnIya che. cibA nAkavALA manuSyo pApI che. saMkucita nAkavALA manuSyo cora hoya. saMpUrNa, puSTa, ane romarahita gAlane manuSyo vakhANe che. lAMbA ane vizALa kAna dhanya manuSyone hoya che. dIrghAyu manuSyone romavALA kAna hoya che. uMdaranA jevA kAnavALA buddhizALI hoya. polAkAnavALA du:khI hoya. subuddhivALA manuSyoe nIlakamala samAna ane padmadala samAna AMkhone vakhANI che. madhanA jevA pILAvarNavALI AMkho prazasta che. piMgala (=kALA ane pILAvarNavALI) AMkho aprazasta che. bilADAnA jevI ane zvAnanA jevI AMkhovALA kapaTI hoya. trAMsI AMkhavALA manuSyo ugra hoya che. atilAla AMkhovALA manuSyo lAMbA hoya. rUkSadRSTivALA sarva manuSyo cAre bAju niMdAyelA hoya che. dRSTihIna manuSyo dIrghAyu hoya. kAmuka dRSTivALA manuSyo u. 6 bhA.2 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456- cakSuiMdriyanA anigrahamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta bhogI hoya. pApIonI dRSTi nIce hoya, arthAt halakI hoya. Rjumati manuSyo saraLa jue che. krUra manuSyo tichuM jue che. dhanya (kapuNyazALI) manuSyo UMcI (=uttama) dRSTivALA hoya. trAMsI dRSTivALA karatAM kANo sAro. kANA karatAM AMdhaLo zreSTha che. kANo, AMdhaLo ane trAMsI dRSTivALo A traNeyathI bhamatI trAMsI dRSTivALo adhama che. tenI dRSTi koI lakSya vinA ane koI kAraNa vinA bhamatI rahe che. rUkSa(=sneharahita), glAnarUpa (=udAsIna), Darapoka dRSTivALA ane mahApApI te manuSyo parastrI AdimAM Asakta banIne kroDo anarthone pAme che. saubhAgya ane mAnathI moTA puruSonAM AMkhanAM bhavAM (=bhammara) lAMbA ane vizALa hoya. alpabhavAMvALA puruSone strInA kAraNe mahAna Apatti thAya. puNyazALI manuSyonuM kapALa vizALa ane ardhacaMdrasamAna hoya che. duHkhI manuSyone atizaya vizALa kapALa hoya che. tuccha jIvone atizaya tuccha kapALa hoya che. DAbI taraphanAM DAbA AvartavALA bhamara aprazasta che, bhayaMkara che. jamaNI taraphanA jamaNA AvartavALA bhamara zubha che. bhamaronA viparyAsamAM pAchalI vayamAM bhogo prApta thAya. rAjAonuM mastaka chatranA jevA AkAravALuM hoya. jemanA vALa snigdha, ghana, prazasta, pocA ane saMkocAyelA hoya te puNyazALI che. tUTelA, malina ane rUkSavALa dAriyane kare. - vaLI bIjuM- traNa gaMbhIra, traNa vizALa, cAra hrasva (TUMkA), pAMca sUkSma, pAMca dIdhuM, pAMca unnata, sAta lAla prazaMsanIya che. AnuM vivaraNa kahIe chIe. nAbhi, svara ane sattva A traNa gaMbhIra prazasta che. mukha, chAtI, lalATa, A traNa vizALa(=pahoLA) prazasta che. puruSaliMga, pITha, kaMTha ane jaMghA A cAra hrasva ( TUMkA) prazasta che. (50) kesa, dAMta, AMgaLInAM parvo, nakha ane cAmaDI A pAMca sUkSma (jhINA) prazasta jANa. dADhI, AMkho, be stana vaccenuM aMtara, bAhu ane nAsikA A paMca dIrgha prazasta che. hRdaya, nAsikA, bagala, kaMTha ane mukha A pAMca unnata prazasta che. be AMkhono aMdarano bhAga, arthAt AMkhonA khUNA, hoTha, hAtha, paga, (=hAtha-paganA taLiyAM, jIbha, nakha ane tALavuM A sAta lAla prazasta che. kapALamAM pAMca, cAra, traNa, be ane eka rekhA hoya to e manuSya anukrame 100, 90, 60, 40 ane 30 varSa jIve che. gatithI varNa prazasta che. varNathI zabda suMdara che. zabdathI sarva zreSTha che. sattvamAM badhuMya raheluM che. have nArIlakSaNo- caraNamAM cakra ane kamala vagerenA laMchanavALI strIo rAjAnI rANIo thAya. moTA pagothI dAsapaNuM thAya. sukA ane vAMkA pagothI strIo dAriyane ke zokane pAme che. paganI moTI ane rUkSa AMgaLIothI majUrI karavI paDe che. jADI AMgaLIothI duHkhI thAya. pAtaLI, dRDha, goLa, lAla ane saraLa AMgaLIothI strIo sukhI thAya. je strInuM zarIra puSTa, snigdha, daDha ane lAla che, tathA mastaka vALathI rahita che Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caindriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta-457 te strI pApI che- duHkhI thAya. hAthInI sUMDha jevI jaMghA ane sAthaLa atizaya prazasta che. strIonI, unnata, puSTa, moTI, corasa, suMdara ramaNabhUmi ane moTA nitaMbavALI keDa zAstramAM prazaMsA karAyelI che. sukA ane nasovALA udarathI strIo ghaNA du:khane sahana kare. 'phelAyelA(=khUba vadhI gayelA) kharAba nakhavALA, vraNavALA, nityaromavALA, rUkSa, vikRta ane svatamizra pILAvarNavALA hAthothI strIo duHkhI thAya. A pramANe bIjAM paNa nArIlakSaNo jeTalAmAM kahe teTalAmAM zrInilayazreSThIe kahyuM: A ati vistArathI saryuM. kAraNa ke huM jAte ja puruSanAM lakSaNonAM anusAre nArInAM lakSaNone vicArIne kaMika jANI laiza. tame prastuta mArA putranAM lakSaNo aMge kaho. lakSaNa- pAThakoe kahyuM: tamArA bodha mATe tamane prasaMgathI kaMika kahyuM: have prastuta sAMbhaLo. tamArA putranA prAyaH badhAMya lakSaNo che. paNa ekadRSTi (AMkha) lakSaNanA viSayamAM visaMvAda kare che, arthAt dRSTinAM lakSaNo barobara nathI. tethI zeSalakSaNothI Ane dhananI prApti jaNAya che. paNa dRSTidoSothI kAyaratA vagere doSone ame joIe chIe. kAraNa ke dRSTinA niyaMtraNathI rahita A parastrIkAmuka thaze, ane mRtyu paNa e ja prasaMgathI pAmaze. A pramANe sAMbhaLIne zeTha jANe vajUthI haNAyo hoya tema kSaNavAra vilaMba karIne ane nisAso nAkhIne kahe cheH parastrImAM Asakta banelAonI lakSmIthI zuM? atimahAna vivekathI alaMkRta ane kuLane kalaMka na ApanArAonI daridratA paNa sukha ApanArI che. bIjAonI lakSmI paNa duHkhanuM kAraNa che. parastrInI icchA supuruSonuM atimahAna kalaMka che, zaradaRtunA caMdra ane zakhasamAna nirmala amArA kuLamAM vizeSathI mahAna kalaMka che. tethI A bhava ane parabhava saMbaMdhI lAkho anarthonuM kAraNa evA akAryamAM A jevI rIte na pravarte tevI rIte mane prasanna thaIne kaho. pachI tyAM rahelA jinamatajJa nAmanA lakSaNapAThake zeThane kahyuM tame A pramANe duHkhI kema thAo cho? bhAvIbhAvo thAya ja che. kAraNa ke vizvano saMhAra ane sarjana karanAra paNa balayukta paNa ane jJAnI paNa mahAdeva kAlakUTaviSano AdhAra thayo, arthAt teNe kAlakUTa viSa khAdhuM. tethI jagatamAM pUrve bAMdhelA karmanuM devo paNa ullaMghana karI zakatA nathI. tethI khedane choDIne dharmamAM mana karo. pachI zrInilaye kahyuM: to paNa A kyAre iMdriyone vaza karaze e kRpA karIne mane kaho. (75) have jinamataze kahyuM: jinavacananA rahasyarUpa aMjanarasathI bhAvita AMkho enA vazamAM thaze. zrInilaye pUchyuM: jinavacananA rahasyarUpa aMjanarasane kyAM meLave? ane kevI rIte meLave? jinamataze kahyuM: jinazAsanapuramAM utpanna thAya tyAre te A pramANe meLave 1. ahIM gAthA azuddha jaNAya che. vivitranA sthAne vAvatra hovuM joie. saMsAnA sthAne sAsaya hovuM joie. vivitra ane sattA evA prayoga mAM gaNano meLa besato nathI. AthI vAvatra ane sAkSara evA prayogo hovA joie. evI saMbhAvanA karIne artha lakhyo che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458-cakSuiMdriyanA anigrahamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta zubha pariNati patnI, bhavitavyatA putravadhU, svabhAva maMtrI ane kAlapariNAma svamitra vagere kuTuMbIjanathI kahevAyelo karmapariNAma rAjA tene zubha pariNAma nAmanA svaputranA hAthamAM rAkhIne khuza thayelo te jyAre pravRtti karAve tyAre tenI (=jinavacananA rahasyarUpa aMjaranarasanI) prApti thAya, anyathA uttamadevone paNa tenI prApti na thAya. have dIrgha nisAso nAkhIne zreSThIe kahyuM: jo ema che to ame haNAyA chIe. kAraNa ke puNyahIna jIvone A asAdhya che. pachI zeThe lakSaNapAThakone sanmAna karIne rajA ApI. zeThano putra bAlyAvasthAthI AraMbhI sadA je je manohararUpane jue che tyAM lAMbA kALa sudhI dRSTi bAMdhIne rahe che. tethI tenuM lolAkSa evuM nAma lokamAM prasiddhine pAmyuM. pachI tene kramazaH kaLAo bhaNAvavAmAM Ave che. dRSTivikAronI sAthe dararoja vadhato te yauvanane pAmyo. viSayomAM utkaMThita te unmatta banIne strIonAM aMga-upAMgone joto AkhI nagarImAM bhame che. koIka rUpavatI suMdara ramaNIone balAtkArathI bheTe che. mUDha te koIka strIone prArthanA kare che, bIjI koIka strIonI sAthe ramata kare che. strIonA prasaMgamAM kyAMka te tADana karAya che, kyAMka baMdhAya che, kyAMka sajA vagere duHkhone sahana kare che. ekavAra magadha dezanI strIo rUpavatI che ema sAMbhaLIne vepAra karavAnA bahAne magadhadezamAM javA mATe mAtA-pitAnI rajA le che. kaMTALelA mAtA-pitAe rajA ApI. pachI ghaNA dravyasamUhane laIne ghaNA parivArathI yukta te kramaza: rAjagRhamAM Avyo. tyAM dukAna laIne vepAra karato divaso pasAra kare che. have lolA koIka priya rAjAnI rUpavatI rANIne zibikAmAM besIne potAnI dukAna pAsethI jatI joi. tethI tenA aMga-upAMgomAM dRSTine karato te jANe citarelo hoya, paththaramAM ghaDAyelo hoya, khIlAthI jakaDAyela hoya, dhana lUMTAi gayuM hoya, mUchita thaI gayo hoya, tevo kSaNavAra thayo. pachI aneka prakAranA lAkho vikalpone karato, Akula hRdayavALo ane paravaza thayelo te doDIne tenA gaLAmAM lapeTAyo. tethI sainikapuruSa varge tene mArIne bAMdhyo, ane rAjAne soMpavA mATe bajAra mArge cAlyo. AgaLathI AvatA ThAkore A vRttAMta jANIne tenuM sArabhUta saghaLuMya laI lIdhuM. rAjAne soMpavA mATe lolAkSa jeTalAmAM cAlyo teTalAmAM vidgama nAmanA nagarazeTha, ke je lolAkSanA pitAnA mitra thAya, temaNe lolAkSane joyo. tethI nagarazeThe potAnuM ghaNuM dhana ApIne ane dabANa karIne karuNAthI ane snehathI tene koipaNa rIte choDAvyo. pachI te tene potAnA ghare laI gayo. tenI patnI dhanavatIne kahyuM: A mAro bhatrIjo che. tethI tene ghaNA AdarathI jovo. tethI te temanA ghare tevI rIte gauravathI jovAya che ke jethI te gayelA paNa kAlane jANato nathI. paNa pharatI, beThelI, sUtelI ke kAma karatI dhanavatInA aMgopAMgone niraMtara ja joto rahe che. A pramANe sadAya teno kAmavikAra vadhato gayo. 1. lolAsa eTale laMpaTa (=Asakta) AMkhovALo. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuidriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta-459 kyAreka ekAMtamAM dhanavatIne prArthanA karI. dhanavatI icchatI nathI. te dararoja prArthanA karato aTakato nathI. (100) dhanavatI jyAre koI paNa rIte icchatI nathI tyAre eka divasa ekAMta meLavIne tene baLAtkArathI bhogave che. pachI dhanavatI paNa Asakta banI ane tenA pratye anurAgavALI thaIne divaso pasAra kare che. pachI A vigata vidgamazeThe koipaNa rIte jANI. paNa moTAInA kAraNe kaMI paNa bolato nathI. eka divasa dhanavatI ane lIlAze vicAryuM: gaLAmAM thayelI gAMTha samAna nirarthaka AnuM zuM kAma che? tethI ene mArIne aMtarAya vinA lAMbA kALa sudhI viSayasukhone bhogavIe. A pramANe nirNaya karIne kyAreka rAtabhara sUtelA zeThane mAravA mATe lolAkSa jeTalAmAM charI kheMce che teTalAmAM zeTha sahasA beTho thayo ane ghAne niSphaLa banAvyo. lajjAthI ane bhayathI te bhAgIne bahAra jato rahyo. pachI zeThe vicAryuM aho! lokamAM mohavilAsane juo. jethI akAryamAM tatpara jIvo kRtya-akRtyane gaNatA nathI. maraNa thAya tevI Apattine pAmelo hovA chatAM paNa tenuM meM rakSaNa karyuM. tene mArA gharamAM rAkhyo ane putranI jema joyo. have A A pramANe mArA upara pratyupakAra kare che ke jethI mArI patnI sAthe bhUla karI. eTalAthI te na rahyo ane mArA prANI levA mATe taiyAra thayo. pUrve meM patnImAM leza paNa vikAra joyo nathI. hamaNAM e paNa duSTanA saMgathI A pramANe vyavahAra kare che. athavA parasaMgathI doSa thAya che e vAta asatya che. sarpanA mastake rahelo paNa maNi anya viSane dUra kare che. tethI upArjana karelA saghaLA dhananI svAminI karI hovA chatAM patnI paNa visaMvAdavALI thaI. tethI gRhavAsane dhikkAra thAo. ityAdi vicArato zeTha parama saMvegane pAmyo. pachI vidgamazeThe jinendra mahotsava vagere kAryomAM saghaLA dhanano sadyaya karIne zrI vibudhasUrinI pAse dIkSA lIdhI. dhanavatIe lolAkSanI sAthe gharavAsa karyo. dhanavatInA AbhUSaNonA mUlyathI lolAkSa kaMika vepAra kare che. have ekavAra vasaMtamAsano zreSTha utsava zarU thayo tyAre jarAsaMghanA vaMzamAM thayelo samarasiMdhura nAmano rAjA sAmaMto, maMtrIo ane aMtaHpuranI sAthe bahAra nIkaLyo, ane udyAnamAM Avyo. lolAkSa paNa tyAM Avyo. tyAM bhego thayelo nagarajana paNa pUrNapaNe kriIDA kare che. A vakhate lolAze zreSTha pAlakhImAM ArUDha thayelI surasuMdarI rANInA koipaNa rIte pragaTa thayelA hAthanA agrabhAgane kSaNavAra joyo. te agrabhAga Avo hato. nirmala mudrikAratnanA kiraNothI puSTa banelA nakharUpa maNio zobhAvALA thayA hatA. hastatala azokavRkSanA pallava jevuM lAla hatuM. maNivalayo raNa raNa avAja karI rahyA hatA. tribhuvanajananA manane moha pamADanAra zreSTha vanaspatinA navA aMkuranA jevo suMdara kAMtimAna hato. AvA hAthanA agrabhAgane lolA joyo. tyAM mUcha pAmelA teNe vicAryuM. Azcaryane jo. jenA hAthanA agrabhAganI paNa rUpalakSmI AvI che tenA saMpUrNa zarIranI rUpalakSmIne je Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460- cakSuiMdriyanA anigrahamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta jue che te dhanya che. ityAdi vicArato ane tenI pAse javA mATe asamartha te tene jovAnA upAyanI kroDo ciMtArUpa grahathI pakaDAyo. teNe kaMcukIne (A koNa che ema) pUchyuM. kaMcukIe kahyuM: A rANI A rAjAnI surasuMdarI nAmanI mukhya rANI che. AthI te pUrvathI adhika ciMtArUpa javarathI grahaNa karAyo. A durlabha che. ema hRdayathI vicArato te koIpaNa rIte svaghare gayo. (125) tyAM paNa bhojana karato nathI. UMghato nathI. kSaNavAra paNa kayAMya ratine pAmato nathI. nisAsA nAkhe che. paDakhAM pherave che. zUnya huMkAro Ape che. dhanavatIe AgrahathI pUchyuM to paNa kaMipaNa kaheto nathI. pachI rAte sUto. paNa sarvathA nidrAne pAmato nathI. aneka lAkho vikalpo karIne sahasA Ubho thayo. bhara rAte biDhAithI potAne thanArA ghaNA apAyone gaNakAryA vinA rAjAnA ghara sanmukha cAlyo. A tarapha eka vidyAsAdhaka nagaramAM bhame che. tene rAjagharanA ardhA mArge A lolAkSa maLyo. teNe lolAkSane potAnA sahAyaka mANasothI pakaDAvIne baMdhAvyo. pachI karuNa AkraMdana karatA tene eka moTI aTavImAM laI gayo. pachI tene parvataguphAmAM rAkhIne kApavAnuM zarU karyuM: karuNa vilApa karatA tenA zarIramAMthI lohI sahita TukaDA kApIne 108 vAra agnimAM nAkhe che. sAdhaka tenA zarIramAM paDelA ghAva-jakhamane AhAra-auSadhinA kramathI rujhavIne zarIrane puSTa karIne pharI paNa te ja pramANe tenA mAMsane 108 vAra agnimAM nAkhe che. keTalAka divasa pachI pharI pharI A pramANe karavAmAM Ave che. A pramANe A naraka samAna duHkha sahana karato hovA chatAM vicAre che ke, he yama! jo ke tuM mArA upara kupita thayo che ane mAruM maraNa paNa ciMtave che, to paNa mane ekavAra surasuMdarInA sarva aMgonuM rUpa batAvIne pachI tene je ruce te karaje. ityAdi mAnasika ane zArIrika duHkhathI saMta te tyAM paNa divaso pasAra kare che. have ekavAra kaMcanapurano nivAsI ane zrI nilayazeThano bALapaNathI mitra bhuvanottama nAmano eka sArthavAha vepAra mATe jaIne pAchA pharatI vakhate te pradezamAM nivAsa kare che. sArthavAhanA parijanoe divyayogathI koipaNa rIte tene parvatanI guphAmAM joyo. temaNe sArthavAhane kahyuM. tethI sArthavAha parivAra sahita jaladI tyAM Avyo. tethI bhayathI vidyAsAdhaka nAsI gayo. sArthavAha lolAkSane potAnA sArthamAM laI gayo. pachI teNe tenA bhojanAdinI vyavasthA karAvI, ane atyaMga vagere ghaNuM zarIra parikarma karAvyuM. pachI tene pUchyuM: tuM ahIM kevI rIte Avyo te kahe. teNe kahyuM huM vepAra mATe rAjagRhanagaramAM jevI rIte Avyo te rIte tame jANo ja cho. pachI tyAM rahelo huM vidyAsAdhaka vaDe rAtrie bajAramArgamAMthI apaharaNa karAyo. have huM samartha chuM, tethI tame A potAnA kariyANAne choDo, arthAt mane have sAruM thaI gayuM che tethI tame A tamAruM kariyANuM laIne AgaLa cAlo. mArA mAtA-pitAne kahejo ke te paNa thoDA divasomAM Ave che. ityAdi praznonA uttaro ApIne potAne choDAvI te rAjagRhanagaramAM potAnA ghare gayo. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuidriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSNata-461 dhanavatIe tene pUchyuM: ATalA divaso kayAM rahyo hato? praznano koika uttara ApIne teNe dhanavatIne kAmamAM joDI dIdhI. surasuMdarInA virahathI vyAkuLa banelo divasa pasAra karIne pUrvanA bhayathI saMdhyAe ja rAjakulamAM jaine rahyo. pachI pApodayathI lolAkSa rAte zRMgAra karIne ratigharamAM beThelI ane rAjAnA AgamananI rAha jotI surasuMdarInI pAse koi paNa rIte gayo. tenA AgaLa rUpane joto te jANe citramAM citarelo hoya tevo thayo. paravaza thayelo te doDIne jeTalAmAM AliMgana kare che. (150) teTalAmAM surasuMdarI pAchI haTI gaI, ane A tarapha rAjA paNa tyAM AvI gayo. pachI tene baMdhAvIne cAbUka vagerethI mAra marAvyo. A te zuM AdaryuM che ityAdi AgrahathI tene pUchyuM: gabharAyelo te kaMipaNa na bolyo. tethI uSNa talanuM tela chAMTavuM vagere viDaMbaNAothI tene AkhI rAta te rIte dharI rAkhyo ke jethI vilApa karatA teNe lokane paNa duHkhI karyo. prabhAta thatAM koTavAle rAjAnA AdezathI tene udyAnamAM moTA vRkSanI zAkhAmAM laTakAvyo. pachI marI gayo che ema jANIne rAjapuruSo ane nagaraloko tyAMthI jatA rahyA. koipaNa rIte saMdhyAe tenuM baMdhana tUTI gayuM. tethI te jamInamAM paDyo. rAte zItala pavana vaDe AzvAsana (caitanya) pamADAyela te Ubho thaIne ghare gayo. dhanavatIe pAlana karIne tene koipaNa rIte sAro karyo. have eka divasa nIkaLatA rAjAnI AgaLa mahAna duMdubhino avAja sAMbhaLIne lolA koIpaNa mANasane pUchyuM: rAjA kayAM jAya che? teNe kahyuM: tribhuvanabhAnu kevalI ahIM padhAryA che. ethI rAjA emanI pAse jAya che. lolAze pUchyuM: saghaLuM aMtaHpura paNa jAya che? mANase kahyuM: hA. pachI dhanavatInI najara cUkavIne surasuMdarIne jovA mATe doDIne tyAM gayo. A tarapha rAjA surasuMdarInI sAthe kevalIne namIne ucitasthAnamAM beTho. kevalIe dharma kahyo. pachI avasare rAjAe kevalIne pUchyuM: he bhagavan! jyAM bAlaka paNa sAkSAt doSone jue che tyAM paNa te mANasa akAryamAM kema pravaryo ke je mANasane meM akAryanA kAraNe marAvI nAkhyo. te jJAnamahAsAgara! A kaho. tethI kevalIe kahyuM che rAja! A kathA moTI che, to paNa saMkSepathI sAMbhaLo. bhavAvartanagaramAM traNa bhuvanano niSkAraNa vairI ane sarvatra akhkhalita pratApavALo moharAjA che. tathA teno rAgakezarI moTo putra che. viSayAbhilASa nAmano teno maMtrI che. tenA (=viSayAbhilASanA) paNa "Idriya" evA sAmAnya nAmavALA pAMca putro che. te pAMcanA vizeSa nAmo kramazaH A jANa- sparzana, rasana, ghANa, darzana(=cakSu) ane zravaNa. AmAMnI eka ekanI anaMtazakti jANIne moharAjA Adie emano vicAra karyo. te A pramANe- 1. vAvattA vyAti) zabdathI nAmadhAtu banIne saMbaMdhaka kRdaMtanuM vAvattika rUpa banyuM che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462- cakSuidriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta traNa lokane vaza karavA mATe eka eka paNa samartha che. to pachI badhA mATe zuM kahevuM? tethI emane A kAryamAM (etraNa lokane vaza karavAmAM) Adeza ApIe. A pramANe nirNaya karIne emane traNa lokamAM vijaya meLavavA mATe rajA ApavAmAM AvI. emanA upara (=Idriyo upa2) bhAra mUkIne te =moharAjA vagere) hamaNAM sukhamAM rahe che. kAraNa ke ekavaDiyo paNa je kroDo subhaTonA saMgharSamAM jayazrI meLave che, tenA paNa mAhAbhyane ekapaNa iMdriya kSaNavAramAM haNI nAkhe che. iMdra, nAgendra, cakravartI, viSNu, mahAdeva ane brahmA paNa idriyo vaDe ramatathI dAsapaNAne karAvAyA che. he rAjana! sarva zAstronA pAragAmI thaIne jemaNe (sarva) vastuonA paramArthane jANyo che teo paNa bALakanI jema idriyone vaza thaine rahe che. vizeSa kahevAthI zuM? lokamAM viziSTa lokathI niMdAyelAM saghaLAMya kAryone je koi kare che te iMdriyavazathI jANa, arthAt iMdriyone vaza thaIne kare che ema jANa. he rAjana! tame je puruSa viSe pUcho cho te svayaM vizuddha AtmA che. paNa niSkAraNa zatru evI cakSuindriyathI prerAyelo te pratyakSaviruddha te akAryamAM te rIte pravRtta thayo. (175) kevalI A pramANe jeTalAmAM kahI rahyA che teTalAmAM surasuMdarI tarapha doDatA lolAkSane subhaToe bAMdhyo. e kalakala avAjathI saMbhrAnta thayelA rAjAe lolAkSane joyo eTale oLakhyo. bhagavAnanI pAse nigraha karavo yogya nathI ema vicArIne rAjAe tene choDAvI dIdho. pachI rAjAe kevalIne pUchyuM: he tribhuvanaguru! A zuM? Ane tevI rIte mArI nAkhyo hovA chatAM A kevI rIte jIve che? ane ApanI pAse paNa AvuM akArya kema Acare che? kevalIe kahyuM: he rAjendra! AyuSya nirupakrama hoya to idra paNa mAravA samartha na thAya, bIjuM paNa kaMI mAravA samartha na thAya. tethI he rAjana! tamoe tene mAryo chatAM te maryo nahi. pachI kevalIe rAjAne tenuM baMdhana kevI rIte tUTI gayuM vagere vRttAMta kahyoH cakSuindriyanI AdhInatAthI paravaza thaIne surasuMdarIne joto te mArI pAse paNa A akArya Acare che, tyAM sudhInuM badhuM kahyuM. - rAjAe pUchyuM: zuM teNe tamAruM paNa dharmavacana nathI sAMbhaLyuM ? bhuvanagurue hA ema kahyuM. eTale rAjAe pUchyuM: zuM baherApaNAthI nathI sAMbhaLyuM? kevalIe kahyuM: he rAjendra! teNe baherApaNAthI nathI sAMbhaLyuM evuM nathI. paNa enuM pApa cikaNuM ane nirupakrama che. he rAjana! amArA jevAnA vacana vagere kAraNothI sopakrama karmo tUTe che. tethI mArA kahevA chatAM dharma enA kAnamAM paNa gayo nathI. cakSuindriyarUpa cora vaDe tenuM mana haraNa karAve chate teNe e paNa na jANyuM ke ahIM koNa che? huM koNa chuM? AmAM zo doSa che? pharI rAjAe pUchyuM : he muninAtha! cakSuno vyApAra to viziSTa jovA lAyakamAM che. to pachI A surasuMdarInA sparzamAM lubdha thaIne kema doDe che? kevalIe kahyuM: he rAjan! A pApI indriyo paraspara maLelI che. jethI eka iMdriya je vastumAM haTha kare, pachI manarUpa vAnarabALakanI sAthe saMbaMdhavALI prAyaH Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caidriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [lolAkSanuM dRSTAMta-463 badhIya indriyo tyAM ja doDe che. bIjI paNa A vizeSatA che. jevI rIte lAkaDI aMdha puruSonI pravRttino hetu che, tevI rIte bIjI paNa indriyonI viSayamArgamAM pravRttinuM kAraNa prAyaHcakSu che. tethI dRSTi jenA vazamAM che badhI iMdriyo tenA vazamAM jANa. dRSTi jenA vazamAM nathI te badhI iMdriyonA vazamAM che. tethI A bicAro pahelAM dRSTi nAkhe che. pachI mana ghUme che. te manathI AkarSAyelI sparzana vagere indriyo paNa tene anusare che. A lolAkSanI jema bAkInuM paNa jagata taratamayogathI (=ochA-vadhAre pramANamAM) indriyasubhaTothI baMdhAyeluM ane moharAjAnA baMdhanamAM lai javAtuM jANa. rAjAe pUchyuM: he bhagavan! iMdriyo rUpa subhaTono vinAza karavAno zuM koI upAya che? kevalIe kahyuMhe rAjanuM che. paNa te upAya atizaya duSkara che. rAjAe pUchyuM: he munIndra! te kayo upAya che? kevalIe kahyuM: zreSTha upAya e che ke gurunA caraNamAM mArA sAdhuoe je veSa lIdho che te veSa grahaNa karAya. jJAna-darzana-cAritrarUpa traNa bANo hAthamAM karAya. saMtoSarUpa bakhtara dhAraNa karIne mahAna vivekarUpa parvatanA zikhara upara rahelA jinazAsanarUpa nagaranA killAmAM saMpUrNapaNe praveza karAya. tyAM satata siddhAMtarUpa maMtrano jApa karAya. Ama karavAmAM Ave to bhayathI kAbUmAM karAyelA indriyarUpa subhaTo darzana paNa na Ape, ane kramazaH enI meLe ja nAza pAme. ityAdi munivare kahyuM eTale jenA karmamalano samUha ghaTI rahyo che tevA rAjAe kahyuM: bahu sAro upAya kahyo. tethI he munIndra! kRpA karIne mane A upAyamAM pravartAvo. kevalIe kahyuM: rukAvaTa (=vilaMba) na karo. (200) pachI rAjAe surasuMdarInA jayAdhipa nAmanA putrane rAjya upara sthApyo. mahAdAna ApyuM. jinamaMdiromAM vidhipUrvaka pUjAo karI. pachI keTalAka sAmaMta, maMtrI, aMtaHpura ane nagaralokathI parivarelA samarasiMdhura rAjAe vidhipUrvaka dIkSA lIdhI. pachI temaNe kevalIne pUchyuM: he bhagavan! pachI te mANasa kyAM gayo? jJAnIe kahyuM: ahIMthI palAyana thaine te nagaranI pAsenA sthAnamAM gayo. tyAM ThAkoranI ane anyanI AgaLa rUpavatI DUbI tenA patinI sAthe gAi rahI hatI. te DUbIne te jue che. lAMbA kALa sudhI te ja pramANe joto rahyo. cakSuindriyane vaza banelA tene DUbInA patie gherI lIdho, ane pachI charIthI chAtImAM haNyo. raudradhyAnane pAmelo te marIne trIjI naraka pRthvImAM utkRSTa AyuSyavALo nAraka thayo. anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhamaze. A pramANe sAMbhaLIne rAjarSi indriyo upara kAbU meLavIne, kevalajJAna prApta karIne, karmabhedono nAza karIne mokSamAM gayA. A pramANe lolAla cakSuIndriyathI haNAyo. Adi' zabdathI zAstra prasiddha bIjAM paNa dRSTAMto jANavAM. have pachI paNa "Adi' zabdanI A pramANe vyAkhyA karavI. A pramANe cakSuindriyanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464- dhrANendriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [gaMdhapriyanuM dRSTAMta dhrANendriya viSe gaMdhapriyanuM dRSTAMta ghANa (tranAka) indriyathI kumAra vagere haNAyA. te A pramANe- jemAM suMdara nArIo ghaNI hatI tevuM vasaMtapura nAmanuM nagara hatuM. bahAra nIkaLatA ane rastAmAM cAlatA manuSyothI tenA mArgo sadA sAMkaDA hatA. te nagaramAM jevI rIte siMha prANIsamUhanA vanane zobhAve che tevI rIte prANIsamUhanA nivAsane zobhAvanAra narasiMha rAjA hato. teno kevaLa dorAothI banAvAyelA vastranI jema kevaLa guNothI nirmANa karAyela moTo putra hato. te badhA ja sthaLe je je vastune jue che te te vastune suMghe che. ISTa vastuomAM ghaNo rAga ane aniSTa vastuomAM ghaNo dveSa kare che. tethI atiprasaMgamAM, arthAt ghaNo rAga ke ghaNo ja kare tyAre, vaDilo tene kahe che ke azubha vastuomAM durgAchA ane zubhavastuomAM mUcha na kara. kAraNa ke lokamAM saghaLoya lokapariNAma anitya che. jethI karIne upAdhivazathI (=tevA prakAranA nimittathI, saMyogathI ke vAtAvaraNa vagere kAraNothI) sugaMdhI vastu paNa durgadhI ane durgadhI paNa vastu sugaMdhI banI jAya che. te A pramANekapUra ane caMdana vagere apavitra evA zarIranA saMgathI jaladI durgadhI thaI jAya che. tuM jo, cokhA ane zAka vagere sugaMdhI paNa AhAra kaMThathI nIce pasAra thaI gayA pachI kSaNavAramAM azucipaNAne pAme che. tathA saMskAranA kAraNe durgadhI paNa pANI vagere vastuo pharI sugaMdhI thAya che. A pramANe asthira mugalasamUhamAM A azubha che ema vicArIne dugaMchA zI? ane A sugaMdhI che ema vicArIne mUcha zI? bahu jugupsAne karato jIva krame karIne unmAda pAme che. loka je azuci padArthonI nAka DhAMkIne niMdA kare che te sarva azuci padArthonI utpatti potAnA dehamAMthI ja thAya che. mATe ISTa vastuomAM mUchane ane aniSTa vastuomAM dugaMchAne choDIne madhyastha banIne laukika vyavahArane anusara. Ama aneka rIte kahyA chatAM dhrANendriyane vaza banelo mUDha e sugaMdhI vastuonI prArthanA karato sarva sthaLe bhame che. tethI lokamAM tenuM gaMdhapriya evuM nAma prasiddhine pAmyuM. te kapUra ane puSpa vagere vastuone suMghatA prAyaH aTakato nathI. have jate kALe yauvanane pAmelA A kumAranI zokya mAtA A vicAre che ke mAro putra nAno che ane A moTo che. tethI upAyathI tene mArI nAkhuM. jethI karIne pachI mAro putra sukhapUrvaka rAjyane pAme. tethI teNe te koIpaNa bhayaMkara viSa paDIkImAM bAMdhyuM ke je viSa suMghavA mAtrathI ja jaladI jIvanane harI le. te kumAra apAra nadI jalamAM nAvaDIo nAkhIne zreSTha yuvAna rAjaputrothI parivarelo bahuvAra krIDA kare che. tethI zokya mAtAe eka dAbaDAmAM te viSa nAkhyuM. te dAbaDo paNa nAnI peTImAM nAkhyo. nAnI peTIne paNa bIjI peTImAM nAkhe che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasaneMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [rasalolanuM dRSTAMta-465 e pramANe bIjI bIjI ghaNI peTIomAM te viSa nAkhyuM. te viSane uparanA dhATamAM lai jaine te moTI nadImAM vahetuM mUkyuM. taratI peTI kramazaH jyAM kumAra che tyAM AvI. ane teNe peTI tyAM sudhI ughADI ke jyAM sudhI dAbaDo maLyo. tene paNa udhADatAM paDIkI maLI. tene choDIne kumAra viSane suMghe che. kSaNavAramAM te prANothI mUkAyo. A pramANe dhrANendriyane vaza banIne je te vastune na suMghavI. sugaMdhI ane durgadhI vastuomAM mUcha ane durgAchA na karavI. A pramANe dhrANendriyanuM kathAnaka pUrNa thayuM. rasanendriyaviSe rasalolanuM dRSTAMta jillA indriyathI rAjA vagere haNAyA. te A pramANe videhAdezamAM pratyekabuddha zrI namirAjarSinA uttama caraNakamalothI pavitra thayelI ane bharatakSetramAM prasiddha evI mithilA nagarI che. tyAM vimalayaza rAjA che ke je eka paNa traNa prakAre manamAM vase che. te A pramANe- parAkramathI zatruonA, guNothI guNIonA ane vilAsathI strIonA manamAM vase che. have ekavAra A rAjA nagarInI bahAra devanA Agamanane jue che. teNe jANyuM ke ahIM koI kevalI padhAryA che. tethI aMtaHpura ane nagarajanothI parivarelo rAjA ghaNA ADaMbarathI tyAM gayo. bhaktithI kevalIne vaMdana karIne khuza thayelo te beTho. tene ativistArathI dharmakathAne kahetA kevalI bhagavAne koipaNa rIte A artha kahyo-"indriyomAM rasanA, karmomAM mohanIya, vratomAM brahmacarya vrata, gutiomAM managupti A cAra duHkhethI jItI zakAya che." tethI rAjAe kahyuM he bhagavan! ahIM rasanA eTale jIbha. te cakSu ane kAna vagerethI adhika durjaya kevI rIte che? kevalIe kahyuM: rasanAno nigraha thatAM sudhAthI zrAMta zarIravALA jIvane gIta arati utpanna kare che, rUpa vagere paNa jANe baLatA hoya tevA lAge che. paNa rasanAno nigraha karavA asamartha mUDha jIvo judA judA rasavALA padArtho khAine pachI vikArothI grahaNa karAya che. te A pramANe suMdara gItone icche che. uttamastrIonA ratisukhane icche che. kapUra, agara, caMdananA vilepanone icche che. jevI rIte mULamAM siMcAyelo vRkSa puSpa-parNothI samRddha banIne upara phaLe che. tenuM mULa sukAI jatAM anya paNa sukAI jAya che. indriyarUpa vRkSa paNa rasathI puSTa thayela rasanArUpa mUla vistAra pAmatAM vikArothI phaLe che. te rIte rasanArUpa mULa sukAi jatAM indriyarUpa vRkSa sukAI jAya che. tethI rasanendriya ja durjaya che. te jitAi jatAM bIjI indriyo jItAyelI ja che. A viSe je banyuM che te dRSTAMta sAMbhaLa. te dRSTAMta A pramANe che 1. ghATa=nadI vageremAM utaravAno rasto. 2. vRkSanA pakSamAM rasa eTale pANI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466- rasaneMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [rasalolanuM dRSTAMta ghaNA kutUhalathI yukta bhUvalaya nAmanuM nagara che. tyAM nijakarma nAmano rAjA che. tenI be patnIo che. pahelI patnInuM nAma zubhasuMdarI che. bIjI patnInuM nAma azubhasuMdarI che. zubhasuMdarIno vibudha nAmano putra che. azubhasuMdarIno mativikala nAmano putra che. baMne sAthe moTA thayA hovA chatAM, sAthe ramyA hovA chatAM, ane sAthe kalAsamUhane grahaNa karyo hovA chatAM, svabhAvathI paraspara bhinna thayA. vibudha kRtajJa, kuzaLa, saraLa, priya bolanAra, tyAgI, prajJApanIya, buddhimata ane svabhAvathI ja jitendriya thayo. bIjo tenAthI viparIta thayo. tathA vizeSathI jIbha upara saMyamathI rahita hato. mAMsa khAya che. dArU pIe che. rasothI tRpta thato nathI. sUryodayathI prAraMbhI sUve nahi tyAM sudhI abhakSya ane apeyanuM bhojana karato aTakato nathI. tethI sakala loka tenI niMdA kare che. svajano zoka kare che. duSTapuruSo tenA upara hase che. zikAra AdimAM vividha Apattione pAme che. to paNa haraNa ane bhUMDa vagere prANIonA mAMsarasamAM Asakta te nitya prANIone haNe che. tethI vibudha vividha upadezothI tene roke che. te vibudhane kahe che ke- he ajJAnI! tuM mUDha che. mAMsa ane dArU AdinA rasane jANato nathI. mane paNa temanAthI vaMcita kema kare che? A jIvalokamAM je khavAya ane pIvAya e ja sAra che. je maLyuM hoya tene jeo anubhavatA nathI bhogavatA nathI temanuM DahApaNa zuM? A pramANe te vizuddha lokoe paNa ApelA upadezone kyAMya gaNakArato nathI. rasomAM atizaya Asakta te pagale pagale duHkhone pAme che. lokamAM sarvatra tenuM resalola evuM nAma prasaddhi banyuM. have ekavAra vasaMtaRtumAM ujANI karavA mATe te gayo. (25) azana vagere snigdha ghaNuM pakAvyuM hatuM. rasoiyAoe tyAM jaIne rasalola rAjaputrane vinaMti karI ke, joyelA modaka vagere badhuM taiyAra rAkhyuM che. tethI kumAra tyAM ja AvIne aMdara praveza karIne jue. A tarapha rasalolanuM AkhuM zarIra tAvathI jANe dhakhe che. to paNa rasoI taiyAra che ema sAMbhaLIne ekadama tyAM gayo. zreSTha modaka, sugaMdhI ghI vagerethI saMskArita karelAM zAka vagere ane miSTAnna joyuM. tethI pratyeka vastune suMghavA lAgyo. AsaktithI vyAkula thayelA teNe te ja pramANe khAvAnuM zarU karyuM. he rAjaputra! bhojana na karo ema vaidyo tene roke che. tamArA zarIramAM ghaNo tAva che. tAva tarata utpanna thayo hoya (=tAva navo hoya) tyAre A pramANe bhojana to dUra rahyuM, kiMtu auSadhano paNa te adhikArI nathI, arthAt auSadha paNa na apAya. teNe kahyuM. re re! Aja sudhI ATalA paNa kALathI tamoe mArA zarIranI prakRtine jANI nathI. mAruM zarIra sadA vAyunI adhikatAvALuM che, UNodarIthI A tAva che. tethI zarIrane 1. rasalola eTale rasamAM laMpaTa=Asakta. 2. svAda vagerenI apekSAe barobara che ke nahIM tenI khAtarI mATe cAkhIne joyelA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasaneMdriyanA anigrahamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [2salolanuM dRSTAMta-467 bahu tRpta karI detAM Aje ja tAva utarI jaze. pachI vaidyoe kahyuM: tamArA oDakAramAM AvatI ajIrNanI gaMdhathI ane zarIranI snigdhatA vagere lakSaNothI jaNAya che ke tamAro A tAva vAyunA kAraNe nathI. tethI saMtRpta karAyeluM A zarIra anarthanuM kAraNa thaze. tethI Aje lAMghaNa karavuM e yogya che. rasalole kahyuM: jevI rIte tame ajJAna lokane lAMghaNa karAvIne mAro cho tevI rIte mane paNa zuM mAravAne iccho cho? mArA zarIranuM rakSaNa huM jAte ja jANuM chuM. vaidyoe kahyuM: ame AnAthI adhika zuM kahIe? tamane je yogya lAge te karo. pachI potAnI icchA pramANe azanAdinuM bhojana karIne rokavA chatAM hAthaNI upara besIne bahAra gayo. tyAM paNa vaidya vagerethI rokAvAto te hAthothI pakaDI rakhAyo. lolupatAthI AkaMTha khAvA mATe utsAhita thayelo te bhayaMkara avAja karavApUrvaka pAkelA AMbA vagerenI upara ja ulaTI kare che. rakSaNa karo, rakSaNa karo ema karuNa bUma pADato te pRthvI upara paDyo. have sUcikA rogathI gherAyelo te pRthvI upara agni rasamAM ALoTe che. A sAMbhaLIne vibudha vaidyonI sAthe tyAM Avyo. (tyAM rahelAoe) vibudhane eno pUrvavRttAMta kahyo. pachI vibudha tene pAlakhImAM besADAvIne ghare lai gayo. atizaya ghaNI thai rahelI vedanAthI du:khI thayelA rasalole vaidyonA caraNomAM paDIne kahyuM: prasanna thaine mane A ekavAra jIvADo. tethI vaidyoe kahyuM: tAro A doSa ghaNo vadhI gayo che. tethI amArI cikitsAthI A doSa dUra thAya ke na thAya te jANI zakAtuM nathI. jIbha tamArA vazamAM nathI. tame DAhyA mANasothI samajAvI zakAya tevA nathI. sArA karAyelA paNa tame te ja pramANe karazo. tethI ahIM kaSTa karavAthI zo lAbha? pachI vaidyonA caraNomAM paDIne rasalole kahyuM: A pramANe na bolo. AjathI tamAruM ja sarvavacana karIza, arthAt tamAruM ja kaheluM badhuM karIza. tethI mAtA-pitAe ane vibudhe (tene sAro karavA mATe) vaidyone kahyuM. vaidyo prayatnathI koipaNa rIte tene sAro kare che. pachI e hitakara paNa te vacanone anAdara karIne vanamAM saLagelA dAvAnalanI jema kaMipaNa abhakSya-apeyane mUkato nathI, arthAt badhuM ja abhakSya-apeya khAya che. rokatA vibudha upara ghaNo dveSa dhAraNa kare che. eka divasa baMneya sAthe ja eka sthaLe bhojana karavA mATe beThA. pachI vibudhe saraLabhAvathI koipaNa snigdha-madhura vastu koipaNa rIte lIdhI. pachI mativikalanuM te puNya nathI ja, tethI e tevI rIte atizaya gusse thayo ke jethI teNe AMkhothI paNa kaMi paNa joyuM nahi. pachI teNe manamAM vicAryuM: A duSTa mane roke che. snigdha vagere badhuM ekalo ja khAze. (50) je sAvako bhAi vairI hoya te hitakara kyAMthI thAya? tethI ene mArI nAkhuM ema vicArIne charI kheMce che, ane vibudha upara ghA mUke che. vibudha kuzaLatAthI ghAne niSphaLa banAve che. vibudha vicAre che ke, juo. aho! baMdhu paNa niSkAraNa ja kevuM vartana kare che? tethI AjathI mAre A gRhavAsathI zuM? kolAhala vartI rahyo hato tyAre A pramANe vicArIne te nIkaLI gayo. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468- rasaneMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [rasalolanuM dRSTAMta rastAmAM jatA teNe udyAnamAM koI sthaLe suvarNakamala upara birAjelA cAra jJAnane dhAraNa karanAra eka munivarane joyA. pachI harSa pAmelo te munivarane bhaktithI praNAma karIne tyAM beTho. ativistArathI dharma sAMbhaLIne tene saMvega utpanna thayo. ane ghaNA paramArthanA jANakAra banelA teNe avasare te sAdhune pUchyuM: he bhagavan! te mAro bhAI te rIte anarthomAM kema varte che? Ape jJAnathI saMpUrNa tribhuvanane jANyuM che. Apa mane A kaho. pachI munie kahyuM: he suMdara! teno doSa gharamAMthI utpanna thayo che. tethI vismaya pAmelA vibudhe pUchyuM: he munIndra! A doSa kyo che? munie kahyuM tenI azubhasuMdarI je mAtA che te tenI kunItithI gusse thaIne tene zikhAmaNa ApavAnA upAyone vicAre che. ane teno krAtmA moharAjA diyara che. potAnA putra upara moharAjA gusse thayo che. ema teNe jANyuM. AthI amArA benuM samAna kArya che ema vicArIne tenI pAse jaIne tene utsAhita kare che ke unmatta mArA putrane tuM zikhAmaNa Apa. moharAjAe kahyuMH traNa jagatanuM damana karavA mATe samartha evI pAMca indriyo pUrve meM tenI pAse mokalI che. paNa vizeSathI tArA putra pAse rasanAne mokalIe. rasanA tribhuvanathI paNa na jItI zakAya tevI che. bAkInI indriyo svayameva tenI pAchaLa jaze. rasanendriya tene potAnA vazamAM rAkhIne tArA ane amArA uttama utkarSane utpanna karaze. Ama kahIne moharAjAe rasanAne mokalI. tethI azubhasuMdarIe diyarane kahyuM: ATalAthI ApaNA kAryanI siddhi nahi thAya. kAraNa ke A rasanA svabhAvathI madhyastha che, pote jIvonA vikArane pragaTa karatI nathI. e ekalI paramamunionI pAse paNa rahe che. tethI tene sahAya karanArI lolatA(=Asakti) dAsI Apa, ke jeNe kapaTothI vizvane paNa bAMdhIne tArA vazamAM karyuM che. pachI moharAjAe vicAryuM: ANe sAruM kahyuM. kAraNa ke ziSTothI ApaNuM icchita kArya siddha na thAya. have teNe lolatAne paNa te rIte utsAhita karIne tenI pAse mokalI ke je rIte Aje paNa te tArA baMdhune anaMtaduHkhanuM bhAna karaze. tArI sAvakImAtA ane moharAjA tArA paNa chidrone jue che. jo tuM upAya karavAmAM na lAge to tArI paNa te ja gati che. bhaya pAmelA vibudhe pUchyuM: he munivarendra! te upAya kayo che? munie kahyuM. mArA ziSyo sadA ja je Acare che te upAya che. tethI bhAvArthane jANanArA vibudhe tyAM dIkSA lIdhI. krame karIne lolatAnI sAthe indriya sainyano cUro karI nAkhyo. kevalajJAna prApta karIne pRthvItalamAM vicarato te huM ahIM Avyo chuM. he rAjana! A pramANe rasanA atizaya duSTa che. pachI vimalayaza rAjAe bhayasahita ane kautukapUrvaka pUchyuM: he bhagavan! te akuzalagativALA mativikale paNa AgaLa zuM prApta karyuM? (75) tethI kevalIe kahyuM: satata anarthomAM pravartatA te bicArAne lolatAe niHzaMkapaNe utsAhita karyo. pitAe tene rAjya upara sthApita karyo. pachI lolatA tene anya anya mAMsa vagere raso khavaDAve che. ekavAra tenA mATe raMdhAyeluM mAMsa bilADI khAI gaI. tethI bhaya pAmelA rasoiyAe zerImAM najIkamAM kyAMka ramatA bALakane laIne haNIne tathA jaladI rAMdhIne rAjAne bhojana karAvyuM. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sparzaneMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [sukumAlikAnI ane rAjAnI kathA-469 he! he! pUrve nahi khAdheluM A koI mAMsarasa khUba zreSTha che ema kahIne rAjAe AgrahathI rasoiyAne pUchyuM. rAjAe abhaya ApyuM eTale rasoiyAe (satya) kahyuM. lolatAe kahyuM havethI sadAya A pramANe ja tuM kara. tyAra pachI khuza thayelo rAjA paNa dararoja guptapaNe nagaranA eka eka bALakane marAvIne bhojana kare che. maMtrIone khabara paDatAM rAjAne ghaNIvAra aTakAvyo. paNa rAjA koIpaNa rIte na aTakyo. AthI tene baMdhAvIne jaMgalamAM mUkI dIdho. rAjya mArA nAnAbhAine ApyuM. tyAM paNa rasalola sArthathI bhraSTa thayelA mANasanuM haraNa karIne tene khAto divaso pasAra kare che. have kyAreka parvatanI mekhalA upara bhIlapatnInA bALakane kheMcIne mArIne khAdhuM. tethI atizaya gusse thayelA bhIle AvIne bANothI tene saMpUrNapaNe bhedIne mArI nAkhyo. tethI rasalola marIne sAtamI narakamAM apratiSThAnamAM utkRSTa AyuSyavALo nAraka thayo. rasanA doSathI AgaLa paNa anaMta saMsAramAM bhamaze. potAnuM caritra kahevuM e moTA puruSo mATe anucita hovA chatAM lAbha thAya e mATe rasalola rAjAnA caritranA prasaMgathI potAnuM caritra paNa meM tamane kahyuM. harSa pAmelA rAjAe kahyuM he munIndra! svacaritrarUpa amRtavarSAthI jevI rIte mArA be karNone zAMta karyA te ja rIte prasanna thaIne pUrve Ape cAra jJAnane dhAraNa karanArA muninI pAse indriyarUpa sainyano cUro karI nAkhanArA je upAyane svIkAryo te upAya mane paNa Apo. pachI ghaNA ADaMbarathI munIndra vimalayazarAjAne dIkSA ApI. pachI vimalayazamuni kevalajJAna pAmIne vibudha kevaLInI sAthe siddha thayA. A pramANe jillAindriya viSe rasalolupa rAjAnuM kathAnaka pUrNa thayuM. sparzanendriya viSe sukumAlikAnuM dRSTAMta sparzanendriyamAM pati tarIke sukumAlikAno saMbaMdhI rAjA arthAt sukumAlikAno pati rAjA rAjyabhraMza Adi duHkhane pAmyo. te A pramANe vasaMtapura nAmanuM nagara che ke jyAM loka parArthathI vimukha hovA chatAM sadA parArtha karanAro hato, tathA dharma-artha-kAma e trivargane sevato hato. jenuM zarIra naMdanavananI jema atizaya ghaNA vilAsathI zobhAyukta che te jitazatru rAjA te nagaranuM pAlana kare che. tenI atizaya rUpavatI sukumAlikA nAmanI mukhya rANI hatI. tenA zarIranI vizeSa prakAranI sukomaLatAthI ziriSa puSpa paNa parAbhava pAmyuM. rAjA koipaNa rIte tenA komala sparzamAM teTalo badho anurAgI banyo ke jethI teNe dezanI, rAjyanI 1. mekhalA = parvatano madhyapradeza. 2. parArthathI vimukha eTale paradhanathI vimukha, arthAt paradhanane grahaNa karato na hato. parArtha karanAro eTale paropakAra karanAro. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470- sparzaneMdriyanA anigrahamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [sukumAlikAnI ane rAjAnI kathA ane parijananI saghaLIya ciMtA choDI dIdhI. maMtrIoe anekavAra kahyuM chatAM jyAre koipaNa rIte aTakato nathI tyAre rAte sukumAlikAnI sAthe palaMgamAM sUtelA tene jaMgalamAM mUkI dIdho. tenA putrane rAjya upara sthApita karyo. rAjA-rANI jaMgalanA mArge cAlyA. rANI mArgamAM thAkI gaI ane atizaya tarasI banI. AgaLa javA mATe samartha na thai. tethI rAjA tene eka sthaLe rAkhIne badhA sthaLe pANInI tapAsa kare che. pANI kyAMya maLatuM nathI. tethI rAjA chUrIthI potAnA bAhuomAMthI lohI kADhIne paDiyAmAM nAkhe che. temAM mULiyuM nAkhIne tene pANI jevuM svaccha kare che. pachI devIne pIvaDAve che. rANI atyaMta svastha banI. bIjo AhAra maLato nathI. tethI rAjA potAnA sAthaLanA mAMsa vagerene kApIne saMrohiNI vanaspatinA mULiyAthI vaNone rujhave che. pachI te mAMsane vananA agnimAM pakAvIne A sasalAnuM mAMsa che ityAdi bahAnAthI rANIne Ape che. A pramANe gaMgAnadInA kinAre eka sthaLe nagaramAM pahoMcyA. tyAM rAjA rANInA AbhUSaNarUpa 'pazyanA mUlyathI vepAra kare che. keTalAka divasa pachI rANIe rAjAne kahyuM. pUrve huM kaMcukI ane sakhijana (=sAhelIo)thI karAyelA vAMsaLI, vINA ane vinodathI TevAyelI chuM. pUrve A rIte rahIne have gharamAM ekalI kevI rIte rahI zakuM? tethI mane sahAyaka koIka mANasa Apo. A avikArI che ema vicArIne rAjAe pAMgaLA mANasane ghare rAkhyo. rAjAe e na jANyuM ke vanamAM velaDIo najIkanA ja vRkSa upara caDe che, pachI bhale te AMbo hoya ke lImaDo hoya. e pramANe strIo paNa uttama ke adhama, guNI ke guNahIna najIkanA ja puruSane seve che. kAraNa ke strIomAM saMgata ja yogya bane che, arthAt strIomAM saMgatanI ja asara thAya che, guNa-doSanI ciMtA hotI nathI. hoMziyAra laMgaDA puruSe zRMgAramaya kathA ane gIta AdithI rANIne AkarSI lIdhI. rANI tenA pratye anurAgavALI banIne tenI sAthe maLI gaI, arthAt baMne eka thaI gayA. have te patine mAravAne icche che. gaMgAnadInA kAMThe ujANI mATe gayelo rAjA jyAre koI jAtanI zaMkA vinA kinAre beTho hato tyAre tene dhakko mArIne pANImAM nAkhI dIdho. eka nagara pAse te kAMThA upara Avyo. thAkelo te vRkSanI nIce sUI gayo. puNyathI vRkSachAyA tenA uparathI kSaNavAra paNa dUra thatI nathI. te nagaramAM putra vinAno rAjA mRtyu pAmyo. tethI maMtrIoe azvane taiyAra karIne nagaramAM pheravyo. nagaramAMthI bahAra jaIne (jyAM jitazatru rAjA che tyAM) Ubho rahe che. jitazatru rAjA tenI pITha upara caDe che=bese che. pachI tyAM mahAna rAjA banelo te rAjyanuM pAlana kare che. A tarapha sukumAlikA paNa (badhuM) dhana bhogavI tyAM gaI. pachI pAMgaLAne kothaLAmAM nAkhIne e kothaLAne mastaka upara upADatI te dareka ghare bhIkha mAge che ane pAMgaLo saMgIta gAya che. (lokothI) pUchAyelI te lokamAM kahe che ke mAtA-pitAe, devoe ane brAhmaNoe Avo ja pati mane Apyo. huM 1. paNya= vecavA yogya vastu. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyajayadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [indriyomAM Asaktane thatA doSo-471 Ane paraNI chuM. zIlane pALatI pativratA huM AnI paNa sevA karuM chuM. A pramANe nagara vageremAM pharatI te daivayogathI jyAM jitazatru rAjA rAjya pALe che te nagaramAM AvI. pachI nagaramAM pharatI ene koIpaNa rIte rAjAe joi. svayaM gavAkSamAM rahelA rAjAe pRthvI upara rahelI tene bolAvIne pUchyuM. teNe huM pativratA chuM ityAdi kahyuM. pachI rAjAe kahyuM: bAhunuM lohI pIdhuM, sAthaLanuM mAMsa khAdhuM, patine gaMgAnadImAM DUbADyo. te pativratA! sAruM sAruM. pachI rAjAe ene deza bahAra cAlI javAnI AjJA karI. A pramANe sparzendriya A bhavamAM rAjAne duHkhanuM kAraNa thaI ane rANIne vizeSathI duHkhanuM kAraNa thaI. A pramANe sparzanendriya viSe sukumAlikAnuM ane rAjAnuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe eka eka paNa indriyathI jIvo haNAyA che, to pachI pAMca indriyothI haNAya temAM zuM kahevuM? kahyuM che ke-"zabdamAM Asakta banelo haraNa, sparzamAM Asakta banelo hAthI, rasamAM Asakta baneluM mAchaluM, rUpamAM Asakta banelo bicAro pataMga ane gaMdhathI sApa nAza pAmyo. (1) jyAM paramArthane grahaNa na karavAthI pAMcamAM Asakta banelA pAMca vinAzane pAmyA tyAM pAMcamAM Asakta banelo mUDha eka aMte bhasmIbhUta thaI jAya che. (2) [272-273] indriyonA viSayamAM Asakta banelAonA A loka saMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhI doSone kahe che sevaMti paraM visamaM, visaMti dINaM bhaNaMti garuyAvi / iMdiyagiddhA ihaI, aharagaI jaMti paraloe // 274 // IndriyonA viSayomAM Asakta banelA jIvo A lokamAM bIjAnI sevA kare che, 'viSamasthAnamAM praveza kare che, moTA mANaso paNa dIna bole che, paralokamAM durgatine pAme che. [274] indriyone vaza banelAonAM duHkho anaMta hovAthI te duHkhone saMpUrNapaNe kahevAnI potAnI zaktine na jotA ane upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che nArayatiriyAibhave, iMdiyavasagANa jAiM dukkhAiM / manne muNija nANI, bhaNiuM puNa so'vi na samattho // 275 // indriyone vaza banelA jIvone nAraka ane tiryaMca AdinA bhavamAM je duHkho thAya che te duHkhone huM mAnuM chuM ke jJAnI jANe che to paNa kahevA mATe samartha nathI. 1. athavA liMkTamAM praveza kare che, arthAt saMkaTane pAme che. u. 7 bhA.2 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472-iMdriyajayadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [iMdriyomAM Asaktane thatA doSo vizeSArtha- indriyone vaza banelA jIvone nAraka, tiryaMca, manuSya ane devanA bhavomAM baMdhana, tADana, `mAraNa vagere je duHkho thAya che, huM mAnuM chuM ke te saghaLAMya duHkhone kevalajJAnI jANe che, AmAM saMzaya nathI, chatAM pratyeka du:khane bIjAne kahevA mATe kevalajJAnI paNa samartha nathI. kAraNa ke duHkho anaMta che, ane kevalInuM AyuSya parimita che. to pachI te duHkhonA aMzane paNa na jotA amArA jevAonI te duHkhone kahevAnI zakti kyAMthI hoya? AthI atiprayatnathI saryuM. [275] have indriyadvArano upasaMhAra karatA ane have pachI kahevAze te kaSAyanigraha dvAranI prastAvanAne karatA sUtrakAra kahe che- to jiNasu iMdiyAI, haNasu kasAe ya jai suhaM mahasi / sakasAyANa na jamhA, phalasiddhI iMdiyajae vi // 276 // AthI jo tuM svarga-apavarganA sukhane icche che to indriyono jaya kara, ane kaSAyono uccheda kara. kAraNa ke kaSAyasahita jIvone phalanI siddhi=prApti thatI nathI. vizeSArtha- kadAca koine ema thAya ke mAtra indriyajayathI ja yathokta (=zAzvatasukha) phalanI siddhi thai jaze. AnA javAbamAM ahIM kahyuM ke kaSAyasahita jIvone indriyajayamAM paNa phalasiddhi thatI nathI. [276] A pramANe jemaNe indriyone jItI lIdhI che temaNe indriyone svAdhIna karI lIdhI che. indriyonuM sAmarthya indriyavipAka Adi vizeSa rIte vizvamAM prasiddha che. tethI jo iSTa arthanI siddhinI icchA hoya to paramArthane jANanArA jIvoe indriyonA viSayomAM Asakti na karavI joie. (1) A saMsAramAM nAka, tiryaMca, manuSya ane devomAM viSayonA kAraNe zArIrika ke mAnasika je kaMipaNa du:kha che te saghaLuM ya du:kha nahi jitAyelI indriyoe karelI ceSTA jANa. sukha paNa je kaMi che te saghaLuM ya sukha indriyajayanuM kArya jANa. (2) A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnI vRttimAM bhAvanAdvAramAM indriyajayasvarUpa pratidvAra samApta thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM indriyajayasvarUpa pratidvArano rAjazekharasUriSkRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. mAraNa=mAra mAravo ke mArI nAkhavuM. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [kaSAyonuM svarUpa-473 kaSAyanigrahadvAra have hamaNAM ja (=ra76mI gAthAmAM) jeno saMbaMdha joDyo che te ja kaSAyanigraha dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra A kAramAM je artho kahevAze te arthono (=Arono) saMgraha karanArI gAthAne kahe che- tesi sarUvaM bheo, kAlo gaimAiNo ya bhaNiyavvA / patteyaM ca vivAgo, rAgaddosaMtabhAvo ya // 277 // kaSAyonuM svarUpa, bheda, kAla, gati Adi, pratyekano vipAka ane rAga-dveSamAM aMtarbhAva (samAveza) A artho (=Aro) kahevA. vizeSArtha- svarUpa- kaSAyonuM kaSAya evuM nAma yathArtha che e kathanarUpa svarUpa kahevuM. bheda- bhedo=prakAro kahevA. kAla- avasthAna rUpa kALa kahevo, arthAt kayA kaSAyo keTalo samaya rahe tema kALa kahevo. gati- devagati Adi gati kahevI, arthAt kayA kaSAyathI kaI gatinI prApti thAya ema gati kahevI. "Adi' zabdathI narakagati vageremAM krodha AdinuM astitva(=vidyamAnatA) vagere kahevuM. vipAka- krodha vagere pratyeka kaSAyano A loka saMbadhI ane paraloka saMbaMdhI phaLarUpa vipAka kahevo. rAga-dveSamAM aMtarbhAva- kayA kaSAyano rAgamAM ane kayA kaSAyano dveSamAM aMtarbhAva thAya che te kahevuM. [277] temAM svarUpadvArane AzrayIne kahe chekmmN kasaM bhavo vA, kasamAo siM jao kasAyA u / saMsArakAraNANaM mUlaM, kohAiNo te ya // 278 // kaSAya zabdamAM kaSa ane Aya ema be zabda che. tiryaMca Adi gatimAM prANione je mAre te kaSa. karma jIvone mAre che. AthI kaSa eTale karma. athavA kaSazabdano bIjo artha A pramANe che- jemAM prANIo parasparane mAre te kaSa. cAra gatirUpa saMsAramAM jIvo parasparane mAre che. ethI kaSa eTale cAragati rUpa saMsAra. Aya eTale lAbha. kaSano (karmano ke saMsArano) Aya (=lAbha) jenAthI te kaSAya. krodha-mAnamAyA-lobhathI kaSano lAbha thAya che mATe krodha-mAna-mAyA-lobha e cAra kaSAya che. Ama krodha vagere kaSAyo yathArtha nAmavALA che. arthAt jevuM nAma che tevuM ja kArya karanArA che. A cAra kaSAyo saMsAranA asaMyama vagere kAraNomAM=mukhya che, arthAt saMsAranA asaMyama vagere je kAraNo che te kAraNomAM kaSAyo mukhya che. [278] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474- kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAyanA bhedo have bhedavArane kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe chekoho mANo mAyA, lobho cauro'vi huMti caubheyA / aNaappaccakkhANA, paccakkhANA ya saMjalaNA // 279 // krodha, mAna, mAyA, lobha e cAreya cAra prakAre che. te A pramANe anaMtAnubaMdhI krodha, apratyAkhyAnAvaraNa krodha, pratyAkhyAnAvaraNa krodha, ane saMjvalana krodha. e ja pramANe mAna, mAyA ane lobhanA paNa A ja cAra prakAro che. [279] have "anaMtAnubaMdhI' zabdano zo artha che te kahe che- baMdhiMti bhavamaNaMtaM, te a aNaMtANubaMdhiNo bhaNiyA / evaM sesA'vi imaM, tesi sarUvaM tu vineyaM // 280 // je anaMta saMsArano anubaMdha kare=paraMparA kare tene anaMtAnubaMdhI kahyA che. e pramANe anya apratyAkhyAnAvaraNa vagere kaSAyono paNa zabdanI vyutpattithI thato artha karavo. te kaSAyonuM svarUpa A (=nIcenI gAthAomAM kahevAmAM Avaze te) jANavuM. vizeSArtha- udayane pAmelA (=udayamAM AvelA) je kaSAyo jIvonA anaMta saMsArano anubaMdha kare paraMparA kare, arthAt jIvonuM anaMta saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM nizcita kare, te anaMtAnubaMdhI. anaMtAnubaMdhI krodha vagere sarva prakAranA samyakatvanA paNa ghAtaka che. A kaSAyo badhA kaSAyomAM adhika tIvra che. jevI rIte anaMtAnubaMdhI kaSAyono zabdanI vyutpattithI thato artha karyo te rIte apratyAkhyAnAvaraNa vagere kaSAyono paNa zabdanI vyutpattithI thato artha karavo. te A pramANe- apratyAkhyAnAvaraNa zabdamAM a, pratyAkhyAna ane AvaraNa ema traNa zabdo che. a eTale alpa. pratyAkhyAna eTale paccakakhANa. AvaraNa eTale rokanAra. je alpa paNa pratyAkhyAnane roke te apratyAkhyAnAvaraNa. samyakatvanI prApti thavA chatAM jenA udayamAM jIvo kAkamAMsanI virati jeTaluM alpa paNa pratyAkhyAnane karavA samartha na bane te apratyAkhyAnAvaraNa krodhAdi che. anaMtAnubaMdhI kaSAyothI A kaSAyo ochA tIvra che. pratyAkhyAnAvaraNa zabdamAM pratyAkhyAna ane AvaraNa ema be zabdo che. je pratyAkhyAnane roke te pratyAkhyAnAvaraNa. ahIM pratyAkhyAna zabdathI sarvaviratirUpa pratyAkhyAna samajavuM. kAraNa ke sarvavirati ja yathokta pratyAkhyAna che. tethI pratyAkhyAnAvaraNa zabdano artha A pramANe thAya- dezavirati pratyAkhyAna prApta thavA chatAM je kaSAyo sarvaviratirUpa 1, ahIM TIkAmAM rahelA badri zabdano artha vAcakoe svayaM samajI levo. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAyanA bhedo-475 pratyAkhyAnane roke - =na karavA de te pratyAkhyAnAvaraNa krodhAdi. A kaSAyo apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyathI paNa ochA tIvra che. audiyakabhAvamAM lAve te saMjvalana. sarvavirati prApta thavA chatAM je kaSAyo cAritrIne paNa kSaNavAra audiyakabhAvamAM lAve te saMjvalana krodhAdi. A kaSAyo maMda che. have jalarekhA vagere dRSTAMtathI kaSAyonuM kaMika vizeSa svarUpa kahevAnI icchAvALA sUtrakAra kahe che ke- anaMtAnubaMdhI vagere prakAranA krodha vagerenuM svarUpa A (=nIcenI gAthAomAM kahevAze te) jANavuM. [280] te svarUpa zuM che? evI AzaMkA karIne be gAthAone kahe che-- jalareNupuDhavipavvayarAIsariso cauvviho koho / tiNisalayAkaTThaTThiyaselatthaMbhovamo mANo // 281 // mAyA'valehigomuttimiMDhasiMgaghaNavaMsimUlasamA / loho haliddakhaMjaNakaddamakimirAgasAmANo // 282 // krodha jalarekhAsamAna, reNurekhAsamAna, pRthvIrekhAsamAna ane parvatarekhAsamAna ema cAra prakArano che. mAna netarasamAna, kASThasamAna, asthisamAna ane zailastaMbhasamAna ema cAra prakArano che. mAyA vAMsachAlasamAna, gomUtrikAsamAna, gheTAnA zIMgaDAsamAna ane ghanavAMzanA mULiyAsamAna ema cAra prakAranI che. lobha haLadararaMgasamAna, mesasamAna, kAdavasamAna, ane kiramajIraMgasamAna ema cAra prakArano che. vizeSArtha saMjvalanakrodha jalarekhAsamAna che. jevI rIte lAkaDI AdithI pANImAM karAtI rekhA (-lITI) jaladI dUra thAya che, te rIte je koipaNa rIte udayane pAme che, paNa jaladI ja dUra thAya che, te saMjavalana krodha kahevAya che. reNarekhAsamAna krodha pratyAkhyAnAvaraNa krodha kahevAya che. A krodha saMjvalananI apekSAe tIvra hovAthI reNumAM (=dhULamAM) karelI rekhAnI jema lAMbA kALe dUra thAya che. pRthvI rekhAsamAna krodha apratyAkhyAnAvaraNa krodha kahevAya che. jevI rIte phATelI pRthvInI rekhA kacarA AdithI pUravAmAM Ave tyAre kaSTathI dUra thAya che, e pramANe A krodha paNa pratyAkhyAnAvaraNanI apekSAe kaSTathI dUra karI zakAya che. phADelA (be vibhAga karelA) parvatanI rekhAsamAna krodha anaMtAnubaMdhI krodha che A krodha koipaNa rIte dUra na karI zakAya tevo che. cAra prakArano krodha kahyo. have cAra prakArano mAna kahevAya che- netaranI soTIsamAna mAna saMjvalana che. netaranI soTI sukhapUrvaka name chevaLe che. e pramANe je mAnanA udayamAM potAnA Agrahane choDIne sukhathI ja name che te mAna saMjvalana che. jevI rIte akkaDa koika Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476-kaSAyanigrahadvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAyonA bhedo kASTha ( lAkaDuM) agninI garamI vagere ghaNA upAyothI kaSTathI name che-vaLe che, e pramANe je mAnanA udayamAM jIva paNa kaSTathI name te kASThasamAna mAna pratyAkhyAnAvaraNa mAna che. e pramANe asthi eTale hADakuM. asthisamAna pratyAkhyAnAvaraNa mAnamAM bhAvanA svayaM ja karavI. phakta te adhika kaSTathI namAvI zakAya tevo che. staMbha eTale thAMbhalo zIlAmAM ghaDelo thAMbhalo. te listaMbha. zailastaMbha samAna mAna anaMtAnubaMdhI mAna che. A mAnane koI paNa rIte namAvI zakAya nahi. vAMsanI chAlasamAna mAyA saMjavalana che. cholAtA dhanuSya vagerenI je vAMkI chAla paDe che, jevI rIte te chAla komaLa hovAthI sukhapUrvaka saraLa karAya che, te rIte je mAyAnA udayamAM utpanna thayelI paNa hRdayanI vakratA sukhethI ja dUra karI zakAya te saMjavalana mAyA che. go eTale baLada. mArgamAM jatA baLadanI mArgamAM vakrapaNe (=vAMkI) paDelI mUtradhArA gomUtrikA kahevAya che. jevI rIte vAyu AdithI sukAI gayelI gomUtrikA koIpaNa rIte kaSTathI dUra karI zakAya che, e pramANe jenAthI karAyelI kuTilatA kaSTathI dUra thAya te pratyAkhyAnAvaraNa mAyA che. e pramANe gheTAnA ziMgaDAnA upamAnavALI apratyAkhyAnAvaraNa mAyAmAM paNa bhAvanA karavI. phakta te mAyA adhika kaSTathI dUra karI zakAya tevI che. ghanavAMsanuM mULa vaLatuM nathI. e pramANe jenAthI karAyelI mananI kuTilatA koipaNa rIte dUra na thAya te anaMtAnubaMdhI mAyA che. - haLadaranA raMgasamAna lobha saMjvalanalobha che. jevI rIte vastramAM lAgelo haLadarano raMga sUryatApanA sparza mAtrathI ja dUra thAya che, tevI rIte saMjvalanalobha paNa sahelAithI dUra thAya che. vastramAM lAgelI dIpaka AdinI mesasamAna pratyAkhyAnAvaraNa lobha kaSTathI dUra karI zakAya che. vastramAM coMTela gADha kAdava samAna apratyAkhyAnAvaraNa lobha adhika kaSTathI dUra karI zakAya che. anaMtAnubaMdhI lobha kiramajI raMgathI raMgelA paTTasUtranA (=rezamI vastranA) raMganI jema koIpaNa rIte dUra na karI zakAya tevo che. [281-282] have avasthitikALanA (= kayA kaSAyo keTalA kALa sudhI Take che te kALanA) mAnathI paNa saMjvalana vagerenuM svarUpa jaNAvavA mATe ane gatidvArane kahevA mATe kahe che pakkhacaumAsavaccharajAvajjIvANugAmiNo bhaNiyA / devanaratiriyanArayagaisAhaNaheyavo bhaNiyA // 283 // saMjavalana vagere kaSAyone anukrame pakSa, cAramAsa, varSa ane jAvajjava sudhI rahenArA kahyA che, tathA anukrame deva, manuSya, tiryaMca ane narakagatine sAdhavAnAM kAraNo kahyAM che. vizeSArtha-jemanI pakSa=eka pakhavADiyA sudhI sthiti che te saMjavalana kaSAyo che, 1. gari zabdano artha vAcakoe svayaM samajI levo. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAyanI sthiti-kaSAyanI gati-477 tenAthI vadhAre vakhata cAra mAsa sudhI rahenArA kaSAyo pratyAkhyAnAvaraNapaNAne pAme che, arthAta pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyo che. tyArabAda eka varSa sudhI rahenArA kaSAyo apratyAkhyAnAvaraNa che. mAvajIva sudhI rahenArA kaSAyo anaMtAnubaMdhI che. A kathana mAtra vyavahArane AzrayIne che. "kaThora vacanathI eka divasanA tapano (=upavAsano) ane Akroza karato jIva eka mAsanA tapano (kamAlakhamaNano nAza kare che." ityAdi vacana jema vyavahArane AzrayIne che, tema A kathana mAtra vyavahArane AzrayIne kaSAyanI adhikatAvALA lokane pratibodha karavA mATe upadeza mAtra che. anyathA to bAhubali vagerene pakSa vagerethI adhika samaya sudhI paNa saMjavalana vagere kaSAyonI sthiti saMbhaLAya che. bIjA sayato vageree varSa vagere kALa sudhImAM kSamApanA na karI vagere saMbhaLAya che. tathA pratyAkhyAnAvaraNa, apratyAkhyAnAvaraNa ane anaMtAnubaMdhI kaSAyono aMtarmuhUrta vagere kALa sudhI paNa udaya saMbhaLAya ja che. have gatidvAra kahevAya che- temAM saMjavalana kaSAyo devagatine sAdhavAnAM kAraNo che, arthAt saMjavalananA udayamAM marelo jIva devomAM ja jAya che. pratyAkhyAnAvaraNanA udayamAM marelo jIva manuSyomAM jAya che. apratyAkhyAnAvaraNanA udayamAM marelo jIva tiryaMcAmAM jAya che. anaMtAnubaMdhInA udayamAM marelo jIva narakagatimAM ja jAya che. Avo ahIM bhAva che. A paNa vyavahArathI upadeza mAtra che. kAraNa ke anaMtAnubaMdhInA udayavALA paNa keTalAka mithyASTionI uparanA raiveyakomAM utpatti saMbhaLAya che. pratyAkhyAnAvaraNanA udayavALA dezaviratidhara jIvonI devagati nizcita thayelI che. apratyAkhyAnAvaraNanA udayavALA samyagdaSTidevonI manuSyagati nizcita thayelI che. prAsaMgika varNana ATaluM basa che. [283] Adi zabdathI lIdhelA arthanA adhikArane kahe checusuvi gaIsu savve, navaraM devANa samahio loho / neraiyANaM koho, mANo maNuyANa ahiyayaro // 284 // mAyA tiriyANa'hiyA, mehuNaAhAramucchabhayasannA / sabhave kameNa ahiyA, maNussatiriasuranarayANaM // 285 // narakAdi cAragatimAM pratyekagatimAM uttarabhedasahita krodhAdi badhAya kaSAyo prApta thAya che. paNa A vizeSa che- devone anya kaSAyonI apekSAe lobha adhika hoya che. kAraNa ke manohara prAsAda, krIDAvana, devAMganA, ane uttama ratnasamUhamAM mUcha adhika hoya che. nArakone krodha adhika hoya che. kAraNa ke duHkha ApanAra paramAdhAmIo upara ane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478-kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAyono vipAka paraspara duHkha ApanAra nAraka jIvo upara krodha adhika hoya che. manuSyone mAna adhika hoya che. kAraNa ke jAtimada vagere ATheya madasthAno adhika hoya che. tiryaMcone mAyA adhika hoya che. kAraNa ke ghaNA mAyAprayogo karIne paraspara ghAta AdithI temane AhAra AdinI prApti thAya che. tathA tiryaMcono mAyAno svabhAva hoya che. have kaSAyonA gatiomAM alpa-bahutvanA vicAranA prasaMgathI AhArasaMjJA Adi saMjJAonA paNa gatimAM alpa-bahatvanA vicArane kahe che. kAraNa ke jyAM kaSAyono udaya hoya tyAM AhArasaMjJA vagere cAra saMjJA paNa avazya hoya che. potAnA bhavamAM= potAnA sthAne manuSyone AhArasaMjJA AdinI apekSAe svabhAvathI ja maithunasaMjJA adhika hoya che. tiryaMcone anya saMjJAonI apekSAe AhArasaMjJA adhika hoya che. devone parigrahasaMjJA adhika hoya che. nArakone bhayasaMjJA adhika hoya che. [284-285] have vipAkArane AzrayIne kahe chemittNpi kuNai sattuM, patthai ahiyaM hiyaMpi pariharai / kajjAkajaM na muNai, kovassa vasaM gao puriso // 286 // dhammatthakAmabhogANa, hAraNaM kAraNaM duhasayANaM / mA kuNasu kayabhavohaM, kohaM jai jiNamayaM muNasi // 287 // ihaloi cciya kovo, sarIrasaMtAvakalahaverAI / kuNai puNo paraloe, naragAisu dAruNaM dukkhaM // 288 // krodhane AdhIna banelo puruSa mitrane paNa zatru kare che, ahitane icche che, hitano paNa tyAga kare che, kAryAkAryane jANato nathI. krodha dharma-dhana-kAmabhogono nAza kare che, seMkaDo duHkhonuM kAraNa che, bhavonI paraMparAne kare che. jo tuM jinamatane jANe che to krodhane na kara. krodha A lokamAM ja zarIrasaMtApa, kalaha ane vaira vagerene kare che, ane paralokamAM naraka vagere gatimAM bhayaMkara duHkha kare che. [286-287-288] krodhathI viparIta kSamAne kahe chekhNtii suhANa mUlaM, mUlaM dhammassa uttamA khaMtI / harai mahAvijA iva, khaMtI duriyAI sayalAI // 289 // kSamA sukhonuM mULa che. uttama kSamA dharmanuM mULa che. kSamA mahAvidyAnI jema saghaLA duritono (=pApono nAza kare che. [289] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodha-mAnA phaLamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [acaMkAricabhakiAnuM dRSTAMta-479 ahIM krodha viSe ane kSamA viSe doSa ane guNane batAvanAra be dRSTAMtone kahe chekohmmi khamAe'vi ya'caMkAriya khuDao ya AharaNaM / koveNa duhaM patto, khamAe namio surehiMto // 290 // krodha viSe ane kSamA viSe paNa acaMkArita bhaTTikA ane kSullakanuM dRSTAMta che. kSullaka krodhathI duHkhane pAmyo ane kSamAthI devo vaDe namAyo. vizeSArtha- ahIM kSullaka zabdathI lokamAM "kUragaDu' tarIke prasiddha banela nAgadatta - nAmanA kSullaka sAdhu jANavA. te pahelAM krodhathI duHkha pAmyA. pachI karelI kSamAthI devothI praNAma karAyA ane mokSamAM gayA. acaMkAritabhaTTikA paNa pUrve krodhathI duHkha pAmI, pachI karelI kSamAthI devovaDe paNa praNAma karAI. A acaMkAritabhadrikA koNa hatI te kahevAya che acaMkAritabhaTTikAnuM dRSTAMta | ujjainI nAmanI nagarI che. jANe ke tenAM seMkaDo Azcaryone jovA mATe hoya tema te nagarImAM sarasvatI ane lakSmI e baMneya haMmezA sAthe rahe che. nAmathI ane arthathI paNa dhanapravara zeTha tyAM rahe che. kamalazrI nAmanI tenI patnI paNa guNapravara che=guNothI uttama che. temane ATha putronI upara eka rUpavatI putrI thaI. mAtA-pitAne atipriya te ghaNA sukhathI vRddhi pAme che. pitAe ghaNA ADaMbarathI tenuM bhaTTikA evuM nAma karyuM. tenA zarIranI vRddhi sAthe tenA mAtA-pitAno tenA upara sneha ghaNo vadhyo. tethI ekadivasa saghaLA parivArane bhego karIne pitAe kahyuM: mArI putrIne koie kyAMya caMkAravI nahi ene jema karavuM hoya tema karavA devuM, enI koI pravRttimAM roka-Toka karavI nahi, eno jarApaNa anAdara karavo nahi. AthI lokamAM tenuM acaMkAritabhaTTikA evuM nAma prasiddha banyuM. saghaLo parivAra dAsanI jema tenI AjJAne svIkAre che. AhAra, AbhUSaNa, vastra, puSpa, taMbola (vagere) je game che te le che. roka-Toka vinA IcchA pramANe bhramaNa kare che. vilAsathI yatheccha vartanArI ane ghaNI sakhIothI parivarelI tene udyAna vageremAM te rIte cAlatI-pharatI joine rUpa vagere guNothI yukta ane yauvanamAM kAmavAsanAthI pIDita ghaNA zreSThiputro vagere tene ghaNI rIte paraNavAne icche che. tethI teno pitA kahe che ke huM putrI tene ApIza ke je sadA tenI AjJAmAM rahIne tenA vacanano bhaMga nahi kare ane teno anAdara nahi kare. have sakhIonI sAthe sarovaramAM devakanyAnI jema vilAsapUrvaka krIDA karatI tene subuddhi nAmanA maMtrIe joi. te ja kSaNe kAma-vAsanAthI prerAyelo te potAnA puruSone dhanapravaranI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480- krodhakSamAnA phaLamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [acaMkAritabhaTTikAnuM dRSTAMta pAse mokalIne paraNavA mATe te bALAnI mAgaNI karAve che, ane ghaNuM dhana Ape che. dhanapravare kahyuM: mArA potAnA gharamAM dravyathI nyUnatA nathI, arthAt mArA gharamAM paNa dhana ghaNuM che. paNa jo parivArasahita te sadA mArI putrInI AjJAmAM rahe to ApuM. kAma-vAsanAthI pIDita teNe te pramANe paNa saghaLuM svIkAryuM. te atizaya ghaNA ADaMbarathI tene paraNIne potAnA mahelamAM lai Avyo. vizeSathI tenI AjJAmAM vartato te bhogone bhogave che. acaMkAritabhaTTikAe subuddhine kahyuMH sUryAsta thai gayA pachI tamAre kSaNavAra paNa bahAra na rahevuM, ghare AvI javuM. maMtrI sadA te pramANe ja kare che. rAjAnI rajA laine jaladI ghare AvI jAya che. pachI eka divase rAjAe najIkanA koika mANasane pUchyuM: maMtrI sadAya sAMje ghare jaladI kema jAya che? tethI teNe tenI patnIno saghaLo vRttAMta kahyo. tethI ekadivase rAjAe kutUhalathI koika kAmanA bahAne te maMtrIne rokIne moDethI rajA ApI. ardhI rAtanA samaye ghare gayelo te jue che to vAsagharanA daravAjAne majabUta AgaLiyo Apelo che. tethI maMtrIe kahyuM he priyA! kopa na kara. mArA upara prasanna thaine daravAjo ughADa. kAraNa ke paravaza huM thAkI gayo chuM. paravaza banelAonI (mAre koipaNa rIte AnuM pAlana karavuM e rIte) nizcita karelI koi paNa pratijJAnuM pAlana thatuM nathI. tethI ja zAstramAM kahevAya che ke sevaka adhama che. sevaka rAjAthI, maMtrIthI ane rAjapriya mANaso AdithI bhaya pAme che. sevaka AjIvikA mATe kUtarAnI jema dareka ghare bhame che. athavA huM sevakane kUtarAthI paNa adhama ja mAnuM chuM. kAraNa ke kUtaro sevAmAM besI rahe che, sevakane te kyAMthI hoya. jo sevaka mohathI besI rahe to te mUrkha kahevAya che, bole mukhara(=vAcALa) kahevAya che, (25) atizaya najIkamAM rahe to koikamAM Asakta che (=koika AzAvALo che) ema kahevAya che, ane dUra rahe to avinIta kahevAya che. sevaka jo avastutvamAM vyavasAya kare to teno vyavasAya anudyamamAM zaMkA karAve che. arthAt sevaka jo mithyApravRtti karato hoya to sevakano mithyApravRttirUpa vyavasAya anudyamamAM gayANa che. karAyelA puruSArthanuM phaLa jemAM maLe te udyama. karelA puruSArthanuM phaLa viparita maLe ke na maLe te anudyama che. tethI sevakajana koipaNa rIte na to sukhane pAme che ane na to yazane pAme che. sukhane na pAmavAnuM kAraNa-tenI satata pravRtti che. yaza na pAmavAnuM kAraNa-mithyApravRttimAM udyama che. AthI ja nItimAM (=nItizAstramAM) kahyuM che ke--dhanavAna mANaso vepAra kare, alpa dhanavALo mANasa khetIthI nirvAha kare, saghaLo vyavasAya tUTI jAya tyAre sevAthI AjIvikA calAve." tethI he priyA! mAro doSa nathI, adhama sevAno ja doSa che. parAdhIna AjIvikAvALA mAro hArdikabhAva ja tAre grahaNa karavo joie. A daramiyAna avasara meLavIne moharAjAno pautra ane dveSagajendranA moTA putra evA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodha-kSamAnA phaLamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [acaMkAritabhaTTikAnuM dAMta-481 vaizvAnare vivekarUpa vaibhavane bALIne te pramANe koIpaNa rIte acaMkAritabhaTTikAne vimUDha manavALI banAvI dIdhI. jethI A pramANe manAvI rahelA paNa subuddhine te uttara paNa ApatI nathI. tethI khinna banelA maMtrIe kahyuM: he! juo! meM potAnA hAthothI ja tevA anarthane grahaNa karyo ke je anarthane huM mUkavA ke grahaNa karavA samartha nathI. A pramANe pUrve nahi sAMbhaLelA kaThora vacanane sAMbhaLIne teno krodharUpa agni vadhAre prajavalita banyo. AthI daravAjA ughADIne te ekadama ja gharamAMthI nIkaLIne azokavATikAmAM gaI. pachI maMtrIne pAchaLa Avato joine tenI dRSTine chetarIne pitAnA ghara tarapha cAlI. mohanA pautra vaizvAnare tenI jJAnarUpa AMkhone ajJAnarUpa dhUmADAthI kALA-lAla varNavALI kerI nAkhI. ethI tene mArga dekhAyo nahi, arthAt tene potAnuM kartavya samajAyuM nahi. tethI (rastAmAM) coroe tene pakaDI vilApa karatI tenuM mukha DhAMkI ( dAbI) dIdhuM. vastrathI bAMdhIne ane gaLethI pakaDIne nagara bahAra laI gayA. kroDamUlyavALA saghaLAya AbhUSaNo kheMcIne laI lIdhA. pachI tene siMhaguphA nAmanI pallImAM laI jaIne vijaya nAmanA potAnA svAmIne soMpI. teNe paNa kALI cAmaDIvALA, kurUpa ane jANe yamano baMdhu hoya tevA corasvAmIne joyo. coroe svAmIne kahyuM: he svAmI! tamane ApavA mATe ame ujjainI nagarIthI Ane laI AvyA chIe. pachI A sAMbhaLIne harSa pAmelA senApatie corone ghaNA prakAranuM dhana ApyuM. pachI senApatie acaMkAritabhaphrikAne potAnI mAtAne ApIne kahyuM: he mAtA! A ramaNIne e rIte kahevuM ke jethI e mane icche. tethI mAtAe kahyuM: he vatsa! zuM A paNa kahevA yogya che? arthAt tAre A kahevAnI jarUra nathI. kAraNa ke svapuNyathI ja A ATalIbhUmi sudhI AvI che. kSetra paNa koipaNa rIte dUra che, ane ratnAkaramAM ratna to enAthIya dUra che. mAtA ityAdi nipuNavacano kahIne tene ratigharamAM laI gaI. tyAM prArthanApUrvaka kahevAnuM zarU karyuM. te A pramANe he vatsa! mAro putra udAra, zUra, kRtajJa ane buddhimAna che. bahu kahevAthI zuM? te sarva aMgomAM guNarUpa amRtarasathI nirmANa karAyo che. tethI eno saMga karIne potAnA rUpa ane yauvanane saphaLa kara. te sAMbhaLIne bAlA jANe mastakamAM vajathI haNAI hoya tema bolI: he mAtA! jo haNAyelA daive mane jo deza-kulano viyoga karAvyo. to zuM te zIlanuM paNa haraNa karaze? nA, A yugAnta paNa nahi bane. kAraNa ke bANathI bhedAyelAnI jema kAmadeva mArA aMgone bhedI nAMkhe te sAruM che, paNa huM baMne kulone niMdanIya bheTazuM nahi ApuM. mAruM jIvana vidyamAna hoya ane koI baLAtkAre mAruM zIyaLarUpI AbharaNa harI jAya evo saMdeha tamAre ahIM na rAkhavo arthAt mArA prANa jaze paNa zIyaLa nahIM jAya. 1. dhUmala = kALo tathA lAla mizraraMga. "tanI sannata'' e arthamAM dhUmala zabdane taddhitano ta pratyaya lAgyo che. jema ke- tAzita namaH | 2. A kathana kayarthaka che. ahIM bIjo artha A pramANe che- kSetra eTale strI. strI durlabha che. temAM paNa AvuM strIratna atizaya durlabha che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482- krodha-mAnA phaLamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [acaMkAritabhaTTikAnuM dRSTAMta A pramANe eno nizcaya jANIne mAtAe pallI patine kahyuM: he vatsa! A saMkulamAM utpanna thayelI koI mahAsatI che. tethI anukULa ke pratikUla vacanothI kahevAmAM Ave to paNa te tane na svIkAre. A pramANe sAMbhaLIne gusse thayelo te acaMkArita-bhaTTikAnI pAse gayo. tene cAbuka vagerethI mAre che. kaThora vacano bole che. kaMThe prANa AvavA chatAM tene svIkAratI nathI. (50) tethI teNe ghaNA dhanathI eka sArthavAhane te vecI. te paNa anukUla vacanothI tenI prArthanA kare che. pachI nahi icchatI tene hajAro yAtanAothI duHkha Ape che. jyAre koipaNa rIte te svIkAratI nathI tyAre teNe paNa tene pArasakUlamAM ghaNA dhanathI kaMbala vaNikane ApI. te paNa tenI prArthanA kare che. ghaNI apamAnita karavA chatAM te ja pramANe icchatI nathI. tethI gusse thayelo te tenA zarIrane cholIne lohI laIne te lohIthI kAmaLIone raMgAve che. satata Ama karavAthI tenuM zarIra rUnI pUNI jevuM sapheda ane kSINa thaI gayuM. A tarapha ujjainInA rAjAe dUta tarIke mokalelo teno dhanapAla nAmano moTobhAI tyAM Avyo. teNe tene koIpaNa rIte joI, ane oLakhIne choDAvI. pachI te tene ghare laI gayo. pachI dInahRdayavALI teNe krodha nimitte pagale pagale je duHkha anubhavyuM te mAtA-pitAne kahyuM. pachI dharma sAMbhaLIne saMvigna banelI teNe sAdhvIonI pAse mAvajIva brahmacaryavratano svIkAra karyo. te kopaphalane joIne pachI abhigraha karyo ke mane mAravAmAM Ave to paNa huM koinA upara gusso nahi karuM. tenA zarIramAM varNa ane bala Ave e mATe ane vraNone rujhavavA mATe lakSapAka telanI traNa nAnI ghaDIo karavAmAM Ave che. te telanI yAcanA karavA mATe eka divasa koipaNa rIte tenA ghare munio padhAryA. A daramiyAna zakra Indra saghaLA devonI AgaLa kahyuM: acaMkAritabhaTTikAe koipaNa rIte te pramANe krodhane jItI lIdho che ke jethI saghaLAya devo paNa tene gusse karAvavA mATe samartha nathI. IndranA A vacananI zraddhA na karanAra koika uttama deva tyAM Avyo. dAsI munine tela ApI rahI che tyAre tenA hAthamAMthI ghaDIne pADIne phoDI nAkhe che. tethI acaMkAritabhaTTikA telanI bIjI ghaDI maMgAve che. te deva te ghaDIne paNa te pramANe ja phoDI nAkhe che. have paramArthane bhAvita karanArI ane prazAMta hRdayavALI acaMkAritabhaTTikA jAte jaIne trIjI ghaDIne lAve che. pachI atizaya harSa pAmelI ane potAne kRtakRtya mAnatI te munione jeTaluM joie teTaluM tela Ape che. pachI sAdhuoe kahyuM: amArA kAma mATe tamane ghaNA dravyanI hAni thaI. tethI dAsI upara tamAre krodha na karavo. have kaMIka hasIne acaMkAritabhaTTikAe kahyuM- he bhagavan! roSanuM ghaNuM phaLa meM anubhavyuM che. AthI huM koInA upara roSa karatI nathI. munioe kayuM phaLa anubhavyuM? ema pUchyuM. AthI teNe munione potAnuM caritra kahyuM. te sAMbhaLIne jenA maNikuMDalarUpa AbhUSaNa hAlI rahyA che evo deva pratyakSa thayo. pachI teNe bhaktithI tene namIne kahyuM: he devAnupriyA! A pramANe te krodhane sArI rIte jItyo che. devalokamAM tArI samatAnI prazaMsA karavAmAM pravartato zakrendra paNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodha-kSamAnA phaLamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kSullakanuM dRSTAMta-483 potAnA aMgomAM paNa samAto nathI. tane uttama devo paNa name che. ityAdi prazaMsA karIne, sugaMdhIjalanI vRSTi karIne, potAnA AgamananuM kAraNa kahIne, khamAvIne, namIne deva devalokamAM gayo. munivaro paNa tenI upaihaNA (=prazaMsA) karIne potAnI vasatimAM gayA. acaMkAritabhaTTikA paNa garvathI mukta banIne zrAvakadharmane pALe che. pachI devalokamAM gai. A pramANe acaMkAritabhaTTikA krodhathI du:khane pAmI, ane kSamAthI devo vaDe namaskAra karAi. A pramANe acaMkAritabhaTTikAnuM kathAnaka pUrNa thayuM. have kSullakanuM dRSTAMta kahevAya che-- kSullakanuM dRSTAMta sarovaramAM kamaLanI jema koika sthaLe gacchamAM supAtrarUpa lakSmInuM sthAna evA tapasvI hatA. guNothI samRddha te mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNa tapa karatA hatA. koikavAra pAraNAmAM bhikSA mATe kSullaka sAdhunI sAthe jatA te koipaNa rIte pramAdathI deDakIne haNe che. tethI kSullaka sAdhue kahyuM: he maharSi! Ape A deDakIne cAMpI. comAsuM hovAnA kAraNe tyAM aMtara `vinA ja ghaNI deDakIo hatI. temAM aneka deDakIo marelI hatI. gusse thayelA tapasvIe (tyAM marelI paDelI bIjI deDakIone batAvatAM) kahyuM: he duSTa! zuM A deDakI paNa meM mArI che? he mUDha! A bIjI paNa deDakIne meM mArI che? tethI tenA bhAvane jANIne kSullaka mauna rahyA. have AvazyakanA samaye svastha avasthAvALA che ema vicArIne kSullake tapasvIne kahyuM: he maharSi! hamaNAM te deDakInI AlocanA karo. tethI pUrva karatAM adhika krodharUpa agni saLagavAthI te tapasvIe kahyuMH re re! duSTa! te khoTA Agrahane hajI paNa tuM mUkato nathI. A pramANe bolatA te ghaNA krodhane AdhIna banIne khelamallaka laine kSullaka tarapha doDyA. vacce thAMbhalA sAthe athaDAyA, ane marma pradezamAM haNAyA. tethI kRza tapasvIno prANoe tyAga karyo. tethI jaMgalamAM koika sthaLe jemaNe pUrvabhavamAM sAdhupaNAnI virAdhanA karI che tevA ane dRSTiviSathI yukta evA sarponA kuLamAM utpanna thayA. e sarpone jAtismaraNa jJAna hoya. AthI te sarva A pramANe vicAre che ke dRSTiviSathI jIvono ghAta na thAo. AthI e badhA sarpo rAte paribhramaNa kare che ane acitta AhAra kare che. A tarapha vasaMtapura nagaramAM aridamana rAjAnA putrane sarpa karaDyo ane putra marI 1. saMsao=aMtara vinAnuM. 2. khelamallaka=kapha nAkhavAnuM koDiyuM. 3. dRSTimAM (=AMkhamAM) raheluM viSa te dRSTiviSa, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484- krodha-kSamAnA phaLamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kSullakanuM daSTAMta gayo. tethI gusse thayelo rAjA kadAgrahI banIne saghaLAya sarpone pote mAre che ane bIjAo dvArA marAve che. je mANasa sarpane mArIne tenuM aMga rAjAne batAve tene rAjA eka sonAmahora Ape che. ekavAra paribhramaNa karato eka gADika te ( jAtismaraNavALA) sarponI rekhAone (=dhULamAM paDelA lIsoTAone) jue che. tethI vicAryuM ke cokkasa ahIM koIka sarpo rAte phare che. tenA anusAra bilanA kArone jovA lAgyo. bilomAM auSadhio nAkhe che. tenA prabhAvathI sarpo bilamAMthI bahAra nIkaLe che. bahAra nIkaLatA te sarponA mastakane chedI nAkhe che. tapasvI sApa mArAthI jovAyelo koI mRtyu na pAmo evI mahAna dharmabuddhithI nIcuM mukha rAkhIne rahelo te pUchathI bahAra nIkaLe che. jema jema sarpa bahAra nIkaLe che tema tema gAruDika tenA zarIrane chedI nAkhe che. tethI ghaNuM duHkha utpanna thatAM paramasaMvegane pAmelo sarpa vicAre che ke, he jIva! pUrve te je duSkara tapakarma karyuM te tapakarma jo samatArUpa alaMkArathI alaMkRta hota to tuM paNa mokSasukhane pAmata. je A duHkha che te kevaLa kopanuM phaLa che ema jANIne Aje paNa hamaNAM paNa sarvadharmanA sArabhUta te ja upazamane kara. anyathA narakAdi kaThora duHkhavALA bhayaMkara saMsAramAM bhamIza. anAdi saMsAramAM parAdhIna teM anaMta duHkho prApta karyA che. te duHkhonI apekSAe ahIM A chedana duHkha keTaluM mAtra che? jevI rIte anaMta pUrvamunioe prazamanA kAraNe anaMta sukha prApta karyuM che te rIte tuM mAtra kSaNavAra duHkha sahana karIne AgaLa anaMta sukhane pAmIza. A pramANe bhAvanA bhAvato te sarpa paNa gADika vaDe haNAyo. teNe badhAya sarpo rAjAne batAvIne ucita dhana meLavyuM. A daramiyAna koIka nAgadevatA rAjAne sarpa marAvato roke che. teNe rAjAne kahyuM che rAja! tane putra thaze. tuM sarSavadhanA pApathI aTaka. (rapa) tapasvI sApa marIne te rAjAnA putrapaNe utpanna thayo. guNanidhAna evA tenuM nAgadatta evuM nAma rAkhyuM. tyAM nAgadatta dehapuSTithI ane upazamathI vadhe che. rUpa-saubhAgyathI yukta hovA chatAM pUrvabhavanA abhyAsanA kAraNe kAmamAM (=kAmavAsanAmAM) ane dhanamAM rAga karato nathI. dharma puruSArthano ja ghaNo Adara kare che. have ekavAra sAdhuonI pAse gayelA tene jAtismaraNajJAna thayuM. pachI saMvegane pAmelA teNe mAtA-pitAnI rajA laIne vidhipUrvaka mahAna ADaMbarathI dIkSA lIdhI. niSkalaMka cAritra pALe che. paNa bhUkha bahu lAge che. tethI be ke traNavAra paNa 'niravadya AhAra kare che. te gacchamAM tapa karanArA cAra mahA tapasvIo che. te cAra anukrame cAramAsI-traNamAsIbemAsI-mAsakhamaNa tapa kare che. A tapasvIone joine te kSullaka vicAre che ke, AmanuM jIvana saphala che ke jeo A pramANe tapa parvatane bhedavA mATe vajasamAna tapakarma kare che. huM to maMdabhAgI chuM, dararoja paNa paThana-zravaNano vyAghAta karIne anekavAra sArarahita AhAranuM 1. niravadya=gocarInA doSothI rahita. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodha-kSamAnA phaLamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kSullakanuM dRSTAMta-485 bhojana karuM chuM. he jIva! AvI sAmagrI prApta thavA chatAM jo svakarmamalanA samUhane tArUpa agnithI bALIne suvarNanI jema zuddha na thAya to pachI kyAM gayelo tuM zuddha thaiza. A pramANe bhAvanAthI zuddha manavALo te AnAthI paNa mane nirjarA thAya ema vicArIne gurunI pAse tapasvIonI veyAvacca karavAno niyama le che. kSullaka nitya veyAvacca karI rahyA che. eka divasa devIe AvIne saghaLAya tapasvIone oLaMgIne te kSullakamunine ja vaMdana karyuM. tethI te devI jyAre tyAMthI pAchI phare che tyAre cAramAsI tapa karanArA tapasvIe tenA vastrane cheDAthI pakaDIne rokIne tene kahyuM: he pApiNI kaTapUtanA! tuM ahIM kema AvI cho? kAraNa ke tuM mahAtapasvIone oLaMgIne trikAla bhojana karanArane vaMdana kare che. tethI devIe kahyuM: he tapasvI! niSkAraNa kema gusso karo cho? huM bhAva tapasvIne vaMdana karuM chuM, dravya tapasvIne nahi. potAnI bhAva tapazcaryA kevI che te tame pote ja jANo. lokamAM daridratA ane bhUkha vagerethI pIDAyelA dravya tapasvIo sulabha che. pUrve dravyatapazcaryAo anaMta prApta thai che. A muni traNa kALa bhojana kare che ema tame je kaho cho te paNa IrSyA ja che. AvAone nitya upavAsa ja hoya. kAraNa ke kahyuM che ke- niravadya AhAra karanArAone nitya ja upavAsa che. to paNa uttaraguNanI vRddhi mATe upavAsa icche che, arthAt paccakakhANapUrvaka upavAsa karavo joie ema maharSio icche che=kahe che. zakti mujaba tapa karavo joIe ema jinoe kahyuM che. A muni zaktine gopavatA nathI. to pachI A muni tapathI hIna kevI rIte che? ane tame tapathI adhika kevI rIte cho? ityAdi guNothI devIe kSullakamuninI prazaMsA karI. pachI tenA guNothI harSa pAmelI te gaI. savAre rAtavAsI AhAra (rAte rAkhavA chatAM abhakSya na bane tevo AhAra) laIne AvelA kSullaka muni cAramAsI tapa karanArA tapasvIne nimaMtraNa kare che. gusse thayelA te tapasvI tenA pAtramAM thuMke che. koIpaNa rIte nimaMtraNa karAyelA anya tapasvIo paNa te ja pramANe tenA pAtramAM thuMke che. saMvegane pAmelA kSullakamuni micchA mi dukkaDa pUrvaka kahe che ke mArA pramAdane dhikkAra thAo. tapasvIonI pAse khelamallaka na mUkyo. huM asamAdhinuM kAraNa thayo. ityAdi potAnI niMdA karatA kSullakamuni te AhArane khAvAnuM jeTalAmAM zarU kare che teTalAmAM cAra tapasvIoe khAvAno niSedha karyo. kSullakamunie vicAryuM pazunI jema mAtra AhAra mATe sadAkAla huM AhArane ja meLavavAnI icchAvALo chuM. A mahAkarmakSaya karanArA tapasvIo che. huM emane sarpanA baccAnI jema uga karanAro thayo. tethI A viSe mAruM samyak micchA mi dukkaDa thAo. pharI emane asamAdhi nahi karuM. (50) A pramANe upazamathI koIpaNa rIte te rIte bhAvanAnI vRddhine pAmyA ke jethI temane bhuvanatalane prakAzita karanAruM kevalajJAna utpanna thayuM. sugaMdhI pavana zarU thayo. sugaMdhIjalanI vRSTi thaI. devoe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486-kaSAyanigraha dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mAnanA 8 prakAra puSpavRSTi karI. devoe kSullakamunine suvarNakamaLa upara birAjamAna karyA. A pramANe devo sahita Indroe vistArathI mahimA karyo. pachI jJAnI munie dharma kahyo. pachI devIe tapasvIone kahyuM: he tapasvIo! trikAla bhojana karanAranuM mAhAsya juo. pachI svakrodhanI niMdA karatA ane tenA upazamanI prazaMsA karatA te badhA koipaNa rIte te rIte parama saMvegane pAmyA ke jethI nirmala kevalajJAnane prApta kare che. krame karIne karmarajano nAza karIne pAMceya siddha thayA. A pramANe bhullakamuni paNa krodhathI duHkha pAmyA ane pachI kSamAthI devo vaDe namAyA. tethI te jIva! tuM kSamAne kara ane krodhano nAza kara. [290] A pramANe nAgadattamuninuM kathAnaka pUrNa thayuM. udAharaNasahita krodhano vipAka kahyo. have mAnavipAkano adhikAra che. temAM mAnanA ATha prakAra batAvavApUrvaka mAnanA heyapaNAne kahe che jAikularUvasuabalalAbhatavissariya aTTahA mANo / jANiyaparamatthehiM, mukko saMsArabhIrUhiM // 291 // jAti, kula, rUpa, zruta, baLa, lAbha, tapa ane aizvarya ema ATha prakAre mAna che. jemaNe paramArthane jANyo che tevA saMsArabhAru jIvoe mAnano tyAga karyo che. [21] have jAtyAdi madasthAnomAMthI koipaNa eka paNa madasthAna karavAmAM Ave to A lokamAM paNa moTA doSa mATe thAya ema batAvatA sUtrakAra kahe che annayaramaummatto, pAvai lahuattaNaM suguruo'vi / / vibuhANa soaNijo, bAlANavi hoi hasaNijjo // 292 // jAtyAdi madasthAnomAMthI koipaNa eka paNa madasthAnathI unmatta banelo jIva ghaNo moTo hoya to paNa laghutAne pAme che, nipuNapuruSone ciMtA karavA yogya bane che, bAla(=ajJAna) puruSone hasavA lAyaka thAya che. [292]. vaLIji nANAimao'vi hu paDisiddho aTThamANamahaNehiM / to sesamayaTThANA parihariyavvA payatteNaM // 293 // AThamadano nAza karanArAoe jo jJAnAdimadano paNa niSedha karyo che tethI anya madasthAnono prayatnathI tyAga karavo joie. vizeSArtha- jo AThamadano nAza karanArA tIrthaMkara-gaNadharoe jJAna-darzana-cAritra-tapa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigraha dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mAna vinAzanuM mULa che-487 vagere zubha paNa padArtho saMbaMdhI "aho! huM jJAnI chuM" ityAdi bahumAnarUpa paNa madano niSedha karyo che, tethI zeSa azubha jAtyAdisaMbaMdhI madasthAnono to buddhimAna jIve prayatnathI sutarAM tyAga karavo joie. [293] A pramANe zubhapadArtho saMbaMdhI paNa jJAnamadano kema niSedha karyo evA praznanA uttarane kahe che dappavisaparamamaMtaM, nANaM jo teNa gavvamuvvahai / salilAo tassa aggI, samuTThio maMdapunnassa // 294 // jJAna abhimAnarUpa viSanA nAza mATe paramamaMtra che. te jJAnathI je garvane dhAraNa kare che, puNyahIna teno pANImAMthI agni utpanna thayo. vizeSArtha- anya padArthasaMbaMdhI paNa abhimAnarUpa viSane utAravA mATe paramamaMtranI jema jJAna icchAya che, arthAt abhimAnano nAza thAya e mATe jJAna icchAya che. je te jJAnathI paNa garvane dhAraNa kare che, puNyahIna bicArA teno pANImAMthI paNa agni utpanna thayo. kAraNa ke jJAna pANI samAna che, abhimAna agni samAna che. [294] prazna- karAtuM abhimAna kayA doSane pamADe che ke jethI teno niSedha karAya che? uttara - jevI rIte dayA vagere dharmanuM mULa che, tevI rIte abhimAna vinAzanuM mukhya ja kAraNa che, ema sUtrakAra batAve che-- dhammassa dayA mUlaM, mUlaM khaMtI vayANa sayalANaM / viNao guNANa mUlaM, dappo mUlaM viNAsassa // 295 // dayA dharmanuM mULa che. kSamA sarvavratonuM mULa che. vinaya guNonuM mULa che. abhimAna vinAzanuM mULa che. [295] have yuktithI vicAravAmAM Ave to abhimAnano avakAza ja nathI ema batAvatA sUtrakAra kahe che-- bahudosasaMkule guNalavammi ko hojja gavvio ihaI ? | soUNa vigayado, guNanivahaM puvvapurisANaM // 296 // pUrva puruSonA doSarahita evA guNasamUhane sAMbhaLIne hamaNAM bahudoSothI vyApta evA guNalezamAM koNa abhimAnI bane? u. 8 bhA.2 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488-kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mAna vinAzanuM mULa che. vizeSArtha vartamAnakALa pAMcamA ArAnA prabhAvathI yukta hovAthI hamaNAM jJAnAdi eka paNa guNa saMpUrNa prApta thato nathI. jenI pAse jJAnAdi guNa che tenI pAse paNa guNaleza ja che. e guNaleza paNa krodha ane irSyA vagere ghaNA doSothI vyApta che, arthAt guNalezanI sAthe ghaNA doSo rahelA che. ghaNA doSothI yukta mAtra guNalezamAM paNa vivekI koNa abhimAnI bane? arthAt vivekI koi abhimAnI na bane. zuM karIne abhimAnI na bane e praznanA uttarane kahe che- tIrthaMkara, gaNadhara ane cakravartI vagere pUrvapuruSonA doSarahita guNasamUhane sAMbhaLIne abhimAnI na bane. ahIM tAtparya A che-. pUrvapuruSomAM jJAna ane aizvarya vage2e anaMtAguNo hatA. e pratyeka guNo krodha ane irSyA vagere doSanA aMzathI paNa kalaMkita na hatA. tethI pUrvapuruSone tevA prakAranA sAMbhaLIne hamaNAM aneka doSothI yukta guNalezamAtramAM paNa garvano zo avakAza che? vaLI- upara upara jonArAonuM abhimAna avakAzarahita ja che, arthAt je jIva potAnAthI adhika-adhika guNasaMpanna jIvo tarapha dRSTi kare che te jIvamAM abhimAnane AvavAno avakAza raheto ja nathI. [296] vaibhavavALAe ane guNavAne vizeSathI ja ahaMkAra na karavo joie ema batAve che- sohai dosAbhAvo, guNovva jar3a hoi maccharuttinno / vihavesu taha guNesu ya, dUmei Thio ahaMkAro // 297 // jo matsarathI uttIrNa hoya=ahaMkArathI mizrita na hoya to doSAbhAva guNanI jema zobhe che. vaibhavamAM ane guNomAM rahelo ahaMkAra du:khI kare che. vizeSArtha- jo koi jIvamAM tevA prakArano tyAga ane gaMbhIratA vage2e koi guNa prApta thato nathI, prAyaH kevaLa doSAbhAva ja che, to te doSAbhAva paNa guNanI jema zobhe che, paNa jo te doSAbhAva ahaMkArathI mizrita na hoya to, arthAt ahaMkArathI rahita doSAbhAva paNa guNanI jema zobhe che. vaibhavamAM ane guNomAM rahelo ahaMkAra ziSTajanane ghaNI mAnasika vyathA utpanna kare che. bIjAe (vaibhava ane guNathI rahite) paNa ahaMkAra na ka2vo joie. vaibhavavALAe ane guNavAne vizeSathI ahaMkAra na karavo joie. [297] have dRSTAMta dvArA mAnavipAkane batAvavA mATe sUtrakAra kahe che- jAimaNikkeNavi, patto DuMbattaNaM diyavaro'vi / savvamaehiM kahaM puNa hohiMti na savvaguNahINA ? // 298 // 1. ahIM zabdArtha A pramANe che- jenI pAse jJAnAdiguNa che tenI pAse paNa guNaleza ja prApta karI zakAya che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtimada viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [brahmadevanuM dRSTAMta-489 eka jAtimadanA kAraNe uttama brAhmaNa paNa cAMDAlapaNAne pAmyo. to pachI sarvamadothI yukta sarvaguNothI rahita kema nahi thAya? vizeSArtha- eka paNa jAtimadanA kAraNe uttama brAhmaNa paNa purohitaputra bhavAMtaramAM cAMDAlapaNAne pAmyo. je jIvo kula Adi saMbaMdhI saghaLAya madasthAnone kare che te jIvo karAtA te madasthAnothI bhaviSyamAM sukulamAM utpatti Adi saghaLAya guNothI rahita kema nahi thAya? arthAt thaze. te uttama brAhmaNe kevI rIte cAMDAlapaNuM prApta karyuM te kahevAya che brahmadevanuM dRSTAMta kurudezamAM jayapura nAmanuM prasiddha nagara che ke jenA saMbhaLAtA paNa guNo sajjananA zabdonI jema harSane utpanna kare che. tyAM somadatta nAmano purohita vase che. tenA vacananI jema teno parivAra paNa zucivAdamAM tatpara dekhAya che. tene seMkaDo manorathothI brahmadeva nAmano putra thayo. tenI yogyatAne jANIne moharAjAe draSagajendranA putra zailarAjane bolAvIne A pramANe kahyuM: he vatsa! brahmadevanI pAse jaIne brahmadevane mAre AdhIna kara. tethI zailarAje kahyuM: pitAjI je AjJA kare che te huM karuM chuM. paNa te bicAro ATalA badhA udyamane yogya nathI, arthAt brahmadevane Apane AdhIna karavA mATe ATalo badho udyama karavAnI jarUra nathI, eTale ke mAre javAnI koI jarUra nathI. mArAthI paNa nAno jAtimada, ke jene pitAjI paNa jANe che, te ekalAthI paNa baMdhAyelo te tamArI pAse Ave. tethI jo pitAjI AjJA kare to tene ja mokaluM. guptapaNe to huM paNa pitAjInI sAthe tyAM jaIza. pachI moharAjAthI AjJA apAyelo jAtimada kSaNavAramAM tyAM gayo. tenAthI paNa brahmadeva bAlyakAlathI adhiSThita karAyo. brahmadeva vizvamAM brAhmaNajAtine choDIne anyane nirarthaka jANe che. ( mAne che.) pharatA zUdrothI A vizva apavitra karAyuM che ema jANe che. pANIthI bhareluM tAMbAnuM vAsaNa hAthamAM rAkhIne nagaranA sarvamArgomAM pANIne chAMTato phare che. rAjaputrano paNa sparza karato nathI. jo koIpaNa rIte zUdra zarIrane aDI jAya to divasamAM sAtavAra snAna kare che. gaMgAnadImAM vAraMvAra vastrasahita snAna kare che. jo kyAMka pharato te dRSTithI paNa mAtaMgane jue to vastrasahita snAna kare che, bhojana karato nathI, prAyazcitta kare che. anya-jAtionI niMdA kare che ane anya jAtio upara haMmezA dveSa dhAraNa kare che. anya mANasane jotAM ja (tenI AgaLa) svajAtinI atizaya prazaMsA kare che. jANe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490-jAtimada viSe]. upadezamAlA (puSpamAlA) [brahmadevanuM daSTAMta pizAcathI grahaNa karAyo hoya tema A pramANe karatA tenA upara loka hase che. jAtimadamAM atizaya pravRtta thayelo te mAtA-pitAne paNa uga kare che. have eka divasa pitAe tene kahyuM: he vatsa! sarvakAryomAM atizaya pravRtti lokavyavahArathI bahAra che ane sarvakAryamAM niSedha karAyelI che. kAraNa ke kahyuM che kevedane dhAraNa karanAra jo sarvazAstronA pArane pAmelo hoya to paNa laukika AcArane manathI paNa na mUke. A pramANe pravRtti karato tuM vyavahAranuM ullaMghana kare che. jethI ATalo badho jAtimada lokamAM zobhato nathI. vaLI bIjuM- karmanA kAraNe brAhmaNa paNa hinajAtimAM utpanna thAya. hIna paNa brAhmaNa thAya. tethI konI jAti zAzvatI che? tethI jAtinuM bahumAna ane zauca teTaluM kara ke jeTalAthI lokamAM kayAMya upahAsane na pAme. pitAthI ityAdi kahevAto ane bIjApaNa viziSTa puruSothI kahevAto jAtimadane vaza banelo te kaMipaNa mAnato nathI, athavA adhika dveSamAM caDe che, arthAt adhika dveSa kare che, adhika jAtimada kare che. tethI ayogya jANIne pitAthI tiraskAra karAyelo te bhUtathI grahaNa karAyelAnI jema pravRtti kare che. have ekavAra pitAnuM mRtyu thayuM. rAjAe te brahmadeva brAhmaNane jAtimadanI unmattatAthI parAbhUta thayelo jANIne pitAnA pade anyane purohita sthApyo. pachI vyavahArathI rahita hovAthI te brahmadeva lAMbA kALe nidhana thayo. tethI lokamAM pUrvathI adhika hilanA karAya che. ekavAra vinodI eka puruSe tene kahyuM: he brahmadeva! ahIM A tRNone eka mAtaMge mArA jotAM ja caraNothI kacaDyA che, arthAt mAtaMga tenA upara cAlyo che. (rapa) pachI tArA vaDe emano A mArga pANIthI siMcAyo nathI, ane tArA vaDe ahIM A tRNo sparzAyA che. tethI tuM je jANe te kara. A sAMbhaLIne te vicAre che ke A sAcuM che. tethI potAnI ghaNI niMdA kare che. mAre tyAM javuM joie ke jyAM saghaLoya zUdraloka dRSTithI paNa na dekhAya, ane kyAMya mArgamAM na cAle. A pramANe vicArIne eka dizA tarapha nIkaLyo. ekalo jato te jaMgalamAM mArgathI bhUlo paDIne cAMDAlonI pallImAM pahoMcyo. pallInI bahAra ghaNA cAMDAlone jue che. tyAM eka cAMDAla koipaNa rIte sAme AvIne bhaTakAyo. tethI gusse thayelo brAhmaNa tene DhephAothI haNe che, ane te pApI! tuM mane vaTalAve che ema vAraMvAra Akroza kare che. tethI gusse thayelo cAMDAla paNa brahmadevane chUrIthI haNe che. tethI brAhmaNa marIne tenI ja patnInA garbhamAM putrapaNe utpanna thayo. tenuM damana evuM nAma rAkhyuM. te netrothI kANo che, pagathI laMgaDo che ane zarIramAM kubaDo che. lokamAM mAtA-pitAne paNa jovAyelo paNa uga utpanna kare che. te potAne indrathI paNa adhika jANe Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtimada viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [brahmadevanuM dRSNata-491 che. (=mAne che.) zikAra khele che. dArU pIe che. mAMsa khAya che. corI kare che. tyAMthI marIne pAMcamI pRthvImAM nAraka thayo. tyAMthI marIne matsya thayo. pharI paNa marIne narakamAM utpanna thayo. A pramANe ghaNA bhavomAM bhamyo. prAyaH karIne badhA sthaLe hInajAtimAM utpanna thayo, lokone uga karanAro ane mahAduHkhI thayo. have koivAra koIka sthAnamAM ajJAnatapanA prabhAvathI jyotiSka devomAM utpanna thayo. tyAMthI paNa eNvIne bharatakSetramAM padmakhaMDanagaramAM kuMdAMtA nAmanI vezyAno zreSTharUpadhArI madana nAmano putra thayo. teNe 72 kaLAo te rIte bhaNI ke jethI nagaramAM tenA jevo vijJAnarUpa dhanavALo bIjo koI na hato, kalAcArya paNa tenA jevo na hato. vaLI bIjuM- te tyAganA svabhAvavALo, kRtajJa, vinayayukta, hoziyAra, paropakAramAM ja rasika, dAkSiNyatAmAM tatpara, ane gaMbhIra hato. ghaNuM kahevAthI zuM? te bIjA paNa ghaNA guNothI yukta hato. to paNa loka avajJAthI zuM A vezyAputra che? ema kahe che. guNane anurUpa phala na maLavAnA kAraNe klezane pAmato ane azubha saMkalpa-vikalpane karato te kyAreka hRdayamAM A pramANe vicAre che ke jo adhama jAtimAM naMkhAyo to utkRSTaguNavALo kema karAyo? utkRSTaguNavALo karAyo to hIna jAtimAM kema naMkhAyo? athavA amRtamaya paNa ane kalAonA Azraya paNa caMdrane kalaMkasahita karIne vidhi bIjI vastumAM eka sthaLe kevaLa guNamIlana kevI rIte kare? sAce saghaLA guNonA mIlanamAM ( kevaLaguNonA mIlanamAM) vidhinI buddhi vimukha (=avaLI cAlanArI) che. kAraNa ke vidhie samudrane ratnothI pUrIne paNa khAro banAvyo. khinna banelo te ityAdi vicAre che teTalAmAM nagaranI bahAra devonA AgamanathI manohara naMdana nAmanA udyAnane jue che. pUchAyelA koIke kahyuM ke devoe jemano mahimA karyo che te jJAnajalada nAmanA kevalI ahIM padhAryA che. harSathI, kautukathI, bhaktithI ane zaMkAone pUchavA mATe nagarajana tyAM jaI rahyo hato. tethI madana paNa tyAM gayo. devamanuSya-asura-sahita parSadAmAM dharmane kahetA kevaLIne joIne tenAM aMgo pulakti banyAM. praNAma karIne te dharmakathAne sAMbhaLe che. pachI avasara meLavIne teNe pUchyuM: he bhagavan! mArAmAM guNo ghaNA hovA chatAM kayA karmathI mane hInajAti maLI? (50) tethI kevalIe kahyuM: he bhadra! tAruM A duHkha keTaluM mAtra che? pUrve mUDhadayavALA teM je jAtimada karyo teno phalasamUha pUrve paNa anubhavyo che. A zeSamAtra ja che. madane pUchyuM: he bhagavan! kevI rIte meM jAtimadano phalasamUha anubhavyo che? tethI kevalIe brAhmaNanA bhavathI AraMbhI vartamAna bhava sudhIno saghaLo vRttAMta kahyo. A sAMbhaLIne saMvegane pAmelA teNe aMjali karIne kevalIne kahyuM: he munivara! jo huM ApanI kRpAne yogya chuM. to Apa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492-kaSAyanigraha dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mAyAno vipAka mane dIkSA ApavA vaDe mArA upara kRpA karo. tethI kevalIe kahyuM: he bhadra! jinoe zAstramAM hIna-jAti vagerene dIkSAno niSedha karyo che. paNa huM kevalajJAna vaDe tArI utkRSTa ArAdhanAne jouM chuM. tethI tuM pratibaMdha (=vilaMba) na kara. khuza thayelo te paMcamuSTi loca karIne dIkSAne svIkAre che. thoDA divasomAM ghaNuM zruta bhaNI lIdhuM. pachI gItArtha thayelA te muni kevalInI pAse A ghora abhigraha grahaNa kare che ke cAritrane pAmelA zaMkanI paNa AjIvana 'vaiyAvacca, vizrAmaNA ane vinaya karIza. tathA jJAna-rUpa-kula-bala-tapa Adi saMbaMdhI ATha madasthAnomAMthI eka paNa madasthAna mAre koipaNa rIte na karavuM. AnuM pAlana karatA temanI devoe anekavAra parIkSA karI. paNa kSaNavAra paNa calita na thayA. lAMbA kAla sudhI nirmala vratane pALIne aMte ekamAsanuM pAdapopagamana anazana karIne mAhendra devalokamAM utpanna thayo. mahAvidehakSetramAM siddha thaze. [298] A pramANe brahmadeva brAhmaNanuM kathAnaka pUrNa thayuM. have mAyAnA vipAkane AzrayIne kahe che-- je muddhajaNaM parivaMcayaMti bahualiyakUDakavaDehiM / amaranAsivasuhALuM, gappA vadhu vaMcio tehiM // 2165 jeo ghaNA asatyavacanonI pradhAnatAvALA kuTa-kapaTothI mugdha (=bhoLA) lokane chetare che teoe AtmAne deva-manuSya-mokSanA sukhothI ghaNo vaMcita (=rahita) karyo che. vizeSArtha phUTa eTale hIna-adhika mApa-tolAM rAkhavAM vagere, athavA cANakya vagerenI jema duSTa yojanA batAvavI vagere. kapaTa eTale bIjI rIte karavA icchelAne bahAra bIjA svarUpe prakAzita karavuM. [299] have dRSTAMta batAvavA dvArA mAyAnA vipAkane kahe che jai vaNisuyAi dukkhaM, laddhaM ekkasi kayAi mAyAe / to tALa jo vivAAM, nALapha ne mAphaLo niSyaM? | 300 // jo vaNikaputrIe ekavAra karelI mAyAthI duHkha prApta karyuM to je jIvo nitya mAyAvI che temanA vipAkane koNa jANe? kathAnaka kahevAya che-- 1. AhAra-pANI lAvI ApavA vagere veyAvacca che, ane zarIra dabAvavuM vagere sAkSAt zarIranA saMbaMdhavALI sevA e vizrAmaNA che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) vaNikaputrInuM dRSTAMta [vaNikaputrInuM dRSTAMta-493 ghaNA mArgovALI ane sthira raheThANavALI zrAvastI nAmanI nagarI che ke je zvetamaMdirothI jANe traNa mArgavALI ane asthira evI devanagarI upara hase che. tyAM sudhana nAme zeTha che ke jenA gharamAM ghaNA vistAravALI Rddhi cotarapha zobhe che. zeThe Rddhino vidhavA strInI jema tyAga (=kharca) karyo hato. tenI abhayazrI nAmanI patnI hatI. temane guNavatI ane atidurlabha vasumatI nAmanI putrI thai. te kaLAomAM ghaNI hoMziyAra hovAthI bAlapaMDitA e rIte prakhyAta thai. moharAjAnI pautrI ane zrIrAgakezarInI bahulI nAmanI prasiddha putrI che. te vizvane potAne AdhIna karavA mATe pharI rahI che. te roka-Toka vinA badhe phare che. have ekavAra te udyAna vageremAM krIDA karatI vasumatInI sakhI thai. tenA prabhAvathI vasumatI vividha ceSTAothI lokane pUrvathI adhika khuza kare che. have tenI kaumArya avasthAmAM abhayazrI parabhavamAM janma pAmI arthAt mRtyu pAmI. tethI sudhana kamalA nAmanI bIjI strIne paraNyo. teNe kamalAne kahyuM: jo tuM mArI putrIne svaputrInI jema nahIM pALIza to mArI sAthe tAro gharavAsa nahIM thAya. AvA bhayathI te tenuM pAlana kare che. te sArI rIte vRddhi pAme che. ekavAra svAmIne vasumatI pratye dRDha snehavALA jANIne kamalA vasumatIne barobara jotI nathI=enA pAlana-poSaNa tarapha barobara lakSa ApatI nathI. tethI vasumatIe vicAryuM ke pitAne kahuM. athavA pitAne kahevAthI zuM? mArI sakhI vizvane paNa AdhIna kare che. to pachI Ane AdhIna kema na kare? tethI eka divasa sakhInI sAthe maMtraNA karI. pachI kamalA bahAra gaI hatI ane sudhana vAsagharamAM suto hato tyAre sAMjanA samaye bAraNA AgaLa UbhI rahIne sudhana sAMbhaLe te rIte vasumatIe bahulI sakhIne uddezIne kahyuM: he sakhI! mArI A sAvakI mAtA sADIthI atyaMta cokhkhI nathI. AvA prakAranI ciMtA mArA pitA karatA nathI, ane huM bAlikA chuM. tethI zuM karIe? athavA AnAthI zuM? mane UMgha Ave che. tethI jaine sUi jaie. A pramANe bolIne te sUi gai. A sAMbhaLIne gusse thayelo ane irSArUpa agnithI baLato sudhana bAraNAnA khullAM kamADone baMdha karIne aMdara rahyo. pachI bahArathI AvelI kamalAe bAraNA AgaLa UbhI rahIne bUma pADI. kopathI baLato sudhana uttara Apato nathI. tethI zaMkita hRdayavALI kamalAe kahyuM: he svAmI! A zuM? tamArA saMbaMdhI potAno aparAdha mane yAda Avato nathI. have jo ajJAnatAthI meM aparAdha karyo hoya to te aparAdha prasanna thaine mane kaho, ke jethI caraNomAM paDIne khamAvuM. daravAjA UghADo. A pramANe kahevA chatAM te koipaNa rIte uttara Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494-mAyA viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [vaNikaputrInuM dRSTAMta Apato nathI. tethI kamalA vilApa karavA lAgI. kamalAe tene dInavacanothI kahyuM: he nAtha! jeTalI kRpAno nirvAha karI zakAya teTalI ja kRpA premIo upara sadAya karAya che. athavA ( kRpAno nirvAha na thaI zake to) kRpA na karavI e ja yukta che. kAraNa ke dUra sudhI upara caDhelo patanathI gabharAya che, paNa bhUmimAM rahelo patanathI gabharAto nathI. sArI AMkhavALAne ukhADelI AMkhanuM je duHkha thAya che te duHkha janmathI aMdhane thatuM nathI. zIlaspalanAne choDIne strIo upara ATalo kopa yogya nathI. temAM paNa tamAro bheda meM svapnamAM paNa joyo nathI. tethI karuNA karIne mArA upara kRpA karo. uttara Apo. daravAjA ughADo. anyathA tame mane marelI jozo. vasumatIe sakhInI kRpAthI ghaNA sthAnomAM pUrve paNa te rIte khuza karyA che ke jethI pitA tenA vacanane choDIne bIjA upara koI paNa rIte vizvAsa karato nathI. te vicAre che ke bAlavacano niSkAraNa hoya che, arthAt bAlavacano svArthaprerita ke ahaMkAraprerita hotA nathI, tethI bAlavacano kayAre paNa khoTAM thatAM nathI. (rapa) tethI cokkasa A durAcAriNI che. tethI uttara Apato nathI. kamalA AkhI rAta te ja pramANe vilApa karatI pasAra kare che. savAre uThIne gharamAMthI nIkaLelo sudhana Akhoya divasa bahAra pasAra kare che. sAMje pharI AvIne daravAjA baMdha karIne potAnA vAsagharamAM sUI gayo. te ja pramANe vilApa karatI kamalAne paNa teNe na gaNakArI. tethI rAtri pUrNa thaI tyAre kamalAe vicAryuM. A kaMipaNa duSTa mANasano mahAna vilAsa che. nahi to tevA prakAranA snehavALo paNa pati niSphara kevI rIte thaI gayo? hamaNAM ja meM sAvakIputrIne avajJAthI joI che. te meM ayukta karyuM. kAraNa ke te prapaMca karavAmAM kuzaLa che. tethI A vilAsa teNe karyo che bIjA koIe nahIM. have enI pAse jaIne enA caraNomAM paDIne kamalAe kahyuM: he vatsa! mArA saghaLAya aparAdhanI kSamA kara. tathA prasanna thaIne koIpaNa rIte pitAne te pramANe kahe ke jethI mArA upara kRpAvALA thAya. pachI sakhIthI zikhavADAyelI vasumatIe kahyuM mAtA! A zuM che? kAraNa ke AvA vRttAMtanI vAta paNa huM jANatI nathI. bahulIe A vilAsa karyo che, vasumatIe A vilAsa karyo nathI, ema jANatI kamalAe saghaLoya vRttAMta kahyo. pachI vasumatIe kahyuM: ame to bALaka chIe. AvI vAto sAMbhaLatA nathI. Ama kahIne pharI paNa khoTI nidrA zarU karI. tethI vilApa karatI kamalAe pharI pharI tenA caraNomAM paDIne kahyuM: he vatsa! AjathI huM tArI dAsI chuM. have aparAdha nahi karuM. tethI ekavAra prasanna thaIne svapitAne manAva. A pramANe ghaNA AgrahathI kahyuM. tyAre vasumatI bolIH jo tAro A kaMI asad Agraha che to jo mAne to pitAnI pAse jaIne pitAne kahuM chuM. tuM ahIM rahe. A pramANe kahIne Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [vaNikaputrInuM dRSTAMta-495 pitAnI pAse jaine teNe pitAne A pramANe pUchyuM: mAtAe tamAro zo aparAdha karyo che? tethI pitAe kahyuM: he vatsA! A durAcAriNI che. tethI tenuM nAma na le. he pitAjI! tame A kevI rIte jANo cho? pitAe kahyuM: teM sakhInI sAthe tenI sADI cokhkhI nathI ema je kahyuM hatuM te meM ahIM sAMbhaLyuM hatuM. pachI hasIne vasumatIe pitAne A pramANe kahyuM: AvI tamArI kuzaLatA? pitAe pUchyuM: he vatsA! zuM te vigata te pramANe nathI? teNe kahyuM: he pitAjI! mAtA sADI dhobIone jaladI dhovA mATe ApatI nathI. milana paNa sADI pahere che. tethI meM mAtAne kahyuMH dhanano lobha kema kare che? sADIne dhovaDAva. A pramANe meM mAtAne kahyuM: chatAM te sADI dhovaDAvatI nathI. he pitAjI! tethI meM te pramANe kahyuM hatuM. zIlanA vicAramAM to mAtA cokhkhI ja che. tethI sudhane vicAryuM: jo, patnI AjJAne svIkAranArI hovA chatAM mAtra bAlavacanathI meM kema teTalI apamAnita karI? (50) ityAdi vicArIne potAnA doSanI patnI pAse kSamA mAMge che. pachI vasumatInA ciratrane joine kamalA bhaya pAmI. tyArathI samyak AjJAmAM varte che. pachI sAketa nagaramAM naMda nAmano vaNika vasumatIne paraNe che. tyAM lAMbA samaya sudhI gharavAsa pALIne patinuM mRtyu thatAM vasumatI pAchalI vayamAM tApasadIkSA le che. pachI marIne vyaMtara devomAM devavezyA thai. tyAMthI paNa (avIne) RSabhapuramAM suprabhazeThanA gharamAM zreSTha rUpavALI kamalinI nAmanI putrI thai. A tarapha caMpAnagarImAM suvrata nAmano dhanavAna zeTha che. teno vasudatta putra che. dhanavAna zeThe vasudatta mATe yauvanane pAmelI kamalinInI mAgaNI karIne AdarapUrvaka sagAi karI. vasumatIe pUrve sakhInA vacanathI je karma karyuM hatuM te karmanA koika vipAkathI te deva-manuSyanA janmomAM strIpaNAne pAmI. kaMika karma A avasare udayamAM AvyuM. tenA prabhAvathI vasudattane svamitroe hAsyathI kahyuM: tArA pitAe tArI je vahu svIkArI che. te AMkhothI kANI che. kurUpapaNAnI sImA che, tethI vasudatte pUchyuM: tame kevI rIte jANo cho? tethI emanAmAMnA eke kahyuM: huM RSabhapuramAM gayo hato. tyAM meM svadRSTithI tene joi che. tethI je yukta hoya te kara. A sAMbhaLIne vasudatta hRdayamAM atizaya du:khI thayo. teNe vicAryuM: zuM jagatamAM bIjI kanyAo khalAsa thai gai che? jethI pitAe mArA mATe tevI kanyA svIkArI. paNa hamaNAM to huM zuM karuM? saghaLI jAna taiyAra thAya che. paMcamInA divase pratyakSa pramANathI lagna lakSamAM levAyA che. arthAt paMcamInA divase pratyakSa pramANathI lagna thaze. tene svadRSTithI jovA mATe huM samartha nahi thaiza. AthI hamaNAM kaMika kapaTa karavuM e yukta che. AthI AMkhone pATAthI majabUta bAMdhIne ghare gayo. mAtA-pitAe tene pUchyuM: he vatsa! A zuM? teNe kahyuM: mArI AMkho du:khe che. pachI AvI 1. suvAvio=padano zabdArtha "duHkhI karAvAyo" evo thAya. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496-mAyA viSe]. upadezamAlA (puSpamAlA) [vaNikaputrInuM dRSTAMta . sthitimAM paNa tene mAtA-pitA RSabhapuramAM laI gayA. tyAM te pramANe bAMdhelI AMkhoe ja te kamalinIne paraNyo. sAsu-sasarAe vasumatine caMpA nagarIthI lAvIne keTalA divasa gharamAM rAkhI teTalA divasa vasudatta gharamAM na Avyo. kamalinI koIpaNa rIte vinaya vagere nirmala guNothI sAsu-sasarAne te rIte khuza kare che ke jethI badhA tenA duHkhathI duHkhI thayA. mAtA-pitA vageree vasudattane A aMge jAte kahyuM ane bIjA dvArA paNa kahevaDAvyuM. Ama chatAM saMbhogasukhanI vAta dUra rahI, kiMtu teNe kamalinIne dRSTithI paNa na joI. pachI tene piyaranA ghare mokalI. nArakonAM du:khathI paNa adhikaduHkhane anubhavatI te kaSTathI divasone pasAra kare che. vasudatta dhanasamUha kharcIne vezyA vagerenI sAthe vilAsa kare che. kamalinInuM nAma paNa sAMbhaLatAM sarva aMgomAM baLe che. jo enI AgaLa tenuM rUpa ghaNuM che ityAdi koI varNana kare to paNa e koipaNa rIte vizvAsa karato nathI, ane mauna rahe che. A pramANe viyogathI thayeluM mahAduHkha kamalinI pUrve upArjana karelA karmanA doSathI bAra varSa sudhI bhogave che. have enA karmanI anukULatA thatAM suvrata sasarAne (viziSTa) buddhi utpanna thaI. AthI suvrate vasudattanA cAra prakAranI buddhithI yukta matimaMdira nAmanA mitrane ghare bolAvIne ane sanmAna karIne kahyuM: (75) mAro putra asAdhAraNa rUpAdi guNavALI paNa kamalinIne icchato nathI te vigata tuM jANe ja che. tethI kRpA karIne te koipaNa upAya kara ke jethI te bicArI zAMtine pAme. A kArya nipuNabuddhi evA tArA sivAya bIjA koithI thaI zake tema nathI. tethI matimaMdire kahyuM: he zeTha! A pramANe ghaNuM na kaho, arthAt ghaNuM kahevAnI jarUra nathI. tene gupta rIte ahIM lai Avo. jethI tene sukhI karuM. pachI khuza thayelA zeThe tene lAvIne bIjAnA gharamAM rAkhI. matimaMdira kamalinInI pAse jaIne tAre Ama Ama karavuM ema gupta rIte tene zikhavADe che. tethI kamalinI zreSTha zRMgAra karIne pAlakhImAM besIne vasudattanI dukAnamAM gai. tenA rUpa vagere guNasamUhane joine Asakta manavALo vasudatta saMbhramathI tyAM tene besavA mATe ghaNuM moTuM Asana apAve che. kamalinI te Asana upara beThI. pachI vasudatte dAsIne pUchyuM: A koNa che? dAsIe kahyuM: magadhanAmanA priya rAjAnA A patnI che. kApaDa, kapUra, agaru ane caMdana vagere vastuone levA mATe uttama sannivezathI ahIM AvelA che. A pramANe sAMbhaLIne khuza thayelo ane kAmadevathI preraNA karAto te tene taMbola vagere Ape che. baMdhAvo' ema kahIne zreSTha kApaDa vagere lIdhuM. A tarapha jANe samaya pArakhIne hoya tema sUrya asta pAmyo. vasudattanA hRdayamAM utpanna thayelA kAmadevanA vikAronI jema aMdhakAra phelAyo. dAsIe vasudattane kahyuM: have aMdhAruM thaI gayuM che. 1. sanniveza eTale nagaranI bahArano pradeza athavA gAma. 2. arthAt mAla baMdhAvo. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyA viSe]. upadezamAlA (puSpamAlA) [vaNikaputrInuM dRSTAMta-497 tethI jo tamArI dukAnamAM ja sthAna hoya to thAkelA amArA svAminI rANI rAtano zeSa kALa ahIM pasAra kare. amArA pitAnuM koika ghara paNa ahIM ja che. ame tyAM jaIe chIe. dAsIe A pramANe kahyuM. eTale vasudatte vicAryuM A priyarAjAnI strI che. huM vaNika chuM. ame be ekalA dukAnamAM zayana karIe e lokamAM ghaNuM viruddha che. paNa kAmI jIvonuM mana yogyAyogyano vicAra karavA samartha thatuM nathI. tethI kaMIpaNa thAo. ene e pramANe ( dAsIe je pramANe kahyuM che te pramANe) kahuM. Ama vicArIne tene palaMga upara rAkhI. saghaLoya parijana jato rahyo. pachI baMnee paraspara snehanI pradhAnatAvALuM ratisukha anubhavyuM. e pramANe karatA te benA keTalAka divaso pasAra thaI gayA. prIti ghaNI vadhI. matimaMdire vasudattanI pAse AvIne kahyuM? zuM koI kharAba rANI hajI paNa tArI sAthe rahe che? tRSNArahita pAsethI ghaNo lAbha le che. hoMziyAra mANasone koI aviSaya na hoya. (=koI na javA yogya na hoya.) matimaMdire A pramANe kahyuM eTale vasudattane zaMkA paDI. teNe kahyuM: indriyonA saMyamavALI te ekalI kapAsa vagere grahaNa kare che. pachI matimaMdire kahyuM: aho! jo, avasare puNyarUpa vRkSa phalita thatAM saghaLoya loka sukha pAme che. kAraNa ke sUrya kamalinIne saMdhyA samaye dRSTithI paNa joto nathI, ane prAtaHkALe kiraNo vaDe kamalinInA sarva aMgono sparza thavA chatAM saMtoSa pAmato nathI. A pramANe vicakSaNatAthI kahyuM eTale vasudare vicAryuM. A zuM? buddhino sAgara A saMbaMdha vinAnuM bole che. A vacana te mArI strI che evuM sUcana kare che. ane A saMbhavatuM nathI. kAraNa ke mArI strI kamalinI viSanI latA che ema meM sAMbhaLyuM che, ane A to amRtanI velaDI che. ahIM kamalinInA AgamananI koipaNa rIte saMbhAvanA karAtI nathI. A pramANe vicAratA tene matimaMdire kahyuM: he mitra! ghaNA vikalpothI tuM muMjhAiza nahi. je na ghaTatuM hoya tene paNa vidhi ghaTAve che saMgata kare che. (100) je ghaTI rahyuM hoya saMgata thaI rahyuM hoya tene paNa vidhi asaMgata kare che. tethI vasudatte pUchyuM: te suprabhanI putrI ja che? matimaMdire kahyuM: hA. pachI vasudatte kahyuM che mitra! mane varelI tene kAmAMkura, madana ane guhyaka vagere mitroe kANI ane atizaya kurUpavALI kema kahI? matimaMdire kahyuM. te tuM jANe. athavA tevA prakAranA ramatapriya mitronAM paNa vacanomAM A pramANe te Agraha kare che. A tAro doSa nathI, tArA mitrono doSa nathI, kiMtu teno doSa che ke jeo A karAve che. teo paNa tenA pUrve karelA karmathI karAve che. ahIM bahu kahevAthI zuM? tyArathI khuza thayelo vasudatta kamalinInI sAthe pAMca prakAranA viSayasukhane bhogave che. A pramANe temano kAla pasAra 1. A kathana carthaka che. vasudattanA pakSamAM kamalinI eTale vasudattanI strI, ane sUryanA pakSamAM kamalinI eTale kamalavana. vasudattanA pakSamAM kara eTale hAtha, ane sUryanA pakSamAM kara eTale kiraNo. 2. ahIM tharA azuddha jaNAya che. 1 ema hovuM joie. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498-kaSAya nigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [lobha sarvakaSAyothI baLavAna thaI rahyo che. samaya jatAM mAtA-pitAnuM mRtyu thayuM. vasudatta gharano svAmI thayo. kamalinI potAnA karmanA pariNAmane ja vicArI rahI che. A daramiyAna vizuddha avadhijJAnathI yukta kamalavadana nAmanA AcArya tyAM padhAryA. temane vaMdana karavA mATe loka Avyo. priyAnI sAthe gayelo vasudatta paNa vaMdana karIne dharma sAMbhaLe che. avasara pAmIne kamalinIe pUchyuM: he bhagavan! meM saMsAramAM kayuM karma karyuM ke jethI patithI te rIte tyAga karAi. jJAnIe kahyuM. te pUrve vasumatInA bhavamAM bahulI sakhInA doSathI kamalAne bAra prahara sudhI atizaya tIvra du:khamAM pADI hatI. te karmanA vipAkathI bAravarSa sudhI tuM A pramANe duHkha pamADAI. kamalinIe pUchyuM: he bhagavan! meM bahulI sakhInA kAraNe kamalAne kevI rIte duHkhamAM mUkI? tethI sUrie vasumatinA janmathI AraMbhIne vistArathI te pramANe kahyuM ke jethI te be mahAna saMvegavALA banyA. pachI dhanano dharmamAM vyaya karIne ane putrane gharamAM sthApIne baMnee dIkSA lIdhI. kaSAyarUpa zatruothI bhaya pAmelA te be caturaMga dharmadhyAnarUpa mahAnabala dhAraNa karIne kaSAyarUpa zatruono nigraha karIne dazamAM devalokamAM maharthika devapaNAne pAmyA. [300] A pramANe mAyAnA vipAkamAM vaNikaputrI vasumatInuM kathAnaka pUrNa thayuM. have sarvakaSAyothI lobhanA balavAnapaNAne ane ativistArane batAvatA graMthakAra kahe che ko lobheNa na nihao?, kassa na ramaNIhiM loliyaM hiyayaM? / ko maccuNA na gasio?, ko giddho neya visaesu? // 301 // lobhathI koNa nathI haNAyo? strIothI konuM hRdaya Asakta nathI karAyuM? mRtyuthI koNa grasita nathI karAyo? viSayomAM kayo jIva Asakta nathI banyo? vizeSArtha- jevI rIte strI, mRtyu ane viSayo vagere padArtho bhrAnti utpanna karavA vageremAM tIvra sAmarthyavALA ane sarvasthaLe smalanArahita gati karanAra che tevI rIte lobha paNa bhrAnti utpanna karavA vageremAM tIvrasAmarthyavALo ane sarvasthaLe gati karanAro che. [301] have prakAramaMtarathI lobhanA te ja balavAnapaNAnuM samarthana karatA graMthakAra kahe chepiyvirhaao na duhaM, dAridAo paraM duhaM natthi / lohasamo na kasAo, maraNasamA AvaI natthi // 302 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [lobha sarvakaSAyothI baLavAna-499 priyanA virahathI adhika koI duHkha nathI. daridratAthI adhika koI duHkha nathI. lobhasamAna koI kaSAya nathI. maraNa samAna koi Apatti nathI. [30] zeSakaSAyothI lobhanuM balavAnapaNuM sakAraNa che. tethI have lobhanA balavAnapaNAmAM zuM kAraNa che te kahe che thovA mANakasAI, kohakasAI tao visesahiyA / mAyAe~ visesahiyA, lobhammi tao visesahiyA // 303 // iya lobhassuvaogo, suttevi ha dIhakAlio bhaNio / / pacchA esa khavijai, eso cciya teNa garuyataro // 304 // mAnakaSAyavALA jIvo thoDA che. tenAthI krodha kaSAyavALA jIvo vizeSAdhika che. tenAthI mAyAkaSAyavALA jIvo vizeSAdhika che. tenAthI lobhakaSAyavALA jIvo vizeSAdhika che. A pramANe sUtramAM paNa lobhano upayoga dIrghakALa sudhIno kahyo che. tathA lobhano (pahelAnA traNa kaSAyano kSaya thayA) pachI kSaya karAya che. AthI lobha ja adhika balavAna che. vizeSArtha kevalIvaDe cAreya gatimAM vicArAtA jIvomAM mAnakaSAyavALA jIvo thoDA che. kAraNa ke mAnakaSAyano upayoga thoDo kALa hoya che, arthAt mAnakaSAyanA upayogamAM thoDAka ja jIvo prApta thAya che. tenAthI krodhakaSAyanA upayogavALA jIvo vizeSAdhika che. kAraNa te krodhakaSAyano upayoga mAnakaSAyanA upayogathI vizeSAdhika kALa hoya che. tenAthI paNa mAyAnA upayogamAM vartanArA jIvo vizeSAdhika che. kAraNa ke mAyAkaSAyano upayoga krodhanA upayoganI apekSAe paNa vizeSAdhika kALa hoya che. mAyAvI jIvothI lobhakaSAyanA upayogathI yukta jIvo vizeSAdhika che. kAraNa ke mAyAnA upayoganI apekSAe paNa lobhakaSAyano upayoga vizeSa kALa hoya che. A je kahyuMte pramANe AgamamAM paNa zeSa kaSAyonA upayogane AzrayIne lobhanA upayogano ja adhika kALa kahyo che. kSapakazreNimAM anya sarva kaSAyono anivRttibAdarasaparAya guNasthAnake kSaya thaI gayA pachI ghaNA kaSTathI sUkSmasaMparAya guNasthAnake ja lobhano kSaya karavAmAM Ave che. A be kAraNothI lobha ja zeSa kaSAyothI adhika balavAna che. [303-304] trIjA paNa kAraNane kahe chekohaainno ya savve, lobhAo cciya jao payanti / eso cciya to paDhamaM, niggahiyavvo payatteNaM // 305 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500- kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [lobha sarvakaSAyothI baLavAna krodha vagere sarva kaSAyo lobhathI ja lobhanA kAraNe ja pravarte che. AthI pahelAM lobhano ja prayatnathI nigraha karavo joie. vizeSArtha- krodha vagere sarva kaSAyo lobhathI ja pravarte che. A kAraNathI paNa lobha ja adhika baLavAna che. jeNe dhana, dhAnya ane suvarNa vagere parigrahano sarvathA tyAga karyo che, ane saMpUrNa zarIramAM paNa mamatA mUkI dIdhI che, te jIvanA AlaMbanarahita banelA krodha vagere kaSAyo pravartatA nathI. dhanAdinI mUrchAthI ja krodhAdi pravarte che. AthI pahelAM lobhane ja saMtuSTi (=saMtoSa)rUpI lAkaDIthI mArIne prayatnathI kAbUmAM levo joIe. lobha kAbUmAM levAI jatAM bIjA kaSAyo uktayuktithI kAbUmAM levAI ja gayA che. [305] lobhano saMtoSathI nigraha kema karAya che? sArI rIte upekSA karAyelo lobha dhananuM upArjana karavAmAM ja pravarte che, bIjA kAryamAM pravartato nathI. tethI ame dhananA upArjanathI lobhanuM zamana karIzuM, arthAt dhananuM upArjana thaI jaze eTale lobha Apa meLe zamI jaze. AvA pUrvapakSano uttarapakSa kahe che na ya vihaveNuvasamio, lobho suramaNuyacakkavaTTIhiM / saMtoso cciya tamhA, lobhavisucchAyaNe maMto // 306 // devo, manuSyo ane cakravartIoe vaibhavathI lobhane upazAMta karyo nathI. tethI saMtoSa ja lobharUpa viSano nAza karavAmAM maMtra samAna che. [306] vaibhavathI lobha zAMta thato nathI eTaluM ja nathI, balake vaibhavanI vRddhimAM lobha vadhe ja che, ema graMthakAra kahe che jaha jaha vaDDai vibhavo, taha taha lobho'vi vaDDae ahiyaM / devA etthAharaNaM, kavilo vA khuDDuo vAvi // 307 // jema jema vaibhava vadhe che tema tema lobha paNa adhika vadhe che. A viSe devo, kapila ane kSullaka (ASADhAbhUti) muninuM dRSTAMta che. vizeSArthavaibhavanI vRddhi thatAM lobha paNa vadhe ja che. A viSe devo dRSTAMtarUpa che. temane vaibhava ghaNo hoya che e prasiddha ja che. zeSajIvonI apekSAe devone ja lobha paNa adhika hoya che ema AgamamAM jaNAvavAmAM Ave che. manuSyalokamAM paNa prAyaH vaibhavavALAone mUcha adhika hoya che. ahIM kapila ane kSullakanuM dRSTAMta che. temAM kapila koNa che te kahevAya che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) kapilanuM dRSTAMta kauzAMbI nAmanI nagarI che. te nagarInI bahAra rAjahaMsanA parivArathI ane kamalothI sahita sarovaro zobhe che, ane aMdara rAjahaMsanA parivArathI ane kamalothI sahita maMdiro zobhe che. temAM rAjasaMmata kAzyapa nAmano purohita che. tenA jillAnA agrabhAga upara rahela vedazAstra paNa Azcarya utpanna kare che. tenI yazA nAmanI patnI che, ane kapila nAmano putra che. tenI bAlyAvasthAmAM ja kAzyapa mRtyu pAmyo. tethI tenuM pada rAjAe vidyAsaMpanna koi brAhmaNane ApyuM. have te mastake zveta chatra dhAraNa karIne nagaramAM phare che. keTaloka kALa gayA pachI ekavAra potAnA gharanA daravAjA AgaLathI te purohitane jato joine yazA atizaya duHkhI thaine rovA lAgI. tethI kapile pUchyuM: he mAtA! tuM kema raDe che? mAtAe kahyuM he vatsa! tArA pitAnI Rddhi A brAhmaNe prApta karI che. kapile pUchyuM: rAjAe te Rddhi ApaNane kema na ApI? mAtA bolIH he putra! tuM bhaNyo nahi, tethI A Rddhi rAjAe ApaNane na ApI. mUrkhAothI A Rddhi prApta karI zakAtI nathI. tethI kapile vicAryuM: dorIthI rahita dhanuSyo vAMsanI prasiddhine karatA nathI, tevI rIte guNathI rahita putro vaMzanI kai prasiddhine kare che? arthAt koipaNa prasiddhine nathI karatA. have kapile mAtAne kahyuM: he mAtA! huM hamaNAM paNa bhaNuM. mAtAe kahyuM: irSyAnA kAraNe tane ahIM koi ja nahi bhaNAve. paNa jo tuM zrAvasti nagarImAM jAya to, tyAM tArA pitAno mitra iMdradatta nAmano brAhmaNa che. ne tane bhaNAve. tethI kapila zrAvasti nagarImAM indradattanI pAse gayo lAbhathI lobhanI vRddhimAM] [kapilanuM dRSTAMta-501 teNe indradattane AvavAnuM kAraNa vagere saghaLo vRttAMta kahyo. tethI iMdradattanI AMkho AMsunA jalathI bharAi gai. tenA pitA upara atizaya snehanA kAraNe indradatte tene bheTIne kahyuM: he vatsa! hamaNAM paNa tAre vidyAnuM upArjana karavuM e yukta che. ane tuM mArI pAse je Avyo che tene paNa vizeSathI yuktiyukta jANa. kAraNa ke tArA mATe huM kAzyapathI judo nathI. tethI tuM ahIM rahIne bhaNa. paNa tane bhojana karAvavAnI mArI zakti nathI. kapile kahyuM: to huM bhikSA mATe paribhramaNa karIne bhojana meLavIza. tethI gurue kahyuM: he vatsa! bhojananI nizcintatA na hoya to pATha na thAya. kAraNa ke kahyuM che ke-'Arogya, buddhi, vinaya, udyama ane zAstrarAga A pAMca AMtarika guNo pAThanI siddhi karanArA che. AcArya, pustaka, nivAsa, sahAya ane bhojana e pAMca bAhyaguNo pAThanI vRddhi karanArA che. udyamarahita, pravAsa karanAra, mAnano utkarSakaranAra, ALasu, anyamAM citta rAkhanAra, AcAryadveSI ane bhUbhaMga bharelA kaTAkSothI vismitamukhavALI strInuM dhyAna karanAra vaDe lokamAM khyAti karanAra ane satpuruSone bahumAnya evo vidyAguNa sAdhI zakAto nathI." tethI zAlibhadra zeThanI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhathI lobhanI vRddhimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kapilanuM dRSTAMta-502 pAse bhojananI mAgaNI karIe ema kahIne upAdhyAya kapilane zeThanI pAse lai gayo. tyAM upAdhyAye gAyatrI maMtra kahyo. te A pramANe-'OM bhUrbhuva: sva: tatsaviturvaree mA~ tevasya dhImahi| dhiyo yo na: proDyet // '' (prANasvarUpa, du:khanAzaka, sukhasvarUpa, zreSTha, tejasvI, pApanAzaka, ane devasvarUpa te paramAtmAne ame aMtarAtmAmAM dhAraNa karIe. te paramAtmA amArI buddhine sanmArgamAM prerita kare.) A maMtra sAMbhaLIne zeThe kahyuM: Apane je kAma hoya te kaho. upAdhyAye bhojananI vAta karI. zeThe teno svIkAra karyo. pachI kapila bhaNe che ane zeThanA ghare bhojana kare che. pIrasanArI dAsInA pUrNayauvanamAM kapila anurAgI banyo, ane dAsI paNa tenA pratye dRDha Asakta banI. A pramANe kAla pasAra thai rahyo hato. tevAmAM dAsIono koi utsava Avyo. A utsavamAM bIjI dAsIone veza ane AbhUSaNa AdithI suzobhita joine te dAsI raDavA lAgI. have kapile tene pUchyuM: tuM adhIratAne kema kare che? (=udvega kema kare che?) tethI dAsIe kahyuM: huM daradra evA tArA upara anurAgavALI banI, tethI hamaNAM zRMgAra, puSpa ane taMbolathI rahita huM sakhIomAM zobhArahita banIza, arthAt sakhIomAM mAruM mahattva nahi rahe. tene AvI jANIne kapile vicAryuMH juo, dhanahIna gRhasthono pagale pagale parAbhava ja thAya che. Ama vicArIne adhIratAne (udvegane) karatA tene dAsIe kahyuM: tuM jarA paNa adhIratAne (udvegane) na kara. A nagaramAM ghaNI RddhivALo dhana nAmano zeTha rahe che. (rapa) te savAre uThyA pachI pahelAM je brAhmaNane jue che tene be mAsA sonuM Ape che. mATe prabhAte tuM tenI pAse jA. pachI te sUI gayo. bIjo koi brAhmaNa pahelAM jato raheze evI utsuka mativALo te ardhIrAte uThIne dhanazeThanA ghare javA mATe cAlyo. koTavAloe tene (cora samajIne) pakaDIne bAMdhyo. savAre rAjAne soMpyo. rAjAe paNa AkRtithI tene nirdoSa jANIne satya hakIkata pUchI. teNe paNa saghaLuMya sAcuM kahI dIdhuM. tethI karuNAthI rAjAe kahyuM: tuM jeTaluM kahe teTaluM sonuM huM ja tane ApuM chuM. tuM mAMga. tethI teNe kahyuM: huM vicArIne mAguM chuM. rAjAe kahyuMH ema kara. rAjAthI anujJA apAyelo te azokavATikAmAM vicAravA lAgyo. bemAsA suvarNathI vastra vagere nahi thAya. so sonAmahora mAguM. tenAthI paNa priyatamAnA zarIramAM paNa AbhUSaNo nahi thAya. hajAra sonAmahorathI paNa ghara vagere nahi thAya. lAkha sonAmahorathI paNa putralagna vagere kAryasiddha nahi thAya. kroDasonAmahorathI paNa sukhIsvajano svasthatAne na pAme. koDAkoDa sonAmahorathI paNa hAthI ane azva vagere na thAya. ityAdi vicAratA tenuM koipaNa rIte pUrve upArjana kareluM te koipaNa zubha karma udayamAM AvyuM ke jethI rAgakezarIno putra ane moharAjAno praputra duSTa evo sAgara Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhathI lobhanI vRddhimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kapilanuM dRSTAMta-503 kyAMka chUpAi gayo. tethI kapila A pramANe vicAravA lAgyo. mUDha hRdayavALA meM A zuM AraMbhya? bemAsA suvarNa meLavavA mATe huM nIkaLyo hato. paNa ghaNo lAbha samupasthita thayo che=ghaNA lAbhanI taka maLI che ema joine hatAza evuM mAruM mana koDAkoDithI paNa saMtoSa pAmatuM nathI. athavA agni kASThothI tRpta thato nathI. jalathI samudra tRpta thato nathI. mArA viveka rahita vilAsane juo. huM Avyo hato bhaNavA mATe, ane te kaMipaNa zarU karyuM ke jethI mUrkhatA spaSTa thAya. gurune, kulakAryane ane potAnI maryAdAne avagaNIne je mAtra dAsIno svIkAra karyo ane jenA kArya mATe ATalo lobha karyo, abudhalokane bhogavavA yogya te dAsIno vidvAnoe tyAga karyo che. A pramANe parane prArthanA karavI paDatI hovAnA kAraNe bhogo viDaMbanArUpa kema nathI? arthAt viDaMbanArUpa che. tethI ghaNA paNa vaibhavathI lobha vadhe che, nAza pAmato nathI. saghaLAya strIsamUhathI bhogatRSNA nAza pAmatI nathI. tethI saMtoSane choDIne bIjuM kaMI sukhonuM kAraNa nathI. tethI te ja yogya che. ityAdi vicAratA kapilane jAtismaraNa thayuM. jAtismaraNathI tene pUrve pAMcaso sAdhuonI vacce (=sAtherahIne jevI rIte sAdhupaNuM AcaryuM, ane je rIte devalokamAM gayo te rIte badhuM pragaTa thayuM. tethI saMsAranA paramArthane jANIne dIkSAno svIkAra karyo. devatAe sAdhuveza Apyo. pachI niHspRhatAnA kAraNe cakravartIpaNAne pAmelA te rAjAnI pAse Ave che. zuM vicAryuM? ema rAjAe pUchyuM. AthI temaNe saMvegane utpanna karanAra saghaLoya vRttAMta rAjAne kahyo, ane A zloka bolyA: jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavaDDai / domAsakayaM kajaM, koDie vi na niTThiyaM // jema jema lAbha thAya che tema tema lobha vadhe che. lAbhathI lobhanI vRddhi thAya che. be mAsA sonAthI karavAnuM kArya kroDa sonAmahorathI paNa na thayuM." rAjAe kahyuM: huM koDa paNa sonAmahora ApuM chuM. tethI sAdhue kahyuM: he rAjana! daivI RddhithI paNa je jIva koipaNa rIte saMtoSane pAmyo nahi te jIvane atizaya ghaNo vaibhava maLavA chatAM zI tRpti thAya? tethI meM saMtoSarUpa jalathI tRSNArUpa agni zAMta karyo che. tamAre paNa A ja karavuM yogya che. (50) kAraNa ke anAdibhavamAM mahAparibhramaNamAM pUrve anaMtavAra daridratA vagere ane dhana vagere prApta thayuM che. je vaibhava ane strIvarga vagerene pahelAM rakSA karIne pachI choDyuM, te vaibhava ane strIvarga vagerene hRSTa-tuSTa thayelA ane sArI rIte alaMkRta thayelA bIjAoe bhogavyuM. A bhavamAM paNa je kaMI dhana vistAra vagere ramaNIya dekhAya che eno paNa te mArga che-tene paNa bIjAo bhogavaze. tethI dharmamAM udyama u. 9 bhA.2 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504-lAbhathI lobhanI vRddhimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kapalinuM dRSTAMta karavo joie. samyabodha pAmelA pilamuni saMvegathI sArabhUta vacano vaDe rAjA vagerene pratibodha pamADIne pRthvI upara vicaravA lAgyA. te dhIrapuruSe te rIte ugra tapa kriyA karI ke jethI chaThThA mahinAmAM kevalajJAna utpanna thayuM. A tarapha pUrvabhavamAM je pAMcaso sahAyaka sAdhuo hatA te devalokamAM gayA. pachI tyAMthI AvIne koika karmavazathI rAjagRhanI najIkanI nagarImAM ikkaDadAsa nAmathI pAMcaso cora thayA. kapila kevalajJAnathI jANIne temane pratibodha pamADavA mATe gayA. coroe temane gherI lIdhA. joyA to A sAdhu ema jANyuM. pachI temane senApatinI pAse lai jaine gusse thayelA coroe kahyuM: he sAdhu! tuM nAcavAnuM jANe che? AthI kevalIe kahyuM: jo koika vAjiMtra vagADe to huM nRtya karuM. tethI kapila kevalIne vacce rAkhIne cAre-bAju vIMTaLAine rahelA coro tALIo vagADe che. kapila kevalI paNa nRtya karatAM karatAM rAsaDAnuM eka dhruvaka bolyA. te A pramANe-- adhuve asAsayammI, saMsArammI dukkhapaurAe / niM nAma hopna te mayaM, geLAa vuDuM na gacchinnA // uttarA-8/1 "he prabhu! asthira, kSaNika ane duHkhathI bharelA A saMsAramAM evuM kayuM karma che ke jenAthI huM durgatimAM jai na zakuM?' saMbujjhaha kiM vimujjhaha, saMbohI puNaravi dullahA / no hU~vaLamati rADyo, no puttama puLaravi nIviyaM // (bhavavairAgyazataka gAthA-73) tame bodha pAmo. tame kema muMjhAo cho? bodhi (=samyagdarzana) pharI paNa durlabha che. jema gayelI rAtrio pAchI AvatI nathI tema jIvana pharI sulabha nathI.' thuve annAbhayammI ityAdi dhruvaka ahIM kahevo. bhogAmisadoSavisanne, hiyanisseyasabuddhivoccatthe / vAte ya manu! mUDhe, vAr3a masjIiyA va Nemmi / uttarA- 8/5 ''bhogarUpI mAMsanA doSothI lepAyelo, hitakArI evA mokSathI viparIta buddhivALo, ALasu, mUrkha ane ajJAnI jIva baLakhAmAM lapaTAyelI mAkhInI jema saMsAramAM phasAya che.'' ahIM dhruvaka kahevo. kasiNaMpi jo imaM loyaM, paDipunnaM dalaeja ekkassa / tevi se na saMtusse, ya tUbUraNa rUme AyA | uttarA- 8/16 1. dhruvaka eTale saMgItamAMnA TekanI kaDI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhapiMDa viSe] "dhana-dhAnyathI bharelo paNa tene saMtoSa thato nathI. A A upadezamAlA (puSpamAlA) [ASADhAbhUtinuM dRSTAMta-505 saMpUrNa loka jo eka mANasane ApI devAmAM Ave to AtmAne tRpta karavo duSkara che.' ahIM dhruvaka kahevo. No rakkhasIsu gijjhijjA, gaMDavacchAsu'NegacittAsu / nAo puSei pattomittA, vitttati nanhA va vAseEi / uttarA- 8/18 "sAdhu puSTastanavALI, caMcala cittavALI ane rAkSasI jevI te strIomAM mUrchA na pAme, ke je strIo puruSone lobhAvIne sevakanI mAphaka kAma karAve che.' ahIM dhruvaka kahevo. ityAdi rAsaDAmAM keTalAka prathama zlokamAM pratibodha pAmyA, keTalAka bIjA vagere zlokamAM pratibodha pAmyA, yAvat badhAe dIkSA lIdhI. kapila kevalI A pramANe bIjAone paNa pratibodha pamADIne mokSamAM gayA. bIjA paNa sAdhuo krame karIne karmarahita banIne mokSa pAmaze. A pramANe kapilakevaLInuM kathAnaka pUrNa thayuM. have kSullakanuM (=ASADhAbhUtinuM) kathAnaka kahevAmAM Ave che kSullakanuM (=ASADhAbhUtinuM) dRSTAMta jemAM azvonI kharIothI uDAvAyelI dhULathI sUrya sadA DhaMkAyelo rahe che, ane ethI sUrya paNa unALAmAM paNa lokane saMtApa pamADato nathI, tevuM rAjagRha nAmanuM nagara che. te nagaramAM koika gacchamAM rohaNa parvatanA zikharamAM marakatamaNinI jema dharmaruci AcAryane ASADhAbhUti nAmanA ziSya prApta thayA. vizvamAM paNa veza-bhASA vagere saMbaMdhI te vijJAna nathI ke je vijJAnane te te vijJAnane anurUpa karmakSayopazamathI ASADhAbhUti muni na jANatA hoya, ema huM mAnuM chuM. have ekavAra bhikSAcaryA mATe bhamatA te muni koipaNa rIte rAjanaTanA gharamAM pravezyA. tyAM temane bhikSAmAM snigdha ane zreSTha eka modakanI prApti thai. have gharamAMthI bahAra nIkaLIne daravAjAmAM AvatAM mAyAe tenuM ghaNuM sAMnidhya karyuM, tathA lobhanuM paNa sAMnidhya thayuM, arthAt temanA hRdayamAM mAyAe ane lobhe praveza karyo. AthI temaNe A pramANe vicAryuMH A modaka AcAryanuM thaze, arthAt AcAryane Apavo paDaze. AthI anya koipaNa veza karIne potAnA mATe bIjo modaka mAguM. AthI kANA banIne pharI rAjanaTanA gharamAM gayA. eka modaka meLavyuM. pharI paNa dvAra AgaLa vicAryuMH A upAdhyAyanuM thaze. pharI kubaDAnuM rUpa karIne praveza karyo. eka modaka meLavyuM. A modaka Aje kAraNavazathI vasatimAM ja rahelA saMghATakanuM thaze ema vicArIne koDhiyAnA rUpathI pharI rAjanaTanA gharamAM praveza karyo. potAnA mATe eka modaka meLavyuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506-lobhapiMDa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [ASADhAbhUtinuM dAMta jharUkhAmAM beThelA naTe ASADhAbhUti muninI tevA prakAranI A badhIya ceSTA joI. pachI tenA asAdhAraNa vijJAnathI tuSTa thayelA A naTe vicAryuM aho! jo koIpaNa rIte A naTa thAya to manuSyo to ThIka, kiMtu devo paNa potAnA vaibhavane Ape. tethI koI paNa upAyathI jo A grahaNa karAya to sAruM. daDhalobharUpa baMdhanathI moTA mANaso paNa kSaNavAramAM baMdhAya che. jo ke eNe vratano svIkAra karyo hovAthI ene dhananuM prayojana nathI, to paNa enAmAM snigdha-madhura AhAranI Asakti dekhAya che. snigdha-madhura AhAra karanArAonA manamAM prAyaH kAma paNa utpanna thAya che. tethI lAvaNya, vilAsa ane rUpanI vidyamAnatAthI asAdhAraNa balavAna mArI putrIothI baMdhAyelo te majabUta doraDAothI baMdhAyo hoya tema cokkasa mArA vazamAM Avaze. ItyAdi vicArIne rAjanaTe nIkaLatA evA temane bolAvyA. pachI ghaNA sanmAna ane vinayapUrvaka temanA pAtrane modathI bharIne A pramANe prArthanA karI, mahAkRpA karIne dararoja mArA ghare AvavuM. ASADhAbhUtinA gayA pachI naTe tenuM saghaLuMya vijJAna svapatnIne jaNAvIne kahyuM ke, tAre sadAya tenI saMpUrNa AdarathI bhakti karavI. naTIe paNa te vAtano svIkAra karyo. naTanI be putrIo che. temane paNa te badhuM jaNAvIne kahyuM tamAre tene te rIte calita karavo ke jethI jaladI tamArA vazamAM Ave. have naTI sadAya tenI snigdha modaka AdithI bhakti kare che. nAgadamanI auSadhio sarpane AkarSe tema putrIo paNa vilAsapUrvaka ane kaTAkSasahita jovuM vagere vikAravALI kAmaceSTAothI vivekahIna banelA tenA manane haThathI AkarSe che. tethI maryAdAono tyAga karIne te paNa temanI sAthe parihAsa kare che. have ekavAra AliMgana Adi kriyAomAM pravartatA tene atizaya anurAgI jANIne kahyuM: jo tane amArA baMnethI kAma hoya to tuM dIkSA choDIne amane paraNa. A daramiyAna enuM paNa cAritrAvaraNa karma udayamAM AvyuM. kulanuM abhimAna nAza pAmyuM. vivekanuM mAhAbhya gayuM. te jinopadezathI vicalita thayo. tethI naTaputrIonI mAgaNIno svIkAra karIne AcAryane potAno abhiprAya kahyo. tethI guru paNa vicAravA lAgyAH aho! jenA sainyo AvAnA paNa mAhAbhyane kSaNavAramAM khatama karI nAkhe che. (rapa) te moharAjAnuM bala jo. have dharmarucisUrie tene kahyuM. he vatsa! je A lokamAM paNa duHkhanuM kAraNa che evuM A te sAdhu thaIne paNa kema vicAryuM? te ghaNA kALa sudhI zIlanuM pAlana karyuM che, ghaNA kALa sudhI zruta bharyuM che, upasargaparISahone jItIne tapakarma karyuM che, mokSapuranA mArge prayANa karanArA tAro ghaNo mArga pasAra thaI gayo che, AgaLa thoDo bAkI rahyo che. tethI he vatsa! gaMgAnadIne utarIne khAbociyAmAM DUba nahi. pachI ASADhAbhUtie kahyuM: he bhagavan! ApanI kRpAthI kaMIka huM paNa jANuM chuM. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhapiMDa viSe] . upadezamAlA (puSpamAlA) [ASADhAbhUtinuM dRSTAMta-507 to paNa A mahAmoha samartha thAya che. moharUpa mahAviSavALA sarpathI DesAyelA jIvonA viSane sarvajJarAjAno paNa maMtra je rIte kayAreya dUra karI zakato nathI te rIte tame paNa jANo cho. tethI Aje paNa huM tamArI caraNasevA karavA mATe ayogya chuM. guru prasanna thaIne huM je rIte jovAlAyaka na rahuM te rIte kare. pachI Agraha jANIne gurue paNa kahyuM: jinezvarono, sAdhuono ane jinacaityano bhakta raheje. samyakatvamAM daDha raheje. have dIkSA choDIne naTakanyAone te paraNe che. nRtyamAM badhAya naTono zikSAguru thayo. khuza thayelA sarva rAjAo tene mahAdAna Ape che. tethI teNe sasarAnuM ghara vaibhavathI bharI dIdhuM. khuza thayelo naTa putrIone zikhAmaNa Ape che ke uttama svabhAvavALA AnI sadAkAla prayatnathI sevA karavI. jo te koIka karmavazathI eNe svamArga choDI dIdho che to paNa koIka akAryane joine tamArA pratye virAgI banI jaze. tethI madyano dUrathI tyAga karavo. mAMsa na khAvuM. vadhAre zuM kahevuM? sadAya apUrvazRMgArathI suMdara banIne, pavitra thaIne, apramatta banIne enI ArAdhanA karo. tenA cittane jANIne tenI icchA pramANe anukUla AcaraNa karo. A pramANe pitAthI zikhAmaNa apAyelI putrIo nitya te pramANe ja kare che. eka divasa te nagaranA svAmI siMharatha rAjAe strI vinA nATaka karavA mATe saghaLA naTone bolAvyA. AthI strIone ghare mUkIne naTo nATaka karavA gayA. tethI ASADhAbhUti lAMbA kALe Avaze ema vicArIne naTaputrIoe icchA mujaba ghaNo dArU pIdho. tethI vAsabhavanamAM bhUmi upara paDelI te baMne avyakta bole che. vastro aMga uparathI khasI gayAM che. kezakalApa pRthvI upara ALoTe che. (temanA mukhamAMthI) durgadha prasarI rahI che. (zarIra upa2) mAkhIono samUha gaNagaNATa karI rahyo che. hAtha-paga ADA-avaLA paDelA che. A tarapha rAjakulamAM nRtyano kAryakrama baMdha rahyo. tethI ASADhAbhUti vAsabhavanamAM jeTalAmAM jAya che teTalAmAM dUrathI ja madyanI gaMdha AvavAthI praveza karavA samartha na thayo. koipaNa rIte aMdara gayo. pachI naTaputrIone tevI avasthAmAM rahelI jue che. tethI turata tenA hRdayamAM ghaNo vairAgya thayo. te vicAravA lAgyoH he jIva! anaMta kroDo bhavomAM bhamatA te cAritra pUrve kayAreya prApta karyuM nathI. cAritra svarga ane mokSanuM mukhya kAraNa che. AvuM zreSTha cAritra pAmIne jemanA mATe choDI dIdhuM temanuM svarUpa jo. strIo sarvaazuci vastuonuM ghara che, ekAMte asAra che, (50) budhapuruSone jovA mATe ayogya che. athavA ajJAna ja aparAdha kare che, ke je ajJAne moha pamADIne tane mokSamArgamAMthI utArIne narakanA mArgamAM pheMkyo. huM mAnuM chuM ke Aje paNa bhavitavyatA tane anukULa che, ke je bhavitavyatAe koIpaNa rIte emanuM svarUpa pragaTa karIne hamaNAM paNa A pramANe kahyuM: jo tuM A svarUpane samaje to hajI paNa tArI pAse jarA na Ave, tuM rogothI na pIDAya, mRtyu paNa tArAthI dUra paribhramaNa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508-lobhapiMDanuM viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [ASADhAbhUtinuM dRSThata kare. tethI nipuNa ciMtana karIne hajIpaNa AtmAnuM hita kara. (laDAimAMthI) nAsI gayelo paNa subhaTa ja pAcho pharIne parasainyane jIte che. | ityAdi bhAvanA bhAvIne virAgI banelA ane gharamAMthI jaladI nIkaLatA ASADhAbhUtine naTe koIpaNa rIte joyo. hoziyAra naTe turata tenA abhiprAyane jANI lIdho. pachI AzaMkAvALo te turata jeTalAmAM vAsabhavanamAM jAya che teTalAmAM putrIone tevI avasthAvALI jue che. tethI vizeSathI kahyuM: he pApiNIo! tame A zuM karyuM? vairAgyane pAmelo tamAro pati A jAya che. A vigata sAMbhaLIne dArUno nazo utarI javAthI te putrIo tarata pitAne pUche che ke he pitAjI! hRdayavallabha te kyAM che? pitAe kahyuM. tenAthI zuM? huM tene oLakhuM chuM ke have te yugAntaramAM paNa pAcho na phare. Ama chatAM tenA caraNone pakaDIne kaho ke, he nAtha! jo ke tame amArAthI virakta cho, to paNa amArA nirvAhano vicAra karIne amAro tyAga karo. pachI te baMne doDIne ASADhAbhUtinA caraNone vaLagIne kahe che ke, he nAtha! anAtha amane choDIne kyAM jAo cho? he svAmI! amArA A eka ja aparAdhanI kSamA karo. kAraNa ke svAmIo doSonI khANa paNa loka pratye kSamA karavAmAM tatpara hoya che. tethI he hRdayavallabha! A ekavAra pAchA pharo. pachI ASADhAbhUtie kahyuM: prANano nAza thAya to paNa have pAcho na pharuM. kAraNa ke koI hAthInuM bacce koipaNa rIte jemAM rasALa sallakInAM pAMdaDAM che tevA viMdhya parvatane choDIne garIbanA ghare jAya. tyAM tene apUrNa ane junuM ghAsa khAvA maLe. tethI hAthI zuM temAM ja rAgane bAMdhe? viMdhya parvatane yAda karIne cAlelo te ghaNI prArthanAothI paNa zuM pAcho phare? A pramANe teno Agraha jANIne putrIoe tene pitAe zIkhaveluM kahyuM. teNe paNa teno svIkAra karyo. pAchA pharIne sAta divasomAM bharata cakravartInA jIvanasaMbaMdhI zreSTha nATaka racyuM. pachI sasarAe siMharatha rAjAne nATaka nirmANanI vAta karI. tethI rAjAe kahyuM: tame ahIM mArI samakSa jaladI nATaka karo. naTe kahyuM: he rAjana! A nATaka karavAmAM ghaNI sAmagrInI jarUra paDe. rAjAe kahyuM: tame je kaMIpaNa kaho te huM karuM chuM. tethI naTe rAjAne kahyuM: A nATaka pAMcaso pAtrothI karavAnuM che. tethI zreSTha pAMcaso rAjaputro ane temane alaMkRta karavA mATe vastro ane AbhUSaNo Apo. rAjAe te badhuM ApyuM. bIjuM paNa je kaMI mAgyuM te ApyuM. pachI pAMcaso pAtrothI yukta ASADhAbhUtie zrIbharatarAjAnA vezathI nATaka zarU karyuM. bharatacakrIe jevI rIte mAgadha, varadAma ane prabhAsa tIrthone sAdhyAM, siMdhunadInI adhiSThAyaka devIne jevI rIte siddha karI, jevI rIte senApati 1. sallakI e hAthIne priya vRkSavizeSa che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [cArekaSAyono vipAka-509 dvArA siMdhunadInA sAmA kinArAne sAdhe che, jevI rIte misrA guphAmAMthI nIkaLIne madhyakhaMDane sAdhe che. jevI rIte RSabhakUTaparvatamAM potAnuM nAma lakhe che, jevI rIte senApati gaMgA-siMdhu nadInA sAmA kinArAne sAdhe che, jevI rIte khaMDaprapAta guphAmAMthI nIkaLIne nidhione prApta kare che, jevI rIte bAra varSa sudhI abhiSeka karyo, (75) jevI rIte atizaya zreSTha kAmabhogo bhogavyA, jevI rIte samRddha rAjyane cakravartI pALe che, te rIte teNe sAcuM karI batAvyuM. badhuMya sAcuM karI batAvatA teNe zreSTha nATaka2sathI rAjAne, parijanane ane nagarajanone te rIte saMtoSa pamADyo ke jethI rAjAe potAnA muguTa vagere sarva alaMkAro tene ApI dIdhA. vadhAre kahevAthI zuM? rAjA mAtra eka vastrathI rahyo. anyalokanAM AbhUSaNothI tyAM suvarNano Dhagalo thai gayo. pachI ASADhAbhUtie bharatarAjAnI jema ArisAbhavanamAM praveza karyo, pachI vIMTInuM paDavuM vagere kramathI pAMcaso pAtronI sAthe sAdhuveza paherIne, paMcamuSTi loca karIne, rAjAne dharmalAbha ApIne tyAMthI jaladI nIkaLe che. hA! hA! A zuM? ema bolato rAjA vagere loka bAhumAM vaLagIne pAchA vALe che. tethI ASADhAbhUtie te badhAyane kahyuM: he rAja! jo bharata dIkSA laine pAchA vaLyA hoya to mane pAcho vALo. anyathA anyajanane ucita evA A asagrahane choDI do. pachI tenA bhAvane jANIne Agraha choDI dIdho. anya paNa pAMcaso rAjaputro lajjAthI ane kulAbhimAna vagerethI dIkSAne choDatA nathI. pachI badhAne dIkSA bhAvathI pariNata thai. pachI jeNe `AlocanA karIne pratikramaNa karyuM che evA ASADhAbhUti lAMbA kALa sudhI ugratapa karIne, kevalajJAna meLavIne, sakala karmone khapAvIne, sarvottama ane zAzvata evA mokSane pAmyA. pachI kusumapuramAM paNa kyAreka A nATaka thatAM ghaNA lokoe dIkSA lIdhI. pachI nagarajanoe tene joine nagaranA svAmIne vinaMti karI ke, A nATaka thatuM raheze to avazya rAjaputrono kSaya thaze. A sAMbhaLIne rAjAe te nATakano vinAza karyo. AvA keTalAka thaze? arthAt AhAramAM Asakta banavA chatAM te ja bhavamAM mokSane pAme tevA bahu ja alpa thaze. mATe sarvadu:khanuM kAraNa evo lobha pahelethI ja AhAra vageremAM na karavo. [307] A pramANe lobhavipAkamAM ASADhAbhUtinuM kathAnaka pUrNa thayuM. A pramANe pratyeka kaSAyane AzrayIne cAreya kaSAyonA vipAka kahIne have samudita cAreya kaSAyonA vipAkane kahe che- 1. ahIM Alocana-pratikramaNa saMbaMdhI karelo ullekha ASADhAbhUtie dhanopArjana mATe bharata mahArAjA jevA uttamapuruSonA jIvanasaMbaMdhI je nATaka karyuM tenA Alocana-pratikramaNa mATe hoya ema saMbhave che. 2. taddA te pramANe. arthAt je rIte ASADhAbhUtie karyo te rIte. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) sAmannamaNucaraMtassa, kasAyA jassa ukkaDA huMti / jANAhi ucchupuSpaM, va niSphalaM tassa sAmannaM // 308 // 510-kaSAyanigrahadvAra] [cArekaSAyono vipAka sAdhu jIvana jIvanArA je manuSyanA kaSAyo prabaLa hoya tenuM sAdhu jIvana ikSunA (=zeraDInA) puSpanI jema niSphaLa bane ema huM mAnuM chuM. (zeraDInA puSpomAM phaLa na thAya.) [308] jaM ajjiyaM carittaM, desUNAevi vAsakoDIo / taMpi ya kasAyamitto, hArei naro muhutteNa // 309 // dezona pUrvakroDa varSo sudhI paNa je cAritra upArjita karyuM hoya=cAritranI je uttama ArAdhanA karI hoya, tene manuSya mAtra kaSAya karIne aMtarmuhUrtamAM hArI jAya. vizeSArtha--ahIM bhAvArtha A che- karmabhUmi ane akarmabhUmi vagere kSetramAM utpanna thayelA pUrvakoTithI adhika AyuSyavALAne vrata ja na hoya. pUrvakoTi AyuSyavALAne paNa ATha varSa pachI ja dIkSA hoya. tethI dezona (=kaMika nyUna) pUrvakoTi sudhI paNa koi duSkara tapa yukta cAritranuM pAlana kare, to paNa jo koika karmavazathI aMte aMtarmuhUrta mAtra paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayamAM vartato mare to te badhuM hArIne=niSphala karIne tevA prakAranA kaSAyanI tIvratAthI narakomAM paNa utpanna thAya. [309] tathA jai uvasaMtakasAo, lahai aNaMtaM puNo'vi paDivAyaM / na hu bhe vIsasiyavvaM, theve'vi kasAyasesammi // 310 // jo upazAMta kaSAya jIva pharI paNa anaMtakALa sudhI patanane pAme che to tamAre thoDo paNa kaSAya bAkI rahyo hoya to vizvAsa na karavo. vizeSArtha-- upazAMtakaSAya- je jIve saMpUrNa mohane upazamAvI dIdho che te jIva upazAMtakaSAya kahevAya. upazAMtakaSAyajIva agiyAramA guNasthAne rahelo hoya che, ane kevaLajJAnI samAna cAritrathI yukta hoya che. Avo paNa koika jIva jo kaSAyanA udayathI anaMtakALa sudhI bhavabhramaNa karavuM paDe tevA patanane pAme che, to jemanA kaSAyo upazAMta thayA nathI tevA tamAre alpa paNa kaSAya bAkI hoya tevI avasthAmAM vizvAsa na karavo=kaSAyonI upekSA na karavI, kiMtu koinI sAthe rahI gayelA atizaya alpa paNa kaSAyane kSamApanA vagerethI upazamAvavo ja joie. [310] Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kaSAya kayA guNano ghAta kare che-511 have kayA kaSAyo kayA guNano ghAta kare che te kahe chepddhmaannude jIvo, na lahai bhavasiddhio'vi sammattaM / bIyANa desaviraiM, taiyANudayammi cArittaM // 311 // savve'vi ya aiyArA, saMjalaNANaM tu udayao huMti / mUlacchejaM puNa hoi, bArasaNhaM kasAyANaM // 312 // prathama kaSAyonA udayamAM bhavasiddhika paNa jIva samyakatvane pAmato nathI. bIjA kaSAyonA udayamAM dezaviratine ane trIjA kaSAyonA udayamAM cAritrane pAmato nathI. saghaLAya aticAro saMjavalana kaSAyonA udayathI thAya che. bAra kaSAyonA udayamAM cAritrano mUlathI cheda thAya che. vizeSArtha - prathama eTale anaMtAnubaMdhI. bhavasiddhika eTale jenI te ja bhavamAM mukti thavAnI hoya te, arthAt caramazarIrI. caramazarIrI paNa jIva anaMtAnubaMdhI kaSAyono udaya vartato hoya tyAre samyakatvane pAmato nathI. tathA pUrve pAmeluM paNa samyakatva anaMtAnubaMdhI kaSAyono udaya thatAM nAza pAme ja ema paNa jANavuM. bIjA apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyonA udayamAM jIva dezaviratine pAmato nathI. apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyonA udaya thatAM pUrve prApta karelI paNa dezaviratino tyAga kare ja che. trIjA pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyonA udayamAM jIva cAritrane pAmato nathI. pUrve prApta kareluM paNa cAritra pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyano udaya thatAM choDI de che. meLavelA paNa cAritranI malinatAnuM kAraNa evA mUlaguNa-uttaraguNasaMbaMdhI saghaLAya aticAro cothA saMjavalanakaSAyonA udayamAM thAya che. ahIM kahevAno bhAva A chesAmAyika Adi pAMca cAritromAM yathAkhyAtacAritra saMjavalanakaSAyonA udayamAM sarvathA ja prApta karI zakAtuM nathI. zeSa paNa sAmAyika ane chedopasthApanIya vagere cAritramAM mAlinya utpanna karanArA hovAthI saMjavalanakaSAyo dezaghAtI ja che. to pachI sAmAyika Adi zeSa cAritrano ghAta kevI rIte thAya te (gAthAnA uttarArdhamAM) kahe che anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNa e bAra pratyeka ke samudita kaSAyonA udayamAM cAritrano mUlathI cheda thAya che. kAraNa ke bArakaSAyono udaya thatAM saMpUrNa cAritrano ghAta karanAra doSasamUha vRddhi pAme che. daza prAyazcittomAM mUla AThamuM prAyazcitta che. [311-312] . kaSAyano nigraha karavAthI thatA lAbhane vizeSathI kahevAmAM Ave to AyuSya Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512-kaSAyanigrahadvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [kaSAyono rAga-dveSamAM aMtarbhAva pUrNa thaI jAya to paNa na kahI zakAya. AthI have kaSAyanA nigrahathI thatA lAbhane sAmAnyathI kahe che jaM pecchasi jiyaloe, caugaisaMsArasaMbhavaM dukkhaM / taM jANa kasAyaphalaM, sokkhaM puNa tajjayassa phalaM // 313 // jIvalokamAM caturgatisvarUpa saMsAramAM thanArA je duHkhane tuM jue che tene kaSAyanuM phaLa jANa, ane je sukhane tuM jue che te kaSAyajayanuM phaLa jANa. arthAt A saMsAramAM je kaMI duHkha prApta thAya che te kaSAyanA kAraNe che, ane je kaMI sukha prApta thAya che te kaSAyano nigraha karavAthI che. [313] jo A pramANe kaSAyo bhayaMkara phaLavALA che to amAre zuM karavuM joie? tathA ahIM zo paramArtha chete kahe che taM vatthu mottavvaM, jaM pai uppajae kasAyaggI / taM vatthu ghettavvaM, jatthovasamo kasAyANaM // 314 // eso so paramattho, eyaM tattaM tiloyasAramiNaM / sayaladuhakAraNANaM, viNiggaho jaM kasAyANaM // 315 // je vastune AzrayIne kaSAyarUpa agni utpanna thAya te vastuno tyAga karavo. je vastune AzrayIne kaSAyonI zAMti thAya te vastuno svIkAra karavo. saghaLAM duHkhonuM kAraNa evA kaSAyono nigraha karavo e ahIM paramArtha che, e tattva che, e traNalokamAM sArabhUta che. | vizeSArtha- ahIM vastu zabdathI dhana vagere vastu eTalo ja artha nathI. ahIM vastu eTale dhana vagere vastu, prasaMga ane saMyoga vagere samajavuM. Ano artha e thayo ke dhana vagere je vastuthI kaSAya utpanna thAya te dhana vagereno tyAga karavo. je prasaMgathI kaSAya utpanna thAya te prasaMgathI dUra rahevuM. jevA saMyogathI kaSAya utpanna thAya tevA saMyoga-utpanna na thavA devA. kadAca tevo saMyoga utpanna thaI jAya to jaladI tevA saMyogathI dUra khasI javuM. je vastuthI kaSAyanI zAMti thAya tevI vastune svIkAravI. jevA prasaMgothI ane saMyogothI kaSAyanI zAMti thAya tevA prasaMgone ane saMyogone UbhA karavA. [314-315] vipAka dvAra pUrNa thayuM. have kaSAyo ja rAga-dveSarUpe pariName che e chellA dvArane kahe che mAyA loho rAgo, koho mANo ya vanio doso / nijiNasu ime dunnivi, jai icchasi taM payaM paramaM // 316 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA(puSpamAlA) [kaSAyono rAga-dveSamAM aMtarbhAva-513 mAyA ane lobha e baMneya rAgasvarUpa che, arthAt mAyAthI vibhUSita lobha pariNAma ja rAga evA vyavahArane bhajanAro thAya che. krodha ane mAna e baMnenA saMyukta pariNAmane dveSa kahyo che. tethI jo tuM zAstramAM prasiddha, sarvotkRSTa sukhavALA ane mukhya evA mokSapadane icche che to rAga ane dveSa e baMne upara vijaya meLava. [316] hAthI ane azva vagere bAhya je kaMipaNa jItavuM joie, ke jene jItavAthI subhaTapaNAno vyavahAra prApta thAya="A subhaTa che" ema kahevAya, rAga-dveSa to svapariNAmarUpa hovAthI AtmAne AdhIna ja che, tethI tene jItavA chatAM ahIM subhaTapaNuM zuM che? arthAt rAga-dveSane jItavAmAM subhaTapaNuM nathI. AvI AzaMkA karIne sUtrakAra kahe che- sasurAsuraMpi bhuvaNaM, nijiNiUNaM vasIkayaM jehiM / te rAgadosamalle, jiNaMti je te jae suhaDA // 317 // je rAga-dveSe sura-asura sahita saghaLAya vizvane jItIne potAne vaza karyuM che, te rAga-dveSarUpa mallone je jIte che te jagatamAM (sAcA) subhaTo che. vizeSArtha- sura eTale bhavanapati vagere cAreya prakAranA devo. asurazabdamAM rahela nam (=a) mAtra prasayanano pratiSedha karanAra che, arthAt paryadAsanagna che. tathA pAsa: sada prAhI prasathatu niSedha="pathudAsanam samAnane grahaNa kare che ane prasajyanam niSedha kare che" evo nyAya che. AthI ahIM asura eTale devono abhAva evo artha nathI, kiMtu deva sivAyanA devasamAna bIjA jIvo evo artha che. deva sivAyanA devasamAna bIjA jIvo nAraka, tiryaMca ane manuSyo che. AthI asura eTale nAraka, tiryaMco ane manuSyo. sura-asura sahita eTale deva-nAraka-tiryaMca-manuSyothI sahita. vizvane vaza karyuM che eTale jIvone sukhasamUharUpa muktimAM jatA aTakAvIne ahIM ja sarvaduHkharUpa saMsAramAM ja bhegA karIne pakaDI rAkhyA che. A rIte sakala jagatane jItanArA rAga-dveSarUpa mallone jinavacananI vAsanAthI vAsita aMta:karaNavALA mahAsattvavaMta koika ja jIvo jIte che. AthI te ja (sAcA)subhaTo che, bIjAo nahi. te A pramANevAsudeva ane cakravartI vagere yuddhanA mokhare mAtra ekalA paNa kroDonI saMkhyAvALA paNa parasainyane bhAMgI nAkhe che ane subhaTa tarIke prasiddha che. paNa jyAre prema karavAnA samaye atizaya kupita thayelI patnI pagathI lAta mArIne prahAra kare che tyAre prahArathI haNAyelA ane rAgAdithI viDaMbanA pamADAyelA te vAsudeva ane cakravartI vagere paNa patnInA ja paga dabAvavA vagere pravRtti kare che. tethI tiryaMca Adi sAmAnya bAlajanone ucita ceSTA karavAmAM pravartelA te vAsudeva ane cakravartI vagerenuM subhaTapaNe kyAMthI hoya? [317] Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514-dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM ]upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto have rAganuM ja bhedathI nirUpaNa karavA mATe kahe che-- rAgo ya tattha tiviho, diTThisiNehANurAyavisaehiM / kuppavayaNesu paDhamo, bIo suyabaMdhumAIsu // 318 // visayapaDibaMdharUvo, taio doseNa saha udAharaNA / lacchIharasuMdaraarihadattanaMdAiNo kamaso // 319 // rAga-dveSa e bemAM rAga dRSTirAga, sneharAga ane viSayarAga (=kAmarAga) ema traNa prakAre che. dRSTiomAM(=bauddha vagere kupravacanonI prarUpaNAomAM) rAga te dRSTirAga. putra ane baMdhu Adi upara sneha(=pratibaMdharUpa rAga) te sneharAga. zabdAdi viSayomAM Asakti rUpa rAga te viSayarAga. A traNeya prakAranA rAga viSe ne cothA dveSa viSe anukrame lakSmIdhara, suMdara, arhadatta ane naMda e cAra dRSTAMto che. te A pramANerAga-dveSa viSe lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto viMdhyapura nAmanuM nagara che. temAM prAsAdo caMdra jevA zveta, saMtApane dUra karanArA ane caMdanavRkSanI jema bhogIothI yukta che. tyAM varuNa nAmano zreSThI hato ke jenI lakSmI kIrtinI sAthe sarvatra phelAyelI hovA chatAM anyanA gharamAM dekhAtI nathI. tenI zrIkAMtA ane vijayA nAmanI zreSTha be patnIo che. te traNene jinadharma sivAya bIjuM kaMi paNa priya nathI. samaya jatAM zrIkAMtAne lakSmIdhara, suMdara ane arhadatta e traNa putro thayA. vijayAe naMda nAmanA ekaputrane janma Apyo. cAreya putro tyAM sukhapUrvaka vadhe che=moTA thAya che. A tarapha anAdibhava nAmanuM moTuM nagara che. jeno vizvamAM pratApa phelAyelo che evo moharAjA te nagaranuM sadA pAlana kare che. ekavAra sabhAmAM beThelo te khinna rahe che. tene ciMtAsamUhathI vyAkula joine rAgakezarI jaladI UThIne kahe che ke he pitAjI! A apUrva zuM che? pitAjI kupita thaye chatAM vizvane paNa ciMtA thAya che. AvA pitAjI paNa ciMtA kare che te kaMika Azcarya che. tethI kRpA karIne mane ciMtAnuM kAraNa 1. ahIM bhogI zabdanA be artha che. caMdanavRkSanA pakSamAM bhogIothI yukta eTale sarpothI yukta. nagaranA pakSamAM bhogIothI yukta eTale bhoga karanArA manuSyothI yukta. 2. arthAt teNe lakSmIne judA judA sthaLe vepAramAM rokI hatI, paNa koine vyAje ApI na hatI. 3. ahIM pratamAM mudrita pATha daivIsapha ema che. paNa te pATha pramANe mane artha baMdha besato jaNAto nathI. AthI meM nahu vIsapha evo pATha samajIne artha karyo che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto-515 kaho. kAraNa ke ApanA bALakonI paNa AjJAne indra paNa mastake dhAraNa kare che. have kaMika hasIne moharAjAe kahyuM: he vatsa! A vigata e pramANe ja che, arthAt tuM je kahe che te barobara che. paNa cAritradharma nAmano rAjA amAro paNa virodhI che. teNe mokalelI sainyanArI paNa ekalI paNa AvIne kyAreka mArA sainyano vinAza kare che. tene zuM tuM bhUlI gayo? pachI kSaNavAra mauna rahIne rAgakezarIe kahyuMH teNe hamaNAM tamAruM zuM karyuM? jethI tame AvA prakAranA cittane dhAraNa karo cho. tethI moharAjAe kahyuM: he vatsa! je kAraNathI mane hamaNAM AvI ciMtA thai che te kAraNane kahuM chuM. viMdhyapura nagaramAM varuNa nAmano zrImaMta zreSThI che. tene lakSmIdhara vagere cAraputro che. te AkhuMya ghara cAritradharma rAjAnA samayarAja vagere sainikothI AdhIna karAyuM che. paNa te cAra putro hajI paNa saMskArita karAyelA na hovAthI koinAthI bhrAntacittavALA karAyA nathI. tethI mane ciMtA thai ke jo te putro koipaNa rIte (ApaNA) vazamAM karAya (to sAruM). A kArya subhaTothI thai zake tevuM che. tethI samayarAja vagerenA dekhatAM ja temane kheMcIne grahaNa karavA joie. A sAMbhaLyA pachI rAgakezarIe namIne krodhathI kahyuM: jo ema che to Apa A viSayamAM nizciMta raho. kAraNa ke ApanI kRpAthI mAre moTA traNa rUpo che. nAnArUponI to koi saMkhyA ja nathI, arthAt nAnA rUpo asaMkhya che. tethI mukhya te rUpothI prayatnavaDe lakSmIdhara vagere traNa putrone baLAtkAra karIne tamArA vazamAM lAvuM chuM. pachI pUjyonA (=moharAjA ane rAgakezarInA) upadezathI dveSagajendra paNa UbhA thaine kahyuMH cotho naMdanAmano vaNikaputra mArI sevA kare che. tethI moharAjAnuM zarIra harSathI pulakita banI gayuM. pachI teNe baMnene mastakamAM cuMbIne kahyuM: he vatsa! sAruM sAruM. (tamArA sivAya bIjo) koNa AvuM kahe? A pramANe mAruM kArya siddha thaze. athavA he vatsa! tethI tamArAthI tamArA kAryanI siddhi thAo. tame jaladI jAo. bhegA maLelA tame baMneya eka-bIjAne sahAya Apo. svasainyanI sAthe huM paNa vacce vacce tamArA bhego bhaLIza. samayarAja vagerenI pAse rahelA te bALakonuM tame apramatta banIne rakSaNa karo. have te baMneya moharAjAne namIne gayA. pachI rAgakezarI prathamaputrane dRSTirAgathI potAne AdhIna karIne, bIjAputrane sneharAgathI potAne AdhIna karIne (25) ane trIjA putrane viSayarAgathI (=kAmarAgathI) potAne AdhIna karIne rahyo. dveSagajendra naMdane potAne AdhIna karIne rahyo. lakSmIdhara Adi cAra putro kalAono abhyAsa karIne vividha vicAraNA kare che. krIDArasathI ghaNA mitronI sAthe badhA sthaLe krIDA kare che. cAreya viziSTa lAvaNya ane rUpathI yukta ane anukrame zrI, hrI, dhRti ane kIrti nAmanI zreSThIonI kulIna kanyAone paraNe che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516-dRSTirAgAditraNa rAgamAM ane dveSamAM]upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaHlamIdhara AdinAM dRSTAMto lakSmIdharano dRSTirAga have ekavAra kayAreka eka parivrAjaka tyAM Avyo. mAsakhamaNane pAraNe mA khamaNa karato te nagaranA udyAnamAM rahe che. ajJAna kaThora tapa karatA teNe sarva lokone AkarSe lIdhA. AthI loko tenI bahubhakti kare che. have koivAra ghaNA mitronA samudAyathI parivarelo lakSmIdhara koipaNa rIte tyAM ja Avyo. ghaNA lokone jatA joine tenI pAse jAya che. have avasara meLavIne dRSTirAga vaDe preraNA karAyelo mUDha te teno tevo anurAgI banyo ke jethI yugAnDe paNa virAgI na bane. dararoja tenI pAse Ave che ane lAMbA kALa sudhI tyAM rahe che. hRdayamAM tenA guNothI bhAvita thayelo te satata tenI stuti-prazaMsA kare che. have varuNa zrAvake A vRttAMta koipaNa rIte jANyo. tethI saMbhrAnta thayelA teNe lakSmIdharane bolAvIne kahyuM: he vatsa! A zuM saMbhaLAya che? paramArthane nahi jANanAra tuM amRtano samudra svAdhIna hovA chatAM viSanA khADAmAM rahelA pANIne pIe che. jenA gharamAM je vItarAga ane sarvajJa hoya te ja deva che, je pUrvApara aviruddha hoya e ja tattva(=dharma) che, je guNothI mahAna hoya te ja guru che, evuM jJAna che, te itarajana jevA sAmAnya ane aziSTa evA devAmAM ane guruomAM tathA viruddha svarUpavALA tattvamAM anurAga kema kare? je jIvavadha, mRSAvAda, paradhana (grahaNa), abrahma ane parigrahanA pApamAM bIjAne sthApe che ane pote paNa rahe che te guru kevI rIte hoya? je pratyakSa viruddha karanArA che, ane jIvahiMsA vagere pApomAM Asakta manavALA che, te bolAvavAne mATe paNa kevI rIte yogya che? te tridaMDIno tuM anurAgI thayo che. tenA mATe pAraNAmAM AkhA nagaramAM jIvaghAta vagere pApa kevI rIte karAya che te tuM jo. cAlavAmAM ane bolavAmAM tathA krodha-mada-mAna-mAyA-lobhamAM tenI zuddhi jevI rIte nathI te rIte paNa tuM bhaviSyamAM joze ane bhUtakALamAM koI paNa che. tethI he putra! bahu kahevAthI zuM? huM A pakSapAtathI nathI kaheto. tuM jAte paNa asaAgrahane choDIne sUkSmabuddhithI vicAra kara. have dveSagajendra dRSTirAganuM sAMnidhya karyuM eTale A pramANe kahevAyelo lakSmIdhara pitA upara ghaNA vaiSamAM caDyo, arthAt ghaNA vaiSavALo thayo. have te jinadharmanI niMdA kare che, laukika dharmanI prazaMsA kare che, pitA upara Akroza kare che. atyaMta asaMbaddha ane loka-AgamathI viruddha dharmane jhaMkhe che. tethI zeTha vicAre che ke, A hitopadeza mATe niyamo ayogya che. sarpone ApeluM dUdha paNa viSa ja thAya che. pachI mAtA-pitAthI upekSA karAyelo e maryAdAne mUkIne parivrAjakano vizeSathI bhakta thayo, ane ziva vagere devono daDha anurAgI thayo. have Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAMdAMto-517 ekavAra teno pitA vicAre che ke je sarva svamArgane choDI vItarAga devono ane mahAvratadhArI muniono A pramANe avarNavAda bole che, te mAro putra hovA chatAM mAre bolAvavAne mATe paNa yogya nathI. tenI sAthe eka sthaLe rahevuM e paNa bahu viruddha ja che. kAraNa ke tenA saMgathI bAkInuM kuTuMba paNa vinAza pAme. potAnA zarIranuM aMga paNa jo saDI gayuM hoya to bAkInA zarIranA rakSaNa mATe cherAya che. tethI mithyAdaSTi A putrathI paNa mAre zuM? (50) ityAdi vicAryA pachI zeTha tene gharamAMthI kADhI mUke che. tethI lakSmIdhara paNa svapatnIne laine judo rahyo. mAtA-pitAnI, gurunI ane devanI niMdA karato te unmattanI jema phare che. kumArgamAM anurAgI banelo te dRSTirAga vaDe viDaMbanA pamADAyo. suMdarano putra upara sneharAga A tarapha lAkho mAnatAone karatA suMdarane paNa koI paNa rIte putra thayo. tethI avasara meLavIne sneharAga ghaNo vikAsa pAmyo. neharAgathI moha pamADAyela te sadA putranI pAse ja rahe che, mUDha te rAta-divasa putrane khoLAmAMthI mUkato nathI, tenA maLa-mUtrane sApha kare che, tene zAMta kare che, snAna karAve che, tenAM aMgone dhuve che, vAraMvAra tenA mastake cuMbana kare che. atizaya asaMbaddha saMbhASaNothI tenuM bahu varNana kare che. upahAsa karAvanArI vividha ceSTAo kare che. mAtApitAnI lajjA tadana mUkI dIdhI. upahAsa karatA anyalokane paNa gaNakArato nathI. putrane rAkhavAnA bahAnAthI svapnamAM paNa dharmane sAMbhaLato nathI. patnI putranA pagonI zuddhi paNa karatI nathI, snAna karAvatI nathI, khavaDAvatI nathI, vAta pUchatI nathI. putrasnehathI moha pamADAyela te patnIne paNa ghaNuM mAne che, enA paNa caraNo vagerene dhuve che, bhayathI enI AjJAmAM rahe che. pachI putra jyAre cAle tyAre kSaNavAra paNa tenI puMThane mUkato nathI, arthAt tenI pAchaLa pAchaLa cAle che. zikSakanI pAse svayaM laI jAya che ane tyAM paNa pote rahe che. A rIte putra jyAM jyAM jAya che tyAM tyAM pitA jAya che. jo koipaNa rIte tenuM mAthuM paNa duHkhe to te tenI upara paDelo rahe che, arthAt tenI pAse ja rahe che, zoka kare che, sarvathA zUna-mUna banIne raDe che. mUDhAtmA te prAya: bhojana-snAna vagere paNa karato nathI. have pitA te rIte sneharAgathI pAgala banelA tene ghaNIvAra kahe che ke, he vatsa! putrasnehathI ATalo mUDha kema thaI gayo che? bhavasamUhamAM paribhramaNa karatA jIvo vaDe pUrve anaMtA putro mUkAyA che. paralokanA kAryamAM putrothI rakSaNa thayuM nathI. A lokamAM paNa potAnuM kArya siddha na thAya tyAre putra vagere ekadama jevI rIte vaibhava ane jIva judA thAya che te rIte mAtA-pitAne paNa judA kare che. arthAt mAtA-pitAne evI Apatti Ave che ke jemAM vaibhava ane anyajIvo mAtA-pitAne kAmamAM AvatA nathI, tema patra paNa kAmamAM Avato Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518-dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM 3upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAMdaSTAMto nathI. snehathI yukta paNa A putra vagere svajano vyAdhi-maraNathI utpanna thayelA duHkho Ave che tyAre kayAre paNa duHkhono vibhAga karatA nathI=vaheMcI letA nathI. tethI asthAne A rAgane choDIne tuM duHkharUpa samudramAM paDelA jIvo mATe paramavahANa samAna jinadharmane kara. have suMdara kahe che ke, jevI rIte jaMgalamAM dAvAnalothI parvato baLe che, tevI rIte putrarahita anAtha jIvo ghaNA lAkho duHkhothI baLe che. dharmanuM paNa A phala che ke AvA prakAranA putro prApta thAya che. tethI putrone jema tema rAkhIne dharma karavo te paNa mUrkhatA che. have A pramANe ullaMTha vacanone bolatA tene pharI paNa pitAe guru dvArA kahevaDAvyuM. to paNa teNe kaMipaNa na mAnyuM. pitA pote ke para dvArA kaheto aTakato nathI. tethI tene pitA upara dveSa uchaLyo. tethI te paNa te ja pramANe judo thaI gayo. have te lajjAne mUkIne ane anya saghaLI pravRttine mUkIne unmattanI jema putranuM ja dhyAna karato rahe che. ahaMdattano strIomAM kAmarAga A tarapha viSayarAge patnInA pUrNayauvanamAM avasara meLavIne ahadattanA cittane kAmavikAravALuM karI nAkhyuM. tethI te ghaNA upavanothI ramaNIya judA bhavanane karAve che. te bhavana zreSTha gItothI sukhada ane nRtya karatA nATakothI yukta hatuM, kamala, kuMda, 'vicakila vagere sarva RtuonA puSpothI yukta hatuM, kapUra, caMdana ane agadhUpamAM (75) prasaratI sugaMdhavALA sugaMdhI padArthothI yukta hatuM, poTalAmAM rAkhelA sugaMdhI sopArIvALA taMbolanA seMkaDo bIDAothI yukta hatuM, taiyAra karelAM sUkSmavastro, sugaMdhI dravyo ane takiyAthI sahita sukomaLa gAdalAothI yukta hatuM, kabUtara-kabUtarI ane mukhara popaTa-menAthI yukta hatuM. AvA bhavanamAM te potAnI patnI sahita viSayomAM tallIna bane che. have teno viSayarAga ghaNo vadhyo. AthI eka patnImAM tRpta na banato te rUpavatI bIjI bIjI kanyAone paraNe che. ema karatAM karatAM teNe pAMcaso zreSTha kanyAone bhegI karI. temanAthI paNa saMtoSa nahi pAmato lubdha parastrIonI sAthe kAmakrIDA kare che. teno viSayarAga vRddhi pAmatAM atizaya vadhyo. AthI te spRzyAspRzya viSayane ane kulanArI ke kulaTAnArIne choDato nathI. ene A pramANe niSphara ane dharmavaDe dUrathI choDAyelo jANIne vizuddha hRdayavALo varuNa tene paNa hitakara vANIthI kahe che ke, he putra! anyakulamAM utpanna thayelA paNa manuSyone je yogya nathI tene tuM sukulamAM utpanna thaIne paNa niHzaMkapaNe kare che. nyAyathI prApta thayelA paNa bhogo A bhava-parabhavamAM duHkhanuM ja kAraNa che. to pachI anyAya bharelI pravRtti karIne bhogothI sukhone kevI rIte prApta kare? jo tane 1. viyaphalta(=vivi7) puSpavizeSa che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto-519 pAMcaso svastrIothI tRpti thatI nathI to atizaya zaMkAvALA parayuvationA saMgathI tRpti kevI rIte thaze? tethI tArA gharamAM ja vaibhava che tene tuM nyAyathI bhogava. mArA kuLane kalaMka lagADanArA AvA prakAranA anyAyane tuM na kara. he putra! devalokanA bhogo paNa anaMtavAra pUrve prApta thayA che, paNa paramapadanuM kAraNa evo jinadharma ja prApta thayo nathI. tethI hamaNAM tuM jinadharmane ja kara. paNa A bAlaceSTAothI narakAdinAM du:khothI bhayaMkara evA anaMtasaMsAramAM AtmAne na pheMka, A pramANe kahevAyelo te zeTha upara upahAsya karIne kahe che ke, he pitAjI! tame mUDha cho, viSayothI anubhavAtA viziSTa sukhane tame jANatA nathI, tethI A pramANe kaho cho. vaibhavanuM A ja phala che ke managamatAM sukho bhogavavA. pachI vaibhava ke prANo gaye chate zuM karavuM? ratna ane strIo koinAya zAsanamAM (=kabajAmAM) lakhAi nathI. je samartha hoya te bhogave. tethI ahIM anyAya paNa zuM che? je dharma AvA prakAranA viSayasukhone choDIne karI zakAya te dharmathI paNa zuM? tethI ame sukhapUrvaka jIvIe chIe. jIvatAothI marelAo jovAyA nathI. have varuNa vicAre che ke, aho! juo, mohathI mUDhahRdayavALA jIvone atizaya aMtaravALA paNa padArtha aMge koipaNa rIte buddhimAM AvI vizeSa bhrAnti thAya che. bhogo A bhavamAM paNa kaSTanA kAraNa che ane apajaza karanArA che. dharma A bhavamAM kIrtine kare che, ane paralokamAM svarga ane mokSarUpa phala Ape che. A pramANe hovA chatAM A ullaMTha vacano bole che. tethI cokkasa pUrvanA puNyothI adhika che, arthAt hamaNAM tenA pUrve karelA puNyanuM bala che. tethI AnI paNa sAthe kSaNavAra paNa rahevuM e mArA mATe yogya nathI. dharmazALA zUnya rahe e sAruM che, paNa coralokathI bharAi jAya e sAruM nathI. ityAdi vicArIne varuNe arhadattane paNa chUTo karyo. pachI anucita AcaravAmAM tatpara te aMkuzathI rahita duSTa hAthInI jema naga2mAM bhame che. dveSa viSe naMdanuM dRSTAMta A tarapha cotho putra naMdalakSmIdhara AdinI sAthe gamanAgamanane choDato nathI, ane temano bahu pakSapAta kare che. tethI varuNe komalavANIthI tene kahyuM ke, he vatsa! je sarva doSonA ghara che ema jANIne meM paNa jemane choDI dIdhA che temanI sAthe bolavAnuM paNa tArA mATe kevI rIte yogya che? ane A pramANe gamanAgamanano je prasaMga che te atizaya viruddha ja che. vaLI bIjuM- A loka ane paraloka mATe viruddha evo kusaMga manuSyanuM je (anartha) kare che te (anartha) atizaya kupita thayelo vetAla (=bhUta), u. 10 bhA.2 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520-dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaHlakSmIdhara AdinAM dRSTAMto agni, sarpa ane siMha karato nathI. (100) dravyo bhAvuka ane abhAvuka ema be prakAranA che. anyanA saMgathI anya jevA banI jAya te bhAvuka che. anyano saMga thavA chatAM anya jevA na bane te abhAvuka che. temAM vaisUryamaNi anya kAca vagerethI bhAvita na karI zakAya tevo abhAvuka dravya che. saMsArIjIva bhAvuka dravya che. AthI te saMsargadoSanA prabhAvathI jaladI doSothI bhAvita karAya che. jevI rIte lavaNanI khANa vageremAM kASTha vagere lavaNa vagerenA pariNAmane pAme che te ja rIte nirguNomAM (=doSita manuSyonI sAthe rahelA) guNavAna paNa manuSyo nirguNabhAvane pAme che. je jevAnI sAthe maitrI (=saMbaMdha) kare che te jaladI tevo thAya che. puSponI sAthe rahetA tala paNa puSpanA gaMdhavALA banI jAya che. tethI pApamArgamAM tatpara emanA saMgane choDIne ekalo paNa tuM potAne zuddhamArgamAM sthApita kara. varuNe A pramANe kahyuM eTale dveSagajendra samayane jANIne koipaNa rIte te pramANe naMdane preraNA karI ke jethI naMda varuNanI upara atizaya dveSavALo thayo. ekAMta-hitakara paNa varuNanA vacanane kevaLa ahitakara mAnato te varuNane A kahe che- jevI rIte nirdoSa pravRttivALA paNa mArA baMdhuone gharamAMthI bahAra kADhyA tema zuM mane paNa bahAra kADhavAne iccho cho? tamArA bIjA manoratho siddha thaze, paNa A (=mane judo karavAnA) manoratho siddha nahi thAya. he vRddha! tame hamaNAM sakalaguNothI yukta A svabaMdhuonI sAthe mArA paNa saMbaMdhamAtrane sahana karatA nathI. tethI jo mane saMtoSa pamADavo hoya to kaheluM (pharI) na kahevuM. ityAdi khoTA doSasamUhane bolato te dveSane pAmyo. tene mAtA ane parivAre kahyuM: are! A pramANe na bola. kAraNa ke jagatamAM mAtA-pitAnA upakArano badalo seMkaDo upakArothI paNa vALavo duSkara che. saMtAna pratye vAtsalyabhAvavALA mAtA-pitA putrone koipaNa rIte ahitakara kahetA nathI. tethI naMda mAtA ane parivAra upara paNa atizaya dveSabhAva kare che, ane anucita bole che. tethI te badhA varuNane kahe che ke, he zeTha! mohane AdhIna banelA ane pApI evA Ane tamAre kAMipaNa na kahevuM. kAraNa ke asad AgrahathI khinna karAyelA jIvo viSe mAtA-pitA vage2e pUjyonI upekSA ja ucita che. have zeTha mauna rahelo hovA chatAM putronA avinayathI saMtApane dhAraNa karato kaSTathI divaso pasAra kare che. dveSagajendrathI dararoja prerAyelo naMda paNa mAtA-pitAne ane parijanane joine paNa pradveSathI adhika baLe che. svagauravathI koi tene kaMipaNa kahetA nathI tethI te svatucchapaNAthI ema mAnavA lAgyo ke cokkasa saMsAramAM pradveSathI duHkhathI joi zakAya tevA puruSano loka parAbhava karato nathI. jo, caMdra zItala che to kalaMkathI sahita che, sUrya nahi. A pramANe Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto-521 moharAjAnA duSTa sainyane vaza banelA tene te rIte kuvilpo thAya che ke jethI te saMpUrNa nagaramAM dveSane dhAraNa kare che. te koinI Rddhine sahana karI zakato nathI, koikanI moTI ajJAtakIrtine sahana karI zakato nathI. te kyAMka loka upara ema ja nirarthaka dveSa dhAraNa kare che. je vaNika vagere loko tenA gharanI ke dukAnanI najIka vase che temanA upa2 je dveSa dhAraNa kare che te dveSane to kahevAnuM paNa zakya nathI. jo temane eka rUpiyo paNa upArjana karatA jue, ane temanA gharomAM mAtra utsavane paNa jue to tenA hRdayarUpa ghAsanI jhUMpaDImAM dveSarUpa agni tevI rIte saLage che ke jethI tenA pUrvabhavamAM karelA paNa sucaritrarUpa vaibhavane bALI nAkhe che. A pramANe dveSa karato ane garvasahita anucita bolato te baMdhana, tADana ane rukAvaTa vagere duHkhone pAme che. cAre putronA A rIte viruddha AcaraNone joto ane koipaNa rIte harSane na pAmato varuNa A pramANe vicAre che- juo, mUDhaloka je putronA mATe kleza pAme che te putrono A pariNAma che ke, je pariNAma sAMbhaLavAmAM Ave to paNa bhayaMkara che. (15) thayelA putrothI sukha thaze e vAta to dUra raho, mAre anupama duHkha ja thayuM ane dharmamAM aMtarAya thayo. tethI asAra ane kevaLa duHkhanA ja ghararUpa A mArA gRhavAsathI saryuM, tethI paralokanuM hita ja karuM. varuNa jeTalAmAM tyAM A pramANe vicArI rahyo che teTalAmAM kevaLIe tenA A pariNAmane jANyo. have kramathI vihAra karatA vijayanAmanA kevalI tyAM padhAryA. devoe racelA suvarNakamala upara besIne zreSThadharmane kahe che. temanA Agamanane sAMbhaLIne meghanA AgamanamAM moranI jema harSane pAmato te temane vaMdana karavA mATe jAya che. tyAM kevaLIe vistArathI dharma kahyo eTale saMvegane dhAraNa karato varuNa avasare pUche che ke, he bhagavan! mArA cAreya putro doSanA sAgara kema thayA? jJAnI kahe che ke, tArA putrono svarUpathI kyAMya eka paNa doSa nathI. tuM jeTalA doSone kahe che teTalA A doSo upAdhithI thayelA che. vismaya pAmelo varuNa kahe che ke, he bhagavan! mArA gharamAM teo ja che, tenA sivAya bIjo to koi nathI ke jenA sAMnidhyathI teo A pramANe duSTapaNAne pAme. tethI kevaLIe kahyuMH A sAcuM che ke, tArA gharamAM anyaloka ekAMte sukha ApanAra cAritrarAjAnA sainyanA saMgathI zubha AcaraNavALo che. tethI anyaloka AvI buddhi na Ape. paNa A doSa AgaMtuka che=AgaMtukathI (=navA AvanArA bIjAthI) thayelo che. varuNe kautukathI pUchyuM: he nAtha! te AgaMtuka koNa che? tethI kevaLIe tene moharAjAnI ciMtA vagere vRttAMta kahyo. te badhuM sAMbhaLIne kevaLInA vacanano paramArtha tenA hRdayamAM pariNamI gayo. saMvegarasane AdhIna banelA hRdayavALo varuNa pharI paNa munIzvarane namIne Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara-daSTirAgAditraNa rAgamAM ane dveSamAM upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM dRSTAMto pUche che ke, he bhagavan! moharAjAnA te putro mArA putrone hajI paNa AnAthI paNa AgaLa dRSTirAga vagere vividharUpathI duSTa manavALA karaze? tethI kevaLIe kahyuM. emaNe hamaNAM paNa tArA putronuM zuM karyuM che? arthAt bahu ja thoDuM karyuM che. temanuM sarasava jeTaluM duHkha gayuM che, ane AgaLa meru jeTaluM bAkI che. varuNe pUchyuM: he bhagavan! te kevI rIte? kevaLIe kahyuM: lakSmIdhara vagere ahIM paNa dRSTirAga, sneharAga ane viSayarAga doSothI mRtyu pAmaze. AgaLa(=have pachI) badhAye nAraka-tiryaMcagati vagerenA kevaLa lAkho duHkhothI gahana evA anaMta saMsAramAM lAMbA kALa sudhI bhamaze. ( A pramANe sAMbhaLIne bhaya pAmelA varuNe kevaLIne namIne kahyuM he nAtha! ApanA jevA svAmInuM sAMnidhya hovA chatAM te bicArA saMsAramAM ATalA duHkhanuM bhAjana kevI rIte thAya? tethI prasanna thaIne emanA paNa duHkhamAMthI choDAvavAnA upAyane vicAro. tethI kevalIe kahyuM: he mahAnubhAva! tuM paNa AvuM kema kahe che? kuzaLa paNa vaidya asAdhya vyAdhine dUra na karI zake. emanuM karma nirupakrama che. AthI amArAthI asAdhya che. tethI A anya koIne ciMtA karavA yogya nathI, tAre (paNa) nahi. zakya parakAryanI ciMtA karavI joie. azakyanI ciMtA karavAthI zuM vaLavAnuM che? mATe tuM svakAryanI ja sUkSmabuddhithI vicAraNA kara. kevaLIe A pramANe kahyuM eTale saMvega pAmelA vaNazeThe teno svIkAra karyo. pachI te mahAdAna ApIne, jinezvaronI pUjA karIne, zrIkAMtA ane vijayA e be patnIonI sAthe, muni patinI pAse suvihita dIkSA laIne, niHsaMgapaNe pRthvI upara vihAra kare che. lakSmIdhara vagere paNa ghara ane vaibhavanA cAra bhAga kare che. tathA moharAjAnA putro vaDe niHzaMkapaNe vicitra AcaraNothI atizaya adhika viDaMbanA pamADAtA te ja pramANe rahe che. (15)) tyArabAda lAMbA kALe je pAmaze tene ame kahIe chIe. - tyAM ghaNAM sthAnomAM paribhramaNa karatA lakSmIdharane bIjA bIjA pAkhaMDI kulomAM rAga thayo. AthI IrSArUpa agnithI baLelo mULa tridaMDI vicAre che ke, pApInI A anavasthA juo, potAnA mAtA-pitAno dharma choDI mAro anurAgI thayo. have hamaNAM to juvAna sAMDhanI jema caMcaLa cittavALo te ghaNA vanomAM bhame che. mArA samAcAra paNa pUchato nathI. mArgamAM paNa jovAyelo bIjA mArge jAya che. tethI hamaNAM pApI Ane durtItinuM phaLa batAvuM. kupita thayelA parivrAjake anya divase atighaNI zudra vidyAo vaDe nipuNatAthI lakSmIdhara samAna ghAsanuM eka pUtaLuM karyuM. e pUtaLAne ati tINa khIlAthI chAtImAMvIMdhyuM, ane maMtrothI maMtrita karyuM. pachI tene bhUmimAM nAkhyuM. tyArathI lakSmIdhara paNa chAtImAM 1. parva padano artha vAkya kliSTatAnA kAraNe anuvAdamAM lakhyo nathI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTirAgAditraNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA(puSpamAlA) [kramazaHlamIdhara AdinAM dRSTAMto-523 tIvra zUla upaDavAthI "vedanA samuhyatamAM paDyo. dararoja uga pAme che, mUcha pAme che, vilApa kare che, Akrandana kare che. aMtaramAM baLe che, chedAya che, bhedAya che. A pramANe vAraMvAra anubhave che. vedanAne dUra karavAno koI upAya tene maLyo nahi. nArakanA duHkhanI jema lAMbA kALa sudhI vedanA anubhavIne zaraNarahita te marIne nigodanA jIvomAM utpanna thayo. A tarapha suMdara jeTalAmAM putranuM ja dhyAna karato rahe che teTalAmAM putra yauvanane abhimukha thayo. tethI ghaNA dhanano vyaya karIne tene paraNAvyo. pachI kramazaH svapatnIne vaza banelo te pitAne viSanI jema jue che. guptadhanane jANavA mATe hoziyArIthI kevaLa bAhyavRttithI vinaya vagere kare che. tenA (bAhya)guNomAM adhika rAgI thayelo suMdara potAnuM gupta paNa saghaLuM dhana tene kahI de che. have te vRddha thayo tyAre patnIe patine kahyuM: hajI paNa abhimAnI sarpanA baMdhanathI potAno nAza kema kare che? mUDha ane dhanarahita tAro pitA have jovAyelo paNa bahu udvegane kare che. tathA moTA avAjathI khAMsI khAto rAte tArI, mArI ane kuTuMbanI paNa nidrAno nAza kare che. jo prANasahita tene kADhI nAkhIe to e na rahe. pachI ApaNe baMneya nizcitapaNe viSayasukhone bhogavIe. suMdaranA putre kahyuM: he priyatamA! teM sAruM kahyuM. kayA upAyathI A na hoya te kahe. patnIe kahyuM. A kArya keTaluM che? arthAt A bahu saheluM che. huM tene tevA prakAranuM kaMIpaNa bhojana nahi ApuM. pachI kSINa zarIravALA tene tuM gaLe thoDo paNa aMguTho dabAvaje eTale A kArya thaI jaze. have te paNa vicAre che ke A paNa sAruM jaNAya che, arthAt A upAya sAro che. anyathA khabara paDatI nathI ke udvegane karanAro. A kyAre maraze? A pramANe nizcaya karIne vahue pote kaheluM karavAnuM zarU karyuM. kSaNe zarIravALA, dIna hRdayavALA, zaraNarahita ane karuNa dhyAna karatA tenA gaLAne eka divasa putre dabAvyuM. Akrandana karato te marIne gharanA daravAjA AgaLa duHkhI kUtaro thayo. mUDha arhadatta zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza e pAMca viSayamAM atyaMta Asakta ane mUrNita banyo. tyAM nagaramAM bhamatA teNe koivAra jeno pati paradeza gayo che evI eka rAThoDanI patnI sAthe koIpaNa rIte saMbaMdha karyo. (175) te strI tenA pratye gADha anurAgavALI banIne Asakta banI, dRDha gRddhivALI banI. tethI rAta-divasa svagharamAMthI tene 1. vedanA, kaSAya, maraNa, vaikriya, tejasa, AhAraka ane kevalika ema sAta prakAre samudyAta che. jyAre AtmA vedanAthI pariNata thAya che. (-tIvra vedanAvALo thAya che, tyAre te Atmapradezone bahAra kADhIne te pradezothI vedanIyakarmanA aNuonI nirjarA (=vinAza) kare che. A prakriyAne vedanA samuddhAta kahevAmAM Ave che. ahIM vedanA samuddaghAtamAM paDyo eTale vedanAsamughAta karyo. 2. abhimAnI sarpa chaMcheDAine karaDyA vinA na rahe. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa24-dRSTirAgAdi traNa rAgamAM ane dveSamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kramazaH lakSmIdhara AdinAM daSTAMto nIkaLavA detI nathI. viSayomAM rAgI te baLAtkAre nIkaLIne anya anya strIonA gharomAM bhame che. AthI ekavAra gusse thayelI te strIe gharamAMthI nIkaLatA tene jorathI pakaDIne gharamAM rAkhyo. to paNa te raheto nathI. tethI adhika vaiSane pAmelI te tenI ja chUrIthI peTamAM gADha mAre che. mUrchAthI tenI AMkho baMdha thaI gaI ane te pRthvI upara DhaLI paDyo. have te strI bhAgIne kyAMka jaIne saMtAI gaI. pachI te koI paNa rIte dhIme dhIme potAnA ghare gayo. pAMcaso paNa patnIoe A zuM thayuM? ema pUchyuM: to paNa te sAcuM kaheto nathI ane praznonA seMkaDo (khoTA) uttaro Ape che. tenI dunItiothI (=anucita AcaraNothI) uga pAmelA svajano tyAM tenI sAme paNa AvatA nathI, arthAt tene koI bolAvatA paNa nathI. pachI patnIoe A vicAryuM ke, teNe ApaNane bhegI karIne kedakhAnAmAM nAkhI dIdhI che, ane pote to anya sthaLomAM bhame che, anucita AcaraNa karato rahe che. hamaNAM je A thayuM te anukUla ja che. tethI ene bahAra kADhIne ApaNe svecchAthI pharIe. ahIM bahu kahevAthI zuM? A pramANe badhIya patnIoe sAthe maLIne ene mAravA mATe mahAviSa taiyAra karyuM. pachI bhojananI sAthe ene mahAviSa ApyuM. mahAvedanAthI gherAyelo te marIne caMDAlanA gharamAM napuMsakapaNe utpanna thayo. te bhavamAM paNa pAponuM upArjana karIne trIjI pRthvImAM gayo. pradveSanA kAraNe ghaNA lokonI sAthe jhagaDatA naMde paNa koivAra dukAnanA pADozInI sAthe jhagaDo karyo. teNe paNa tene zilAkhaMDathI khANamAM te rIte bhedI nAkhyo ke jethI te marIne pahelI naraka pRthvImAM utpanna thayo. A pramANe rAga-dveSanI parAdhInatAthI pIDita cAreya A bhavamAM paNa maraNane aMte thanArA duHkhane pAmyA. vaLI AgaLa je anaMta bhavo sudhI bhamaze ane pagale-pagale je duHkhone pAmaze tene kahevA mATe sarva AyuSyathI paNa koIpaNa samartha na thAya. tethI A vigatane jANIne apramatta banIne pariNAme virasa ane durjayazatru evA A rAga-dveSa baMnene jIto. [318-319] A pramANe lakSmIdhara AdinuM kathAnaka pUrNa thayuM. A rAga-dveSa A lokamAM ane paralokamAM anaMta duHkha ApanArA che, AthI A nizcaya karAya ja che, zuM nizcaya karAya che te kahe che sattU visaM pisAo, veyAlo huyavaho'vi pajalio / taM na kuNai jaM kuviyA, kuNaMti rAgAiNo dehe // 320 // 1. suhiM nA sthAne sardi joIe. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanigrahadvAra] upadezamAlA(puSpamAlA) [rAgAdija jItavA yogya che-para5 zatru, viSa, pizAca, vetAla, ane prajvalita agni paNa je anartha nathI karato te anartha kupita thayelA rAgAdi doSo kare che. vizeSArtha- zatru vagere mAtra A lokanuM duHkha ApavAmAM paNa saMzayavALA che, eTale ke zatru vagere A lokanuM duHkha Ape ja evo niyama nathI, na paNa Ape. paNa rAgAdi to paralokamAM paNa anaMtabhavo sudhI agaNita duHkha ApanArA che. mATe zatru ane viSa AdithI rAgAdi ja anaMtagaNuM anartha karanArA che. AthI te ja yatnapUrvaka jItavA yogya che. [320] have rAgAdi vipAkanA ane tenA jayanA phalanuM kathana anaMta che, arthAt rAgAdi vipAkanA phaLanuM ane tenA jayanA phalanuM game teTaluM varNana karavAmAM Ave to paNa aMta na Ave tevuM che, ema jotA graMthakAra saMkSepathI upasaMhAra karIne upadezane kahe che jo rAgAINa vase, vasammi so sayaladukkhalakkhANaM / jassa vase rAgAI, tassa vase sayalasokkhAiM // 321 // je rAgAdinA vazamAM rahe che te saghaLAM duHkhonA vazamAM rahe che. rAgAdi jenA vazamAM che, saghaLAM sukho tenA vazamAM rahe che. ' vizeSArtha- AthI rAgAdi doSo ja jItavA yogya che, paNa rAgAdine vaza (=AdhIna) na banavuM. [321] jemaNe kaSAyone jItI lIdhA che evA jinoe jIvone atigahana kaSAyarUpa zatrupakSanuM svarUpa A pramANe (=hamaNAM jaNAvyuM te pramANe) kahyuM che. te svarUpane e pramANe manamAM vicArIne pramAdano dUrathI tyAga karIne (e zatruone kApavA mATe) samatA rU5 tIkSNa talavArane dhAraNa karavA mATe udyama karo. [1] jo sakalajananA zatruo, dharmano nAza karanArA ane kugatimArganA ratha svarUpa kaSAyo na hota to koNa parama sukhasamRddhine na pAmata? ane koNa jagatamAM kaMIpaNa duHkhane prApta karata? [2]. A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnA vivaraNamAM bhAvanA adhikAramAM kaSAyanigraharUpa pratidvAra pUrNa thayuM A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM kaSAyanigraharUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. karka Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa26- gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo gurukulavAsAra have gurukulavAsa dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che puvvuttaguNA savve, dasaNacArittasuddhimAIyA / huMti guruseviNo, cciya gurukulavAsaM ao vocchaM // 322 // pUrve kahelA darzanazuddhi ane cAritrazuddhi vagere guNo gurunI sevA karanArane ja hoya che. AthI have gurukulavAsane kahIza. vizeSArthapUrve (gAthA-87mAM) samyakatva, cAritra, indriyajaya ane kaSAyanigrahadvAramAM je samyakatvazuddhi, cAritrazuddhi, indriyajaya ane kaSAyajaya rUpa guNo kahyA che, te saghaLAya guNo gurusevAmAM pravRtta thayelAne ja hoya che. kAraNa ke gurunA upadezathI ja te guNonuM vizeSa jJAna thAya che. AthI have pachI gurukulavAsane kahIza. [322] . have prastutAramAM je artho kahevAmAM Avaze te arthonI saMgrahagAthAne kahe che- ko ya gurU ? ko sIso ?, ke ya guNA gurukule vasaMtassa? / tappaDivakkhe dosA, bhaNAmi leseNa tattha guruM // 323 // guru kevA hoya? ziSya kevo hoya? gurukulamAM rahenArane kayA guNo thAya? gurukulano tyAga karanArane kyA doSo thAya? te kahIza. temAM saMkSepathI gurune kahuM chuM. vizeSArtha- (1) guru kevA guNothI yukta hoya, (2) ziSya kevA guNothI yukta hoya, (3) gurukulamAM rahenAra ziSyane kayA guNo ( lAbho) thAya, (4) gurukulano tyAga karanAra ziSyane kayA doSo (=anartho) thAya te paNa kahIza. A cAra adhikAromAM saMkSepathI gurunA guNonuM kathana karavA dvArA gurune kahuM chuM. [323] guru kevA guNothI yukta hoya te ja kahe chevihipddivncritto, gIyattho vacchalo susIlo ya / seviyagurukulavAso, aNuyattiparo gurU bhaNio // 324 // jeNe vidhipUrvaka cAritrano svIkAra karyo hoya, je gItArtha, vatsala ane sucAritrI hoya, jeNe gurukulavAsanuM sevana karyuM hoya, ane je anuvartanA karavAmAM tatpara hoya, tene guru kahyA che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo-pa27 vizeSArtha- gItArtha eTale zAstronA utsarga-apavAda vagere rahasyone jANanAra. vatsala eTale saMghapratye vAtsalyathI yukta. vAtsalyathI (=premathI) mukhya traNa lAbha thAya. (1) pArakA gaNAtAne paNa potAnA banAvI zake. (2) anyanA doSane sahana karavAnI tAkAta Ave. (3) anyanI bhUla batAvavAnA avasare premathI bhUla batAvavAnI tAkAta Ave. premathI bhUla batAvavAmAM sAmI vyaktine jevI suMdara asara thAya che tevI krodhathI bhUla batAvavAmAM thatI nathI. AthI gurumAM A guNa anivArya che. je gurumAM A guNa hoya te gurumAM anuvartanA guNa Ave. anuvartana eTale ziSyanA svabhAvane anukULa banIne ziSyanA AtmAnuM rakSaNa karavuM. [ziSya vagere Azrita vargane anukULa banIne sanmArge vALavo e saraLamArga che. kAraNa ke pratikULatAne sahana karavAnI zakti prAyaH sAmAnya jIvomAM ochI hoya che. mATe tevA jIvone yogya banAvavA mATe anukULa banI sadbhAva pragaTa karAvavo Avazyaka che, ema karavAthI sadbhAvanA baLe e duSkara paNa AjJA pALavA zaktimAna thAya che. pratikULa banIne sattAnA jore ekavAra AjJA paLAvI zakAya che. paNa prAyaH tethI asadbhAva pragaTavAno saMbhava hoI Akhare ziSya AjJAvimukha bane, mATe guru anuvartaka joie. AnI paNa maryAdA joie. anukULatAno durupayoga thavAno paNa saMbhava che. mATe tevA prasaMge lAbha-hAnine vicArI lAbha thAya tema vartavuM joIe. hRdaya mIThuM joie, AMkha avasare lAla paNa karavI paDe to te ayogya nathI.] [324] have bIjI rIte gurunA guNone ja kahe chedeskuljaairuuvii, saMghayaNadhiIjuo aNAsaMsI / avikatthaNo amAyI, thiraparivADI gahiyavakko // 325 // jiyapariso jiyaniddo, majjhattho desakAlabhAvaNNU / mAnaddhapaTTamo, nANAvilesamAsa pU . rU2ddA paMcavihe AyAre, jutto suttatthatadubhayavihiNNU / AharaNaheuuvaNayanayaniuNo, gAhaNAkusalo // 327 // sasamayaparasamayaviU, gaMbhIro dittimaM sivo somo / guNasayakalio eso, pavayaNauvaesao ya gurU // 328 // 1. deza, 2. kula, 3. jAti, 4. rUpI, 5 saMhananayukta, 6, dhRtiyukta, 7. anAzasI, 1. "ziSya vagere tyAMthI prAraMbhI 'ayogya nathI tyAM sudhInuM lakhANa dharma saM. bhASAmAMthI sAbhAra udyuta karavAmAM AvyuM che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa28-gurukulavAsa dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [gunA guNo 8. avikalthana, 9. amAyI, 10. sthiraparipATI, 11. gRhItavAkya, 12. jitaparSa, 13. jitanidra, 14. madhyastha, 15. dezajJa, 16. kAlajJa, 17. bhAvajJa, 18. Asagnalabdhapratibha, 19. nAnAvidha dezabhASAjJa, 20 thI 24. paMcavidhAcArayukta, 25. sUtrArthatadubhayajJa, 26. AharaNanipuNa, 27. hetunipuNa, 28, upanayanipuNa, 29. nayanipuNa 30. grAhaNAkuzala, 31. svasamayavettA, 32. parasamayavettA, 33. gaMbhIra, 34. dIptimAna, 35. ziva, 36. saumya A pramANe pravacanopadezaka guru seMkaDo guNothI yukta hoya che. vizeSArtha1. deza- AryadezamAM utpanna thayela. 2. kula- jeno kuLa=pitRpakSa zuddha hoya te. 3. jAti- jenI jAti-mAtRpakSa zuddha hoya te. 4. rUpI- rUparahita gurunuM vacana na svIkAre ityAdi aniSTano saMbhava hovAthI guru rUpavAna hovA joIe. 5. saMtananayukta- viziSTa zarIrasAmarthyathI yukta. 6. dhRtiyukta- saMyama Adino nirvAha karavAmAM dhRtithI= manobaLathI yukta. 7. anAzasI- dharmakathAdi pravRttimAM vastra-bhojana AdinI AzaMsA AdithI rahita. 8. avikalthana- koie atizaya alpa aparAdha karyo hoya tyAre tucchatAthI pharI pharI tenA aparAdhane kahevuM te vikalthana. vikalthanathI rahita te avikalthI. 9. amAyI- mAyAthI atyaMta rahita. 10. sthiraparipATI- sUtra-arthane na bhUle te. 11. gRhItavAkya- jenuM vacana svIkArya bane che. 12. jitaparSadu- moTI paNa sabhAmAM kSobha na pAme te. 13. jitanidra- (alpa nidrAvALA). 14. madhyastha- rAga-dveSathI rahita. 15. dezA- dezanA aucityathI pravRtti kare te. 16. kAlajJa- kAlanA aucityathI pravRtti kare te. 17. bhAvajJa- bhAva eTale parano abhiprAya. parAbhiprAyanA aucityathI pravRtti kare te. 18. Asagnalabdhapratibha- jenI karmakSayopazamathI paratIrthikone jaladI uttara ApavAnI zakti pragaTa thaI hoya te. 19. nAnAvidha dezabhASAjJa- vividha prakAranA dezonI bhASAmAM kuzaLa. 20thI24 paMcavidhAcArayukta-jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e pAMca prakAranA AcArothI yukta. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo-529 25. sUtrArtha tadubhayajJa-sUtranA jJAtA, arthanA jJAtA, ane sUtra artha e ubhayanA jJAtA. 26. AhAranipuNa dRSTAMtamAM kuzaLa. 27. hetunipuNa sAdhyanA arthane jaNAve te hetu. jemake kRtakatva vagere. (kRtakatva eTale karAyelApaNuM. ahIM bhAva e che ke je vastu karAyelI hoya te te anitya ja hoya. jema ke gRhamanityaM tAt ahIM kRtakatva hetu sAdhya artha anityatAne jaNAve che. je je karAyeluM hoya te te anitya ja hoya evo niyama che. ghara koithI karAyeluM che mATe anitya che. tevI rIte parvato vRddhimAn dhUmAt parvatamAM agni che. kema ke tyAM dhUmADo dekhAya che. ahIM dhUmarUpa hetu sAdhya artha agnine jaNAve che.) AvA prakAranA hetumAM kuzaLa hoya. 28. upanayanipuNa- dRSTAMtathI batAvAyelA arthamAM prastutanI yojanA karavI te upanaya. upanayamAM kuzaLa hoya. 29. nayanipuNa- naigama vagere nayomAM kuzaLa hoya. 30. grAhaNAkuzala- pratipAdana karavAnI zaktithI yukta. 31. svasamayavettA- svadarzananA jANakAra. 32. parasamayavettA- paradarzananA jANakAra. 33. gaMbhIra- jemanA hRdayane bIjAo na jANI zake te. 34. dIptimAna- jemanI pratibhAne paratIrthiko sahana na karI zake tevA. 35. ziva- vidyA-maMtra AdinA sAmarthyathI azivanuM zamana karanArA hovAthI zivanuM kAraNa che. zivanuM kAraNa hovAthI (kAraNamAM kAryanA upacArathI) zivarUpa che. 36. saumya- prakRti raudra-bhayaMkara na hoya. A pramANe je chatrIsaguNothI yukta hoya tene guru jANavA. A guNo upalakSaNa hovAthI guru bIjA paNa seMkaDo guNothI yukta hoya. AvA je pravacanano upadeza ApanArA hoya te guru che. [325 thI 328] have bIjA prakArathI paNa gurunA chatrIsa guNone kahe che- aTThavihA gaNisaMpaya, AyArAI cauvvihekvekkA / cauhA viNayapavittI, chattIsaguNA ime guruNo // 329 // AcAra vagere ATha prakAranI gaNIsaMpatti, te AcAra vagere dareka gaNIsaMpatti cAra cAra prakAranI, cAra prakAranI vinaya pratipatti, gurunA A (8x4=32, 32+4=36) chatrIsa guNo che. vizeSArtha- gaNI eTale AcArya. saMpatti eTale samRddhi. AcAryanI AcAra Adi Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530- gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo ATha prakAranI saMpatti che. te A pramANe- AcArasaMpatti, zrutasaMpatti, zarIra-saMpatti, vacanasaMpatti, vAcanAsaMpatti, matisaMpatti, prayogamatisaMpatti ane saMgrahapariUsaMpatti. A AThamAM dareka saMpatti cAra cAra prakAranI che. te A pramANe- (1) AcArasaMpatti- AcArasaMpatti saMyamavayogayuktatA, asaMpragraha, aniyatavRtti ane vRddhazIlatA ema cAra prakAre che. (1) saMyamadhruvayogayuktatA- saMyama eTale cAritra. dhruva eTale nitya. yoga eTale samAdhi. temAM yuktatA te yogayuktatA. arthAt saMyamamAM satata upayoga. (2) asaMpragraha- saM eTale cAre taraphathI, pra eTale prakarSathI, arthAt jAti-zruta-tapa-rUpa AdinA prakarSathI AtmAnuM grahaNa karavuM, eTale ke huM ja jAtimAna chuM ityAdi rUpe avadhAraNa karavuM te saMpragraha. saMpragrahano abhAva te asaMpragraha, arthAt jAti AdinuM abhimAna na karavuM te asaMpragraha. (3) aniyatavRtti- aniyata vihAra karavo. (4) vRddhazIlatA- zarIramAM ane manamAM sthirasvabhAvatA, athAt nirvikArapaNuM. (2) zrutasaMpatti- zrutasaMpatti bahuzrutatA, paricitazrutatA, dhoSavizuddhikaraNatA, udAttAnudAttAdi svara vizuddhinA ArAdhaka ema cAra prakAre che. (3) zarIrasaMpatti- zarIrasaMpatti ArohapariNAhayuktatA, anavatrApyatA, paripUrNendriyatA ane sthirasaMhananatA ema cAra prakAre che. (1) ArohapariNAhayuktatA- Aroha eTale laMbAi. pariNAha eTale vistAra (=pahoLAi), Aroha ane pariNAha e baMne lakSaNa ane pramANathI yukta hoya. (2) anavatrApyatA= avatrApya eTale lajjA. lajjAno abhAva te anavatrApyatA, arthAt lakSaNothI saMpUrNa hovAthI ane sarva aMgo paripUrNa hovAthI badhAyathI zaramAvAne yogya na hoya. (3) paripUrNandriyatAcakSu vagere indriyo haNAyelI na hoya. (4) sthirasaMhananatA- sthira eTale dRDha, saMhanana eTale zarIrano bAMdho, arthAt zarIrano bAMdho majabUta hoya. 1. TIkAmAM mUkelI sAkSi gAthA pravacanasArodvAramAM 542mI gAthA che. prastuta TIkAmAM teno bhAvArtha badhoya AvI jato hovAthI anuvAdamAM te gAthAno artha lakhyo nathI. 2. mudritapratamAM maiM chUTI gayo hoya tema lAge che. 3. mudritapratamAM sthirasaMhananatA padanI vyAkhyAvALuM lakhANa chUTI gayuM lAge che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo-531 (4) vacanasaMpatti-- vacanasaMpattinA AdeyavacanatA, madhuravacanatA, anizcitavacanatA, ane asaMdigdhavacanatA ema cAra prakAre che. (1) AdeyavacanatA- vacana Adeya=svIkAravA yogya hoya. (2) madhuravacanatA- vacana prakRSTa arthanuM pratipAdana karanAra, kaThoratAthI rahita, aizvarya ane gaMbhIratA vagere guNothI yukta hoya, ethI ja zrotAone AhlAda pragaTAve tevuM madhura vacana hoya. (3) anizritavacanatA- vacana rAgAdinI nizrAthI rahita hoya=rAdivALuM na hoya. (4) asaMdigdhavacanatA- vacana saMdeharahita spaSTa hoya. (5) vAcanAsaMpatti- vAcanAsaMpattinA viditvodezana, viditvA samuddezana, parinirvApyavacanatA ane arthaniryApaNA ema cAra prakAra che. (1) viditvodezana--ziSyone pariNati vagere guNothI yukta jANIne je ziSyane je sUtra yogya hoya tene teno ja uddezo karetenI bhaNavAnI rajA Ape. (2) viditvA samudrezana- ziSyone pariNati vagere guNothI yukta jANIne je ziSyane je sUtra yogya hoya tene te ja sUtrane sthira paricita karavAnI rajA Ape. (3) parinirvApyavacanatA- pUrve ApelA sUtranA AlAvAone jAhakanA dRSTAMtathI ziSyamAM barobara pariNamAvIne pachI bIjA AlAvAonI vAcanA ApavI. (4) arthaniryApaNa- sUtrathI abhidheya arthanI niryApaNA=samyanirvAha te artha niryApaNA, arthAt arthanI pUrvAparanI saMgatithI vicAraNA ke prarUpaNA karavI. (6) matisaMpatti samyaavagraha, samya hA, samyaapAya ane sabhyAraNA e cAra bhedothI matisaMpatti cAra prakAre che. (7) prayogamatisaMpatti- prayoga eTale kAryanI siddhi mATe vyApAra (=pravRtti) karavo. vyApAranA samaye mati-vastuno nirNaya te prayogamati. AtmajJAna, puruSajJAna, kSetrajJAna, ane vastujJAna e cAra bhedothI prayogamatisaMpatti cAra prakAre che. (1) AtmajJAna-vAda AdinA vyApAranA samaye A prativAdIne jItavA mATe mArAmAM zakti che ke nahi? ityAdi potAnA svarUpano vicAra karavo. (2) puruSajJAna- A vAdI sAMkhyadarzanano che? bauddhadarzanano che? ke anya koi che? pratibhAsaMpanna che ke pratibhAthI rahita che? ityAdi vicAravuM. 1. jAhaka eTale jaLo. jevI rIte jaLo zarIrane duHkha ApyA vinA zarIramAMthI lohI kheMce che, tevI rIte yogya ziSya gurune takalIpha ApyA vinA zrutajJAnanuM pAna kare. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa32- gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo (3) kSetrajJAna- A kSetra saMyamano nirvAha karavA mATe anakUla che ke nahi? athavA sAdhuthI bhAvita che ke abhAvita ityAdi vicAravuM. (4) vastuzAna- A AhAra vagere vastu mane hitakara che ke nahi ityAdi jovuM. (8) saMgrahaparijJA saMpatti- saMgrahaparijJA saMpattinA paNa cAra prakAra che. (1) bAla, durbala, glAna ane ghaNA sAdhuonA nirvAhane yogya kSetranuM grahaNa karavuM te pahelI saMgrahaparijJA saMpatti che. (2) Asana vagere malina na thAya e mATe pATalo ane pATiyA vagerenuM grahaNa karavuM te bIjI saMgrahaparikSA saMpatti che. jatakalpasUtramAM kahyuM che ke-"pATalo ane pATiyA vagerenuM grahaNa karavAthI Asana vagere malina na thAya." (3) jAte ja svAdhyAya karavo, paDilehaNa karavuM, bhikSATana karavuM, upadhine utpanna karavI=meLavavI e trIjI saMgrahapariNAsaMpatti che. (4) dIkSA ApanAra, bhaNAvanAra, ratnAdhika vagerenI upadhi upADavI, vizrAmaNA karavI, abhutthAna karavuM, dAMDo levo vagere cothI saMgrahaparijJAsaMpatti che. A pramANe AcAra vagere ATheya gaNIsaMpattinA pratyekanA cAra cAra bhedo batAvyA. have cAra prakAre vinayapratipatti kahevAya che vinayapratipatti- temAM vinaya cAra prakAre che. te A pramANe- AcAravinaya, zrutavinaya, vikSepaNAvinaya ane doSanirdhAtanA vinaya. (1) AcAravinaya- temAM AcAravinaya pharI paNa cAra prakAre che. te A pramANe saMyamasAmAcArI, tapasAmAcArI, gaNasAmAcArI ane ekAkIvihAra sAmAcArI. (1) saMyamasAmAcArI- pote saMyamane Acare ane bIjAne AcarAve, arthAt je saMyamamAM sIdAto hoya tene sthira kare ane saMyamamAM udyama karanAranI prazaMsA kare. (2) tapasAmAcArI- pAkSika parva vageremAM svayaM tapa kare ane bIjAne karAve. bhikSAcaryA svayaM kare, ane bIjAne temAM joDe. (3) gaNasAmAcArI- pratyupekSaNA ane bAla-vRddha AdinI vaiyAvacca Adi kAryomAM svayaM utsAhathI udyama kare ane gaNane temAM preraNA kare. (4) ekAkIvihArasAmAcArI- ekAkI vihAra-pratimAne svayaM svIkAre ane bIjAne svIkAra karAve. (2) zratavinaya- zrutavinaya paNa cAra prakAre che. te A pramANe (1) sUtravAcanA Ape. (2) arthanuM vyAkhyAna kare. 1. "vAsa vise' ityAdi gAthAno AdhAra graMtha na maLavAnA kAraNe anuvAdamAM artha lakhyo nathI. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurunA guNo-pa33 (3) hitakaravAcanA Ape. hitavAcanA to ja thAya ke jo sUtra, artha ke tadubhaya ziSyane pariNamana Adi guNothI yukta vicArIne je ziSyane je yogya hoya tene ja tenI vAcanA Ape. (4) sUtrake artha saMpUrNa pUrNa thAya tyAM sudhI vAcanA Ape, asthiratAnA kAraNe vacce paNa mUkI na de. (3) vikSepaNAvinaya- vikSepaNA vinaya cAra prakAre che. te A pramANe- (1) mithyASTine mithyAmArgathI dUra karIne samyatvadharma grahaNa karAve. (2) samyagdaSTi gRhasthane to gRhasthapaNAthI dUra karIne dIkSA levaDAve. (3) samyakatvathI ke cAritrathI bhraSTa thayelAne patitabhAvathI dUra karIne pharI tyAM ja sthApe. (4) svayaM cAritradharmanI je rIte vRddhi thAya te rIte pravarte, arthAta aneSaNIyanA paribhogAdino tyAga karavA dvArA ane eSaNIyanA paribhogAdino svIkAra karavA dvArA cAritradharmanI vRddhi kare. (4) doSanirdhAtanA vinaya-doSanirdhAtanA vinaya paNa cAra prakAre che. te A pramANe(1) gusse thayelAnA krodhane dezanAdithI dUra karavo. (2). kaSAya-viSaya AdithI duSTano te bhAva (=kaSAya-viSayabhAva) dUra karavo. (3) bhakta-pAna saMbaMdhI ke paradarzanasaMbaMdhI kAMkSA dUra karavI. (4) svayaM krodhadoSathI ane kAMkSAthI rahita banIne sArA vyApAramAM pravartavuM. A pramANe karmane dUra karavAnA kAraNe vinayapravRtti cAra prakAre che. A pramANe gurunA A paNa sarva chatrIsaguNo che. gurunA A chatrIsaguNone bIjA bIjI rIte jaNAve che. te A pramANe-"jJAnAcAra-darzanAcAra-cAritrAcAranA ATha ATha bhedo ane tapanA bAra bhedo, A chatrIsaguNo gurunA che." A pramANe bIjI rIte guNo jANavA. [329] jo Ama che to pUrvokta sarva saMpUrNa guNo hamaNAM saMbhavatA nathI. guNonA asaMbhavamAM guruno asaMbhava che. gurunA asaMbhavamAM ziSya utpanna na thAya. tethI tIrthanA paNa vicchedano prasaMga Ave. AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che kAlAidosavasao, etto ekkAiguNavihINo'vi / hoi gurU gIyattho, ujjutto sAraNAIsu // 330 // kAla AdinA doSanA kAraNe AnAthI ekAdiguNathI vihIna paNa je gItArtha hoya ane sAraNA AdimAM tatpara hoya te guru che. 1. vinati-nAgati sanavanezavaramaSTAri sa vinayaH sakala klezane karanArA AThaprakAranA karmano je nAza kare te vinaya. Ama vinaya karmane dUra karanAra hovAthI ahIM "karmane dUra karavAnA kAraNe" ema kahyuM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34- gurukulavAsa dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [sAraNAdi na karavAmAM doSa vizeSArtha- "kAla AdinA' e sthaLe Adi zabdathI kSetra vagerenuM grahaNa karavuM. AnAthI eTale chatrIsaguNonA samudAyathI. ekAdaguNathI vihIna eTale eka, be, traNa vagere guNothI rahita. guru kadAca ekAdiguNathI vihIna hoya to paNa temAM gItArthapaNuM ane sArAvAraNA-coyaNA-paDicoyaNAmAM kaMTALAno abhAva e be guNo vizeSathI jovA joie. AthI mULa gAthAmAM gItArtha ane sAraNA AdimAM tatpara A be vizeSaNo gurunA kahyA che. agItArtha A lokamAM ane paralokamAM mahAduHkharUpa sAgaramAM potAne ane bIjAne nAkhe che. A hakIkata graMthakAra AgaLa kaheze ane jinazAsanamAM prasiddha paNa che. sAraNA AdinA abhAvamAM thanArA doSone hamaNAM ja kahevAmAM Avaze. A be guNo gurumAM prayatnathI jovA joie. sAraNA ane vAraNA AdinI vizeSatA have pachI kahIzuM [330]. jo guru ziSyane bhakta-pAna-vastrAdi ApavA dvArA ziSya pratye vatsala thAya to ATalAthI guru suMdara che, sAraNAdithI zuM? AvI AzaMkA karIne kahe che jIhAevi lihanto, na bhaddao jattha sAraNA natthi / daMDeNavi tADato, sa bhaddao sAraNA jattha // 331 // je gurumAM sAraNA na hoya te guru jIbhathI paNa cATato hoya to paNa sAro nathI. je gurumAM sAraNA hoya te guru dAMDAthI paNa mArato hoya to paNa sAro che. vizeSArtha- jevI rIte uttama gAyo (ke baLado) anya gAyane (ke baLadane) prItipUrvaka jIbhathI cATe che tema je guru paNa atizaya vAtsalyathI ziSyane jIbhathI paNa cATato hoya te guru paNa jo temAM sAraNA na hoya to sAro nathI. ahIM "jIbhathI paNa cATato hoya" ema kahIne (gunA) atizaya vAtsalyanuM sUcana karyuM che. ahIM "sArA" zabda upalakSaNarUpa hovAthI vAraNA vagere paNa samajavuM. [331] sAraNA vagere na karavAmAM guruno zo doSa che te kahe chejh sIsAiM nikiMtai, koI saraNAgayANa jaMtUNaM / taha gacchamasAraMto, gurUvi sutte jao bhaNiyaM // 332 // jevI rIte koI zaraNe AvelA jIvonA mastakone kApe te rIte gacchanI sAraNA nahi karato guru paNa jANavo. kAraNa ke sUtramAM (nIce pramANe) kahyuM che' vizeSArtha- jevI rIte koi pApakarmI zaraNe AvelA paNa jIvonA mastakone chede, 1. gopani no e sthaLe siddha0 za0 a0 7 pAda-3 su.10thI prazasta arthamAM pa6 pratyaya lAgyo che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [talacora putranuM dRSTAMta-pa35 te ja rIte saMsArabhayathI zaraNe AvelA sAdhu-sAdhvI samudAyarUpa gacchanI sAraNA na karanAra guru paNa gacchanA jJAna-darzana-cAritra rUpa mastakone kApanAra jANavo. dravya mastakane kApavAmAM ekabhavanuM kSaNika ja duHkha thAya. guruvaDe kartavyomAM nahi pravartAvAyelA ane doSothI nivRtta na karAyelA ane ethI ja mArgathI bhraSTa banelA ziSyonA jJAnAdirUpa bhAvamastaka kapAye chate anaMtabhavomAM anahada duHkhonI prApti ja thAya. [33] zAstramAM zuM kahyuM che te kahe chejnnnniie anisiddho, nihao tilahArao pasaMgeNa / jaNaNIvi thaNaccheyaM, pattA anivArayaMtI u // 333 // iya anivAriyadosA, sIsA saMsArasAgaramuveti / / viNiyattapasaMgA puNa, kuNaMti saMsAravoccheyaM // 334 // mAtAvaDe niSedha na karAyela talanI corI karanAra (akAryanA) prasaMgathI haNAyo ane nahi rokatI mAtA paNa stanacchedane pAmI. e pramANe (guruvaDe) jemanA doSonuM nivAraNa karavAmAM AvyuM nathI evA ziSyo saMsAra sAgaramAM paDe che, ane (akAryanA) prasaMgathI nivRtta thayelA ziSyo saMsArano nAza kare che. vizeSArtha- ahIM bhAvArtha kaMIka kahevAya che talacora putranuM daSTAMta vasaMtapura nagaramAM eka vidhavA kulIna strI hatI. teno moTo thato putra bALapaNamAM snAna karIne bhInA zarIre gharamAMthI nIkaLyo. koIka vaNikanI dukAnanA daravAjA AgaLa athaDAyelo te talanA DhagalA upara paDyo. tenA bhInA zarIramAM ghaNA tala coMTI gayA. AvI ja sthitimAM te ghare gayo. tenI mAtAe tenA zarIra upara coMTelA badhA talane khaMkherIne laI lIdhA. (pachI talasAMkaLI banAvIne tene khAvA mATe ApI. tala sAMkaLImAM lubdha banelo te) bIjA divase cAhIne zarIrane bhInuM karIne te ja pramANe talanA DhagalA upara paDyo. mAtAe paNa tenA zarIra uparathI tala khaMkherIne laI lIdhA. A pramANe A prasaMga vRddhi pAmyo. chokaro dararoja A pramANe ja karavA lAgyo. bIjA bIjA vaNikonA dhAnyone mukha-muThThI AdithI coravA lAgyo. khuza thayelI mAtA tene rokatI nathI, eTaluM ja nahi, balka tenI te saghaLI pravRttimAM saMmati Ape che. moTo thato te moTI corIo paNa karavA lAgyo. yauvanane pAmelA tene ekavAra rAjapuruSoe koipaNa rIte corInA mAla sAthe pakaDI pADyo. pachI jyAre rAjapuruSo tene tamArI nAkhavA mATe) vadhasthAnamAM laI u. 11 bhA.2 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa36-gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sAraNAdi na dekhAya to zuM karavuM? jAya che tyAre teNe rAjapuruSone kahyuM: tame prasanna thaIne ekavAra mArI mAtA sAthe mAro meLApa karI Apo. rAjapuruSoe tenI mAgaNIno svIkAra karyo. mAtAne tenI pAse laI AvyA. mAtA jyAre najIka AvI tyAre teNe jaladI chUrIthI mAtAnA stanone chedI nAkhyA. hAhAravathI mukhara banelo saghaLo loka tene Ama karavAnuM kAraNa pUche che. te kahe che ke ATalA badhA anarthonuM kAraNa A mArI mAtA che. jo teNe mane bALapaNamAM nAnI corIothI aTakAvyo hota to huM A pramANe moTI corIomAM pravRtti na karata. lokonA manamAM A A pramANe ja che ema ThasI gayuM. e pramANe sadA ziSyonA-akAryanA prasaMgane nahi rokato guru paNa potAno ane ziSyono nAza kare che. [333-334] to je gacchamAM sAraNA vagere na dekhAya te gacchamAM mumukSue zuM karavuM joIe te kahe che- jahiM natthi sAraNa vAraNA va coyaNa paDicoyaNA va gacchaMmi / so a agaccho gaccho, saMjamakAmIhiM mottavvo // 335 // je gacchamAM sAraNA-vAraNA-coyaNA-paDicoyaNA nathI te gaccha (paramArthathI) gaccha nathI. saMyamanA arthIoe te gacchano tyAga karavo joie. vizeSArtha- sAraNA bhUlAyelA kAryane yAda karAvavuM. vAraNA=akAryamAM pravRtta ziSyane niSedha karavo=akAryathI rokavo. coyaNA=je kArya je rIte karavuM joie te kArya te rIte na karatAM bIjI rIte karatA ziSyane te kAryamAM samyak pravartAvavo, arthAt te kArya je rIte karavuM joIe te rIte karavAmAM pravartAvavo. paDicoyaNA=azubha kAryathI rokavA chatAM pharI pharI te ja pramANe pravRtti karatA ziSyane niSpharavacano kahIne (azubha kAryathI nivRtta thavAnI) preraNA karavI. - je gacchamAM A sAraNA vagere na hoya te gaccha gacchanuM kArya na karavAthI paramArthathI gaccha ja nathI. tethI saMyamanA abhilASIe te gacchano tyAga karavo, ane jyAM sAraNA vagere hoya te ja gacchano Azraya karavo. [335. A pramANe hovAthI zuM karavuM joie te kahe cheannbhiyogenn tamhA, abhiyogeNaM viNIya iyare ya / jacciyaraturaMgA iva, vAreyavvA akajesu // 336 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchanI upekSAmAM dIrghasaMsAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gacchanA pAlanamAM trIje bhave mokSa-537 tethI zreSTha ane duSTa azvonI jema vinItaziSyone abhiyoga vinA ane avinIta ziSyone abhiyogathI akAryothI rokavA. vizeSArtha- sAraNAdi nahi karanAra gurune ziSyo paNa choDI de che mATe gurue akAryamAM pravartatA ziSyone prayatnathI rokavA joie. temAM je ziSyo vinIta hoya temane jevI rIte zreSTha azvone lagAma calAvavI vagere sukomaLa upAyathI unmArgamAM gamana AdithI pAchA haTAvAya che, tevI rIte abhiyoga vinA=balAtkAra karyA vinA komalavacanothI ja akAryathI rokavA. je ziSyo avinIta hoya temane jevI rIte duSTa azvone cAbuka mAravI vagere kaThora upAyathI ja sArI pravRtti karAvAya che tevI rIte abhiyogathI paNa=niSThura vacanAdirUpa balAtkArathI paNa sArI pravRtti karAvavI. (AvazyakasUtra sAmAcArInA varNanamAM gAthA 678-679mAM) kahyuM che ke-jevI rIte bahalI dezanA zreSTha azvo svayameva lagAma grahaNa kare che, ane magAdi dezomAM thayelA azvo balAtkArathI lagAma grahaNa kare che, tevI rIte puruSonA prakAramAM paNa jANavuM. atyaMta vinIta ziSyamAM bahalI dezanA zreSTha azvanI jema abhiyoga nathI. vinayarahita ziSyamAM magadhAdi dezanA azvanI jema abhiyoga che. [336] sArAdi na karavAthI gacchanI upekSA karatA gurune zo doSa thAya? sAraNAdi karavA vaDe gacchanuM samyak pAlana karatA gurune zo lAbha thAya? evI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che-- gacchaM tu uvehaMto, kuvvai dIhaM bhavaM vihIe u / pAlato puNa sijjhai, taiyabhave bhagavaI siddhaM // 337 // gacchanI upekSA karato guru dIrghasaMsArane kare che, ane vidhithI gacchanuM pAlana karato guru trIjA bhavamAM siddha thAya che. A viSaya bhagavatIsUtramAM prasiddha che. vizeSArtha-- A vigata bhagavatIsUtramAM prasiddha che. kahyuM che ke-"he bhagavaMta! kaMTALyA vinA gaNano saMgraha ane upagraha karanAra AcArya ane upAdhyAya keTalA bhavo karIne siddha thAya che, yAvat sarvaduHkhono aMta kare che? he gautama! koi AcArya ane upAdhyAya te ja bhavamAM siddha thAya che, yAvat sarva duHkhono aMta kare che. paNa trIjAbhavane oLaMgatA nathI, arthAt trIjAbhavamAM avazya siddha thAya che, yAvat sarvaduHkhono aMta kare che.' 1. anna nAtA: prajAvavana:| 2. vividham-ane dhA nIta:-prApita: vinayo yena saH / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538-suziSyo kevA hoya?] upadezamAlA (puSpamAlA) [suziSyo kulavadhU jevA hoya (saMgraha eTale dharmopadeza vagerethI ziSyo banAvavA. upagraha eTale ziSyone saMyamamAM upakArI vastra-pAtra vagere meLavI ApavuM. yAvat zabdathI siddhRti, vuAMti, muddhaMti, parinibAyaMti, savvavuvALamaMta Rti e krama samajavo.) [37] guruguNa nAmanA dvAranuM samarthana karyuM. have guNadvArA ziSyanA nirUpaNa mATe kahe che- gurucittaviU dakkhA, uvasaMtA amuiNo kulavahu vva / viNayarayA ya kulINA, huMti susIsA guruyaNassa // 338 // gurujananA suziSyo gurucittanA jANakAra, kuzaLa, upazAnta, kulavadhUnI jema gurune nahi mUkanArA, vinayamAM tatpara ane kulIna hoya che. vizeSArtha- jevI rIte potAno pati Akroza kare ane mAre to paNa kulavadhU koipaNa rIte svapatine mUkatI nathI. tema suziSyo paNa gurune koipaNa rIte mUkatA nathI. [338] suziSya bIjuM paNa zuM kare te kahe che AgAriMgiyakusalaM, jai seyaM vAyasaM vae pujjA / tahavi ya siM navi kUDe, virahammi ya kAraNaM pucche // 339 // AkAra-iMgitamAM kuzala ziSyane guruo kAgaDo dhoLo che ema kahe to paNa te ziSya guruone khoTA na TharAve, paNa ekAMtamAM kAraNa pUche. vizeSArtha AkAra eTale sthUlabuddhithI jANI zakAya tevI ane prasthAna Adi bhAvonI sUcaka ceSTA. jema ke dizAonuM nirIkSaNa karavuM vagere. (guru dizAonuM nirIkSaNa kare ethI kuzaLa ziSya jANI le ke hamaNAM gurune prasthAna karavAnI=javAnI icchA che.) kahyuM che ke-'dizAonuM nirIkSaNa karavuM, bagAsAM khAvAM, kAmaLIne saMkelavI, Asanane DhIluM karavuM A prasthAnanAM lakSaNo che." iMgita eTale sUkSmabuddhithI jANI zakAya tevI ane pravRttinivRttinI sUcaka ceSTA. jema ke- kaMika bhavAM pharakavuM, mastaka hAlavuM vagere. AkAra-iMgitamAM kuzala ziSyane jo koipaNa rIte vinayanI parIkSA Adi nimitte guruo 'sapheda kAgaDAne jo' ityAdi kahe to paNa suziSya guruonA te vacanane "he AcArya! zuM tame AMkhothI jotA nathI ke jethI kALA paNa kAgaDAne dhoLo kaho cho'' ityAdi rIte khoTo na TharAve, kiMtu ekAMta prApta thatAM vinayapUrvaka kAgaDAne dhoLo kema kahyo ema kAraNa pUche. [339] Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gaMgA nadI kai dizAmAM vahe che?-539 dRSTAMtapUrvaka suziSyapaNAnA upadezane kahe che-- nivapucchieNa guruNA, bhaNio gaMgA kaomuhI vahai ? / saMpAiyavaM sIso, jaha taha savvattha kAyavvaM // 340 // rAjAthI pUchAyelA gurue ziSyane gaMgA kai dizA tarapha vahe che ema pUchyuM. tyAre ziSya jevI rIte samyag vinayapUrvaka te kArya karyuM tevI rIte badhAM kAryomAM ziSya karavuM joie. vizeSArtha A pramANe akSarArtha che. bhAvArtha to kahevAya che--- vinIta ziSyanuM dRSTAMta ahIM koi rAjAno ane AcAryano vArtAlApa thayo. temAM rAjAe kahyuMH rAjaputro vinIta hoya che. AcArye kahyuMH sAdhuo vinIta hoya che. pachI baMnenI parIkSA karavA mATe pahelAM rAjaputrane gaMgA nadI kai dizA tarapha vahe che e jovA mATe mokalyo. rAjaputre pahelAM ja kahI dIdhuM ke AmAM zuM jovAnuM che? gaMgA pUrvadizA tarapha vahe che ema ahIM suprasiddha ja che. pachI ghaNA kaSTathI koipaNa rIte tene gaMgA kai tarapha vahe che e jovA mATe mokalyo. teNe vaccethI ja AvIne kahyuM: tyAM jaine joine huM Avyo chuM ke mAruM vacana barobara che. gaMgAnadI pUrvadizA tarapha ja vahe che. pachI gurue sAdhune mokalyo. teNe pahelAM ja vicAryuM ke, gaMgAnadI pUrvadizA tarapha vahe che ema guruo paNa jANe ja che. paNa ahIM koika kAraNa hovuM joie. Ama vicArIne te jANato hovA chatAM jovA mATe gaMgAnadIe gayo. jAte ane bIjAothI vizeSa rIte nirNaya karIne guruone kahyuM ke- mArA vaDe A jaNAyuM che ke gaMgAnadI pUrvadizA tarapha vahe che. tattva to pUjyo jANe che. baMnenI A ceSTA guptacara puruSoe rAjAne jaNAvI. rAjAe svIkAryuM ke sAdhuono vinaya sarvottama hoya che. ane rAjA pratibodha pAmyo. tethI bIjA paNa mumukSue badhAya kAryomAM saghaLuM te ja pramANe vinayapUrvaka karavuM joie. [340] suziSya kevo hoya che te kahyuM. suziSya 'vyatirekakathana karye chate ja samyag nizcita karI zakAya che. AthI graMthakAra (vyatirekathI) kahe cheniygunngaarvmtto, thaddho viNayaM na kuvvai gurUNaM / tuccho avannavAI, gurupaDiNIyo na so sIso // 341 // 1. vyatireka eTale abhAva. ahIM vyatireka kathana eTale guNonA abhAvanuM kathana. kuziSyamAM guNono abhAva hoya, arthAt doSo hoya. suziSyamAM doSo na hoya. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540- gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurukulavAsa sevAthI guNo necchai ya sAraNAI, sArijaMto ya kuppai sa pAvo / uvaesapi na arihai, dUre sIsattaNaM tassa // 342 // je svaguNonA abhimAnathI chakelo ane abhimAnI hoya, guruono vinaya nA kare, tuccha avarNavAdI ane guruno zatru hoya, te ziSya nathI. je sAraNAdine icche nahi, sAraNAdine karAto gusse thAya, pApI evA tenuM ziSyapaNuM to dUra rahyuM, kiMtu te upadeza ApavAne paNa yogya nathI. [341-342] to pachI guru pratye pratikUla vartanAra ziSyanuM zuM karavuM joie te kahe chechNdenn gao chaMdeNa, Agao ciTThio ya chaMdeNa / chandaM avaTTamANo, sIso chaMdeNa muttavvo // 343 // svecchAthI gayo, svecchAthI Avyo, svecchAthI rahyo, gurunI icchA pramANe nA vartatA ziSyane gurue svecchAthI choDI devo joie. vizeSArtha- ziSya gurune pUchyA vinA ja svecchAthI potAne ISTa koI kAma mATe . gayo, potAnI icchAthI ja pAcho Avyo, potAnI icchAthI ja upAzrayamAM ja rahyo. AnA upalakSaNathI bIjI paNa kriyAo potAnI icchAthI ja kare che. A pramANe gurunI icchA pramANe na vartatA ziSyane guruoe potAnI icchAthI ja choDI devo joie, arthAt potAnA grupamAMthI ke samudAyamAMthI bahAra kADhI nAkhavo joIe. kAraNa ke tene rAkhavAthI jema saDeluM eka pAMdaDuM bIjAM pAMdaDAMone bagADe tema saghaLoya gaccha vinAza ja pAme. [343] ziSyadvAra pUrNa karyuM. have gurukulavAsasevAnuNa dvArane kahe chenaannss hoi bhAgI, thirayarao daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe, gurukulavAsaM na muMcaMti // 344 // * gurukulamAM rahenAra sAdhu dararoja vAcanAdi thavAthI zrutajJAnanuM bhAjana bane che. zrutajJAnane pAme che, svadarzana-paradarzananuM svarUpa sAMbhaLavAthI zraddhAmAM atizaya sthira bane che. vAraMvAra sAraNAdi thavAthI cAritramAM sthira rahe che. AthI jAvajIva gurukulavAsano tyAga na karanArA sAdhuo dhanya che=dharmarUpa dhanane meLave che. [344] gurukulamAM rahenArAone kaThora preraNAvAkyo sAMbhaLIne dusaha duHkha utpanna thAya che, to pachI gurukulavAsanI prazaMsA kema karavAmAM Ave che te kahe che- 1. A gAthAno artha vize.A.bA.3459 AdinA AdhAre lakhyo che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa levAmAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [paMthaka sAdhunuM dRSTAMta-541 paDhamaM ciya guruvayaNaM, mummurajalaNu vva dahai bhaNNantaM / pariNAme puNa taM ciya, muNAladalasIyalaM hoi // 345 // kahevAtuM guruvacana pahelAM ja chANAnA agninI jema ja bALe che, paNa pariNAme te ja vacana kamalanA parNanI jema zItale thAya che. [345] puNyavaMtothI sevAto gurukulavAsa kevala AtmopakAra mATe ja thato nathI, kiMtu mahAna paropakArane paNa sAdhe che e viSayane kahe che taha sevaMti sauNNA, gurukulavAsaM jahA gurUNaMpi / nitthArakAraNaM ciyaM, paMthagasAhu vva jAyaMti // 346 // puNyavaMta ziSyo gurukulavAsane tevI rIte seve che ke jethI paMthaka sAdhunI jema guruonA paNa vistAranuM kAraNa thAya che. vizeSArtha- gAthAno artha pragaTa che. kathAnaka kahevAya che- paMthaka sAdhunuM dRSTAMta bharatakSetramAM navayojana pahoLI, bArayojana lAMbI, ane suvarNaratnamaya dvArikA nAmanI nagarI prasiddha hatI. te nagarInA izAna khUNAmAM manohara raivataka parvata hato. te parvatanI najIkamAM lokonA manane haranAruM naMdanavana nAmanuM udyAna hatuM. devothI karAyelA suvarNakamaLo vaDe jANe baMdhupramodathI hoya tema bhamarAnA samUhanA guMjAravanA bahAnAthI jemanA caraNakamaLo prApta karIne stuti karAyA evA zrI nemijina kevalajJAnathI yukta hovA chatAM nirmalacAritraguNathI atizaya pUrNa hatA. kAmavirahanA pati hovA chatAM kiraNonA prakAzano kSaya karanArA hatA. saMgarahita evA zrI neminina naMdanavana udyAnamAM jANe traNa gaDhanA 1. dhanyasyopari nipatatyahitasamAcaraNadharmanirvApI / guruvadanamalayanisRto vacanasarasacandanasparzaH 70 // (prazamarati) sUryanA dhomadhakhatA tApanA ukaLATane dUra karanAra zreSTha caMdanano rasa to hajI sulabha che. paNa zAstraviruddha AcaraNArUpa tApane dUra karanAra gurumukharUpa malaya parvatamAMthI nIkaLelA vacanarUpa caMdanarasano zItala sparzAnubhava to ko'ka mahAbhAgyazALIne ja thAya che. 2. suvarNakamaLo ane caraNakamaLo e baMne kamaLa hovAthI baMdhu che, ane ethI jANe suvarNakamaLone baMdhunA milanathI harSa thayo hoya tema caraNakamaLonI stuti kare che evI ahIM kalpanA che. 3. ahIM carthaka prayoga che. te A pramANe- kevalajJAna zabdamAM rahelA kevala zabdano phakta artha che. phakta jJAna hovA chatAM, arthAt jJAna sivAya kazuM na hovA chatAM, nirmala cAritraguNathI atizayapUrNa hatA. 4. kAmadevane ratipati kahevAmAM Ave che. te atyaMta rUpavAna che. neminina ratipati na hatA, kiMtu rativirahanA. pati hatA. arthAta temanAmAM kAmano abhAva hato. nemijina rati virahanA pati hovA chatAM zarIra eTaluM badhuM dedIpyamAna hatuM ke jethI suryakiraNonA prakAzano kSaya karanArA (=prakAzane atyaMta jhAMkho pADatA) hatA. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542-gurukulavAsa sevAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [paMthaka sAdhunuM dRSTAMta bahAnAthI sevA mATe AvelA traNa bhuvana hoya tema devoe racelA samavasaraNamAM dharmane kahe che. te nagarImAM thAvacca nAmanI dhanADhya strI rahe che. eno sArthavAha pati paralokane pAmyo hato, ane teno eka putra thAvastrAputra evA nAmathI vikhyAta thayo hato. te vaibhavanI saMkhyA paNa jANato na hato, arthAt agaNita vaibhava hato. krame karIne e zreSTharUpavatI ane zreSThayauvanavALI batrIza kanyAone paraNe che. pachI te uttamadevanI jema bhogone bhogave che. have te vakhate neminAthanI pAse dharma sAMbhaLIne saMvegane pAmelo thAvastrAputra ghaNA AgrahathI mAtAnI pAse dIkSA levAnI anumati meLave che. pachI thAvacca mAtA kRSNa vAsudevanI pAse jaIne saghaLIya vigata kahe che ane putranI dIkSAnA varaghoDA mATe chatra ane muguTa vagerenI mAgaNI kare che. have Azcarya pAmIne zrIkRSNe kahyuM: jo tamAro putra dIkSA leze to tame nizciMta raho. teno dIkSA mahotsava huM karIza. A pramANe kahIne svasainyathI parivarelA zrIkRSNa tenA ghare gayA. parIkSA mATe kRSNa thAvAputrane kahyuM: tuM dIkSA na le. mArI bAhu chAyAmAM ( mArA Azraye) nizciMta rahe. tAruM pratikUla badhuMya huM dUra karIza. pachI thAvastrAputre kRSNane kahyuM: jo tame mAruM pratikULa dUra karo to huM cokkasa dIkSA na lauM. pachI kRSNe kahyuM: tAre je ahIM pratikUla hoya tene tuM kahe. thAvastrAputre kahyuM: mRtyu ane jarAnA bhayathI duHkhI banelA mAruM rakSaNa karo. tethI hasIne kRSNa tene kahyuM: he vatsa! jagatamAM mRtyu-jarAnA bhayathI rakSA karavAmAM Indra paNa asamartha che, to pachI huM asamartha chuM emAM zI navAi? karmakSayane choDIne bIjo koI mRtyu ane jarA e bene rokavA mATe samartha nathI. thAvaccaputre kahyuM: jo ema che to huM karmakSaya paNa karavA mATe samudyata ja chuM, to pachI tame kema anujJA ApatA nathI? thAvaccApatranA ityAdi vacanathI tenA nizcayane jANIne ane tenI ghaNI prazaMsA karIne kRSNa tene dIkSAnI anumati ApI. pachI kRSNa nagaramAM ghoSaNA karAve che ke, hamaNAM enI sAthe bIjo paNa je dIkSA leze teno paNa dIkSAmahotsava huM karIza, tathA pachI tenA mAtA-pitA vagerenA nirvAha mATe je kaMI jarUra paDaze te huM ApIza. tethI thAvastrAputranA anurAgathI bIjA paNa moTA rAjAo, koTavAla ane sArthavAha vagere ekahajAra puruSo dIkSA levAnI bhAvanAvALA thayA. tethI atyaMta khuza thayelA kRSNa atimahAna ADabarathI e badhAno varaghoDo kADhyo. atyaMta harSa pAmelA thAvaccaputre hajAra puruSonI sAthe zrI nemijina pAse jaine dIkSAno svIkAra karyo. thAvastrAputra munie thoDA ja kALamAM caudapUrve bhaNI lIdhA. AthI zrI nemijinezvare te hajAra zramaNo temane ziSya tarIke ApIne svataMtra vihAra karavAnI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa sevAmAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [paMthaka sAdhunuM dRSTAMta-543 anujJA ApI. pRthvI upara vihAra karatA thAvAputra muninAtha zailaka nagaramAM AvyA. tyAM paMthaka vagere pAMcaso maMtrI sahita zailakarAjAne pratibodha pamADIne zrAvaka karyo. (5) pachI te sogaMdhikA nagarImAM gayA. tyAM pAMca yama ane pAMca niyamathI daza prakAranA ane dAna-zaucathI parizuddha evA dharmanI prarUpaNA karato zukanAmano parivrAjaka hato. te lokamAM prasiddha hato. zramaNagaNanA nAtha zrI thAvastrApune parivrAjakomAM uttama te zukane tenA ekahajAra ziSyonI sAthe lAkho yuktiothI pratibodha pamADIne dIkSA ApI. pachI zukamunie cauda pUrve kramazaH bhaNI lIdhA. pachI thAvagsAputra tene paNa tenA ja hajAra ziSyone ziSya tarIke Ape che. have te pRthvItala upara svataMtra vihAra kare che. hajAra zramaNothI parivarelA zrI thAvastrAputra zrI zatruMjaya parvata upara jaIne anazana karIne muktine pAmyA. muniomAM uttama zukamuni zailakapuramAM paMthaka vagere pAMcaso maMtrI sahita zailakarAjAne pratibodhIne dIkSA ApI. te zukamuninI pAse agiyAra aMgone bhaNe che. pachI zukamunie temane paMthaka vagere potAnA pAMcaso ziSyo ApyA. pachI zukamuni paNa zrI zatruMjaya parvata upara jaIne muktine pAmyA. have koivAra aMta-prAMta ane sukhI bhikSAvRttithI zailaka(sUri)nA zarIramAM ghaNA rogo thayA. pachI te vihAra karatAM karatAM zailakapuramAM AvyA. tyAM temano maMDukanAmano putra rAjyane pALe che. vaMdana mATe AvelA teNe zailakamuninAthane rogathI gherAyelA joine kahyuM: he bhagavaMta! tamArI nirdoSa sarva AhAra-auSadhavaDe zuddha cikitsAne huM karAvuM. AthI Apa prasanna thaIne mArI azvazAlAmAM padhAro. AthI zailaka muninAthe tyAM gayA. nidrAkAraka auSadhimizrita jalapAna pUrvaka rAjavaidyo temanI cikitsA karavA lAgyA. nidrAkAraka auSadhimizrita jalapAnathI temane Arogya prApta thayuM. paraMtu tevA jalapAnamAM gRddha banelA te tevA jalapAnathI viramatA nathI. have ziSyoe temanA caraNomAM paDIne vinayabharI vANIthI kahyuM. amArA puNyathI ApanuM zarIra nirogI thaI gayuM. tethI te svAmI! kRpA karIne Apa anya sthaLe vihAra karo. kAraNa ke niSkAraNa A pramANe ekasthaLe rahevuM sAdhuo mATe ayogya che. ityAdi kahevA chatAM AhAra ane nidrAkAraka auSadha vagere vastuomAM Asakta banelA te koipaNa rIte vihAra karavAne icchatA nathI. tethI maMDuka rAjAe vinayapUrNa komalavANIthI temane kahyuM Apa pUjyazrIe rogacikitsAnI mArI vinaMtino svIkAra karIne mArA upara samyam anugraha karyo. koIka puNyodayathI amArI mahenata saphala thai. tethI hamaNAM vihAra karIne pharI paNa ApanA caraNonA 1. aMta eTale nIrasa prAMta eTale gRhasthonA bhojana karyA pachI vadhela. 2. AtaMka eTale duHsAdhya roga, athavA zIdhra prANaghAtaka roga. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544-gurukulavAsa levAmAM] upadezamalA (puSpamAlA) piMthaka sAdhunuM darzata darzana Apazo. he nAtha! Apa dhanya cho ke jemaNe nirmala cAritra prApta karyuM che. AraMbharUpa samudramAM paDelA amAro janma anarthaphalavALo che. ityAdi rAjAe paNa vAraMvAra kahyuM. Ama chatAM nidrAkAraka auSadhi AdimAM Asakta te udyata vihArano jyAre svIkAra karatA nathI, tyAre gurune pUchIne eka paMthaka sAdhune mUkIne bIjA sAdhuoe dezamAM bIjA sthaLe vihAra karyo. have zailaka paNa svecchAe snigdha-madhura-AhAranuM bhojana kare che. nidrAkAraka auSadhimizrita pANI ghaNuM pIe che. sarvathA pramAdI rahe che. to paNa paMthaka sAdhu vinayanI pravRttine akhaMDapaNe Acare che. mastake aMjali karIne rAta-divasa AjJAnuM ullaMghana karatA nathI. have kArtika comAsInA divase comAsI pratikramaNamAM kSamApanA karavA mATe vinayathI namelo paMthaka suziSya bharaUMghamAM paDelA zailakanA caraNone mastakathI sparza che. tethI zailakamuni asatyavacanone bolatA uThyA. (50) re re mahApApI! he kSudrA! he duSTa! mArI nidrAno nAza kema kare che? nidrAkAraka auSadhimizrita jalapAnathI nazAmAM paDelA zailakamuni A pramANe anucita vacanone bole che. tethI bhaya pAmelA paMthakamuni mastake aMjali karIne kahe che ke, he mahAnubhAva! meM paMthakamunie kArtika comAsInA pratikramaNamAM kSamApanA karavA mATe tamArA caraNono sparza karyo che. tethI prasanna thaIne mArA A eka aparAdhanI kSamA karo. A uttama ziSya vinayathI A pramANe pharI pharI bolI rahyo hato tyAre zailakanA paNa azubhakarmo jaladI nAza pAmyA. AthI e vicAre che ke, aho! AnA suziSyapaNAne jo. huM pArthasthapaNAne, avasagnapaNAne ane kuzIlapaNAne pAmyo chuM, tathA nidrAkAraka auSadhimizrita pANI ghaNuM pIne A pramANe anucita vacanone bolI rahyo chuM, chatAM hajI paNa A pramANe parama vinayathI mArI sevA kare che. athavA "jemane jinavacana pariNamyuM che, jeo sukulamAM utpanna thayA che, jeo zuddha svabhAvavALA che, jeo sthira ane gaMbhIra che, tevA puruSonI aMta sudhI AvI ja maryAdA hoya che. tathA jemanI halakI gati thavAnI hoya tevA nIca puruSomAM sAdhananA (=nimittanA) bhedathI ghaNA vikAro thAya che. sArI rIte, rahelA nirmala AkAzatalamAM bahu vikAro thatA nathI." jyAM mArI A ceSTA? ane kyAM Ano Avo vinaya? zuddha puruSa viSavALA paNa pANIne niHzaMkapaNe viSarahita jANe che. tethI mArA duzcaritro ane dhIra AnA sucaritro e baMne ya hada vinAnA che ane lokane vismaya pamADanArAM che. te A pramANe- meM rAjya choDavuM, bhogone mUkI dIdhA, saMgano tyAga karyo, ane uttamapuruSothI anusarAyelA mokSanagaranA mArgane prApta karyo che. to pachI meM bIjAone paNa anucita evuM A kema zarU karyuM? meM AvuM zarU karyuM to Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) gurukulavAsa tyAgamAM doSo-545 paNa jenuM mukha jovA lAyaka nathI evA pApI mAro Avo vinaya hajI paNa A mahAtmA paNa kevI rIte kare? (chatAM kare che.) athavA lokamAM adhama ane uttamasthiti hada vinAnI hoya che. vaLI bIjuM je dravya A loka ane paralokathI viruddha hoya ane AsaktinuM mahAkAraNa hoya te dravyano amArA zAstramAM glAnanA kAryamAM paNa niSedha che. A paNa mUDha hRdayavALA koipaNa rIte pahelAM vicAryuM nahi. chatAM paNa hajIpaNa niSkAraNabaMdhu evA A ziSyathI huM dhanya chuM. kAraNa ke hajIpaNa teNe mane mUkyo nathI. tethI kaMipaNa mAruM zubha paNa che, arthAt mAro zubhodaya paNa varte che. anyathA AnAthI rahita huM mahAnarakamAM paData. ityAdi vicArIne temaNe paMthakamunine A pramANe kahyuM: he vatsa! tane mUkIne vizvamAM bIjA konuM suziSyapaNuM che. he dhI2! AvI paNa avasthAne pAmelA mane teM mUkyo nahi, ane hAthanuM AlaMbana ApIne bhavarUpa aMdhArA kUvAmAMthI mAro uddhAra karyo. athavA tuM mAro ziSya nathI, kiMtu dharmanuM dAna karavAthI guru ja che. he dhI2! sva-52ne tAranArA tArA caritrone namaskAra ho! A pramANe paMthakamuninI prazaMsA karIne, pATalo vagere pAchA ApIne, rAjAne kahIne udyata vihArano svIkAra karyo. gurudevazrIe udyata vihArano svIkAra karyo che ema jANIne pAMcaso ziSyo paNa bhegA thai gayA. pachI harSa pAmelA uttama zailakamunie tyAM AlocanA-pratikramaNa karIne ghaNA kALa sudhI ugratapa karyo. pachI (aMtasamaye) saghaLA ziSyonI sAthe zatruMjaya girirAja upara jaine (be mAsanuM anazana karIne) nitya ane sarvazreSTha mokSane pAmyA. A pramANe gurukulavAsanuM sevana karatA keTalAka uttama svabhAvavALA puruSo potAne ane bIjAne bhavaduHkhathI choDAve che. [346] A pramANe paMthakasAdhunuM kathAnaka pUrNa thayuM. kevaLa paMthakamunie ja nahi, kiMtu zrIgautamasvAmI vageree paNa gurukulavAsanuM ja sevana karyuM hatuM ema kahe che- sirigoyamAiNo gaNaharAvi nIsesaaisayasamaggA / tabbhavasiddhIyAvi hu, gurukulavAsaM ciya pavannA // 347 // saghaLA atizayathI saMpUrNa ane te ja bhavamAM mokSe janArA hovA chatAM zrI gautamasvAmI vagere gaNadharoe paNa gurukulavAsanuM sevana karyuM hatuM. [347] gurukulavAsanA tyAgamAM zo doSa che evI AzaMkA karIne chellA dvAranuM pratipAdana karavA mATe kahe che- Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546-gurukulavAsa tyAgamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [gurukulavAsa tyAgamAM doSo ujjhiagurukulavAso, ekko sevai akajamavisaMko / tA kUlavAlao iva bhaTThavao bhamai bhavagahaNe // 348 // gurukulavAsano tyAga karanAra sAdhu ekalo thaine niHzaMkapaNe akAryane seve che. tethI kUlavAlaka muninI jema vratothI bhaSTa thaIne bhavarUpa gahanavanamAM bhame che. vizeSArtha- gurukulavAsano tyAga karyo chate anyanI zaMkAthI rahita banelo ekalo sAdhu jenAthI sarvavratono nAza thAya tevuM akArya kare che ane maraNAMta paNa vinAzane pAme che, arthAt evI Apatti Ave che ke jethI tenuM maraNa thAya. kahyuM che ke- "jema sAgaramAM sAgaranA kSobhane sahana nahi karanArA sukhAbhilASI masyo samudramAMthI bahAra nIkaLI jAya che, ane nIkaLatAM ja marI jAya che. te rIte gaccharUpa samudramAM sAraNAdirUpa taraMgothI gherAyelA sukhAbhilASI masyo jevA sAdhuo gaccharUpa samudramAMthI nIkaLI jAya che, ane vinAza pAme che saMyamathI bhraSTa thAya che." (o. ni.gA.117-118) "ekalA bhikSA janArane strI, zvAna, zatru, bhikSAvizuddhi ane mahAvrata saMbaMdhI doSo lAge che. mATe bIjAnI sAthe bhikSAe javuM joIe." (paMcAzaka 11-31) prazna- ekalAne sarvamahAvratono nAza kevI rIte saMbhave ? uttara- ekI sAthe traNa gharomAMthI bhikSA vahorAvavA Ave tyAre be sAdhuo sukhapUrvaka ja bhikSAnI zuddhi karI zake che= doSa lAge che ke nahi te joI zake che. ekalo te karavA mATe samartha na bane. AthI te bhikSAne levAmAM temaNe karelA jIvavinAzanI anujJAthI sAdhu jIvavadhamAM pravarte che. ekalo maMtravAda vagere niHzaMkapaNe kare. temAM bIjA mRSAvAdadgatano nAza thAya. gharomAM gRhasthonI (sonAnI) sAMkaLI ane vIMTI vagere chUTuM chUTuM paDyuM hoya, hamaNAM koI che nahi ema joine ekalo sAdhu tene paNa le. corI thavAthI trIjAvratano nAza thAya. vidhavA, jeno pati paradeza gayo che tevI strI, je strIne bahAra javA na de=ghara AdimAM ja rAkhe tevI strI, A traNa prakAranI strIomAMthI koI strI sAdhune gharamAM ekalo Avelo joine bAraNuM baMdha karI de, ane viSayasevananI mAgaNI kare. A vakhate jo sAdhu viSayasevana kare to tenA cothA vratano bhaMga thAya ane zAsananI hIlanA thAya. aneSaNIya(=doSita) AhAra levAmAM mUrchA vagere thavAno saMbhava che. AthI pAMcamA vratano nAza thAya. bhikSAcaryA mATe gayelAne A vratanAza kahyo. A upalakSaNa che. kAraNa ke ekalAne upAzraya vageremAM paNa vratanAza saMbhave che. tathA gItArthanI nizrAthI rahita ghaNA paNa agItArtha sAdhuo ekalA ja che. kahyuM che ke-"jinezvaroe eka gItArtha vihAra ane bIjo gItArthanizrita vihAra ema be vihAra kahyA che. A bethI trIjA vihAranI anujJA ApI nathI." Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa tyAgamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [phUlavAlakanuM dRSTAMta-547 [gItArtha nizrita eTale gItArthanI nizrAvALo. trIjo vihAra eTale eka ke aneka agItArthono svataMtra vihAra. jinakalpika vagereno vihAra gItArtha vihAra che. AcAryanI ke upAdhyAyanI nizrAmAM rahelA gacchavAsI sAdhuono vihAra gItArthanizrita vihAra che. agItArthono svachaMdapaNe vihAra trIjo vihAra che.] ahIM vistArathI saryuM. jo ukta nItithI ekalo akAryane seve to tenAthI zuM thAya te (gAthAnA uttarArdhamAM) kahe che- tethI phUlavAlaka muninI jema vratothI bhraSTa thaIne bhavarUpa gahanavanamAM bhame che. kUlavAlakanuM vRttAMta kahevAmAM Ave che kUlavAlakanuM dRSTAMta koIka AcAryane kalpavRkSamAM viSakaMTakanI jema sadA pratikUla koIka ziSya kyAMkathI AvIne maLyo. have te AcArya siddhazilAne vaMdana karavA mATe koika parvata upara te ja kSudra ziSyanI sAthe caDIne nIce utare che. have zudraziSya zilAne dhakko mArIne temanI pAchaLa gabaDAvI. (avAja sAMbhaLIne cetI javAthI) sUrie jaladI paga pahoLA karI dIdhA. (AthI zilA temanA pagonI vaccethI pasAra thaI gaI.) AthI zilA temane koipaNa rIte lAgI nahi. pachI sUrie kahyuM: he ziSya! teM niSkAraNa A kema karyuM? athavA tuM AvuM karavAnA kAraNe ja strIjanathI vratanAzane pAmIza. tethI mithyAAgrahavALA kSudraziSya vicAryuM ke, mAre tyAM javuM joie ke jyAM strIo dRSTithI paNa na dekhAya. tethI A AcArya jAte ja asatyavAdI thaze. A pramANe vicArIne te koika mahAjaMgalamAM gayo. tyAM nadInA kinAre ghora ajJAna tapane Acarato ane AtApanA leto rahe che. vaNika AdinA sArthomAM bhikSAne le che. gAma-nagara AdimAM kyAreya praveza karato nathI. pUrathI bharelI te nadIno kinAro tenA prabhAvathI anya tarapha vahevA lAgyo. tethI lokamAM te "phUlavAlaka evA nAmathI prasiddha thayo. A tarapha kUNikarAjAne tenI patnI padmAvatIe asat AgrahathI kahyuM: tamArA bhAIo halla-vihalla pAsethI hAra, (divya) kuMDala ane hastiratna secanaka A traNa 1. te AcArya tIrthayAtrA karavA mATe te ziSyanI sAthe ujjayaMta parvata upara gayA. tyAM kuziSyane yAtrA mATe AvelI strIo viSe caMcaLa locanavALo joine AcAryuM netronI caMcaLatA karavAno niSedha karyo. krodhe bharAyelA teNe gurune mArI nAkhavA zilA gabaDAvI. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548- gurukulavAsa tyAgamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [phUlavAlakanuM dRSTAMta vastuone lai lo. kreNike kahyuM: jo uttama bALako koipaNa rIte ATalAthI saMtuSTa rahetA hoya to A vastuo zuM kAma mAgavI? to paNa padmAvatI svAgrahane mUkatI nathI. tethI kUNike halla-vihallanI AgaLa A traNa vastunI mAgaNI karAvI. ghaNuM kahevA chatAM hallavihalla e vastuone ApatA nathI. temaNe bhAInI patnIno saghaLo asad Agraha jANyo. loka je nItivacanane bole che te nItivacanane temaNe vicAryuM. te A pramANe nadIo samudrajalAnta che, baMdhudAyo strImedAnta che, guptavAta pizunajanAnta che, ane kuLo duSkRtrAnta che. ahIM tAtparya e che ke, nadIonuM astitva samudranA jalamAM na bhaLe tyAM sudhI hoya che. samudranA jalamAM bhaLelI nadIono aMta AvI jAya che. baMdhuonA hRdayamAM paraspara prema tyAM sudhI ja rahe che ke jyAM sudhI strI bheda karatI nathI. strIe karelA bhedathI baMdhuonA hRdayono aMta AvI jAya che, arthAt hRdayo bhedAI jAya che=parasparano prema jato rahe che. koipaNa vAtanI guptatA tyAM sudhI ja Take che ke jyAM sudhI e vAta pizuna (=cADIcugalI karanAra) lokanI pAse jatI nathI. gupta vAta pizuna pAse jAya tyAre tenI guptatAno aMta AvI jAya che. kULanI kulInatA tyAM sudhI ja Take che, jyAM sudhI duSTaputra utpanna na thAya. duSTaputranI utpatti thatAM kulanI kulInatAno aMta Ave che. te A pramANe nItivacanane vicAryA pachI te baMne paNa ratnone laIne tyAMthI bhAgI gayA ane vaizAlInagarImAM potAnA nAnA ceTakamahArAjAnA ghera gayA. pachI A prasaMge ceTakarAjAnI sAthe kUNikanuM mahAzilAkaMTaka nAmanuM yuddha thayuM. temAM corAsI lAkha loko marI gayA. pachI e baMnenuM bIjuM rathamusala nAmanuM yuddha thayuM. temAM chaaelAkha loko marI gayA. pachI ceTakarAjA adhika sattAvALo hovA chatAM vaizAlI nagarImAM pesI gayo. badhIya tarapha nagarIne baMdha karIne lAMbA kALa sudhI temAM rahyo. munisuvratajinanA stUpanA prabhAvathI nagarIne kUNika laI zakato nathI. ghaNo kALa thaI jatAM kRNikarAjA khinna banyo. tethI tene anukULa koIka devIe AkAzamAM rahIne tene A kahyuM: jo phUlavAlaka muni mAgadhikA vezyAnI sAthe saMga kare ane vezyA tene ahIM lAve to kUNika vaizAlI nagarIne leze. A sAMbhaLIne koNikarAjAe kUlavAlaka muninI tapAsa karAvI. tenI jANa thatAM koNike mAgadhikA vezyAne bolAvIne kahyuM: kUlavAlaka muninI pAse jaIne tene vaza karIne laI Ava. svacakSurUpa zikArInI jALa samAna tArA vinA A kArya siddha nahi thAya. vezyAe kahyuM te mArA mATe zA pramANamAM che? arthAt mArA mATe A kArya bahu saheluM che. jovAyelA zaMkarane paNa huM svadRSTirUpa bANothI vIMdhI nAkhu . (25) A pramANe te kAryane svIkArIne, dharmano paNa abhyAsa karIne, rAjAe ApelI gADA-baLada vagere sAmagrI laine, kapaTIzrAvikA thaIne phUlavAlakanI pAse gaI. pachI teNe temane bhaktithI vaMdana karIne kahyuM. mArA pati mRtyu pAmyA che. tethI huM dikSA levAne icchuM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa tyAgamAM upadezamAlA (puSpamAlA) kUilavAlakanuM dAMta-549 chuM. caityone vaMdana karatAM karatAM meM sAMbhaLyuM ke Apa ahIM cho. AthI jaMgamatIrtha svarUpa Apane vaMdana karavA mATe ahIM AvI chuM. zrI zatruMjaya parvata vagere tIrthomAM Apane devo vaMdAvyA che. arthAt meM ApanAvatI devone vaMdana karyuM che. vaLI bIjuM- mArI pAse eSaNI (=nirdoSa) bhAtuM che. tethI teno svIkAra karIne mArA upara anugraha karo. muninuM pAraNuM te divase hatuM. AthI bhikSA le che. vezyA kudravyothI mizrita modako tene bhaktithI vahorAve che. tenA prabhAvathI munine atizaya ghaNA jhADA thaI gayA. have vezyA tenA pAlana mATe tene potAnA AvAsamAM laI AvI. pachI udvartana Adi kriyAone karatI te kamaladala jevA komaLa hAthothI tenA zarIrane sparze che. anya paNa kAmavALI ceSTAone karatI te saMgItadhvani jema haraNane AkarSe tema tenA manane pratikSaNa AkarSe che. pratipakSI auSadhothI tene kramazaH sAro karyo. tethI vazamAM karAyelo te tenA caraNomAM paDelA kiMkaranI jema rahe che. pachI vezyA tene koNikanI pAse laI gaI. tethI koNike tene kahyuM te pramANe karo ke je rIte A vaizAlInagarI laI zakAya. koNikanI vAtano svIkAra karIne te vaizAlInagarInI aMdara gayo. naimittikanA bahAnAthI bhamatA teNe munisuvratajinanA stUpano prabhAva jANyo. pachI lokone kahyuM: A sUpa apalakSaNavALo che. tethI A stUpa jyAM sudhI raheze tyAM sudhI A gherAvo dUra nahi thAya. tethI lokoe tene pUchyuM: AnI khAtarI zI? teNe kahyuM. A sUpane tame dUra karavAnuM zarU karazo ke tarata ja koNika pAcho haTavA mAMDaze. lokoe stUpane dUra karavAnuM zarU karyuM eTale teNe saMketa karIne kUNikarAjAne kaMIka pAchalI tarapha mokalyo= pAcho vALyo. tethI khAtarI thatAM saMpUrNa stUpane dUra karyo=bhAMgI nAkhyo. pachI kUNike pAchA vaLIne saghaLo killo bhAMgI nAkhyo. tyAM (nagarImAMthI) bahAra nIkaLatA ceTakarAjAne kUNike kahyuM. kaho, hamaNAM huM zuM karuM? tethI ceTakarAjAe kahyuM: ekakSaNa sudhI ahIM ja rahe, vAvaDImAM snAna karIne huM pAcho pharuM tyAM sudhI nagarImAM praveza na kara. kUNike te pramANe svIkAryuM. ceTakarAjA tyAM jaIne loDhAnI pUtaLI gaLe bAMdhIne potAne vAvaDImAM nAkhe che. vAvaDImAM paDatA tene dharaNe jhIlI lIdho ane zrAvaka tarIkenA bahumAnabhAvathI potAnA bhavanamAM laI gayo. ceTakarAjA tyAM anazana vidhi karIne AThamA devalokamAM gayo. nagaranA lokone satyakI vidyAdhara nIlavaMta vaitADhya parvata upara laI gayo. kUNike gadheDA joDelA haLone vaizAlInagarImAM calAvyA, arthAt nagarIne haLothI kheDAvI. gurukulavAsathI ane vratothI bhraSTa kUlavAlaka paNa stUpalaMga vagere sarva anucita karIne atizaya ghaNA kALa sudhI saMsAramAM bhamaze ane bhayaMkara mahAduHkhane sahana karaze. tethI prANano tyAga thAya to paNa gurukulavAsane na choDa. [348] A pramANe phUlavAlakanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurukulavAsa sevA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AlocanA-550 have prastuta viSayano upasaMhAra karatA ane have pachI kahevAtA dvAranI sAthe saMbaMdhane kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che to sevija guruM ciya, mokkhatthI mokkhakAraNaM paDhamaM / Aloejasu sammaM, pamAyakhaliyaM ca tassaMto // 349 // tethI mokSArthI mokSanuM prathama (=pradhAna)kAraNa evA gurune ja seve. tathA temanI pAse pramAdathI thayela skUlanAnI samyak AlocanA kare. vizeSArtha- tethI mokSArthI banIne haMmezAM ja gurune seve. kAraNa ke gurusevA ja mokSanuM prathama(=pradhAna)kAraNa che. tenA vinA saghaLA jJAnAdiguNonI prApti thatI nathI. gurunI sevA karatAM pramAdanA kAraNe je koI skUlanA thAya=aticAra lAge te badhAnI temanI pAse samyaka AlocanA kare, arthAt doSone barAbara kahIne gurue kahelA prAyazcittane Acare pUrNa kare. kAraNa ke anyathA gurusevA niSphala che. kahyuM che ke-"gurunI pAse paNa rahenArA je sAdhuo guruthI pratikULapaNe vartana kare che temanI gurusevA niSphaLa che athavA anartha phaLavALI ja che." tethI AnAthI e kahyuM ke gurukulavAsamAM rahelAe paNa gurunI pAse AlocanA karavI joie. AthI gurukulavAsa dvAra pachI AlocanA dvAra kahevAya che. [349] A pramANe vidvAnoe gurukulavAsa sevavo joie. kAraNa ke anupama muktipadarUpa lakSmInuM prathama kAraNa gurukulavAsa ja che. gurukulavAsa kumatavALI buddhine dUra kare che, ane cittazuddhine Ape che. gurukulavAsamAM jIvonI kaI abhISTa vastu phaLatI nathI? arthAt badhI ja abhISTa vastu phaLe che. (1) jJAna vinA iSTa arthanI siddhi thatI ja nathI. te jJAna paNa sadguruonI samyak sevA karavAthI thAya che. Azraya karAyelI A gurujana caraNa sevArUpa kalpalatA saddhodhane vistAre che ane sanmArganA rukAvaTane (=aTakAva) haNe che. (2) A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM gurukulavAsarUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM gurukulavAsarUpa pratikArano rAjazekharasUrikRti gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [kevA guru pAse AlocanA karavI-551 AlocanA dvArA have jeno saMbaMdha kahevAI ja gayo che tevA AlocanA dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra AlocanA dvAramAM rahelA arthono saMgraha karavAmAM tatpara gAthAne kahe che kassAloyaNa? 1 Aloyao 2 ya AloiyavvayaM 3 ceva / AloyaNavihimuvari 4, taddosa 5 guNe 6 ya vocchAmi // 350 // (1) konI pAse=kevA gurunI pAse AlocanA karavI? (2) Alocaka=AlocanA karanAra ziSya kevo hoya? (3) AlocanA karavA yogya=kayA doSonI gurunI pAse AlocanA karavI joie? (4) AlocanAvidhi, (5) AlocanAdoSo (6) ane AlocanA guNone kahIza. [350] temAM prathamakArane AzrayIne kahe cheaayaarv 1 mohArava 2, vavahAro 3 vIlae 4 pakuvve 5 ya / aparissAI 6 nijava 7, avAyadaMsI 8 gurU bhaNio // 351 // AcAravAna, avadhAraNAvAna, vyavahAravAna, apavrIDaka, prakarvaka, aparizrAvI, niryApaka ane apAyadarzI gurune doSo kahevAne mATe yogya kahyo che, arthAt AvA gurunI pAse AlocanA karavI joie. vizeSArtha- AcAravAna vagere zabdono artha A pramANe cheAcAravAna- jJAnAdi pAMca prakAranA AcArothI yukta. avadhAraNAvAna kahelA aparAdhonI dhAraNAthI yukta. arthAta ziSya kahelA doSonI dhAraNA karavAmAM samartha. vyavahAravAna- prarUpaNAdi prakArathI jIvAdi vastuno vyavahAra jenAthI karAya te vyavahAra. Agama ane zruta vagere pAMca prakArano vyavahAra che. pAMca prakArano vyavahAra have pachI turata kaheze. A vyavahAra jenI pAse hoya te vyavahAravAna apavraDaka- lajjAthI aticArone chupAvatA ziSyane vividha vacanothI lajjArahita karIne samyam AlocanA karAvanAra. prakurvaka- aparAdhonI AlocanA karyo chate samyak prAyazcitta ApavA vaDe vizuddhi karAvavAne mATe samartha. u. 12 bhA.2 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 552- AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAMca prakArano vyavahAra aparizrAvI- AlocanA karanAre jaNAvelA doSone bIjAne kyAreya na kahe. niryApaka- prAyazcitta pUrNa karavAne asamartha prAyazcittIne tene yogya prAyazcitta ApavA vaDe prAyazcitta pUruM karAve. apAyadarzI AlocanA samyag na karanArane paralokanA apAyo(=anartho) batAve. AvA prakAranA ja gurune doSo kahevAne mATe yogya kahyo che. [351] ahIM (anaMtara gAthAmAM) "vyavahAravAna" ema je kyuM che te viSe pAMca prakAranA vyavahAranA svarUpane batAvavA mATe kahe che--- Agama suya ANA dhAraNA ya jIyaM ca hoi vavahAro / kevalimaNohicaudasadasanavapuvvAI paDhamo'ttha // 352 // Agama, zruta, AjJA, dhAraNA ane jIta ema pAMca prakArano vyavahAra che. temAM kevalajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna, caudapUrva, dazapUrva ane navapUrva e pahelo Agama vyavahAra che. vizeSArtha jenAthI jIvAdi padArthono vyavahAra karAya te vyavahAra. athavA mumukSuonI pravRtti ane nivRtti e vyavahAra che. vyavahAranuM kAraNa hovAthI (kAraNamAM kAryanA upacArathI) vizeSa prakAranuM jJAna paNa vyavahAra che. te vyavahAra pAMca prakArano che. te A pramANe Agama, zruta, AjJA, dhAraNA ane jIta. (1) Agama - jenAthI padArthono nirNaya karAya Agama. (2) zruta- sAMbhaLavuM te zruta. athavA je saMbhaLAya te zruta. (3) AjJA- Adeza karAya te AzA. (4) dhAraNA dhArI rAkhavuM te dhAraNA. (5) jIta- je sarvotkRSTatAthI varte te jIta. pAMca prakAranA vyavahAramAM kevalajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna, caudapUrve, dazapUrve ane navapUrve A saghaLoya vyavahAra pahelo AgamavyavahAra che. [352] jo kevalIjJAnIno yoga thAya to temanI ja pAse AlocanA karavI. tenA abhAvamAM mana:paryavajJAnInI pAse AlocanA karavI. tenA paNa abhAvamAM avadhijJAnInI pAse ityAdi kramazaH kahevuM. temAM kevalajJAnI svayaM paNa saghaLuM jANe ja che. tethI ziSyanA aticAra samUhane svayameva pragaTa karIne prAyazcitta Ape ke bIjI rIte? AvI AzaMkA karIne prAsaMgika kahe che- 1. jyAM sudhI zAsana hoya tyAM sudhI jItavyavahAra rahe che. mATe te sarvotkRSTatAthI varte che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAMca prakArano vyavahAra-553 kahehi savvaM jo vutto, jANamANo vigUhai / na tassa diti pacchittaM, biMti annattha sohaya // 353 // na saMbharai jo dose, sabbhAvA na ya mAyao / paccakkhI sAhae te u, mAiNo u na sAhaI // 354 // saghaLA doSane kahe ema kevalajJAnIthI kahevAyelo je ziSya potAnA doSone jANavA chatAM mAyAvI hovAnA kAraNe chupAve che te mAyAvI ziSyane kevalajJAnIo prAyazcitta na Ape, kiMtu bIje kyAMka AtmAnI zuddhi kara ema kahe. jene mAyAthI nahi, kiMtu sadbhAvathI ja koI doSo yAda na Ave tene kevalajJAnI te doSone kahe, mAyAvIne to na kahe. [353-354]. A pramANe prAsaMgika varNanathI saryuM. have prastuta kahevAya che. temAM prastuta zruta vagere vyavahAranuM nirUpaNa karavA mATe kahe che__ AyArapagappAI, sesaM savvaM suyaM viNiddiTuM / desaMtaraTThiyANaM, gUDhapayAloyaNA ANA // 355 // zeSa nizItha vagere saghaLAya zratane zrutavyavahAra kahela che. judA judA sthAne rahelAonI gUDhapadothI thatI AlocanA AjJA vyavahAra che. vizeSArtha- nizIthasUtra, bRhatkalpasUtra, vyavahArasUtra, dazAzrutaskandha vagere saghaLuM ya zrata zrutavyavahAra che. caudapUrvo vagere paNa zrata hovA chatAM atIndriya padArthomAM viziSTajJAnanA hetu che, arthAt caudapUrvo vagerethI atIndriya padArtho vizeSathI jANI zakAya che. AthI caudapUrvo vagere atizayavALA hovAthI kevalajJAna vagerenI jema caudapUrvo vagerene Agama tarIke ja kahela che. AzAvyavahAra- koI ziSyane najIkamAM AlocanAcAryano yoga na thayo. AlocanAcArya dUra rahelA che. tathA koI kAraNathI svayaM tyAM javA mATe samartha nathI. koi agItArtha tyAM jAya tema che. tethI ziSya aparAdha padone AgamabhASAthI gUDha-(=sAMketika) bhASAmAM lakhIne agItArtha dvArA AlocanA mokale ane guru paNa te ja rIte gUDhapadothI prAyazcitta lakhIne mokale tyAre A AjJArUpa trIjo vyavahAra jANavo. [355] dhAraNA vyavahArane kahe che- gIyattheNaM dinaM, suddhiM avadhAriUNa taha ceva / ditassa dhAraNA sA, uddhiyapayadharaNarUvA vA // 356 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 554-AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pAMca prakArano vyavahAra gItArtha vaDe apAyela zuddhine (=prAyazcittane) avadhArIne te ja pramANe prAyazcitta ApanAranI dhAraNA vyavahAra che. athavA uddhatapadonI dhAraNArUpa dhAraNA vyavahAra che. vizeSArtha- koI gItArtha ane saMvignagurue koI ziSyane koIka aparAdhamAM dravyAdinI apekSAe je zuddhi(=prAyazcitta) ApI hoya te zuddhine te ja pramANe cittamAM dhArIne te ziSya paNa jyAre bIjA sthAne paNa tevA ja aparAdhamAM te ja pramANe prAyazcitta Ape tyAre A dhAraNA nAmano cotho vyavahAra icchAya che. athavA veyAvacca karavA Adi vaDe gacchano upakArI koI sAdhu hajI sudhI saghaLA chedazrutane bhaNavAne mATe yogya thayo nathI. tethI tenA upara anugraha karIne guru jyAre uddharelA ja keTalAka prAyazcittapadone kahe tyAre te te padone dhArI rAkhe tene dhAraNA kahevAya che. [356] jItavyavahArane kahe chedvvaai ciMtiUNaM, saMghayaNAINa hANimAsajja / pAyacchittaM jIyaM, rUDhaM vA jaM jahiM gacche // 357 // dravyAdine vicArIne ane saMghayaNa AdinI hAnine pAmIne je prAyazcitta apAya te jItavyavahAra che. athavA je gacchamAM je prAyazcitta rUDha hoya te jItavyavahAra che. vizeSArtha- pUrve maharSio je aparAdhomAM ghaNA tapathI zuddhi karatA hatA te aparAdhomAM hamaNAM dravya-kSetra-kAla-bhAvone vicArIne tathA saMghayaNa vagerenI hAnine pAmIne ucita koI tapavaDe gItArtho je zuddhi jaNAve che tene zAstranI paribhASAthI jItavyavahAra kahevAmAM Ave che. athavA je gacchamAM kAraNasara sUtramAM kahyA sivAyanuM je prAyazcitta pravarteluM hoya, te gacchamAM rUDha thayeluM te prAyazcitta jItavyavahAra kahevAya che. [357] A pramANe A pAMca vyavahAromAMthI koI eka paNa vyavahArathI yukta ja gItArtha guru prAyazcitta ApavAmAM adhikArI che, agItArtha nahi. agItArtha prAyazcitta ApavAmAM kema adhikArI nathI te kahe che aggIo na viyANai, sohiM caraNassa dei UNa'hiyaM / to appANaM AloyagaM ca pADei saMsAre // 358 // agItArtha cAritranI zuddhine jANato nathI, tethI ochI ke adhika zuddhine (=prAyazcittane) Ape, tethI potAne ane Alocakane saMsAramAM pADe che. [358] to pachI jo gItArtha guru najIkanA ja kSetramAM na maLatA hoya to utkRSTathI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [gItArtha gurunI zodha-555 keTalA kSetramAM gurunI zodha karavI, athavA AvatA gurunI keTalA kALa sudhI rAha jovI te kahe che tamhA ukkoseNaM, khettammi u satta joyaNasayAI / / kAle bArasa varisA, gIyatthagavesaNaM kujA // 359 // agItArtha AlocanA ApavAmAM adhikArI na hovAthI kSetrane AzrayIne sAtaso yojana sudhI ane kALane AzrayIne bAravarSa sudhI gItArtha gurunI zodha kare. [359] ATalA kSetramAM gItArtha gurune zodhavA mATe pharato ane AvatA gItArtha gurunI ATalA kALa sudhI rAha joto ziSya jo vacce AlocanA karyA vinA paNa marI jAya to ArAdhaka thAya ke nahi? te kahe che AloyaNApariNao, sammaM saMpaDhio gurusaMgAse / jai aMtarAvi kAlaM, karija ArAhao tahavi // 360 // samyak AlocanAnA pariNAmavALo ziSya guru pAse AlocanA levA mATe prayANa kare ane vacce ja kALa karI jAya to paNa ArAdhaka che. vizeSArtha- AlocanA karavAnA samapariNAmavALo vacce ja marI jAya to paNa ArAdhaka ja che. paNa jo AlocanA karavAnA samyapariNAma na hoya, ema ja kevaLa lokaraMjana Adi mATe ja huM gurunI zodha karI rahyo chuM ema bole, ziSTothI gItArtha tarIke vyavahAra karAtA paNa najIkamAM rahelA gurune potAnA AgrahathI gherAyelI buddhithI na mAne, to samyapariNAmathI rahita A AgrahI kyAMka koIpaNa rIte koIka AlocanA kare to paNa ArAdhaka nathI. [360] AlocakadAra "konI pAse AlocanA" e dhAra pUrNa thayuM. have "Alocaka dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che jAikulaviNayauvasamaiMdiyajayanANadasaNasamaggA / aNaNutAvI amAyI, caraNajuyA'loyagA bhaNiyA // 361 // jAti, kula, vinaya, upazama, iMdriyajaya, jJAna ane darzanathI yukta, anasutApI, amAyAvI ane cAritrayukta ziSyo Alocaka che=AlocanA karavAne yogya che. vizeSArtha- jAtiyukta=mAtRpakSathI vizuddha. kulayukta=pitRpakSathI vizuddha. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556- AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AlocanAvidhi prazna- AlocanA karanArA ziSyono ATalo guNasamUha kema jovAmAM Ave che? uttara- jAti saMpanna ziSyo prAyaH akRtya na kare, ane karelA akRtyanI samyagU AlocanA kare. kulasaMpanna ziSyo prAyazcittane vahana kare pUrNa kare. vinayasaMpanna ziSyo AlocanAnI vaMdana vagere sAmAcArInuM (trakriyAnuM) pAlana kare. upazama tatpara ziSyo guruvaDe ThapakA AdithI tarachoDAyelA paNa krodha na kare. indriyajayathI yukta ziSyo tapane sArI rIte kare. jJAnasaMpanna ziSyo kRtya-akRtyanA vibhAgane jANe. darzanasaMpanna ziSyo prAyazcittathI zuddhinI zraddhA kare, arthAt prAyazcittathI AtmAnI avazya zuddhi thAya evI zraddhAvALA hoya. anaytApI ziSyo aparAdhonI AlocanA karyA pachI meM AnI AlocanA kema karI? (na karI hota to sAruM hatuM) ItyAdi pazcAttApa na kare, ane haMmezAM ja potAne sukRtI (=sAruM kArya karanAra) mAnatA ghaNI nirjarAnA bhAjana thAya. amAyAvI ziSyo chUpAvyA vinA samyam AlocanA kare. cAritrasaMpanna ziSyo ja zuddhine kare, bIjAo nahi. kAraNa ke bIjAone kaMIpaNa zuddhi karavA yogya ja hotuM nathI. [361] have "AlocanA karavA yogya" dvArane AzrayIne kahe chemuuluttrgunnvisyN, niseviya jamiha rAgadosehiM / dappeNa pamAeNa va, vihiNA''loija taM savvaM // 362 // rAga-dveSathI, darpathI ke pramAdathI mUlaguNa saMbaMdhI ane uttaraguNasaMbaMdhI je pApa sevyuM hoya te sarva pApanI vidhithI AlocanA kare. vizeSArtha- darpathI=cAhIne karavAthI, pramAdathI=anAbhoga AdithI. [362] have 'AlocanAvidhi' dvArane AzrayIne ja kahe checaaummaasiy varise, dAyavvA''loyaNA cauchakannA / saMveyabhAvieNaM, savvaM vihiNA kaheyavvaM // 363 // traNa comAsAmAM ane paryuSaNamAM AlocanA karavI joie. AlocanA catuSkarNA ke SaTkarNA hoya. ziSya saMvegathI bhAvita thaIne vidhipUrvaka badhA doSo gurune kahevA joIe. vizeSArtha- AlocanA pahelAM paNa karavI joie. paNa traNa comAsAmAM ane paryuSaNamAM to avazya ja karavI joie. temAM AlocanA karanAra jo puruSa hoya to gurunA be kAna ane ziSyanA be kAna ema cAra kAna thavAthI AlocanA catuSkarNa thAya. strI ekalI hoya to tene AlocanA apAtI nathI. tenI sAthe bIjI koI strI hovI joie. tethI strInA cAra ane gurunA be ema cha kAna thavAthI AlocanA SaTkarNA thAya. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AlocanAvidhi-557 ziSya saMvegathI bhAvita thaIne sUkSma ane bAdara e sarva doSasamUhane sUtrokta vidhithI gurune kahevA joie. [363] A vidhi zo che te kahe chejh bAlo jaMpaMto, kajamakajaM ca ujjuyaM bhaNai / taM taha AloijjA, mAyAmayavippamukko u // 364 // jema bolatuM bALaka kAryane ke akAryane saraLapaNe kahe che tema mAyA-madathI mukta sAdhu aparAdhanI saraLatAthI AlocanA kare. vizeSArtha- mAtA AdinI pAse bolatuM bALaka saraLapaNe kArya ke akAryane kahe che=kaMipaNa chUpAvyA vinA jevuM hoya tevuM kahe che, tema sAdhu mAyA ane madathI mukta banIne kahevA jevo ke nahi kahevA jevo aparAdha gurune jaNAve. mAyA ane madathI yukta sAdhu AlocanA barobara na karI zake. AthI ahIM "mAyA-madathI mukta" ema kahyuM che. [364] praznaA AlocanA koIka AtmasAkSikI paNa karI zake= potAnA doSonuM jAte ja prAyazcitta laI zake ke parasAkSikI ja karavI joIe?= bIjAnI pAse ja prAyazcitta levuM joIe? uttara- parasAkSikI ja karavI joie. kahyuM che kechttiisgunnsmnnaagenn teNavi avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI, suTThavi vavahArakusaleNaM // 365 // je gurunA chatrIsaguNothI yukta hoya ane vyavahAramAM sArI rIte kuzaLa paNa hoya, teNe paNa avazya parasAkSikI ja AlocanA karavI joie. vizeSArtha- vyavahAramAM kuzaLa eTale kayA aparAdhamAM keTaluM prAyazcitta ApuM ema prAyazcitta ApavAmAM kuzaLa hoya. [365]. A ja viSayanuM samarthana karatA graMthakAra kahe chejh sukusalovi vejo, annassa kahei attaNo vAhiM / evaM jANaMtassavi, salluddharaNaM parasagAse // 366 // jevI rIte vaidyakazAstramAM atizaya kuzaLa paNa vaidya potAno vyAdhi bIjAne kahe che, tema prAyazcittazAstranA jANakAre paNa potAnA zalyano uddhAra bIjA pAse karavo joIe, arthAt bIjAne potAnA doSo kahIne prAyazcitta levuM joie. [366] Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558- bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ArdakakumAranuM dRSTAMta vidhi dvAra kahyuM: A viSe ghaNuM kahevA jevuM che. te cheda graMthomAMthI jANI levuM. kAraNa ke prastuta prayatna mAtra dizAne batAvavA mATe che. have "AlocanAdoSa" dvArane kahevAnI icchAvALA ane sUkSmapaNa aparAdhanI AlocanA na karavAmAM Ave to je doSa prApta thAya che te doSane dRSTAMta dvArA kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che appaMpi bhAvasallaM, aNuddhiyaM rAyavaNiyataNaehiM / jAyaM kaDuyavivAgaM, kiM puNa bahuyAiM pAvAiM? // 367 // rAjaputra ane vaNikaputra vaDe nahi uddharAyeluM alpapaNa bhAvazalya kavipAkavALuM thayuM, to pachI nahi uddharAyelAM ghaNAM pApo mATe zuM kahevuM? vizeSArtha- zalya dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre che. hADakuM ane bANa vagere dravyazalya che. jIvaghAta ane mRSAvAda vagere (pApo) bhAvazalya che. A baMne prakAranuM zalya alpa-bahutva bhedathI be prakAre che. (te A pramANe- alpadravyazalya ane adhikadravyazalya, alpabhAvazalya ane adhikabhAvazalya.) temAM rAjaputra ane vaNikaputre alpabhAvazalyano uddhAra na karyo gurune na jaNAvyuM, uddhAra na karAyeluM e alpapaNa bhAvazalya bhayaMkara phaLavALuM thayuM to pachI uddhAra na karAyelAM ghaNAM pApo mATe zuM kahevuM? A rAjaputra koNa che te kahevAmAM Ave che. rAjaputra ArdrakakumAranuM dRSTAMta ahIM ghaNA gAya-baLadonA svAmIothI samRddha vasaMtapura nAmanuM gAma hatuM. te gAma eka baLadanA svAmI (=ziva)thI yukta brahmAno paNa upahAsa kare che. tyAM sAmAyika nAmano kauTuMbike rahe che. tenI guNayukta baMdhumatI nAmanI patnI che. have ekavAra dharmane sAMbhaLIne saMvegathI bhAvita manavALA te baMneya susthita nAmanA AcAryanI pAse jinadIkSA svIkAre che. sthavironI pAse abhyAsa karIne sAmAyika gItArtha bane che. baMdhumatI paNa sAdhvIonI pAse sUtra bhaNe che. pachI te muni gacchanI sAthe koIka nagaramAM AvyA. sAdhvI paNa koipaNa rIte divyayogathI tyAM ja AvI. pachI tyAM te sAdhvIne joine ane pUrve karelI kAmakrIDAne yAda karIne sahasA te sAdhune pracaMDamohano udaya thayo, ane sAdhvI pratye anurAga thayo. hajAro bhAvanAo bhAvavA chatAM te koIpaNa rIte potAne anurAgathI pAcho haThAvI zakato nathI. tethI teNe saMghATaka munine A vAta kahI. saMghATaka munie pravartinIne A vAta kahI. pravartinIe baMdhamatIne 1. kauTuMbikakakuTuMbano vaDila ke svAmI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ArdrakakumAranuM dRSTAMta-559 A vAta karI. tethI baMdhumatIe A pramANe vicAryuM- hA dhik! karmagatinI kevI viSamatA che ke jethI tenA jevA sthirasattvavALA jIvone paNa doSanA ghara evA viSayo A pramANe toLe che=mApe che. hamaNAM huM te sAdhunA karmabaMdhanuM kAraNa thai. AthI durgatirUpa phalanA advitIyavRkSa samAna mArA jIvanane dhikkAra thAo! ityAdi vicAryA pachI te sAdhvIe pravartinIne A pramANe kahyuM: he bhagavatI! huM mAnuM chuM ke huM jyAM sudhI jIvatI houM tyAM sudhI te muni svIkArelA anurAgane nahi mUke. tethI prasanna thaine mane anujJA Apo ke jethI huM anazana karuM. ityAdi AgrahathI pravartinInI anujJA laine anazana karyuM. pachI phAMso khAine marIne devalokamAM gai. A saghaLA ya vRttAMtane jANIne sAdhue paNa A pramANe vicAryuMH jo, anyanA vratabhaMganuM rakSaNa karavAne icchatI te mahAnubhAvAe potAnA jIvanano tyAga karyo. paNa pApI evA meM A pramANe potAnA paNa vratano bhaMga karyo te vratabhaMga te mahAnubhAvAnA te rItanA maraNanuM nimitta banyo. tethI hajIpaNa jIvIne A jIvanathI paNa zuM sAdhavA yogya che? A pramANe vicArIne anazana karyuM. paNa prastuta sthAnanuM (=patnI upara thayelA rAganuM) Alocana-pratikramaNa karyA vinA devalokamAM gayo. A tarapha anAryadezomAM samudranI madhyamAM guNayukta ane ArdrakadezamAM prasiddha Ardrakapura nAmanuM nagara che. tyAM Ardraka nAmano rAjA che. tenI ArdrakA nAmanI rANI che. te sAdhuno jIva devalokamAMthI AvIne ArdrakAno putra thayo. saghaLI kalAono abhyAsa kare che. krame karIne yauvanane pAmyo tyAre evo koipaNa rUpAdi guNagaNa na hato ke je ene prApta na thayo hoya. tethI viziSTa loka tenuM zaraNa svIkArIne sadA tene iSTa devAdAranI jema dhAraNa karato hato, arthAt jema leNadAra deNadArane choDe nahi, tema viziSTa loko tene choDatA nahotA, ane tenA anurAgI thaine satata guNastuti karatA hatA. A tarapha zreNikarAjA kramathI AvelA snehane yAda karIne ArdrakarAjAne zreSTha bheTaNuM mokale che. zreSTha ArdrakakumAra rAjasabhAmAM beTho hato tyAre rAjAne bheTaluM ApyuM. harSane pAmelo ArdrakarAjA zreNikarAjAnA kuzala samAcAra vagere snehapUrvaka pUche che. te sAMbhaLIne vismita banelo ArdrakakumAra pUche cheH he pitAjI! A guNasamRddha zreNika2AjA koNa che ke jeno Apa paNa atizaya ghaNo Adara karo cho. tethI rAjA kahe cheH magadezamAM rAjagRhanagaramAM A mahAna rAjA che. (rapa) temanA ane amArA pUrvapuruSo vaDe ropAyela sneharUpa vRkSa hamaNAM phalaRddhine pAmyuM che. pachI harSa pAmelA kumAre zreNikanA pradhAna puruSane pUchyuM: tyAM tevA prakArano koipaNa yogya kumAra paNa che? have teNe kaMika hasIne kahyuMH he kumAra! zuM tame Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa60-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) | [ArvakakumAranuM dRSTAMta zrI abhayakumAranuM caMdra jevuM nirmala caritra sAMbhaLyuM nathI? jevI rIte nadIo samudrano Azraya le che, tema saghaLI buddhioe temano Azraya lIdho che, to paNa te buddhio sarva lokane svastha kare che. zreNikarAjA temane pAMcaso maMtrIonA nAyaka ane rAjyaciMtaka tarIke sthApIne nizcitapaNe rAjyane bhogave che. huM mAnuM chuM ke teNe svayaM ja jagatamAM paNa dharmane utpanna karyo che. (arthAt teNe potAnA AcaraNathI jagatamAM dharma pravartAvyo che.) temanA caritrono aMza paNa tamane saMbhaLAvavA mATe ame koNa chIe? arthAt ame temanA caritrono aMza paNa tamane saMbhaLAvavA mATe samartha nathI. A pramANe sAMbhaLIne harSa pAmelA ArdikakumAre pitAne kahyuM: jo tame anujJA Apo to huM abhayakumAranI sAthe prIti joDuM. khuza thayelA rAjAe kahyuM: he vatsa! pUrvapuruSonA snehane vadhAranArAone A viSe ayogya zuM che? arthAt yogya ja che. kAraNa ke kahyuM che ke- te ja uttamapuruSo che ke jemano sneha AdyapuruSonA snehane akhaMDa rAkhe che, ane dararoja vadhato RNanI jema patromAM saMkrame che=praveze che. sajjanono sneha vRddhapuruSanI jema dhIme dhIme uThe che-pragaTa thAya che, gADha lAgelo te sneha vaMzamAM saMcare che, ane kramazaH dviguNa ja thAya che. tethI kumAre pradhAnapuruSane kahyuM. je divase pitAjI tamane rajA Ape te divase mane tamAre kahevuM. keTalAka divaso pachI rAjAe (zreNikarAjA mATe) zreSTha bheTazuM ApyuM, ane temane paNa satkAra karIne potAnA puruSonI sAthe rajA ApI. pradhAnapuruSoe kumArane potAnA javAnI) vAta karI. kumAre paNa abhayakumArane ApavA mATe motI vagere uttama vastuo temane ApI, ane kahyuM ke- dUra rahelA paNa sapuruSo mitratAthI bIjA upara upakAra kare che. sUrya ane kamaLonA aMtarane juo. chatAM sUrya kamaLo upara upakAra kare che. athavA he abhayakumAra! tamArA nirmalaguNagaNanA zravaNarUpa doraDAthI baMdhAyeluM mAruM mana sadAya tamArI pAse che ema vicAravuM. pradhAnapuruSoe jaine zreNikane ane abhayakumArane bheTazuM ApyuM. tathA ArdikakumAre je saMdezo kahevaDAvyo hato te saghaLoya saMdezo abhayakumArane kahyo. pachI abhayakumAre pAriNAmikI buddhithI vicAryuM ke, A ArtakakumAra cokkasa A ja bhavamAM athavA pachInA koibhavamAM najIkanA kALamAM mokSamAM janAra koI jIva che. kAraNa ke abhavya ane dUrabhavya jIvone hArdika maitrIbhAva mArI sAthe na thAya. kAraNa ke kahyuM che ke-"samAna svabhAvanA kAraNe ane samAna phala-hetunA kAraNe prAyaH samAna puNyavALA ane samAna pApavALA jIvonI prIti thAya che. mRgalAo mRgalAonI sAthe, 1. nimittagaLagocittarUpa mitrathI thayela, arthAt hArdika. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [ArtakakumAranuM dRSTAMta-561 gAyo-gAyonI sAthe, azvo-azvonI sAthe, mUrkhAo mUrkhAonI sAthe ane vidvAno-vidvAnonI sAthe saMga(=maitrI) kare che. samAna zIlavALAomAM ane samAna duHkhavALAomAM mitratA thAya che." vaLI tenI anArya dezamAM je utpatti thaI temAM huM mAnuM chuM ke teNe pUrvabhavamAM koipaNa rIte sAdhupaNAnI kaMIka virAdhanA karI haze. tethI evo koI upAya vicAruM ke jethI te jinadharmamAM bodhane pAme, arthAt samyakatvane pAme. kAraNa ke paramArthathI maitrInuM AnA sivAya bIjuM phaLa nathI. kahyuM che ke- "je mitra mohane vaza paDelA jIvane dharmamAM pravartAve ane pApathI aTakAve tene sumitra kahyo che. je mitra mohane vaza paDelA jIvane pApamAM pravartAve ane dharmathI aTakAve tene kumitra kahyo che." tethI huM tene atizaya pramodajanaka koI jinapratimA mokaluM. tenAM darzanathI tene koIpaNa rIte jAtismaraNa jJAna utpanna thAya. (50) pachI zreSTha ratnanirmita ane anupama zrI AdinAtha prabhunI pratimAne dhUpadhANuM ane ghaMTa vagere atizaya ghaNA upakaraNonI sAthe peTIomAM mUkIne ane peTIne ghaNI suMdara sikkAonA cihnavALI karIne (=majabUta rIte baMdha karIne) rAjapuruSonA hAthe mokale che. ane A saMdezo kahevaDAve che- he sajjanatilaka! paranA thoDA paNa guNane dUrathI prakAzita karanAra ane potAnA guNasamUhane chUpAvanAra tamArA upara amArA jevAothI zo upakAra thAya? Ama chatAM tamane zubhavinoda karavA mATe A kaMIpaNa mokalyuM che. tethI mArA upara anugraha karIne kayAMka gupta oraDAmAM atizaya aMdhakAramAM Ane ughADIne prayatnapUrvaka tamAre ekalAe nirIkSaNa karavuM. rAjapuruSoe A bheTayuM laI jaIne ArdikakumArane ApyuM ane saMdezo kahyo. tethI AdrakakumAra khuza thayo. pachI nAnI oraDIonA madhyamAM besIne aMdhakAravALA sthAnamAM peTIone jeTalAmAM ughADe che teTalAmAM svaprabhAsamUhathI saMpUrNa aMdhakArane bhedatI, dazadizAone prakAzita karatI, harSane pravartAvatI, mohajALone chedatI, paramArthane pragaTa karatI, pApakarmanI beDIone toDatI ane ratnamaya AdinAthanI pratimAne teNe turata joI. tethI aho! apUrva apUrva ema Azcarya pAmyo ane AkarSAyo. ekakSaNa rahIne pachI vicAravA lAgyoH A AbharaNa zuM mastake, kaMThamAM, chAtImAM, bAhumAM, hAthomAM ke pagomAM paherAya? e huM jANato nathI. athavA A vastu pUrve kyAMya paNa kayAre paNa meM joI che? A pramANe vitarka karatA tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI jevI rIte pUrve sAdhupaNuM (saMyama) svIkAryuM hatuM ane kevI rIte virAvyuM hatuM te pramANe badhuM yAda karIne A pramANe vicAre che- manathI paNa karelI virAdhanAnuM A phala juo. jethI huM pApanuM ghara evA anAryadezomAM utpanna thayo. jyAM apeya pIvAya, kevaLa abhakSya khavAya, agamyamAM gamana karAya, nahi karavA jevuM badhuM karAya, jyAM "dharma' evA akSaro mAtra svapnamAM paNa na jaNAya, tyAM utpanna thayelAone dharmanI prApti kyAMthI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) | [ArvakakumAranuM dRSTAMta thAya? Ama chatAM mane Aje niSkAraNa baMdhu evo abhayakumAra prApta thayo che ke jeNe karuNAthI A pramANe bhavarUpa aMdhArA kUvAmAMthI mAro uddhAra karyo. tethI te ja mahAtmA mArA guru che, baMdhu che ane sukhI svajana che. tenA sivAya jagatamAM mAro koI upakArI nathI. kAraNa ke kahyuM che ke- "pramAdarUpa agnithI baLelA, bhavarUpa gharanA madhyamAM mohanidrAthI sUtelAne je jagADe che te teno parama baMdhujana che." tethI vadhAre vicAravAthI zuM? AryadezamAM jaIne dIkSA lauM. pachI pratimAnI pUjA karI. tyArabAda rAjA pAse jaIne kahyuM he pitAjI! meM abhayakumAranI sAthe maitrI karI che. jo hamaNAM pitAjI anujJA Ape to tene jovAne mATe jAuM. tethI rAjAe kahyuM: he vatsa! temanI sAthe ApaNI maitrI A pramANe sthAne rahIne ja che. kayAre paNa javAAvavAnuM thatuM nathI. ityAdi pitAnA Agrahane jANIne kumAra mauna rahyo ane tyAMthI UThyo. saMsArathI udvigna manavALo te vilAsanI ceSTAo karato nathI. have tenA (abhayakumAranI pAse javAnA) abhiprAyane jANIne bhaya pAmelA rAjAe tenI rakSA mATe pAMcaso rAjaputro ApyA. (=rAkhyA.) rAjakumAra temanI sAthe azvo khelAvavAnA sthAne jAya che. ane calAvato te temanAthI adhika dUra paNa jAya che. (75) A pramANe pratidina karatA teNe rAjaputrone (dUra gayelo A pAcho AvI jAya che evo) vizvAsa pamADyo. A tarapha teNe samudranA kinAre eka vahANa ratnothI bharyuM. temAM jinapratimA mUkI. ativizvAsu puruSo dvArA A badhuM taiyAra karAI gayuM. tyAre kumAra azva upara besIne samudranA kAMThe gayo. vahANamAM caDIne AryadezamAM gayo. pachI pratimA abhayakumArane mokalI. pachI pote ratnonuM dharmamAM (=sAtakSetramAM) dAna karIne jinapUjA vagere vidhi karIne jeTalAmAM paMcamuSThi loca kare che teTalAmAM devIe AkAzamAM rahIne kahyuM. aho! hajIpaNa tamAruM bhogalavALuM karma bAkI che. tethI he mahAyaza! tame dakSA na grahaNa karo. vIrarasanI utkRSTatAthI teNe vicAryuM te karmathI zuM? arthAt te karmo mane zuM karI zakavAnA che? je puruSo bhAgyane mAthe rAkhIne rahe che teo bAyalA che. jemanAmAM teja sphare che temanAthI bhAgya paNa gabharAya che. paccakakhANathI choDelA bhogone jo huM pote nahi bhogavIza to te bhogaphalavALuM karma mAruM zuM karaze? A pramANe dIkSA laIne pRthvItala upara vicaratA te vasaMtapuranagaramAM bahAra kAussagnamAM rahyA. A tarapha pUrvabhavanI patnI paNa devalokathI cyavIne vasaMtapuramAM zrImaMtazeThanI dhanazrI nAme putrI thaI. ekavAra te te sthAnamAM bAlikAonI sAthe "patine varavAnI ramata" rame che. daivayogathI bAlikAoe paraspara kahyuM tame svaruci pramANe varane Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [ArtakakumAranuM dRSTAMta-pa63 varo. tethI dhanazrI Adrakamunine varI. bAkInI bAlikAomAM paNa koI bAlikA koI varane to koI bAlikA koI varane varI. A vakhate aho! sArI pasaMdagI karI. sArI pasaMdagI karI. ema bolatI koI devIe garjArava karIne ratnonI vRSTi karI. garjaravathI trAsa pAmelI dhanazrI munIndranA caraNomAM vaLagI paDI. upasargane jANIne muni bIjA sthaLe gayA. ratnone levA mATe rAjA parivArasahita Avyo. devIe tene dhana leto rokIne kahyuM. meM A ratno patine varavAnA prasaMgamAM kanyAne ApyA che. tethI A ratnone levAno bIjAno adhikAra nathI. tethI pitA ratnone ane putrIne laIne potAnA ghare gayA. dhanazrIne varavA mATe (=lagnanuM nakkI karavA mATe) loko tenA pitAnI pAse Ave che. AthI dhanazrI pitAne pUche che ke loko zA mATe ApanI pAse Ave che? pitAe kahyuM: tane varavA mATe Ave che. dhanazrIe kahyuM: A viruddha che. kAraNa ke nItizAstromAM kahyuM che ke-"rAjAo ekavAra bole che, sAdhuo ekavAra bole che, kanyAo ekavAra apAya che, A traNa ekavAra ja karAya che." huM patine varI te prasaMge devIe ApeluM dhana Ape surakSita rAkhyuM che. te dhana jenuM che tene huM apAi chuM. A Apane ane devone paNa saMmata che. tethI pitAe kahyuM: he vatsa! muni banela te tane na paraNe. kadAca paraNe to paNa tene koNa oLakhI zake? dhanazrIe kahyuM: vadhAre kahevAthI zuM? mAruM zaraNa te ja che, anya nahi. temanI oLakhANa paNa che. temanA jamaNA caraNamAM lAMchana che. te temanI oLakhANa che. tethI pitAe kahyuM: he vatsa! jo ema che to tuM dAnazALAmAM saghaLAya bhikSAcarone dAna Apa. tethI koipaNa rIte te Ave. have dhanazrI te pramANe karatI rahe che. bAra varSa pachI karmavazathI (A vasaMtapura che ema) nahi jANatA te sAdhu koipaNa rIte te ja nagarImAM AvyA. dhanazrIe paNa temane joyA. tethI te doDIne temanA caraNomAM vaLagI paDI, ane A pramANe bolIH he nirdayasvAmI! anAtha paNa mane mUkIne tame ATalA kALa sudhI kyAM bhamyA? (100) he svAmI! jyArathI svecchAthI huM Apane varI tyArathI ja "citrelA hAthI upara beThelA mahAvatanI jema" mArA manamAM Apa ja beThelA cho. tethI ApanA darzanarUpa jalathI mAruM je manoratharUpa vRkSa siMcAyuM che, ane je hajI paNa phalarahita ja che, te je rIte phalasahita bane tema karo. A pramANe dhanazrI bolI rahI hatI teTalAmAM zeTha paNa tyAM AvI gayo. zeThe rAjAne khabara ApI. tethI rAjA paNa tyAM AvI gayo. te baMnee sAdhune kahyuM he muni! A tamane choDIne bIjA koInI sAthe lagna karavA mATe koIpaNa rIte icchatI nathI. te bolatI rahe che ke meM pratijJA karI che ke jo mane sukhadAtA te 1. ahIM = nA sthAne tA hovuM joIe ema samajIne artha karyo che. 2. na=muni. dohe! naya To he muni! Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa64-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ArdakakumAranuM dRSTAMta muni koipaNa rIte na paraNe to huM bhayaMkara agnimAM pataMganI lIlAne viDaMbanA pamADuM, arthAt pataMga jema agnimAM jhaMpalAve che tema huM paNa agnimAM jhaMpalAvIza. pataMga tiryaMca che, jyAre huM manuSya chuM. AthI huM agnimAM paDuM to pataMganI lIlAne viDaMbanA pamADI gaNAya. tethI te sapuruSa! karuNA karIne A bALAne tame paraNI. dharma karUNAvALo hoya. tamArA mArgamAM dharma vizeSathI karUNAvALo che. dhanazrInA zRMgAragarbhita ane dInavacanothI tathA parivArayukta rAjA ane zreSThInI prArthanAthI devIe je kahyuM hatuM te bhogaphalavALuM karma udayamAM AvyuM. te karmodayane vaza banelA ane malina thayelA mAhAtmavALA te Artaka tene paraNe che. bhogone bhogavatA tene samaya jatAM putra thayo. te putra moTo thayo tyAre ArdikakumAre patnIne kahyuM. A have tane sahAyaka thaze. mane rajA Apa ke jethI huM jaladI dIkSA lauM. tethI duHkhI thayelI dhanazrI putrane bharamAve che, ane pote rUnI puNiyo kAMtavAnuM zarU karyuM. tethI putre kahyuMhe mA! te anucita A kema zarU karyuM? dhanazrI bolIH he vatsa! pati vidyamAna na hoya tyAre strIone A ja zobhArUpa che. mAtAe Ama kahyuM eTale putra bolyoH he mA! vijayI pitAjI vidyamAna hovA chatAM tuM A kema bole che? mAtAe kahyuM: he vatsa! tArA pitA kyAMka javAnA che ema dekhAya che. tethI te bALake kAlI bhASAmAM kahyuM he mA! pitA kyAM jaze? huM bAMdhIne rAkhuM chuM. pachI potAnI ceSTAthI harakhAtA teNe reMTiyAthI kAMtelA sUtaranA tAMtaNAothI pitAnA pagone vIMTavAnuM zarU karyuM. pitA vicAravA lAgyo ke A bALaka mArA pagomAM jeTalA AMTA Apaze teTalA varSa mAre ghare rahevuM. putramohathI mohita manavALo te bAra AMTA gaNIne bAra varSa pharI paNa rahyo. bAravarSanA aMte teNe vicAryuM. pUrve manathI paNa vratano bhaMga karyo to anArya thayo. hamaNAM to meM sarvathA vrata bhAMgyuM che. tethI mUDhahRdayavALA mane AgaLa zuM kaSTa thaze te huM jANato nathI. paraMtu hamaNAM paNa mAre viSayarUpa jherIlA kAdavamAMthI nIkaLI javuM e yogya che. te vakhate devIe rokavA chatAM dIkSA lIdhI. he jIva! hamaNAM A pramANe bhAMgelA vratavALo tuM marI kema na gayo? mArA sivAya bIjo koI jANavA chatAM A anucita kare? athavA atizaya mUDha evA mAruM jJAna paNa vicAravA jevuM che. sUryano udaya thaye chate tenI AgaLa aMdhakArasamUha Qre nahi. tethI hajI paNa potAne mArgamAM sthApuM. kAraNa ke kahyuM che ke jemane tapa, saMyama, kSamA ane brahmacarya priya che, teo pAchaLathI (vRddhAvasthAmAM dIkSA le to paNa jaladIthI devalokamAM jAya che." (daza. 4-28) A pramANe vicArIne te patnInA rokavA chatAM dIkSA laIne siMha jema guphAmAMthI bahAra nIkaLe tema gharamAMthI nIkaLI gayA. (125) A tarapha ArdikakumAranI rakSA mATe rAjAe je pAMcaso rAjaputro ApyA (rAkhyA) hatA, te rAjaputro ArdikakumAra te rIte palAyana thaye chate lajjAthI ane bhayathI rAjAnI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ArdrakakumAranuM dRSTAMta-565 pAse javA mATe asamartha banavAthI kumArane zodhatAM zodhatAM eka aTavImAM AvyA. pachI nirvAha na thavAthI tyAM ja corIthI AjIvikA calAvatA rahyA. rastAmAM jatA Ardakamunie temane joyA. janmAMtaramAM bhaNelA vividha zrutathI prApta thayela bhAgyarUpa lakSmIthI badhAne pratibodhIne dIkSA levaDAvI. Ardrakamuni vIraprabhunI pAse jeTalAmAM AgaLa jAya che teTalAmAM gozALo AvIne temane rastAmAM maLyo. tethI pApI gozALo svamatikalpita zrIvIrajinendranA doSone grahaNa karIne ArdrakamuninI sAthe vAda karavA mATe taiyAra thayo. mahAmati ArdakakumAre kSudra tene te rIte niruttara karyo ke jethI nItithI bhraSTa ane mahAduSTa te saMkoca(=lajjA) pAmIne nAsI gayo. pachI muni mArgamAM anekone pratibodha pamADatA AgaLa jAya che. pratibodha pamADAyelA seMkaDo lokothI piravarelA munivara rAjagRha nagaranI pAse hastitApasonA AzramanI pAse AvyA. te tApasono ajJAnatAthI pUrNa mata A che- bahu jIvamaya bIja AdinA bhojanathI zuM? eka ja hAthI jIva haNIne ghaNA divaso sudhI bhojana karI zakAya. [ahIM bhAvArtha A pramANe che-- dhAnyanuM bhojana ka2vAnA badale hAthInA mAMsanuM bhojana karavuM joie. kAraNa ke dhAnyanA bhojanamAM dhAnyanA aneka jIvo mare che. hAthInA mAMsamAM eka ja hAthI mare che. eka hAthI mArIne meLaveluM mAMsa ghaNA vakhata sudhI cAle che. Ama hAthInuM mAMsa khAvAmAM hiMsA ochI thAya.] AvI buddhithI te tApaso sadAya hAthIone mArI mArIne bhojana kare che. te vakhate paNa vananA eka uttama hAthIne mAravA mATe pakaDyo hato. tene so bhAra jeTalA vajanavALI sAMkaLathI pagomAM ane gaLAmAM bAMdhyo hato. AzramapadamAM moTA vRkSanI sAthe tene bAMdhyo hato. bahulokothI parivarelA, sadbhUta (=sAcA)guNothI stuti karAtA ane janamanane harSa utpanna kare tevA rUpane dhAraNa karanArA Ardakamunine joine te mahAgajendra jo munivara najIkamAM Ave to huM paNa temane vaMdana karuM ema jeTalAmAM vicAre che teTalAmAM muninA prabhAvathI jaladI sAMkaLo tUTI gai. AlAnanA (=hAthIne bAMdhavAnA staMbhanA) TukaDe TukaDA thaI gayA. pachI harSa pAmelA teNe bhaktithI munivarane vaMdana karyuM. pachI kSaNavAra munine sthiradRSTithI joto rahyo. pachI atizaya harSane dhAraNa karato te vanamAM gayo. upazamarUpa dhanavALA te muninA A atizayane joine tApaso krodhathI badhA sAthe vAda karavA mATe taiyAra thayA. jevI rIte balavAna hAthInI garjanAne sahana na karanArA hAthIo parAbhukha thai jAya tema muninA vacanarUpa garjanAne sahana na karI zakanArA te badhAya tApaso parAkrmukha thayA. pachI kumArga rUpa agnithI baLelA tApasone munie zuddha dezanArUpa amRtalaharIothI zAMta karIne zuddhamArgamAM sthApyA. * 1. bhAra= 20 tolA. 2. Azramapada=tApasonA AzramathI oLakhAyeluM sthAna, munio vagerenuM vizrAmasthAna. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ilAputranuM dRSTAMta A tarapha lokaparaMparAthI hastipratibodha vagere sarva atizayane sAMbhaLIne zreNikarAjA ane abhayakumAra tyAM ja AzramapadamAM AvyA. bhaktithI romAMcita aMgavALA ane utsuka te baMne sadbhUtaguNasamUhathI muninI stuti kare che. pachI bhaktithI praNAma karIne zuddhabhUmipradezamAM baMne beThA. pharI paNa utkRSTa stuti vacanothI rAjA stuti kare che. pachI zreNike munine kahyuM: he bhagavan! Ape svaprabhAvathI tiryaMca paNa hAthIne daDha loDhAnA baMdhanathI mukta karAvyo e atiduSkara che. tethI mahAmunie kahyuM: unmatta hAthIonA vanamAM hAthInuM baMdhanamAMthI chUTavuM e duSkara nathI, paNa sUtaranI AMTIthI viTelA tAMtaNAthI chUTavuM e duSkara che. ema mane jaNAya che. (150) pachI rAjAe kautukathI pUchyuM: he muninAtha! A vaLI zuM? pachI munie temane potAno vRttAMta vistArathI kahIne kahyuM: he naranAtha! avyakta bolatA bALaka vaDe je sUtaranA tAMtaNAothI huM caraNomAM baMdhAyo te snehataMtuo ja mArAthI paNa koIpaNa rIte duHkhapUrvaka choDAyA. tenI apekSAe hAthInuM baMdhanathI chUTavuM e keTaluM che? bIjI paNa dharmadezanAne sAMbhaLIne rAjA harSa pAmyo. abhayakumAra paNa svamaitrInI A pramANe saphalatAne joine saMtoSa pAmyo. bhaktithI vaMdana karIne baMne gayA. munivara paNa zrIvIrajinanI pAse javA mATe cAlyA. temaNe rAjaputra vagere je koIne pratibodha pamADyo te badhAne zrIvIrajinanI pAse dIkSA levaDAvI. pachI Adraka munirAja zrIvIrajinanI bhaktithI vaMdana karIne AlocanApratikramaNa karIne niHsaMgapaNe pRthvI upara vihAra kare che. pachI uttama AAkamuni ugratA karIne ane kevalajJAnane utpanna karIne jemAM kevala sukha che tevA mokSane pAmyA. A pramANe ArdakakumAranuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have vaNikaputranuM daSTAMta kahevAya che ilAputranuM dRSTAMta vasaMtapura nagaramAM agnizarmA nAmano brAhmaNa hato. svabhAvathI sajIMde hovA chatAM sadA vaDilajanane AdhIna hato. have te kyAreka sthavironI pAse dharmane sAMbhaLIne dIkSA svIkAre che. patnI paNa tenA anurAgathI dIkSA le che. pachI sAdhvIonI pAse sUtro bhaNe che. agnizarmA muni paNa sthavironI pAse sUtro bhaNe che. paNa pUrvanA abhyAsathI ja patnI upara anurAga mUkato nathI. patnI paNa brAhmaNa jAtino mada jarApaNa mUkatI nathI. pachI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA anazana karIne baMne vaimAnika devalokamAM utpanna thayA. 1. ahIM succheda zabda carthaka che. eka arthamAM sat chaMda=sArA abhiprAyavALo. bIjA svacchaMda=svacchaMdI. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [IlAputranuM dRSTAMta-pa67 A tarapha bharatakSetramAM ilAvardhana nagara che ke jyAM kamaLomAM ane gharomAM jANe guNothI baMdhAI hoya tema lakSmI vase che. tyAM ibhya nAmano zeTha che. rohiNI nAmanI tenI patnI che. tyAM ilA nAmanI nagaradevI suprasiddha che. ibhyazeThane putra nathI. tethI utsukamanavALA teNe patnInI sAthe ilAdevInI mAnatA karI ke, jo mAre putra thaze to tArA saMbaMdhavALuM nAma karIza. vizvamAM tAro atizayamahAna utsava karAvIza. A tarapha te sAdhuno jIva devalokamAMthI ibhyazeThanI patnInA garbhamAM utpanna thayo ane zubha divase janma pAmyo. janma thayo tyArathI ja varyApanaka zarU thayuM. varyApanaka zarU thayuM tenAthI bAramA divase tenuM IlAputra evuM nAma rAkhyuM. pachI dehazobhAthI ane kalAsamRddhithI vadhato te darzanathI zaradapUrNimAnA caMdranI jema lokamAM harSa utpanna kare che. pUrvabhavanI patnI paNa jAtimadanA doSathI naTanI putrI thaI. te atizaya zreSTha rUpa-lAvaNyarUpa jalanI nadI hatI. nRtyamAM te evI rIte nAce che ke jethI 'animeSapaNAthI harSa pAmelA indro paNa apsarAnA nRtyane bhUlI jaine vismayane pAme che. have ekavAra zaradaRtukALanA samaye nagaranA madhyamAM nRtya karatI tene ilAputre joi. tenA atizaya rUpane, atizaya yauvanane ane atizaya vijJAnane jovAnA kAraNe ane pUrvabhavanA abhyAsathI te naTaputrI pratye koIpaNa rIte eTalo badho AkarSAyo ke jethI jANe ghaDAyelo hoya, jANe lakhAyelo hoya, jANe mUchita thaI gayo hoya tema ceSTAthI rahita banI gayo. te rIte ceSTArahita banelo joine mitro tene bolAve che, paNa te kaMipaNa bolato nathI. aMtaramAM kAmano vikAra atizaya vadhI jatAM te bhaya ane lajjAne choDIne manamAM nizcaya kare che ke kamala jevAM netrovALI ane zreSThaguNothI vibhUSita evI Ane ja paraNIza, anyathA agnimAM pravezIne prANano tyAga karIza. tyArabAda mitro tene jema tema karIne ghare laI gayA. tyAM paNa te pramANe ja ciMtArUpa javarathI grahaNa karAyelo ane kAmathI saMtapta karAyelo rahe che. AkuLa-vyAkula thayelA mAtA-pitAe mitrone pUchyuM: A zuM thayuM? tethI mitro tene AgrahathI pUche che. te lajjAthI kahI zakato nathI. pachI mitre koIpaNa rIte (jANIne mAtA-pitAne) vAta karI. tethI pitA jANe vajathI haNAyo hoya tema duHkhI thayo. pitAe putranI pAse jaIne kahyuM are! te A zo nirNaya karyo? brAhmaNa ThaMDu paNa caMDAlanuM pANI kevI rIte icche? zrImaMta vaNikonI rUpavatI kanyAo zuM pUrNa thaI gaI che? jethI tuM vAta karavAne mATe paNa ayogya evI naTaputrI upara anurAgavALo thayo che. pachI ilAputre kahyuM: he pitAjI! 1. jo animeSapaNuM na maLyuM hota to naTaputrInuM nRtya ekITase joi na zakAta. animeSapaNuM maLyuM tethI naTaputrInuM nRtya ekITase joi zakAya che ema animeSapaNAthI harSa pAmelA. u. 13 bhA.2 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa68-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) TilAputranuM dRSTAMta huM paNa e jANuM chuM. paNa pratikUla AraMbhavALo kAma mane baLAtkAre pravartAve che. (25) niyatine AdhIna banelA moTA puruSo paNa kRtyAkRtyano vicAra kare che. (? karatA nathI.) to pachI Apa jANatA hovA chatAM A pramANe Adeza kema karo cho? AnA cittane badalI zakAya tema nathI tema jANIne zeTha tenI upekSA kare che. ilAputra naTaputrIne paraNavA mATe naTomAM naTaputrInI mAgaNI karAve che. e jeTalA suvarNane toLe teTaluM suvarNa te Ape che, arthAt naTaputrInA vajana jeTaluM suvarNa Ape che, to paNa naTo mAnatA nathI, ane kahe che ke A putrI akSayanidhi che. tethI amAre dhananuM kAma nathI. have jo tAro Agraha che to naTa thaIne amArA bhego rahe ane naTakaLAno abhyAsa kara. pachI te lokApavAda, kula ane zIlanI avajJA karIne temanA bhego rahyo. pachI teNe svayaM kaLAo zIkhI lIdhI. pachI naToe tene kahyuM: have paraNavA mATe dhana meLava. pachI ene tuM paraNa. teNe Ano paNa svIkAra karyo. pachI te naTamaMDaLInI sAthe bennAtaTa nagaramAM gayo. rAjAe A vRttAMta jANIne kutUhalathI ilAputrane bolAvIne kahyuM: amuka divase mArI samakSa nRtya karavuM. pachI te taiyAra thaIne tyAM Avyo. pachI moTo vAMsa jamInamAM khoDyo. enI upara moTuM lAkaDuM ( pATiyuM) rAkhyuM. tenA baMne cheDe be be khIlA ThokyA. tenI upara ilAputra caDe che. - A tarapha naTakanyA vAMsanI pAse rahe che. rAjA tene joIne tenA upara Asakta banyo. teNe vicAryuM. jo ilAputra paDIne mare to huM ene paraNuM. ilAputranA nRtye sarva lokone khuza karyA. sarvaloko kahe che ke jo rAjA dAna Ape to ame paNa vijJAnarUpa ratnonA puMja evA tene svazakti pramANe kaMipaNa ApIe. daMbhathI rAjAe kahyuM. meM joyuM nathI. pharI nRtya kara. loko mukha kALuM karIne ane vilakhA thaIne muMgA rahyA. Asakta ilAputra pharI cauda kiraNone Ape che. pharI paNa tenA patanane icchatA rAjAe te ja pramANe kahyuM: meM barobara joyuM nahi. tethI loko atizaya calita banyA. ilAputra dhanalobhathI trIjIvAra paNa kiraNone Ape che. pharI paNa rAjAe kahyuM: pharI cothIvAra kiraNone Apa. jethI tane daridratAthI rahita karuM. A sAMbhaLIne sarvaloko rAjA pratye te rIte virakta banyA ke jethI rAjAnI samakSa paNa Akroza karavA lAgyA. ilAputre rAjAno te manogata bhAva jANyo. teNe (te vakhate) najIkamAM zrImaMtanA gharamAM suMdarIo joI. te suMdarIo atizaya zreSTha rUpasaMpanna che. hAthamAM kAMtiyukta maNinI cUDIo paherI che. pagamAM jhAMjhara che. keDe ghUgharIonA samUhavALo maNino kaMdoro 1. ahIM khelanA prakAro samajamAM AvyA na hovAthI saveDAyavaro tyAMthI prAraMbhI vaDavi kiraNe tyAM sudhIno artha lakhyo nathI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ilAputranuM dRSTAMta-pa69 paheryo che. uttamagati karatI vakhate hAlatA stanarUpa paTTa upara hAra hAlI rahyo che. saMbhramanA kAraNe lalATa uparathI vastra arthe khasavAnA kAraNe lalATa upara raheluM tilaka kaMIka pragaTa thayuM che. AvI suMdarIo bhegI maLIne sAdhuone bhaktithI vahorAvatI teNe joI. te munio zuddha bhikSAnI tapAsa karavAmAM upayogavALA che. upazAMta IdriyovALA, prasanna, vikArathI leza paNa nahi sparzAvelA che. (A joine) saMvegane pAmelo IlAputra A pramANe vicAre che- aho! jIvalokamAM mohanA vilAsane jo. jethI karIne huM guNayukta ane samRddhakuLamAM utpanna thayo hovA chatAM ane anurUpa ghaNI kanyAo prArthanA karatI hovA chatAM, (50) tenAmAM anurAgI banyo ke jeno saMga karavAnA manorathothI paNa A bhavasaMbaMdhI ane parabhavasaMbaMdhI sarva anartho prApta thAya che. akAryamAM tatpara ane ajJAnathI aMdha banelA je meM mAtA-pitA vagerene paNa agaNita duHkha ApyuM, te mAruM mukha koNa juve? meM mitravacanane gaNakAryuM nahi, potAnI paNa laghutA vicArI nahi, lokApavAdano bhaya na karyo, kulanA kalaMkanI zaMkA na karI. pANInA pravAhanI jema nIce janArA meM sarvathA na karavA yogya A karyuM. ahIM rAjA mAruM paNa ahita karanAro thayo. moTA rAjAonI aneka putrIone paraNIne temanI sAthe viSayasukhone bhogavato A rAjA saMtoSa na pAmyo, ane hamaNAM aspRzya A naTI upara anurAga dhAraNa kare che ke jethI te jaladI ja rAjyathI bhraSTa bane ane akIrtine pAme. athavA je sAdhuoe zRMgArayukta strIo jovAmAM AvI hovA chatAM vikAranA aMzane paNa dUra karyo che, jemaNe pApone zAMta karyA che tyajI dIdhA che, jeo kSamAzIla, mana-indriyonuM damana karanArA ane prazAMta-manavALA che, te sAdhuone choDIne, moharAjAthI lAlana karAyela bIjo koI jIva saMpUrNa vizvamAM viSayonI kAmanAthI rahita nathI. tethI A sAdhuo ja dhanya che ke jeo A pramANe vajasamAna nirmalavratane dhAraNa kare che. te sAdhuo je mArgamAM rahelA che te mArga mAre paNa pramANa che. A pramANe bhAvanA bhAvatA tenAM pApa karmo kramaza: haTavA lAgyA, kramaza: te vizuddha banato gayo, ane tene cAritra pariNamyuM. tenA mohano kSaya thayo. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyano kSaya thayo. jemAM loka-aloka pragaTa dekhAya tevuM kevalajJAna pragaTa thayuM. naTaputrI paNa rAjAnA tevA manogata bhAvane jANIne A pramANe vicAre che-mArA rUpa, yauvanane ane janmane dhikkAra thAo, ke jenA kAraNe eke potAnA kulanI saghaLIya maryAdAo choDI, ane bIjo A rAjA mArA kAraNe te kaMIpaNa karavAnI icchA rAkhe che ke je kahI paNa na zakAya. tethI sthiramatithI vicArAto saghaLo saMsAra sarva anarthonuM ghara che. A pramANe bhAvanA bhAvatI tene pUrvokta pramANe ja ghAtakarmono kSaya thatAM kevalajJAna utpanna thayuM. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570-bhAvazalyanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ilAputranuM dRSTAMta A tarapha rAjAnI paTTarANI paNa naTanRtya jovA mATe rAjAnI pAse beThelI hatI. te paNa dRSTivikAra AdithI rAjAnA bhAvane jANIne A pramANe vicAre che- aho jo kAmathI caMcaLa karAyela manavALA moTAonI paNa mUDhabuddhi atizaya viruddhane paNa jANatI nathI. anyathA kyAM A rAjA ane kyAM A naTaputrI? najIkamAM rahelA amane gaNakAryA vinA kyAM A ciMtana? tethI saMsAra viDaMbanAphalavALo ane AvI avasthAvALo hovA chatAM hajIpaNa viSayo pratye Asakti karavI e mahAmoha che. AvI bhAvanA utkRSTa banatAM rANIe paNa kevalajJAna prApta karyuM. rAjA paNa lokavicArane jANIne A pramANe vicAre che- amAruM prabhutva haNAyuM, amAruM viveka mAhAtmya haNAyuM, kAraNa ke ame A pramANe lokaviruddha paNa akAryone icchIe chIe. jevI rIte samudrane pANIthI pUravAnuM azakya che, agnine kASThothI saMtoSa pamADavAnuM azakaya che, tevI rIte A AtmAne saghaLAya viSayasukhothI tRpta karavAnuM azakya che. ilAputra kulano tyAga karIne naTaputrI pratye anurAgavALo thayo, pachI dhananI tRSNAvALo thaine mArI pAse Avyo, ane meM AvuM karyuM. tethI vadhAre kahevAthI zuM? buddhizALI koNa A saMsArarUpa kedakhAnAmAM rahe? ke jyAM amArI paNa buddhi asthAne skhalanA pAme che. ityAdi bhAvanAthI rAjAne paNa krame karIne cAritranI prApti thai kSapakazreNi thai ane kevalajJAna utpanna thayuM. (75) pachI kevalajJAnI ilAputre potAne rIte patnI pratye anurAga thayo, ane AlocanA nahi karAyelo e anurAga je rIte duHkha ApanAro thayo tathA patnInA Alocana-pratikramaNa nahi karAyelo jAtimada je rIte nIcakulamAM janmano hetu banyo, te badhuM lokane kahyuM. ghaNA lokone pratibodhIne ane bAkInA karmone khapAvIne cAreya jemAM anaMtasukha che tevA mokSamAM gayA. [367] A pramANe vaNikaputra ilAputranuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have jo lajjA AdithI potAnuM ducaritra gurune na kahe to temAM thatA doSane kahe che- lajjAe gAraveNa ya, bahussuyamaeNa vAvi duccariyaM / je na kahaMti gurUNaM, na hu te ArAhagA huMti // 368 // jeo lajjAthI, abhimAnathI ke bahuzrutanA madathI potAnuM duzmaritra gurune na kahe teo ArAdhaka banatA nathI. [368] Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) AlocanA dvAra] vaLI-- nava taM satthaM va visaM, va duppautto va kuNai veyAlo / jaM kuNai bhAvasallaM, aNuddhiyaM savvaduhamUlaM // 369 // zastra, viSa ane avidhithI sAdhela rAkSasa te anartha na kare sarvaduHkhanuM mULa ane nahi uddhareluM bhAvazalya kare. [369] [AlocanA karatI veLAnA doSo-571 anartha have AlocanA karavA mATe upasthita ziSya paNa je doSono tyAga karavo joie te doSone kahe che- AkaMpaittA aNumANaittA jaM diTTha bAyaraM va suhumaM vA / channaM saddAulayaM, bahujaNa avvatta tassevI // 370 // Avarjana, anumAna, dRSTa, bAdara, sUkSma, pracchanna, zabdAkula, bahujana, avyakta ane tatsavI A AlocanAnA doSo che. vizeSArtha (1) Avarjana- Avarjana eTale prasanna karavuM. prasanna karAyelA AcArya mane prAyazcitta thoDuM Apaze evI buddhithI AlocanAcAryane vaiyAvRttva AdithI prasanna karIne AlocanA karavI te Avarjana doSa che. (2) anumAna- AcAryane nAno aparAdha jaNAvavAthI AcArya mRdu(=alpa) daMDa Ape che ityAdi anumAna dvArA AcAryanuM svarUpa (=svabhAva) jANIne AlocanA karavI te anumAnadoSa che. (3) dRSTa- AcArya vageree je aparAdhasamUhane joyo hoya te ja aparAdhasamUhanI AlocanA kare, bIjA doSonI nahi. (4) bAdara- moTA ja doSasthAnonI AlocanA kare, nAnA doSasthAnonI nahi. kAraNa ke temAM (nAnA doSonI AlocanA zuM karavI ema) avajJAvALo hoya. (5) sUkSma- nAnA ja doSasthAnonI AlocanA kare, moTA doSasthAnonI nahi. je sUkSma paNa doSanI AlocanA kare te moTA doSanI AlocanA kema na kare evo bhAva AcAryane thAya e mATe nAnA ja doSanI AlocanA kare. (6) pracchanna- lajjA vagere kAraNathI evI rIte chAnI AlocanA kare ke jethI pote ja sAMbhaLe, guru nahi, tathA avyakta (=aspaSTa) vacanathI AlocanA kare. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572-AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [hamaNAM prAyazcittanAM graMtho vidyamAna che (7) zabdAkula- moTA avAjathI AlocanA kare, arthAt agItArtha vagerene paNa saMbhaLAve. (8) bahujana- je AlocanAmAM AlocanAguruo ghaNA hoya te bahujana AlocanA kahevAya, arthAt koipaNa aparAdhasthAna ghaNAne jaNAvavuM te bahujana doSa che. (9) avyakta- avyakta eTale agItArtha. agItArthanI pAse AlocanA karavI te avyakta doSa che. (10) tatsavI- ziSya je aparAdhanI AlocanA karaze te ja aparAdhane je guru seve te guru tatsevI che. tatsevI gurunI pAse AlocanA karavI te tatsevI AlocanA doSa che. [370] A AlocanAdoSo che tethI zuM? te kahe che-- eyaddosavimukkaM, paisamayaM vaddhamANasaMvego / Aloejja akajjaM, na puNo kAhaMti nicchaio // 371 // A doSono tyAga karIne, pratisamaya vadhatA saMvegavALo thaine, ane A doSane pharI nahi karuM evo nizcaya karIne ja AlocanA kare. vizeSArtha A doSa pharI nahi karIza evo nizcaya na karavAmAM Ave to karelI AlocanA vyartha bane. [371] hamaNAM prAyazcitta ane prAyazcitta ApanArA che ja nahi, tethI konI AgaLa AlocanA karaze ema jeo kahe che temane samyakdbodha ApavA mATe chedagraMthonI gAthAothI ja zarU kare che-- jo bhAi natthi ihi, pacchittaM tassa dAyagA vAvi / so vyapha saMsAra, nanhA mutte viiiddaduM // 372 // hamaNAM prAyazcitta nathI, ane prAyazcittane ApanArA nathI, ema je kahe che te dIrdhasaMsArane kare che. kAraNa ke sUtramAM (nIce pramANe) kahyuM che. vizeSArtha hamaNAM prAyazcitta nathI. kAraNa ke prAyazcittane jaNAvanArA tevA prakAranA graMtho nathI. athavA prAyazcittane ApanArA gItArtha ane cAritrI guruo nathI. A pramANe je kahe te unmArganI dezanA Apato hovAthI potAnA dIrghasaMsArane ja kare che. kAraNa ke chedagraMtharUpa sUtramAM nIce pramANe (=have pachInI gAthAomAM kahevAze te pramANe) kahyuM che. prAyazcittadoSonI zuddhi karanAra tapavizeSa. [372] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) himaNAM prAyazcittanAM dAtA vidyamAna che-pa73 sUtramAM zuM kahyuM che te kahe chesvvNpi ya pacchittaM, navame puvvammi taiyavatthummi / tatto'vi ya nijUDhA, kappa pakappo ya vavahAro // 373 // saghaLuMya prAyazcitta navamA pUrvamAM trIjI vastumAM che. temAMthI kalpa, prakalpa ane vyavahAra uddharelAM che. vizeSArtha- saghaLuMya prAyazcitta pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvanI aMtargata trIjI vastumAM pUjyoe gUMcyuM che. kalpa, prakalpa ane vyavahAra prAyazcittane jaNAvanAra navamAM pUrvanI aMtargata trIjI vastumAMthI uddharelA che. kalpa (= bRhatkalpa) ane vyavahAra e be sUtra prasiddha che. prakalpa eTale nizIthasUtra. [373] te kalpasUtra vagere hamaNAM nathI ema jo koI kahe to teno pratyuttara kahe chete'vi ya dharaMti ajavi, tesu dharaMteSu kaha tumaM bhaNasi / vocchinnaM pacchittaM?, taddAyAro ya jA titthaM // 374 // kalpa vagere Aje paNa vidyamAna che. kalpa vagere vidyamAna hovA chatAM tuM prAyazcittano viccheda thayo che" ema kema bole che? prAyazcittanA ApanArAo paNa tIrtha sudhI raheze. vizeSArtha- kalpa vagere vidyamAna hovA chatAM prAyazcittano viccheda thayo che ema bolavuM paNa atyaMta saMbaMdha rahita hovAthI ucita nathI. prAyazcittane ApanArA gItArtha ane cAritrIono viccheda thayo che e paNa yukta nathI. kAraNa ke duSpasaha AcArya sudhI tIrtha raheze ethI tyAM sudhI prAyazcittane ApanArA paNa prApta thaze ema AgamamAM anekavAra jaNAvyuM che. [374] A pramANe prAsaMgika varNana sAthe "AlocanAdoSa' dvAra pUrNa thayuM. have AlocanA karavAmAM je guNa prApta thAya che tenuM kathanarUpa chelluM dvAra kahe che kayapAvo'vi maNUso, AloiyaniMdio gurusagAse / hoi airegalahuo, ohariyabharuvva bhAravaho // 375 // jeNe pApa karyuM hoya tevo paNa manuSya gurunI samakSa AlocanA ane niMdA karIne jeNe bhAra utArI nAkhyo che tevA manuSyanI jema atizaya laghukarmI thavAthI atizaya haLavo thAya che. [375] Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa74-AlocanA dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AlocanAthI thatA lAbho prazna- AlocanA karavAthI kayo jIva mokSamAM gayo che? uttara- AlocanA karavAthI anaMtA jIvo mokSamAM gayA che. jo koI eka jIva AlocanA karavAthI mokSamAM gayo hoya to ame tene vizeSathI jaNAvIe. paNa je koI jIvo siddha thayA che te badhAya AlocanapratikramaNa karIne ja siddha thayA che. te jIvo anAdikALathI siddha thatA rahetA hovAthI anaMtA ja siddha thayA che. A ja viSayane graMthakAra kahe che niTThaviyapAvapaMkA, sammaM AloiuM gurusayAse / pattA aNaMtajIvA, sAsayasokkhaM aNAbAhaM // 376 // gurunI samakSa samyak AlocanA karIne jenA pAparUpa kAdavano sarvathA nAza thaI gayo che tevA anaMtA jIvo duHkhathI rahita zAzvata sukhane pAmyA che. [376] A jagatamAM je prANano nAza thavA chatAM koIpaNa rIte doSanuM sevana karyuM nathI, ane ethI niMdAne pAmyo nathI te dhanya che. je pote karelA saghaLA doSone svIkArIne e doSonI (AlocanA dvArA) vizuddhine kare che te paNa sugatimAM janAro thAya che. [1] A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM doSavikaTanA (= AlocanA)rUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM AlocanArUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. rigo Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavavirAga dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [narakagatinA duHkho-pa7pa bhavavirAgadvAra have bhavavirAga dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvAranI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che evaM visuddhacaraNo, saMmaM viramija bhavasarUvAo / naragAibheyabhinne, natthi suhaM jeNa saMsAre // 377 // A pramANe ( yathokta vidhithI prAyazcittano svIkAra karavA vaDe) vizuddhacAritrI banelo jIva cAragativALA bhavasvarUpathI samyak virAma pAme. (kavirAgI bane.) kAraNa ke naraka Adi bhedothI bhinna saMsAramAM sukha nathI. vizeSArtha A pramANe eTale yathokta vidhithI prAyazcittano svIkAra karavA vaDe. ahIM tAtparya e che ke kevala AlocanA karavAthI ja saMtuSTa na rahevuM, kiMtu bhavapratye virAgI banavuM. kAraNa ke AlocanA karavA chatAM bhavavirAga ja ISTakAryano sAdhaka che. AthI AlocanA dvAra pachI bhavavirAga dvArA kahevAmAM Ave che. [377] narakagatimAM je rIte sukha nathI te rIte duHkhanA varNanadvArA kahe chediihN sasaMti kaluNaM, bhaNaMti virasaM rasaMti dukkhattA / nerA avarokharasuravettAmulyaviyauriE 378 parasparathI, paramAdhAmIthI ane kSetrathI thayelI vedanAonA kAraNe du:khathI pIDita narakanA jIvo dIrdha zvAsa le che, karuNa zabdo bole che, virasa raDe che. vizeSArtha- nArakone trIjI pRthvI sudhI parasparoTIrita, paramAdhAmadevajanita ane kSetrathI utpanna thayelI ema traNa prakAranI vedanA hoya che. temAM vaikriya(=vikurtIne banAvelA) bANa ane bhAlA vagere zastrothI parasparoTIrita vedanA hoya che. karavatathI phADavA vagerethI paramAdhAmIdevajanita vedanA hoya che. garamI-ThaMDI vagere kSetrathI utpanna thayelI vedanA che. cothI pRthvIthI paramAdhAmI devajanita sivAya be prakAranI ja vedanA hoya che. kAraNa ke paramAdhAmIdevo trIjI pRthvIthI AgaLa jatA nathI. [378] nArakonuM duHkha suprasiddha hovAthI ane pratyeka nArakanA duHkhanuM varNana karavA vaDe sarva nArakonA duHkhane kahevAnuM azakya hovAthI saMkSepa karatA graMthakAra kahe che jaM nArayANa dukkhaM, ukkattaNadahaNachiMdaNAIyaM / taM varisasahassehivi, na bhaNija sahassavayaNo'vi // 379 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa76-tiryaca-manuSyagatinAM duHkho] upadezamAlA (puSpamAlA) [lakSmInuM svarUpa nArakone utkartana, dahana, chedana Adi je duHkha che tene hajAramukhavALo paNa jIva hajAro varSothI paNa na kahI zake. vizeSArtha- utkartana=kApavuM. dahana-bALavuM. chedana=chedavuM. [379] nArakonuM A duHkha kevalInA vacanathI jANI zakAya che. tiryaMconuM ThaMDI-garamI sahana karavI vagere je duHkha che te duHkha to lokone paNa pratyakSa ja che ema jaNAvatA graMthakAra kahe che- sIuNhakhuppivAsAdahaNaMkaNavAhadohadukkhehiM / dUmijaMti tirikkhA, jaha taM loe'vi paccakkhaM // 380 // ThaMDI, garamI, sudhA, tRSA, dahana, aMkana, vAha ane doha e duHkhothI tiryaMco je rIte pIDA anubhave che te lokamAM paNa pratyakSa che. vizeSArtha- dahana=jaMgalano agni vagerethI baLI javuM. aMkana=loDhAnA garama saLiyA vagerethI DAma ApIne nizAnI karavI. vAhaHkhAMdha vagerethI bhAra upADavo. doha=gAya-bheMsa vagerenA AMcaLamAMthI dUdha kADhavuM. [38] manuSyomAM daridratA, svajana AdithI parAbhava, ISTaviyoga, vRddhAvasthA ane maraNa AdithI utpanna karAyeluM duHkha sarvalokane pratyakSa ja che. lakSmInI prApti Adi duHkhasvarUpa hovA chatAM avivekI jIvone (huM zrImaMta chuM ityAdi) abhimAnathI utpanna thayela kaMika sukha lAge che, tenuM nirAkaraNa (=niSedha) karavA kahe che lacchI pimmaM visayA, dehA maNuyattaNe'vi loyassa / eyAiM vallahAiM, tANaM puNa esa pariNAmo // 381 // manuSyabhavamAM paNa lokane lakSmI, prema, viSayo ane zarIro A priya che. paNa temano A (=have kahevAze te) pariNAma che. vizeSArtha- lakSmI vagere sukhanI bhrAnti utpanna karavAnA kAraNe lokane priya che. paNa temano pariNAma svarUpamAM parivartana have kahevAze te pramANe che. [381] temAM lakSmInuM svarUpa kahe chen bhavai pattthaMtANavi, jAyai kaiyAvi kahavi emeva / vihaDai pecchantANavi, khaNeNa lacchI kumahilavva // 382 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaca-manuSyagatinAM duHkho] upadezamAlA (puSpamAlA) preimanuM svarUpa-577 lakSmI kulaTA nArI jevI che. lakSmInI prArthanA karanArA paNa puruSone kyAreka lakSmI prApta thatI nathI, kyAreka prArthanA na karanArA paNa puruSone enI meLe ja kyAMyathI paNa koipaNa rIte prApta thAya ja che, kyAreka puruSonAM jotAM ja lakSmI kSaNavAramAM cAlI jAya che. vizeSArtha- indrajAla, naTanATaka ane saMdhyAkALanA vAdaLanA raMganA jevA vilAsavALI saMpatti upara paramArthane jANanArAone zo rAga hoya? [382] vaLI maLelI paNa lakSmI prAyaH anarthaphalavALI ja che ema jaNAve chejh salilA vaDUMtI, kUlaM pADei kalusae appaM / ii vihave vaTuMte, pAyaM puriso'vi daTThavvo // 383 // jevI rIte vadhatI nadI kinArAne pADe che ane potAne DahoLI kare che tevI rIte vaibhava vadhatAM prAyaH puruSane paNa tevo jANavo. vizeSArtha- varSARtumAM nadI ghaNA pANIthI pUrAI javAnA kAraNe vadhatI jAya che. vadhatI nadI potAnA ja kinArAne pADe che, pUrathI kheMcAine AvelI ghaNI azuddhi ane kacarAne vahana karavAnA kAraNe potAne malina banAve che, tathA ziSTajanone javA yogya rahetI nathI=ziSTajano nadImAM jatA nathI, tathA tenuM pANI pItA nathI. vaibhava vadhatAM puruSane paNa prAyaH karIne Avo ja jANavo. te A pramANe- vaibhava vadhatAM puruSa paNa krodha, irSA, dveSa ane ahaMkAra AdinI prabaLatAnA kAraNe potAnA kinArA samAna svajanAdirUpa potAnA pakSane ja haNe che. AraMbhavALA aneka dhaMdhA thavAnA kAraNe ane ghaNA kaSAyo thavAnA kAraNe lakSmIne meLavavAnA prayatnane malina banAve che. upArjana karelI azubhakarma rajathI AtmAne malina banAve che. caherAno AkAra vagere raudra (=bhayaMkara) thaI javAnA kAraNe ziSTa loko tenI pAse jaI zake nahi. kRpaNatA AdinA kAraNe tenI lakSmI bhogavI zakAya tevI na hoya. mULagAthAmAM prAyaH zabdano ullekha eTalA mATe karyo che ke taddabhavasiddhika koIka mahAtmAone vaibhava vadhavA chatAM yathokta svarUpathI viparItapaNe paNa jovAmAM Ave che. [383] lezathI lakSmInuM svarUpa batAvyuM. have premanuM svarUpa batAvavA mATe kahe chehouunnvi kahavi niraMtarAiM dUraMtarAiM jAyaMti / ummoiyarasaNaMtovamAiM pemmAiM loyassa // 384 // 1. tabhavasiddhika= te ja bhavamAM mokSe janAra. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578- tiryaMca-manuSyagatinAM duHkho] upadezamAlA (puSpamAlA) preimanuM svarUpa lokano prema bAMdhIne choDelA kaMdorAnA cheDA samAna che. AthI lokaprema koIpaNa rIte niraMtara ( gADha) banIne dUra aMtaravALo thAya che. vizeSArtha- keDamAM kaMdoro bAMdhatI vakhate tenA be cheDA bhegA thAya che. A rIte bhegA thayelA be cheDA niraMtara (=gADha) thaIne paNa pharI kaMdorAne choDatI vakhate te be cheDA atizaya aMtaravALA thAya che. e pramANe lokono paNa prema kAryanI apekSAnA kAraNe kayAreka ema ja pahelAM bhegA thatI vakhate niraMtara(gADha) thaIne paNa pharI paNa svakAryanI siddhi thaI jatAM paraspara asatya (pravRttinA) darzana ane paraspara asatyazravaNa AdithI ema ja jaladI ja bhAva badalAI javAthI atizaya aMtaravALo thaI jAya che. tethI vivekIone temAM ( premamAM) paNa Adara na hoya. [384] lokane mAtA-pitA Adi upara ja vizeSa prema hoya che, te premano bhaMga thato nathI ema koI kahe to teno uttara kahe che mAipiibaMdhubhajjAsuesu pemmaM jaNammi savisesaM / culaNIkahAi taM puNa, kaNagarahaviceTThieNaM ca // 385 // taha bharahanivaibhajAasogacaMdAicariyasavaNeNa / aivirasaM ciya najai, viceTThiyaM mUDhahiyayANaM // 386 // lokane mAtA-pitA, baMdhu, patnI ane putra upara prema adhika hoya che. te prema ativirasa (=pariNAme duHkha ApanAra) ja thAya che. calanInI kathAthI, kanakarathanI ceSTAthI, bharata cakravartI, pradeza rAjAnI patnI, azokacaMdra ( kUNika) AdinAM caritronA zravaNathI mAtA-pitA Adino prema ativirasa che ema jaNAya che. AthI ja te prema mUDha hRdayavALA jIvonI ceSTA che. vizeSArtha- mAtA-pitA, baMdhu, patnI ane putra upara lokane prema adhika hoya che e viSe amAro paNa vivAda nathI. paNa te premano paNa bhaMga thato hovAthI te prema ativirasa= atizaya nirveda utpanna karanAra thAya che. AthI ja mAtA-pitA AdinI sAthe je prema che te mUDha hRdayavALA=ajJAna svabhAvavALA jIvonI ceSTA che. kayA kAraNathI prema virasa che te kahe che-brahmadattanI mAtA culanInI kathAthI mAtAno prema, kanakaratha rAjAnI ceSTAthI pitAno prema, bharatacakrInuM caritra sAMbhaLavAthI bhAino prema, pradeza rAjAnI patnInuM caritra sAMbhaLavAthI patnIno prema, kUNikanuM caritra sAMbhaLavAthI putrano prema, bIjA paNa zAstramAM prasiddha dRSTAMtothI prema virasa che ema vicAravuM. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM] temAM cUlanI kathA A pramANe che-- upadezamAlA (puSpamAlA) [cUlanInI kathA-579 phUlanInI kathA sAketapuramAM caMdrAvataMsakarAjAnA putra municaMdre dIkSA lIdhI. pachI temaNe aTavImAM govALanA cAra bALakone pratibodhIne dIkSA ApI. te cAramAM be sAdhuo jinadharmanI jugupsAthI cAritranI virAdhanA karIne devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI AvIne dazArNapuramAM dAsa thayA. sarpathI daMzAyelA te baMne tyAMthI marIne kAliMjaraparvatamAM haraNa thayA. tyArabAda gaMgAnA kinAre haMsa thayA. tyArabAda vANArasImAM citra ane saMbhUta nAmanA caMDAlaputra thayA. tyAM cAritra lIdhuM.) temAM saMbhUta munie niyANuM karyuM. citramunie niraticAra cAritra pALyuM. baMneya saudharmadevalokamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne citrano jIva purimatAla nagaramAM zreSThiputra tarIke utpanna thayo. saMbhUtano jIva paMcAladezamAM kAMpilyanagaramAM brahmarAjAnI rANI cUlanIno brahmadatta nAmano putra thayo. brahmadatta hajI bALaka hato tyAre mRtyu pAmatA evA brahmarAjAe kAzIdezano rAjA kAka, gajapurano rAjA kaNerudatta, kozalA nagarIno rAjA dIrgha ane caMpApurIno adhipati puSpasUla e cAra svamitrone tamAre ja A bALaka pAse rAjya karAvavuM ema kahIne brahmadattanuM samarpaNa karyuM. temAM dIrgharAjAnI sAthe cUlanI atizaya Asakta banI. dIrgharAjAnI pratye thayelA anurAganA kAraNe phUlanInuM mana mUDha banI gayuM. AthI navA paraNelA potAnA putra brahmadattane patnI sahita lAkSAnA gharamAM rAkhIne cArebAjuthI agni saLagAvyo. paNa maMtrI dhanue yojelA upAyathI brahmadatta varadhanunI sAthe nikaLIne dezAMtaromAM bhamavA lAgyo. te dezomAM te brAhmaNa, vaNika, rAjA ane vidyAdharanI ghaNI putrIone ghaNA upAyapUrvaka paraNyo. krame karIne zatru evA dIrgharAjAne haNIne ane bharatakSetrane sAdhIne cakravartipada prApta karyuM. pUrvabhavanA bhAi citre dIkSA laine vividha vacano kahevA vaDe pratibodha pamADavAno prayatna karavA chatAM te koipaNa rIte pratibodha na pAmyo. aMtasamaye tenA puNyodayano kSaya thayo. atizaya gusse thayelA mAtra eka brAhmaNe pazupAlane brahmadattacakravartInA netrone kheMcavAnI (phoDI nAkhavAnI) preraNA karI. AthI pazupAle (kAMkarA pheMkIne) brahmadattanA netrone kheMcI lIdhAM. (=phoDI nAkhyAM.) raudradhyAnane pAmelo te marIne sAtamI narakamAM apratiSThAna narakAvAsamAM nA2ka thayo. A badhuM (vistArathI) citrabhUtIya adhyayananI TIkA vageremAMthI jANI levuM. ahIM to atiprasiddha hovAthI vistArathI lakhyuM nathI. A pramANe phUlanInI kathA pUrNa thaI. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) 580-premanA vipAkamAM] have kanakarathanuM dRSTAMta lakhAya che- [kanaka2thanuM dRSTAMta kanakarathanuM dRSTAMta tetalipura nAmanuM nagara hatuM. temAM DhagalA karelA suvarNanI pILIprabhAonA saMbaMdhavALo thayelo saghaLo loka gauravarNane dhAraNa kare che. temAM kanakaratha rAjA rahe che. bIjAone daMDa karavA chatAM talavAra viSe tene sadA jANe zarI2 manathI mukta hoya tevo saumyabhAva hato, arthAt bIjAone talavArathI mArI nAkhato na hato. tenI saghaLA aMtaHpurane zobhavAnArI padmAvatI nAmanI rANI hatI. tyAM tetaliputra nAmano maMtrI rAjyanI ciMtA kare che. ekavAra hAthInA skaMdha upara ArUDha thaine rAjA pAse jatAM rAjamArga upa2 maMtrIe eka mahelamAM ghaNI sakhIonI madhyamAM rahelI, suvarNanA daDAnI ramatothI ramatI, tribhuvananA manane mohita karavAnuM jANe auSadhinuM mULiyuM hoya tevI eka zreSTha kanyAne joi. tenA pratye AkarSAyelA cittavALA teNe koika puruSane teno vRttAMta pUchyoH paramArthanA jANakAra teNe kahyuM: atizaya RddhithI saMpanna ane uttama kalAda nAmano zreSThI rahe che. teno A mahela che ane tenI poTTilA nAmanI A putrI che. A sAMbhaLIne maMtrIe te zeThanI pAse poTTilAnI mAgaNI karAvI. pachI zubhadivase ghaNA ADaMbarathI tene paraNyo. A tarapha rAjyamAM Asakta ane mUDha kanakaratha rAjA vicAre che ke, meM A rAjya niSkaMTaka (=upadravathI rahita) banAvyuM che. paNa balavAna koi putra rAjyanI tRSNAvALo thAya to mane mArIne paNa rAjya jaladI lai le. ghaNA puNyathI rAjya maLe che. Ama vicArIne te putrano janma thatAM ja koi putranuM nAka ane hoTha kApI nAkhe che, koi putranA hoTha ane kAna kApI nAkhe che. koi putranI AMkho chedI nAkhe che. koinA hAtha, koinA paga, to koinA kAna kapAvI nAkhe che. A pramANe nirdaya pariNAmavALo te saghaLAya putrone vikala aMgavALA kare che. kyAreka padmAvatI rANIne garbha utpanna thayo. AthI teNe teliputra maMtrIne bolAvIne ekAMtamAM kahyuM: jo mAre putra thAya to tamAre ekAMtamAM tenI rakSA karavI. anyathA mUDha rAjA teno paNa vinAza karAvaze. tethI nagara-dezasahita saghaLuM rAjya ApaNA jotAM ja kSaya pAmaze. tethI jo mAruM vacana karo=mArA kahyA pramANe karo to tAro, mAro ane rAjyano te eka ja AdhAra thaze. maMtrIe te vacanano svIkAra karyo. bhavitavyatAvazathI poTTilAne paNa te ja divase garbha rahyo. te baMnenI ekadivase sAthe ja prasUti thai. poTTilAne marelI ja putrI janmI. rANIe rUpALA putrane janma Apyo. maMtrIe ekAMtamAM tene lai lIdho. marelI putrI rANIne Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premano vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kanakarathanuM dRSyata-581 ApI. pachI rAjAne kahyuM ke padmAvatIne marelI putrI janmI che. pachI rAjAe te putrInuM mRtakakArya karyuM. putra maMtrInA ghare moTo thavA lAgyo. maMtrIe tenuM kanakadhvaja nAma rAkhyuM. A tarapha maMtrI poTTilAnA koI karmanA doSathI eka divasa niSkAraNa ja poTTilA upara jaladI virAgavALo banyo. tethI sanmAna, dAna, bhogasukho to dUra rahyAM, kiMtu tenuM nAma paNa koipaNa rIte sAMbhaLavAnuM maMtrI icchato nathI. tethI ghaNA khedane dhAraNa karatI tene maMtrIe dAnazALAmAM dAna kAryamAM joDI. tyAM te vividha dAnone ApatI rahe che. tethI teNe guNavaMtI sAdhvIone joI. pachI dharma sAMbhaLyo eTale tene dIkSAnA pariNAma thayo. have te tetaliputranI pAse dIkSA levAnI saMmati meLave che tyAre maMtrIe kahyuM: jo devalokamAM gayelI tuM ahIM AvIne mane jinadharmane pamADe to tane dIkSAnI rajA ApuM. (25) poTTilAe te svIkAryuM. pachI maMtrI teno mahAna dIkSA mahotsava karAve che. dIkSA laine poTilAe agiyAra aMgo bhaNyAM. ghaNAM varSo sudhI dIkSA paryAya pALyo. pachI aMte ekamAsanuM anazana karIne samAdhipUrvaka mRtyu pAmIne vaimAnika devalokamAM devapaNe utpanna thaI. A tarapha kanakaratha paNa mRtyu pAmyo. pachI maMtrIe sarva maMtrIo, sAmaMto ane nagaralokone kanakadhvajano saghaLo vRttAMta kahyo. tethI badhAe te kumArano ja rAjyAbhiSeka karyo. pachI padmAvatI rANIe kanakadhvaja rAjAne ekAMtamAM parama AdarathI kahyuM ke, tetaliputre tane jIvana ane rAjya ApyuM che. moTAo upara karelo thoDo paNa upakAra koi sArA kSetramAM vAvelA bIjanI jema vistArane pAme che. to pachI ghaNA upakAra viSe to zuM kahIe? tuccha mANasa upara karAto moTo paNa upakAra nAza pAme che. tapelA loDhAnA bhAjanamAM naMkhAtu paNa pANI sukAI jAya che. tethI jo tAre moTAonA pagale cAlavuM hoya, ane jo tuM lakSmIne icche che to he vatsa! tetaliputrane ja pitA, guru ke deva tarIke jo. tethI rAjAe 'tahatti' ema kahIne mAtAnA vacanano svIkAra karyo. rAjA AvatA maMtrInuM abhutthAna kare che=maMtrI Ave tyAre Ubho thAya che. jatA maMtrInI pAchaLa (thoDe sudhI) jAya che. tenA vacananuM kyAreya ullaMghana karato nathI. tenA nirvAhanA saghaLAMya sAdhano atizaya ghaNAM vadhyAM. A tarapha poThThiladeva pUrve svIkArelA vacanane yAda karIne sAdhunuM rUpa karavuM vagere vividha prakArothI maMtrIne pratibodha pamADe che. Ama chatAM maMtrI svapnamAM paNa tenA vacanane karato nathI, arthAt pratibodha pAmato nathI. have deve vicAryuM ke A jyAM sudhI duHkha nahi pAme tyAM sudhI cokkasa dharmane nahi svIkAre, prAyaH anya paNa sukhI puruSa hRdayamAM dharmabuddhine 1. ahIM vaDavinA sthAne vaLekavi ema hovuM joie ema samajIne artha karyo che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582-premanA vipAkamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [kanakarathanuM dRSThata dhAraNa karato nathI. lokamAM paNa kahyuM che ke- "sukhI mANasa bIjAnA duHkhane jANato nathI. yauvanamAM rahelA manuSyo zIlane gaNakAratA nathI. Apattine pAmelA, yauvanAvasthAne vaTAvI cUkelA ane duHkhI manuSyo dharmamAM tatpara thAya che." rAjAnI kRpA ja enA sukhanuM moTuM kAraNa che. tethI rAjAnI maherabAnIne harI lauM dUra karuM. A pramANe vicArIne deva rAjAnA manane maMtrI pratye viparIta pariNAmavALuM kare che. tethI rAjA maMtrIne bolAvavo vagere to dUra rahyuM, kiMtu AvelA maMtrI upara dRSTi paNa nAkhato nathI. have bhaya pAmelA teNe vicAryuM ke, jo aho! tevo paNa mAro bhakta A rAjA mArA upara gusse kema thayo che? athavA rAjAo konA mitro hoya? kahyuM che kekAgaDAne viSe zuci, jugArImAM satya, sarpamAM kSamA, strIomAM kAmanI zAMti, napuMsakamAM dhIratA, dArUpInAramAM tattvaciMtA ane rAjA koino mitra hoya evuM konuM sAMbhaLyuM che ke joyuM che? tethI huM mAnuM chuM ke kumArathI mAruM sAruM nathI. A koika vaDe mAro vinAza karAvaze. A pramANe mAnIne maMtrI tyAMthI jaladI nIkaLI gayo. te azva upara besIne nagaranI madhyamAMthI jaI rahyo che teTalAmAM sahasA sevakaloke tene choDI dIdho. nagaraloka paNa teno Adara karato nathI. gharamAM Avyo to sarva parivAra paNa viparIta pariNAmavALo thaI gayo. koI tenI pravRttine paNa pUchatuM nathI. tethI khinna manavALo te vAsabhavanamAM jaIne tAlapuTa jherane pIe che. tenI paNa tenA upara jarAya asara na thaI. tethI te talavArathI mastakane kApe che. talavAra paNa buTTI thaI gaI. pachI udyAnamAM jaIne vRkSamAM potAne phAMso lagAvIne laTake che. teno phAMso paNa tUTI gayo. pachI gaLAmAM zilA bAMdhIne UMDA pANImAM DUbyo. UMDuM pANI paNa chIcharuM thaI gayuM. pachI baLatA agnimAM praveza kare che. agni paNa tatkALa bujhAI gayo. (50) have atizaya du:khathI duHkhI thayelo te vilApa karato kahe che ke, aho! huM putra sahita hovA chatAM putrarahita chuM, dhanasahita hovA chatAM dhanarahita chuM, ghaNA svajanathI yukta hovA chatAM cokkasa anAtha chuM. kAraNa ke te badhAyathI hamaNAM mAruM rakSaNa thatuM nathI. pachI nagaramAMthI nIkaLelA teNe eka dizA tarapha javAnuM zarU karyuM. tethI deve tenA javAnA AgaLanA bhAgamAM moTo khADo vidurtho, pAchaLanA bhAgamAM doDato moTo hAthI vimuryo, ane baMne bAju ghora aMdhakArasamUha karyo, madhyamAM sarva taraphathI bANanI zreNIo niraMtara paDI rahI che. have bhayathI vyAkuLa manavALo ane dhrUjato te A pramANe kahe che- he poThThilA! kyAMyathI paNa AvIne mAruM rakSaNa kara. huM kyAM jauM? kAraNa ke A badho loka gabharAyelo che. saMpUrNa gAma baLI rahyuM che. dAvAnalathI jaMgalo baLI rahyA che. zaraNarahita loka kyAM jAya? mArI paNa AvI sthiti thaI che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [bharata cakravartInI kathA-pa83 tethI poTTila deva paNa avasara jANIne pratyakSa thAya che. pachI maMtrIne kahe che ke, jevI rIte rogIone auSadhanuM zaraNa choDavA yogya nathI, balavAnothI pIDA pAmelAone viSama killAo zaraNa che, tevI rIte bhaya pAmelA jIvone paNa dIkSA zaraNa thAya che. kAraNa ke indriyo upara vijaya meLavanArA ane upazamanI pradhAnatAvALA munione A lokasaMbaMdhI paNa bhayo AvatA nathI, ane uttamamunio parabhavamAM sukhI ja thAya che. pachI maMtrI "A zuM che?" e pramANe saghaLo ya vRttAMta devane pUche che. deva paNa kahe che ke tamane bodha pamADavA mATe meM A badhuM (divyazaktithI) karyuM che. have pradhAne devane kahyuM: jo tuM rAjAne mArA upara maherabAnIvALo kare to huM dIkSA lauM. anyathA loka kaheze ke, rAjA tenA upara gusse thayo eTale zaraNarahita teNe dIkSA laI lIdhI. deve tenI vAtano svIkAra karyo. rAjAne maMtrI pratye sArA pariNAmavALo karyo. padmAvatI rANIe rAjAne aneka rIte ghaNo Thapako Apyo. rAjA maMtrIne manAvIne ghaNA ADaMbarathI ghare laI jAya che. pachI dararoja vinAzazIla saMsArasvarUpane manamAM vicAratA maMtrIne jAtismaraNa- jJAna thayuM. tethI pUrve ja anubhavyuM hatuM tene yAda kare che. te A pramANe- huM A jaMbUtIpamAM mahAvidehakSetramAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarikiNI nagarImAM mahApadma nAmano rAjA hato. tyAM dIkSA laIne caudapUrvono abhyAsa karyo hato. dIkSAne pALIne sAtamAM devalokamAM utpanna thayo. adhika saMvegane pAmelA teNe rAjAnI pAse dIkSAnI saMmati meLavI. rAjA paNa maMtrIne zibikAmAM besADavA vagere ghaNA ADaMbarathI amadavana udyAnamAM jAte laI jAya che. tyAM maMtrI pAMca mahAvratanI pradhAnatAvALA cAritrane svIkAre che. have zubhaciMtanamAM sArI rIte rahevAthI pUrvabhavamAM bhaNelAM saMpUrNa caudapUrvenuM smaraNa kare che. A pramANe kramaza: zubhapariNAma vadhatAM tenA ghAtakarmono kSaya thayo. tethI kevalajJAna utpanna thayuM. najIkamAM rahelA vANavyatara vagere devoe kevalajJAnano mahimA karyo. pachI kanakadhvaja rAjA vagere parSadAne dharma kahyo. rAjAne dezaviratidharma Apyo. bIjA ghaNA lokone pratibodha pamADyo. krame karIne te muni mokSane pAmyA. A kathAmAM prastuta e che ke pitA paNa kanakaratharAjA putro pratye te rIte (anucita) vartana kare che. AthI A saMsAramAM pitRjananA premamAM paNa Agraha zo rAkhavo? A pramANe kanakaratharAjA ane tetaliputra pradhAnanI kathA pUrNa thaI. have bharata cakravartInuM dRSTAMta kahevAmAM Ave che- bharata cakravartInI kathA RSabhadeve vIsalAkha pUrva kumAra avasthAmAM pasAra karyA. tresaThalAkha pUrva rAjyanuM pAlana karyuM. vinItA nagarImAM bharatarAjAno rAjyAbhiSeka karyo. aDhANuM putrone te te u. 14 bhA.2 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584- premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bharata cakravartInI kathA putranI yogyatA pramANe aMga- vaMga vagere bahu samRddha dezo ApyA. bAhubaline takSazilA nagarInuM atizaya moTuM rAjya ApyuM. pachI devendro ane narendrothI pUjAyelA RSabhadeve cAra hajAra kSatriyonI sAthe caitravada AThamanA divase ghaNA ADaMbarathI dIkSA lIdhI. hajAravarSa pachI temane kevalajJAna utpanna thayuM. bharatarAjAe bharatakSetrane sAdhIne bAhubali sivAya (aTTANuM) bhAionI pAse dUta mokalIne badhAne kahevaDAvyuM ke tame badhA mane svIkAro=mArI AjJAne mAno, athavA pRthvIone choDI do. jo tame A svIkAravA taiyAra na ho to jaladI yuddha mATe taiyAra thAo. A pramANe kahevAyelA temaNe paNa bharatane pratyuttara Apyo ke, bhAratanA kahevAthI A vikalpomAMthI eka paNa vacanane ame nahi karIe. kAraNa ke pitAe ja amane pRthvIo ApI che. tethI trilokanAtha temane ja pUchIne pachI teo ja je Adeza Apaze te Adezane ame karIzuM. A pramANe kahIne badhA baMdhuoe aSTApadaparvata upara jaIne zrI RSabhanAthanA caraNomAM aMjali joDIne vinayapUrvaka te saghaLo vRttAMta kahyo. pachI temaNe prabhujIne pUchavuM che pitAjI! tethI A viSe amAre zuM karavA yogya che? jemane parama karuNA utpanna thaI che evA svAmIe temane A pramANe kahyuM: he vatsa! tRSAtura banelo eka aMgAradAhaka svapnamAM saghaLA samudronuM pANI pI gayo. to paNa tenI tRSA dUra na thaI. AthI te saghaLI nadIonuM pANI pI gayo. to paNa tenI tRSA dUra na thaI. pachI te saghaLA sarovaranuM pANI pI gayo. pachI vAvaDIkUvA vagere saghaLAya jalAzayonuM pANI pI gayo. to paNa tenI tRSA dUra na thaI. pachI svapnamAM ja jalAzayone joto te vizvamAM bhame che. pachI teNe jaMgalamAM kyAMka eka UMDo kUvo joyo. tenA taLiyAmAM atizaya alpa kaMIka pANI hatuM. have teNe ghAsanA eka pULAne dorIthI bAMdhIne kUvAmAM nAkhyo. pachI kaSTathI te pULAne kheMcIne jeTalAmAM kUvAnA kAMThe laI Avyo teTalAmAM temAMthI saghaLuMya pANI gaLI gayuM. pachI prayatnapUrvaka e pULAne dabAvIne pANInA biMduone moDhAmAM nAkhe che. he vatsa! je pUrve saghaLA jalAzayonuM pANI pI gayo, to paNa tRpta na thayo te alpa te jalabiMduothI kevI rIte tRpta thaze? e pramANe bhavasAgaramAM devabhava AdimAM bhamatA tamoe paNa anaMtabhogo bhogavyA. to paNa jo koIpaNa rIte tRptine pAmyA nahi, to bIjAnI sevA karIne athavA baMdhunI sAthe yuddha karIne tamane alpakAmabhogothI saMtoSa kevI rIte thaze? he vatsa! jo rAjyane pALavAthI koI lAbha thato hoya to meM svAdhIna paNa rAjyane kema choDyuM? jIvana vastranA cheDA jevuM caMcala che. yauvana paNa traNa divasamAM nAza pAme che. bhavasamUhamAM bhamatA jIvone jinadharmanI sAmagrI durlabha che. koIpaNa rIte e sAmagrIne meLavIne tuccha bhogo mATe e sAmagrIne koNa hArI jAya? tame gharamAM rahezo to manuSyanA rAjAne paNa praNAma karazo. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [bharata cakravartInI kathA-585 jo tame dIkSA lo to indro paNa tamane name. tethI A lokamAM ane paralokamAM sukhane lAvanArA dharmamAM udyama karo. jinavare A pramANe kahyA pachI sUtrakRtAMgasUtranuM vaitAlika adhyayana prarUpyuM eTale bodha pAmelA badhAe dIkSA lIdhI. (25) A vRttAMta sAMbhaLIne bharatarAjAe kheda karyo ke jemaNe paramArthane karyo che tevA baMdhuoe anAtha evA mane ja mUkI dIdho. keTalAka divaso pachI bharatacakrI te paNa badhuM bhUlI gayo. pachI dUtadvArA bAhubaline paNa te ja kahevaDAve che. bAhubalie kahyuM: re! re! lobhI teNe bicArA bhadrikone (=aThThANuM bhAione) trAsa pamADIne dIkSA levaDAvI tevI rIte niSphara ane dhanamAM rasavALo te mane paNa gabharAvavAne icche che. kharekhara! te maracAone paNa caNAnI jema khAvAne icche che. tethI jo te subhaTasamUhane dhAraNa kare che to laDavA mATe Ave. huM laDavA mATe taiyAra chuM. meM bharatakSetrane jItI lIdhuM che ema abhimAna na kare. mane jItyA vinA teNe bharatakSetranuM zuM jItyuM che? tArAonA abhAvamAM paNa caMdrathI AkAza prakAzavALuM hoya che. bhadrikonuM (=aDhANuM baMdhuonuM) parAbhava karatA teNe pUrve paNa mAro koparUpa agni saLagAvyo ja che, ane hamaNAM tene prajavalita banAvyo che. tethI bahu kahevAthI zuM? hamaNAM tArA svAmInA hRdayamAMthI abhimAnarUpa mallane dUra karIne tArA svAmIne sukha ApanAro karuM. tArA svAmI pAse jaIne A mArI vAta kahe. ityAdi kahIne ane apamAnita karIne dUtane rajA ApI. dUte jaIne bharatarAjAne badhuM vizeSarUpe kahyuM. te sAMbhaLIne bharatarAjA gusse thayo. pachI gussAnA kAraNe potapotAnA sainyathI parivarelA te baMneya potAnA dezanA sImADAomAM bhegA thayA. pachI bAhubalie kahyuM: aparAdhathI rahita A kIDAsamAna ghaNA lokane niSkAraNa ja zA mATe haNavAmAM Ave? jo tuM mane jItIne niSphaTaka rAjyane icche che to rAjyanI tRSNAvALA tAre ane mAre ja yuddha karavuM yogya che. pachI rathomAM ArUDha thayelA te baMneya paraspara bhegA thayA. pahelAM nimeSarahita te baMnenuM dRSTiyuddha thayuM. pachI pakSano svIkAra ane pakSamAM dUSaNa ApavuM ityAdirUpa vAgyuddha thAya che. pachI vANIvaDe (siMhanAda karavA vaDe) yuddha kare che. pachI muSTiyuddha thayuM. pachI mahAdaMDa yuddha thayuM. paNa badhA yuddhomAM bAhubali jIte che ane bharata hAre che. have viSAdane pAmelA bharatarAjA vicAre che ke hA deva! A vaLI zuM? zuM A ja cakrI che? mAro zrama niSphala ja che. pachI deve dhIraja ApIne bharatarAjAnA hAthamAM samasta vizvane bhaya pamADanAruM ane prakAza karanAruM cakraratna ApyuM. hAthamAM lIdhelA cakrathI duHSa( duHkhathI sahana karI zakAya tevo) bharatarAjA jeTalAmAM bAhubali tarapha doDyo teTalAmAM bAhubali vicAre che ke cakranI sAthe bhAratanA cUrecUrA karI nAkhuM. athavA daMDayuddhamAM parAjita thayelo, lajjAhIna ane gauravathI mukta A jo ke devo ane manuSyonI samakSa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa86-emanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bharata cakravartInI kathA A (anucita) paNa vartana kare che, to paNa sAmarthya hovA chatAM paNa baMdhune haNavA mATe mArAthI yuddha na karAya. sAmarthyathI yukta paNa puruSo aparAdhI hovA chatAM kutarAne karaDatA nathI. mArA te bhadrika paNa baMdhuoe yogya karyuM. A pramANe rasahIna saMsAramAM mAre paNa te ja karavuM yogya che. A pramANe vicArIne bAhubalie bharatane kahyuM: tArA puruSapaNAne dhikkAra thAo, ke je rAjyarUpa AhAramAM lubdha banIne potAnI pratijJAne paNa yAda karato nathI. tamArI AgaLa) tuM vaLI koNa che? anyalokane upadrava karanAruM A cakra koNa che? cakranI sAthe tane yamano mahemAna karI nAkhuM. (teTalI zakti mArAmAM che.) paNa loka kaheze ke zrI RSabhadevano putra paNa AvuM vartana kare che. jIvana caMcala che. yauvana asAra che. kAmo(=viSayasukho) tuccha che. tethI baMdhuonI jema kSaNavAra buddhimAM viparyAsa karanAruM rAjya tuM ja grahaNa kara. huM to dIkSA lauM chuM. (50) pachI A mahAtmA hAthamAMthI daMDa mUkIne ane paMcamuSTi loca karIne tyAM ja dIkSA le che. pachI potAnI niMdA karato bharatarAjA paNa bAhubalinA caraNomAM paDyo. tene ghaNuM banAve che, paNa dhyAnamAM rahelA bAhubali bolatA nathI. have bAhubalinA putrane rAjya upara sthApIne bharata potAnA sthAne gayo. bAhubali laghubaMdhuone vaMdana karavuM paDaze evA bhayathI jinanI pAse na gayA. ghora parISahasamUhane sahana karatA te tyAM ja eka varSa sudhI kAyotsargamAM rahyA. dADhI mUcha lAMbA thaI gayA. sarpoe saMpUrNa zarIrane vIMTI dIdhuM. velaDIo ane latAonA samUha ane ghAse zarIrane vIMTI dIdhuM tethI prabhue brAhmI ane suMdarIne temanI pAse mokalI. temaNe bAhubaline vaMdana karIne vinayathI kahyuM ke bhagavAna kahe che ke A pramANe hAthI upara ArUDha thayelAone kevalajJAnanI utpatti na thAya. A pramANe kahIne te baMne jatI rahI. tarkane karatA bAhubali temaNe kahelA arthane samajI gayA. tethI ahaMkArane choDIne baMdhuone vaMdana karavA mATe keTalAmAM cAlyA teTalAmAM ja paga upADatAM ja kevalajJAna utpanna thayuM. jo saMjavalana paNa ahaMkArathI kevalajJAna ATalo kALa rokAyuM to anya (=saMjavalanathI anya) vipAkane koNa jANe? pachI bAhubali prabhunI pAse kevalIonI parSadAmAM jAya che. bharatarAjA paNa sittottera (77) lAkha pUrva kumAra avasthAmAM pasAra karIne, cha lAkha pUrva rAjya karIne, ekalAkha pUrva dIkSA pALIne, muktimAM gayA. tethI caramazarIrI(te ja bhavamAM mokSamAM janAra) hovA chatAM, uttamapuruSa hovA chatAM, RSabhadevanA putra hovA chatAM, bharatarAjA paNa rAjyanA lobhathI baMdhuo pratye AvuM vartana kare che, to pachI anyalokonA premane kAryanI apekSAe (svArtha mATe) jANa. tethI te prema kSaNavAramAM khoTo Thare che. tethI AvA prema viSe zo Agraha rAkhavo? A pramANe bharata cakravartInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [pradeza rAjAnI patnInuM dAMta-587 have pradezI rAjAnI patnInuM dRSTAMta kahevAya che- pradeza rAjAnI patnInuM dRSTAMta zvetAMbikA nAmanI nagarI che. jANe ke te nagarInA hima jevA sapheda mahelonA taLiyAonuM haraNa karIne sapheda kiraNavALo caMdra paNa sapheda banI gayo. tyAM pradezI nAmano rAjA zudra, sadAya duSTAtmA, lobhI, akAryamAM tatpara, raudraprakRtivALo, kliSTa manavALo, nAstikavAdamAM tatpara, ane A lokanA kAryamAM Asakta hato, jIva, puNya-pApa ane paralokane koipaNa rIte mAnato na hato. saMpUrNa aMtaHpuramAM sArabhUta evI sUryakAMtA nAmanI tenI patnI hatI. teno sarvamatirUpa nadIomAM magaramaccharUpa vicArone dhAraNa karanAro citra nAmano maMtrI hato. kyAreka rAjAe tene kAma mATe zrAvasti nagarImAM mokalyo. tyAM gayelA teNe zrI pArzvaprabhunA zreSThaziSya ane cAra jJAnarUpa RddhithI saMpanna kazI nAmanA AcAryane joyA. temanI pAse dharma sAMbhaLIne te pratibodha pAmyo. tethI samyakatvamUla bAra prakArano gRhastha dharma svIkAryo, arthAt samyakatvanA svIkArapUrvaka zrAvakanA bAravratone svIkAryA. potAne kRtakRtya gaNIne teNe vicAryuM. zuM te paNa mitra che? ke je mitrano pAparUpa kAdavamAMthI uddhAra na kare. te nokarathI paNa zuM? ke je svAmInA duHkhanI upekSA kare. moTAM pApakAryomAM tatpara mAro svAmI du:khI che. hamaNAM meM mahAna zAparUpa rogane dUra karanAro vaidya meLavyo che. tethI A paramagurune tyAM laI jaIne te rAjAnI paNa cikitsA karAvuM ke jethI te pAparUpa rogothI mukta thAya. A pramANe vicArIne maMtrIe kahyuM: he bhagavan! Ape jinazAsanarUpa vahANamAM besADIne mAro bhavasAgarathI uddhAra karyo. have zvetAMbikA nagarImAM vihAra karIne kRpA karo. gurue kahyuM: tevo yoga thaye chate te pramANe prayatna karIzuM. pachI bhaktithI vaMdana karIne maMtrI zvetAMbikA nagarImAM gayo. guru paNa vihAra karatAM kramathI tyAM ja AvyA. kArya mATe rAkhelA potAnA puruSo pAsethI maMtrIe te jANyuM. maMtrI tyAM ja rahIne bhAvapUrvaka te gurune vaMdana kare che. pote jinadharmane svIkAryo che ema rAjAne maMtrI jaNAvA deto nathI. azvone khelAvavAnA sthAnamAM javAnA bahAne maMtrI rAjAne laI jAya che. jyAM guru vistArathI dharmakathA kahI rahyA che tyAM UbhA rahe che. pachI rAjA pUche che ke A muMDiyo zuM barADA pADe che? tethI pradhAne kahyuM. huM barobara jANato nathI. kiMtu Apa Avo, tyAM jaIne sAMbhaLIe. pachI teo AcAryanI pAse gayA. gurue temane deva-gurunuM svarUpa ane jIvAdi tattva kahyuM. eTale rAjA kahe che ke A nirarthaka ja cheHkhoTuM ja che. te A pramANe Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa88-premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [pradeza rAjAnI patnInuM dRSTAMta sarva prathama vAta to e che ke tamane ISTa ane sarvatattvonuM mUla evo AtmA nathI. kAraNa ke AkAzakamaLanI jema AtmA pratyakSa dekhAto nathI. anumAna vagere to pramANa ja thatA nathI. kAraNa ke sAdhyanI sAthe (niyata)saMbaMdha hoya tevA liMgano nizcaya thato nathI. athavA tevA liMgano nizcaya thato hoya to paNa teno nizcaya karanAranI prAmANiktAthI sAdhyanI siddhi thatI hovAthI sAdhyanI siddhi mATe mUkelA (=lakhelA) anumAna vagere vyartha thavAno prasaMga Ave che. pachI gurue kahyuM: he bhadrA tamAruM A vacana samyagujJAnapUrvakanuM nathI. kAraNa ke jIvane jANavA mATe tamAruM ja pratyakSa pravarteluM nathI, ke badhA ja jIvonuM pratyakSa pravarteluM nathI? arthAt tamane tamAro ja AtmA pratyakSa dekhAyo nathI ke badhA jIvono AtmA pratyakSa dekhAyo nathI? A be pakSamAM jo tamAro prathama pakSa che to tamane pratyakSa na thayelA staMbha, kuMbha, kamaLa, nadI, sarovara, samudra, parvata vagerenA abhAvano ja prasaMga Ave. kAraNa ke tamAruM pratyakSa jJAna mAtra pratiniyata viSayavALuM (tame jeTalA padArthone joyA che teTalA ja padArthonA viSayavALuM) che. (tamane AtmA pratyakSa thayo nathI ethI AtmA nathI ema mAnavAno artha e thAya ke tamane je je vastu pratyakSa na thAya te te vastu na hoya. ethI duniyAmAM parvata vagere keTalAya padArtho evA che ke je tamane pratyakSa thayA nathI. AthI te padArtho nathI ema mAnavuM paDe. paNa tema nathI.) have jo bIjo pakSa che to te pakSa paNa asiddha ja che=siddha thato nathI. kAraNa ke vividha dezomAM rahelA saghaLA jIvonA AtmAnA pratyakSadarzanano saMbhava ja nathI. athavA saMbhava che to je jIvane saghaLA jIvonA AtmAnuM pratyakSadarzana thayuM che te ja jIva sarvajJa che ema siddha thayuM, ane te ja jIva deva che, te ja jIva guru che, evI prakRSTa siddhi thAya che. AthI tamoe nirarthaka ja (AtmA nathI evI) ceSTA karI che. anumAna vagere pramANane aprAmANika mAnavAmAM to tame paNa "AtmA nathI' ityAdi tamArI mAnyatAnuM samarthana nahi karI zako. anumAna vagere pramANo ja bIjAe svIkArelAnuM khaMDana karavAmAM kuzaLa che. tethI tamoe mUkelA (karelA) "AtmA nathI, kema ke pratyakSa dekhAto nathI" ityAdi anumAna unmattanuM vacana ja siddha thAya. tethI huM sukhI chuM, huM duHkhI chuM, ItyAdi aMtarmukhasvarUpa svasaMvedanathI siddha evo AtmA che. kAraNa ke tamoe svIkArelA madazakti jevI cetanAnI jema AtmA (svasaMvedanathI) jANI zakAya che. (zarIrathI bhinna) AtmA che ane te AtmA guNI (=guNavALo) che. jo AtmA 1. jevI rIte AkAzamAM kamaLa thatuM nathI, ethI AkAzamAM kamaLa dekhAtuM nathI. e rIte AtmA paNa pratyakSa dekhAto nathI. 2. ahIM mAtra zabdathI anvaya-vyatireka vyApti samajavI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devone manuSyalokamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [na AvavAnAM kAraNo-589 guNI na hoya to huM sukhI chuM' ityAdi AtmAnA (sukha vagere) guNo ghaTI zake nahi. bhUto ja AtmAnA guNo che ema kahevuM yogya nathI. kAraNa ke mUrta(=rUpI) vastu amUrta (=arUpI) vastunA guNa tarIke ghaTI zake nahi. jo mUrta vastu amUrta vastunA guNa tarIke ghaTI zakatI hoya to rUpa vagere AkAzanA guNo thAya. prAsaMgika vicAraNAthI saryuM. jIvanI siddhi thatAM jagatamAM dekhAtI vicitratA bIjI rIte nahi ghaTI zakavAthI puNya-pApa ane paraloka vagere sukhapUrvaka ja siddha karI zakAya che. rAjAe kahyuM. jo puNya-pApa ane paraloka vagere che to mArI mAtA atizaya dharmaparAyaNa hatI, tethI tamArA abhiprAya pramANe te devalokamAM gaI che. mArA pitA atizaya pApanI pravRttimAM tatpara hatA. tamArA mate mArA pitA narakamAM gayA che. mAtA-pitAne huM atizaya priya hato. to pachI teo ahIM AvIne mane pratibodha kema karatA nathI? AcAryadeve kahyuM: he rAjana! devo svAdhIna (potAnI jyAM javAnI icchA thAya tyAM jaI zake tevA) hovA chatAM ahIM AvatA nathI tenAM aneka kAraNo che. te A pramANe(1) divyapremaprApti- divya premanI prApti thaI hovAthI. (2) viSayaprasakti- viSayomAM atizaya Asakti thavAthI. koI puruSa dezAMtara jAya ane - tyAM koI rUpavatI strImAM Asakta banI jAya to potAnA dezamAM na Ave tenI jema. (3) kartavyAsamApti- devalokamAM karavAnAM kAryo pUrNa na thavAthI. koI puruSane ghaNAM kAmonI javAbadArI soMpI hoya to te bIje na jaI zake tenI jema. (4) manuSyAnadhIna kArya- devone potAnuM kArya koI manuSyane AdhIna na hovAthI. jema zrImaMtone garIbanuM kAma na hovAthI tenA ghare na jAya tenI jema. (5) manuSyalokadurgandha- manuSyalokamAM rahelI durgadhane sahana na karI zakavAthI. koI puruSa suMdara vastro paherIne ane zarIramAM caMdana AdinuM vilepana karIne priyapatnInI sAthe bhavya mahelamAM krIDA karI rahyo hoya tyAre koI caMDAla tene apavitra bhUmimAM bolAve to na jAya tenI jema. manuSyalokamAM kevI durgadha che te jaNAvatAM kahyuM che ke- A manuSyalokanI durgadha cAraso-pAMcaso yojana sudhI UMce jAya che. tethI devatAo ahIM AvatA nathI." maharSioe batAvelA ityAdi kAraNothI devo ahIM AvatA nathI. nArako ahIM AvavAnI icchAvALA hovA chatAM parAdhIna hovAnA kAraNe ja AvI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa90-premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [pradezI rAjAnI patnInuM dRSTAMta zakatA nathI. jema ke- koI puruSe moTo aparAdha karyo, rAjAe tene keda karyo hoya. have rAjAe nImelA atikrUra puruSo te puruSanA svajano vagerenA prANa laI rahyA hoya tyAre te puruSa potAnA te svajano vagerene jovAnI icchAvALo hoya to paNa temanI pAse AvI zakato nathI. tevI rIte nArako paNa ahIM AvavAnI icchAvALA hovA chatAM AvI zakatA nathI. rAjAe kahyuMH bhale tema ho. to paNa meM eka corane chidrarahita loDhAnI peTImAM pUryo. ghaNA kALa pachI meM e peTIne kholIne joI to temAM kRmino Dhagalo ja jovAmAM Avyo. te peTImAMthI nIkaLatA jIve peTImAM koIpaNa prakAranuM chidra karyuM na hatuM. tethI jaNAya che ke zarIromAM jIva (=AtmA) nathI. gurue kahyuM: he rAjana! A mAtra vANI ja che. kAraNa ke koI puruSane peTImAM pUravAmAM Ave. te puruSa peTImAM zaMkha vagerene vagADe to zaMkha vagerenA zabdo vagere chidrarahita paNa peTI vagere vastuomAMthI bahAra saMbhaLAya che. dhamAtA (=saMpAvAtA) chidrarahita loDhAnA goLA vageremAM agni praveze che. temAM nIkaLavA mATe ke praveza karavA mATe kareluM koI chidra dekhAtuM nathI. jo rUpI paNa zaMkhazabda vageremAM A pramANe che (=chidra vinA paNa praveza-nirgama thaI zake che) to arUpI jIva mATe zI vAta karavI? rAjAe kahyuM: he bhagavan! meM eka coranuM zarIra tala tala jeTalA TukaDA karIne chevuM. temAM kayAMya mane jIva dekhAyo nahi. tethI jIva che ema kevI rIte mAre svIkAravuM? AcArya bhagavAne kahyuM ke mahArAja! caMdrakAnta maNine khaMDa khaMDa karIne toDavAmAM Ave to paNa temAM pANI dekhAtuM nathI. araNikASTha vageremAM agni dekhAto nathI. to paNa caMdrakiraNono saMparka vagere sAmagrIthI temAMthI pANI nIkaLe che, ane araNikASThane ghasavAthI temAMthI agni pedA thAya che. tethI rUpI paNa vastuo kyAMka koIka rIte vidyamAna hovA chatAM dekhAtI nathI. to pachI arUpI vastuo vidyamAna hovA chatAM na dekhAya temAM zuM kahevuM? rAjAe kahyuMhe bhagavan! bIjA eka corane meM jIvato toLyo. pachI gaLe aMgUThAthI dabAvIne mArI nAkhyo. pachI tene toLyo. tema karavAmAM jIvanI vidyamAnatA ane avidyamAnatAnA kAraNe karAyela koI vizeSatA jANavAmAM na AvI, (maryA pahelAM ane maryA pachI vajana samAna ja thayuM. jo zarIrathI judo jIva hoya to maryA pachI jIva nIkaLI javAnA kAraNe vajana ochuM thavuM joIe.) tethI temAM jIva hato evI zraddhA kevI rIte karAya? gurue kahyuM: he rAjana! koI govALe mazakane (=cAmaDAnI kothaLIne) pavanathI pUrI. paNa temAM pavananI vidyamAnatA ane avidyamAnatAnA kAraNe koI vizeSatA jovAmAM na AvI. (arthAt mazakanuM pavana pUryA vinA jeTaluM vajana hatuM teTaluM ja vajana pavana pUryA pachI paNa hatuM.) pahelAM temAM pavana pratyakSathI paNa jovAyo hato. jo rUpI paNa vastumAM A pramANe che to arUpI AtmA viSe zuM kahevuM? Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramathI Avelane na choDavAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) lohabhA2ne upADanAra puruSanI kathA-591 tethI jevI rIte anucita ceSTA vagerethI devadatta AdinA zarIramAM bhUta vagereno vaLagADa jaNAya che, dhajAnuM hAlavuM AdithI pavana jaNAya che, tema doDavA-kUdavAnI kriyA vagere cihnathI ane svasaMvedanathI (=svAnubhavathI) AtmA paNa che ema siddha thAya che. ityAdi atizaya nipuNa AcAryabhagavaMtanI vacanapaMktio rUpa prabalapAkathI pradezI rAjAnI mahAmohanI gAMTha baLI gai. ethI enA AtmAmAMthI atizaya AnaMdanA biMduo jharavA lAgyA. tenA manarUpa parvata upara jinavacanarucirUpa sUryano samyag udaya thayo. e sUryanA pracaMDa kiraNothI sarva kuvikalparUpa aMdhakArano nAza thayo. enuM zarIra sadguruvacananI kuzaLatAthI thayela prakRSTa harSathI phelAtA romAMcothI yukta banyuM. AvA pradezI rAjAe praNAma karIne kahyuMH he bhagavan! A Apa je rIte upadeza karo cho te te pramANe ja che. paNa nAstikavAda (pUrvajonA) kramathI Avelo che. ethI ene ame kevI rIte choDIe? pachI gurue kahyuM: he rAjana! A alpa (=sAmAnya) ja che. kAraNa ke kramathI AvelA paNa roga ane daridratA vagere azubha padArtho choDAya ja che. jo na choDavAmAM Ave to loDhAnA bhArane vahana karanAra puruSanI jema kevaLa hRdayane bALanAra pazcAttApa ja thAya che. rAjAe pUchyuM: he bhagavan! loDhAnA bhArane vahana karanAra A puruSa koNa che? AcArya bhagavaMte kahyuMH te kahIe chIe. loDhAno bhArane vahana karanAra puruSa cAra puruSo dhana meLavavAne mATe dezAMtara gayA. garIba temaNe kyAMka loDhAnI moTI khANa joi. tethI potAnA zarIrathI jeTaluM loDhuM upADI zakAya teTaluM loDhuM laine AgaLa cAlyA. pachI temaNe kyAMka cAMdInI khANa joi. traNa puruSoe loDhAne choDIne cAMdI lIdhI. paNa eka te loDhAne koipaNa rIte choDato nathI. bIjAoe loDhuM choDIne cAMdI levAnI preraNA karI. teNe kahyuM: aho! tame asthira cho. huM to lAMbA kALathI upADelA A loDhAne nahi choDuM. pachI AgaLa gayA eTale sonAnI khANa maLI. traNa puruSoe cAMdIne paNa choDIne sonuM lIdhuM. cothA puruSe temano upahAsa (=majAka) karatA kahyuM: are! tame asthira cittavALA cho, svIkAreluM nizce mUkI denArA cho. jethI bIjuM bIjuM lo cho. huM to ene choDato ja nathI. AgaLa gayelA temane koipaNa rIte ratnonI khANa maLI. (25) tethI traNa puruSoe sonuM choDIne ghaNAM ratno lIdhAM. te traNeya puruSoe loDhuM upADanArane kahyuM: tuM amAruM kaheluM karato nathI. ATaluM gayuM chatAM hajI paNa ratnone le. anyathA daridratAthI AkramaNa karAyela tuM AgaLa ghaNA khedane pAmIza. A pramANe hitakara kahevA chatAM te bIjAono upahAsa ja kare che. pachI cAreya tyAMthI pAchA vaLIne potAnA dezamAM gayA. pachI traNa puruSoe keTalAMka ratnone vecIne mahelo karAvyA, suMdara rUpavatI kanyAone paraNyA, Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592-premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [pradezIrAjAnI patnInuM dRSTAMta tathA emanI sAthe sadA manohara vilAso karavA lAgyA. dAritryanA bhArathI AkramaNa karAyelo te puruSa loDhAne joine dararoja pazcAttAparUpa agnithI zarIramAM baLavA lAgyo. pachI ghaNo saMtApa karavA chatAM teNe kaMI meLavyuM nahi. tethI te koLiyA ane ghuMTaDA mAge che. traNa puruSoe koLiyA-ghuMTaDA ApyA, arthAt tene sahAya karI. he rAjana! A pramANe loDhAnA bhAra samAna A ajJAnane koi jAtano vicAra karyA vinA choDa ane sukhanAM kAraNa evA jJAnAdi ratnone le. AcAryazrIe A pramANe kahyuM eTale saMveganA kAraNe jenI AMkhomAMthI jalasamUha jharI rahyo che evA rAjAe caraNomAM paDIne kahevAnuM zarU karyuM. he nAtha! ATalA kALa sudhI huM ajJAnarUpa sAgaramAM paDyo rahyo. hamaNAM karuNArasika Ape mAro uddhAra karyo. anyathA AlaMbana rahita huM narakomAM gayo hota. mATe ja dharmanuM paheluM aMga gurukRpA che ema kahevAya che. pharI rAjA sAdhu-zrAvakanA bhedathI dharmane vistArathI sAMbhaLIne bAra prakAranA gRhasthadharmane svIkAre che. have keTalAka divaso sudhI gurucaraNonI upAsanA karatA tene dharma te rIte pariNamyo ke jethI devo paNa tene kSobha na pamADI zake. have saMvegane pAmelA teNe ekavAra brahmacarya vratano svIkAra karyo. AthI kAmAtura sUryakAMtA vicAre che ke rAjAe jyArathI jinadharma svIkAryo che tyArathI ja amArI sAthe tevA prakAranuM bolavAnuM paNa choDI dIdhuM che. tethI tene mArIne sUryakAMta nAmanA svaputrane rAjya upara sthApuM. jIvato A mArA mATe zalyarUpa che tathA mArI icchAthI jAte ja tene mAruM. vairI Ane sAdhuonA bhayathI bIjo koi nahi mAre. pApiNI teNe A pramANe vicArIne eka divasa pauSadhanA pAraNAmAM AhAranI sAthe tIvra viSa ApyuM. tethI rAjAne atizaya ghaNI vedanA thavA lAgI. teNe koipaNa rIte jANI lIdhuM ke A ramata sUryakAMtAnI che. have te vicAravA lAgyo ke, lokamAM gRhavAsa sevavAmAM paramArthathI strInI Asakti ja kAraNa che. vaLI strIlokono A svabhAva che ke sadbhAvavALA manuSyanuM A pramANe akArya karavAmAM paNa pravarte che. athavA agni je bALe che, jhera je mAre che, sarpa je DaMsa de che te temano svabhAva ja che. tema nArIono akArya karavAno svabhAva ja che. AthI ja sAranA jANakAra dhIrapuruSo strIone choDIne ane cAritrane svIkArIne svakAryanI siddhine ja pAmyA. tethI mAre sUryakAMtAnI vicAraNA karavAthI zuM? hamaNAM svakAryane ja sAdhuM. kAraNa ke have thoDuM ja jIvavAnuM che. ahIM rahelo paNa huM arihaMta vagere parameSThIone vaMdana karuM chuM. duHkhano nAza karanArA temanA ja caraNakamalanuM mAre zaraNa ho. tathA viziSTajJAnI temanI ja samakSa prANivadha vagere sarva pApasthAnonI samyak niMdA karuM chuM. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kUNikanuM caritra-593 tathA paramopakArI, dhIra, ane mArA guru evA kezI gaNadharanI samakSa svaducaritranI AlocanA karIne prANivadha vagere pAponI viratino svIkAra karuM chuM. (50) hamaNAM saghaLA ya jIvo viSe mAre maitrIbhAva che, sUryakAMtA upara vizeSathI mane samabhAva thAo. kAraNa ke saMsAramAM jIvo pote karelA karmanA phalane ja bhogave che. AthI AmAM sUryakAMtAno koI doSa nathI.) A pramANe suMdara bhAvanA bhAvato te AhAranuM paccakhANa karIne (samAdhithI) mRtyu pAmIne saudharma devalokamAM sUryAbha nAmanA uttama vimAnamAM sUryAbha nAmanA deva tarIke utpanna thayo. tyAM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM siddha thaze. A pramANe patnInA premane viSama ane virasapariNAmavALo jANIne jinavacananA paramArthane jANanArAone strI viSe paNa pratibaMdha zo hoya? A pramANe pradezI rAjAnI patnInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have jenuM bIjuM nAma kUNika che te azokacaMdranuM caritra kahevAya che azokacaMdranuM caritra dezanA aMtabhAgamAM eka nagara hatuM. te nagaramAM motI jevA zveta dAMtavALA cittAonI cAmaDIonA DhagalAothI pharatA hAthIo paNa lokothI muzkelIthI joI zakAtA hatA. temAM jitazatru nAmano rAjA hato. jaMgalomAM rahelo zatravarga paNa paramArthabaMdhu te rAjAne AzIrvAda Apato hato. teno nUtana suMdara hitavALo ane rUpa vagere guNothI yukta sumaMgala nAmano uttama putra hato. tyAM kurUpavALo senaka nAmano maMtriputra hato. rAjaputra sadAya atizaya ramatapriya hato. maMtriputra senakanuM zarIra zAhI jevuM zyAma hatuM ne kUbaDuM hatuM. peTa moTuM hatuM, dAMta bahAra AvyA hatA, te sarva kurUpavALAomAM dRSTAMta rUpa hato. AvA senakane koipaNa rIte rAjaputre joyo. tALIo vagADato rAjaputra ene nacAve che. anyapaNa vicitra prakArothI rAjaputra tene hAsyapUrvaka viDaMbanA pamADe che. A pramANe roja rAjaputra vaDe nRtya karatAM te nirveda pAmIne ajJAnatAno svIkAra kare che= tApasa bane che. tyAre abhigraha kare che ke- "mAre mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNa karavuM. pAraNAmAM eka ja ghare javuM, bIjA ghare na javuM. eka gharamAM AhAra maLe ke na maLe, to paNa mAre te gharathI ja pAchA vaLI javuM. grISma Adi kALamAM sadAya kalyANa kuMbhikAmAM rahevuM." tethI e te ja pramANe kare che. pitAnA mRtyu pachI sumaMgala ja rAjya upara beTho. ekavAra hAthInA skaMdha upara beThelo te koIpaNa rIte senakane jue che. teNe pUchyuM A zuM che? najIkamAM rahelA mANasoe saghaLuM Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa94-premanA vipAkamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [kUNikanuM caritra kahyuM. rAjAne dayA thai. tethI tyAM jaIne senakane kahyuM: he mahAyaza! pUrve meM tamane ghaNo saMtApa pamADyo che. te sarvanI mane kSamA karo. vaLI bIjuM- Ape prasanna thaIne (pAraNAmAM) mArA ghare AhAra levo. A pramANe rAjAno Agraha thatAM teNe te svIkAryuM. pAraNAnA divase te keTalAmAM rAjAnA ghare gayo. teTalAmAM koI karmavazathI rAjAnuM zarIra asvastha thayuM. tethI dvArapAloe daravAjA AgaLa tene praveza na karavA dIdho. sakala lokane vyAkSita joIne te pAcho pharI gayo. tethI kuMbhikAmAM praveza karIne teNe bIjuM paNa mA khamaNa karyuM. sAruM thatA rAjAe te vRttAMta pUchyo, ane jANyo. tethI lajjA pAmelA teNe senakanI pAse jaIne ghaNI rIte potAnI niMdA karI. pachI pharI pAraNA mATe kahyuM. koIpaNa rIte teNe paNa eno svIkAra karyo. bIjIvAra paNa te jeTalAmAM rAjAnA ghare gayo teTalAmAM rAjAne pharI paNa roga utpanna thayo. te ja rIte te pAcho pharI gayo. te ja rIte trIjuM paNa mAsakhamaNa karyuM. atizaya vilakho thayelo rAjA paNa te ja rIte koIpaNa rIte tenI pAse jaIne tenA caraNomAM paDIne pharI pharI bahuvAra tene khamAve che. pharI paNa ghaNA AgrahathI pAraNAno svIkAra karAve che. pachI paNa trIjIvAra te jeTalAmAM rAjAnA ghare gayo teTalAmAM bhavitavyatA vazathI rAjAnA zarIre pUrvathI paNa adhika tIvra vedanA thaI rahI che. tethI saghaLoya loka khinna thaI gayo hato. tethI dvArapALoe tene gADha tiraskArIne ane lAkaDI AdithI paritApa pamADIne kahyuM: he lakSaNahIna! tArA kAraNe amArA svAmI vAraMvAra A avasthAne pAme che. mATe tuM pharI ahIM na AvIza. pachI tene hAthothI gaLAmAM majabUta pakaDIne gharamAMthI bahAra kADhyo. have tenA sarva aMgo krodharUpa agnithI saLagI gayA. potAnA sthAne jaIne teNe vicAryuM ke, A rAjAe kumAra avasthAmAM mArI viDaMbanA te rIte karI ke (rapa) jethI meM A vrata lIdhuM. tene teTalAthI saMtoSa na thayo ke jethI Aje paNa A rIte mArI viDaMbanA kare che. anyathA jo te sAce ja bhaktithI mane nimaMtraNa kare che to A viSe pradhAna vagerene Adeza kema na kare? tethI jo mArA AcarelA tapano prabhAva hoya to huM parabhavamAM A duSTanA vadha mATe thAuM. te A pramANe nidAnasahita marIne vANavyaMtara devomAM utpanna thayo. te nirvedanA kAraNe rAjA paNa tApasInuM vrata svIkAre che. tyAM ajJAnatapa karIne ane marIne prathama vyaMtara thayo. tyAMthI nIkaLIne rAjagRha nagaramAM prasiddha uttama rAjA thayo. senakano jIva paNa tyAMthI celaNA rANInA garbhamAM putra tarIke utpanna thayo. tethI garbhanA prabhAvathI rANI vicAre che ke jo zreNikarAjA AMkhothI na jovAmAM Ave to suMdara thAya. A pramANe bIjA paNa dveSane dhAraNa kare che. pAchaLathI teNe jANyuM ke garbhano ja A prabhAva che. tethI celaNA rANI satata garbhavinAzanA ghaNA upAyothI garbhano vinAza kare che paNa garbhano koIpaNa rIte vinAza thato nathI. rANIne dohalo Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [NikanuM caritra-595 thayo ke zreNika rAjAnA udarane phADIne mAMsanuM bhakSaNa karuM. khinna banelI te satata potAnI niMdA kare che. vilApa karatI te bole che ke, hA bhAgya! mArA patino paramazatru A mane kema Apyo? ke je mArI paNa A rIte kumati kare che. je putra mArA pratye tevA prakAranA anurAgI, mArA pratye sadbhAvavALA ane mArA priya evA rAjA viSe A pramANe prayatna kare che te A putrathI saryuM mAre enI jarUra nathI. A pramANe ciMtana karatI te divaso pasAra kare che. paNa dohalAne kahetI nathI. (dohalo pUrNa na thavAthI rANI kSINa thatI jAya che.) AthI zreNikarAjA rANIne ekAMtamAM rAkhIne atizaya ghaNA AgrahathI tene (kSINa thavAnuM kAraNa) pUche che. tethI raDatI rANI potAnI sakhIonA mukhathI (potAno dohalo) kahe che. rAjA (A sAMbhaLIne) hRdayamAM khinna thavA chatAM sAhasanA kAraNe kahe che ke he devI! A mArA mATe keTaluM mAtra che? huM te rIte karuM chuM ke jethI tAro dohalo jaladI pUrNa bane. rANIne A pramANe svastha rAkhIne karIne rAjA abhayakumArane rANIno A dohalo pUrNa thAya tema karavAnuM kahe che. sabuddhithI yukta abhayakumAra rANIne mahelanI upara jharukhAmAM besADe che. rAjAnA udara upara sasalAnA sUkSma cAmaDAthI pazunA mAMsane bAMdhe che. pachI rAjAne bhUmimAM zayAmAM cattA rAkhe che suvADe che. pachI udaramAMthI mAMsa kApIne (A rAjAnuM mAMsa che ema kahIne) rANIne mAMsa ApavAmAM Ave che. (jyAre mAMsa kApe che tyAre) rANInA saMtoSa khAtara rAjA khoTuM Akrandana kare che. rAjAnuM ciMtana karatI rANI potAnI ghaNI rIte niMdA kare che. garbhanA kAraNe thayelA dohalAnA kAraNe rANI te saghaLuMya mAMsa khAvAnI IcchA kare che. pachI krame karIne atizaya khinna banelI rANI putrane janma Ape che. pachI cellaNA te bALakano azokavanikA udyAnamAM tyAga kare che. tyAM kukaDAnA pIMchAthI te bALakanI AMgaLI chedAI. A jANIne rAjA celaNAne Thapako Ape che. pachI potAnA putrane maMgAve che. bIjI dhAvamAtAo dvArA tenuM pAlana karAve che. rAjAe tenuM azokacaMdra nAma rAkhyuM. AMgaLI atizaya komaLa hovAnA kAraNe saDI gaI. AthI kumAroe tenuM kUNika evuM bIjuM nAma karyuM. AMgaLImAMthI ghaNuM parU gaLe che. to paNa putrasnehathI mUDha banela rAjA te AMgaLIne potAnA mukhamAM nAkhe che. tethI bALaka raDato nathI, anyathA raDe che. A rIte te bALaka tenA gharamAM krame karIne vadhe che. pachI callaNAne bIjApaNa halla ane vihala e be putro thayA. (50) putro ane rAjA (koI kAraNathI) bahAra gayA tyAre celaNA kUNikane goLanA banAvelA modaka mokale che, ane halla-vihalla vagerene khAMDa-sAkaranA banAvelA modaka mokale che. tethI janmAMtaranA saMskAronA kAraNe kUNika zreNika upara dveSa dhAraNa kare che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [kUNikanuM caritra te ema vicAre che ke pitA ja mane goLanA banAvela modaka apAve che. teno vairabhAva pratidina vadhe che. A tarapha abhayakumAre dIkSA lIdhI eTale zreNika vicAre che ke, have A rAjya kUNikane ApavAnuM che. kUNike utAvaLa karIne sAvakA kAla vage2e daza baMdhuonI sAthe maMtraNA karI ke, agiyAra bhAga karIne A rAjyane laie. sAvakA bhAioe A svIkAryuM. have eka divasa kUNike sabhAmAM beThelA svapitAne bAMdhyo. pachI uThAvIne atizaya bhayAnaka jelamAM naMkhAvyo. have da22oja savAra-sAMja cAbukanA so prahAra apAve che. tathA pApI teNe AhAra-pANI paNa ApavAno niSedha karyo. cellaNA (da22oja) koipaNa rIte potAnA vALomAM aDada chupAvIne lai jAya che, tathA surA pIvaDAve che. tenA prabhAvathI rAjA cAbukanA sarvaprahArone jANato nathI, arthAt cAbukanA prahAronI vedanAno anubhava thato nathI, tathA tRSA vagerethI pIDA pAmato nathI. A rIte duHkhathI rahelo zreNikarAjA vicAre che ke, aho! jeno aMta atizaya azubhe che, ane je atizaya rasarahita che te A saMsAranA vilAsane jo. je putronI prApti mATe seMkaDo mAnatAo karavAmAM Ave che, je putrono janma thatAM vividha vapanako (=janmotsavo) karAvavAmAM Ave che, atizaya mUDha puruSo potAne paNa muzkelImAM mUkIne je putronuM poSaNa kare che, prayatnapUrvaka jemane kalAo zIkhaDAvavAmAM Ave che, jemanA lAkho aparAdho chupAvavAmAM Ave che ane sahana karavAmAM Ave che, AzArUpI pizAcaNIthI viDaMbanAne pAmelA ane vivekarahita manuSyo jemanA kArya mATe te koI du:kha nathI ke jene sahana karatA nathI. te putrono A pariNAma che ke jethI sadbhAvathI ja sArabhUta hRdayavALA, janmathI ja ghaNA lAkho upakArone karanArA ane ekAMta vAtsalyavALA pitRjana viSe paNa niSkAraNa te kaMika kare che, anekavAra laDanAra zatru paNa na kare. athavA A doSa putrono nathI, ane bIjA koino paNa nathI. jIvono AtmA ja zatrupaNe pariName che, arthAt jIvono AtmA ja zatru bane che. anyathA sakala anarthone rokanAra ane zivasukhanuM paNa kAraNa evA zrI vIra jinendranA caraNakamaLane pAmIne paNa meM du:khanI paraMparAno nivAsa evA A gRhavAsano tyAga kema na karyo? ane AvA putra AdimAM premanuM baMdhana kema karyuM? te mArA putro meghakumAra, abhayakumAra ane naMdiSaNa dhanya che ke jemaNe paramArthane jANIne dIkSA lIdhI che. bIjA paNa dhanya che ke jemaNe dIkSA lIdhI che. bALako dIkSA lai rahyA che, jyAre mUDha huM vRddha thavA chatAM gharomAM rahyo chuM. tethI tenuM A phaLa meM prApta karyuM. he jIva! potAnAthI ja potAne anarthomAM pADato tuM jo vIjinavacanane yAda kare che to hamaNAM konA upara gusso karIza? A tarapha pitAnA khoLAmAM beThelA kUNikanA putra udAyane bhojananI thALImAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premanA vipAkamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) | kUiNikanuM caritra-597 pezAba karyo. pezAba rokAvAnA bhayathI kUNike tene jarA paNa pheravyo nahi. mUtrathI kharaDAyelA bhojanane dUra karIne bAkInuM bhojana khAdhuM. potAnA putrasnehathI abhimAnI banelo te celaNAne pUche che ke, he mA! zuM ATalo sneha koIne putra upara dekhAya che? (75) tethI raDatI celuNAe kahyuM: he pApI! tArA pitAne tArA upara je sneha hato tenI apekSAe A sneha keTalo che? arthAt atizaya alpa che. kUNike pUchyuM: mA! kevI rIte? tethI celaNAe AMgaLIno vRttAMta kahIne kahyuM: he atizaya pApI! te snehano te A upakAra karyo! have kUNike kahyuM: he pUjya! jo Ama che to pitA mane kevaLa goLanA ja modako kema apAvatA hatA? cellaNAe kahyuM tuM garbhamAM hato tyArathI tuM mane atizaya azubha vikalpono kAraNa thayo. tuM garbhamAM hato tyAre mane tArA pitAnA udaranuM mAMsa khAvAno dohalo thayo hato. tethI garbhamAM tane mArI nAkhavA mATe meM auSadho pIdhAM. (chatAM garbhano nAza na thayo.) janma thatAM ja meM tane azokavana udyAnamAM tajI dIdho hato. pachI tArA pitAe tyAMthI lAvIne tane popyo. goLanA modako meM ja tane ApyA hatA. A pramANe kahyA pachI cellaNAe kahyuM : he pApI! meM badhuM tuM jevo hato tevuM karyuM. paNa huM zuM karuM ke svaccha hRdayavALA, asthAne prema karanArA, bhAgyane vaza thanArA ane mUDha evA tArA pitAe jevI rIte kAlasarpa( kALA moTA sarpa)nuM karaMDiyAmAM nAkhIne rakSaNa kare tema tAruM rakSaNa karyuM, ane potAnA jIvananI jema svahAthe tAruM pAlana karyuM. te pApI! tArA pAlana-poSaNa mATe prayatnazIla tArA pitAe karelA te upakArono suputra te ja pratyupakAra karyo. athavA AmAM tAro doSa nathI. puNyarahita ane rAgathI mUDha hRdayavALA jIvone saghaLI Apattio hAthamAM rahelI thAya che emAM zuM Azcarya che? durjana upara karelA upakArathI durbala vAghanA cakSurogane dUra karanAra vaidyane Apattio AvI ema zAstromAM paNa saMbhaLAya che. A sAMbhaLIne kUNikarAjAno pitA pratyeno vaira zAMta thaI gayo ane tenA manamAM atizaya ghaNo pazcAttApa thayo. tethI beDIne toDavA mATe hAthamAM loDhAno daMDa laine ekadama pitA tarapha doDyo. zreNikarAjAnuM rakSaNa karanArA puruSoe zreNikane kahyuM che deva! tamAro A duSkRtra hAthamAM loDhAno daMDa laIne AvI rahyo che. te zuM karaze te ame jANatA nathI. tethI kadarthanA thavAnA bhayathI zreNikarAjAe sahasA tAlapuTa jhera khAI lIdhuM. pachI kAla karIne ratnaprabhA pRthvImAM utpana thayA. tyAM 84 hajAra varSa rahIne AgaLa (AvatI utsarpiNImAM) tIrthaMkara thaze. 1. "teM A upakAra karyo" e vAta kaTAkSamAM kahI che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598-bhavavirAga dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [viSayonI asAratA mahAzokathI pakaDAyelo (gherAyelo) pUNika rAjyanI paNa ciMtA karato nathI. tethI maMtrIoe rAjA zokane bhUlI jAya e mATe svamatithI kalpelAM ghaNAM mRtaka kAryo ghaNA divaso sudhI kUNikanI pAse karAvyAM. pachI zokarahita banela kUNika rAjyane caMpApurI nagarImAM vasAvIne pALavA lAgyo. ekavAra zrIvIrajinane hAthI ane azva vagere atizaya ghaNI Rddhine batAvIne pUche che ke huM cakravartI chuM ke nahi? cakravartInA svAmI zrIvIrajine kahyuM: bAreya cakravartIo thai gayA. (koipaNa utsarpiNImAM ke avasarpiNImAM bArathI vadhAre cakravartIo na thAya.) pachI kUNike pUchyuM: he nAtha! huM marIne kyAM jaiza? svAmIe kahyuM: tuM chaThThI narakamAM jaiza. 'tuM cakravartI nathI' ema vIre je kahyuM tenI kUNika zraddhA karato nathI. tethI kRtrima ratno banAvIne sarva sainyasamUhathI pUrNa te tamisrA guphA pAse Avyo. aThThama tapa karIne tyAM rahyo. (tamisra guphAnA adhiSThAyaka) kRtamAladeve tene kahyuMH A avasarpiNImAM badhAya cakravartIo thai gayA che. ethI tuM pAcho phara. kRtamAladeva vividha yuktiothI tene roke che. chatAM te zreSTha hAthI upara caDIne ane hAthInA mastake maNiratna mUkIne tamiruguphAnA dvArane daMDathI vAraMvAra Thoke che. tethI kUpita thayelA kRtamAladeve tene thapATathI te rIte mAryo ke jethI te marIne chaThThI narakamAM utpanna thayo. (100) paramArthane jANanArA jIvo A rIte putro upara paNa premane rasa rahita jANIne putro upara premane choDIne svakAryanI siddhine svIkAre che, arthAt potAnuM Atmahita thAya tema kare che. [385-386] A pramANe azokacaMdranuM caritra pUrNa thayuM. A pramANe premanI asAratA batAvI. have viSayanI asAratAne batAvatA graMthakAra kahe che-- huMti muhe cciya mahurA, visayA kiMpAgabhUruhaphalaM va / pariNAme puNa tecciya, nArayajalaNiMdhaNaM muNasu // 387 // viSayo kiMpAkavRkSanA phalanI jema prAraMbhamAM ja madhura hoya che. te ja viSayone pariNAme narakarUpa agninuM baLataNa jANa. vizeSArtha- viSayo narakarUpa agninA baLataNa che. ahIM Azaya A che- jevI rIte manuSyalokano agni ghAsa vagere baLataNathI prajvalita bane che, tevI rIte narakarUpa agni kAraNabhUta viSayarUpa baLataNathI ja narakamAM utpanna thayelA prANIonA zarIrane bALavA mATe prajvalita bane che, anyathA (=viSayo vinA) nahi. jo ahIM viSayo na Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayasaMbaMdhI nirapekSatA-apekSAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinapAlita-jinarakSitanI kathA-pa99 hoya to koI jIva te nimitte azubhakarmabaMdha karIne narakamAM na jAya. tema thAya to (=viSayo na hoya to) nimitta vinA narakarUpa agni prajavalita na thAya. AthI paramArthathI viSayo ja narakarUpa agninA baLataNa che. [387] A pramANe hovAthI viSayonI AsaktinA tyAga mATe dRSTAMta sahita upadezane kahe che visayAvekkho nivaDai, niravekkho tarai duttarabhavohaM / jiNavIraviNiddiTTho, didruto baMdhujuyaleNaM // 388 // viSayonI apekSAvALo jIva dustara saMsAranA pravAhamAM paDe che, viSayothI nirapekSa jIva dustara saMsAranA pravAhane tarI jAya che. A viSe zrIvIrajine baMdhuyugalanuM dRSTAMta kahyuM che. baMdhuyugala jinapAlita-jinarakSitanuM dRSTAMta gAthAno bhAvArtha kathAnakathI kahevAmAM Ave che- caMpApurI nAmanI nagarI hatI. jevI rIte mahAsatIne koIpaNa rIte parapuruSano saMga na thAya te rIte A nagarIne koIpaNa rIte zatru manuSyono saMga thayo na hato, arthAt teno koI zatru na hato. te nagarImAM cAre bAju sArI rIte rakSaNa karAyelA prAsAdo hatA. te nagarImAM mAkaMdI nAmano sArthavAha rahe che. bIjAonI vaibhava kathAo tenA vaibhavamAM samarpita thAya che, arthAt badhAnA vaibhavathI teno vaibhava vadhAre che. tene jinapAlita ane jinarakSita e be uttama putro che. te be agiyAra vAra samudramAM jaIne (=musApharI karIne) koipaNa jAtanI takalIpha vinA pAchA AvyA. temanI dhanatRSNA vadhavA lAgI. AthI pharI paNa bAramI vAra paNa vahANamAM besIne gayA. jeTalAmAM samudramAM keTaluMka dUra gayA teTalAmAM sahasA kariyANAthI bhareluM te vahANa bhAMgI gayuM. pachI te baMne bhAIo pATiyAomAM vaLagIne samudra tarIne te pradezathI najIka AvelA ratnadvIpamAM Ave che. A dvIpa atizaya ramaNIya che. tenA madhyapradezamAM vRkSonI ghaTAvALA cAra vanothI viMTaLAyelo atizaya mahAna prAsAda che. temAM guNaratnAdevI nAmathI vikhyAta eka devI rahe che. te kSudra, raudra, pApiNI ane sAhasika che. pachI sArthavAha putro tyAM rasALa phaLo laine prANanirvAha karIne kyAMka zilAtala upara beThA. jemano manasaMkalpa haNAI gayo che evA te be jeTalAmAM potAnA vRttAMtane vicAre che teTalAmAM devIe temane joyA. tethI te uDIne tyAM AvI. megha jevI zyAma, camakatI, ane atizaya bhayaMkara talavArathI tenA hAthano agrabhAga bhayaMkara che. AvIne teNe te u. 15 bhA.2 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600-viSayasaMbaMdhI nirapekSatA-apekSAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinapAlita-jinarakSitanI kathA putrone kaThoravacanothI kahyuM re! re! A prAsAdamAM mArI sAthe bhogone bhogavo. anyathA talavAra rUpa latAthI A mastakone chedI nAkhuM chuM. tethI bhaya pAmelA temaNe kahyuM: tame je AjJA karo te ame karIe chIe. tethI devI baMnene UMcakIne mahelamAM laI gaI. temanA zarIramAMthI saghaLA ya azubha pudgalone dUra karyA. zubha pudgalavALA zarIrothI temanI sAthe devI nitya ghaNA bhogone bhogave che. temane dararoja amRtaphaLono AhAra Ape che. A pramANe kALa pasAra thaI rahyo che. eka divasa devIe emane kahyuM: zakranI (saudharmadevalokanA iMdranI) AjJAthI mAre lavaNasamudranA adhiSThAyaka susthitadevanI sAthe saghaLA ya samudramAM ekavIsavAra paribhramaNa karavAnuM che. pachI tRNa, patra, kASTha ane kacaro vagere je malina vastu hoya te sarva vastune vAraMvAra halAvIne samudranA ja kinAre nAkhavAnI che. A pramANe samudrane zuddha karIne jyAM sudhImAM huM ahIM AvuM tyAM sudhI tamAre ahIM mahelamAM rahevuM. have jo koipaNa rIte tamane arati utpanna thAya (=game nahi) to pUrvadizAnA, uttara dizAnA ane pazcimadizAnA e traNeya udyAnomAM tame svecchA pramANe ramajo. eka eka udyAnamAM kramazaH varSA vagere be be Rtuo che. paNa dakSiNa dizAnA udyAnamAM tamAre koIpaNa rIte na javuM. kAraNa ke temAM zAhI jevo kALo ane bhayaMkara sarpa rahe che. tethI tyAM gayelA tamAro avazya vinAza thaze. ethI tamAre tyAM na javuM. te badhuM temaNe svIkAryuM. A pramANe zikhAmaNa ApIne devInA gayA pachI te baMne traNeya udyAnomAM potAnI icchA pramANe phare che. pachI (ekavAra) paraspara maMtraNA karIne kutUhalathI kheMcAyelA te be devIno niSedha hovA chatAM dakSiNa udyAnamAM AvyA. udyAnamAM praveza kare che teTalA ghaNI durgadha Ave che, durgadhathI parAbhava pAmelA te be kaSTathI udyAnanA madhyabhAgamAM gayA. (25) pachI karuNa zabda sAMbhaLIne zabdanA anusAra AgaLa jAya che. thoDuM aMdara gayA eTale bhayaMkara zmazAnane jue che. tenI aMdara moTI zULI upara caDAvelA eka puruSane jue che. te dInazabdothI Akrandana ane vilApa karI rahyo che. jemAMthI durgadha prasarelI che evA bIjA paNa hADakAMnA DhagalAone emaNe joyA. pachI bhaya pAmelA te be koIpaNa rIte dhIme dhIme zULIthI bhedAyelA puruSanI pAse jaIne pUche che ke, he mahAzaya! tuM koNa che? kevI rIte tevI bhayaMkara Apattine pAmyo che? aneka jIvonA ghAtanuM A viruddhasthAna konuM che? have karuNAthI te puruSa kahe che ke tame sAMbhaLo, huM kahuM chuM. huM kAkaMdI nagarImAM rahenAro vaNika chuM. samudramAM vahANa bhAMgI gayuM. pATiyAne vaLagIne huM A dvIpamAM Avyo. pachI A devInI sAthe meM bhogo bhogavyA. ekadivasa koika alpa aparAdhanI saMbhAvanA (=kalpanA) karIne pApiNI devIe vilApa karatA mane Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayasaMbaMdhI nirapekSatA-apekSAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinapAlita-jinarakSitanI kathA-601 A zULImAM nAkhyo. teNe bIjA paNa mANasone A rIte kramazaH mArI nAkhyA che. atizaya bhaya pAmelA mArkadInA putroe tene kahyuM. enAthI kabaje karAyelA ame paNa A rIte ja rahIe chIe. tethI amAruM zuM thaze? zULImAM bhedAyelA puruSe kahyuM tamAruM zuM thaze te koNa jANe? paNa huM kalpanA karuM chuM ke tamAro paNa mArga A ja che. tethI dIna-mukhavALA temaNe kahyuM: mahAnubhAva! ahIM jo koipaNa upAyane jANo cho to maherabAnI karIne kaho. tethI teNe kahyuM: jo ema che to tamane upAya kahuM chuM. pUrvanA udyAnamAM suMdararUpane dhAraNa karanAra ane uttama zelaka nAmano yakSa sadA rahe che. te mahAtmA caudaza, AThama, pUnama ane amAsanA divase kone tAruM? konuM rakSaNa karuM? ema kahe che. tyAre tame "he mahAnubhAva! kRpA karIne tame amane tAro, amAruM rakSaNa karo.' ema kahejo. tethI te tamane sukhI karaze. Asakta, mUDha ane ajJAna meM A na karyuM. paNa tamAre A viSe pramAda na karavo. te be putroe amRtanI jema te vacanano svIkAra karyo. pachI pUrvadizAnA udyAnamAM jaIne baMnee vAvaDInA nirmala pANImAM snAna karyuM. pachI kamaLone laIne yakSanA maMdiramAM gayA. tyAM yakSapratimAne pUje che ane bhaktipUrvaka vinayathI name che. A pramANe karatA temane yakSa potAnA samaye kone tAruM? konI rakSA karuM? ema kahe che. pachI baMne baMdhuo tenI pAse jaIne vinayathI kahe che ke, he svAmI! he karuNArasanA advitIya samudra! hamaNAM zaraNarahita amane ja tAro, amAruM rakSaNa karo. tethI yakSe kahyuM. huM tamAruM rakSaNa karuM chuM. tamAre mArI pITha upara besI javuM. tamane samudramAM mArI pITha upara beThelA joIne devI tamArA cittanuM haraNa(=AkarSaNa) karaze. paNa jo tame manamAM kyAMya paNa tenA upara anurAga dhAraNa karazo, dRSTithI paNa jo tene jozo, to tamane mArI pITha uparathI dUra karIne dUra nAkhI daiza. have jo tame devInI apekSA nahi rAkho to huM tamane saMpattinAM bhAjana karIza. te baMnee kahyuM tame je pramANe kaho cho te pramANe karIzuM. (50) pachI yakSe zreSTha azvanuM rUpa vikurtIne te baMnene pITha upara besADyA. pachI te samudranI madhyamAM cAlyo. A daramiyAna te kSudradevI potAnA sthAnamAM badhIya tarapha te bene zodhavA lAgI. te bene kayAMya na jotAM avadhijJAnano upayoga mUke che. tethI te bene samudranI madhyamAM rahelA jue che. tethI jema ghIthI agni prajavalita bane tema, te devI kopathI sarva aMgomAM saLagI UThI. AkAzathI UDIne temanI pAse AvI. he he duSTo! mane choDIne zelakanI sAthe kema cAlyA? zuM tamoe hajI sudhI mAruM svarUpa jANyuM nathI ? tethI jo ene (=zelakane) choDIne pharI paNa mAruM zaraNa nahi svIkAro to A talavArathI tamArA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 viSaya saMbaMdhI nirapekSatA-apekSAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinapAlita-jinarakSitanI kathA mastakone grahaNa karIza. devIe AvAM niSphara vacano kahyA chatAM te be bhayabhIta banyA vinA AgaLa jAya che. tethI devIe zRMgArathI sArabhUta evAM anukUla vacanothI A pramANe kahevAnuM zarU karyuM. he he niSpha hRdayavALAo! huM tamArA pratye anurAgavALI hovA chatAM, sadbhAvavALI hovA chatAM, snehavALI hovA chatAM, saraLa manavALI hovA chatAM, bhaktivALI hovA chatAM, ekAMtahitamAM tatpara hovA chatAM, mane A rIte kema choDI dIdhI? pUrve ApaNe paraspara bolatA hatA, hasatA hatA, manohara ramato ramatA hatA, manohara ratisukhone anubhavatA hatA, A badhuM tame ATalAmAM kema bhUlI gayA? tethI kRpA karIne kAmadevarUpa agnithI prajavalita banelI mane svasaMgama rUpa pANIthI zAMta karo. AvuM kahevA chatAM te be tenA tarapha dRSTi paNa koIpaNa rIte nAkhatA nathI. pachI teNe avadhijJAnano upayoga mUkIne jANyuM ke jinarakSita kSobha pAmaze. tethI teNe kahyuM. jinarakSita! tuM mane sadAya priya hato. mane tArI ja sAthe sadbhAvathI ratisukha thatuM hatuM. mUrkha jinapAla upara te mane sadA haiSa hato. tenI sAthe vAta paNa huM dila vinA karatI hatI. tethI pApI te mane uttara nathI Apato, to bhale na Ape. paNa sadAya mArA upara kRpA karanAra tane A (uttara na Apavo e) yogya nathI. jo tArA jevA paNa svIkArelAnuM pAlana karavAmAM prayatna na kare to kharekhara! AkhuMya jagata maryAdA rahita thayuM. he kRpArahita! tArA virahamAM mAruM hRdaya jANe phUTI rahyuM che! jANe tUTI rahyuM che! jANe chedAI rahyuM che! jANe sukAI rahyuM che. tethI tAre upekSA karavI yogya nathI. A pramANe bolatI te AkAzamAM temanI upara rahIne temanI upara sugaMdhI cUrNothI mizrita tathA netra-mananuM haraNa karanArI puSpavRSTi kare che. devIe keDamAM kaMdoro paheryo hato. e kaMdoro maNithI vibhUSita hato. kaMdorAmAM rahelI ghugharIonA dhvanithI te devI zravaNanA paramasukhane utpanna karatI hatI. AvI te devI atizaya saMbhramathI nisAsA nAkhIne skUlanA pAmatI vANIthI kahe che. he nAtha! he sukhadAtA! he suMdara jinarakSita! he hRdayavallabha! he lajjAnu! 'niSphara ane nirdayatAnA kAraNe jatA evA mArA jIvananuM rakSaNa kara. A jana(=devI) nitya AjJAnuM pAlana karanAra tAro dAsa che. azaraNa, duHkhI ane dIna te dAsane choDIne na ja. jo A pramANe paNa mAro tiraskAra karIne tuM jaze to te nirdaya! huM koipaNa rIte tArI AgaLa ja samudramAM paDIne marI jaiza. tethI ekavAra kRpA karIne tuM pAcho phara. meM je koI aparAdha karyo hoya te mArA aparAdhanI paNa 1. niSphara ane nirdaya e be vizeSaNo jinapAlitanA hoya ema saMbhave che. jinapAlita niSphara ane nirdaya hovAnA kAraNe mAruM jIvana jaI rahyuM che. AthI tuM jatA evA mArA jIvananuM rakSaNa kara. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'viSayasaMbaMdhI nirapekSatA-apekSAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinapAlita-jinarakSitanI kathA-603 kSamA kara. pUrve karelA te vArtAlApo ane saMgamasukho dUra raho, kiMtu tArA mukharUpakamalanuM sauMdarya dekhAye chate A jana( devI) jIve. mATe kSaNavAra mukhanI pAchaLa tarapha joIne potAnA vadanarUpa kamalanA darzana mAtrathI paNa A janane (=devIne) sukhI kara. A pramANe jemAM atizaya sneha pragaTa thayo che tevo, sunipuNa, sumadhura, manohara, myAna thayelA kAmarUpa aMkuranA saMjIvana mATe nUtana megha samAna (75) ane kapaTanI ja pradhAnatAvALA pApiNI devInA vacanane sAMbhaLIne tathA AbhUSaNanA manohara dhvanine sAMbhaLIne, tenI sAthe pUrve karelI krIDAone yAda karIne, tenA vilepanone ane atizaya sugaMdhI gaMdhane sUMghIne, gAmaDiyA mANasanI jema parama idriyonA samUhamAM mugdhamanavALo thaIne, zULI upara caDAvelA manuSya je upadeza Apyo hato te upadezane bhUlI jaIne, jAte ja joyelAM tenAM duHkhonI paNa avajJA karIne, zelakayakSanA hitakara paNa vacanonI avagaNanA karIne, kAmadevanA bANathI viMdhAyelo jinarakSita devInI tarapha jue che. have zelakayakSa tene devInI tarapha jovAnA kAraNe calita mAhAbhyavALo jANIne potAnI pITha uparathI dUra kare che. peDatA evA tene devIe kahyuMhe dAsa! have tuM marelo che. have tuM mArAthI kevI rIte chUTIza? koparUpa agnithI jenuM zarIra prajavalita banyuM che evI devI tene A pramANe niSphara kahIne bAhuthI pakaDIne AkAzamAM (addhara) pheMke che. AkAzamAMthI paDatA ane atikaruNa Akrandana karatA tene talavArathI (talavAramAM) laI lIdho. pachI vilApa karatA tenAM lohithI sahita aMgone chedIne, TukaDe TukaDA karIne cAre dizAmAM bhUtabali kare che. pachI harSa pAmelI te pApiNIe kilakila evo avAja karyo. pachI teNe jinapAlitane pharI paNa upasargo karavAnuM zarU karyuM. zRMgArathI sArabhUta anukUla vacano vaDe ane pratikUlavacano vaDe tene kSobha pamADavA mATe te koIpaNa rIte samartha banatI nathI. tethI thAkelI te sudradevI svasthAne gaI. zelakayakSa jinapAlitane caMpAnagarImAM laI gayo. jinapAlite mAtA-pitAne maLIne jinarakSitano pUrvano saghaLoya vRttAMta kahyo. pachI mAtA-pitAe tenuM maraNakRtya karyuM. jinapAlita samaya jatAM zokarahita banIne ghaNA bhogone bhogave che. have ekavAra jinadharmane sAMbhaLIne parama saMvegane pAmelA teNe dIkSA lIdhI. pachI agiyAra aMgo bhaNIne saudharma devalokamAM be sAgaropamanA AyuSyavALo uttamadeva thayo. tyAMthI avIne, mahAvidehakSetramAM sukulane prApta karIne, dIkSA laIne, sattAmAM rahelA karmono nAza karIne siddha thaze. 1. evo zabda prAkRtakozamAM mArA jovAmAM Avyo nathI. tathA A sthaLe koIka akSara khUTato jaNAya che. AryAchaMdanI apekSAe eka laghu akSara khuTe che. AthI tai no artha anuvAdamAM karyo nathI. 2. nANAki - AkAzanA AMgaNAmAM. 3. bhUtajAtinA devone bhoga Ape che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604-bhavavirAga dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) zarIranI asAratA jevI rIte viSayonI apekSAvALo jinarakSita ahIM vinAzane pAmyo ane viSayothI nirapekSa jinapAlita kalyANane pAmyo, te rIte bIjA jIvo pAme che. zrI vIrajine ziSyone A dRSTAMta kahyo che. teno upanaya A pramANe kahe che jevI rIte ratnadvIpanI devI che evI rIte ahIM mahApApI avirati che. jevI rIte lAbhArthI vaNiko che tevI rIte ahIM sukhakAmI jIvo che. jevI rIte bhaya pAmelA temaNe vadhasthAnamAM puruSane joyo, tevI ja rIte saMsAradu:khathI bhaya pAmelA jIvo dharmopadezakane jue che. te puruSe temane kahyuM ke devI ghora duHkhonuM kAraNa che. tenAthI tamAro nitAra zelakayakSathI thaze, bIjA koithI nahi. te rIte aviratinuM svarUpa jANanAra dharmopadezaka puruSa bhavyajIvone kahe che ke, jIvonA sakaladu:khonuM kAraNa viSayosaMbaMdhI avirati (=viSayono bhoga) che. du:khathI duHkhI banelA jIvone zelakanI pIThasamAna cAritra che. vAMchitamArganA sukhanuM kAraNa evA cAritrane pAmIne jevI rIte vizAla samudrane taravAno che tevI rIte saMsAra taravAno che. jevI rIte temane svaghare javAnuM hatuM tevI rIte ahIM mokSamAM javAnuM che. ahIM selakanI pIThe caDavA samAna cAritrAno svIkAra jANo. jevI rIte devInA vyAmohathI te patita thaIne mRtyune pAmyo tevI rIte ahIM aviratithI vyAkula karAyela jIva cAritrAthI paDIne du:kha rUpa prANIothI saMkIrNa, bhayaMkara ane apAra evA saMsArasAgaramAM paDe che. (100) jevI rIte devIthI kSobha na pAmela jinapAlita svasthAnane ane uttamasukhane pAmyo tevI rIte cAritrathI kSobha na pAmela jIva jemAM paramasukha che tevA mokSamAM jAya che. [388] A pramANe baMdhuyugalanuM kathAnaka pUrNa thayuM. viSayanI anityatA kahI. have zarIranI asAratAne batAvatA graMthakAra kahe cheaahaargNdhmllaaiehiN sualaMkio supaTTho'vi / deho na suI na thiro, vihaDai sahasA kumitto vva // 389 // AhAra, sugaMdha ane puSpamALA vagerethI sArI rIte vibhUSita karAyela ane sArI rIte puSTa karAyela paNa deha pavitra thato nathI, sthira thato nathI, ane kumitranI jema sahasA alaga thaI jAya che=nAza pAme che. [389] A pramANe upasaMhAra karavA dvArA pharI paNa manuSyomAM sukhAbhAvane hetupUrvaka batAvatA graMthakAra kahe che tamhA dAriddajarAparaparibhavaroyasoyataviyANaM / maNuyANavi natthi suhaM, daviNapivAsAi naDiyANaM // 390 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavavirAga dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [devagatinAM duHkho-605 tethI daridratA, vRddhAvasthA, anya taraphathI parAbhava, roga ane zokathI tapelA tathA dhananI tRSNAthI vyAkuLa banelA manuSyone paNa sukha nathI. [390] pUrvapakSa to paNa saghaLoya saMsAra sukhathI rahita che evuM paNa siddha thatuM nathI. kAraNa ke devone ratnanA DhagalA vagere ghaNo vaibhava hoya che, temano nivAsa ratnanA prAsAdomAM hoya che, ityAdi utkRSTa sukha temane hoya che e suprasiddha che. uttarapakSa- mugdhalokamAM prasiddhimAtrane anusarIne, eTale ke devone ghaNuM sukha hoya che ema mugdhalokamAM je prasiddhi thayelI che te prasiddhi mAtrane anusarIne, A vAta sAcI che ema paravacanane svIkArIne, peramArthathI devomAM paNa sukhAbhAvane (=sukha nathI ema) batAvatA graMthakAra kahe che savvasurANaM vihavo, aNuttaro rayaNaraiyabhavaNesuM / divvAharaNavilevaNavarakAmiNinADayarayANaM // 391 // divya AbhUSaNa, vilepana, uttama devAMganAo ane nATakomAM Asakta sarvadevone ratnothI nirmita bhavanomAM savArama vaibhava hoya che. [391] pUrvapakSa- jo devone vaibhava vagere hoya che ema svIkAravAmAM Ave che to saMsArasukhathI yukta che ema siddha thayuM. uttarapakSa- e pramANe nathI ema graMthakAra kahe chekiNtu mayamANamaccharavisAyaIsAnaleNa saMtattA / te'vi caiUNa tatto, bhamaMti keI bhavamaNaMtaM // 392 // devone vaibhava vagere hoya che to paNa mada, mAna, matsara, viSAda, ane irSArUpa agnithI saMtapta keTalAka devo paNa tyAMthI cyavIne anaMta saMsAramAM bhramaNa kare che. [32] upasaMhAra karatA graMthakAra kahe chetmhaa suhaM surANavi, na kiMpi ahavA imAI sukkhAiM / avasANadAruNAI, aNaMtaso pattapuvvAiM // 393 // tethI devone paNa kaMipaNa sukha nathI. athavA A sukho pariNAme bhayaMkara che ane pUrve anaMtavAra prApta thayA che. 1. prastuta 391mI gAthAmAM devone ghaNuM sukha che teno svIkAra karI pachInI 392mI gAthAmAM paramArthathI devone sukhAbhAva che te jaNAvyuM che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606-bhavavirAgadvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sukha-duHkhanI paraMparA vizeSArtha- pUrve (392mI gAthAmAM) kahelI yuktithI devone paNa jarAya sukha nathI. athavA devone sukha che ema svIkAravAmAM Ave to paNa bhavabhramaNanuM kAraNa che ityAdi hetuothI e sukho aMte (FpariNAme) bhayaMkara ja che. e sukhothI zuM siddha thAya che? e sukho pUrve anaMtavAra prApta karelA ja che. chatAM jarAya vRti thaI nathI. e sukhothI saMsAramAM thanArAM duHkhothI rakSA paNa thaI nathI. tethI e sukhomAM sukhanuM abhimAna zuM? arthAt e sukhone sukho na mAnavA joie. kahyuM che ke-"lAMbA kALe paNa jeno aMta che, ane je anahada bhavaduHkhanuM kAraNa che, paramArthanA jANanArAo teno sukha tarIke vyavahAra kevI rIte kare? arthAt tene sukha tarIke kevI rIte mAne?" [33] A ja viSayane vicAratA graMthakAra kahe chetN natthi kiMpi thANaM, loe vAlaggakoDimettaMpi / / jattha na jIvA bahuso, suhadukkhaparaMparaM pattA // 394 // vALanA agrabhAga jeTaluM paNa te koipaNa sthAna nathI ke jyAM jIvo bahuvAra sukha-du:khanI paraMparAne na pAmyA hoya. vizeSArtha- A viSe kahyuM che ke- "jemAM kSaNavAramAM sukhano viyoga thAya che, jemAM asaMkhya duHkho prasiddha che, kaSTonA kAraNe jenuM svarUpa gahana che, jeNe anaMtajIvone du:khI karyA che, jeNe nipuNa puruSone saMtoSa pamADyo nathI, jemAM saghaLAM duHkho jovAmAM AvyA che, Avo A saMsAra konA anurAga mATe thAya? arthAt AvA saMsAra upara (saMsArasvarUpanA jANakAra) koIne ya rAga na thAya." [394]. A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnA vivaraNamAM bhAvanA dvAramAM bhavavirAganAmanuM pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanA dvAramAM bhavavirAgarUpa pratidvArano - rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayadvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [vinayanA prakAro-607 vinayahAra have vinayadvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che iya bhavavirattacitto, visuddhacaraNAiguNajuo niccaM / / viNae rameja savve, jeNa guNA nimmalA huMti // 395 // A pramANe bhavathI virakta cittavALo ane vizuddhacAritra Adi guNothI yukta jIva sadA vinayamAM rame. kAraNa ke saghaLA guNo vinayathI nirmala thAya che. [395] A pramANe bhavathI virakta cittavALA ane vizuddhacAritra vagere guNasamUhavALA paNa jIve nitya vinayamAM ja yatna karavo joie. kAraNa ke vinaya sarvaguNonA alaMkAranuM kAraNa che, arthAt sarvaguNo vinayathI ja zobhe che. AthI bhavavirAga dvAra pachI vinayakAra kahevAmAM Ave che. temAM vinaya zabdano zabdArtha zo che te nirUpaNa karavAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che jamhA viNayai kammaM, aTThavihaM cAuraMtamokkhAe / tamhA u vayaMti viU, viNaotti vilINasaMsArA // 396 // naraka Adi cAragatirUpa aMtavALA saMsArane dUra karavA mATe ATha prakAranA karmane dUra kare che te kAraNathI tene jemanA saMsArano nAza thayo che tevA jJAnI tIrthakaro ane gaNadharo vinaya kahe che. [396] zAstramAM aneka prakAre varNavAtA vinayane batAvavA mATe graMthakAra kahe chelogovyaarvinno, atthe kAme bhayammi mokkhe ya / viNao paMcaviyapyo, ahigAro mokkhaviNaeNaM // 397 // lokopacAravinaya, arthavinaya, kAmavinaya, bhayavinaya ane mokSavinaya ema pAMca prakAre vinaya che. temAM ahIM mokSavinayano adhikAra che. vizeSArthaje lokopacAravinaya- lokonA vyavahAramAM rUDha thayelo vinaya lokopacAra vinaya che. te A pramANe (1) vinayane yogya koI manuSya Ave tyAre UbhA thavuM te abhyatthAnavinaya. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608-vinaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [mokSavinayanA prakAro (2) koIne kaMI vinaMti karavAnI hoya (ke kaMI jaNAvavAnuM hoya tyAre) aMjali joDIne vinaMti karavI te aMjalibaMdhavinaya. (3) besavA mATe Asana ApavuM, (4) atithinI pUjA karavI, (5) devatAnI pUjA karavI. te lokopacAravinaya che. arthavinaya artha eTale dhana. dhananI prApti mATe vinaya karavo te arthavinaya. jema ke (1) dhanano lAbha thAya evI icchAthI rAjA vagerenI pAse rahevuM te abhyAsavRtti vinaya che. (2) dhanano lAbha thAya evI IcchAthI rAjA vagerenI icchAne anusaravuM te chaMdoDanuvartana vinaya che. (3) dhanano lAbha thAya evI icchAthI deza-kAlathI aucityane jANIne rAjA vagerenI sAthe aucityapUrvaka vartana karavuM te aucityavartana vinaya che. tathA pUrvokta abhutthAna, aMjalibaMdha ane AsanapradAna vagere prakArano rAjA vagereno vinaya karavo te arthavinaya che. zu kAmavinaya- kAmI puruSa vezyA vagereno pUrvokta abhyAsavRtti vagere vinaya kare te kAmavinaya che. che bhayavinaya- bhayathI svAmI vagereno vinaya karavAmAM Ave te bhayavinaya che. pa) mokSavinaya- have jenuM svarUpa kahevAmAM Avaze te mokSavinaya che. ahIM dharmopadezono ja adhikAra hovAthI mokSavinayano ja adhikAra che, anya vinayono adhikAra nathI. [397] adhikRta mokSavinayanA ja svarUpane kahe chedsnnnaanncritte, tave ya taha ovayArie ceva / / mokkhaviNao'vi eso, paMcaviho hoi nAyavvo // 398 // A mokSavinaya paNa darzanavinaya, jJAnavinaya, cAritravinaya, tapavinaya ane aupacArikavinaya ema pAMca prakArano jANavo. vizeSArtha- sAmAnyathI ja kevalavinaya pAMca prakArano che evuM nathI, kiMtu sAmAnya vinayanA je pAMca bhedo che, te pAMca bhedomAM je mokSavinaya che, te mokSavinaya paNa darzanavinaya vagere pAMca prakArano che. [398] mokSavinayamAM darzanavinaya AdinA svarUpane kahe chedvvaai saddahaMte, nANeNa kuNaMtayammi kiccAI / caraNaM tavaM ca saMmaM, kuNamANo hoi tavviNao // 390 // (1) darzanavinaya- dravya-kSetra-kAlanI ane temanA saghaLA paryAyonI zAstrokta nIti pramANe Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [aupacArika vinayanA prakAro-609 | zraddhA karanArane darzanavinaya hoya. arthAt zAstramAM je dravya vagerenuM jevuM svarUpa batAvyuM hoya te dravya vagerenA tevA svarUpanI zraddhA karavI te darzanavinaya che. (2) jJAnavinaya pratikSaNa jJAnano abhyAsa karanArane ane zAstrokta pramANe ja saMyamanA sarva kartavyone karanArane jJAnavinaya hoya. (3) cAritravinaya- jinAjJA pramANe cAritranuM pAlana karanArane cAritravinaya hoya. (4) tapavinaya- jinAjJA pramANe tapa karanArane tapavinaya hoya. [399] have aupacArika mokSavinayanuM vyAkhyAna karavAnI icchAvALA graMthakAra kahe cheah ovayArio uNa, duviho viNao samAsao hoi / paDirUvajogajuMjaNa, taha ya aNAsAyaNAviNao // 400 // (5) aupacArikavinaya- aupacArikavinaya saMkSepathI pratirUpa yogayojana ane anAzAtanA ema be prakAre che. vizeSArtha- guru AdinI sAthe vyavahAra karavAmAM je vinaya karavAmAM Ave te aupacArikavinaya che. pratirUpa eTale ucita. mana-vacana-kAyA e traNa yogo che. yojanA eTale yathAsthAne kAryamAM joDavA. ucita evA mana-vacana-kAyArUpa yogone yathAsthAne kAryamAM joDavA te pratirUpayogayojanavinaya che. [400] pratirUpa aupacArika mokSavinayanA arthane vistArathI kahevAnI icchAvALA graMthakAra jAte ja kahe che paDirUvo khalu viNao, kAiyajoge ya vAyamANasio / aTTha cauvviha duviho, parUvaNA tassimA hoi // 401 // pratirUpa vinayanA kAyika, vAcika ane mAnasika ema traNa prakAra che. temAM kAyikavinaya ATha prakAre, vAcikavinaya cAra prakAre ane mAnasikavinaya be prakAre che. tenI prarUpaNA A (=havenI gAthAomAM kahevAze te) che. vizeSArtha- sthAna pramANe ucita rIte yogone kAryamAM joDavA te pratirUpavinaya che. tenI prarUpaNA eTale ATha prakArano kAyikavinaya vagere pratirUpavinayanI prarUpaNA. prarUpaNA eTale svarUpane pragaTa karavuM. [401] temAM kAyikavinayanA ATha prakArone batAve cheabbhuttaannN 1 aMjalI 2, AsaNadANaM 3 abhiggaha 4 kaI 5 ya / sussUsaNa 6 aNugacchaNa 7, saMsAhaNa 8 kAya aTThaviho // 402 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610vinaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [aupacArika vinayanA prakAro kAyioganA abhutthAna, aMjalibaMdha, AsanapradAna, abhigraha, kRtikarma, zukrUSA, anugamana ane saMsAdhana ema ATha prakAra che. vizeSArtha(1) abhutthAna- abhutthAna eTale UbhA thavuM. abhutthAna karavAne yogya sAdhu vagere Ave tyAre abhutthAna karavuM. (2) aMjalibaMdha- gurune prazna karavo vagere prasaMge aMjali joDavI. (3) AsanapradAna- kRtavRddha vagerene besavA mATe Asana ApavuM. (4) abhigraha- guru AdinA Avazyaka kAryone karavAno nizcaya karavo ane sAkSAt te kArya karavuM. (5) kRtikarma- sUtranA arthanuM zravaNa karavuM vagere prasaMge vaMdana karavuM. (6) zuzruSA- gurunI bahu najIkamAM na rahevuM ane bahu dUra na rahevuM e rIte maryAdAthI vidhipUrvaka guru vagerenI sevA karavI. (7) anugamana- guru vagere AvatA hoya tyAre temanI sAme javuM. (8) saMsAdhana- guru vagere jAya tyAre temanI pAchaLa javuM. A pramANe kAyikavinaya ATha prakAre che. prazna- pUrve vinayanA pAMca prakAramAM lokopacAravinaya batAvyo che, ane ahIM paNa upacAravinaya batAvyo che. to lokopacAra vinayathI A upacAravinayamAM zo bheda che? uttara- pUrve abhutthAna vagere je vinayo kahyA che te itaralokothI mAtra vyavahAra vagerethI karAtA vinayo kahyA che. ahIM to mokSanA dhyeyathI karAtA te vinayo mokSavinaya tarIke kahevAya che. A pramANe lokopacAravinayamAM ane upacAravinayamAM bheda che. [402] vAcikayoganA cAra prakArone batAve chehiymiyaphrusvaaii, aNuvIIbhAsi vAio viNao / akusalamaNoniroho, kusalamaNodIraNaM ceva // 403 // vAcikayoganA hitavacana, mitavacana, aparuSavacana ane anuvicityabhASaNa ema cAra prakAra che. mAnasikavinayanA akuzala manonirodha ane kuzalamanodIraNA ema be prakAra che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [pratirUpa-apratirUpavinaya-611 vizeSArtha(1) hitavacana- pariNAme suMdara (=hitakara) hoya tevuM vacana. (2) mitavacana- thoDA (=jarUra pUratA ja) akSarovALuM vacana. (3) aparuSavacana- kaThora na hoya tevuM vacana. (4) anuviciMtyabhASaNa- sArI rIte vicArIne bolavuM. A pramANe vAcikavinayanA cAra prakAra che. (1) akuzalamanonirodha- akuzala manano virodha karavo=ArtadhyAna (vagere)thI kharaDAyela manano nirodha karavo, eTale ke manane azubhadhyAnathI rokavo te akuzala manonirodhavinaya che. (2) kuzalamanodIraNA- kuzala mananI udIraNA karavI=manane dharmadhyAna Adi (zubha bhAva)mAM pravartAvavo. A pramANe mAnasika vinayanA be prakAra che. [403] A vinayanuM svarUpa zuM che ane A vinaya kone hoya e viSe ahIM kahe chepddiruuvo khalu viNao, parANuvittimaio muNeyavyo / appaDirUvo viNao, nAyavvo kevalINaM tu // 404 // pratirUpavinaya pAnuvRttisvarUpa jANavo. kevaLIono vinaya apratirUpavinaya jANavo. vizeSArtha- pratirUpavinaya eTale ucitavinaya. pratirUpavinaya parAnuvRttisvarUpa che. parAnuvRtti eTale te te vastunI apekSAe prAyaH potAnA sivAya anya mukhyanuM anusaraNa, arthAt potAnA sivAya anya mukhya vyaktinuM anusaraNa karavuM e parAnuvRtti che. ahIM tAtparya e che ke- potAnA sivAya anya mukhya vyaktinuM anusaraNa karavuM e parAnuvRttisvarUpa pratirUpavinaya che. A gAthAnA uttarArdhamAM kevaLIono apratirUpavinaya hoya evo nirdeza karyo hovAthI A pratirUpavinaya moTA bhAge chabasthono ja jANavo. ahIM bhAva e che ke- chadmastha jIvo je vinaya kare te parAnuvRttisvarUpa vinaya che. ane kevaLIono vinaya aparAnuvRttisvarUpa vinaya che. kema ke kevaLIone te ja rIte (=aparAnuvRttisvarUpa vinayathI ja) karma dUra thAya che. je kevaLIonuM kevalajJAna jANavAmAM nathI AvyuM tevA kevaLIone paNa keTalAka kALa sudhI guruone anusaravArUpa pratirUpa vinaya hoya ema jANavuM. (chadmasthajIvo gurune vaMdana karavuM ityAdi parAnuvRttisvarUpa vinaya kare. ane e vinayathI temanAM karmo dUra thAya. paNa kevaLI bhagavaMto koine vaMdana vagere karatA nathI. to temanAM karmo kevI rIte dUra thAya? e praznanA javAbamAM ahIM kahyuM ke kevaLI Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61ra-vinaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anAzAtanA vinayanA bhedo bhagavaMto gurune vaMdana na karavuM ityAdi aparAnuvRttisvarUpa vinaya kare che. ane enAthI ja emanAM karmo dUra thAya che. have jo kevaLIonuM kevalajJAna anyanA jANavAmAM na AvyuM hoya to jyAM sudhI kevaLajJAna anyanA jANavAmAM na Ave tyAM sudhI kevaLIo paNa gurune vaMdana karavuM ityAdi parAnuvRttisvarUpa vinaya kare.) [404] upasaMhAra karatA graMthakAra kahe cheeso bhe parikahio, viNao paDirUvalakkhaNo tiviho / bAvaNNavihivihANaM, biMti aNAsAyaNA viNayaM // 405 // A kAyika-vAcika-mAnasika ema traNa prakArano pratirUpa vinaya tamane kahyo. anAsAtanA vinaya bAvana prakArano che ema tIrthakaro ane gaNadharo kahe che. [405] A ja viSayane kahe chetitthyrsiddhkulgnnsNghkiriydhmmnaannnaanniinnN / AyariyatheruvajjhAyagaNINaM terasa payANi // 406 // tIrthakara, siddha, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, sthavira, upAdhyAya ane gaNI ema tera pado che. vizeSArtha- tIrthakara ane siddha prasiddha che. kula=nAgendra vagere kula. gaNa=koTika vagere gaNa. saMgha prasiddha che. kriyA-AtmA che, paraloka che, ItyAdi-zraddhA rAkhIne Atmahita mATe thatI dharmakriyA. dharma=daza prakArano sAdhudharma vagere. jJAna=matijJAna vagere. jJAnI=jJAnavAna. sthavira=sIdAtAone sthira karanAra. upAdhyAya prasiddha che. gaNI=keTalAka sAdhusamudAyanA adhipati. [406] jo A tera pado che to tenAthI zuM? te kahe cheannsaaynnaa ya bhattI, bahumANo taha ya vanasaMjalaNA / titthayarAI terasa, caugguNA huMti bAvannA // 407 // A tera padono anAsAtanA, bhakti, bahumAna ane varNasaMjavalanA e cAra prakArano vinaya karavo. tera padone cArathI guNavAthI bAvana thAya. vizeSArtha- anAsAtanA-jAti AdithI hIlanA karavI te AsAtanA. AsAtanAno abhAva te anAsAtanA. tIrthakara AdinI haMmezA anAsAtanA (=AsAtanAno tyAga) karavA yogya che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [ vinayasamAna koi guNa nathI-613 bhakti- tIrthaMkara vagerenI ucita sevA karavI te bhakti. bahumAna- tIrthaMkara Adi upara aMtaranA bhAvathI prema rAkhavo te bahumAna. varNasaMjvalanA- tIrthaMkara AdinA sadbhUta(=satya)guNanuM kIrtana karavuM=prazaMsA karavI te varNasaMjvalanA. tIrthaMkara vagere tene anAsAtanA vagere cAra vaDe guNavAthI bAvana thAya. Ama anAsAtanA vagere guNonA bhedathI anAsAtanA vinayanA bAvana bhedo che. prazna- abhyutthAna vagere vinaya che ema lokamAM paNa rUDha che. dravyonI zraddhA, jJAnano abhyAsa, cAritranuM sevana vagere vinaya che ema prasiddha nathI. tethI ahIM tene vinaya kema kahevAmAM Ave che? uttara- A A pramANe nathI. kemake tamoe amAro abhiprAya jANyo nathI. je ATha prakAranA karmane dUra kare te vinaya. A pramANe vinayazabdanI vyutpattithI thato vinayano artha ahIM prAraMbhamAM ja batAvyo che. dravyonI zraddhA vagere paNa ATha prakAranA karmane dUra kare che e prasiddha ja che. Ama vinayazabdanI vyutpatti pramANe dravyonI zraddhA vagere paNa vinaya che e yukta ja che. prAsaMgika varNana ATaluM basa che. [407] vinayanI prasiddhi karavA mATe ane vinayanA mAhAtmyane jaNAvavA mATe graMthakAra kahe che- amayasamo natthi raso, na tarU kappahumeNa paritullo / vinayasamo natthi guNo, na maNI ciMtAmaNisariccho // 408 // amRta samAna koi rasa nathI, kalpavRkSa samAna koi vRkSa nathI, vinaya samAna koi guNa nathI, ciMtAmaNi samAna koi ratna nathI. vizeSArtha- jevI rIte rasa, vRkSa ane ratnomAM anukrame amRta, kalpavRkSa ane ciMtAmaNi mukhya che, tevI rIte guNomAM vinaya ja pradhAna che e pramANe ahIM tAtparya che. (prazamarati gAthA 67-68mAM) kahyuM che ke manuSyanI pAse game tevuM ucca kula hoya, kAmadeva jevuM rUpa hoya, madha jevA mIThAM vacano hoya, AkarSaka thanaganatuM yauvana hoya, dhananA DhagalA hoya, mitra samudAya hoya, aizvarya hoya, paNa vinaya ane prazama-vairAgya na hoya to saghaLuM jalarahita nadInI jema zobhA pAmatuM nathI. arthAt vinaya ane vairAgyathI vihIna manuSya jalarahita nadInI jema zobhato nathI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614-vinaya dvAra]. upadezamAlA (puSpamAlA) [vinaya samAna koI guNa nathI atyaMta vinIta jevI zobhA pAme che, tevI zobhA bahumUlya vastro ane alaMkArothI alaMkRta manuSya pAmato nathI. atyaMta vinIta manuSya zruta(Agama)jJAna ane sadAcAranI khAsa kasoTI che. kAraNa ke zrutajJAna ane sadAcAranuM mahattva vinayanA AdhAre che. vinayarahita manuSyamAM zrutajJAna ane sadAcAra hotA nathI, hoya to paNa vAstavika koTInA na hovAthI mahattva rahita hoya che. jo manuSya vinIta hoya to tenuM zrutajJAna zrutajJAna che ane sadAcAra sadAcAra che. avinItanuM zrutajJAna e zrutajJAna nathI ane sadAcAra e sadAcAra nathI. AthI vicakSaNa puruSo amuka vyaktimAM zrutajJAna ane sadAcAra che ke nahi, che to kevA che e parIkSA karavA mATe te vyaktimAM vinaya kevo che e tapAse che. AthI vinIta manuSya zrutajJAna ane sadAcAranI parIkSAnuM mukhya sthAna che. [408] kone A vinaya hoya, arthAta kevo jIva vinaya kare, e viSayane dRSTAMtasahita batAve che caMdaNatarUNa gaMdhA, juNhA sasiNo siyattaNaM saMkhe / sahanimmiyAiM vihiNA, viNao ya kulappasUyANaM // 409 // jema caMdanavRkSamAM sugaMdha, caMdramAM yognA, zaMkhamAM zvetaraMga vidhie sAthe ja nirmita karelA che, tevI rIte sukulamAM utpanna thayelAone vinaya hoya che. vizeSArtha- jevI rIte caMdanavRkSa vageremAM utpattinA samayathI ja prAraMbhIne sugaMdha vagere utpanna thAya che, tevI rIte sukulamAM utpanna thayelA jIvomAM vinaya paNa janmanI sAthe ja utpanna thAya che. [409] | vinayane kaMIpaNa asAdhya ja nathI ema batAvatA graMthakAra kahe che hojja asajhaM manne, maNimaMtosahisurANavi jayammi / natthi asajhaM kajaM, kiMpi viNIyANa purisANaM // 410 // huM mAnuM chuM ke maNi, maMtra, auSadhi ane devone paNa jagatamAM asAdhya hoya, paNa vinIta puruSone koipaNa kArya asAdhya nathI. vizeSArtha- maNi, maMtra ane mahAauSadhiono prabhAva aciMtya che, devone manathI kAryasiddhi thAya che" ityAdi vacanathI ane sAkSAt jovAthI maNi vagerene kaMIpaNa asAdhya nathI, arthAt evuM koI kArya nathI ke je maNi vagerethI na thAya. to paNa huM mAnuM chuM ke jagatamAM temane paNa koIka kArya asAdhya hoya, arthAt temanAthI paNa koIka Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayathI thatAM lAbhamAM] . upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta-615 kArya na thAya. paNa vinItapuruSone to koIpaNa kArya asAdhya nathI, arthAt vinItapuruSanA badhAM ja kAryo siddha thAya che. kAraNa ke vinItapuruSa to svarga-mokSanI prAptine paNa sAthe che. maNi ane maMtra vagere tene sAdhI zakatA nathI. [410] vinayanA A lokasaMbaMdhI ane paralokasaMbaMdhI phaLane dRSTAMtasahita kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che ihaloe cciya viNao, kuNai viNIyANa icchiyaM lacchiM / jaha sIharahAINaM, sugainimittaM ca paraloe // 411 / / vinItapuruSono vinaya siMharatha AdinI jema A lokamAM ja Icchita lakSmIne kare che ane paralokamAM sugatinuM kAraNa bane che. siMharathanuM dRSTAMta kahevAmAM Ave che- siMharathanuM dRSTAMta zrIkAmarUpa dezamAM sugaMdhipura nAmanuM nagara hatuM. temAM kastUrInI rajano samUha AkAzamAM dUra sudhI uchaLI rahyo hato. tethI AkAza tenAthI DhaMkAI gayuM hatuM. baLatA agacaMdananA samUhanA ghaNA dhUmADAthI AkAza aMdhakAravALuM thaI gayuM hatuM. AvA AkAzane joIne moralAone pragaTatI navI varSARtunI AzaMkA thaI. AthI te nagarImAM sarva moralAono samUha sadAya harSapUrNa banIne nRtya kare che. puMDarIkAkSa nAmano rAjA te nagaranuM pAlana kare che. teno siMharatha nAme putra che. tenI rUpasaMpatti joine kAmadeva paNa adazya thaIne vizvamAM vAyunI jema bhame che. tenuM vijJAna paNa apUrva hatuM. tathA tenI kaLAo paNa anupama hatI. vadhAre kahevAthI zuM? tenA sarva aMgo guNarUpa amRtathI ghaDAyelA hatA. AvA paNa teNe eka avinayanA kAraNe, mRgalAMchananA kAraNe caMdranI jema, potAnA AtmAne malina banAvyo hato. jethI jagatamAM paNa teno apayazarUpa Dhola vAge che. avinIta te, bIjAlokanI vAta dUra rahI, guruone paNa namato nathI, guNAdhikane paNa jANato nathI, vRddhalokanI pUjA karato nathI, kyAreya svapnamAM paNa abhyatyAna vagere vinaya karato nathI, game tema bolIne badhAyane ghaNo uddega utpanna kare che, koinA marmane bole che, durvacanathI koInA dehane bALe che, kaThora ane avinayanI pradhAnatAvALA vacanane choDIne bIjAM vacano bolato nathI. vinaya karavAne yogyano paNa parAbhava kare che. anArya te guNothI mahAnanI paNa niMdA kare che. potAnI u. 16 bhA.2 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616-vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) siMharathanuM dRSTAMta pAse rahelA devonA gurune paNa vakra AMkhathI paNa joto nathI. vadhAre kahevAthI zuM? teNe te rIte avinayathI gharamAM parivArane ane nagaramAM nagarajanane atizaya ghaNo kaMTALo pamADyo. jethI dRSTithI paNa jovAyelo te sarva aMgomAM saMtApane utpanna kare che. bolato te koIpaNa rIte jIva laI le che. sarvaloka enA mATe bole che ke, rAhugrahathI caMdra grasta karAya (=pakaDAya) che tema Ano rUpa vagere guNasamUha eka avinayathI grasta kema karAyo? athavA khAvAyogya ane pIvAyogya padArthothI saMpUrNa uttamabhojana karyA pachI tenI upara viSano eka aMza paNa khAvAmAM Ave to jIvanane paNa harI le che. tethI jevI rIte tAlapuTa jheranA biMduthI amRta dUSita karAya tema bhegA thayelA amRtasamAna paNa saghaLA guNo avinayathI dUSita karAya che. have te saghaLAya nagarane avinayathI satata saMtApa pamADe che. tethI atizaya uddegane pAmelo loka paNa rAjAne vinaMti kare che. eNe parivAranI sAthe rAjAne paNa sadA saMtApa pamADyo che. te ja nimittanuM lakSya karIne rAjAe tene kADhI mUkyo. have pitAthI apamAnita thayelo siMharatha nagaramAMthI nIkaLIne ekalo cAlato tAmralimI nagarImAM Avyo. tyAM guNacaMdra nAmano rAjA teno mAmo che. teNe siMhadarathane ghaNA AdarathI potAnI pAse rAkhyo. tyAM paNa rAjA ane sAmatarAjA vagere nagaraloko tevI rIte uga pamADAyA ke jethI tyAMthI paNa tene rajA Ape che. te tyAMthI ayodhyA nagarImAM kubera nAmanA rAjAnI pAse gayo. te rAjA tenA pitAno mitra che. teNe paNa siMharathane atizaya ghaNA snehathI joyo. keTalAka divaso pachI atizaya mahAna potAnA avinaya doSanA kAraNe emaNe paNa tene kADhI mUkyo. pachI te vArANasI nagarImAM gayo. tyAM paNa pitAnA mitra suleNa rAjAe tene ghaNA AdarathI rAkhyo. te ja pramANe avinayadoSathI tene kADhI mUkyo. A pramANe vahANathI athaDAyelAM pAMdaDAMonI jema bIjAM bIjAM nagaromAM bhame che. duHkhI thayelo te kayAMya sthAna pAmato nathI. A pramANe judA judA dezomAM bhamato te ekavAra koIpaNa rIte kurudezamAM prasiddha hastinApuramAM Avyo. tyAM atizaya balavAna varuNa nAmano rAjA che. te kumAranA pitAno bhAI che. (5) siMharathe atizaya ghaNA snehavALA te rAjAno Azraya lIdho. rAjAe paNa atizaya saMbhramathI siMharathane potAnI pAse rAkhyo. ghaNA vilAsothI duSTa AdatavALo te tenA gharamAM rahe che. ekavAra jharUkhAmAM beThelo te zreSTha azvonI zALAne koIpaNa rIte jue che. te azvazALAmAM badhA azvonI madhyamAM baMdhAyelA eka azvane jue che. azvazALAmAM je zreSThabhUminA pradezamAM azva baMdhAyelo che te pradezamAM pRthvI suvarNazilAothI banAvelI che. enuM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta-617 taLiyuM ratna-suvarNathI jaDeluM che. jemAM zreSTharatno jaDelAM che evA suvarNanA khIlAmAM te azva baMdhAyelo che. tenI upara bAMdhelA caMdaravAmAM motIo laTakI rahyA che. cArebAju pAMca varNavALA puSpo pAtharavAmAM AvyA che ane sugaMdhI jalano chaMTakAva karavAmAM Avyo che. tenuM mukha mAMsarahita, lAMbuM ane DhAMkeluM che. lalATa atizaya pahoLuM che. tenA dAMta samAna, majabUta ane snigdha che. te madhanA jevI pILI ane vizALa AMkhothI zobhI rahyo che. je sUkSmaromathI rahita che ane jeno agrabhAga sUkSma che tevA kAnarUpI chIpathI yukta che. tenuM mastaka strInA stanasamAna che. be kAna vaccenuM aMtara bahu thoDuM che. tenI chAtI pahoLI che. saMkucita, vikasita ane lAMbA dedanA jevI ane moTA indradhanuSyanA jevI Doka che. te puSTa ane vizALa khabhAnA pradezathI yukta che. samAna, puSTa ane lAMbI bAhuthI yukta che. jenI jAnu mAMsa rahita ane gUDha che. jaMghA lAMbI ane mAMsa rahita che. teno vAMso ane pITha vistIrNa nitaMbanI sAthe kaMIka joDAyelo che. atyaMta daDha ane lAMbA paDakhA che. zarIrano madhyabhAga vistIrNa ane goLa che. pAchaLanA bhAgamAM puSTa che. te gupta ane komaLa kezavALA pUchaDAthI yukta che. caMdra, zaMkha ane mogarAnA phUla jevo zveta che. enI kAMti snigdha che. kAyA moTI che. eno dhvani zaMkha ane jalapUrNa megha jevo (gaMbhIra) che. te dhIra, zUra, jitendriya, vazamAM rahenAra, tejasvI, komaLa romavALo, ane zarIranA pUrvabhAgamAM UMco che. vadhAre zuM kahevuM? gati, kAMti, lakSmI, Avarta, varNa, svara ane sattvasaMbaMdhI ATha prakAranAM lakSaNothI yukta che. AvA vAhyIkadezanA atizaya uttama ane jue che. tene kaMkunuM vilepana karavAmAM AvyuM che. suvarNa-maNi-motIonAM AbhUSaNo paherAvavAmAM AvyAM che. zreSTha sugaMdhI puSpamAlAothI ane suvarNanA kuMDala AdithI alaMkRta che. uttama bhojanapANI AdithI sarva prakAre tenI sevA karavAmAM Ave che. te bIjA eka azvane jue che. te sarva ghoDAonA aMtabhAgamAM baMdhAyelo che, sarvalakSaNothI rahita che. koIke lAMbA kALa pachI koipaNa rIte junuM ghAsa tenI AgaLa nAkhyuM che. zarIre vaLagelI seMkaDo mAkhIothI gherAyelo che. te dIna ane duHkhI che. AvA be ghoDAone joIne kumAra vicAre che ke, jo A kevuM che? kAraNa ke samAna jAtivALAono paNa vibhUtimAM ATalo bheda che. ahIM ekanI rAjAnI jema saghaLIya sevA karavAmAM Ave che. jovAyelA bIjAnI vAta paNa koI pUchatuM nathI. tethI AmAM zuM kAraNa che te huM barobara jANato nathI. kumAra jeTalAmAM AvuM vicAre che 1. hRda=pANIno dharo. 2. ahIM vanitirtha padano artha barobara samajyo na hovAthI teno anuvAda karyo nathI. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618-vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta teTalAmAM rAjA azvazALAmAM jaine uttama azvane sajAvIne tenA upara ArUDha thAya che. rAjAnA beThA pachI vinayane pAmelo te azva kyAMka maMda maMda pago mUke che, kyAMka jANe AkAzamAM UDato hoya tema jhaMpa mAre che. kyAMka pANImAM romAMcita thato te vegathI jAya che. kyAMka pavananA vegane paNa TapI jato te doDe che. vadhAre zuM kahevuM? jato te lagAmanA calAvavA mAtrathI bhAvArthane jANIne jevuM jevuM rAjAnuM citta hoya tema tema cAle che. A pramANe te vinayathI jema jema sArI rIte pagone mUke che tema tema pagale pagale ja tuSTa thayelo baMdijana tenI prazaMsA kare che. koi kahe che ke, tuM azvono deva che, athavA azvarAja che. A rAjA dhanya che ke jeno tuM vAhana thayo. (50) athavA tuM ja pUrve karelA dharmanA phaLane kahe che. kAraNa ke puNyarahita jIvo tArI pITha upara besavAnuM pAmI zakatA nathI. A pramANe baMdijanathI ane anyalokathI jenA guNonI prazaMsA karAi rahI che evo te azva rAjAthI sahita nagaranA siMddhArathI nIkaLyo. A pramANe vismaya pAmelo kumAra jeTalAmAM joi rahyo che teTalAmAM koika bIjA ghoDAne levA mATe Avyo. A ghoDo avinayanA kAraNe AgaLa rahelAne dAMtothI karaDe che. kUdato te pAchaLa rahelAne lAtothI mAre che. piTAto hovA chatAM koipaNa rIte lagAmane svIkArato nathI. lagAmane svIkArIne caDhavA deto nathI. tathA caDelAne paNa pADe che. soTI AdinA mArathI marAto te UMce kUde che, bhame che, doDe che, ALoTe che, bhaya pAme che, damana karanArAone cAre dizAmAM calAve che. pachI ghaNI rIte pITIne ghoDesavAra koipaNa rIte tenA upara ArUDha thAya tyAre marAto hovA chatAM eka pagaluM paNa cAlato nathI. pachI svecchAthI eka dizA tarapha doDe che. jarApaNa nahi gaNakArato te UMce kUdIne savArane paNa vAraMvAra pADe che. tethI kUTAtA tenA lohIno pravAha jhare che. to paNa te avinayathI thayelI kaTTaratAne choDato nathI. tethI kaMTALelA ane gusse thayelA te rAjapuruSe tene mArajhUDa karIne tyAM ja khIlAmAM bAMdhyo. AgaLa saghaLA ghAsane dUra karIne koruM karyuM. pANI paNa pIvaDAvyuM nahi. dIna ane duHkhI thayelA tene tyAM mUkI dIdho. rAjA pAcho pharyo tyAre zreSThaazvane tyAM rAkhyo ane zItalapANIthI navaDAvIne puSpothI aMgarAga karyo. pANI paNa gALIne ratna-suvarNanI kuMDImAM pIvaDAvyuM. rAjAe svayaM je bhojana karyuM, azve paNa te bhojana karyuM. ityAdi vRttAMta joine vismaya pAmelo kumAra vicAre che ke, he jIva! vinayanA ane avinayanA A pratyakSaphaLane tuM jo. puruSone potAnA guNothI ane doSothI (anukrame) saMpattio ane vipattio thAya che. A hakIkata A be azvomAM pratyakSa ja jovAmAM AvI che. zreSTha arthe koine ya 1. ahIM naDAnUDo e padano artha zabdakoSamAM jovAmAM Avyo nathI. saMbaMdhanA anusAre mArajhUDa artha karyo che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM daSNata-619 kaMIka paNa ApyuM nathI. bIjA azve koInuM ya kaMipaNa chinavI lIdhuM nathI. paNa vinayathI zobhato eka azva pUjA, ghaNA bhogo, yaza ane kIrtine pAme che. bIjAne A badhuMya viparIta thAya che. huM paNa avinayanA kAraNe mAtA-pitAothI tyAga karAyo, lokothI ane svajanothI sthAne sthAne parAbhava pAmyo. chevaTe huM ahIM Avyo. ativatsala paNa A rAjA mArA avinayanA doSothI hamaNAM kaMTALI gayo che. paNa lajjAthI ane moTAInA kAraNe kaMIpaNa bolato nathI. tethI he jIva! ATalo kALa javA chatAM hajIpaNa jo tuM bodha pAme to sarva anarthonuM kAraNa A avinayane choDIne sarva icchitanuM kAraNa evA vinayamAM AtmAne sthApana kara. putra, putrI, putravadhU ane patnI paNa potAnA avinayathI nokarathI paNa adhika dUra tyAga karAya che evuM jovAmAM Ave che. ajJAtajAti-kulamAM utpanna thayelA hoya to paNa, pUrve kyAMya jovAmAM na AvyA hoya to paNa, dAsa hoya to paNa, vinayathI anyanI RddhinA mAlika thAya che. vadhAre zuM kahevuM? ahIM je koI tiryaMca(=pazu) ke manuSya sarva sukha anubhavato dekhAya che te saghaLA tiryaMco ke manuSyo vinayathI ja sarvasukha anubhave che. avinIta jIvone to mAnasika-zArIrika saghaLuMya duHkha hoya che. temane potAnAthI thayeluM ane bIjAothI paNa thayeluM pagale pagale kevaLa duHkha ja hoya che. (75) tethI havethI sukhanuM mukhya mULa evA vinayanI ja pratijJA karuM chuM. duHkhanuM mukhya kAraNa evA avinayano dUrathI tyAga karuM chuM. tyArathI te kumAra prabhAtanA samaye UThIne varuNa rAjAne pitAnI jema paramavinayathI praNAma kare che. rAjAnA cittanA pariNAmane jANIne saghaLAM kAryo kare che. sadAya apramatta banIne rAjAnI devanI jema sevA kare che. yathAyogya saghaLuM sAmaMta ane maMtrivargane anakULa hoya tevuM vartana kare che. (AvA vartanathI) te nagaranA saghaLA lokone prasanna kare che. vadhAre zuM kahevuM? teNe suvinayathI ane dharma-nyAya-parAkramathI rAjAsahita saghaLA nagarane tevI rIte prasanna karyuM ke jethI AkhuM nagara tanmaya( kumAramAM ja cittavALuM) thaI gayuM. rAjA tenA virahamAM kSaNavAra paNa koIpaNa rIte AnaMdane pAmato nathI. te hoya tyAre rAjA bIjAnI sAthe vArtAlApa paNa karato nathI. svaguNothI sarva avasthAmAM sAmata ane maMtrivarganA hRdayarUpa pATiyAmAM jANe khIlAthI jakaDAI gayo hoya tema sadA rahe che. nagaraloka sadAya tenA vinaya vagere guNonI kathAne karato koipaNa rIte aTakato nathI. A rIte kumArano yaza phelAtAM, pUrve te jeTalA rAjAonA gharamAM gayo hato te badhAe teno vinaya vagere sAMbhaLyuM. temaNe vicAryuM ke, tenAmAM vinaya vinA bIjA sarvaguNonI koI avadhi na hatI. have jo te vinayamAM paNa pravRtta thayo che to vizvamAM te ja guNI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620-vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [siMharathanuM daSTAMta che. Ama vicArIne sarva rAjAo potapotAnA pradhAnapuruSone guNanidhi te kumArane bolAvavA mATe mokale che. paNa varuNarAjA kumArane mokalavAnA vacanane paNa sahana karI zakato nathI. tethI samagra rAjapuruSone sanmAnita karIne ema ja mokale che. A pramANe jema jema kumAranI kIrti phelAya che, guNo pravarte che (degphelAya che, tema tema te vinayamAM adhika adhika rAga kare che. te jema jema vinIta thAya che tema tema varuNa rAjAne paNa pratidina ja kumArapratye anurAga vadhe che. rAjAe rAjyanI lagabhaga saghaLI ciMtA kumArane soMpI dIdhI. kumAravaDe nivRtta karAyelo rAjA bhogone bhogave che. A pramANe kAla pasAra thatAM kyAreka varuNa rAjAne bhayaMkara roga utpanna thayo. tethI rAjA sarva maMtrIone ane sAmaMtone bolAve che. pachI temane rAjAe kahyuM: mAruM zarIra (rogathI) vyAkula banyuM che. Ama kahIne rAjAe pUchyuM: mArA rAjyane yogya je hoya tene tame kaho. te badhAe kahyuM. A aMge nirNaya karavAmAM deva(=rAjA) ja pramANa che. uttama hAthIne choDIne bIjo koI pazu sarovaranA madhyabhAgane na jANe. rAjAe kahyuM: jo ema che to, siMharatha uttamakumAra sivAya mArA baMdhuo ane putrothI prajA kSaNavAra paNa sukhI na thAya. maMtrIo ane sAmaMto pUrve paNa kumAranA guNothI anurAgI thayA hatA. tethI te badhAe rAjAne kahyuM: devane (=rAjAne) choDIne bIjo koNa A pramANe vicAre? kAraNa ke madhyasthamativALAone A vizvamAM potAno ke pArako koNa che? caMdra samudrano putra hovA chatAM vizuddha hovAnA kAraNe zive caMdrane potAnA mastake dhAraNa karyo. devane siMharatha baMdhuo ja che, putra ja che, pArako nathI. kAraNa ke supuruSone svIkArelAnuM pAlana karavuM e ja mahAna che. AvA prakAranA guNavaMta puruSomAM jo AvA prakAranI pakSapAta bharelI buddhi hoya to tamArA paNa guNo kevI rIte pravarte? temaNe rAjAe kahelI vAtanuM samarthana karyuM eTale rAjAe siMharathane rAjya levA mATe kahyuM. siMharathe kahyuM: deva mane A Adeza na kare. kAraNa ke deva vidyamAna che. uttama baMdhuo ane putro vidyamAna che. temane oLaMgIne rAjya karavuM e mArA mATe yogya nathI. (100) tethI rAjAe siMharathane bAhumAM laIne koIpaNa rIte te pramANe kahyuM ke jethI uttama divase mahAna ADaMbarathI teno rAjyAbhiSeka karyo. varuNarAjAnuM mRtyu thatAM siMharathe tenA putrone ane baMdhuone ghaNA dezo ApIne temanuM badhAnuM ucita sanmAna karyuM. teNe vinayathI ane parAkramathI prajAne te rIte saMtoSa pamADyo ke jethI pUrvanA rAjAone svapnamAM paNa koIpaNa yAda karatuM nathI. kamalavadanA nAmanI uttama patnIne paTTarANI banAvIne nayavinaya-parAkramamAM tatpara siMharatha rAjyanuM pAlana kare che. have eka divasa dvArapAle praveza karIne jaNAvyuM ke, he deva! sugaMdhipurathI koIka manuSya ahIM Avyo che. daravAjA AgaLa rahelo che. tene zo Adeza che? tethI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta-621 rAjAe kahyuM jaladI praveza karAva. dvArapALe praveza karAvyo eTale te rAjAnI pAse Avyo. A mArA pitAno amRtamukha nAmano pradhAna puruSa che ema oLakhIne rAjA saMbhramathI tene bheTe che. pachI rAjAe tene pUchyuM: devane, devIne, parivArane ane nagarajanone kuzala che? amRtamukhe kahyuM: hA. paNa meM vicAra karyA vinA paravacanathI ja nararatna svaputrano tyAga karyo ema pazcAttApathI saMtApa pamADAyela deva je dararoja kSINa thAya che te ja mahAna akuzala che. Thapako Apato vidvAna loka paNa rAjAne kahe che ke, he deva! guNanidhi paNa kumArano tyAga karyo te sAruM na karyuM. eno je kayAMka avinaya hato te paNa tyAgano hetu nathI. kAraNa ke divasonA kAraNe caMdra kayAMka vakra thAya che to paNa zuM AkAza teno tyAga kare che? ane caMdra paNa (samaya jatAM) tenA vakrabhAvane zuM choDato nathI? vaLI bIjuM- supuruSo paNa kAraNasara koipaNa rIte vakratAne pragaTa kare che. gaMgAnadIno pravAha paNa jo sarvathA saraLa hoya to juo, arthAt gaMgAnadIno pravAha paNe sarvathA saraLa nathI. tethI rAjA adhika kheda kare che. A pramANe svacittamAM vicArIne te rIte karo ke jethI mAtA-pitA jaladI sukhane pAme. (A sAMbhaLIne) rAjAnI AMkho AMsunA pANIthI bharAi gai. rAjAe kahyuM: kharekhara tuM sAce ja amRtamukha che. tArA sivAya bIjo koI A pramANe bolavAnuM jANe? paNa potAnI mahAnatAnA kAraNe pitAjI mArA mATe pazcAttApa kare che to bhale kare, bAkI temano zo doSa che? arthAt temano koI doSa nathI. mAtA-pitAnA viyogamAM mArA potAnA ja durvinayano aparAdha che. pAkelo phalasamUha potAnI meLe ja paDe che to temAM vRkSa zuM kare? vaLI bIjuM- atizaya ghaNA lokApavAdanuM kAraNa evA potAnA paNa durvinItano tyAga karatA sadguruo paNa apayazane pAmatA nathI. kAraNa ke malinatAnuM kAraNa evA madhyamAM AvelA paNa kacarAne zuM samudra paNa taraMgorUpI hAthothI laine potAnAthI dUra pheMkato nathI? lAMbA kALathI saMbaMdhane pAmelA paNa maLano tyAga karatA ratna- suvarNa vagere padArtho paNa lokApavAdane pAmatA nathI, ane nirmala kAMtine nathI pAmatA evuM paNa nathI. vaLI bIjuM- jo tyAre pitA mane rajA na Apata to ghaNA kutUhalonuM ghara evA pRthvIvalayane huM kevI rIte jota? tethI jevI rIte pitA mArA kalyANanuM mukhya kAraNa thayA tevI rIte temanA duHkhanuM karANa huM ja thayo. bAlyakALathI ja avinayanA kAraNe mAtA-pitAne meM saMtApa utpanna karyo ane hamaNAM viyoganA duHkhamAM nAkhyA. tethI jo huM sukulamAM utpanna thayo chuM to ATalo kALa pasAra thavA chatAM have koIpaNa rIte tevo prayatna karIza ke jethI mArA mAtA-pitA sukhane pAme. amRtamukhane A pramANe kahIne ane sanmAnita karIne yogya AvAsa apAvyo. (1rapa) rAjAnA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 622-vinayathI thatAM lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta nirmala vinaya vagere guNothI khuza thayelo amRtamukha vicAre che ke, jyAM pUrve tevA prakArano avinaya? ane kyAM hamaNAM Avo vinaya? tethI jIvanA karmono pariNAma aciMtya che. A pramANe vicArato amRtamukha AvAsamAM rahe che. rAjA paNa maMtri-sAmaMtavargane saghaLuM kahIne atizaya ghaNA sainyasamUha laIne sArA muhUrtamAM cAlyo. amRtamukhane AgaLathI mAtA-pitAnI pAse mokalI dIdho. amRtamukha jaIne mAtA-pitAne saghaLuM kahe che. pachI krame karIne siMharatharAjA paNa AvI gayo. pitA sarvasainya laIne sAme Avyo. harSa pAmelA te baMnee atizaya ghaNA ADaMbarathI nagaramAM praveza karyo. nagaramAM atizaya ghaNA harSathI vadhupanaka thayuM. have eka divasa puMDarIkAkSa rAjAe siMharatharAjAne rAjya ApIne, prajAne sanmAnita karIne, dAna ApIne, jinezvaronI pUjA karIne cAra jJAnarUpa lakSmIthI parivarelA suprabhasUrinI pAse dIkSAno svIkAra karyo. pachI baMneya rAjyothI siMharatha mahAna rAjA thayo. to paNa vinayAdiguNothI teNe lokane te rIte saMtoSa pamADyo ke jethI loka ati harSathI guNastutine karato kSaNavAra paNa aTakato nathI. loka kahe che ke, avinayana ane vinayanAM phaLone ahIM ja juo. avinayanA kAraNe je pUrve pitAthI paNa tyAga karAyo hato te paNa vinayathI pararAjyano paNa svAmI thayo ane svarAjyane paNa pAmyo. A pramANe dUra sudhI teno yaza phelAyo. baMne rAjyonuM parAkrama ane nyAyathI ghaNA divasa sudhI pAlana karyuM, ane pAMca prakAranAM viSayasukho bhogavyA. zrI puMDarIkAkSa muni muktine pAmyA. have ekavAra rAtrinA aMte saMsAranI asAratAne vicArIne guNaratha nAmanA putrane te baMne rAjyo ApIne siMhathe paNa suprabhasUrinI pAse dIkSA lIdhI. jaladI sUtrone paNa bhaNIne gItArtha thayA. pUrve paNa temaNe vinaya-avinayanAM phaLono paramArtha jANyo hato. AthI have AcAryanI pAse sakaLagacchamAM jAvajIva vinaya karIza evo mahAghora abhigraha le che. A (abhigrahano) ArAdhaka thaze ema jANIne AcAryuM paNa tene te abhigraha Apyo. tethI UbhA thavuM, Asana ApavuM, upadhi upADavI, dAMDo levo, vasatinuM pramArjana karavuM, vastra-pAtranuM parikarma karavuM, guruonuM Asana pAtharavuM, vAcanA samaye sthApanAcArya mUkavA, ucita vizrAmaNA karavI, khelamalla Adi ApavuM, satkAra karavo, sanmAna karavuM, vaMdana karavuM vagere bIjI paNa ucita vinakriyA saghaLAya gacchamAM te tevI rIte kare che ke jethI tuSTa thayelo Indra paNa devalokamAM tenI prazaMsA kare che. tyArabAda ghaNA devoe dhIra tenI aneka rIte parIkSA karI. to paNa te mahAtmA potAnI pratijJAthI koIpaNa rIte calita na thayA. A pramANe upayogavALA te munie akhaMDapaNe ja vinaya kriyA karI. pachI aMte mahAsattvavaMta te munie pAdapopagamanano svIkAra karyo. te muninA guNothI bhAvita hRdayavALA indra A jANyuM. AthI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayathI thatAM lAbhamAM upadezamAlA (puSpamAlA) [siMharathanuM dRSTAMta-623 tuSTa thayela te tyAM AvIne ane pradakSiNA ApIne stuti kare che. te A pramANe- he dhI! jagatamAM tema ja darzana karavA yogya cho, tema ja stuti karavA yogya cho, tame ja namavA yogya cho, kAraNa ke samRddha be rAjyono tyAga karIne dIkSA svIkArI. pachI sAdhunuM rUpa (=sAdhupaNAne) dhAraNa karanAra aMkanI paNa jIvanaparyaMta akhaMDapaNe vinayakriyA karI. mAnathI saMkIrNa lokamAM jIvone A atiduSkara che. kSudradevothI kSobha pamADAtAone A vizeSathI atiduSkara che. (150) tethI he uttamamuni! A jana (=indra) mahAdustara pratijJArUpa samudrane tarI gayelA Apano dAsa ja che. A pramANe stuti karIne ane praNAma karIne indra svasthAne gayo. samabhAvamAM rahelA te muni suvizuddha bhAvanAthI mRtyu pAmIne sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehakSetramAM mokSamAM jaze. A pramANe vinaya A lokanA ane paralokanA sukhonuM kAraNa che. [411] A pramANe siMharathamuninuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have prastuta viSayano upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che- kiM bahuNA ? viNao cciya, amUlamaMtaM jae vasIkaraNaM / ihaloyapAraloiyasuhANa maNavaMchiyaphalANaM // 412 // vadhAre zuM kahevuM? jagatamAM vinaya ja manavAMchita phaLavALAM A lokasaMbaMdhI ane paralokasaMbaMdhI sukhonuM mUlarahita ane maMtrarahita vazIkaraNa che. vizeSArtha Arogya, lakSmI, yaza, saubhAgya vagere, svarga, rAjya ane mokSanI prAptirUpa phala jemAM raheluM che tevAM A lokanA ane paralokanA sarvasukhonuM mUlarahita ane maMtrarahita parama vazIkaraNa vinaya ja che evuM ahIM tAtparya che. (jagatamAM koine vanaspatinAM mULiyAM khavaDAvIne vaza karavAmAM Ave che, koine maMtranA prayoga dvArA vaza karavAmAM Ave che. vinaya karanAra mULiyA vinA ane maMtra vinA bIjAne vaza karI zake che. mATe ahIM "vinaya mUla-maMtrarahita vazIkaraNa che.'' ema kahyuM che.) [412] A saMsAramAM vinayaguNathI yukta jIvonA kaMThamAM A lokasaMbaMdhI ane paralokasaMbaMdhI lakSmInI varamALA Ave che. vinayapUrvakanA vartanathI devono samUha paNa vaza thAya che. jemanI buddhi avinayathI haNAi gai che tevA jIvono cAMDAla paNa Azraya leto nathI. (1) A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM vinayarUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM vinayarUpa pratidvArano rAjazekharasUriSkRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624-vaiyAvRtya dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [ekanI pUjAthI sarvanI pUjA vaiyAvRtyakAra have vaiyAvRtyadvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che viNayaviseso ya tahA, AyariyagilANasehamAINaM / dasavihaveyAvaccaM, kareja samae jao bhaNiyaM // 413 // veyAvacca vinayavizeSa rUpa che ethI sAdhaka jema vinaya kare tema AcArya, glAna ane navadIkSita Adi daza prakAranI veyAvacca paNa kare. kAraNa ke zAstramAM (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. vizeSArtha- veyAvacca mATe saMskRtamAM vaiyAvRtya zabda che. vaiyAvRjya zabda vyAvRtta zabdathI banyo che. vyAvRttano bhAva te vaiyAvRtya. (vyAvRtta eTale guMthAyelo-parovAyelo. je AcArya AdinI sevAmAM guMthAyelo parovAyelo rahe te vyAvRtta. vyAvRttano bhAva (=dharma) te vaiyAvRnya. arthAt AcAryAdinI bhaktimAM satata guMthAyelAno dharma te vaiyAvRtya. vaiyAvRtya, veyAvacca, sevA e badhA zabdono samAna artha che.) sAdhaka jema vinaya kare tema AcArya AdinI veyAvacca paNa kare. A viSe kahyuM che ke-"AcAryavayAvacca, upAdhyAyayAvacca, sthaviraveyAvacca, kulaveyAvacca, gaNaveyAvacca, saMghaveyAvacca, tapasvIveyAvacca, glAnaveyAvacca, sAdharmikaveyAvacca, zaikSakaveyAvacca ema veyAvaccanA daza prakAra che." AcArya vagere daza sthAnomAM veyAvacca karAtI hovAthI veyAvacca daza prakAranI kahevAya che. veyAvacca vinayavizeSa ja che. arthAt veyAvacca eka prakArano vinaya che. zAstra prasiddha vizeSaNanA koIka bhedathI bhinna vinaya paNa veyAvacca kahevAya che. A ja saMbaMdhathI vinayadvAra pachI teyAvacca dvAra kahyuM che. veyAvacca vinayavizeSa hovAthI ja prastuta dvAranA saMbaMdhanuM sUcana karyuM che. zA mATe veyAvacca karavI joie? kAraNa ke zAstramAM (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. [413] zAstramAM zuM kahyuM che te kahe chebhrhervyvidehe, pannarasavi kammabhUmigA sAhU / ikkammi pUiyammi, savve te pUiyA huMti // 414 // eka sAdhunI pUjA karavAthI bharata-airavata-mahAvideha kSetramAM paMdare karmabhUmimAM rahelA badhA ya sAdhuo pUjAyelA thAya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [ekanI hilanAthI sarvanI hilanA-625 vizeSArtha- jyAM sAdhuo hoya tevAM traNa kSetro che. te A pramANe- bharata, airAvata ane mahAvideha. A traNa kSetrone karmabhUmi kahevAmAM Ave che. bharata pAMca che, airavata pAMca che, ane mahAvideha paNa pAMca che. ethI karmabhUmi 15 che. bhAvanI zuddhipUrvaka eka paNa sAdhunI pUjA karavAthI A paMdara karmabhUmimAM je koI sAdhuo che te sarva sAdhuo pUjAyelA thAya che. AvuM zAstravacana hovAthI sAdhunI veyAvaccamAM ghaNo lAbha hovAthI bhakta-pAna AdithI sAdhunI vaiyAvacca karavI joIe evuM tAtparya che. [414] hamaNAM je kahyuM tenAthI ulaTuM kahe cheekkmmi hIliyammivi, savve te hIliyA muNeyavvA / nANAINa guNANaM, savvatthavi tullabhAvAo // 415 // eka sAdhunI hIlanA(=apamAna vagere) karavAthI sarvasAdhuo hIlanA karAyelA jANavA. kAraNa ke badhA ya sAdhuomAM jJAnAdi guNo samAna che. vizeSArtha- eka sAdhunI pUjA karavAthI saghaLA ya sAdhuo pUjAyelA thAya che, eTaluM ja nahi, kiMtu eka sAdhunI hIlanA karavAthI A halakI jAtino che ema jAtinuM prakAzana karavuM ityAdi dvArA apamAna karavAthI saghaLA ya sAdhuo hIlanA karAyelA jANavA. | muzkelIthI ghaTI zake tevuM A kevI rIte mAnavuM evI AzaMkA karIne graMthakAra yuktine kahe che- "kAraNa ke badhA ya sAdhuomAM jJAnAdi guNo samAna che. ahIM tAtparya e che ke badhA sthaLe jJAnAdi guNo ja pUjAya che, manuSyonI mAtra jAti nathI pUjAtI. jo mAtra jAti ja pUjAya to atiprasaMga Ave, eTale ke badhA ya manuSyonI pUjA karavAno prasaMga Ave, ethI jJAnAdi guNo ja pUjanIya che. jJAnAdi guNo badhA sAdhuomAM sAmAnyathI samAna ja che. tethI "jJAnAdi guNathI yukta A sAdhunI pUjA karuM" evI buddhithI ekapaNa sAdhunI pUjA karanAra vaDe jJAnAdi guNavALA badhA ya sAdhuo pUjAyelA ja thAya che. kAraNa ke sAmAnyathI jJAnAdinI pUjAno ja teno bhAva che. e pramANe jJAnAdi guNavaMtonI hAlanA paNa je avivekathI yukta hoya te ja kare che. je avivekI mUDhe eka sAdhu vyaktimAM jJAnAdinI hilanA karI teNe badhAya sAdhuomAM te karelI jANavI. kAraNa ke aviveka sarvatra tulya che. A pramANe muzkelIthI ghaTI zake tevuM kaMI nathI. [415] prastuta viSayano upasaMhAra karatA graMthakAra kahe chetmhaa jai esa guNo, sAhUNaM bhattapANamAIhiM / kujjA veyAvaccaM, dhaNayasuo rAyataNau vva // 416 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626-veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvana tilakanuM dRSTAMta eka sAdhunI pUjAthI sarvasAdhuonI pUjAno lAbha thato hovAthI tuM bhakta-pAna AdithI sAdhuonI dhanada rAjAnA putranI jema veyAvacca kara. vizeSArtha- ahIM tAtparya A che- paMdara karmabhUmiomAM jaghanyathI paNa (aochAmAM ochA paNa) bethI nava hajAra kroDa sAdhuo sadA ya prApta thAya che. kAraNa ke bhagavatI sUtra (za.25 u.7 sUtra 92 vagere)mAM kahyuM che ke- "he bhagavan! sAmAyikasaMyato eka samaye keTalA hoya? he gautama! pratipadyamAna (=vartamAna samaye sAmAyikasaMtapaNAne prApta thatA) sAmAyikasaMyatonI apekSAe kadAca hoya, ane kadAca na hoya, jo hoya to jaghanyathI eka, be ane traNa hoya, ane utkRSTathI be hajArathI navahajAra sudhI hoya. pUrvapratipanna (jemaNe pUrve sAmAyikasaMyama svIkArI lIdhuM che. ane hamaNAM vidyamAna che tevA) saMyatonI apekSAe jaghanyathI ane utkRSTathI be hajAra kroDathI nava hajAra kroDa sudhI hoya. chedopasthApanIyasayato pratipadyamAnanI apekSAe kadAca hoya ane kadAca na hoya. jo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI be hajArathI navahajAra sudhI hoya. pUrvapratipannanI apekSAe kadAca hoya ane kadAca na hoya. jo hoya to jaghanyathI ane utkRSTathI basothI navaso kroDa hoya. parihAravizuddhiko pratipadyamAnanI apekSAe jo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa hoya, utkRSTathI basothI navaso sudhI hoya. pUrvapratipatranI apekSAe jo hoya to jaghanyathI eka, be ke traNa hoya, utkRSTathI be thI nava hajAra hoya. sUkSmaparAyasayato paNa pratipadyamAnanI apekSAe jo hoya to jaghanyathI eka, be traNa hoya, utkRSTathI ekaso bAsaTha hoya. 108 kSapakazreNIvALA ane 54 upazama zreNivALA ema ekaso ne bAsaTha hoya. pUrvapratipakSanI apekSAe jo hoya to jaghanyathI eka, be traNa hoya, utkRSTathI basothI navaso hoya. yathAkhyAtasayato pratipadyamAnanI apekSAe sUkSmasaMparAyasaMyatanI jema jANavuM. pUrvapratipakSanI apekSAe jaghanyathI ane utkRSTathI bethI nava kroDa hoya." A pramANe eka paNa sAdhunI bhakta-pAna Adi vaDe pUjA karavAthI vartamAnakAlanI apekSAe cokkasa bethI navahajAra kroDa sAdhuonI pUjA thAya, ane atIta-anAgata kAlanI apekSAe to anaMta paNa sAdhuonI pUjA thAya. tethI ATalo lAbha thAya ema vicArIne tuM haMmezA ja dhanadarAjAnA putranI jema veyAvacca kara. te dRSTAMta A pramANe che dhanadarAjAnA putra bhuvanatilakanuM dRSTAMta bharatakSetramAM kusumapura nAmanuM nagara prasiddha hatuM. te nagaranI aMdara loka ane bahAra vRkSasamUha zobhe che. e loka ane vRkSasamUha ghaNI zAkhAothI vistArane pAmyo che. lokamAM zubha manavALAothI pAtrasamUha (kalAyaka jIvono samUha) zobhI rahyo che. vRkSomAM sArAM puSpothI pAMdaDAMono samUha zobhI rahyo che. te nagarano kuberanI jema dhanathI samRddha dhanada Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM dRSTAMta-627 nAmano rAjA prakhyAta hato. tenI motIonA hArathI vibhUSita ane zreSTha patratilakanI kAMtivALI zatrusuMdarIo vRddha hovA chatAM zobhe che. te rAjAno padmAvatI devInA garbhamAM utpanna thayelo bhuvanatilaka nAmano atipriya putra hato. jo ke tenA rUpa vagere guNonI upamA koIpaNa rIte kadAca kAmadeva vagerenI sAthe ApI zakAya, paNa teno buddhiguNa anupama hato. ucitasamaye pitAe tene kaLAono abhyAsa karavA amitabuddhi nAmanA upAdhyAyane soMpyo. bhuvanatilaka AdarathI kaLAo grahaNa kare che. saghaLoya loka tenI uttamabuddhinI prazaMsA kare che. eka divasa rAjA rAtrinA aMte vicAre che ke, kumArano anupama buddhiguNa saMbhaLAya che. paNa amoe kyAMya tenI parIkSA karI nathI. tethI savAre koIpaNa rIte tenI koipaNa parIkSA karavI e yogya che. A pramANe vicArIne savAre uThyo, te kALe karavA yogya kArya karyuM. rAjyanA keTalAka vidvAnone bolAvyA. rAjA parimita parivAranI sAthe beThelo che. maticaMdrikA ane raMbhA vagere vArAMganAo tenA caraNonI caMpI karI rahI che. A daramiyAna bhuvanatilaka rAjaputra pitAne vaMdana karavA mATe tyAM Avyo. ghaNI bhaktithI rAjAnA caraNomAM namyo. rAjAe paNa AzIrvAdanI sAthe tenA pIThapradeza upara baLAtkArathI grahaNa karelA zatruonA hastisamUhanA gaMDasthalomAM ThokavAmAM kuzaLa evo hAtha mUkyo. pitAthI rajA apAyelo kumAra yogya sthAnamAM beTho. pachI pUrve saMketa karAyelA ja mativilAsa nAmanA rAjapaMDite kahyuM: kumAranuM kalAgrahaNa vidhvarahita thAya che ne? kumAre kahyuM: pitAjInA caraNonI kRpAthI thAya che. kaLAonuM kaMIpaNa sahasya samajAya che ne? kumAra bolyoH svazakti anusAra kaMIka kaMIka rahasya jaNAya che. tethI mativilAse kahyuM: kumAranI anupama tarkazakti jaNAya che. tethI praznottara mAtra mArAthI kaMIka vicArAyela che tene sAMbhaLo. kumAre pUchyuM. te kevuM che? tethI mativilAsa praznottara bolyo te A pramANe- gamanamAM ( javAmAM) pakSI, rAjA ane hAthI kevI rIte saMbodhana karAya che? kAmathI pIDAyelo puruSa kAminInA stanagaMDa para kone (muM) pheMke che? kumAre javAba ApyoH gamanamAM pakSI, rAjA ane hAthI "sarkatagamana' zabdathI saMbodhana karAya che. arthAt he sakuMtagamana pakSI! he sakuMtagamana rAjA! he sakuMtagamana hAthI! e pramANe saMbodhana karAya che. teno artha A pramANe che(1) pakSInA pakSamAM sakuMta eTale AkAza. AkAzamAM jenuM gamana evo pakSI. 1. patratilaka e strIonI vibhUSAno eka prakAra che. 2. ahIM amane e sthaLe amane ema hovuM joie ema jaNAya che. AthI ahIM mane evo pATha samajIne artha karyo che.. 3. sarkata zabdano AkAza artha zabdakoSamAM jovAmAM Avyo nathI. saMbhAvanAthI AkAza artha karyo che. bIjo artha thato hoya to karavo. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 628-vaiyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM daSTAMta (2) rAjAnA pakSamAM kuMta eTale bhAlo. sarkata (=jona sahita) eTale bhAlAthI sahita. bhAlAthI sahita che gamana jenuM evo rAjA. (3) hAthInA pakSamAM kuMta eTale ugratA. sakuMta eTale ugratAthI sahita. ugratAthI sahita gamana che jenuM evo hAthI. (hAthI jyAre madonmatta bane che tyAre tenI gati bahu ja ugra hoya che.) (4) kAmathI pIDAyelo puruSa potAnI vAsanApUrNa dRSTine kAminInA stanagaMDa upara pheMke che. pachI bIjo koI kautukathI A pramANe pUche che- rAjAo vaDe prayatnapUrvaka loko mAraphata haMmezA koNa prArthanA karAya che? koNa nara vaktA thAya? nArakano avAja (zabda-bUma) kevo che? kevo deza sukhI hoya? koNa tALI nathI vagADato? pachI bolAtA A vAkyane sAMbhaLIne ane kaMIka hasIne kumAre kahyuM: vigatakara. Ano bhAvArtha A pramANe che(1) vigatakara eTale cAlI gayo che kara (=rAjAno kara-TekSa) jeno evo puruSa, arthAt sAdhu. sAdhuo rAjAo vaDe haMmezA loko mAraphata A nagaramAM rahevA ke padhAravA prArthanA karAya che (2) vigatakara eTale cAlI gayo che kara (=rAjAno kara) jeno evo paMDita, vidvAna, ke jJAnI. (rAjA paMDita vagerenI pAsethI kara leto nathI.) paMDita vagere vaktA (=pravacana karanAra) hoya che. (3) nArakano avAja (zabda ke bUma) vigatakara che. ahIM kara eTale kiraNa (=prakAza). cAlI gayo che. prakAza jemAM, evo nArakadhvani che, arthAt nArakonI bUma koI sAMbhaLatuM nathI. (4) kara eTale rAjAno kara-TekSa. cAlI gayo che kara (=TekSa) jemAMthI evo deza. karathI mukta deza sukhI hoya. (5) kara eTale hAtha. kapAI gayo che hAtha jeno te vigatakara, arthAt dUTho. dUTho mANasa tALI vagADI zakato nathI. pUrve saMketa karAyela ja brAhmItilaka paMDita vismayasahita bolyoH ame paNa kaMIka pUchavA vicArI rAkhyuM che. tene sAMbhaLIne he kumAra! amArA upara anugraha karo. to tame paNa tamAro prazna pUcho ema kumAre kahyuM tyAre brAhmItilaka kahe che ke- koI puruSa prazna pUche che ke jovAyelo koNa prANIonA bhayane kare che? ane te ja puruSa pUche che ke, ahIM bIjAne akRtyabuddhithI (=pApabuddhithI) koNa aTakAve che? kevo bhavanazabda saMsAranA AmaMtraNamAM samartha thAya? ane kevo murAri ( kRSNa) arjunanA zatru karNa pratye paNa dveSa Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM dRSNata-629 kare che? pachI kumAre kahyuM ke pharIthI bola. brAhmItilaka pharI te ja pramANe bolyo. pachI kumAre vicArIne kahyuM. narahita. AnI ghaTanA A pramANe che(1) na thI rahita te narahita. na eTale rahita. hitathI rahita te narahita. hitathI rahita puruSa, arthAt duSTapuruSa. jovAyela duSTa puruSa sarva prANIone bhaya utpanna kare che, arthAt duSTapuruSane joIne badhA prANIo bhaya pAme che. (2) naranuM (=manuSyanuM)hita te narahita. narahita (= manuSyanuM kalyANa) bIjAne pApabuddhithI aTakAve che. arthAt je potAnuM hita kare che te bIjAne paNa pApathI aTakAvI zake che. (3) na thI rahita bhavanazabda. arthAt bhavazabda saMsAranA AmaMtraNamAM samartha thAya che. (4) narahita evo murAri (kRSNa) arjunanA zatru karNa pratye dveSa kare che. nara eTale arjuna. hita eTale kalyANakArI. arjunanA kalyANane karanAro murAri (=kRSNa) arjunanA zatru evA karNa pratye dveSa kare che. pachI rAjaputranI atizayavALI buddhine joine kavirahasya nAmanA paMDite kahyuM che kumAra! bALa jIvone krIDA upaje tevA ane sAmAnyalokane jANavA yogya evA A praznottarothI zuM? meM eka gUDha prazna pUchavA vicArI rAkhyo che. tenuM tame avadhAraNa karo. kumAre kaMIka tiraskArapUrvaka kahyuM tene paNa tame kaho. vidvAne A pramANe kahyuM - nAsyanatastvaM kathamapi, rAjan! nijagurukulasya kRtabhaktiH / vinayaguNena ca jagati, prAptahimadyutiyazaHprasaraH // 1 // pachI kumAre kahyuM: tamArA AvA praznathI zuM? kAraNa ke tamAruM A kathana paNa sugama ja che. paMDite pUchyuM: kevI rIte? kumAre kahyuM: huM AnI A pramANe vyAkhyA karuM chuM. tene tame sAMbhaLo. "he rAjana! ( ra sanatattva ) koipaNa prakArathI tame namyA nathI ema nathI, kiMtu sarvaprakAre namelA cho. kone namelA cho? mAtA-pitAdi rUpa potAnA gurukulane namelA cho. tame vinayaguNothI vaDilajananI bhakti karanArA cho. tethI tamArA caMdra jevA nirmala yazano phelAvo thayo che." pachI jenA aMtaramAM harSa UbharAyo che evA rAjAvaDe dRSTithI prerAyelA zeSa vidvAnomAMthI vAgIze kahyuM. jemAM eka mAtrA chUTI gaI che evA mArA eka zlokane tame sAMbhaLo. kumAre kahyuM. te zlokane tame kaho. pachI vAgIza A pramANe bolyo Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630-veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM dRSTAMta daNDamAtrairapi kSiptAH, yato dUreNa zatravaH / mahAniti pratApaste, gadatastena zobhate // 1 // pachI kumAre kahyuM ke ahIM paNa atita e padamAM kAra mAtrA chUTI gaI che. te rakAra meLavatAM titaH pada bane che. teno artha A pramANe thAya che he rAjana! jenA vaDe phakta daMDothI zatruo dUra bhagADAyA che evA tamAro pratApa mahAna che. ema nagnAcArya Adie kahyuM che. te kAraNathI tamAro pratApa zobhe che." pachI kaMIka jinavacanathI bhAvita kAvyanikaSe kahyuM: mAro paNa jemAM anusvAra chUTI gayo che tevo eka zloka che. tene tame sAMbhaLo. pachI kumAre kahyuM. te zlokane tame kaho. pachI kAvyanikaSe zloka kahyo. te A pramANe brahmamArganiSaNNasya, bahirantarguptAH (:sitA )tmanaH / devAnAM stutibhiH sAdho! vadanaM te virAjate // 1 // pachI kumAre kahyuM ke ahIM paNa tane e sthaLe eka mIMDuM umeratAM caM thAya. teno artha A pramANe thAya "he sAdhu! tamAruM vaMdana zobhe che. kone kareluM vaMdana zobhe che? devone kareluM vaMdana zobhe che. zenAthI zobhe che? stutiothI zobhe che. tame kevA cho? tame brahmamArgamAM (=mokSanI sAdhanAmAM) rahelA hovAthI bahAra-aMdara zuddha cho, mAyAvI nathI. tethI tamAruM vaMdana zobhe che. mAyAvIonuM devavaMdana zobhatuM nathI." Avo A zlokano bhAva che. pachI kavibhUSaNe jemAM akSara chUTI gayo che evA eka zlokane kahyo. te A pramANe- janaM vIkSya mUryo'pi labhyamAnaM bubhukSitaH / udAste kaH parAdhInavRttirna syAd yadi prabho! // 1 // pachI kumAre kahyuM: huM ! ahIM paNa akSara maLI gayo che. te A pramANejanaMnA sthAne mona joie. artha to pragaTa ja che. te A pramANe ' "maLatA bhojanane joine mUrkha paNa bhUkhyo thAya che. he prabhu! AjIvikAnI parAdhInatA na hoya to koNa udAsIna ( duHkhI) thAya?" pachI maticaMdrikAe AkSepa sahita kahyuM: he kumAra! A sarva (khUTatA akSaravALA) zloko tamArA vaDe jaNAvAyA. paraMtu zloka eka che, paNa te zlokamAM be kriyA gupta che, ane artha be che, Avo je zloka mArA vaDe vicArAyo che tene tame jo jANazo (tenA arthane kahezo, to tame pratyakSa ja bRhaspati cho, athavA tenAthI paNa adhika Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM dRSTAMta-631 cho. (ema ame mAnazuM.) pachI aho! strIone paNa keTaluM guNAbhimAna che? ane temanI pratibhA paNa kevI che? ema vicArIne kautukasahita kumAre pUchyuM: tAro zloka kevo che? te zlokane paNa kahe. pachI maticaMdrikAe kahyuM ke vihiyapaoso saMThaviyamaggaNo deva! sannihiyadhammo / asivarahattho jayasiriviyaraNasamae paratthINaM // 1 // pachI kumAre kahyuM: pharIthI kahe. maticaMdrikAe pUrvanI jema kahyuM. pachI eka kSaNa vicArIne kumAra bolyoH he maticaMdrikA! te pitA uttama ane dhanya che ke jenI putrIo AvA guNasamUhane varelI che. zlokanA arthanuM rahasya A pramANe jaNAvAya che "jenA vaDe bANa sajaja karAyuM che, jenA vaDe bANa (bhAthAmAM) mUkAyuM che, jenA vaDe hAthamAM dhanuSya dhAraNa karAyuM che, jenA hAthamAM zreSTha talavAra che, jene rAjyalakSmI priya che, evA he deva! tame yuddhasamaye dhanuSyadhArI duzmanane jItIne vijaya pAmo." A zlokano bIjo artha A pramANe che he deva! jeNe (yAcakone) AnaMda pamADyo che, jeNe yAcakone AzvAsana pamADyuM (=ApyuM) che, jeNe puNyarUpa dharmane sArI rIte sthApita karyo che, tathA zatruthI na jItI zakAya tevA tame anya yAcakone lakSmInuM dAna karavAnA samaye chUTA hAthavALA thAo" pachI badhAe ekI sAthe kahyuM -aho! kumAranI buddhi sArI che. kumAranI buddhi sArI che. kumAre sArI kathA karI. have pachI kumArane kaMIpaNa bhaNavAnuM bAkI rahetuM nathI. kharekhara! jenI AvI vibhAga karanArI buddhi che tene bIjuM zuM agamya hoya? pachI raMbhAe hasIne kahyuM. A guptakriyAne ghaNA jANatA na hatA. tethI A atigarvavALI thaI hatI. kumAre A sAruM karyuM ke AnA garvarUpa vRkSane mULasahita ukheDI nAkhyuM. pachI maticaMdrikAe kahyuM : halI raMbhA! A pramANe kahevuM yogya nathI, kAraNa ke jagatanA paNa moTA garvane A kumAra dUra karaze to pachI varAkaDI evI mArI zuM vAta karavI ? A daramiyAna kAlanivedaka bolyo. te A pramANe- A sUrya aMdhakArane haNIne UMce caDI gayo che. rAjasabhAno samaya thayo che. maMtrIo ane sAmaMto AvI gayA che. tethI rAjAe vicAryuM. aho! rAjasabhAno samaya thayo che. A mAro putra ajJAnane haNIne sUryanI 1. bhuvanatilaka rAjakumAranI buddhinI parIkSA mATe thayela praznottara saMbaMdhI A anuvAda munirAjazrI sumatizekhara vijayajInI sahAyathI karavAmAM Avyo che. chatAM AmAM kSatio rahI gai haze. AmAM vidvAnone kyAMya kSati jaNAya to sudhArI levI. u. 10 bhA.2 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63ra-veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM daSTAMta UMcAIne pAmyo che. mAre A parIkSAthI zuM? ema paNa kAlanivedake sUcita karyuM che. A pramANe aMtaramAM vicArIne saharSa yathAyogya sanmAnapUrvaka badhAne rajA ApI. pachI sabhA bharI. have ekavAra rAjAe vicAryuM. jo vidhi hamaNAM kumArane anurUpa guNavaMtI patnIne kare to vidhinI paNa yogyatAnI pUrNatA thAya. A pramANe vicArIne prabhAte jeTalAmAM sabhA bhare che teTalAmAM dvArapAle jaNAvyuM he devI! ratnasthala nagarathI Avelo amaracaMdra nAmanA rAjAno pradhAnapuruSa dvAranI bhUmimAM rahelo che. tene zo Adeza thAya? rAjAe kahyuM. tene AvavA de. te Avyo. praNAma karIne beTho. ucita avalokana karyA bAda A kahevAnuM zarU karyuM. zrI amaracaMdra rAjAnI jasamatI nAme putrI che. te jANe vidhAtAe sarva vizvano vijaya karavAmAM sahAya mATe kAmadevane ApelI lokonA manamAM moha utpanna karanArI parama vidyA hoya tevI che. vidyAguNathI to te sarasvatI che, athavA sarasvatInI guNI che. bhuvanatilakanA vizvamAM pharatA zaradaRtunA caMdra jevA nirmalaguNothI tenuM karNayugala(=be kAna) koIpaNa rIte pavitra thayuM. kumArano vidyAguNa teNe koipaNa rIte vizeSathI ghaNo sAMbhaLyo. jethI tenuM ja dhyAna karatI te kAmadevanI bhinna avasthAne pAmI. teNe vilAso mUkI dIdhA che. bhojana choDI dIdhuM che. saghaLI pravRttio choDI dIdhI che. te kAmadevanI parama vedanAne anubhavatI rahelI che. te deva! te lAkho kumArothI prArthanA karAtI hovA chatAM anurUpa guNavALA ApanA eka ja putrane choDIne bIjAne svapnamAM paNa icchatI nathI. tethI te bicArI Aje paNa koipaNa rIte jIvanano tyAga na kare e mATe ane pUrvagnehanI vRddhi karavA mATe amArA svAmI vinaMti kare che ke zreSThakumArane mokalIne amArI prArthanA saphala karo, teno zreSTha lakSaNothI jaNAyelo ( oLakhAyelo) hAtha grahaNa karAvo. rAjA najIkamAM rahelA mativilAsamaMtrInA mukhakamaLane jue che. teNe vinayathI kahyuM: he deva! ahIM zuM ayukta che? arthAt kaMI ayukta nathI. Apano ane amaracaMdra rAjAno kramathI Avelo sneha A pramANe sthira karAya. A pramANe pragaTa kahyA pachI kAnanI najIka thaIne maMtrIe kahyuM. vaLI bIjuM- he devI pUrve tyAM mokalAyelA mArA vaDe bALapaNamAM sakhIjananI madhyamAM krIDA karatI te jovAI hatI. tyAre tenA rUpAdiguNo paNa meM jANyA hatA. he deva! te guNomAMthI eka aMza paNa ApaNe Apane kahyo nathI ema huM mAnuM chuM. mATe enuM vacana vikalpa vinA svIkAro. (rapa) tethI rAjAe amaracaMdra rAjAnA pradhAnapuruSane kahyuM: amaracaMdra rAjA je kahe che te ame karIe chIe svIkArIe chIe. khuza thayelo te rAjAe ApelA AvAsamAM gayo. pachI rAjAe kumAranA lagna mATe atizaya vistArathI hAthI ane ghoDA vagere moTI taiyArI zarU karI. have eka divasa dhana-suvarNanA bhaMDArathI paripUrNa te kumAra ghaNA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM dRSTAMta-633 sainyasamUhane laine zreSThasAmaMto ane maMtrIonI sAthe cAlyo. pachI te mArgamAM dUra siddhapura nagaranI bahAra Avyo. tyAM mUrchAnA kAraNe tenI AMkho mIMcAi gai ane te rathamAM paDI gayo. have madhya chAvaNImAM sahasA kolAhala thayo. ethI AgaLanI ane pAchaLanI chAvaNInA badhA loko tyAM bhegA thai gayA. pachI maMtrIo ane sAmaMto vagere tene anekavAra bolAve che. paNa te uttara Apato nathI. kASThanI jema niSyaSTa rahe che. have vyAkula thayelA badhA vividha prakAranA auSadho kare che. maNi-maMtra-taMtra vagere vividha upAyo kare che. A pramANe ghaNA upacArothI paNa koi lAbha thato nathI, balake pUrvathI adhika vedanA vadhe che. aMgo tUTe che. tethI sarva loko atizaya karuNapaNe AkraMdana karavA lAgyA. raDato sAmaMta-maMtrI varga dIna banIne vilApa kare che. te A pramANe hA! guNarUpI ratnono mahAsAgara kumAra! tuM kai avasthAne pAmyo che? putra pratye vAtsalyavALA devane jaine ame zuM kahIzuM? A pramANe jeTalAmAM vilApa karI rahyA che teTalAmAM siddhapura nagaranI bahAra udyAnamAM sahasA sugaMdhI ane zItala pavana zarU thayo. tathA kSaNavAramAM badhA ya bhAvo prazasta thayA. A tarapha jemano caMdra jevA nirmalaguNono samUha manuSyo, vidyAdharo ane devothI stuti karAi rahyo che tevA, muniothI yukta, jagatamAM prakAza karanArA, devaracita suvarNakamala upara beThelA zaradabhAnu nAmanA kevalI dharmakathAne kahe che. tethI A vRttAMtane jANIne maMtrIo ane sAmaMto vagere saghaLA loko paNa tyAM gayA ane namIne yogya sthAnamAM beThA. pachI kaMThIrava nAmanA sAmaMte bhagavaMtane namIne kumAranI dehavedanAno vRttAMta vinayathI pUchyo. pachI kevalIe kahyuMH A vRttAMta moTo hovA chatAM tame hamaNAM vyAkuLa hovAnA kAraNe saMkSepathI kahIe chIe. tame sAMbhaLo. dhAtakIkhaMDa dvIpamAM bharatakSetramAM bhuvanAkara nagaramAM sugurusahita vihAra karato eka gaccha Avyo. temAM vAsava nAmano eka sAdhu guruno zatru hato, gacchane pratikULa hato, avinayanA samUhano maMdira hato, kSudra hato. sAdhuothI sAraNA karAto pApI te sarvathA gusso ja kare che. saghaLA gaccha upara ghaNo dveSa dhAraNa kare che. have ekavAra koi sthaLe sAdhuoe tene akAryasaMbaMdhI preraNA karI, arthAt akArya na karavAnI preraNA karI. tethI atizayakliSTa pariNAmavALo te dveSa pAmyo, jethI A loka ane paralokanA anarthamAM nirapekSa te sarva sAdhuone mArI nAkhavA mATe pANImAM tAlapuTa jhera nAkhe che. gacchapratye anukaMpA(=bhakti)vALI devIe sAdhuone te vigata kahIne pANI pIvA mATe pravRtta thayelA sarva sAdhuone rokyA. have bhayathI du:khI thayelo te kusAdhu eka dizA tarapha nAzI gayo. te jaMgalamAM jai rahyo hato tyAre koika sthaLe cAre ya dizAmAM prabaLa dAvAnala Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634-veyAvaccathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [bhuvanatilakanuM jhaMta saLagyo. dAvAnalathI gherAyela tenuM zarIra badhI tarapha baLI gayuM. atidIna, mUDha ane Akrandana karato te tyAMthI marIne sAtamI pRthvImAM apratiSThAna narakAvAsamAM tetrIza sAgaropama AyuSyavALo nAraka thayo. (50) tyAMthI nIkaLIne mAchalAomAM utpanna thayo. pharI narakamAM utpanna thayo. pharI tiryaMcomAM ane te pramANe nArakomAM utpanna thayo. badhA sthaLe dahana-chedana-bhedananI vedanAothI saMtApa pAmyo. ghaNA bhavo sudhI bhamyA pachI koIpaNa rIte tevA prakAranA karmone karIne e dhanadarAjAnA putra tarIke utpanna thayo che. munione mAravAnA pariNAmathI te vakhate je karma upArjana karyuM hatuM, A kumAranuM bAkI raheluM te karma hamaNAM udayamAM AvyuM che. te karmanA prabhAvathI Ane rogasamUha thayo che. rogasamUhanI vedanAthI mUDha banelo te A avasthAne pAmyo che. pachI gabharAyelA kaMThIrave kevalIne namIne pUchyuM: he bhagavan! kayA upAyathI te rogarahita thAya? tethI munipatie kahyuM A maMtra ane auSadha vagerethI sAro karI zakAya tema nathI. kALa AdinA kAraNe tenuM te karma lagabhaga kSINa thai gayuM che. tethI hamaNAM te vedanAothI mUkAI rahyo che. ahIM Avelo te (=te ahIM Avaze tyAre) roga vagere klezothI sarvathA mukta thaze. A pramANe sAMbhaLIne khuza thayelA kaMThIrava vagere kumAranI pAse AvyA. temaNe kumArane lagabhaga nirogI thayelo joyo. pachI kumArane praNAma karIne zarIranI vigata pUchI. tathA kevaLIe temane teno pUrvabhava vagere je vRttAMta kahyo hato te saghaLo vRttAMta kaMThIrava vageree kumArane kahyo. have bhayane ane harSane pAmelo te muninI pAse gayo. pachI kevalIe tene vistArathI pUrvano saghaLo vRttAMta kahyo, tathA saMsAranA rAga pratye nirveda utpanna karanArI dezanA karI. tethI potAnA duzcaritrane ane tenA kAraNe thayelA saMsAraduHkhane sAMbhaLIne tevI rIte te nirveda pAmyo ke jethI sAmaMta vagere loka bahu pralApothI dInavadanavALo thavA chatAM ane atizaya gabharAyelo thavA chatAM kevalInI pAse te kumAre dIkSAno svIkAra karyo. tethI bhavasvarUpathI nirvedane pAmelA kaMThIrava sAmata ane bIjA paNa sAmaMta vagere ghaNA manuSyo tyAM dIkSA le che. A vRttAMta sAMbhaLIne jasamatI paNa tyAM ja AvIne kumAranA anurAgathI ja jinanI pAse dIkSA le che. anyaloka pAcho pharIne dhanadarAjAne te vRttAMta kahe che. bhuvanatilaka muni jaladI gItArtha thAya che. pUrve karelA mahAghora sAdhudveSane yAda karatA te sarva sAdhuonI veyAvacca karavAno niyama kare che. pachI sUryodayathI prAraMbhI AcArya, glAna, bAla ane vRddha vagerene jene bhakta-pAna ane auSadha vagere je kaMI upakArI thAya che tene te lAvIne A Ape che. A pramANe Akho divasa nimeSa Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRtya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) viyAvaccano upadeza-635 jeTalo paNa samaya ArAmane pAmatA nathI. tethI jJAnI tenI upabRhaNA kare che. te A pramANe - he mahAyaza! tuM dhanya che! kRtArtha che. pUrve te sAdhu praSirUpa jaLathI bhavarUpa vRkSane vadhAryo hato, te bhavarUpa vRkSane sAdhuvargamAM A pramANe nirupama vaiyAvacca-bhaktirUpa tIrNa kuhADAnI dhArathI mUlathI chedI ja nAkhyo che, ema tuM jANa. kAraNa ke he dhIra! rAjavaibhavane choDanArAo cAritramAM tatpara evA raMka sAdhuonI paNa A pramANe veyAvacca kare e atiduSkara che. A pramANe kevalIthI paNa prazaMsA karAyA hovA chatAM te muni te ja pramANe madhyastha rahe che. akhaMDa pratijJAvALA te muni veyAvaccamAM tatpara banIne divaso pasAra kare che. te muni zakrendrathI paNa anekavAra prazaMsA karAyA. devothI paNa eSaNAzuddhi AdimAM anekavAra parIkSA karIne bhaktithI prazaMsA karAyA. A pramANe temanuM mAhAsya calita na thayuM ane zubhAzaya vadhavA lAgyo. cAritrarUpa dhanavALA ane mahAsattvavaMta te munie 72 lAkha pUrva (75) sudhI veyAvacca karIne 80 lAkha pUrva sarva AyuSya pALIne aMte pAdapopagamana anazanano svIkAra karyo. tyAM upasargaparISahothI pIDA na karAyelA ane dhIra te munine zubhabhAvanA utkRSTa thatAM kevalajJAna utpanna thayuM. pachI krame karIne jemanAM sarvakarmono kSaya thayo che ane jemanA saMsArano nAza thayo che tevA te bhuvanatilakamuni lokAMte rahelA muktipadanA sukhane pAmyA. [416] A pramANe dhanadarAjAnA putranuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have vaiyAvaccanA asAdhAraNa mAhAbhyathI garbhita evA vaiyAvacca karavAnA upadezane kahe che- veyAvaccaM niyayaM, kareha uttamaguNe dharaMtANaM / savvaM kira paDivAI, veyAvaccaM apaDivAI // 417 // uttamaguNone dhAraNa karanArAonI nizcita veyAvacca karo. saghaLuM pratipAtI che, veyAvacca apratipAtI che. vizeSArtha- tame jJAna-darzana-cAritrarUpa uttamaguNone dhAraNa karanArAonI nizcita veyAvacca karo. kAraNa ke cAritra ane zrata vagere saghaLuM nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. paNa veyAvacca nAza pAmavAnA svabhAvarUpa nathI. [417]. A ja viSayane vicAre che- paDibhaggassa mayassa va, nAsai caraNaM suyaM aguNaNAe / na hu veyAvaccakayaM, suhodayaM nAsae kammaM // 418 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636-vaiyAvRjyAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [gRhasthaveyAvaccanA doSo dIkSA choDI denAranuM athavA mRtyu pAmelAnuM cAritra ane parAvartana na karavAthI zruta nAza pAme che. veyAvaccathI karAyeluM zubhodayavALuM karma nAza pAmatuM ja nathI. vizeSArtha- prazna- jo dIkSA choDI devAnA kAraNe athavA mRtyu pAmavAnA kAraNe aviratine pAmelAnuM cAritra nAza pAme che, ane parAvartana na karavAthI zruta nAza pAme che, AthI A badhuM pratipAtI che, to veyAvaccamAM paNa A samAna che. kAraNa ke dIkSAtyAga Adi avasthAmAM veyAvacca paNa nAza pAme che=veyAvacca thatI nathI. uttara- tamoe sAcuM kahyuM che. paNa ahIM cAritra ane zruta zabdathI cAritra ane zratanA prabhAvathI utpanna karAyeluM zubha karma grahaNa karavAmAM Ave che. tethI AptapuruSo A pramANe pratipAdana kare che- cAritra ane zruta hamaNAM ja jIvamAM vidyamAna che te jIve (cAritra ane zrutanA kAraNe) je zubha karmanuM upArjana karyuM, te karma jIva jyAre dIkSAtyAga Adi avasthAmAM avirativALo ane sUtrane bhUlI janAro thAya che tyAre kaMIka pradezodayathI ja bhogavAya che ane potAnA vipAkane (degphaLane) ApyA vinA ema ja nAza pAme che. paNa veyAvaccamAM Ama nathI. mATe ja ahIM kahe che ke veyAvaccathI karAyeluM sAtavedanIya, devagati, yaza-kIrtinAmakarma, tIrthaMkara nAmakarma, uccagotra vagere zubhavipAkavALuM karma nAza pAmatuM nathI, eTale ke pradezodaya mAtrathI ja bhogavAIne potAnA phaLane ApyA vinA ja ema ja nAza pAmatuM nathI. A kAraNathI veyAvaccathI karAyeluM zubhavipAkavALuM karma prabalasAmarthyathI yukta hovAnA kAraNe dIkSAtyAga Adi avasthAmAM paNa prAya: svavipAkathI ja bhogavAya che, bIjI rIte nahi. - A ja vivakSAthI pUrva gAthAmAM cAritra-zrata vagere pratipAtI che ane vaiyAvacca apratipAtI che ema kahyuM che. AthI AmAM doSa nathI ema ame samajIe chIe. tattva to bahuzruto ja jANe. [418] jo vaiyAvaccamAM ATalo lAbha che to ame gRhastha vagerenI paNa veyAvacca karIe e viSe kahe che gihiNo veyAvaDie, sAhUNaM vanniyA bahU dosA / jaha sAhuNI subhaddAe teNa visae tayaM kujjA // 419 // gRhasthanI veyAvacca karanArA sAdhuone sAdhvI subhadrAnI jema AgamamAM ghaNA doSo kahyA che. mATe veyAvacca yathAyogya ja karavI, potAnI icchA pramANe nahi. A subhadrA koNa hatI e praznano uttara kahevAya che- Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthaveyAvacca viSe] . upadezamalA (puSpamAlA) [subhadrA sAdhvInuM dRSTAMta-637 subhadrA sAthvInuM dRSTAMta bharatakSetramAM prasiddha vANArasI nagarI che. te nagarImAM bhavano UMcAM hatAM. e bhavanonI maNiothI nirmita uparanI bhUmimAM (=agAzImAM) parvatanAM zikharonAM pratibiMbo paDatAM hatAM. tathA e bhavanonI aMdara skurAyamAna tejasvI zreSTha ratnasamUha hato. e ratnasamUhe sadA aMdhakAra samUhano nAza karI nAkhyo hato. tethI jANe aMdhakAranA upadravathI bhaya pAmIne AkAza dUra jatuM rahyuM hoya tema jaNAya che. te vArANasImAM bhadra nAmano sArthavAha che. teNe vyavasAya (=vepAra)rUpa samudramAMthI lakSmIne laine kuberanI jema vaza karI che. tenI rUpa vagere guNothI alaMkRta zarIravALI subhadrA nAmanI patnI che. paNa tene eka paNa saMtAna nathI. tethI te duHkhI rahe che. have ekavAra te vicAre che ke, ahIM te strIo dhanya che ke jemanA stanamaMDalamAMthI kamalapatra jevA komaLa hAthothI dUdhane laIne capala svabhAvavALA bALako pIe che. bALakanAM alanA pAmatAM, madhurarasavALAM ane avyaktavANI jevAM vacano sukhathI yukta hoya che= sukha Ape che. bALakonuM svachaMdapaNe bhramaNa karavuM, ALoTavuM, hasavuM, paribhramaNa karavuM e cittane AkarSe che. bALako potAnI matithI kalpelI manohara ramato zarU kare che. punyarahita mAre ATalo kALa thavA chatAM putra to dUra raho, kiMtu putrI paNa thaI nathI. AvI ciMtAthI te duHkhI rahelI che. have kyAreka eka suvratA pravartinIno eka sAdhvIsaMghATaka (=be sAdhvIo) tenA ghare Avyo. harSa pAmelI teNe sAdhvIone namIne pUchyuM: jo tame badhuM ya jANo cho to prasanna thaIne mane saMtAna kevI rIte thAya eTaluM kaho. tethI sAdhvIoe kahyuM: he bhadra! A vacana amAre sAMbhaLavuM paNa yogya nathI. amoe sarva pApapravRtiono tyAga karyo che. AthI amArA mATe A kahevuM yogya nathI. ame eka ja jine kahelA dharmane kahIe chIe. tethI harSa pAmelI teNe kahyuM to mane jine kahelA dharmane ja kaho. sAdhvIjIoe tene saMkSepathI jinokta dharma kahyo. pratibodha pAmelI te zrAvikA thaI. ghaNA divaso bAda saMtAna na thavAnA nimittathI te vairAgya pAmI. potAnA patinI rajA laIne apUrva ghaNA ADaMbarathI te sAdhvIonI pAse dIkSAno svIkAra karyo. pachI sUtro bhaNIne keTalAka divaso sudhI tapa kare che. - pUrve saMtAna na thavAnA kAraNe udvega pAmelI hatI. hamaNAM paNa mohanI prabaLatAnA kAraNe lokanA bALakone joine koika bALakone chAtImAM, khoLAmAM ke jAnu 1. maMDala eTale goLAkAra vastu. AthI stanamaMDalamAMthI eTale stanarUpa goLAkAra vastumAMthI evo zabdArtha thAya. 2. bALaka stanane potAnA mukhamAM laine dUdha pIe che. ethI ahIM-"hAthothI dudhane laine" evo ullekha navInatAne jaNAve che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638-gRhasthaveyAvacca viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [subhadrA sAthvInuM dRSTAMta jaMghAnI upara rAkhe che. AMgaLIe vaLagelA koika bALakone bolAve che. bIjA koika bALakone khAvA yogya ane pIvA yogya vastuo Ape che. bIjA bALakone bhojana karavA yogya vastuo Ape che. tathA prAsuka (=acitta) pANIthI bALakone navaDAve che, abhaMga ane udvartana kare che. koI bALakone alaMkRta kare che. koI bALakonA hAtha-pagone (meMdI vagerethI) raMge che. 'kaDuM ane kaMkaNa vagere paNa bAMdhe che. ramakaDAMo Ape che. koIka bALakonI AMkho AMje che. bIjA bALakone puSpo bAMdhe cheeguMthe che. koI bALakone caraNomAM rAkhIne, arthAt najIkamAM besADIne, mUtra-malano tyAga karAve che. koika bALakone mUrchAthI pITha, peTa ane chAtImAM (laIne) ramADe che, bolAve che, hAthothI laIne vividha rIte ramADe che. atizaya mUchita banelI ane mohane vaza banelI te sarva sArA bALakone potAnA putronI jema ke pautronI jema jue che. tethI sAdhvIoe tene kahyuM: he bhadra! snehanI beDIne toDI nAkhanArI ane sAvadya kAryono tyAga karanArI sAdhvIo ApaNane bALakonI bhakta-pAna AdithI A rIte sevA vacana-kAyAthI to dUra raho, kiMtu manathI paNa karavA yogya nathI. kAraNa ke jinavaroe dhAtrIkama vagere doSone A loka ane paralokanA duHkhonAM kAraNa kahyAM che. (25) tethI tuM A kAryathI aTakI jA, ane hamaNAM tenuM samyak prAyazcitta laI le. sukulamAM utpanna thayelI ane dIkSita banelI tAre bIjuM karavA yogya nathI. ItyAdi kahevA chatAM ajJAnarUpI aMdhakArasamUhathI ane mohathI atizaya mUDha banelI te e vacanonI avagaNanA karIne bALako pratye te pramANe ja varte che. anukUla vacanothI anekavAra kahevA chatAM A kAryathI aTakatI nathI. tethI kaThora ane kaDaka vacanothI tiraskAra karAyelI te vicAre che ke, gRhavAsamAM huM svAdhIna hatI, potAnAM kAryo icchA pramANe karatI hatI. juo, dIkSA lIdhI tyArathI kema parAdhIna banI gaI? vaLI bIjuMgRhasthapaNAmAM A sAdhvIo mane AdarathI jotI hatI, ane juo, dIkSita banelI mane atizaya kaThora rIte kema tiraskAre che. tethI temanA A upAzrayane choDIne kayAMka ekalI rahuM tethI tyAM huM svecchA pramANe vicaruM. A pramANe tene hitakara paNa viparIta pariName che. pachI tyAMthI nikaLIne alaga upAzrayamAM rahI. tyAM te aMkuza, bhaya ane zaMkAthI rahita banI gaI. tyAM vizeSaNapaNe bALakonA mohamAM tatpara banIne kALa pasAra kare che. A pramANe ghaNAM varSo sudhI pAsasthApaNe ane zithilapaNe rahyA pachI aMte Alocana-pratikramaNa karyA vinA ardhamAsika anazana karIne AyuSya pUrNa thatAM marIne saudharmadevalokamAM devIpaNe utpanna thaI. 1. abhaMga=zarIre telanuM mAlisa karavuM vagere. 2. udvartana= zarIra parathI mela dUra karavo ke sugaMdhI vilepana karavuM vagere. 3. DoLiyAe padomAM koI azuddhi jaNAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthayAvacca viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) subhadrA sAdhvInuM dRSTAMta-639 have ekavAra A bharatakSetromAM ja ghaNA bALakone vimurtIne sarvaRddhipUrvaka zrIvIrajinane vaMdana karavA mATe AvI. bhaktithI nATaka batAve che. pachI praNAma karIne jatI rahI. have vismaya pAmelA zrIgautamasvAmIe jinendra bhagavaMtane pUchyuM: he nAtha! A koNa che? teNe bALakonA rUpathI saMyukta nATaka kema batAvyuM? bhagavAne kahyuM: he gautama! A bahuputrikA devI che. pUrvabhavanAM karmonA kAraNe A zakanI paNa sabhAmAM ane ahIM A pramANe ghaNA bALakonA rUpone vika che. AthI ja A bahuputrikA evA nAmathI prasiddha che. ANe pUrvabhavamAM zuM karyuM? ema pUchAyelA svAmIe zrI gautamasvAmI Adine teno pUrvabhava vistArathI kahyo. jo tyAre te sArA bALakonA kAraNe sAdhupaNAnI virAdhanA na karata to siddhine pAmata. teNe atidurlabha sAdhupaNAnI te rIte virAdhanA karI ke jethI A avasthAne pAmI. A sAMbhaLIne bhaya pAmelA ghaNA sAdhuoe ane ghaNI sAdhvIoe paNa anarthaphaLavALI gRhasthanI veyAvaccanuM paccakhANa karyuM. pachI zrI gautamasvAmIe pUchyuM: he nAtha! ahIMthI paNa AgaLa te kyAM jaze? svAmIe kahyuM: sAMbhaLa. ahIM potAnuM cApalyopama AyuSya pUrNa karIne A ja bharatakSetramAM viMdhyAcalanI nIcenA bebhela nAmanA sannivezamAM rUpAdiguNano bhaMDAra ane sarvalokane sukha ApanArI somA nAmanI brAhmaNaputrI thaze. rASTrakUTa nAmano brAhmaNa tene ADaMbarathI paraNaze. rASTrakUTanI potAnA prANathI paNa adhika priya patnI thaze. have tenI sAthe bhogomAM Asakta somAne varSanA aMte putrayugala thaze. e pramANe bIjA varSe paNa putrayugala thaze. e pramANe soLavarSe tene pUrvakRtakarmathI putro ane putrIo maLIne barobara batrIsa saMtAno thaze. koika bALako baLAtkArathI paNa stanane dhAve che. koIka baLAtkArathI bhojana le che. koI mastaka upara caDe che. koI mastakanA vALa toDe che. (50) koI tenAM vastrone kheMcIne phADe che. koi teNe pIraseluM bhojana chInavI laine khAya che. koI ramakaDAMone mAge che. koI khAvA yogya, pIvAyogya ane bhojana karavA yogya vastu mAge che. te bahAra jatI hoya tyAre paNa tenI keDa ane khabhA vagere upara caDe che. koIka karuNa AkaMdana kare che. koI gusse thaIne Akroza kare che. koI prahArothI mAre che. koI rIsAine jatA rahe che. koI tenA khoLA vageremAM beThelA jhADo-pezAba kare che. koine jhADA chUTI jAya che. koI goLa goLa bhame che. koi UlaTI kare che. koI rogothI pakaDAya che. koI UMce kUde che. koI svecchAthI palAyana thaI jAya che. koI bUmo pADe 1. nAdavidhi=zabdano zabdArtha A pramANe che- vidhi eTale kriyA arthAtu anu SThAna. nATakarUpa kriyA (anuSThAna)ne batAve che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640-gRhasthadyAvacca viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [subhadrA sAthvInuM dRSTAMta che. koi aparAdho karIne nIMdanIyapaNAne pamADe che. koI tarasyA thAya che. koI bhUkhyA thAya che. koI parAbhava pAme che. temanA AvAM kAryothI te niraMtara saMtApa pamADAya che. te kaMipaNa karavA mATe pAmatI nathI, arthAt vizeSa koI kAma karI zakatI nathI. tenuM zarIra bALakonA mUtra-azuci-UlaTI-zvezya(vagere)thI lepAyeluM rahe che. tenAM vastro malina rahe che. tenuM zarIra durgadhI ane dhRNA utpanna kare tevuM rahe che. svayaM atizaya asvastha rahe che. puSpa, vilepana, bhoga ane upabhoga AdinAM sukho to dUra raho, kiMtu pati AdinI sAthe (nirAMte) vAta karavAno paNa samaya maLato nathI. have atizaya kaMTALelI te eka divase rAtrinA chellA samaye vicAre che ke, te strIo dhanya che ke je strIo manuSyalokamAM avatAra pAmIne vaMdhyA thai, ane sarva anarthonuM mULa A bALakonuM mukha paNa kyAreya jotI nathI, nirmala sugaMdhI zarIravALI rahe che, paMdara prakAranA zRMgArathI utpanna karAyelI zobhAvALI rahe che, sadAya svastha rahe che, saghaLI ciMtAothI mukta rahe che, potAnA patinI sAthe sukhapUrvaka viSayasukhone bhogave che. saMtAnonA duHkhathI vyAkula thayelI eka huM ja puNyahIna chuM. ityAdi vicAraNAthI te jeTalAmAM divaso pasAra karI rahI che teTalAmAM teNe koipaNa rIte ekadivasa eka sAdhvI saMghATaka(=be sAdhvIo) joyo. vairAgyathI bhAvita manavALI teNe bhaktithI sAdhvIone vahorAvyuM. pachI temanA guruNI pAse dharma sAMbhaLIne bodha pAmI. pachI teNe dIkSA levA mATe patine kahyuM. patie tene prArthanA karIne AgrahathI keTalAka divasa rAkhI. have te sAdhvIo paNa lAMbA kALa sudhI bIjA sthaLe vicarIne pharI paNa tyAM AvI. tethI bhavabhayathI udvega pAmelI sImAe patinI rajA laine jine kahelI vidhithI atizaya ADaMbarapUrvaka te sAdhvIonI pAse dIkSA lIdhI. agiyAra aMgo bhaNyA pachI vividha prakArano tapa kare che. A pramANe ghaNAM varSo sudhI niSkalaMka cAritra pALIne saMlekhanApUrvaka ekamAsanuM anazana karIne saudharma devalokamAM IndranA sAmAnikadevapaNAne pAmaze. tyAM be sAgaropamanuM utkRSTa AyuSya pALIne mahAvidehakSetramAM jaIne sattAmAM rahelA sarvakarmano kSaya karIne siddha thaze. AvuM jinavacana sAMbhaLIne je veyAvacca karavAne yogya hoya tenI veyAvacca karavI. je kriyA jyAM je rIte karavAnI hoya te kriyA tyAM te rIte ja karavAmAM Ave to saphala bane. [419] A pramANe subhadrAsAdhvInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. ahIM koI prazna kare che ke veyAvacca karavAmAM tatpara koI sAdhu bhakta-pAna Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaiyAvRjya dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [nimaMtraNathI nirjarA-641 vagere lAvIne sAdhune nimaMtraNa kare, Ama chatAM sAdhu tenA nimaMtraNane na iccha=na svIkAre to zuM? A praznano graMthakAra uttara kahe che iccheja na icchejja va, tahavi hu payao nimaMtae sAhuM / pariNAmavisuddhIe, u nijjarA hoagahie'vi // 420 // sAdhu icche ke na icche to paNa AdarapUrvaka sAdhune nimaMtraNa kare. sAdhu na le to paNa pariNAmavizuddhithI nirjarA thAya. vizeSArtha- je sAdhune nimaMtraNa karavAmAM Ave te sAdhu nimaMtraNane icche ke na iccha, to paNa veyAvacca karanAra sAdhu, mAtra vacananI zobhAthI nahi, kiMtu AdarapUrvaka, bhaktapAna Adi lAvIne nimaMtraNa kare. jo te sAdhu koipaNa rIte bhakta-pAna na le to A prayatna niSphaLa ja thAya evuM nathI. kAraNa ke te sAdhu AhAra vagere na le to paNa, mAyA vinA huM AnI veyAvacca karuM evI pariNAmavizuddhithI veyAvacca karanArane karmanikarA thAya ja. kAraNa ke baMdha ane nirjarAnI vicAraNAmAM mukhyatayA pariNAmanI zuddhi ane azuddhi ja upayogI bane che. kema ke bAhya vastu to mAtra sahakArI kAraNa che. [42] dararoja prayatnapUrvaka bhakta-pAna ane auSadha vagerethI munivaronI kevaLa veyAvacce ja karo. jagatamAM janma, maraNa ane rogothI vinAzazIla A zarIrathI (vaiyAvaccathI) bIjuM kaMI sAdhya nathI. (1) A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamALAnA vivaraNamAM bhAvanAdhAramAM vaiyAvRtyarUpa pratikAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdhAramAM vaiyAvRtyarUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. azabhapariNAma eva hi pradhAnaM bandhakAraNam, tadaGgatayA tu bAhyam / tadaGgatayA tu-azubhapariNAmakAraNatayA, vAdAM-:pura (dharmabiMdu a.7 sU.30 vagere) evaM pariNAma eva zubho mokSakAraNamapi / evaM yathA azubhabandhe, pariNAma eva zubhaH samyagdarzanAdiH mokSakAraNamapi muktiheturapi kiM punarbandhasyeti api zabdArthaH // 34 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642-svAdhyAyarati dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [svAdhyAyanA prakAra svAdhyAyaratikAra have svAdhyAyaratidvArane kahevAnI icchAvALA granthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che veyAvacce abbhujaeNa to vAyaNAdi paMcaviho / viccaMmi u sajjhAo, kAyavvo paramapayaheU // 421 // vayAvaccamAM udyata sAdhue pachI vacce vacce mokSano hetu evo vAcanAdi pAMca prakArano svAdhyAya karavo joie. vizeSArtha- veyAvaccamAM udyata paNa sAdhue veyAvacca karyA pachI vacce vacce (samaya maLe tyAre) mokSano hetu evo vAcanA vagere pAMca prakArano svAdhyAya karavo joie. AthI vaiyAvRjya dvAra pachI svAdhyAya dvAra kahyuM che. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA ema pAMca prakArano svadhyAya che. (1) vAcanA- gurunI pAse sUtranuM (=sUtranuM ane arthanuM) kramazaH adhyayana karavuM te vAcanA. (2) pRcchanA- jeno saMzaya thAya te pUchavuM te pRcchanA. (3) parAvartanA- eka ja svarUpane anekavAra bolavuM, arthAt punarAvartana karavuM te parAvartanA. (4) anuprekSA- sUtra ane arthano vicAra (ciMtana) karavuM te anuprekSA. (5) dharmakathA- prasiddha che. [421] bIjA yogo mokSanA hetu hovA chatAM svAdhyAya mokSanuM pradhAna ja aMga che ema batAvatA graMthakAra kahe che etto savvannuttaM, titthayarattaM ca jAyai kameNaM / iya paramaM mokkhaMga, sajjhAo teNa vinneo // 422 // svAdhyAyathI krame karIne sarvazapaNuM ane tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che. tethI svAdhyAyane mokSanuM pradhAna aMge jANavuM. [422] svAdhyAya mokSanuM pradhAna aMga che e viSayanI puSTi karavA mATe hetune kahevA mATe graMthakAra kahe che Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) taM natthi jaM na pAsai, sajjhAyaviU payatthaparamatthaM / gacchai ya sugaimUlaM, khaNe khaNe paramasaMvegaM // 423 // svAdhyAyarati dvAra] [svAdhyAyanA prakAra-643 tevo koi padArthano paramArtha nathI ke jene svAdhyAyathI jJAnI banela na jue. svAdhyAyathI jJAnI banela jIva kSaNe kSaNe sugatinuM mULa evA saMvegane pAme che. [423] jevI rIte svAdhyAyamAM, tevI rIte paDilehaNA Adi anyayogamAM paNa asaMkhyabhavanA karmane khapAve ja che, to svAdhyAyanI zI vizeSatA che? AvI AzaMkA karIne grathaMkAra kahe che kammamasaMkhijjabhavaM, khavei aNusamayameva Autto / annayarammivi joge, sajjhAyammI viseseNaM // 424 // koi eka yogamAM paNa AdarapUrvaka pravRtta thayelo sAdhu pratyeka samaye ja asaMkhyabhavanA karma khapAve che, svAdhyAyamAM vizeSathI khapAve che. vizeSArtha paDilehaNA, pramArjanA, bhikSAcaryA ane veyAvacca vagere yogamAMthI koi eka yogamAM=saMyamavyApA2mAM AdarathI pravRtta thayela sAdhu pratyeka samaye asaMkhyabhavanI sthitivALA karmane khapAve che, ema ame paNa mAnIe chIe. paraMtu svAdhyAyamAM vartamAna sAdhu tene paNa vizeSathI=sthiti ane rasathI vizeSapaNe khapAve che. ahIM bhAvArtha A che- azubha mana-vacana-kAyAnA yogono nigraha karavo ane zubha mana-vacana-kAyAnA yogone pravartAvavA, A ja be karmakSayanuM mukhya kAraNa che, ane A svAdhyAyamAM jevI rIte karmakSaya thAya tevI rIte paDilehaNA karavI ane upavAsa karavo vagere vyApAromAMthI ekapaNa vyApAramAM prAyaH na thAya. kemake A yukti, Agama ane anubhavathI siddha che. A vivakSAthI ahIM sarvatra svAdhyAyanI mahattA vicAravI. prazna- ahIM asaMbhavanI sthitivALA karmane khapAve che ema kahyuM. to prazna thAya ke anaMtabhavanI sthitivALA karmane khapAve ema kema na kahyuM? uttara- baMdhAyelA karmanI anaMtabhavo sudhI sthiti ja rahetI nathI. kema ke AgamamAM utkRSTathI paNa sittera koDAkoDisAgaropamathI adhika sthitino niSedha karyo che. sittera koDAkoDisAgaropama pramANa sthitithI anaMtabhavonI pUrti na thAya. tethI ahIM asaMkhyabhavanI sthitivALA karmane khapAve che ema kahyuM, ane anaMtabhavanI sthitivALA karmane khapAve che ema na kahyuM. [424] Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) to pachI svAdhyAyanuM parimANa keTaluM che te kahe che-- ukkoso sajjhAo, caudasapuvvINa bArasaMgAI / tatto parihANIe, jAva tayattho namokkAro // 425 // 644-svAdhyAyarati dvAra] [svAdhyAyathI vizeSa nirjarA utkRSTa svAdhyAya caudapUrvIone dvAdazAMgI (=bAra aMgo) bAda hIna hIna thatAM jaghanyathI bAra aMgano artha evo namaskAra (=navakAramaMtra) svAdhyAya hoya. vizeSArtha- utkRSTa svAdhyAya caudapUrvadharone (dvAdazAMgI=) bAra aMgo hoya. caudapUrvadharo mahAprANadhyAna AdinA sAmarthyathI aMtarmuhUrta Adi jeTalA kALamAM caude ya pUrvonuM parAvartana kare che. dazapUrvadharone dazapUrve svAdhyAya hoya. navapUrvadharone navapUrvo svAdhyAya hoya. A pramANe hAni karatAM karatAM tyAM sudhI jANavuM ke jene bIjuM kaMipaNa na AvaDatuM hoya=jJAna na hoya tene paMcaparameSThIrUpa namaskAra (=navakAra) svAdhyAya hoya. A namaskAra dvAdazAMgIno (=bAra aMgono) artha che, arthAt namaskAramAM dvAdazAMgIno sAra rahelo che. AnAthI namaskAranI paNa niHsAratAno niSedha karyo che, arthAt namaskAra paNa sArabhUta che ema jaNAvyuM che. kemake emAM dvAdazAMgIno artha samAyelo hovAthI ati mahAna che. [425] ATalo paNa A namaskAra dvAdazAMgIno artha kema che evI AzaMkA karIne namaskAra bAra aMgono artha che e viSayanuM samarthana karatA graMthakAra kahe che-- jalaNAibhae sesaM, mottuM ikkaMpi jaha mahArayaNaM / ghippai saMgAme vA, amohasatthaM jaha taheha // 426 // mottuMpi bArasaMgaM, sa eva maraNammi kIrae jamhA / arahaMtanamokkAro, tamhA so bArasaMgattho // 427 // jevI rIte Aga AdinA bhayamAM bIjuM mUkIne ekapaNa mahAratna levAmAM Ave che, athavA saMgrAmamAM amogha zastra grahaNa karavAmAM Ave che, tevI rIte maraNa samaye dvAdazAMgIne mUkIne paNa namaskAra ja karAya che=navakAranuM smaraNa karAya che. tethI arihaMta Adi saMbaMdhI namaskAra dvAdazAMgIno artha che. vizeSArtha- Aga Adino bhaya upasthita thatAM dhAnyanA dANA ane kapAsa vagerene upADavAnuM zakya na hovAthI tene choDIne ekapaNa mahAratna levAmAM Ave che. kemake tene laine doDavA AdinI kriyA sukhapUrvaka ja karI zakAya che. athavA yuddha Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAyarati dvArA upadezamAlA (puSpamAlA) [navakAra dvAdazAMgIno sAra che-645 karavAnuM hoya tyAre lAkaDI, barachI, talavAra ane bhAlA vagerene choDIne ekapaNa amogha( zatruno ghAta karavAmAM niSphaLa na jAya tevA) bANa ane zakti vagere zastra levAmAM Ave che. te pramANe ahIM paNa maraNa upasthita thatAM te avasthAmAM dvAdazAMgIne yAda karavAnuM zakya na hovAthI tene mUkIne arihaMta Adine namaskAra karAya che. tethI dvAdazAMgInA sthAne arihaMtAdine namaskAra karavAnuM anyathA ghaTI zakatuM na hovAthI namaskAra dvAdazAMgIno artha(=sAra) che. ahIM bhAvArtha A che- jJAna-darzana-cAritra ja dvAdazAMgIno artha che. jJAna-darzanacAritra arihaMtAdi pAMcamAM ja rahelA che, bIje nahi. ahIM paMcaparameSThi namaskAramAM namaskAra dvArA te arihaMta vagere ja abhidheya che. tethI paramArthathI namaskAra dvAdazAMgIno artha che e yukta ja che. ityAdi vicArIne paramamaharSione namaskAra dvAdazAMgIno artha che e saMmata che. [426-427] have AvazyakasUtranA bhASyakAre kahelI yuktithI ja namaskAra bAra aMgono artha che e viSayanuM samarthana karatA graMthakAra kahe che savvaMpi bArasaMgaM, pariNAmavisuddhiheumittAgaM / takkAraNamittAo, kiha na tayattho namokkAro // 428 // saghaLI ya dvAdazAMgI pariNAmanI vizuddhinuM ja kAraNa che. namaskAra paNa pariNAmanI vizuddhinuM ja kAraNa hovAthI namaskAra dvAdazAMgIno artha kema na hoya? vizeSArtha- saghaLI ya dvAdazAMgI pariNAmanI vizuddhinuM ja kAraNa che. kAraNa ke dvAdazAMgI pariNAmanI vizuddhi mATe bhaNavAmAM Ave che. paramapuruSa evA parameSThInA nAmanuM kIrtana paNa namaskAra dvArA pariNAmavizuddhinuM ja kAraNa hovAthI namaskAra dvAdazAMgIno artha kema na hoya? arthAt namaskAra dvAdazAMgIno artha ja che. [428] maraNa Adi avasthAmAM paNa dvAdazAMgI ja kema yAda karavAmAM AvatI nathI e praznanuM samAdhAna kare che na hu tammi desakAle, sakko bArasaviho suyakkhaMdho / savvo aNuciMteuM, dhaMtaMpi samatthacitteNaM // 429 // te dezakALamAM, eTale ke maraNAdino prasaMga hoya te kALe, atyaMta samartha cittavALA mATe paNa bAra prakAranA saghaLA ya zrutaskaMdhanuM (dvAdazAMgInuM) ciMtana karavAnuM zakya nathI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646-navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamalA (puSpamAlA) [tridaMDI-zivakumArunuM deNaMta ' vizeSArtha- maraNAdinA samaye dvAdazAMgInuM ciMtana azakya hovAthI ane namaskAra dvAdazAMgIthI sAdhya arthano sAdhaka hovAthI maraNAdinA samaye namaskAranuM ja smaraNa karavuM joie. [429] have namaskAranA ja mAhAbhyane kahevA mATe graMthakAra kahe chenaamaaimNglaannN, paDhama ciya maMgalaM namokAro / avaNei vAhitakkarajalaNAibhayAiM savvAiM // 430 // namaskAra nAma Adi maMgalomAM mukhya ja maMgala che. namaskAra vyAdhi, cora ane agni Adi sarvabhayone dUra kare che. vizeSArtha- "nAma Adi maMgalomAM e sthaLe Adi zabdathI dravya, kSetra ane kAla vagerenuM grahaNa karavuM. [430]. harai duhaM kuNai suhaM , jaNai jasaM sosae bhavasamudaM / ihaloyapAraloiyasuhANa mUlaM namokkAro // 431 // namaskAra duHkhane hare che, sukhane kare che, yazane utpanna kare che, bhavasamudrane sukavI nAkhe che, A loka ane paralokanAM sukhonuM mULa che. [431] have A lokamAM ane paralokamAM namaskArathI thatA lAbho viSe dRSTAMtone kahe cheihloymmi tidaMDI, sAdevvaM mAuliMgavaNameva / paraloya caMDapiMgala, huMDiyajakkho ya diTuMtA // 432 // A lokamAM (=A ja janmamAM) maLatA phaLanI apekSAe tridaMDI (zrAvakaputra zivakumAra) devatAnuM sAMnidhya (zrAvakaputrI zrImatI) ane bIjorAnuM vana (jinadAsa zrAvaka) A traNa dRSTAMto che. paralokamAM maLatA phaLanI apekSAe caMDapiMgala ane huMDikayakSa e be dRSTAMto che. vizeSArtha- A loka saMbaMdhI namaskAranA mAhAtma viSe tridaMDInuM udAharaNa kahevuM yogya che. te A pramANe- tridaMDI(zivakumAra)nuM dRSTAMta sarvajJadharmamAM kuzalamativALo jinadAsa nAmano zrAvaka che. vyasanathI dUSita thayelo teno putra dharmane svIkArato nathI. pitA tene sAdhunI pAse laI gayo, ane svayaM paNa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [tridaMDI-zivakumArunuM dRSTAMta-647 tene ghaNuM kahyuM. to paNa te dharmane svIkArato nathI. have ekavAra pitAe tene kahyuM: he vatsa! A maMtra mahAprabhAvavaMta che. tethI tuM grahaNa kara, huM ApuM chuM. A maMtra smaraNa karavA mAtrathI bhayasthAnone dUra kare che. lobhathI teNe pitAnI pAsethI namaskAra ( navakAra) maMtra lIdho. tyArabAda krame karIne pitAnuM mRtyu thatAM te te ja pramANe bhaTake che. vyasanathI haNAyelo te dhanasamUha paNa koipaNa rIte pUruM karI zakato nathI. tenA gharanI pAse eka parivrAjaka rahelo che. tethI parivrAjake zrAvakaputrane kahyuM ke, jyAMthI anAtha ane akhaMDa mRtakane zodhIne mane kahe. jethI huM tane khUTe nahi teTaluM dhana ka=ApuM. zodha karato lobhI te zmazAnamAM laTakAvelA corane (=coranA maDadAne) jue che. pachI teNe tridaMDIne kahyuM. rAte (maDadAne laIne) tridaMDInI sAthe kyAMka gayo. te mRtakane bhUmimAM mUkIne tenA hAthamAM talavAra mUkI. zrAvakaputrane zabanA paganA taLiyAmAM tela ghasavAnuM kAma soMpIne tridaMDI maMDalamAM besIne potAnI vidyAno jApa jape che. zrAvakaputra bhaya pAmIne navakAranuM ciMtana karavA lAgyo. vidyAno jApa pUrNa thatAM zaba talavAra laIne UbhuM thAya che. navakAranA prabhAvathI zaba zrAvakaputranuM kaMIpaNa aniSTa karavA samartha banatuM nathI. zaba pAchuM nIce paDI gayuM. pachI tridaMDI pharIthI pUrvathI adhika vidyAno jApa jape che. bhaya pAmelo zrAvakaputra AdarathI namaskAranuM ciMtana kare che. zaba bIjIvAra paNa UThIne nIce paDI gayuM. zaMkita banelA tridaMDIe zrAvakaputrane pUchyuM: zuM tuM paNa vidyA-maMtra vagere kaMipaNa jANe che. zrAvakaputre kahyuM: huM kaMipaNa jANato nathI. zrAvakaputre Ama kahyuM eTale tridaMDIe adhika jApa zarU karyo. maDaduM trIjIvAra UThe che. navakAranA prabhAvathI vetAla zrAvakaputranuM kaMIpaNa aniSTa karavA samartha banato nathI. AthI kupita thayelA teNe talavArathI tridaMDInA be TukaDA karI nAkhyA. vetAlanuM te zarIra jaladI suvarNamaya banI gayuM. harSa pAmelo zrAvakaputra suvarNamaya zarIrane ghare laI gayo. tyArathI zrAvakaputra suvarNamaya zarIranI prApti thavAnA kAraNe atizaya mahAna dhanavAna thai gayo. navakAranA prabhAvathI pote mahA Apattine oLaMgI gayo ane vaibhavanI prApti thaI ema jANIne tyArathI tenA manamAM jinendra kahelo dharma bhAvathI pariNamyo. have te jinapUjA kare che ane munigaNane vividha dAno Ape che. sadAya bhAvathI vidhipUrvaka namaskAranI ArAdhanA kare che. A pramANe jine kahelo namaskAra A lokamAM paNa mahA ApattionuM paNa nivAraNa kare che, tathA vAMchita sukhonuM kAraNa bane che. A pramANe tridaMDa(zivakumAra)nuM daSTAMta pUrNa thayuM. mULagAthAmAM rahelA saa zabdano devatAnuM sAMnidhya evo artha che. navakAranA prabhAvathI devatAnuM sAMnidhya paNa thAya che. te A pramANe u. 18 bhA.2 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648-navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [zrImatInuM dRSTAMta zrImatInuM dRSTAMta zrImatI nAmanI eka parama zrAvikA hatI. te dhanavAnanI putrI hatI. paNa koipaNa rIte tene koi mithyAdaSTi puruSa paraNyo. zrImatIe vinayaguNathI saghaLA zvasuravargane AkarSI lIdho. patinA rokavA chatAM zrImatI yatnathI potAno dharma kare che. have ekavAra pati tenAthI virakta banyo. ethI anya strIne paraNavAne icche che. paNa guNavaMtI zrImatI patnInI upara koI tene potAnI putrI ApatuM nathI. tethI nirdaya te zrImatIne mArI nAkhavA mATe potAnA manamAM vividha upAyone vicAre che. have nirdaya teNe koI divasa kALA sarpane lAvIne ghaDAmAM rAkhyo. te ghaDAne aMdhArAmAM rAkhyo. pachI sAMjanA samaye bhojana karIne patnIne kahyuM. ghaDAmAM puSpamALA rAkhelI che. te lAvIne mane Apa. Ama kahyuM eTale tarata ja te aMdhakAravALA sthAnamAM gaI. tyAM teNe ghaDAne joyo. pachI jine kahelA navakArane vidhipUrvaka bolIne jeTalAmAM ghaDAmAM hAtha nAkhe che teTalAmAM najIkamAM rahela devatAe sarpane dUra karIne puSpamALA mUkI. teNe puSpamALA laIne patine ApI. tethI ativismaya pAmelA teNe vicAryuM aho! A zuM? pachI jaIne jeTalAmAM jue che teTalAmAM ghaDAmAM sugaMdhI puSpo paDelA jue che, paNa sarpane joto nathI. tethI patnInA guNonA kAraNe te atizaya harSa pAmyo. pachI patnInA mAhAbhyane vicArIne bhaya pAmelo te tenA caraNomAM paDyo. pachI tene potAnI saghaLI ya duSTatA kahI. potAnA te saghaLA ya aparAdhane vAraMvAra khamAve che. namaskAranA phalane joine e jina dharmano svIkAra kare che. te (hakIkata) sAMbhaLIne atizaya saMvegane pAmelI zrImatIe potAnA patine kahyuM: tame mane dIkSAnI rajA Apo. mAre dIkSA levI che. je gharamAM vinA kAraNe jIvo viruddha ciMtave che, tathA pati kevo che te jaNAyuM che, te gharamAM mAre rAga zo karavo? vaLI tame mArA pratye virakta cho ane jinadharmamAM mane anukUlatA che. tethI tamArA sneharUpa beDIthI mukta thayelI huM jemAM sAruM ghara che, te muktinagaramAM jAuM chuM. hamaNAM tamoe racelA kapaTa bharelA upAyathI svakAryane sAdhyA vinA ja aviratimAM paNa mAruM maraNa thaI gayuM hota. tethI vadhAre zuM kahevuM? mane dIkSAnI rajA Apo. jethI huM ATaluM thaye chate svakAryane sAdhuM. tame paNa zAMta thAo. zrImatIe A pramANe kahyuM eTale caraNomAM paDIne atizaya raDatA teNe kahyuM: he priye! A pramANe kSatamAM kSAra na nAkha. jo tuM mane choDI de to cokkasa pApathI svIkArAyelo ane dharmathI mUkAyelo huM svayaM jIvanane mUkI dauM. tethI keTalAka divasa sudhI tuM rahe. pachI baMne ya sAthe ja jinadIkSAne laine svakAryone sAdhIzuM. zrImatIe patinI Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [jinadAsa zrAvakanuM dRSTAMta-649 vAtano svIkAra karyo. patie tene saMpUrNa gharanI svAminI banAvI. pachI ghaNA bhAgone bhogavIne ghaNA divaso pachI baMnee dIkSA lIdhI. baMne ya dIkSAne sArI rIte pALIne devalokamAM gayA, ane mahAvidehakSetramAM siddha thaze. A pramANe namaskAramaMtra A lokamAM paNa bhaktiyukta jIvonA jIvanarakSaNane ane viSayelAbhane sAdhe che. A pramANe zrImatInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. bIjorAnA vananuM (jinadAsazrAvakanuM) daSTAMta. nadInA eka kAMThA upara nagara hatuM. tyAM nadInA kAMThe beThelA eka koTavALe kyAreka nadImAM vahetA=taNAtA bIjorAnA phalane joyuM. te bIjoruM teNe laI lIdhuM. A bijoruM moTuM sugaMdha ane varNathI yukta ane atizaya adbhuta che ema jANIne teNe e bijoruM rAjAne arpaNa karyuM. rAjAe tene pUchyuM: te A kyAMthI meLavyuM? teNe kahyuM: nadInA pravAhamAMthI meM A meLavyuM che. rAjAe tene tuSTidAna ApIne rajA ApI. pachI rAjAe te khAdhuM ane temAM rahelA atizreSTha rasano svAda anubhavyo. pachI rAjAe bIjorAnI zodha mATe potAnA puruSone mokalyA. teo nadInA kAMThe kAMThe (dUra sudhI) jaIne sArI rIte jue che to eka sthaLe dhanakhaMDa jovAmAM Avyo. tyAM vividha prakAranA bijorAMone jue che. paNa temaNe kyAMkathI sAMbhaLyuM ke je A bijorAone le che te mRtyu pAme che. pachI temaNe pAchA pharIne A vigata rAjAne kahI. to paNa rasAzaktinA kAraNe rAjAnI bIjoruM khAvAnI icchA dUra thatI nathI. tethI bhojapatranI ciTTIo karAvIne nagaralokane kahyuM: ciTTInA vArA pramANe tame eka eka bijoruM lAvIne mane Apo. tethI parAdhIna loka teno svIkAra kare che. have ciTTIthI jenA vArAno divasa Ave te tyAM jaIne vanamAM praveza karIne bijo toDIne vananI bahAra pheMke che. vananI aMdara praveza kare che. bahAra rahelo anya puruSa tene laIne rAjAne Ape che. bijoruM toDanAra puruSa tyAM ja maraNa pAme che. A pramANe ghaNA divaso sudhI cAlyuM. have eka zrAvakano vAro Avyo. te tyAM jinezvaronuM ekAgracitte dhyAna karIne namaskAra maMtra bolIneane nisIhi kahIne vananI aMdara praveza kare che. pUrve cAritra virAdhanA karIne je 1. jaMgalamAM aneka prakAranA vRkSonI ghaTAvALA vibhAgane vanakhaMDa kahevAmAM Ave che. 2. pUrve bhurjavRkSanA chAlamAMthI patro=kAgaLo banatA hatA ane lokabhASAmAM bhojapatra tarIke oLakhAtA hatA. 3. ahIM TIkAmAM mAnava zabda che. teno goLo vagere artha thAya che. paNa anuvAda vAMcanAra spaSTa samajI zake e mATe ciThThI artha lakhyo che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650-navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [caMDapiMgala coranuM dRSTAMta tyAM vANavyaMtara deva thayo hato te nizIhi ane namaskAramaMtrane sAMbhaLIne pratibodha pAmyo. harSa pAmelA teNe namIne te zrAvakane kahyuM: he mahAyazasvI! tame sAruM karyuM ke jethI navakAra bolIne mAro saMsArathI uddhAra karyo. tethI tamane je priya hoya te kaho. pachI zrAvake kahyuM: mAre bIjA kazAnuM prayojana nathI. tuM te pramANe kara ke jethI nagaraloka na mare. tethI tuSTa thayelA deve kahyuM. tyAM ja rahelA tArA ozIkA AgaLa dararoja eka bIjoruM mUkIza. te tame rAjAne Apajo. Ama karavAthI rAjA tArA upara tuSTa thaze ane nagaraloka maraze nahi. A pramANe varadAna maLatAM te potAnA ghare Avyo. tethI atizaya vismaya pAmelA rAjAe ane loke tene pUchyuM. teNe jine kahelA navakArano pUrvokta saghaLo ya prabhAva kahyo. tethI ghaNA lokoe jinadharmano svIkAra karyo. rAjAe paNa tene ghaNuM dhana ApIne dhanavAna karyo. A pramANe namaskAramaMtra A lokamAM paNa vizuddha hRdayavALA jIvone avazya jIvana ane dhanane lAvanAro thAya che. A pramANe bIjorAnA vananuM (jinadAsazrAvakanuM) dRSTAMta pUrNa thayuM. have caMDapiMgalanuM dRSTAMta kahevAya che caMDapiMgalanuM dRSTAMta vasaMtapura nagaramAM caMDapiMgala nAmano cora hato. te vezyA zrAvikA upara anurAgI thaIne tenA ghare raheto hato. have ekavAra teNe rAjAnA mahelamAM corI karI. tyAM tene atimUlyavAna motIno hAra maLyo. tene laine vezyAnA gharamAM atighaNA prayatnathI chupAvI dIdho. have ekavAra mahotsavanA divase saghaLo vezyAloka svasamRddhinA samUhathI (=potapotAnI samRddhi pramANe) vibhUSAthI alaMkRta thaIne bahAra jAya che. badhI strIomAM huM ja atizaya zobhAvALI thAuM ema vicArIne coranI vezyA te ja hArane kaMThamAM paherIne udyAnamAM AvI. rANInI dAsIe tene joi. hArane oLakhIne dAsIe rANIne kahyuM. rANIe rAjAne kahyuM. rAjAe zodha karIne corane pakaDyo. pachI rAjAthI Adeza karAyelA mANasoe tene zULI upara caDAvyo. te sAMbhaLIne vezyA potAnI ghaNI niMdA kare che. jo, pApiNI meM te hArane pragaTa karIne sadAya ghaNA sadbhAvane pAmelA tene nirarthaka marAvyo. A pramANe duHkhI thayelI te tenI pAse jaIne tene navakAra zikhavADe che, tathA niyANuM karAve che ke huM ahIM rAjaputra thAuM. pachI tyAM paNa navakArane 1. pUrve ajJAnatAnA kAraNe koI strI vezyA banI. pAchaLathI jaina dharmanuM jJAna thatAM te zrAvikA banI. AthI te lokamAM vezyAzrAvikA tarIke prasiddha banI. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) hiMDikayakSanuM dRSTAMta-651 bolato te marIne te niyANAthI paTTarANInA garbhamAM utpanna thayo. te vezyA bhavitavyatAnA saMbaMdhathI janmelA rAjaputranI krIDAdhAtrI(=ramADanArI mAtA) thaI. teNe vicAryuM ke garbhano ane caMDapiMgalanA maraNano kALa samAna ja che. tethI saMbhAvanA karI zakAya che ke te ja marIne A thayo che. A pramANe vicArIne raDatA te kumArane teNe kahyuM: he caMDapiMgala raDa nahi. vAraMvAra A pramANe te bolatI rahI. AthI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. teNe jinadharma svIkAryo. kALe karIne pitAnuM mRtyu thatAM te rAjA thayo. rAjyanuM pAlana karyA pachI teNe vezyAnI sAthe ja dIkSA svIkArI. krame karIne baMne siddha thayA. A pramANe navakAra saraLabhAvanI pradhAnatAvALA jIvone paralokamAM bhogaphalavALo ane mokSaphalavALo thAya che. A pramANe caMDapiMgalanuM daSTAMta pUrNa thayuM. have huMDikayakSanuM dRSTAMta kahevAya che huMDikayakSanuM dRSTAMta. mathurA nagarImAM huMDika nAmano cora hato. AkhI nagarIne core che. have ekavAra koTavALoe tene corInA mAlasahita pakaDyo. rAjAnI AjJAthI tene zULI upara caDAvyo. zULI upara caDAvelA tene ghaNI tRSA lAgI. tethI najIkamAM jatA jinadatta nAmanA zrAvakane joIne teNe kahyuM: he mahAnubhAva! tamAro dharma dayAmAM che. tethI tRSALu ane dIna ane pANI pIvaDAva. apekSAthI mukta dhIra puruSo anyanA kArya mATe ja prANone dhAraNa kare che. tethI zrAvake kahyuM: jo tuM navakAra zIkhe ane navakArane bolato rahe to huM tane pANI pIvaDAvuM. teNe teno svIkAra karyo. zrAvaka pANI levA mATe gayo. A tarapha te navakArane bolato bolato ja (zrAvaka Ave te pahelA) mRtyu pAmyo. navakAranA prabhAvathI yakSa thayo. zrAvaka pANI laIne jeTalAmAM tyAM gayo teTalAmAM koTavALoe tene pakaDyo. koTavALoe rAjAne kahyuM ke A corone bhojana ApanArI che. rAjAe tene paNa zULIe caDAvavA mATe koTavALone AjJA karI. huMDikaya avadhijJAnathI pUrvano vRttAMta jANyo. tethI eka mahAna parvatane laIne nagarInI upara rahyo. pachI teNe kahyuM: are! tame AnA mAhAbhyane jANatA nathI. AthI tame jaladI ja Ane mUkI do. anyathA saghaLA nagarane cUrI nAkhuM chuM. tethI bhaya pAmelo nagaraloka huMDikayakSanI pUjA kare che. rAjA tenI pratimAnA nirmANapUrvaka tenuM maMdira karAve che. jinadattazrAvakane pUjA karavA pUrvaka khamAvIne rajA Ape che. yakSe jinadattane bhaktithI namIne kahyuM: sarvapAponuM ghara paNa huM ATalI Rddhine je pAmyo chuM te mahAna namaskAramaMtranA dAnathI karAyelI tArI ja maherabAnI che. tethI kRpA karIne viSama kAryamAM mane yAda karaje. tArA A upakAranA pArane svajIvananA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652-navakArathI thatA lAbhamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [huMDikayakSanuM dRSTAMta dAnathI paNa pAmI zakAya tema nathI. A pramANe kahIne yakSa potAnA sthAne gayo. A pramANe dravyathI paNa grahaNa karAyela namaskAra divyaRddhinuM kAraNa bane che. [432] A pramANe huMDikayakSanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. he loko! je svAdhyAya cittarUpa caMcaLa azvane rokavAnA kAryamAM majabUta ane lAMbI lagAma samAna che, vANIrUpa vAghaNane kAbUmAM rAkhavA mATe vajranA pAMjarA samAna che, zarIrarUpa hAthIne kAbUmAM rAkhavA mATe aMkuza che, paradoSanI niMdAnI pravRttine choDIne, zrI jinoe kahelA ane mokSane ApanArA te svAdhyAyane AdarathI karo. (1) A pramANe zrIhemacandrasUriviracita upadezamAlA prakaraNamAM bhAvanAdvAramAM svAdhyAyaratirUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM svAdhyAyaratirUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [strI saMgano tyAga-653 anAyatanAgadvAra have annAyatanatyAga dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che- sajjhAyaMpi karijjA, vajjaMto jattao aNAyayaNaM / taM itthimAiyaM puNa, jaINa samae jao bhaNiyaM // 433 // svAdhyAyane paNa yatnathI anAyatanano tyAga karavA pUrvaka kare. sAdhuo mATe strI vagere anAyatana che. kAraNa ke zAstramAM A (have kahevAze te) kahyuM che. vizeSArtha yathoktaguNothI viziSTa paNa svAdhyAyane yatnathI anAyatanano tyAga karavA pUrvaka kare, anAyatanamAM svAdhyAyane na kare. AthI svAdhyAyadvAra pachI anAyatanatyAga dvAra kahevAya che. jyAM sAdhuo mokSa mATe prayatna kare te Ayatana. sadgurunA caraNono agrabhAga vagere Ayatana che, arthAt sadgurunA caraNonI pAse rahevuM vagere Ayatana che. kharAba Ayatana te anAyatana. sAdhuo mATe strI vagere anAyatana jANavuM. kAraNa ke siddhAntamAM A (=nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. [433] siddhAntamAM zuM kahyuM che te kahe che-- vibhUsA 1 itthisaMsaggI 2, paNIyaM rasabhoyaNaM 3 / narassa'ttagavesissa, visaM tAlauDaM jahA // 434 // AtmahitanA gaveSaka (=arthI) puruSane (vastra AdithI karAtI) zarIra zobhA, strIno saMga (=saMbaMdha) tathA praNIta ane svAdiSTabhojana tAlapuTa viSanI jema hAni kare che. (jemAM ghI vagere kAmottejaka snigdhapadArtha vadhAre hoya te praNIta bhojana kahevAya che.) [434] jinavacanathI bhAvita ane indriyajaya vagere guNothI yukta manuSyone strIlokano saMga paNa zuM doSane lAvanAro thAya che? jethI yatnathI tenA tyAgano upadeza ApavAmAM Ave che, A viSe graMthakAra kahe che- siddhaMtajalahipAraM, gao'vi vijiiMdio'vi sUro'vi / thiracitto'vi chalijjai, juvaipisAIhiM khuddAhiM // 435 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654-anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [strI saMgano tyAga siddhAMtarUpa samudrano pAragAmI paNa, jitendriya paNa, parAkramI paNa ane sthiracittavALo paNa manuSya tuccha strIrUpI pizAcaNIthI chetarAya che. [435] pharI paNa dRSTAntadvArA strIsaMganA atiduSTapaNAne kahe che- mayaNanavaNIyavilao, jaha jAyai jalaNasannihANammi / taha ramaNisannihANe, viddavai maNo muNINaMpi // 436 // jevI rIte agninA sAMnidhyamAM mINa ane mAkhaNa ogaLI jAya che tevI rIte strInA sAMnidhyamAM munionuM paNa mana pIgaLI jAya che=DhIluM thai jAya che. [436] vaLI nIyaMgamAhiM supaoharAhiM oppicchamaMtharagaIhiM / mahilAhiM ninnayAhi va, girivaragaruyAvi bhijaMti // 437 // jevI rIte uttamaparvatomAM mahAna evA viMdhyAcala vagere parvato paNa nadIothI bhedAya che, tevI rIte nIcagAminI ane manohara dhImI gativALI strIothI uttamaparvatanA jevA mahAna-sthiratAdi guNothI yukta paNa puruSo bhedAya che=halakA karAya che. vizeSArtha ahIM nIcagAminI ane manohara dhImI gativALI e be vizeSaNo strI ane nadI e baMnemAM ghaTe che. te A pramANe strIpakSamAM nIcagAminI eTale jAti AdithI hIna evA vyabhicArI puruSono saMga kare che. nadIpakSamAM nIcagAminI eTale nIcANavALA pradezamAM vahe che. manohara dhImI gativALI e vizeSaNano baMne pakSamAM artha samAna che. arthAt strI ane nadI e baMnenI gati manohara ane dhImI hoya che. strIonA saMgathI sthiratAdi guNothI yukta paNa puruSo bhedAya che. AthI strIono dUrathI tyAga ja karavo joie. [437] vaLI-- ghaNamAlAuva dUrunnamaMtasupaoharAo va Mti / mohavisaM mahilAo, duniruddhavisaM va purisassa // 438 // jevI rIte barobara nahi utArelA viSane meghazreNio vadhAre che, tevI rIte puruSanA moharUpa viSane strIo vadhAre che 1. ahIM suvoharAhi~ e padano artha samajapUrvaka lakhyo nathI. 2. ahIM tUtramaMtasuvoharo e padano artha samajapUrvaka lakhyo nathI. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [strI saMgano tyAga-655 vizeSArtha- jevI rIte koI kumaMtravAdI vaDe barobara nahi utArAyelA viSane jovAyelI meghazreNi pharI paNa vadhAre che, tevI rIte jovAyelI strIo puruSanA mohane vadhAre che. [438] vaLI bIjuMsiNgaartrNgaae va, vilAsavelAe jovvaNajalAe / ke ke jayammi purisA, nArinaIe na vujhaMti? // 439 // zRMgArarUpa taraMgovALI, vilAsarUpa pUravALI ane yauvanarUpa jalavALI nArIrUpI nadIo jagatamAM kayA kyA puruSone kheMcI jatI nathI? arthAt badhA ja puruSone kheMcI jAya che. vizeSArtha- zRMgAra eTale vastro, AbhUSaNo ane aMgarAga vagerethI karAyelI zobhA. vilAsa eTale netramAM bhavAM vagere dvArA pragaTa thato kAmavikAra. [439] dRSTAMta dvArA pharI paNa strIonA A ja anAyatanapaNAnuM samarthana karatA graMthakAra kahe che juvaIhiM saha kuNaMto, saMsariMga kuNai sayaladukkhehiM / na hi mUsagANa saMgo, hoi suho saha biDAlIhiM // 440 // strIonI sAthe saMga karato jIva sarvaduHkhonI sAthe saMga kare che. bilADIonI sAthe uMdarono saMga sukhakArI thato nathI. [440] prazna- strIonI sAthe saMga kema sukhakArI banato nathI? uttara- bhrAntine pAmelo mUDha jIva kartavya-akartavyanA vibhAgane jANato nathI. tevuM koI duHkha nathI ke jene akRtyamAM pravRtta thayelo jIva na pAme. svayaM sadbhAvane na pAmatI hovA chatAM A ja strIo anyane bhrAta karavA mATe rudana Adi prakArothI bIjAne vizvAsa karAve che e aMge graMthakAra jaNAve che royaMti ruyAvaMti ya, aliyaM japaMti pattiyAvaMti / kavaDeNa ya khaMti visaM, mahilAo na jaMti sabbhAvaM // 441 // strIo raDe che, bIjAne raDAve che, khoTuM bole che, kapaTathI vizvAsa karAve che, jhera khAya che, ane sadbhAvane pAmatI nathI. [441] 1. barobara nahi utareluM viSa meghazreNine jovAthI vadhe che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656-strI saMgamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [atrakamuninuM deNaMta jo ukta yuktisamUhathI A strIo anAyatana che to ahIM zuM karavuM joIe te kahe che- pariharasu tao tAsiM, diDhei diTThIvisassa va ahissa / jaM ramaNinayaNabANA, carittapANA viNAsaMti // 442 // tethI dRSTiviSa sarSanI jema strIonI dRSTino tyAga karastrIonI sAme jovAno tyAga kara. kAraNa ke strIonAM netrorUpI bANo cAritrarUpa prANono nAza kare che. [442] jemaNe saMgono tyAga karyo che temane strIo zuM karaze ema na kahevuM. kAraNa ke kahyuM che ke jaivi paricattasaMgo, tavataNuyaMgo tahAvi parivaDai / mahilAsaMsaggIe, pavasiyabhavaNUsiyamuNivva // 443 // jo ke saMgano tyAga karyo hoya, tapathI zarIrane kRza karI nAkhyuM hoya, to paNa strInA saMgathI paradeza gayelA zrImaMta vaNikanA gharanI pAse vizrAma mATe rahelA (ahaMka) muninI jema patita thAya che. vizeSArtha- A sAdhu koNa che? te kahevAmAM Ave che atrakamuninuM dRSTAMta tagarA nAmanI nagarI che. te nagarImAM koDo dhajAonI chAyAomAM cAlato loka unALAmAM paNa saMtApane anubhavato nathI. A tarapha aImitra AcAryanI pAse devadatta nAmanA vaNike annaka nAmanA putranI ane bhaktivALI patnInI sAthe dIkSA lIdhI. pachI apramattapaNe dIkSAne pALe che. paNa teno putra sukhazIla che. ethI te gocarI mATe jato nathI. besI rahe che. tethI snehanA kAraNe pitA tene atizaya snigdha ane madhura AhAra Ape che. anekavAra paNa khavaDAve che. ISTa pANI vagere Ape che. tethI bIjA uttamamunio devadatta sAdhune kahe che ke, he mahAnubhAva! Ane A pramANe nirarthaka kema poSo cho? vaLI- A samartha hovA chatAM gocarI mATe kema jato nathI? A mAro che evI buddhithI enA upara tame je sneha karo cho te sneha pariNAme tenA sarva anarthonA phaLavALo jANavo, arthAt te sneha pariNAme tenA sarva anarthonuM kAraNa banaze ema tamAre samajI levuM. tethI jo tame hajI paNa sva-paranA hitane jANo cho to Ane jinendroe kahelA ane pAramArthika sukhane lAvanArA mArgamAM samyaka-preraNA karo. A Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI saMgamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [arhannakamuninuM dRSTAMta-657 pramANe kahevAyelA paNa te muni putrasnehanA mohathI te ja pramANe tene anukUla AcaraNa kare che. have ekavAra anazana vidhi karIne pitA kAladharma pAmyA. atizaya bhUkhyA thayelA arhannaka muni svayameva bhikSA mATe bhame che. sukumAra evA tene upasargo ane parISaho atizaya pIDA kare che. have ekavAra unALo pravartI rahyo hato. AkhuM vizva tapI gayuM hatuM. gocarI mATe bhamatA A muni atizaya zrAnta thai gayA. tethI dezAMtara gayelA eka sArthavAhanA ghaNA dhana-suvarNathI samRddha, ramaNIya ane moTuM ghara joine garamIthI paritApa pAmelA ane zarIramAMthI pasIno TapakI rahyo che evA te muni e gharanI chAyAmAM visAmo levA mATe kSaNavAra UbhA rahe che. e gharamAM rahelI sArthavAhanI strIne ghaNA divasothI pativiyoga thayo hato. e pativiyoge tenA zarIramAM kAmarUpa agni utpanna karyo. e kAmarUpa agnithI te baLI rahI hatI. jharukhAmAM beThelI te strIe A munine joyA. munine suMdara zarIravALA, sukumAra ane rUpALA joine te strI temanA pratye anurAgavALI banI. temanI pAse potAnI dAsIne mokalIne bolAve che. muni AvI rahyA hatA tyAre nIti(zAstra)ne yAda karIne te strI vicAre che ke, lobharUpa pAzamAM baMdhAyelA moTA paNa puruSo vazamAM karAya che. A pramANe vicArIne tIkSNa kaTAkSarUpa bANothI muninA manane vIMdhatI te strI modakono thALa bharIne munine Ape che. te vakhate potAnA nAbhimaMDalane kaMika pragaTa karatI te skhalanA pAmatA vacanathI munine kahe che ke, AvA lAvaNyathI yukta tame A kaSTa kema karo cho? AvAM vrato durbhAgyavALA, daridra ane kaThora zarIravALA jIvone yogya che, bhogane yogya zarIravALA tamArA jevAne yogya nathI. tethI icchA pramANe mArI sAthe krIDA karo, ATalA vaibhavanA svAmI thAo. pAchalI vayamAM pharI paNa A dIkSAne karajo. enA zRMgArane yAda karAvanArAM AvAM vacanothI muninA cAritramohano udaya thayo. vrata bhAMgI gayuM, mAhAtmyano nAza thayo. strInA te vacanane svIkArIne te tyAM ja rahyo. kapUra, agaru, caMdana, taMbola ane vastra vagere kAmanA sarva sAdhanothI pUrNa arjunnaka te strInI pAse rahIne divaso pasAra kare che. te strI tene gupta rAkhe che, bahAra nIkaLavA detI nathI. A tarapha sAdhuoe badhIya tarapha tene zodhyo, paNa te jovAmAM na Avyo. tethI putrasnehanA kAraNe mAtA pAgala (jevI) thai gai. bALakasamUhathI piravarelI te arjunnaka arhannaka arhatraka ema bolatI nagaramAM bhame che. (25) tame arhannakane kyAMya joyo ema anya lokane pUche che. koika mANasane putrabuddhithI joine harSa pAme che. A pramANe rAjamArgamAM anucita ceSTA karatI ene jharukhAmAM beThelA arhannake joi. sarvalokane zoka karavA yogya Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658-strI saMgamAM) upadezamAlA (puSpamAlA) [ahaMnnakamuninuM dRSTAMta ane tevI avasthAvALI mAtAne joIne te jaladI khinna banyo ane lajjA pAmyo. teNe hRdayamAM A pramANe vicAryuM aho juo. te huM kuputra chuM ke jenA kAraNe A AvI avasthAne pAmI ane zUnya banIne nagaramAM bhame che. athavA janmelA paNa duSTaputrothI bIjuM zuM phaLa thAya? araNikASThamAM utpanna thayelo agni dAhane choDIne bIjuM zuM kare. ItyAdi rIte potAnI niMdA karIne ane sahasA gharamAMthI nIkaLIne ahaMnnaka mAtAnI pAse gayo. caraNomAM paDIne mAtAne kahyuM he mA! te duputra A ahaMnnaka che. huM sadA tamAre jovA lAyaka nathI. jevI rIte dAvAnalarI baLelI caMpakalatA navIna meghathI svastha thAya tema tene sahasA joIne mAtA svastha thaI. vismaya pAmelI mAtAe tene pUrvano vRttAMta pUkyo. teNe kahyuM mA! pApI evA mArA ducaritrane na pUcha. mAtAe ati Agraha karyo eTale teNe mAtAne badhuM ya kahyuM. ati khinnahRdayavALI mAtAe kahyuM: he vatsa! jo ke te A karyuM, to paNa hajIpaNa jine kahelI dIkSAne le, jethI bhaviSyamAM anaMtabhavonA duHkharUpa vanamAM na paDe. teNe kahyuM: he mA! huM tamArA hitopadezane yogya nathI. paNa gurunuM ane jinonuM paNa vacana ullaMghana karavA yogya nathI. A pramANe kahIne te gurunI pAse gayo. teNe saMvegathI pUrNa banIne, bhaktithI praNAma karIne, aMjali karIne vinayathI gurune kahyuM: he nAtha! sukulamAM utpanna thayelAone svapnamAM paNa je karavA yogya nathI te paNa pApI evA meM karyuM. A rIte mAtAne duHkhanA mArgamAM nAkhI. tethI huM hamaNAM ApanI vratapradAnanI kRpAne yogya nathI. to paNa tevuM karo ke jethI mArI mAtA dhIrajane pAme. mAtAe paNa pUrvano saghaLo ya vRttAMta kahyo. tethI ArAdhaka che ema jANIne gurue tene vidhithI dIkSA ApI. pachI gurune namIne teNe kahyuM: he nAtha! huM dhIrapuruSoe AcarelI A dIkSAne lAMbA kALa sudhI dhAraNa karavA mATe samartha nathI. tethI he nAtha! jo ApanI anujJA hoya to anazana karIne potAnA kAryane thoDA ja kAlamAM jaladI sAdhI lauM. A ArAdhaka thaze ema jANIne gurue anujJA ApI. pachI te unALAmAM madhyAhnakALanA samaye parvatanA zikhara upara caDIne tapelI moTI zilA upara kAussagnamAM rahyA. upara ane nIce garamIthI tapAvAtA temaNe ciMtavavAnuM zarU karyuM he jIva! A saghaLA parISahane tuM sahana kara. kAraNa ke pUrve karelAM karmo to dUra raho, kiMtu A bhavamAM paNa vratabhaMga nimitte je karma te karyuM che tenA paNa aMtane tuM koipaNa rIte pAmIza. tene ahIM koNa jANe che? vaLI bIjuM- jenA zIlarUpa vaibhavano nAza thayo che tevA tAruM jo maraNa thAya to narakarUpa agnimAM parAdhInapaNe zekAto tuM DAhyA puruSane zoka karavA yogya thAya. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [ sAdhvI saMgatyAga-659 hamaNAM to dIkSita thayelA tAruM maraNa paNa sugatinuM kAraNa ane DAhyA puruSone prazaMsA karavA yogya thAya. pUrve narakabhavamAM anaMtaduHkho sahana karIne hamaNAM tenA aMzamAtra duHkhane sahana karavAmAM uga dhAraNa na kara. (50) A pramANe bhAvanAthI vizuddha banelA ane vizeSapaNe atizaya sukumAra evA tenuM zarIra mAkhaNanA piMDanI jema vinAza pAmyuM. azubhakarmono lagabhaga nAza thai jatAM te devalokamAM dedIpyamAna zarIrane dhAraNa karanAra vaimAnikadeva thayo. A pramANe strIo saMgamAtrathI paNa anarthaphalavALI thAya che ema jANIne sadA ya tenA saMgano dUrathI tyAga karo. [443] A pramANe ahaMnnakanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. A pramANe sAmAnyathI strIsaMga anAyatana che ema kahIne have sAdhvIono saMga anAyatana che ema vizeSathI kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che iyaritthINavi saMgo, aggI sappaM visaM visesei / jo saMjaIhiM saMgo, so puNa aidAruNo bhaNio // 444 // - A pramANe anya strIono saMga agni, sarpa ane viSathI paNa caDhiyAto che. vaLI je sAdhvIono saMga che tene atibhayaMkara kahyo che. vizeSArtha- ukta rIte gRhasthonI strIono ane kuliMgiNI (=parivrAjikA vagere) strIono saMga (saMbaMdha) agni, zastra ane viSathI paNa caDhiyAto che. kAraNa ke agni vagere padArtho ekabhavamAM kaMIka mAtra duHkha ApanArA che. strI saMga to anaMtabhavomAM anaMta bhayaMkara duHkha ApanAra che. temAM paNa je sAdhvIono saMga che tene to AgamamAM atibhayaMkara=anaMta anaMta bhayaMkara duHkha ApanAra kahyo che. AthI vizeSathI yatnapUrvaka sAdhvIsaMgano tyAga karavo. [444] AgamamAM je kahyuM che tene ja kahe checeiydvvvinnaase, isighAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 445 // caityadravyano vinAza karavAmAM, RSino ghAta karavAmAM, pravacananuM mAlinya karavAmAM ane sAdhvInA cothA vratano bhaMga karavAmAM bodhilAbhanA (=dharma prAptinA) mULamAM agni Apelo ( mUkelo) thAya che. vizeSArtha- caitya pAMca prakAre che. te A pramANe- sAdharmikacaitya, maMgalacatya, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660-anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [caityadravya vinAzamAM doSa zAzvatacaitya, bhakticaitya, `nizrAkRtacaitya ane anizrAkRtacaitya. vArattaka sAdhu AdinuM caitya sAdharmikacaitya che. gharanA daravAjAnA (uparanA)sthAna AdimAM kotarelI pratimA maMgalacaitya che. naMdIzvaradvIpa AdimAM rahelAM caityo zAzvata caitya che. bhaktithI karAtuM jinamaMdira bhakticaitya che. bhakticaityanA nizrAkRta ane anizrAkRta ema be prakAra che. sAdhunI nizrAthI karAtuM jinamaMdira nizrAkRtacaitya che. sAdhunI nizrAthI rahita karAtuM jinamaMdira anizrAkRtacaitya che. ahIM to sAmAnyathI jinamaMdira caityarUpe abhipreta che. caityasaMbaMdhI dravya te caityadravya. caityadravyano vinAza karyo chate, mahAvratadhArI sAdhuno vinAza karyo chate, na karavA jevuM koika mahAnaakArya karavAthI pravacanane upadrava (=pravacananI malinatA) karye chate ane sAdhvInA cothAvratano bhaMga karye chate bodhinA mULamAM agni Apelo (=mUkelo) thAya che. ahIM bhAvArtha A pramANe che- bIjApaNa karelA tevA prakAranA pApasthAnakathI jIvo anaMtabhava sudhI bhame ja che. kevaLa sAdhvInA cothAvrata bhaMga AdimAM A vizeSatA che ke- bhayaMkara duHkhathI yukta ane adhika anaMtabhava sudhI bhame che. (arthAt anya pApathI AvatA du:kha karatAM sAdhvInA cothAvratano bhaMga AdimAM adhika bhayaMkara duHkha Ave che, ane anya pApathI jeTalA anaMtabhava thAya che tenA karatAM sAdhvInA cothAvratano bhaMga AdimAM adhika anaMtabhava thAya.) tathA bodhilAbha sarvathA pAmato nathI. kadAca pAme to paNa ghaNA kaSTathI pAme. [445] sAdhvInA cothAvratano bhaMga vagere potAthI ja (=svarUpathI ja) viruddha jaNAya che. paNa caityadravyanA vinAzamAM zo doSa che? tathA devane paNa dravyanuM koipaNa prayojana nathI, arthAt devane dravyanI jarUra nathI, AvI AzaMkA karIne devadravya ghaNuM upayogI hovAthI graMthakAra prAsaMgika A pramANe kahe che-- ceiyadavvaM sAhAraNaM ca jo musai sayaM va bhakkhe | sai sAmatthi uvekkhar3a, jANaMto so mahApAvo // 446 // je jIva jANato hovA chatAM caityadravya ane sAdhAraNa dravyane core che, te dravyanuM svayaM bhakSaNa kare che (=potAnA upayogamAM le che), bIjAo dvArA bhakSaNa karAve che, bhakSaNa karatAM anyane anumati Ape che, zakti hovA chatAM tenA nAzanI upekSA kare che, te mahApApI che. vizeSArtha AvA prakArano te jIva A ja ceSTAthI jaNAya che ke sarvajJe kahelA dharmane paNa jANato nathI. sthAne sthAne caitya AdinuM dravya tIrthapravRttinuM kAraNa che 1. sAdharmikacaitya, maMgalacaitya, zAzvatacaitya, nizrAkRtacaitya ane anizrAkRtacaitya ema pAMca bhedo samajavA. kAraNa ke bhakticaityanA ja nizrAkRtacaitya ane anizrAkRtacaitya e be bhedo che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) cityadravya vinAzamAM doSa-661 ane tenI rakSA karavI joie evuM jaNAvanArA vacanothI yukta ane teno vinAza karanArane anaMtaduHkharUpa vipAka bhogavavo paDe che ema kahenArA aneka vAkyothI yukta evA jinavacanane sthAne sthAne jANIne caityadravya AdinI corImAM koNa pravarte? jemaNe jina dharmanA svarUpane jANyo che evA paNa ghaNA AvA prakAranA pApomAM pravRtti karatA dekhAya ja che, ane je jovAmAM AvyuM hoya te na ghaTI zake tevuM na hoya, arthAt ghaTI zake tevuM hoya che. AvI AzaMkA karIne kahe che ke, athavA dharmano jANakAra paNa AvA prakAranA pApomAM pravRtti kare che to jaNAya che ke teNe zreNika vagerenI jema samyakatvanI prApti pahelAM ja narakanuM AyuSya bAMdhI dIdhuM che. anyathA AvA prakAranA pApomAM pravRtti na kare. baMdhAyeluM narakanuM AyuSya ja mahApApomAM pravartAvanArAM karmone kheMcI lAve che. arthAt narakanuM baMdhAyeluM AyuSya mahApApomAM pravartAvanArAM karmone udayamAM lAve che ane ethI te AvAM pApo kare che. [446] caityadravyanI corI karanArAone zo doSa che? evI AzaMkA karIne dRSTAMtadvArA te doSane batAvavA mATe kahe che jamuvehaMto pAvai, sAhUvi bhavaM duhaM ca soUNaM / saMsamADyApa, vaso vephacavaSyamavara? | 447 upekSA karato sAdhu paNa anaMtabhavane ane duHkhane pAme che, tethI caityadravyanI corI koNa kare? saMkAza AdinA anaMtabhavane ane duHkhane sAMbhaLIne caityadravyanI corI koNa kare? arthAt koI na kare. vizeSArtha- svayaM caityadravyanuM bhakSaNa kare enI vAta to dUra raho, kiMtu nAza pAmatA caityadravyanI sAmarthya hovA chatAM jo sAdhu upekSA kare, eTale ke dezanA AdithI caityadravyanI rakSA na kare, to sAdhu paNa anaMtabhavane pAme che. tethI caityadravyanI corI koNa kare? arthAt koi na kare. caityadravyanA vinAzanI upekSAmAM sAdhune anaMtabhavo sudhI bhramaNa thAya ema AgamamAM paNa kahyuM che ja. kAraNa ke nizIthamAM kahyuM che ke ceiyadavvaviNAse, taddavvaviNAsaNe duvihabhede / sAhU uvekkhamANo, aNaMtasaMsArio hoi // 1. A viSe zrAddhadinakatyamAM gAthA A pramANe che ceiyadavvaM sAhAraNaM, ca jo duhai mohiyamaIo / dhammaM ca so na yANai, ahavA baddhAuo narae // upadezamALAmAM TIkAmAM karAyelA tyAzavAda-athavA ityAdi ullekhathI jaNAya che ke zrAddhadinakRtyanI A gAthA A sthaLe lekhakadoSa AdithI rahI gaI hoya ema jaNAya che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662-caityadravyanA bhakSaNamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMkAza zrAvakanuM dRSTAMta A gAthAno artha A pramANe che- cAMdI-suvarNa vage2e caityadravyano vinAza thai rahyo hoya athavA caityane upakAraka kASTha, paththara ane iMTa vage2e be prakAranA caityadravyano vinAza thai rahyo hoya tyAre upekSA karato sAdhu anaMtasaMsArI thAya che. caityadravyanA navI lAvelI vastuo ane jinamaMdiramAM lagADyA pachI (koi kAraNathI) kADhI lIdhI hoya (arthAt junI) ema be bheda che. athavA mUla ane uttara ema be bheda che. temAM thAMbhalo ane kuMbhI vagere mULa che, chAja vagere uttara che. athavA svapakSa ane parapakSathI karAyelA vinAzanA be bhedanI apekSAe paNa be bheda che. (zrAvaka AdithI karAyelo vinAza svapakSa vinAza che, ane mithyAdRSTithI karAyelo vinAza parapakSa vinAza che.) caityadravyanI corI karanArA saMkAza zrAvaka AdinA anaMtabhavone ane ghaNA saMsAra bhramaNathI thayelA bhayaMkara du:khane sAMbhaLIne koNa caityadravyanI corI kare? arthAt koi na kare. A saMkAza zrAvaka koNa che te kahevAmAM Ave che- saMkAza zrAvakanuM dRSTAMta gaMdhilAvatI nagarI che. jemAM krodha sahita subhaTo bhegA thai rahyA hoya, tevuM yuddha thatuM hoya tyAre paNa te nagarImAM dharma aTakato nathI. tyAM zakrAvatAra nAmanuM manohara jinamaMdira che. te jinamaMdira meruparvatanA zikhara jevuM UMcuM che, nirmala nAnI derIo ane mukhya daravAjAthI suzobhita che. seMkaDo thAMbhalAo upara racAyeluM che, suvarNa, maNi ane cAMdIthI paripUrNa che, arthAt suvarNa AdithI banAveluM che, raMgothI ujvala evA vividha prakAranA racelA citrakarmothI adbhuta che, temAM devo ane vidyAdharapationA samUhe ghaNAM zreSTha nATako karyA che. temAM jANe devabhavanI lakSmInuM AkarSaNa karato hoya tevo dhajAonA agrabhAgono samUha UMco karAyo che, arthAt temAM ghaNI dhajAo pharakI rahI che. teno dhanabhaMDAra ghaNo che, ane dhananI Avaka paNa ghaNI che. te nagarImAM ghaNI dhanasaMpattithI yukta, samyaktvamUla bAre ya prakAranA zrAvakadharmamAM tatpara ane guNasaMpanna saMkAza nAmano eka zrAvaka 2he che. te jinamaMdiranI saghaLI ciMtA kare che. jinamaMdiranAM kAryomAM sadA udyamavALo te dravyane vadhAre che. tathA hisAba sArI rIte kare che. tene RddhimaMta, uttamadharmI ane jinamaMdiranAM kAryomAM udyamavALo jANIne bIjo koi eka paNa zrAvaka jinamaMdiranI ciMtA karato nathI. niHspRha ane apramatta saMkAza kevaLabhaktithI ane lokApavAda na thAya te rIte ghaNA divaso sudhI jinamaMdirano vahIvaTa kare che. A pramANe samaya jatAM te koipaNa rIte pramAdI thayo. tethI je kaMi caityadravya tenA hAthamAM Ave che tene kothaLI AdimAM potAnA dhananI bheguM paNa rAkhe che. te vakhate vicAre Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityadravyanA bhakSaNamAM]. upadezamAlA (puSpamAlA) [saMkAzazrAvakanuM dRSTAMta-663 che ke pachI hisAbamAM nAkhI daiza. paNa pachI bhUlI jAya che. A pramANe pramAdathI te caityadravyane bhUlI jAya che. samaya jatAM teno vaibhava ghaTI jatAM vaibhava alpa thaI gayo. have te dravya pachI huM ApI daIza evI buddhithI irAdApUrvaka devadravyano potAnA mATe upayoga kare che. paNa pachI dhana na maLatAM devadravyane Apato nathI. A pramANe prasaMga vadhatAM krame karIne tenA gharano saghaLo vaibhava jato rahyo. have nirdhvasa pariNAmavALo te saghaLA ya devadravyanuM bhakSaNa kare che. tenA kAraNe teNe atizaya gADha ane atizaya saMkliSTa ghaNAM karmono baMdha karyo. nitya zaMkAvALo, bhaya pAmelo, ghaNo pramAdI ane saMkliSTa manavALo te samaya jatAM A doSasaMbaMdhI AlocanA-pratikramaNa-pazcAttApa karyA vinA marIne caturgatinA atibhayaMkara bhavAvartamAM paDyo. pachI narakAvAsamAM paramAdhAmIe yojelA karavata ane bhAlo Adi zastrothI chedAto, bhedAto ane pakAvAto te vicitra prakAranAM bhayaMkara lAkho duHkhone sahana kare che. tiryaMcomAM paNa zIta-uSNa, kSudhA-tRSA vagerethI thayelAM tIvra duHkhone sahana kare che. manuSyabhavamAM paNa roga-zokathI duHkhI thayelo te hAtha- kAna-nAsikAnuM chedana, baMdhana ane tADanathI thayelAM, daridratA, vRddhAvasthA, daurbhAgya, vipatti, paraMparibhava Adi duHkhone sahana kare che. devomAM paNa alpaRddhi, hInarUpa AdithI thayelAM ane IrSyA, viSAda, mada, moha, lobha ane krodha AdithI thayelAM vividha prakAranAM dukhone bhogave che. A pramANe saMsAramAM paribhramaNa karatA teNe prAyaH karIne badhAya sthaLe cittanI asvasthatA ane daridratAthI yukta tIkSNa duHkhone vAraMvAra sahana karyA. have ghaNA bhavo pachI koipaNa rIte tagarAnagarImAM ibhyazeThanA putrapaNe utpanna thayo. eno janma thatAM pitA paNa daridra banI gayo. tenA prabhAvathI thoDA ja divasomAM teno jeTalo vaibhava hato teTalo badho ya nAza pAmyo. A duSkRtra che, nirbhAgyazekhara che ema sarvalokamAM niMdAta ane duHkhI thayelo te koIpaNa rIte vRddhi pAmyo. (rapa) mAtA-pitAnuM mRtyu thatAM te je je vyavasAyane kare che te te niSphaLa thAya che, athavA anarthaphaLavALo ja thAya che. atidIna ane sadA durdazAne pAmelA teno koIpaNa rIte nirvAha thato nathI. gharavAsathI kaMTALelo te ema ja bhame che ke zUnya rahe che. have tyAM ekavAra vihAra karatA kevalI padhAryA. saghaLo ya nagaraloka temane vaMdana karavA mATe gayo. A jANIne ibhyaputra paNa tyAM Avyo. avasara meLavIne teNe kevaLIne pUchyuM: he bhagavan! pUrve meM kayuM karma karyuM ke jethI AvA duHkhano bhAjana thayo. pitAno vaibhava paNa gumAvI dIdho. mAtra peTano paNa nirvAha thato nathI. tethI kevaLIe kahyuMH hamaNAM A duHkha keTaluM mAtra che? pUrve te anubhavelA duHkhano A aMza ja che. tethI vismaya pAmelA u. 19 bhA.2 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664-caityadravyanA bhakSaNamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMkAzazrAvakanuM dRSTAMta teNe kevaLIne pUrvanA duHkha viSe pUchyuM. kevaLIe tene caityadravyanA vinAzanA kAraNe thayelA bhavabhramaNano vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne saMvega pAmelA teNe potAnI niMdA karavAnuM zarU karyuM. te A pramANe- duSTa meM A kema karyuM? dhanya puruSo duHkhathI paNa meLavelA svadhanane dharma mATe Ape che. sarvathI adhama evA meM te dhana bhogavyuM. athavA pratikULakarma koInA ya mukha upara tamAcA detuM nathI, kiMtu tevI durbuddhine utpanna kare che ke je durbuddhino Avo vipAka thAya che. A pramANe hRdayamAM aneka rIte potAnI niMdA karIne kevaLIne vinaMti karI ke he nAtha! vizvamAM kyAMya ApanA jJAnathI kazuM ya chAnuM nathI. tethI kRpA karIne A paNa kaho ke hamaNAM bAkI rahelA A svaduSkatathI paNa kevI rIte chUTuM? tethI kevaLIe kahyuM: he bhadra! caityadravyanI vRddhi kara. caityanI AzAtanAno tyAga karavAthI tuM duHkhothI mukta thaIza. kevaLIe A pramANe kahyuM. eTale atizaya saMvegane pAmelA teNe UbhA thaIne kahyuM che bhagavan! bhojana-vastrane choDIne jo bIjuM dhana huM meLavIza to te saghaLuM ya jinamaMdironA upayogamAM laiza. mAre A abhigraha jIvanaparyata che. A pramANe pratijJA karIne te je je vepAra zarU kare che te te vepAramAM dhArmika abhigrahanA aciMtya prabhAvathI paNa ghaNuM dhana meLave che. vadhatA zuddhabhAvavALo, acalitasattvavALo, sthirapratijJAvALo te saghaLA dhanano jinamaMdiromAM vyaya kare che. jinabiMbonI abhiSekapUjA ane aSTAhnikA mahotsava vagere karAve che. rathayAtrAo pravartAve che. mUladhana na khUTe te rIte (jinamaMdiranA nibhAva mATe) dhana rAkhe che. pUrvanA dhanamAM vadhAro kare che. ghaNA jIrNoddhAra karAve che. A pramANe te jema jema dhanano vyaya kare che tema tema dhana vadhe che. jema jema dhana vadhe che tema tema te ullasatA zubhabhAvathI dareka gAma-nagaramAM manohara jinamaMdiro karAve che. vaLI bIjuM - jinamaMdiramAM ghUMkavuM, vikathA karavI, (siMhAsana vagere) anucita Asana upara besavuM, athavA paga upara paga caDhAvavo vagere anucita AsanathI besavuM e AzAtanAono tyAga kare che. AvA bIjAM paNa AsAtanA sthAnono devanA udAharaNathI prayatnapUrvaka tyAga kare che. devo ane bIjAo paNa jinanI AzAtanAono dUrathI tyAga kare che. A pramANe teNe potAnA saghaLAya vaibhavano upayoga jinamaMdironAM kAryomAM karyo. jinonI AzAtanAno tyAga karato, bhaktiyukta ane AvA kAryane (=zuddhadharmane) pAmelo ibhyaputra saMkAzazrAvaka guNono ArAdhaka ane siddhisukhano sAdhaka thayo. A pramANe saMkAzazrAvakanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. 1. viSayarUpa viSathI mohita thayelA devo paNa jinamaMdiramAM koipaNa vakhate apsarAonI sAthe hAsya-vinoda paNa AzAtanA thavAnA bhayathI karatA nathI" e udAharaNathI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAyatana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anyadharmI AdinA saMgano tyAga-665 ne tethI pahelAM je kahyuM hatuM ke- "yadravyanA vinAzamAM zo doSa che?" te asaMgata che ema AnAthI jaNAvyuM. tathA caityadravyanA vinAzathI caityano uddhAra vagere kAryono viccheda thAya. e kAryono viccheda thatAM tIrthano uccheda Adi prasaMga Ave. te prasaMga AvatAM mokSano abhAva thAya. AthI caityadravyanA vinAzathI doSa kema nathI? arthAt doSa che ja. vaLI "devane paNa dravyanuM koipaNa prayojana nathI" ema je kahyuM hatuM temAM siddhasAdhyatA ja che, arthAt je siddha thayeluM che tene ja tame siddha karo cho. devane dravyanuM koIpaNa prayojana nathI ema siddha thayeluM ja che. kAraNa ke deva mukta che. paNa caityadravyanA vinAzamAM bhavyamumukSuonuM potAnuM saghaLuMya kArya nAza pAme che. AthI mumukSuoe prayatnapUrvaka caityadravyanI rakSA karavI joie. prAsaMgika varNana ATaluM basa che. [447] have prastuta kahevAya che, ane te A che- jo liMgiNiM nisevai, luddho niddhaMdhaso mahApAvo / savvajiNANa'jjAe, saMgho AsAio teNaM // 448 // lubdha, niSphara ane mahApApI je sAdhvIne seve che teNe sarvajinonI sAdhvIonA saMghanI (=samudAyanI) AzAtanA karI che. [448] vaLI- pAvANaM pAvayaro, diTTi'bbhAse'vi so na kAyavyo / jo jiNamudaM samaNiM, namiuM taM ceva dhaMsei // 449 // je jIva jinapraNItavratarUpamudrA (chApa) jene lAgelI che tevI sAdhvIne jJAnadarzana-cAritrane namaskAra karavA dvArA namIne pharIthI teno ja cAritrajIvanano nAza karavA dvArA nAza kare che, pApIothI adhika pApI evA te jIva dRSTinI najIka paNa karavA yogya nathI. [449] . jinamudrAno ghAta karanArA tenA ja paralokasaMbaMdhI doSane kahe che saMsAramaNavayaggaM, jAijarAmaraNaveyaNApauraM / pAvamalapaDalachannA, bhamaMti muddAdharisaNeNaM // 450 // pAparUpamalanA samUhathI vyApta puruSo jinapraNItavratarUpa mudrAno lopa karavA vaDe janma-jarA-maraNanI ghaNI vedanAvALA anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. [45] mumukSuoe ahIM kahyuM te pramANe strIrUpa anAyatana ja choDavA yogya che ke Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 666-satsaMga viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM deNaMta bIjuM paNa anAyatana choDavA yogya che? anAyatanano tyAga karyo chate bIjuM zuM sevavA yogya che? evI AzaMkA karIne kahe che annapi aNAyayaNaM, paratitthiyamAiyaM vivajjijjA / AyayaNaM sevijasu, puTThikaraM nANamAINaM // 451 // paratIrthika Adi bIjA paNa anAyatanano tyAga kara. jJAnAdinI puSTi karanArA AyatananuM sevana kara. [451] . vaiDUryamaNi vagere lAMbA kALa sudhI paNa kAca AdinA saMbaMdhathI potAnA svarUpane choDatA nathI. e pramANe jIvo paNa saMganA kAraNe anyabhAvane nahi pAme. AthI A upadezathI zuM? e viSe kahe che bhAvugadavvaM jIvo, saMsaggIe guNaM ca dosaM ca / pAvai itthAharaNaM, somA taha diyavaro ceva // 452 // jIva bhAvukadravya hovAthI saMgathI guNa ane doSane pAme che. A viSe sImA tathA uttama brAhmaNanuM dRSTAMta che. vizeSArtha- [padArtho bhAvuka ane abhAvuka ema be prakAranA che. jenA upara anya padArthanA saMganI asara thAya te bhAvuka. jema ke jala. jala bhAvuka che. kema ke jala ThaMDImAM ThaMDuM ane garamImAM garama thaI jAya che. jenA upara anya padArthanA saMganI asara na thAya te abhAvuka. vaiDUryamaNi vagere abhAvuka che.] vaiDUryamaNi vagere abhAvuka dravya hovAthI anyanA saMgathI anya bhAvane pAmatA nathI te yukta ja che. paNa jIvo to anAdi saMsAramAM aneka vAsanAothI (=malina saMskArothI) vAsita hovAthI zubha-azubhanA saMgathI guNone ane doSone pAme che. jema ke somA vagere. tethI sadA AyatananuM ja sevana karavuM joie, anAyatananuM nahi. ahIM dRSTAMta kahevAmAM Ave che- - somA ane uttama brAhmaNa(citrabhAnu)nuM dRSTAMta bhogapura nAmanuM nagara che. tenA udyAnomAM saghaLA prAsAdo caMdanavRkSanI jema seMkaDo bhogIothI (=vilAsIjanothI) bharelA dekhAya che. tyAM javalanasiMha nAmano 1. ahIM mono zabda carthaka che. caMdanavRkSanA pakSamAM monI sarpa. caMdanavRkSomAM sarpo vRkSane vIMTaLAine rahelA hoya che. ethI jema caMdanavRkSo bhogIothI (=sarpothI) bharelA dekhAya che tema prAsAdo bhogIothI ( vilAsIjanothI) bharelA dekhAya che. ' Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga viSe]. upadezamalA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta-667 tejasvI ane uttama brAhmaNa hato. te homa karanArAone agninI jema sadAya pUjanIya hato. tenI sUrA nAmanI patnI hatI. teNe koivAra ekIsAthe guNasaMpanna putra-putrIrUpa yugalane janma Apyo. temaNe nAma pADavAnA avasare putranuM citrabhAnu ane putrInuM somA evuM yathArtha nAma rAkhyuM. dhAvamAtAothI lAlana karAtA te baMne sukhethI moTA thAya che. temane ucita kalAvijJAna vagere bhaNAvavAmAM Ave che. tethI baMneya kaLAomAM kuzaLa ane guNothI vibhUSita thayA. paraspara snehavALA baMne svecchAthI krIDA kare che. temanA yauvanano prAraMbha thayo tyAre roga-AtaMkothI pIDAyelA temanA pitAe te baMnene bolAvIne hitazikSA ApI. A mAro aMtasamaya varte che. tethI tamAre parivArasahita mAtA pratye bhaktivALA thavuM. sakalaguNonA alaMkAra evA vinayamAM ja prayatna karavo. sadA satparuSoe sevelA mArgane anusaravuM. bAhuomAM vaLagIne A vizeSathI tamane kahuM chuM ke svapnamAM paNa akalyANa mitranI sAthe saMbaMdha na karavo. kAraNa ke vetAla, agni, zastra, mahAviSa ane sarpa te nathI karatA ke je A bhavaparabhavamAM viruddha kusaMga kare che. akalyANamitro akAryomAM pravRtti karAve che, kAryomAM aTakAve che. akalyANamitrone paramArthathI vairIo jANa. saMga koino ya na karavo. jo saMga karavo paDe to sapuruSonI sAthe saMga karavo. tuccha puruSonI sAthe karelo vArtAlApa paNa saMtApane utpanna kare che. suMghAto paNa sApa, vArtAlApa karAto paNa durjana, sparza karAto paNa hAthI ane hasAto paNa rAjA mAre che. saMgano prabhAva jo, ke jethI koIpaNa rIte ema ja durjanonI madhyamAM maLela puruSa jaladI kusaMbhAvanAne pAme che, arthAt A "kharAba mANasa che' evo lokApavAda thAya che. sajjanonI madhyamAM gayelo bIjo puruSa lokamAM mahAna tarIkenI saMbhAvanAne pAme che. ahIM (=saMganI asaramAM) bIjuM kahevAthI zuM? ityAdi pitRzikSAne te be sArI rIte svIkAre che. pachI krame karIne valanasiMha mRtyu pAmyo. samaya jatAM somA te ja nagaramAM paraNI. pitAe ApelI zikhAmaNane sadA cittamAM dhAratI rahe che. teNInA gharanI najIka ja zIlarati nAmanI eka uttama zrAvikA rahe che. tenuM zarIra jinavacanathI atizaya bhAvita hatuM. aSTaprakArI pUjAthI bhaktipUrvaka jinapratimAonI pUjA kare che. sadA paccakakhANa vinA eka kSaNa paNa rahetI nathI. 1. AtaMka eTale duHsAdhya ke jaladI prANaghAta kare tevo roga. 2. "tenuM zarIra jinavacanathI bhAvita hatuM" e kathanano tAtparyArthi e che ke zIlarati mAtra manathI jinavacana upara zraddhA dhAraNa karanArI na hatI, kiMtu zarIrathI jinavacananI ArAdhanA karanArI paNa hatI. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 668-satsaMga viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta samyakatvanI avicala satpatijJAthI devo paNa calita na karI zake tevI che. bAre ya prakAranA gRhasthadharmane niraticArapaNe pALe che. sAdhunA caraNakamalone pUje che. jinendranA vacanone vicAre che. akalyANa mitrono sadAya dUrathI tyAga kare che. paranA doSone jotI nathI. paraniMdA, vikathA ane azubha ciMtana karatI nathI. svAdhyAya-dhyAnamAM tatpara rahe che. svakAryone karavAmAM tallIna rahe che. A pramANe kevaLa guNothI ghaDAyelI A suzrAvikAne joIne harSa pAmelI somA vicAre che ke, aho! guNono utkarSa! tyAre vaDilajanoe je kalyANamitrayoga upadezyo hato te jo Ano saMga karavAmAM Ave to sArI rIte ja thAya. (25) A pramANe vicArIne somA haMmezA tenI najIka jAya che, tathA atibahumAnathI yukta te vinayathI zIlaratinI sevA kare che. suzrAvikA paNa vinaya ane saraLatA vagerethI tenI yogyatAne jANIne thoDuM thoDuM jinasiddhAMtonuM rahasya kahe che. jevI rIte pratyeka samaye amRtanA biMdunA bhAgathI (=pAnathI) atizaya moTA rogothI mukta thAya tema te paNa moTA bhAgarogothI mukta thai. saMvegane pAmelI teNe kahyuM he priyasakhI! anAtha huM ATalA kALa sudhI ajJAna vagere pApacorothI luMTANI chuM. tethI hamaNAM jinendradharma ApIne te pramANe kRpA kara ke jethI te aMtara vairIo pharI mane luMTavA samartha na thAya. tethI zIlaratie kahyuM che priyasakhI! have huM A karuM chuM. paNa jo tuM avivekI lokonA upahAsa vagere kAraNothI lIdhelA jinendradharmamAM caMcaLa cittavALI bane to tenI virAdhanAthI tuM saMsArarUpa jaMgalamAM bhamIza. lokahAsya Adi bhayathI koI avivekIo potAnA hitano paNa kaMthAsiddhanI jema tyAga karatA lokamAM dekhAya che. he priyasakhI! kaMthAsiddha koNa che? ema sImAe pUchyuM. eTale zIlaratie kahyuM: sAMbhaLa. kaMthAsiddhabrAhmaNanuM dRSTAMta A ja nagaramAM janmathI daridra, bahukuTuMba parivAravALo, dIna, duHkhI ane durdazAne pAmelo brAhmaNa hato. te bhojana mATe nagaramAM bhame che. tenA kuTuMbanuM kyAre ya peTa paNa pUruM bharAtuM nathI. pachI ekavAra bhamatA teNe eka devamaMdiramAM aneka atizayathI yukta eka vidyAsiddhane joyo. pachI teNe ghaNA vinayathI tenI sevA karavAnuM zarU karyuM. ghaNA divaso pachI kaThora sevAthI tuSTa thayelA vidyAsiddha tene karuNAthI uttama vidyA ApI. vidyA sAdhavAnI pUrve ane vidyA sAdhyA pachI je sevA karavAnI hoya te sevA vagere vidhi kahyo ane vidyAnuM phaLa paNa kahyuM. pachI vidyAsiddha adazya thaI gayo. brAhmaNa paNa te vidyA laIne ghare gayo. pachI zamazAnamAM jaIne vidyAsiddha kahelI vidhithI apramattapaNe vidyA sAdhe che. ghaNA upasargo Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga viSe]. upadezamAlA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta-669 karIne aMte devI paNa pratyakSa thaI. pachI devIe tene kaMthA ApIne teno prabhAva kahyo. te A pramANe- A kaMthA unALAmAM hima jevI ThaMDI, ziyALAmAM agni jevI garama thAya che ane comAsAmAM pANIsamUhane roke che. dararoja sUryodaya vakhate tene khaMkheravAthI temAMthI lAkha lAkhanA mUlyavALA pAMca nirmala ratno paDe che. paraMtu A kaMthA kharAba varNavALI hovAthI jovAmAM AvatI e lokamAM lajA utpanna kare che. sadA tene oDhIne pharavAnuM hoya che. tethI jo upahAsa vagere karatA lokane pAmIne koI paNa rIte kaMthA upara lajjA utpanna thAya to cokkasa A kaMthA nAza pAme che, ane pachI koI paNa rIte pharI darzana paNa ApatI nathI. A pramANe devI kahIne sahasA adazya thaI gaI. have harSa pAmelo brAhmaNa kaMthA laIne nagaramAM gayo. te kaMthAne joIne loka A pramANe kahevA lAgyoH aho! A brAhmaNa jene joIne paNa lajjA utpanna thAya tevI A koI apUrva vastu laI Avyo che. A vidyAne sAdhavA mATe gayo hato evuM ame sAMbhaLyuM hatuM. tethI A kaMthA ApIne devIe tene chetaryo che ema huM mAnuM chuM. athavA puNyarahita jIvonI sarvakAryomAM AvI ja dazA thAya che. (50) zivanI paNa sevA karatA caMdranuM kalaMka na gayuM. upahAsa karatA bIjAo kahe che ke, are! zudra devatAthI chetarAyelo tuM A kaMthAnA TukaDAne nirarthaka kema dhAraNa kare che? athavA te vimUDha! zudradevatA zarIranuM aniSTa karaze, jethI tuM cUkI jaIza. tethI zItalajalanuM pAna kara. nirarthaka ja kema mare che? A pramANe lokanA pote kalpelA te upahAsane sAMbhaLIne paramArthano vicAra karyA vinA brAhmaNe te kaMthAno tyAga karyo. pachI mUDha teNe ghare jaIne kaMthAno tyAga karyo tyAM sudhIno vidyAsAdhanAno saghaLo vRttAMta patnIne kahyo. A sAMbhaLIne gusse thayelI ane tenA mastake vividha prakAranA Akrozavacanone ApatI tenI patnIe pAdaprakSAlanano bhaMga karyo. AzArUpa tRSAthI meM ATalA divaso kharAbadazAmAM pasAra karyA. vikasita netrovALI thaIne ATalA lAMbA kALa sudhI tArI mArga joyo tArI rAha joI. te nirbhAgyaziromaNi! tArAmAM A viveka che ke jethI mUrkhalokanA upahAsamAtrathI devInI kRpAno tyAga karyo. tethI hajI paNa jaIne te kaMthAne zodhIne laI Ava. patnIe Ama kahyuM tyAre ghaNA pazcAttApathI saMtapta banelo te kaMthAne zodhavA nIkaLyo. devIe te ja kSaNe te zreSThakaMthAno vinAza karyo. mAgavA chatAM prApta karato nathI. tethI vilakho thaIne ghare gayo. pachI duHkho anubhavIne te mRtyu pAmyo. 1. pati jyAre jyAre bahArathI Ave tyAre tyAre patinA pagonuM prakSAlana karatI hatI. atyAre te na karyuM. AthI pAdaprakSAlanano bhaMga karyo. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 670-satsaMga viSe] upadezamalA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta A pramANe bIjA paNa jIvo sarvasukhonuM kAraNa evA jinendradharmane pAmIne avivekIlokano upahAsa vagere kAraNothI tiraskAra karAyelA ane jinadharmane choDI duHkhI thayelA anaMta saMsAramAM bhame che. tethI tuM paNa maLelA paNa A uttamadharmane lokano upahAsa AdithI tiraskAra karAyelI choDI de tenA karatAM dharma na le e zreyaskara che. have somAe kahyuM: he priyasakhI! te je kahyuM che te e pramANe ja che. paNa jagatamAM badhA jIvo samAna rucivALA nathI hotA. kAraNa ke lokonA upahAsa vagere kAraNothI atizaya tiraskAra karAyelA koIka azvarakSaka puruSanI jema svakAryane choDatA nathI. te susakhI! A azvarakSaka koNa che? somAe kahyuM. te huM kahuM chuM. azvarakSakapuruSanuM daSTAMta koIka azvonA vepArIe azvonI rakSA mATe balavAna, suMdaraAkRtivALA ane taruNa puruSane rAkhyo. tene rAkhatA pahelAM kahyuM ke varSanA aMte tane potAne game tevA be azvone tuM grahaNa karaje. A pramANe tenA gharamAM rahetA enA upara kyAreka azvAdhipatinI parama rUpasaMpanna putrI anurAgavALI banI. te cosaThakaLAnA vijJAnathI yukta che, tathA azvonAM lakSaNone vizeSathI jANe che. te azvonAM lakSaNone vizeSathI jevI rIte jANe che tevI rIte zAstrArthanA pArane pAmelA paNa anyanA cittamAM lakSaNo kyAreya koipaNa rIte phuratA nathI. varSa pUrNa thatAM azvanA vepArIe atharakSakane kahyuM: koipaNa be ghoDAone tuM le. tethI te tenI putrIne pUche che. teNe jANIne kahyuM ke, mArA pitA koI kAraNathI amuka amuka durbala azvane sadAya avajJAthI jue che. tuM jaIne te be azvone grahaNa kara. tuM A be azvone leze eTale pachI parijanavarganI sAthe mArA pitA ane anya paNa saghaLo loka tAro upahAsa karaze. A vakhate jo tuM tenI lajjAthI be azvone choDI daIza. to pAchaLathI atizaya ghaNo pazcAttApa karIza. A pramANe tenAthI zikhavADAyelo te jaIne te be ghoDAone ja grahaNa kare che. sahasA kSobha pAmelo azvapati A pramANe vicAre cheH aho! khoTuM thayuM. meM chupAvIne ATalA kALa sudhI je azvonuM rakSaNa karyuM te azvone A koIpaNa rIte jANI gayo che. tethI te A be anyone mUkIne bIjA azvone koIpaNa rIte le te mATe kaMIka upAya ahIM karuM. (75) A pramANe vicAryA pachI teNe aTTahAsyapUrvaka kahyuM: are! A te zuM karyuM? teM je azvone lIdhA che te azvonA mRtyumAM saMdeha nathI tema tuM jANa. tethI A bene choDIne anya azvone grahaNa kara. ityAdi kahevAto ane hasAto te koIpaNa rIte te be azvone choDato nathI ane uttara Apato nathI. tethI vizeSathI kSobha pAmelo azvapati parivArane ane paricita nagaralokane (azvarakSakano upahAsa Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta-671 karavA mATe) saMketa kare che. have te badhA ya badhI ya rIte teno upahAsa kare che, ane kayuktiothI tenI pAsethI be azvone choDAve che. to paNa te choDato nathI. tethI bhaya pAmelA azvapatie ekAMtamAM patnIne kahyuM: azvarakSakapuruSane svaputrI paraNAvIe. tethI gusse thayelI patnIe kahyuM: je daridra che, jenuM kuLa ane vaMza ajJAta che ane je mAtra nokara che tene ApaNI putrI paraNaze? tethI azvapatie kahyuM: he mUDha! je azvo sarvalakSaNothI saMpUrNa che, jemanA prabhAvathI gharamAM anya paNa azva vagere thAya, jemanuM meM prANanI jema prayatnathI ATalA lAMbA kALa sudhI rakSaNa karyuM che, je mArA gharanA sArabhUta che, te azvo teNe laI lIdhA che. jo A azvone bIje laI jAya to mAruM badhuM ya nirarthaka thAya. putrI ApelI hoya to te mArA ghare rahe, ane tethI azvo paNa rahe. A pramANe badhuM ya barobara thAya. svayaM putrI paNa tenA pratye anurAgavALI thayela jaNAya che. A pramANe yuktiothI patnIne manAvI lIdhI. pachI tene svaputrIne paraNAvIne potAnA ghare rAkhyo. samaya jatAM te ja tenA gharanI badhI vastuono mAlika thayo. te kramazaH tyAM bIjAM paNa kalyANone pAmyo. tethI he priyasakhI! A azvarakSakanI jema upahAsa AdinA bhayathI badhA ya Atmahitano tyAga nathI ja karatA. ItyAdi parIkSAothI parIkSA karAyelI somA calita na thAya tevI jaNAI eTale zIlarati tene muninI pAse laI gaI. pachI sImAe gRhasthanAM samyatvathI yukta bAra vratone samyak svIkAryA. svIkArIne koIpaNa rIte tevI rIte pALyAM ke jethI devone paNa namaskAra karavA yogya banI. to pachI munaSyonI zI vAta karavI? pachI mahAvratone laIne paramasukhavALA mokSane pAmI. A pramANe zubhanA saMgathI somA A lokasaMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhI lAbhane pAmI. have uttamabrAhmaNa citrabhAnunA kusaMganA phalane anusarIza, arthAt kahIza citrabhAnue juvAnInA kAraNe kusaMga karavAthI A lokamAM zo doSa thAya te jouM ema vicArIne te ja nagaramAM rAjAnA dAsanI sAthe saMga karavAnuM zarU karyuM. te rAjAnA dAsane sadA ya vastra ane taMbola vagere Ape che. saghaLAM ya kAryomAM rAjAnA dAsane potAnA zarIranI samAna jue che. te koi upakAra nathI ke je upakAra brAhmaNe rAjAnA dAsa upara na karyo hoya. snehathI aMtaramAM pravezelo te rAjadAsanA dabANathI gaha karavA yogya dArU AdimAM guptapaNe pravRtti kare che. kyAreka te rAjadAsanI patnI garbhavatI banI. garbhavatI banyA pachI teNe koIpaNa rIte atizaya zreSTha rAjamayUra joyo. tethI tene rAjamayUranA ja mAMsanuM bhakSaNa karavAno dohalo thayo. teNe patine dohalo kahyo. have bhaya pAmelA teNe tene A pramANe kahyuM: rAjapriya morane levAnI vAta to dUra rahI, kiMtu tene koipaNa prAyaH karIne jovA paNa pAmato nathI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672-satsaMga viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [somA-citrabhAnunuM dRSTAMta tethI teM ghaNo ayukta nirNaya karyo che. dohalo na pUrAvAthI te pratidina kSINa thAya che. tethI gabharAyelo dAsa zUnya banIne nagaramAM bhame che. (100) have brAhmaNathI pUchAyelA teNe brAhmaNane saghaLo ya abhiprAya kahIne vinaMti karI ke, mArI patnIne jIvana ApavAmAM tArA sivAya bIjo koipaNa samartha nathI. tethI kRpA karIne koipaNa rIte tevuM kara ke jethI patnI ane garbha jIve, ane huM paNa sukhano bhAgI thAuM. A pramANe sAMbhaLIne brAhmaNane karuNA utpanna thai. brAhmaNa rAjamahelamAM askhalitapaNe praveza pAme che. tethI eka divasa rAjapuruSonI dRSTine chetarIne morane bagalamAM nAkhIne bahAra kADhyo. pachI dAsane Apyo. harSa pAmelA teNe morane mArIne patnIne Apyo. rAjAne khabara paDatAM saMpUrNa nagaramAM paDaha vajaDAvyo. have dAsa vicAre che ke, rAjA svayaM koipaNa rIte A jANaze to mAruM jIvana nathI. tethI jaine rAjAne koipaNa rIte te rIte kahuM ke jethI A aparAdha brAhmaNanA mAthe paDe. A pramANe vicArIne teNe rAjAne kahyuM ke, citrabhAnu brAhmaNa morane mArIne bhakSaNa karI gayo che. A mitranuM rahasya (=khAnagI vAta) paNa devanA hita mATe meM kahyuM. tethI rAjAe vicAryuMH jvalanasihaMnA te putrane huM paNa sArI rIte oLakhuM chuM. paNa tenA mATe A vAta svapnamAM paNa ghaTe nahi. Ama chatAM vidhinA vilAso aciMtya che. tethI tene ahIM bolAvIne kahuM ke tuM te abhiprAyane kahe. pachI rAjAe brAhmaNane AjJApUrvaka bolAvIne kahyuM: are duSTa! teM AvuM pApa kevI rIte karyuM? jethI atizaya nirdaya tuM mArA putratulya, sArI rIte rakSaNa karAyela, ane zreSTha tevA prakAranA morane mArIne khAi gayo. pachI brAhmaNe vicAryuM: A sAruM thayuM ke jethI A lokApavAda mAro ja thayo, paNa mitrano na thayo. A pramANe harSa pAmelA brAhmaNe kahyuM: he deva! koika karmavazathI karatA mArA vaDe AvuM thayuM. tethI ahIM je yogya hoya te karo. brAhmaNe A pramANe kahyuM eTale Azcarya pAmelA rAjAe vicAryuM: aho! huM nathI jANato. paNa ahIM koipaNa paramArtha hovo joie. AvI AkRtithI, AvA mukhathI ane AvI nAsikAthI A viSayamAM A nizcita che ke koipaNa rIte eNe karyuM nathI. pachI rAjAe koTavAlane bolAvIne ekAMtamAM kahyuMH A brAhmaNanI prayatnapUrvaka rakSA karavI. paNa Ane vadhasthAnamAM lai jA. tyAM badhI rIte tene gabharAvIne A viSe paramArtha zo che te pUcha. have koTavAla jenI AgaLa nagAruM vAgI rahyuM che. tevA brAhmaNane bahAra lai gayo. tyAM koTavALe tiraskArapUrvaka tene pUchavAnuM zarU karyuM. marAto hovA chatAM bIjI rIte bolato nathI, te ja kahe che. ghaNIvAra paNa pIlAyelI drAkSa kaDavA rasane bahAra kADhatI nathI. A tarapha rAjA dAsane baMdhAvIne lai Avyo. pachI cAbukano mAra vagere vividha yAtanAothI bahu viDaMbanA karavA pUrvaka pUchyuM: AmAM je sAcuM hoya Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satsaMga viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [soma-citrabhAnunuM dRSTAMta-673 te kahe. pachI bhaya pAmelA dAse saghaLuM ya jevI rIte banyuM hatuM tevI rIte kahyuM. pachI gaMbhIratAthI ane sajajanatAthI khuza thayelo rAjA brAhmaNane sanmAna ApIne rajA Ape che. pachI dAsanA ghaNA durjanabhAvane tathA tucchatAne jANIne gusse thayelo rAjA duSTa tene jIvato pakaDIne ane vaibhava laIne daMDa kare che. have tene joine brAhmaNa ane nagaranA loke kusaMgano doSa jANyo. loke dAsane dhikkAryo ane brAhmaNanI prazaMsA karI. (15) have pitAnA vacanamAM vizvAsa thavAnA kAraNe uttama brAhmaNe vicAryuM: somA dhanya che ke jene yogya sAro saMga thayo. Aje huM paNa dhanya chuM. kAraNa ke A kusaMgadoSa vaDe koIka bhavitavyatAnA kAraNe huM mRtyu na pamADAyo. athavA mAruM maraNa kema na thayuM? athavA abhakSya-apeyanuM sevana karanAra ane anaMta duHkhane prApta karanAra mAruM maraNathI paNa adhika kema na thayuM? tethI ATaluM thaI javA chatAM mArA mATe kalyANa mitrano saMyoga yogya che. kalyANamitrano saMyoga kumati ane kusaMgathI upArjana karelA karmarUpa kASTha mATe agnisamAna che. A pramANe vicArIne teNe atizayaguNI sAdhuonI pAse javAnuM zarU karyuM, ane atizaya nizcala (=anya calita na karI zake tevo) dharma tene pariNamyo. sakalalokane prazaMsanIya te keTalAka divaso sudhI ghare rahIne pachI nirmala mahAvratone svIkArIne ane pALIne muktipadane pAmyo. A pramANe jANIne sukhane ApanAra kalyANamitrano saMga nitya karo ane azubha akalyANa mitranA saMgano tyAga karo. [452] A pramANe somA ane uttama brAhmaNa(citrabhAnu)nuM dRSTAMta pUrNa thayuM. ahIM dAvAnala, sarpa, hiMsakapazu ane vetAla vagerenI sAthe paNa saMga sAro che, paNa akalyANamitronI sAthe saMga sAro nathI. kAraNa ke agni AdithI thatuM duHkha kSaNamAtramAM nAza pAmanAruM che. akalyANamitronA saMgathI thatuM duHkha anaMta lAkho janmothI paNa nAza pAmatuM nathI. A pramANe zrIhemacaMdrasUriviracita upadezamAlA prakaraNamAM bhAvanAdvAramAM anAyatanatyAgarUpa pratikAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAtAramAM anAyatanatyAgarUpa pratikArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. ahIM mAta nA sthAne mAtra hovuM joie. mAtra samajIne artha karyo che. %%%% Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674-52parivAdanivRtti dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) paraparivAdanivRtti dvAra have paraparivAinivRtti dvArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra pUrvanI sAthe saMbaMdhavALI gAthAne kahe che- [AtmAnI ja ciMtA kara suDuvi guNe dharaMto, pAvai lahuattaNaM akittiM ca / paradosakahAnirao, ukkarisaparo ya saguNesu // 453 // sArI rIte paNa guNone dhAraNa karanAra jo paradoSonI kathAmAM tatpara bane ane potAnA guNosaMbaMdhI utkarSamAM tatpara bane to laghutA ane akIrtine pAme che. vizeSArtha-- tethI pUrvokta anAyatanatyAga sudhInA guNone dhAraNa karanArAe paNa hamezAM paraparivAda ane svotkarSa e be doSono avazya tyAga karavo joie. AthI anAyatanatyAga dvAra pachI paraparivAdanivRtti dvArano ullekha karyo che. [453] anyane akArya karato joine paraparivAda vinA rahevAnuM kevI rIte zakya bane? evI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che-- Ayarai jai akajjaM, anno kiM tujjha tattha ciMtAe ? / appANaM ci ciMtasu, ajjavi vasagaM bhavaduhANaM // 454 // jo anya akArya kare che to tenI ciMtAthI tAre zuM? hajI paNa bhavaduHkhone vaza banelA AtmAnI ja ciMtA kara. vizeSArtha- jo anya koipaNa akArya kare che to tenI ciMtAthI tAruM A lokasaMbaMdhI dhanalAbha vagare koi kArya siddha thatuM nathI, balke anarthanI prApti thAya. kahyuM che ke-- "paranA vidyamAna ke avidyamAna doSone bolavAthI zuM? paranA doSo bolavAthI dhananI ke yazanI prApti thatI nathI ane te zatru karAyelo thAya che." paralokasaMbaMdhI kAryasiddhi to dUra karelI ja che. kAraNa ke paralokamAM paNa anarthanI ja prApti jovAyelI che. kahyuM che ke-"parano tiraskAra ane niMdA tathA potAno utkarSa karavAthI aneka kroDo bhavo sudhI dareka bhavamAM duHkhe karIne choDI zakAya tevuM nIcagotrakarma baMdhAya che." (pra.2.gA. 100) vaLI- paranI ciMtA paNa karAya, paNa jo potAnI ciMtA pUrNa thai gai hoya to, ane potAnI ciMtA pUrNa thai nathI. AthI ja graMthakAra kahe che ke- AtmAnI ja Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMparivAdanivRtti dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [paratIrthikonuM kathana-675 ciMtA kara. kAraNa ke AtmA hajIpaNa bhavaduHkhone vaza banelo che. tethI A bhavaduHkhothI mAro AtmA kevI rIte chUTaze enI ja ciMtA kara. paranI ciMtAthI zuM? [454] paradoSane grahaNa karavAmAM dhananI prAptino abhAva ane anarthano lAbha e be doSone ja batAvatA graMthakAra kahe che paradose jaMpato, na lahai atthaM jasaM na pAvei / suyaNaMpi kuNai sattuM, baMdhai kammaM mahAghoraM // 455 // paradoSone bolato jIva dhanane ane yazane prApta karato nathI, sajjanane paNa zatru kare che, mahAbhayaMkara karma bAMdhe che. [455] guNasaMpannanA ja doSone grahaNa na karavA, paNa guNarahitanA doSo grahaNa karavAmAM zo doSa che? kAraNa ke temAM sAce ja doSo rahelA che. AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che samayammi nigguNesuvi bhaNiyA majjhatthabhAvayA ceva / paradosaggahaNaM puNa, bhaNiyaM annehivi viruddhaM // 456 // zAstramAM guNarahita jIvomAM paNa madhyasthabhAvanA ja kahI che. paradoSonA grahaNane (=paradoSone jovA-sAMbhaLavA-bolavA vagerene) paratIrthikoe paNa viruddha kahyuM che. vizeSArtha- zAstramAM guNarahita jIvomAM paNa madhyasthabhAvanA ja kahI che. kAraNa ke-"sarva prANIo pratye maitrIbhAva, guNAdhika jIvo pratye pramodabhAva, duHkhI jIvo upara karuNAbhAva ane avinIta jIvo upara mAdhyacya (=upekSA)bhAva rAkhavo joie." (tattvArtha. 7-6) AvuM vacana che. paradoSonA grahaNane to kevaLa zAstramAM ja nahi, kiMtu paratIrthikoe paNa viruddha ja kahyuM che. [456] paratIrthikoe je kahyuM che tene ja kahe che loo parassa dose, hatthAhatthiM guNe ya giNhaMto / appANamappaNacciya, kuNai sadosaM ca saguNaM ca // 457 // potAnI meLe ja paranA doSone ane paranA guNone grahaNa karato loka potAne potAnAthI ja doSayukta ane guNayukta kare che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 676-paraparivAdanivRtti dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [paratIrthikonuM kathana vizeSArtha- je jIva jene grahaNa kare te jIva tenAthI ja yukta thAya che. tethI je jIva bIjAnA doSone grahaNa kare che te jIva vaDe sAmarthyathI jAte ja AtmA doSayukta karAyelo thAya che. guNone grahaNa karatA jIva vaDe AtmA guNayukta karAyelo thAya che. tethI AtmAnA guNonI abhilASA karanArA jIve bIjAnA guNo ja grahaNa karavA joie. [457] A mAdhyacya ghaNA doSavALA hoya tevA guNarahita jIvomAM jANavuM. (1) je jIvo ghaNA guNavALA che, (2) ane jemanAmAM keTalAka guNo che, (3) athavA jemanAmAM kevaLa sarvathA doSAbhAva che, (4) athavA doSo thoDA che, te badhAya jIvo prazaMsA karavA yogya ja che, ema anyadarzanamAM je kaheluM che tene ja graMthakAra jaNAve che bhUriguNo viralo cciya, ekkaguNo'vi hu jaNo na savvattha / niddosANavi bhadaM, pasaMsimo ceva dose'vi // 458 // (1) ghaNA guNovALA jIvo viralA ja hoya che. (2) ekaguNavALo paNa loka sarvatra nathI hoto. (3) nirdoSa jIvonuM paNa kalyANa thAya. (4) alpadoSavALA jIvonI paNa prazaMsA karIe chIe. vizeSArtha- (1) ghaNA guNovALA koIka mahAtmAo prApta thAya che. AthI teo koI vikalpa vinA ja prazaMsanIya ja che. (2) jemAM jJAna vagere koI eka guNa puSTa hoya tevo loka badhA sthaLe prApta thato nathI. AthI te paNa prazaMsA karAya ja che. (3) doSarahita jIvonuM paNa kalyANa thAya. je jIvo jevI rIte guNothI rahita che tema doSothI paNa rahita ja che, temanuM paNa kalyANa ja thAya, arthAt te jIvo kALanA kAraNe doSothI malina banelA A lokamAM badhI ya rIte prazaMsanIya ja che. (4) jemanA guNono abhAva hovA chatAM ane doSo paNa hovA chatAM alpa ja doSo che te alpadoSavALA jIvonI doSanI adhikatAvALA lokamAM ame prazaMsA karIe chIe. [458] mAtravacanarUpa paradoSa kathanamAM doSa kevI rIte saMbhave? te kahe cheprdoskhaa na bhavai, viNA paoseNa so ya bhavaheU / khamao kuMtaladevI, sUrI ya ihaM udAharaNA // 459 // paradoSanuM kathana dveSa vinA na thAya. dveSa saMsAranuM kAraNa che. A viSe tapasvI, kuMtaladevI ane AcArya e traNa daSTAMto che. 1. ahIM ghaNA guNo, alpaguNo, doSAbhAva ane alpadoSa ema cAra mudA che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradoSa kathanamAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [tapasvInuM dRSTAMta-677 vizeSArtha- jenI sAthe maitrI hoya tenA doSane pote to grahaNa na kare, kiMtu bIjo paNa grahaNa kare te koIne gamatuM nathI. tethI arthapattithI A siddha thayuM ke sUkSma ke bAdara dveSa vinA paradoSanuM kathana na thAya. te dveSane jIvonA saMsAranuM ja kAraNa kahyo che. A viSe tapasvI vagere dRSTAMto che. A tapasvI koNa che te kahevAmAM Ave che tapasvInuM dRSTAMta ahIM kusumapura nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM puSpasamUhanI jema rahelA guNasamUhane devo paNa kaMThamAM dhAraNa kare che, arthAt guNasamUhane devo paNa gAya che. te nagaramAM kyAreka vihAra karato agnisiMha nAmano eka tapasvI sAdhu Avyo. pachI comAsAmAM te sAdhu koIkanA ghare nIcenI bhUmimAM rahyo. pachI te nagaramAM koIpaNa rIte bIjo paNa aruNa nAmano veSadhArI zithilasAdhu sahasA Avyo. te paNa te ja ghare uparanI bhUmimAM cAturmAsa rahyo. te tapasvI vividha prakAranA tapothI potAne (=zarIrane) kRza kare che. bIjo sAdhu sadA dararoja bhojana kare che. tethI saMkliSTa tapasvI tenA upara dveSa dhAraNa kare che, ane vicAre che ke, dharmarahita A dararoja bhojana kare che. liMgano Azraya levAmAM tatpara (=mAtra veSathI AjIvikA calAvanAra) te kaMI paNa anuSThAna karato nathI, paganA sAdhana paherIne mArI upara dhabadhaba karato cAle che. sapheda vastro pahere che. zarIranI vibhUSA kare che. arati utpanna kare che, ItyAdi vicArato tapasvI sadA manamAM zithilasAdhu upara dveSa dhAraNa kare che. aruNa vicAre che ke, aho! tapasvIno janma saphala che. kAraNa ke te dararoja ati duSkara tapazcaryA kare che. huM to annano kIDo chuM, jinendranI AjJAthI bhraSTa thayo chuM. upayogavALo A sadA ya jine je kahyuM che tenuM pAlana kare che. tathA malaparISaha vagere saghaLA pariSahone sahana kare che. huM to A pramANe sadA vibhUSA vagere akAryomAM tatpara rahuM chuM. pariSadothI parAjita thayelo adharmI huM ema ja bhaTaku chuM. ityAdi tenA guNasamUhanI prazaMsA kare che ane potAnI niMdA kare che. tapasvI draSanA kAraNe saMsAra vadhAre che, ane bIjo zubhabhAvanA kAraNe saMsArane parimita kare che. cAturmAsa pUrNa thatAM baMne bIjA sthaLe vihAra kare che. have vihAra karatA koika tIrthaMkara koIpaNa rIte te nagarImAM padhAryA. tapasvInA tapathI rAgI banelA lokoe tIrthakarane pUchyuM ke, tevA prakAranA tapathI tapasvIne keTalI nirjarA thaI? svAmIe teno saghaLo vRttAMta kahyo. tathA tapasvIe TveSa karIne potAno saMsAra vadhAryo ane bIjAe zubhabhAvathI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678-dveSa-ISya viSe]. upadezamAlA (puSpamAlA) [kuMtaladevInuM dRSTAMta potAno saMsAra parimita karyo ema kahyuM. pachI jIvono pariNAma viSama hoya che ema jANIne Azcarya pAmelA ghaNA lokoe vaiSa bhavanuM kAraNa hovAthI vaiSanuM paccakakhANa karyuM. A pramANe tapasvInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. kuMtaladevInuM dRSTAMta avanipura nAmanuM nagara hatuM. jevI rIte sAgaramAM pANI hoya tenI jema te nagaramAM ghaNA jIvone sukha ApanAruM dhana hatuM. paNa te dhananI koI saMkhyA na hatI. tyAM jitazatru nAmano rAjA hato. te rAjAe vikaselA (=vRddhi pAmelA) dhanabhaMDAramAM ghaNuM dhana (ekaThuM) karyuM hatuM. te rAjA sUryanI jema pratApavALo hato. tenI kuMtaladevI patnI hatI. tene bIjI paNa jinamatamAM anurAgavALI ghaNI rANIo hatI. te rANIo potAnA dhanasamUhathI zreSTha jinamaMdiro karAve che. kuMtaladevI paNa irSAthI anya rANIothI vizeSa rIte jinamaMdira karAve che ane vizeSa rIte pUjA kare che. anya maMdiromAM (=zokyoe karAvelAM jinamaMdiromAM) pravartatI pUjAne athavA vAjiMtronA avAjane sAMbhaLIne dveSa dhAraNa kare che. temanI kathAthI paNa saMtApa pAme che. samabhAvavALI ane saraLa anya zokyonA cittamAM paNa AtmavicAraNAnA kAraNe koipaNa rIte dveSa raheto (Fthato) nathI. tevA prakAranA iSyabhAvane dhAraNa karatI kuMtaladevInA zarIramAM kyAreka prabaLa roga-AtaMka thayo. pachI aMtima avasthAmAM rAjAe tenI badhI ya AbhUSaNo vagere vastuo laIne svabhaMDAramAM nAkhI. ArtadhyAnane pAmelI tathA (vasaTTaka) parAdhInatAnA karANe pIDAne pAmelI te anya zokyonAM jinamaMdiromAM thatI pUjA AdinA zreSathI marIne kUtarI thaI. pUrvanA abhyAsanA kAraNe potAnA jinamaMdiranA dvAra pAse sadA rahe che. have ekavAra te ja nagaramAM kevalI bhagavaMta padhAryA. rANIoe kevalIne pUchyuM: kuMtaladevI marIne kyAM gaI? jJAnIe vaiSa karyo tyArathI AraMbhI kutarI thaI tyAM sudhIno teno saghaLo saMbaMdha kahyo. A sAMbhaLIne rANIo atizaya parama saMvegane pAmI. parSadA UbhI thai eTale rANIo jinamaMdiranA dvAra pAse jaIne te kUtarIne jue che. karuNArasathI 1. masaMg6 prayoga carthaka che. pANImAM zaMkha hoya che. ethI pANI zaMkha sahita hoya che, jayAre dhana zaMkhathI=saMkhyAthI rahita hatuM. 2. parivisiyosaviDiyamano e pada suryanuM paNa vizeSaNa che. sUryanA arthamAM sosa=kaLI, mana=kamaLa. - rAjAnA arthamAM zo-dhanabhaMDAra. vatnI lakSmI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dveSa-ISya viSe] upadezamalA (puSpamAlA) [AcAryanuM dRSTAMta-679 pUrNa banelI saghaLI rANIo tenI AgaLa naivedya ane pUrI vagere nAkhe che. pachI snehapUrvaka ane viSAdarasathI yukta kahe che ke, he mahAnubhAvo! dharmamAM tatpara thaIne paNa teM Sa kema karyo? jethI A durgati prApta thaI. ItyAdi temano Adara joine ane vacano sAMbhaLIne utsukatAthI te hRdayamAM vAraMvAra vicAre che ke, A (rANIo) A zuM kahe che? ane AgaLa A devamaMdira zuM che? Amano mArA upara ATalo Adara paNa kema che? ItyAdi vicAratI tene jAtismaraNajJAna thayuM. jAtismaraNazAnathI pUrve karela IrSyA vagere saghaLuM yAda kare che. pachI saMvegane pAmelI teNe siddha AdinI samakSa te saghaLAnI AlocanA-niMdA karIne anazanano svIkAra karyo. krame karIne mRtyu pAmelI te vaimAnika devomAM utpanna thaI. A pramANe dveSane duHkhaphalavALo joIne teno sarvathA tyAga karavo. A pramANe kuMtaladevInuM dRSTAMta pUrNa thayuM. AcAryanuM dRSTAMta koI gacchamAM ghaNA AgamanA pArane pAmelA paNa AcArya karmanA kAraNe kriyAmAM atizaya zithila thaI gayA. temano eka ziSya sarva AgamonA pArane pAmelo hato ane kriyAmAM sadAya daDha hato. tethI ghaNA guNonuM kAraNa hovAnA kAraNe ziSyo ane sarva zrAvakaloka AcAryane choDIne tenI pAse ja dharma sAMbhaLe che ane bahumAnapUrvaka tenI adhika bhakti kare che. tethI karmanA kAraNe AcArya ziSya upara atizaya dveSane dhAraNa kare che. to paNa ziSya kayAreya potAnA ucita Adarane mUkato nathI, arthAt AcAryano ucita Adara kare che. A pramANe samaya jatAM malina cittavALA AcArya IrSyAthI marIne udyAnamAM sarpa thayA. te udyAnamAM anya sthavira guruonI (=vaDilonI) sAthe te ziSya ane sAdhuo rahelA che. te uttamaziSya vividha prakAranI kalpanAothI rahita ane irSyA vagerethI rahita che. eka divasa ghaNA sAdhuothI parivarelo te ziSya svAdhyAyabhUmimAM jAya che. tene joine sarSa pUrve karelA vaiSanA saMbaMdhathI bIjA sAdhuone choDIne tene ja karaDavA mATe doDe che. te jaine sthavirone kahe che. sthaviroe tene sAmAnyathI kahyuM ke, te sarpa cAritranI virAdhanA karanAra koika jIva che. te nagarImAM kevalajJAnI padhAryA. te sAdhuoe kevalajJAnIne sarpano te vRttAMta pUkyo. kevalajJAnIe kahyuM. pUrve AcAryanA bhavamAM tene A ziSya upara irSyA hatI. cAritranI virAdhanAthI ahIM sarpa thayo che. tethI saMvegane pAmelA sarva sAdhuoe te jJAnIne pUchyuM: he bhagavan! hamaNAM A mahAnubhAva kevI rIte upazamabhAvane pAmaze? jJAnIe kahyuMH sthaviro tene pUrvabhavano vRttAMta kahIne hitazikSA Ape. tethI te jAtismaraNajJAna pAmIne upazamabhAvane pAmaze. sthaviroe te pramANe karyuM. u. 20 bhA.2 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6805raparivAdanivRtti dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [svAdhyAyamAM rati sarSe pUrvanA vRttAMtane yAda karIne hRdayamAM Alocana-pratikramaNa karIne micchA mi dukkaDa karyuM. pachI anazana karIne uttama devomAM utpanna thayo. A pramANe jANIne dveSano ane dveSanA kAraNe thanArA para parivArano tyAga karavo. [459] A pramANe AcAryanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. he bhavyo! jyAM sudhI paradoSonI vikathAmAM vyagra rahevAmAM Ave ane ethI anaMtaduHkharUpa phaLane ApanAra kliSTa ATha karmonA samUhane ekaTho karavAmAM Ave enA karatA to sarvasukhane ApanArA ane jinone ISTa evA zubhadhyAnamAM tathA mokSamAM sthAnane karAvanArA svAdhyAyamAM pratikSaNa rati karavI e yogya che. A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM paraMparivAdanivRttirUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM paraMparivAdanivRttirUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. ni eTale krIDA. paradoSonI krIDArUpa vikathAmAM evo zabdArtha thAya. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmasthiratA dvAra] upadezamalA (puSpamAlA) [jinapUjAnA ATha prakAra-681 dharmastharatAhAra have dharmasthiratArUpa pratikArane kahevAnI icchAvALA graMthakAra saMbaMdhavALI gAthAne kahe che puvvuttaguNasamaggaM, dharilaM jai tarasi neya cArittaM / sAvayadhammammi daDho, havija jiNapUyaNujjutto // 460 // jo tuM pUrvokta guNothI pUrNa cAritrane dhAraNa karavA samartha nathI to tAre jinapUjAmAM prayatnazIla thaIne zrAvakadharmamAM daDha banavuM. vizeSArtha- jo kaSAyajaya ane iMdriyajaya vagere pUrve kahelA guNothI paripUrNa cAritranuM pAlana karavA samartha nathI to tAre jinapUjAnA udyamamAM tatpara banIne samyakatva ane aNuvrata AdinA pAlanarUpa zrAvakadharmamAM sthiracittavALA banavuM. ahIM bhAvArtha A pramANe che- sarvaguNothI paripUrNa sAdhudharmamAM daDhacittavALA banavuM joIe. jo yatidharmane rokanArAM karmonA udayathI yatidharmanuM sAmarthya na hoya to jinapUjAmAM prayatnazIla banIne zAstrokta vidhithI zrAvakadharmamAM daDha banavuM. A pramANe para parivAdathI virAma pAmelAe paNa jinadharmamAM daDha banavuM joIe. AthI paraparivAdanivRtti dvAra pachI dharmasthiratA dvArano ullekha karyo che. [460] jinapUjA keTalA prakAranI che evI AzaMkA karIne tathA bahu upayogI hovAthI prasaMgathI paNa jinapUjAnuM svarUpa vagereno nirNaya karavA mATe graMthakAra kahe che varagaMdhapupphaakkhayapaIvaphaladhUvanIrapattehiM / nevajavihANehi ya, jiNapUyA aTTahA hoi // 461 // zreSTha gaMdha, puSpa, akSata, dIpaka, phala, dhUpa, pANIthI bharelAM pAtro ane naivedyanA prakArothI (=vividha naivedyothI) jinapUjA ATha prakAre thAya che. vizeSArtha- ahIM gaMdhazabdanA ullekhathI caMdanathI vilepana karavuM vagere levuM (=samajavuM). dhUpanA ullekhathI kapUra ane agaru vagere levuM. e pramANe puSpa vagerene paNa yathAsaMbhava vastra AdinA upalakSaNa tarIke kahevA, arthAt puSpa vagerenA upalakSaNathI vastra vagere paNa pUjAnA prakAro samajavA. [461] saMkSepathI jinapUjAnuM phala batAvatA graMthakAra kahe cheuvsmi duriyavaggaM, harai duhaM jaNai sayalasokkhAiM / ciMtAIyaMpi phalaM, sAhai pUyA jiNiMdANaM // 462 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682-puSpapUjAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [popaTa-menAnuM dRSTAMta jinendronI pUjA pApasamUhano nAza kare che, duHkhane dUra kare che, sarvasukhone utpanna kare che, nahi ciMtavelA paNa svarga-mokSanA sukharUpa phalane sAdhe che. [462] have jinapUjAnA phala viSe dRSTAMtone batAvatA graMthakAra kahe che-- pupphesu kIrajuyalaM, gaMdhAisu vimalasaMkhavariseNA / siva vaLa sunasa suvyaya, meLa pUSA AharA || 462 // puSpomAM popaTayugala, gaMdha vageremAM kramazaH vimala, zaMkha, varasena, ziva, varuNa, suyaza ane suvrata pUjAnAM dRSTAMto che. vizeSArtha puSpomAM popaTayugalanuM dRSTAMta A pramANe che-- popaTayugalanuM (menA popaTanuM) dRSTAMta. jaMbUThThIpamAM bharatakSetranA madhyakhaMDamAM vanavizAlA nAmanI atyaMta prasiddha moTI aTavI hatI. te aTavI Amra, bakula, caMpaka ane kadalIno samUha vagerethI yukta hatI, nadI, sarovara ane parvatothI viSama hatI, siMha, hAthI, vAgha ane aSTApadanA avAjothI bhayaMkara hatI. te aTavInA madhyabhAgamAM jinezvaranuM maMdira hatuM. te maMdira vidyAdharoe maNisuvarNanuM banAvyuM hatuM, vizALa, UMcuM ane manohara hatuM. madhyamAM ratnamAMthI ghaDelI pratimAthI alaMkRta hatuM. temAM satata ja devo, vidyAdharo ane siddhono samudAya ghaNA ADaMbarathI vizvanA mananuM haraNa karanArI yAtrAo kare che. jinamaMdiranA dvAra AgaLa rahelA AmravRkSanI zAkhAmAM beTheluM popaTayugala (=menA-popaTa) atizaya harSathI sadA maMdirane jue che, ane A loka dhanya che ke je A pramANe kare che ema manamAM vicAre che. paNa ApaNe zuM karIe? A bhavamAM kaMipaNa karavAno saMyoga nathI. to paNa AMbAnI maMjarIothI devanI pUjA karIe. pachI harSa pAmelA te baMne AMbAnA vanamAMthI sarasa maMjarIo laine zrI jinavaranA mastake mUke che. A pramANe sadAya karatA temaNe prakRSTa zubhabhAvanA kAraNe puNyasamUha ekaTho karyo ane jinadharmarUpa vRkSanuM bIja prApta karyuM. A tarapha pRthvItilaka nAmanuM nagara che. jitazatru nAmano rAjA che. tenI patnI svapnamAM kuMDala yugalane jue che. te popaTa tyAMthI marIne (A rAjAno) putra thayo. tenI nALa dATavA mATe khADo khodatAM ratnanidhi prApta thayo. AthI tenuM niSikuMDala evuM nAma rAkhyuM. menA paNa marIne bIjA koi nagaramAM puraMdarayazA nAmanI rUpa-guNothI vibhUSita rAjaputrI thai. bhAgyavazathI nidhikuMDala koipaNa rIte tene paraNyo. pitAnuM mRtyu 1. ahIM siddho eTale jemane vidyA-maMtra vagere siddha thayuM hoya tevA vidyAsiddha puruSo vagere samajavA. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaprakArI pUjAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ATha baMdhuonuM dRSTAMta-683 thatAM nidhikuMDala atizaya mahAna rAjA thayo. pUrve upArjana karelA puNyathI jine jaNAvelA dharmane prApta kare che. tethI gRhasthadharmanuM pAlana karyA pachI patnInI sAthe cAritrano svIkAra kare che. cAritranuM niraticAra pAlana karIne saudharma devalokamAM deva tarIke utpanna thayo. patnI paNa tyAM ja samAna AyuSyavALA deva tarIke utpanna thaI. tyAMthI AvIne nidhikuMDalano jIva lalitAgaka nAmano mahAbalavAna rAjaputra thayo. bIjo deva paNa anya rAjAnA ghare umAdaMtI nAmanI putrI tarIke utpanna thayo. tyAM paNa svayaMvarA tene lalitAgaka ghaNA ADaMbarathI paraNyo. pachI rAjya pALIne, ghaNA bhogone bhogavIne, tIrthaMkaranI pAse niraticAra cAritra AcarIne, baMneya izAna devalokamAM deva tarIke utpanna thayA. pachI lalitAgaka jIva devasena nAme rAjaputra thayo. bIjo jIva paNa vaitADhya parvata upara caMdrakAMtA nAmanI vidyAdharaputrI tarIke utpanna thayo. tyAM paNa bhAgyayogathI koIpaNa rIte devasena caMdrakAMtAne paraNe che. pachI rAjya bhogavIne, pachI dIkSA laIne, dIkSAne sArI rIte pALIne, aMte devasena sAdhu brahmaloka kalpamAM indrapaNe utpanna thayo. caMdrakAMtA marIne tenA mitradevapaNe utpanna thaI. pachI devasena indra priyaMkara nAmano vikhyAta cakravartI thayo. bIjo deva teno ja maMtrI thayo. pUrvabhavanA abhyAsathI te baMneno paraspara atizaya ghaNo sneha hato. tethI vismaya pAmelA temaNe kyAreka tIrthaMkaranI pAse tenuM kAraNa pUchyuM. tethI jine temano popaTanA bhavathI AraMbhI jinapUjA vagere saghaLo ya pUrvabhavono vRttAMta kahyo. pachI saMvegane pAmelA te baMnee te ja tIrthakaranA caraNomAM dIkSA lIdhI. samaya jatAM baMne gItArtha thayA. pachI kaThora abhigraho laIne, niraticAra cAritra-pALIne, kevaLajJAna meLavIne, karmone khapAvIne, mokSamAM gayA. A pramANe popaTayugalanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. have gaMdha vagerenA viSayamAM vimala vagerenuM udAharaNa kahevAmAM Ave che ATha baMdhuonuM dRSTAMta jaMbUdvIpamAM mahAvidehakSetramAM puMDarigiNI nagarIno varasena cakravartI svAmI che. te kyAreka potAnI saghaLI atizaya ghaNI samRddhithI devoe racelA samavasaraNamAM tIrthakarane vaMdana karavA mATe gayo. tIrthakarane bhaktithI namIne yogya dezamAM besIne dharma sAMbhaLe che. pachI sahasA samavasaraNamAM pravezatA ane traNa bhuvanane paNa vismaya pamADatA ATha devone jue che. e devo sAtamA devalokathI AvyA hatA. potAnA zarIrothI dizA samUhane atizaya prakAzita karatA hatA. tathA atizaya sugaMdhathI yukta ane mananuM haraNa karanAra gaMdhathI saMpUrNa samavasaraNane vAsita karatA hatA. tyAM AbhUSaNo, vilepana ane mALA vagere vividha svarUpothI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684-aSTaprakArI pUjAmAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [ATha baMdhuonuM dRSTAMta samavasaraNamAM rahelA saghaLA ya devasamudAyano parAbhava karatA hatA. mana-netrone AnaMda karanArA hatA. te ATha devoe jinane traNa pradakSiNA karIne ane namIne kahyuM: he nAtha! Apa (jJAnathI) svayameva devonI Rddhine juo cho. A gaNadhara vagere sAdhuo AgamathI devonI Rddhine jANe che. tethI ApanI anujJAthI munivarone pratyakSa ja divyanATaka vidhine ame batAvIe. jina mauna dhAraNa kare che. jeno pratiSedha na karyo hoya te saMmata che ema vicArIne temaNe ati vistArathI nATako batAvyA. pachI badhAe jinane pUchyuM: he nAtha! ame bhavya chIe ke abhavya chIe? jine kahyuM: tame bhavya cho. vaLI temaNe pUchyuM: he svAmI! ame kyAM ane kayAre siddha thaizuM. pachI tIrthaMkare kahyuM: he devAnupriyo! ahIMthI vyA pachI A ja vijayamAM uttama manuSyo thaIne dIkSA laIne tame siddha thazo. A pramANe sAMbhaLIne ane harSathI jinane namIne te badhA gayA. pachI harSa pAmelA varasena cakravartIe jinane namIne pUchyuM : he bhagavan! A devo kayA devalokathI AvyA hatA? pUrvajanmamAM koNa hatA? emaNe kayuM sukRta karyuM ke jethI potAnI RddhithI anya saghaLA ya devasamUhano parAbhava kare che, atizaya rUpa-AkRti vagerethI vizvane paNa AnaMda pamADe che. jine kahyuM: he rAja! sAvadhAna thaIne tuM sAMbhaLa. teM A je emanuM caritra pUchyuM. tene saMkSepathI huM kahuM chuM. dhAtakIkhaMDamAM bharatakSetramAM mahAlaya nAmanuM nagara che. tyAM yar nAmano prasiddha ane zrImaMta zreSThI hato. teno dhana nAmano moTo putra hato, krame karIne vimala, zaMkha, varasena, ziva, varuNa, suyaza ane suvrata nAmanA bIjA sAta putro hatA. badhA ya kaLAomAM kuzaLa, lAvaNya-rUpa-guNothI yukta, gaMbhIra, sthiracittavALA, dAkSiNyamAM tatpara ane kuzalamativALA hatA. temaNe tIrthaMkaranI pAse mithyAtvanuM paccakakhANa karIne samyakatvano ane aNuvrato vagere gRhasthadharmano svIkAra karyo. have ekavAra jine aSTaprakArI pUjAnA phalanuM bahu vistArathI varNana karyuM. tethI ATha ya romAMcita zarIravALA banIne sadA ya jinapratimAonI aSTaprakArI pUjA kare che. paNa puSpa vagere bhedomAM kramazaH eka eka prakAranI pUjA kare che, arthAt eka puSpapUjA kare che, eka gaMdhapUjA kare che, ema eka eka pUjA karavA dvArA ATheya aSTaprakArI pUjA kare che. paramazraddhAthI abhigraha laIne atizaya zreSTha, bahumUlyavAna ane lokanA mananuM haraNa kare tevAM uttamadravyothI pUjA kare che. A pramANe dhana-vimala vagere ATha ya baMdhuo kramazaH sugaMdhI puSpa ane gaMdha Adi bhedothI uttama maryAdApUrvaka pUjA kare che. pratidina vadhatA pariNAmavALA ane potAne kRtArtha mAnatA temaNe paccIsalAkha pUrva sudhI nirvighnapaNe jinendrapUjA karI, (25) ane aNuvrato vagere vratonuM aticAra rahita sadA pAlana karyuM. tathA zuddhabhAvavALA ane sadA paraspara maLelA 1. jumo=AgaLathI. vAkya kliSTa bane e hetuthI anuvAdamAM puro padano artha lakhyo nathI. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu dharma mATe asamarthano] upadezamAlA (puSpamAlA) [zrAvakadharma vinA janma niSphaLa-685 te badhA ya dAna ApIne, zIlanuM saMrakSaNa karIne, tapa tapIne, aMte ekamAsanuM anazana karIne, potapotAnA AyuSyanI samApti thatAM kALa karIne, jinapUjAnA prabhAvathI eka sAtamA devalokamAM ja sattara sAgaropama AyuSyavALA ane sAthe rahenArA deva thayA. tyAM A pramANe vizvane AnaMda utpanna karanArA rUpa-gaMdha-AkRti Adi guNasamUhane pAmyA. pachI avadhijJAnathI pUrvanA vRttAMtane jANIne amane vaMdana karavA mATe ahIM AvyA. AyuSyano kSaya thatAM ahIMthI AvIne pUrvokta pramANe siddha thaze. A pramANe jinapUjAnA anupama prabhAvane sAMbhaLIne ane joine cakravartI vagere ghaNA loko vividha rIte pUjAsaMbaMdhI abhigraho yatnathI le che, paramazraddhAthI yukta banIne pALe che ane paramaphalane pAme che. A pramANe pUjAphalanuM dRSTAMta pUrNa thayuM. prazna- ahIM dhana nAmanA zeThano moTo putra puSpapUjAmAM udAharaNa svarUpa hovA chatAM pUrve puSpomAM ja popaTayugalanuM dRSTAMta kema kahyuM? uttara- tevA prakAranA viziSTa vivekathI ane dhanasamRddhi Adi sAmagrIthI rahita tiryaMconA bodha mATe puSpomAM popaTa-yugalanuM dRSTAMta kahyuM che, arthAt viziSTa vivekathI ane viziSTa pUjA sAmagrIthI rahita tiryaMco paNa pUjAnA prabhAvathI svargAdi sukhane pAme che e jaNAvavA mATe puSpomAM popaTayugalanuM dRSTAMta kahyuM che. prazna- gAthAmAM puSpapUjAmAM popaTayugalanuM dRSTAMta sUcavyuM che ane dhananuM dRSTAMta lIdhuM nathI. chatAM TIkAmAM puSpo viSe dhananuM udAharaNa kema kahyuM? uttara- prastuta kathAnA pAtra ATha baMdhuo che. ethI jo dhanano ullekha na karavAmAM Ave to kathA apUrNa gaNAya. kathAmAM apUrNatA na rahe e mATe dhananuM dRSTAMta kahyuM che ema jANavuM. [463] have jine kahelI dIkSAne pALavA mATe asamartha gRhastha jo jinapUjA karavI vagere dvArA zrAvakapaNAne paNa na ArAdhe to te janmane hArI gayo che ema jaNAvavA mATe graMthakAra kahe che anno mokkhammi jao, natthi uvAo jiNehiM niddiTTho / tamhA duhao cukkA, cukkA savvANavi gaINaM // 464 // tethI viziSTa sAdhudharma ane zrAvakadharma e be prakArothI jeo bhraSTa thayA che teone dharmanA badhA ya prakArothI bhraSTa thayelA ja jANavA. kAraNa ke jinoe viziSTa sAdhudharma ane zrAvakadharma e be sivAya bIjo koipaNa mokSano upAya kahyo nathI. [464] . Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686-sAdhu dharma mATe asamarthano] upadezamAlA (puSpamAlA) [zrAvakadharma vinA janmaniSphaLa jo ema che, tethI zuM karavuM? te kahe cheto avagayaparamattho, duvihe dhammammi hoja daDhacitto / samayammi jao bhaNiyA, dulahA maNuyAisAmaggI // 465 // tethI tAre paramArthane jANIne sAdhudharma ane zrAvakadharma ema be prakAranA dharmamAM daDha cittavALA banavuM. kAraNa ke siddhAMtamAM pustaka pAsa dha ityAdithI manuSyabhava Adi sAmagrI durlabha kahI che. [45] te atidurlabha manuSyabhavane koIpaNa rIte prApta karIne je dharmamAM pramAda kare che te maraNakALe zoka kare che ema batAve che- aidullahapi laddhaM, kahamavi maNuyattaNaM pamAyaparo / jo na kuNai jiNadhammaM, so jhUrai maraNakAlammi // 466 // atidurlabha manuSyabhavane koipaNa rIte prApta karIne pramAdamAM tatpara banelo je jIva jinadharma karato nathI te maraNakALe zoka kare che. [466]. kevI rIte zoka kare che te darNata batAvavA pUrvaka kahe chejh vArimajjhachUDho, gayavaro macchau vva galagahio / gurapavizva mo, saMvakumo rada = pavaLI 467 vArimAM mUkelo ( nAkhelo) hAthI, galathI grahaNa karAyela mAchaluM, jALamAM paDelo mRga ane pAMjarAmAM mUkelo pakSI zoka kare che, tevI rIte puNyane ekaThuM na karanAra jIva maraNakALe zoka=pazcAttApa kare che. vizeSArtha- viMdhya aTavI vageremAM hAthIne bAMdhavAnA (=pakaDavAnA) upAya rUpe je kRtrima khADo karavAmAM Ave tene vAri kahevAmAM Ave che. tenI madhyamAM nAkhela hAthI zoka= pazcAttApa kare che. gala eTale vAMsanA agrabhAge bAMdhelA dorAnA aMte rahelI, parovelA mAMsanA TukaDAvALI loDhAnI vakra khIlI (huko. hukathI grahaNa karAyeluM mAchaluM zoka kare che. 1. juna ityAdi gAthAno bhAva e che ke manuSyabhava bhojana vagere daza daSTAMtothI durlabha che. A daza desaMto A graMthamAM trIjI gAthAmAM jaNAvyAM che. 2. vRtti zabdano doro artha zabdakoSamAM jovAmAM Avyo nathI. Ama chatAM ahIM prakaraNAnusAre vRtti zabdano doro artha karyo che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayasukhanI icchAvALAe paNa] upadezamAlA (puSpamAlA) [dharmamAM ja udyama karavo joie-687 jALa zikArI lokamAM prasiddha che. jALamAM paDelo mRga zoka kare che. zikArI vaDe pAMjarAmAM pUrAyela popaTa vagere pakSI zoka kare che. tevI rIte puNyane ekaThuM na karanAra jIva maraNakALe pazcAttApa kare che. [467] vaibhava, yauvana ane sneha Adi je padArthomAM jIvo AsaktivALA che te padArtho paNa kSaNavAramAM nAza pAmanArA che. tethI paNa dharmamAM pramAda karavo e ajJAnatAnuM ja sUcana kare che ema jaNAve che- jalalavacalammi vihave, vijulayAcaMcalammi maNuyatte / dhammammi jo visIyai, so kAuriso na sappuriso // 468 // vaibhava pANInA biMdunI jema asthira che, manuSyabhava vidyulatAnI jema caMcaLa che. AthI je dharmamAM pramAda kare che te kAyarapuruSa che, sapuruSa nathI. [468] vaLI jo tuM viSayavRti Adi sukhone icche che to paNa dharmamAM ja udyama kara ema upadeza ApatA graMthakAra kahe che varavisayasuhaM sohaggasaMpayaM pavararUvajasakittI / jai mahasi jIva! niccaM, tA dhamme AyaraM kuNasu // 469 // he jIva! jo tuM zreSTha viSayasukha, saubhAgya, saMpatti, zreSTha rUpa-yaza-kIrtine icche che to sadA dharmamAM Adara kara. [469] dharma vinA paNa vAMchitanI siddhi thaze ema na kahevuM. zA kAraNathI tema na kahevuM e viSe ahIM kahe che- dhammeNa viNA pariciMtiyAI jai huMti kahavi emeva / / tA tihuyaNammi sayale, na hoja iha dukkhio koI // 470 // jo ciMtavelAM kAryo dharma vinA enI meLe ja koipaNa rIte thatA hoya to ahIM saMpUrNa traNa bhuvanamAM koNa du:khI hoya? arthAt koI duHkhI na hoya. [470]. dharma-adharma nathI ema na kahevuM. kAraNa ke dharma-adharmanuM kArya sukha vagere jovAmAM Ave che, A pramANe pragaTa karatA graMthakAra kahe che tullevi mANusatte, jaM ke Iha suhabhAgiNo jIvA / taM jIvA vatirittaM, dhammaM mottuM na saMbhavai // 471 // he jIvo! manuSyabhava samAna hovA chatAM ahIM je koIka ja jIvo sukhanA bhAgI thAya che, temAM dharmane mUkIne bIjuM koI kAraNa saMbhavatuM nathI. [471] Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688-dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta dharmanI siddhi pahelAM ja vimalayazAnA dRSTAMtamAM vistArathI kahI che, AthI ahIM vistAravAmAM AvatI nathI. have prastuta viSayano upasaMhAra karavA dvArA diSTAMtane batAvatA graMthakAra kahe che tA jai maNorahANavi, agoyaraM uttamaM phalaM mahasi / / tA dhaNamitto vva daDhaM, dhamme cciya AyaraM kuNasu // 472 // jo tuM manorathonA paNa viSaya na banelA (=nahi ciMtavelA paNa) uttama phaLane icche che to dhanamitranI jema dharmamAM ja daDha Adara kara. vizeSArtha- A gAthAno akSarArtha sugama ja che. kathAnaka to kahevAya che dhanamitranuM dRSTAMta A ja jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM vizvamAM vikhyAta tathA ghaNI Rddhi ane guNothI yukta evuM vinayapura nAmanuM nagara che. tyAM vasu nAmano zeTha che. tenAM ratno joine rohaNaparvatanuM ane samudranuM ratnAkarapaNuM nAnuM jaNAya che, arthAt zeThanI pAse rahelA ratnasamUhane joine rohaNa parvatano ane samudrano ratnasamUha nAno-ocho jaNAya che. tenI bhadrA nAmanI patnIthI seMkaDo manorathothI putra thayo. avasare tenuM dhanamitra evuM nAma karyuM. pachI tenA mAtA-pitA avasAna pAmyA. te bALaka hovA chatAM tenA pApodayanA kAraNe teno saghaLo ya vaibhava jato rahyo. duHkhathI moTA thatA evA teno svajanoe paNa tyAga karyo. dhanarahita hovAnA kAraNe anyaloka paNa tene avajJAthI jue che. lagna karavA mATe tene koI kanyA ApatuM nathI. tethI duHkhI thayelo te lajjAnA kAraNe nagaramAMthI nIkaLIne ekadizA tarapha cAlyo. pachI krame karIne te eka moTI aTavAmAM Avyo. dhanane meLavavAnA lAkho vikalpone karato te kayAMka moTA vRkSanI chAyAmAM beTho. tyAM kheda pAmelo ane dhananI prAptimAM vyAkula banelo te jeTalAmAM dizAonuM nirIkSaNa kare che teTalAmAM palAza vRkSanI zAkhAmAM aMkuro ( phaNago) nIkaLelo jue che. teNe khananavAda viSe pUrve je sAMbhaLyuM hatuM te yAda kare che. te A pramANe- khIra (=dUdha) vinAnA vRkSamAM jo aMkuro dekhAya to tenI nIce kaMipaNa nidhAna che ema tuM jANa. temAM paNa bilAnA ane palAzanA vRkSanI nIce avazya nidhAna hoya. jo aMkuro sthUla hoya to nidhAnamAM ghaNuM dravya che tema tuM jANa. jo aMkuro sUkSma hoya to nidhAnamAM thoDuMka ja dhanasamUha che tema tuM jANa. jo te aMkuro ratnanA kiraNonI jema prajavalita thato hoya to ghaNA dhanavALuM dravya(=nidhAna) jANa. jo uSNasUryanA saMgathI ratnanAM kiraNonI jema prajvalita thato hoya to nidhAnamAM alpa ja dhanasamUha jANa. jo aMkuramAM rAtuM DITuM nIkaLyuM hoya to nidhAnamAM ratno che tema tuM jANa. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta-689 jo temAMthI dUdha nIkaLatuM hoya to cAMdInuM nidhAna jANa. jo pILo rasa nIkaLato hoya to mATI yukta suvarNanuM nidhAna jANa. je vRkSamAM aMkuro vistAravALA hoya te vRkSanI nIce sapheda dUdha jeTalA pradezamAM hoya, teTalA pradezamAM nIce nidhAna che tema tuM jANa. aMkuro upara pAtaLo hoya ane nIce pahoLo hoya to te vRkSanI nIce nidhAna che. jo aMkurA AnAthI ulaTA hoya to vRkSanI nIce nidhAna nathI tema tuM jANa. have tuSTa thayelo dhanamitra jaladI palAzavRkSanI nIce gayo. aMkurane barobara joine AnI nIce nidhAna che evo nirNaya karyo. pachI namo dharaNendrAya, namo dhanavAya, namo dhanapAnAya e pramANe maMtrane bolato te jeTalAmAM te pradezane khode che teTalAmAM ardhIkSaNamAM potAnA azubhanA udayathI kevaLa aMgArAthI bharelA tAmranA be kaLazone jue che. have gabharAyelo te vicAre che ke, aho! jo mArA pApanuM mAhAtmya! aMkuranA pILA rasane jovAthI suvarNa nizcita thavA chatAM kevaLa aMgArAone ja jouM chuM. athavA kAryanA AraMbho keTalA kALa sudhI niSphaLa thaze? tethI udyama karuM. Ama vicArIne khananavAdanA vacanone yAda karIne dravyamAM lubdha te AgaLa paNa ghaNA prakAranA pRthvIbhAgone khode che. paNa koi ThekANe kANI koDI paNa pAmato nathI. pachI atizaya dIna banelo te dhAtuvAdIone (=auSadhinA yogathI tAmra Adi dhAtune suvarNa vagere rUpe banAvI denArA kImIyAgarone) maLIne dhAtunA bilone dhame che. tyAM paNa pApanA kAraNe kevaLa klezane ja anubhave che. pachI samudrane paNa tarIne anya dvIpomAM jAya che. tyAM paNa kyAMka thoDuMka dhana meLave che. te dhana paNa samudramAM DUbI jAya che. kyAMka vAraMvAra dhanane coro apaharaNa kare che. pachI duHkhI thayelo te kyAMka pAkhaMDIonI pAse jAya che. te badhA ya paNa tene kahe che ke dharmathI rahita jIvone phalanI prApti thatI nathI. to paNa te karmagurutAnA kAraNe dharmamAM matine karato nathI. have samudrane taravAnuM choDIne sthalamArge vepAra kare che. tyAM paNa parvato, nadIo, vRkSo ane viSama mArgomAM bhamato te ghaNA lAkho duHkhone sahIne kyAreka kaMika dhana meLave che. (rapa) tene paNa koipaNa rIte coro apaharaNa kare che. kyAMka agnithI dhana baLI jAya che. kyAMka rAjAo khoTuM bahAnuM batAvIne jhuMTavI le che. tyAM paNa atizaya ghaNA prakArothI mahAna du:kha sahana karavA chatAM kyAreka eka rUpiyA jeTaluM paNa dhana prApta thatuM nathI. kaMTALelA, dhananI AzAthI vyAkuLa thayelA, ane gabharAyelA teNe te vepArane paNa mUkIne rAjAo vagerenI sevA zarU karI. tyAM paNa zakti pramANe bhaktithI prayatnapUrvaka temanI ArAdhanA (=sevA) kare che. to paNa tenA pApodayanA kAraNe temane te ArAdhanA viparItapaNe pariName che. meLaveluM paNa kaMika alpadhana koipaNa kSaNe guptapaNe jatuM rahe che. A pramANe ghaNI rIte kevala klezane sahana karavA chatAM alpa paNa dhanathI rahita te bhikSAvRttithI jIvana jIve che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690-dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta A pramANe ja pRthvI upara bhamato te kyAreka hastinApura nagaramAM Ave che. jenA pApo zamI gayA che evo te tyAM sahassAmravana nAmanA udyAnamAM guNasAgara nAmanA kevaLajJAnI AcAryane jue che. te AcArya rAjA vagere parSadAne vistArathI dharma kahI rahyA che. pachI dhanamitra AcAryane praNAma karIne tyAM ja beTho. dharmane sAMbhaLato te pratyeka samaye dharmathI bhAvita thato jAya che. pachI parSadA jatI rahI eTale saMveganA kAraNe jenI AMkhomAMthI azrujaLano samUha TapakI rahyo che evo te AcAryanI pAse jaIne pUche che ke, he munivara! ahIM mane bALapaNathI ja sarvadhanano viyoga thaI gayo. tethI dhananuM upArjana karavA mATe meM je duHkho sahana karyA tene he munIndra! tame ja jAte ja svajJAnathI jANo cho. tethI ApanI pAse punarukti karavAno koI artha nathI. tethI AmAM zo hetu che te kaho. have AcAryazrIe kahyuM: he bhadra! sAvadhAna thaIne sAMbhaLa. A ja bharatakSetramAM vijayapura nAmanuM uttama nagara hatuM. tyAM gaMgadatta nAmano rAjaputra hato. tenI magadhA nAmanI guNothI pUrNa patnI hatI. te dharmanuM nAma paNa jANato nathI, potAnAthI anya nAma paNa jANato nathI. dharma karavAmAM pravartelA bIjAone paNa vina kare che. vaLI- te svabhAvathI IrSyA-matsara-aSathI yukta che. koinA eka koDi jeTalA paNa lAbhane jovA mATe samartha thato nathI. vaLI jo koi tenA jotAM ja kyAMya paNa ghaNA lAbha meLave to dAhavara vagere satata tene pakaDI le che. ghaNA lokonI laghutA meLavavA mATe (=laghutA thAya e mATe) vividha upAyone kare che. matsaranA kAraNe niSkAraNa paNa IrSArUpa agnithI baLe che. potAnI buddhithI utpanna karelA kroDa kuvikalpothI vyAkuLa te sadAya duHkhI rahe che. pitAnA mRtyu pachI te gharano mAlika thayo. pachI suMdara nAmano zrAvaka tene kyAMka munionI pAse laI gayo. munioe temane dharma kahyo. pachI kaMIka zrAvakanA dabANathI ane kaMIka potAnA bhAvathI paNa prANAtipAta viramaNa vagere keTalAMka vratono (50) ane nitya caityavaMdana karavAno abhigraha laIne ane (abhigrahanA pAThano) samyaka uccAraNa karIne ( gurunI pAse uccarIne) te gaMgadatta gRhastha potAnA ghare gayo. pachI pramAdamAM tatpara te keTalAMka vratone aticArothI malina kare che, keTalAMka vratone mULathI ja bhAMgI nAkhe che. caityavaMdana karavAnA eka abhigrahane ghaNA prayatnathI nitya ja dravyathI ane bhAvathI paNa pALe che. irSyA ane dveSathI vyAkuLa banelo te matsaranA kAraNe pUrvanA krama mujaba ja bIjAone lAbhamAM ghaNAM vighno kare che. AvI sthitimAM mRtyu pAmIne te dhanamitra tarIke utpanna thayo, ane te tuM ja che. vratabhaMga vagerethI thayelA pApakarmathI tuM bALapaNamAM paNa svapitA, svajana ane vaibhava vagerethI mUkAyo. potAnAthI karAyelAM tIvra duHkhothI tuM grahaNa karAyo. paNa teM je eka caityavaMdanano abhigraha pALyo tenAthI tane A kevalidarzana vagere kalyANa saMpadA prApta thaI. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta-691 A pramANe sAMbhaLIne saMvegane pAmelo te munIzvarane namIne vAraMvAra potAnI niMdA karatAM karatAM A pramANe kahe che- he svAmI! jo ema che to prasanna thaine mane te duSkRtothI choDAvo, ane tevI rIte karo ke jethI sukRtomAM pravRtti karuM. have kevaLIe kahyuM: he devAnupriya! ahIM AtmA ja AtmAne pote karelAM karmothI choDAvI zake che. je paropadeza che teno to ahIM mAtra nimitta ja jANavo. tethI A pramANe bhavasvarUpa jaNAye chate tArI je icchA che te pramANe kara. dharmarahita jIvonA manoratho pUrNa thatAM nathI, tethI ahIM sukhanA arthIoe dharmamAM ja yatna karavo joie. pachI teNe gurunA, devanA ane dharmanA paramArthano nizcaya karIne samyaktvathI sahita bAravratono svIkAra karyo. vaLI bIjuM-anAbhoga ane sahasAtkArane choDIne irSyA-dveSa-matsaranA bhAvomAM mAre sadAya niyama ho! jIvanaparyaMta divasanA ane rAtrinA pahelA pahoramAM dharmane choDIne bIjI pravRtti nahi karuM. ityAdi abhigraho laine munIndrane praNAma karyA. tyArathI ja potAne amRtathI siMcAyelo ane puNyazALI mAnato tathA atizaya tuSTa thayelo te hastinApura nagaramAM gayo. dhanamitra sUryodayanA samaye bagIcAmAM jAya che. tyAM pUjA mATe vRkSomAMthI vibhAgathI cUMTIne sugaMdhI puSpo meLavyA. pachI te puSpone lAvIne bhaktithI jinapratimAonI pUjA kare che. pachI sthiratAthI ekAgracitte bhaktithI caityavaMdana kare che. pachI sAdhuonI pAse prayatnathI dharma sAMbhaLe che. pachI be prahara pUrA thAya tyAM sudhI nItithI tela-mIThuM vagere vece che. jeTalAthI bhojana thAya teTaluM dhana meLave che. pachI jema jema dharmamAM sthira thAya che ane zubhapariNAma vadhe che tema tema te adhika adhika dhana meLave che. pUjA vageremAM ghaNA dhanano vyaya kare che. have te eka ghara le che. eka zrImaMta zrAvake tene potAnI kanyA ApI. tene paraNIne sadA rAtadivasa pUjA-svAdhyAya vagere dharmamAM upayogavALo te tyAM rahe che. have eka divasa te potAnI goLa ane tela vagere vastuone vecavA mATe koipaNa rIte eka gokuLamAM gayo. te ja vakhate te gokuLa bIjA sthaLe javA mATe cAlyuM. pachI gokuLano adhipati TopalIo bharI bharIne aMgArAono tyAga karAve che. (75) dhanamitra saghaLA aMgArAone kevaLa suvarNarUpe jue che. tethI vismaya pAmelA teNe gokuLanA adhipatine pUchyuM: he gokuLAdhipati! Ano tyAga kema karAve che? tethI teNe kahyuM: he zeTha! zuM kahIe? A sonuM che ema kahIne mAtA-pitAe amane chetaryA. tethI A aMgArAono tyAga karAvIe chIe. have dhanamitre vicAryuM ke A mArI pUrvaavasthAnI samAna che. jethI te suvarNane paNa aMgArArUpe jue che. pachI dhanamitre kahyuM: ucita mUlya laine A aMgArA mane Apa. tethI gokuLAdhipatie pUchyuM: tuM zuM karIza? teNe kahyuMH mAre aMgArAonuM koi 1. kSaLa= avasara. dharmanA avasarane ema zabdArtha thAya. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692-dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta paNa kAma che. gokuLAdhipatie kahyuM: goLanI ghaDInA badalAmAM pitAnA A kiMmatI aMgArA ApuM chuM. dhanadatte tene teTaluM paNa ApIne aMgArA lIdhA. pachI teNe bAkI rahela goLa ane mIThuM vagere te ja gokulamAM vecyuM. pachI aMgArAone potAnA baLadonI pITha upara nAkhIne ghare jaine jue che to trIsa hajAra sonAmahoro thaI. pachI teNe suvarNa vagerenI dukAno kramazaH mAMDI. pote suvarNanI dukAnamAM bese che. te dhanathI teNe bIjuM ghaNuM dhana meLavyuM. tethI tene paNa svapuNyathI evo lokapravAda thayo ke ANe saghaLuM ya dhana dharmaprabhAvathI meLavyuM che. te jema jema dhana meLave che tema tema dharmamAM ghaNAM dhanano vyaya kare che. tathA upayogavALo te ghaNA AdarathI dharmakAryo kare che. sadA ya aSTamI Adi parvatithiomAM zUnyaghara AdimAM kAyotsargamAM rahe che. deva, manuSya ane tiryaMconA upasargothI calita thato nathI. AvA vistArane dharmaprabhAvathI pAmyo che ema tenI kIrti ane lakSmI paNa sarvatra dUra sudhI vistArane pAmI. A tarapha tyAM sumitra nAmano zrImaMta zeTha rahe che. te kroDo mUlyavAna ratnothI ratnAvali (=ratnano hAra) banAve che. A daramiyAna ekAMtamAM ekalA beThelA tenI pAse koI kArya mATe dhanamitra gayo ane beTho. tyArabAda ucita vArtAlApa karIne koI kAraNasara sumitra Ubho thaIne gharanI aMdara gayo. pharI pAcho jeTalAmAM dvAra pAse Ave che teTalAmAM ratnAvaline joto nathI. pachI khUba ja gabharAyelA teNe kahyuM: mArA vaDe jAte ja parovIne mUkAyelI ratnAvali ahIM kema dekhAtI nathI? athavA he dhanamitra! tArA ane mArA sivAya bIjo koNa ahIM Avyo che? mATe tuM atizaya ramata na kara. mArA gharanI sArabhUta ane amUlya ratnAvali mane Apa. have dhanamitre vicAryuM. aho! karmanA vilAsone jo, jethI pApa na karyuM hovA chatAM A pramANe lokApavAdo prApta thAya che. ityAdi vicArIne teNe kahyuM: tuM A sAcuM kahe che. kAraNa ke ahIM bIjo koI Avyo nathI. ratnAvali pUrve ahIM hatI, hamaNAM dekhAtI ja nathI. jema tuM mAtra ATaluM jANe che tema huM paNa eTaluM ja jANuM chuM. mATe je yukta hoya te karo. pachI zeThe kahyuM: AvAM vacanothI tuM chUTI zakato nathI. rAjakulamAM paNa vyavahAra karIne (kesa- karIne) paNa ratnAvaline tArI pAsethI laiza. have dhanamitre kahyuM. ame zuM kahIe? tethI ahIM je yukta hoya te kara. pachI zeThe rAjAne dhanamitra cora che ema kahyuM. rAjAe vicAryuM ke dharmamAM eka tatpara AnAmAM A ghaTatuM nathI ema huM ane anya paNa loka jANe che. (100) A nizcayathI A pramANe kahe che. tethI A vigata dhanamitrane pUchuM. A pramANe vicArIne rAjAe dhanamitrane bolAvyo. bhoLA (saraLa) dhanamitre jevuM banyuM hatuM tevuM rAjAne kahyuM. 1. kanakasya prasAraH Adau yeSAM tAni kanakaprasArAdikAni haTTAni / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSThata-693 vismayane pAmelA rAjAe kahyuM: he zeTha! tethI ahIM zuM karavA yogya che? zeThe kahyuM che rAjana! Apa paNa AvAM vacano upara vizvAsa rAkho cho? jenA hAthamAM kAtara che evo ane devono paNa guru evo A pratyakSa cora che. pachI dhanamitre kahyuM he rAjana! nahi lIdhI hovA chatAM ratnAvali huM tene ApuM chuM. paNa "cora' evo zabda paNa jinendranA dharmane malina karanAro che. tethI ahIM je divyathI kaho te divyathI huM vizvAsa (=khAtarI) karAvuM. tethI rAjAe zeThane kahyuM: ANe sAruM kahyuM. tethI tuM sthira thA. A kozane grahaNa kare che. zeThe te mAnya karyuM. rAjAe divasa nakkI karyo. pachI baMne UThIne potapotAnA gharamAM gayA. vizeSathI sadharmanA kAryomAM tatpara dhanamitrano te divasa AvI gayo ke je divase divya grahaNa karavAnuM che. tethI dhanamitre snAna karIne zuddha vastro paheryA, pachI jinapratimAonI aSTaprakArI pUjA karI. pachI uchaLatA ghaNA saMvegathI romAMcita banelA teNe gaMbhIra, udAra ane sArabhUta stuti-stotrothI caityavaMdana karyuM. pachI najIkamAM rahelA devone udezIne kAryotsarga kayo. pachI atizaya praNidhAna karIne upayogamAM tatpara teNe A pramANe kahyuM: jo meM koIpaNa rIte manathI paNa ratnAvali IcchI hoya to mArI divyamAM zuddhi na thAo. have jo meM manathI paNa ratnAvali na icchI hoya to devo koIpaNa rIte tevuM kare ke jethI jinazAsananI unnati thAya. tathA kyAre paNa rAjAnuM ane zeThanuM paNa pratikUla na kare. rAjA AvI gayo. nagara loka bhego thaI gayo. loDhAnI koza tapAvAI rahI che. A samaye dhanamitra ane zeTha e baMne tyAM AvI gayA. te baMnene devamaMdiranI sanmukha UbhA rAkhyA. pachI kozane grahaNa karavA mATe dhanadattane icchAnusAra sogaMda levaDAvyA. teTalAmAM sahasA koipaNa rIte te ja ratnAvali sumitra zeThanA ghaDAmAMthI paDI. te ratnAvali svakiraNa samUhathI saghaLA ya dizAcakrane prakAzita karI rahI hatI. tethI rAjAe kahyuM: he zeTha! A zuM? A AzcaryanA kAraNe mugdha zeTha koipaNa uttara ApI zakato nathI. pachI rAjAe dhanamitrane pUchyuM: aho! A zuM? dhanamitre kahyuM: deva jANe. pachI rAjAe kahyuM: je ratnAvali mATe tamAro vivAda che A te ja ratnAvali che ke nahi? te kahe. teNe kahyuM : A te ja ratnAvali jaNAya che. kAryonA niyamabaddha paramArthane sarvajJo jANe che. zudra zeTha te ja pramANe pratyuttara Apato nathI. pachI rAjA te ratnAvali potAnA bhaMDArInA hAthamAM Ape che. pachI zuddha hovAnA kAraNe sanmAna karIne dhanamitrane choDI de che. zeThane anya sthAnamAM potAnA sevakone soMpe che. pachI rAjA ghare gayo. dhanamitra paNa vAgI rahelI moTI duMdubhinA nAdathI tIrthanI prabhAvanA karato potAnA ghare gayo. 1. kozane grahaNa karavI eTale pote nirdoSa che evI pratIti karAvavA mATe tapAvelI loDhAnI kozane mukhamAM nAkhavI. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 694-dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta pachI bIjA divase rAjAe saghaLAya nagaralokane bhego karIne sumitrane pUchAvyuM ke A vRttAMta zo che te kahe. nagaraloke rAjAne jaNAvyuM he deva! sumitra kahe che ke ahIM kaMipaNa paramArthane huM jANato nathI. tethI je yogya hoya te karo. (125) have vismaya pAmelA rAjAe ane nagaralokoe paNa ghaNI lAkho yuktio vicArI. paNa paramArtha jANavAmAM na Avyo. pachI badhA potAnA sthAne gayA. A pramANe nagara vismaya pAmyuM. sudharmamAM tatpara dhanamitrano manoratho na karyA hoya teTalo vaibhava vRddhine pAmyo. dhanamitranA dharmadAtA te ja kevaLI dharmamitranA cAritrano samaya jANIne vihAra karatA tyAM padhAryA. tethI AkhuM ya nagara ane parama harSane pAmelo rAjA paNa munivarane vaMdana karavA mATe sarva ADaMbarathI gayo. A vRttAMta sAMbhaLIne dhanamitra paNa kuTuMba sahita ghaNI bhaktithI tyAM Avyo. rAjAnI AjJAthI zeThane paNa ahIM lAvavAmAM Avyo. kevaLIe parSadAne vistArathI dharma kahyo. pachI avasare jJAnIne praNAma karIne rAjAe pUchyuM: he bhagavan! sumitra ane dhanamitranA vRttAMtamAM je Azcarya thayuM te Apa jANo ja cho. kiMtu temAM je paramArtha hoya te kaho. tethI munIzvare kahyuM: he rAjanuM! saMsAramAM karmane paravaza banelA jIvonuM kaMipaNa Azcarya nathI. tethI tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. dhanamitra pUrvabhavamAM vijayapuramAM gRhasthano gaMgadatta nAmano putra hato. tyAre tenI bIjIpaNa magadhA nAmanI patnI hatI. mohathI mUDha banelI teNe izvaravaNikanA gharamAM pravezIne tenI patnI saMtoSikAnuM lAkhamUlyavALuM zreSTharatna koipaNa rIte corIne laI lIdhuM. saMtoSikAe A jANyuM. pachI te koI samaye jhUravA lAgI. magadhAnI pAse jaIne ratna mAge che. te kaMipaNa mAnatI nathI, ane mukharapaNAthI virasa vacano bolIne ghaNuM laDe cheejhagaDe che. tethI saMtoSikA gaMgadatta gRhasthane Thapako Ape che. tethI gaMgadatta magadhAne pUche che. tethI vAcALa magadhAe gaMgadattane kahyuM: A jUThI cAle che, arthAt A jUThuM bole che. enA ja gharanA mANasoe ratna coryuM che. A mane nirarthaka ja ALa Ape che. A pramANe teNe tenA gharanA mANasone khoTuM ALa ApyuM. tethI patnI upara vizvAsavALo gaMgadattagRhastha paNa vicAryA vinA sahasA temAM saMmati Ape che, ane saMtoSikAne A pramANe kahe cheA sAcuM kahe che. ratna gharanA mANasoe lIdhuM che. pachI te sAMbhaLIne saMtoSikAe paNa ratna maLavAnI AzA choDI dIdhI. ArtadhyAnathI ane parAdhInatAthI duHkhI thayelI teNe keTalAka divaso pasAra karIne te ja khedathI koIpaNa rIte tApasavrata lIdhuM. pachI ajJAnatapa karIne vyaMtarapaNe utpanna thaI. magadhA paNa vividha tevA prakAranA karmo karIne A zeTha thaI. gaMgadatta paNa marIne ahIM A dhanamitra thayo che. ratnanA te vRttAMtamAM gusse thayelA te vyaMtare zeThanA AThaputrone kramazaH mArI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmathI aciMtita sukhaprAptimAM] upadezamAlA (puSpamAlA) [dhanamitranuM dRSTAMta-695 nAkhyA. tethI rAjAe zeThanA mukha tarapha joyuM eTale zeThe kahyuM: hA. paNa temanA maraNanuM kAraNa hamaNAM jaNAyuM. have munie kahyuM: A ratnAvalInuM paNa te ja vyaMtare haraNa karyuM hatuM. svapatnI saMtoSikAnA gharanA mANasone khoTuM ALa ApatI hatI tyAre vicArazUnya dhanamitre paNa temAM sahasA nirarthaka saMmati ApI hatI. te karmanA doSathI ahIM tene ALa prApta thayuM. te ja vyaMtare dhanamitranuM bIjuM paNa ghaNuM (azubha) ciMtavyuM hatuM. (150) paNa teNe hamaNAM zubhabhAvathI nirmala jinadharma karyo, ethI te karmo alpa thaI gayAM. tethI te deva kaMipaNa azubha karavA samartha na thayo. hamaNAM paNa jinapravacananA bhakta devoe te vyaMtara pAsethI ahIM ratnAvali mUkAvI ane jinazAsananI unnati karI. pachI vismaya pAmelA rAjAe kevaLIne pUchyuM: he munIndrA! te vyaMtara hajIpaNa zeThanuM zuM karaze? pachI munivare kahyuM: he rAja! te deva zeThanA A pramANe vistAravALA paNa saghaLAya dhananuM A ratnAvalinI sAthe kramazaH apaharaNa karaze. ArtadhyAna ane parAdhInatAnA kAraNe duHkhane pAmelo zeTha paNa marIne ghaNA bhavo sudhI saMsAramAM bhamaze. vyaMtara jIva paNa ghaNI rIte vairane karaze. kevaLIe A pramANe kahyuM eTale saMvegane pAmelA rAjAe ratnAvali sumitrane apAvI, pachI dAna ApIne ane jinamaMdiromAM vidhithI pUjA karAvIne keTalAka sAmaMto, maMtrIo ane patnIonI sAthe dIkSA lIdhI. dhanamitre paNa moTA putrane svakuTuMbamAM (vaDila tarIke) sthApIne patnInI sAthe vidhithI dIkSA lIdhI. dhanamitra ane rAjA ugratapa karIne, dIrdhakALa sudhI dIkSA paryAya pALIne, raja ane malane dUra karIne siddha thayA. A pramANe jemanA manoratho paNa na karyA hoya tevAM paNa saghaLAM sukho dharmathI ja thAya che. tethI (saMsArathI) bhaya pAmelA ja tame dharmane karo. [472] A pramANe dhanamitranuM dRSTAMta pUrNa thayuM. (puNya vinA) nipuNamativALA paNa puruSanA gharamAM saMpattio sthiratAne pAmatI nathI, guNI puruSamAM paNa strIo paNa vizvAsa karatI nathI. mATe te loko! ahIM badhI ja rIte Atmahitakara ane svarga-mokSanAM sukhonuM kAraNa evA eka dharmane ja karo. A pramANe zrI hemacaMdrasUriviracita upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM dharmasthiratA rUpa pratikAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM dharmasthiratArUpa pratidvArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 1. raja=baMdhAtA karmo. mala=baMdhAyelAM karmo. u. 21 bhA.2 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 696-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [samAdhimaraNanI durlabhatA parijJAnahAra have parijJAna' dvAra kahevAya che. temAM parijJAna eTale parijJA. parijJA jJAnathI ane phalathI ema be prakAre che. temAM vastuonA heyapaNAnuM ane upAdeyapaNAnuM (A vastu heya che ane A vastu upAdeya che ema vastuonA heyapaNAnuM ane upAdeyapaNAnuM) jJAna te jJAnathI parijJA che. viratinI ArAdhanA te phalathI parijJA che. kema ke "jJAnanuM phala virati che" evuM vacana che. viratinI ArAdhanA paNa paryAyanA pAlanakALe thanArI ane aMta samaye thanArI ema be prakAre che. temAM aMta samayanI ArAdhanAne AzrayIne pUrvokta graMthanI sAthe saMbaMdhavALA upadezane kahe che iya savvaguNavisuddhaM, dIhaM parivAliUNa pariyAyaM / tatto kuNaMti dhIrA, aMte ArAhaNaM jamhA // 473 // A pramANe sarvaguNothI vizuddha evA dIkSA paryAyane ghaNA kALa sudhI pALyA pachI dhIrapuruSo aMte ArAdhanAne kare che. vizeSArtha- pUrvokta prakAranA dharmasthiratA sudhInA saghaLAya guNothI vizuddha evA dIkSAparyAyane ghaNA kALa sudhI pALyA pachI have mAruM maraNa najIkamAM che ema jANIne aMtasamaye mahAsattvavaMta tIrthakaro ane gaNadharo vagere saMlekhanApUrvaka pAdapapagamana Adi rUpa ArAdhanAne kare che. AthI dharmasthiratA sudhInA lArone kahIne temanA aMte parijJAnadvAranuM kathana karyuM che. dhIrapuruSo aMte ArAdhanA zA mATe kare che tenA javAbamAM ahIM kahe che- kAraNa ke AgamamAM A (nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. [473] AgamamAM zuM kahyuM che te kahe chesucirNpi tavo taviyaM, cinnaM caraNaM suyaM ca bahu paDhiyaM / aMte virAhayantA, aNaMtasaMsAriNo bhaNiyA // 474 // lAMbA kALa sudhI tapa karyo hoya, cAritra pALyuM hoya, ghaNuM zruta bharyuM hoya, Ama chatAM aMtasamaye virAdhanA karanArAone AgamamAM anaMtasaMsArI kahyA che. [474] Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) aMtasamaye samAdhimaraNa durlabha che ema jaNAve che- kAle supattadANaM, caraNaM sugurUNa bohilAbhaM ca / aMte samAhimaraNaM, abhavvajIvA na pAvaMti // 475 // avasare supAtradAna, suguruonuM cAritra, bodhilAbha ane aMte samAdhimaraNa abhavyajIvo pAmatA nathI. parijJAna dvAra] [samAdhimaraNanI durlabhatA-697 vizeSArtha- abhavyanA upalakSaNathI dUrabhavyo paNa samAdhimaraNane pAmatA nathI. [475] have prastuta maraNanA ja svarUpane kahe che- saparakkameyaraM puNa, maraNaM duvihaM jiNehiM niddiTThe / pi ya suvid, niAyAyaM savAyAyaM // 476 // jinoe saparAkrama ane aparAkrama ema be prakAranuM maraNa kahyuM che. te bemAM paNa pratyeka maraNa nirvyAghAta ane savyAghAta ema be prakAranuM kahyuM che. vizeSArtha- saparAkrama- aparAkrama- parAkrama eTale vIrya. bhikSAcaryA mATe javuM, anyagaNamAM saMkramaNa karavuM ityAdi je vIrya te vIryathI yukta maraNa te saparAkrama maraNa. saparAkramathI viparIta aparAkrama maraNa che. ahIM bhAvArtha A pramANe che- je sAdhu vagere anyagaNamAM saMkramaNa karavA mATe (=javA mATe) samartha che ane bhikSAcaryA mATe javuM vagere zaktithI yukta che te sAdhu vage2e je maraNane svIkAre te saparAkrama maraNa che. yathokta balathI rahitanuM aparAkrama maraNa che. savyAghAta- nirvyAghAta-rogapIDA, sarpadaMza, dAvAnala, vyAghrabhakSaNa, vidyutpAta ane zastraghAta vagere vyAghAta (=vighna) upasthita thatAM je maraNa svIkAravAmAM Ave te savyAdhAta kahevAya che. AvuM maraNa jo saparAkramavALAnuM hoya to saparAkramasavyAghAta kahevAya che ane aparAkramavALAnuM hoya to aparAkramasavyAghAta kahevAya che. je sAdhu vagere pUrvokta rogapIDA vagere vyAghAtanA abhAvamAM paNa eTale ke svastha avasthAmAM paNa je maraNa svIkAre te saparAkramavALA ane aparAkramavALA e baMneya prakAranA sAdhu vagerenuM nirmAghAta maraNa kahevAya che. [476] temAM saparAkrama maraNanA svarUpanuM nirUpaNa karavA mATe kahe che-- saparakkamaM tu tahiyaM, nivvAghAyaM taheva vAghAyaM / jIyakappammi ya bhaNiyaM, imehiM dArehiM nAyavvaM // 477 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [paragacchamAM saMlekhanA karavAnuM kAraNa saparAkrama ane aparAkrama e be prakAranA maraNamAM nirvAghAta ane vyAghAta saparAkrama maraNa jItakalpabhASyamAM have pachI turata kahevAze te dvArothI je rIte kahevuM che te rIte jANavuM. [477]. te ja kArone kahe che- sagaNanisiraNA paragaNa, siI saMleha agIta saMvigge / egAbhogaNa anne, aNapuccha paricchayA loe // 478 // ThANavasahIpasatthe, nijavagA davvadAyaNe carime / hANiparitantanijjarasaMthAruvvattaNAINi // 479 // sAreUNa ya kavayaM, nivvAghAeNa ciMdhakaraNaM ca / vAghAe jAyaNayA, bhattapariNAe~ kAyavvA // 480 // 1. svagaNanisarjana, 2. paragaNa praveza, 3 zreNi, 4. saMlekhanA, 5 agItArtha, 6 saMvina, 7 eka, 8. Abhogana, 9 anya, 10 anApRcchA 11. parIkSA, 12. AlocanA, 13. prazastasthAna, 14. prazastavasati 15 niryApaka, 16. dravyadAyaNA, 17. hAni, 18. aparitAnta, 19. nirjarA, 20. saMsAraka, 21. udvartanAdi, 22. kavaca, 23. cihnakaraNa, 24. yAcanA A pramANe 24 dhAro che. 1-2. svagaNanisarjana-paragaNapraveza- ahIM bhaktapratyAkhyAna karavAnI icchAvALA AcArya vageree sUtrokta guNothI yukta anyagaNanI prApti thatI hoya to sUtrokta vidhithI svagaNamAMthI nirgama karavo joie, arthAt svagaNamAMthI nIkaLI javuM joie, ane paragaNamAM vidhithI saMkramaNa karavuM joIe, arthAt paragaNamAM praveza karavo joie. prazna- aMtima ArAdhanA karavAnI icchAvALAe zA mATe svagacchane choDI devo joie? ane zA mATe paragacchano Azraya levo joIe? uttara- jo AcArya vagere svagacchamAM rahIne saMlekhanA kare to jemaNe zarIranI saMkhanA karI che tevA ane paralokamAM javA mATe prasthAna karanArA AcArya vagerene joine sAdhuo vagere sadana ane Akrandana vagere kare. tethI te AcArya vagerene karuNA utpanna thAya, ane tethI dhyAnamAM vighna thAya. vaLI bIjuM- saMlekhanA karanAre je AcAryane svapade sthApita karyA hoya te AcArya keTalAkane saMmata hoya ane keTalAkane saMmata na hoya. tethI tenA saMbaMdhamAM ane upakaraNa AdinA saMbaMdhamAM kalaha karatA sAdhuone joIne tene asamAdhi Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMlekhanAno vidhi-699 utpanna thAya. gaNamAM atiparicaya thaI gayo hovAthI (keTalAka sAdhuo) tevA prakAranI AjJAnuM pAlana na paNa kare. paragaNamAM to AgaMtuka hovAthI prAyaH AjJAnuM pAlana kare. ityAdi kAraNasamUha zAstrarUpa sAgaramAMthI jANI levo. 3. zreNi- zreNi dravyathI ane bhAvathI ema be prakAranI che. temAM dravyathI zreNi paNa adhogati hetu ane Urdhvagati hetu ema be prakAranI che. temAM bhoMyarA vageremAM praveza karavA mATe lAkaDA(vagerenI) nIsaraNI dravyaadhogati hetu zreNi che. mALa vagere upara caDhavA mATe lAkaDA(vagere)nI nIsaraNI dravya Urdhvagati hetu zreNi che. bhAvathI zreNi paNa be prakAranI che. te A pramANe eka naraka vagere adhogatinuM kAraNa evI aprazasta adhyavasAyonI zreNi ane bIjI svarga vagere UrdhvagatinuM kAraNa evI prazasta adhyavasAyonI zreNi. temAM mumukSuoe sadAya prazasta adhyavasAyanI paraMparArUpa bhAvazreNino ja svIkAra karavo joIe. aMtima ArAdhanA samaye to vizeSathI ja AvI bhAvazreNino svIkAra karavo joIe. AthI ahIM zreNidvArano ullekha karyo che. 4. saMlekhanA- saMlekhanA eTale zarIra vagerene pAtaLuM karavuM. saMlekhanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI che. chamAsanI saMlekhanA jaghanya, eka varSanI madhyama ane bAra varSanI utkRSTa che. bAra varSanI saMkhanA A pramANe che- (1) pahelA cAra varSa sudhI upavAsa, chaThTha, aThThama ane cAra upavAsa vagere tapa kare. pAraNAmAM vigaI le ke na paNa le. eTale temAM vigaino niyama nathI. (2) bIjA cAra varSa te ja pramANe vividha ja tapa kare. pAraNAmAM to sarvathA vigaIno tyAga karIne snigdha na hoya tevo AhAra vApare. (3) bIjA be varSa sudhI ekAMtare AyaMbila kare, eTale ke eka upavAsa karIne AyaMbilathI pAraNuM kare, pharI upavAsa karIne AyaMbilathI ja pAraNuM kare. (4) agiyAramAM varSo pahelA chamAsa sudhI ativikRSTa (=atigADha) tapa na kare, arthAt upavAsa ke chaThTha kare, paNa aTTama vagere na kare, pAraNe to (parimita=) kaMIka UNodarI karavApUrvaka AyaMbila kare, (5) pachInA chamAsa sudhI vikRSTatapa kare, eTale ke aTTama, cAra upavAsa vagere tapa kare. pAraNe to UNodarI vinA AyaMbila kare, arthAt peTa bharIne vApare, (6) bAramA varSe koTisahita tapa kare, arthAt dararoja AyaMbila kare. bAramA varSe upavAsa karIne AyaMbilathI pAraNuM kare, pharI upavAsa karIne AyaMbalithI pAraNuM ityAdi paNa matAMtaro che. bAramA varSe bhojana karatA te mahAtmA dararoja adhika adhika UNodarI tevI rIte kare ke jethI chelle eka koLiyA jeTalo AhAra kare. temAMthI paNa eka-be vagere dANA jeTalo AhAra dararoja ghaTADatA jAya, ke jethI chelle kevaLa eka ja dANA jeTalo AhAra kare. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700-parizAna dhAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [saMlekhanAno vidhi vaLI bIjuM- bAramA varSe chellA cAra mAsa sudhI ekAMtare pAraNAnA divasomAM mukhamAM telano kogaLo dhAraNa kare. pachI telanA e kogaLAne kaphanI kuMDImAM rahelI rAkhamAM nAkhIne mukhane uSNa pANIthI zuddha kare. jo mukhamAM telano kogaLo dhAraNa karavAnI vidhi na karAvavAmAM Ave to vAyuthI mukha baMdha thaI javAno saMbhava che. jo ema thAya to aMtasamaye namaskAra maMtranuM uccAraNa na karI zake. A pramANe utkRSTa saMlekhanAnA anusAre jaghanya ne madhyama paNa saMlekhanA karavI. saMkhanAnA aMte bhakta pratyAkhyAna Adi traNa prakAranA maraNamAMthI koI eka maraNane svIkAre. saMlekhanA dvAra pUrNa thayuM. 5 agItArtha- agItArthonI pAse anazana na svIkAravuM. agItArtho anazana karanArane bhUkha-tarasa vagerethI pIDAto joIne sUtramAM kahelI yatanAthI sevA na kare, kiMtu sahasA ja choDI de. vaLI bIjuM- anazanI pIvA Adi mATe pANI vagere rAte mAge to te agItArtho kAna baMdha karIne kahe ke, Aha! pApa zAMta thAo. tuM dharmavAsanAthI rahita asAdhu che, ke jethI rAte A mAge che. tethI ArtadhyAnamAM paDelo anazanI vratane paNa choDI de, mithyAtvane pAme, athavA marIne tiryaMca AdimAM utpanna thAya. vyaMtara vageremAM utpanna thayelo temano upaghAta karavA pravarte. ityAdi bIjuM paNa samajI levuM. agItArtho vaDe choDI devAyelA anazanIne joIne gItArtho to AzvAsana ApIne sthira kare, samAdhi utpanna kare, tethI anazanIne sugatigAmI kare, ityAdi jaladI jANIne gItArthanI pAse ja anazana karavuM joie. agItArtha dvAra pUrNa thayuM. 6. saMvigna- gItArtha paNa je saMvigna hoya tenI pAse anazana svIkAravuM, zithilanI pAse nahi. zithila AhAra, auSadha ane pathya vagere AdhAkarmI lAvIne Ape. tenA paribhogamAM manuSyabhava Adi cAra aMgo vyartha thavAno prasaMga Ave. vaLI bIjuM- asaMvigna yaza ane kIrtino kAmI hovAthI anazananI lokamAM prasiddhi kare. tethI loka puSpone lAvavA vagere AraMbha kare. ityAdi doSo svayaM vicAravA. saMvigna dvAra pUrNa thayuM. 7. eka- gItArtha ane saMvigna paNa eka niryApaka na karavo, kiMtu have kahevAze teTalI saMkhyAvALA aneka niryApaka karavA. 1. cattAri paramaGgANi dullahANi ya jaMtuNo / mANusattaM suI saddhA saMjamaMmi ya vIriyaM // manuSyabhava, jinavANIzravaNa, samyagdarzana ane saMyamamAM vIryane phoravavuM e cAra mokSanAM mukhya aMgo sAdhano che, ane atizaya durlabha che. 2. niryApaka eTale sevA karanAra ke ArAdhanA karAvanAra. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anazanano vidhi-701 prazna- eka niryApaka karavAmAM zo doSa che? uttara- te ekalo anazanInI pAse agItArtha evA nUtana dIkSita vagerene mUkIne jyAre pANI vagere levA mATe jAya tyAre jo te anazanI te agItArthonI pAse AhAra vagere mAge, to jenuM paccakakhANa karyuM hoya te pharI paNa khAvuM na kalpe ema vicArIne tene te na Ape. AhAra vagere na ApavAthI pUrve kahelA ja ArtadhyAna vagere doSo thAya, have jo koIpaNa rIte AhAra vagere Ape to paNa teo vipariNAma pAme. te A pramANeaho! A paccakakhANa mAtra chupAvavA rUpa che, arthAt A paccakakhANa sAcuM nathI. kemake paccakakhANa karavA chatAM pharI paNa khavAya che. emanAM hiMsA vagerenAM paccakakhANo paNa AvAM ja che. ityAdi doSo kahevA. eka dvAra pUrNa thayuM. 8. Abhogana- Abhogana eTale Abhoga. Abhoga eTale viziSTajJAna AdimAM upayoga mUkavo. ahIM bhAvArtha A pramANe che- sAdhu vagere anazana karavA mATe taiyAra thAya tyAre AcArya svayaM atIndriyajJAnamAM upayoga mUkavo joie. te A pramANe A icchita kArya pUrNa thAya tyAM sudhImAM A nagara vagere sthAnamAM aziva ane paracakra vagere upadrava thaze ke nahi? anazana karanAra A potAnI pratijJAnA pArane pAmaze ke nahi? AnA AyuSyanI samApti amuka divase thaze ityAdi. have jo AcAryane potAne e jJAna na hoya to anya jANanArAone puche. tenA abhAvamAM maMtranuM sAmarthya vagerethI aMgUTho, talavAra, ArIso ane bhIMta vageremAM utArelA devatAone pUchavuM. tenA abhAvamAM zukanano ( zubhAzubha sUcaka nimittano) abhiprAya levo. te A pramANe zukana' sarpa, uMdara, kRmi, kIDo, kIDI, giroLI, vIMchI, ghI, Udhai, bilADIno Topa, mAMkaDa, jU, popaTa, kakkaDiyA (= jIvavizeSa), karoLiyo, bhramarI, gharamAM rahelA dhAnyanA kIDA, A badhA jIvo kAraNa vinA khUba vadhI jAya, mIThuM, lepa, phoDalA ane viziSTa vraNa (cAMdA) kAraNa vinA vadhI jAya, to udvega, kalaha, vyAkuLatA, dhananAza, vyAdhi, maraNa, saMkaTa, uccATana, videzagamana, gharamAM zUnyatA ( manuSyono abhAva) vagere jaladI thAya. have jo koIpaNa rIte jyAre paNa kyAMya paNa sukhe sUtelAnA vALasamUhane kAgaDo cAMcathI cUMTe (kheMca) to maraNa prApta thayuM samajavuM. kAgaDo jenAM vAhana, zastra, pagarakhAM, chatra ane (zarIranI) chAyA upara niHzaMkapaNe viSThA kare to te paNa maraNane pAme. AMsuthI pUrNa AMkhavALA baLado jo pagothI pRthvIne khUba khode to tenA svAmInuM kevaLa 1. ahIM zukana vagerenA artho mAtra zabdArthane vicArIne lakhyA che. paramArthathI to enI samaja e viSayanA niSNAta pAsethI jANI zakAya. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70ra-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AyuSyane jANavAno prakAro roga thAya ema nahi, kiMtu maraNa paNa thAya. A pramANe sArI avasthAvALA (=nirogI)ne AzrayIne zukananA svarUpanuM kaMIka prakAzana karyuM. have vyAdhithI thayelI vyAkulatAne AzrayIne zukananA svarUpane kahuM chuM, te tame sAMbhaLo. jo vyAdhivALA manuSyanI pITha upara kAgaDo rahe to te niyamA eka divasamAM mare. jo kUtaro chAtImAM cATe to be divasa jIve, ane pUchaDAne vALe to traNa divasa jIve, ema zvAnazakuna zAstravaDe nivedana karAyuM che. jo kUtaro nimitta kALe sarvaaMgone saMkocIne suve to rogIne tatpaNe prANa vagarano thayelo jANo. jo kUtaro be kAnane halAvIne pachI agane halAvI dhruje to rogI mRtyu pAme. indra paNa rakSaNa karavA samartha na thAya. raDato, lIlAthI sUtelo, jhaMpA lagAvIne ane AMkho mIMcIne aMgane maraDato kUtaro yamapurImAM laI jAya che. kAga vagere pakSIono samUha jo bimAranA ghara upara traNa saMdhyAomAM bhego maLelo dekhAya to jIva mRtyu pAme ema tuM jANa. jenA suvAnA gharamAM athavA rasoDAmAM kAgaDAo cAmaDuM, dorI, vALa ke hADakAM mUke te paNa jaladI maraze. parama pavitra thayelo manuSya deva-gurune praNAma karIne zubhadivase aTavI ane ghara vageremAM ityAdi zakunane jue. chAyA athavA chAyAnA jJAnathI AyuSyanuM svarUpa jANavuM. te A pramANe- taDako, arIso ane pANI AdimAM zarIramAMthI AkRti, pramANa ane varNa AdithI je paDachAyo paDe te pratichAyA che. jenI praticchAyA sahasA chedAyelI, bhedAyelI ke vyAkuLa hoya athavA AkRti, pramANa ane varNathI nyUna ke adhika hoya, athavA jenA kaMThamAM doraDI jevA AkAre pratiSThita thayelI hoya te jaladI yamanA ghare jaze ema jaNAya che. vadhAre zuM kahevuM? je pANI vageremAM praticchAyAne mastaka vinAnI ke ghaNA mastakavALI jue che, athavA svAbhAvika chAyAthI vilakSaNa chAyAne jue che, te alpa AyuSyavALo che ema jaNAya che. jenI chAyA na dekhAya te daza divasa sudhI jIve. jo be chAyA dekhAya to be ja divasa sudhI jIve. athavA upayogavALo, atyaMta pavitra thayelo, sthira manovijJAnane dhAraNa karanAra ane sthiracittavALo evo nimitta zAstrano jANakAra puruSa prastuta zubhaazubhane jANavA mATe sUryodaya pachI aMtarmuhUrta jeTalo divasa thayo hoya tyAre sUryabiMbane pAchaLa rAkhIne chAyA puruSane (=paDachAyAne) jue. temAM jo chAyApuruSane akSata ane aMgo vikRta na thayA hoya tevo jue to sadA kuzaLa thAya. jo tenA pago na dekhAya to videzamAM javAnuM thAya. be sAthaLa na jue to roga thAya. guhya bhAgane jue to cokkasa patnI maraNa pAme. udara na dekhAya to dhanano nAza thAya. chAtI na dekhAya to mRtyu thAya. jamaNo-DAbo hAtha na dekhAya, bAhuomAM mAMsa na dekhAya, mastaka na dekhAya Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AyuSyane jANavAnA prakAro-703 to chamAsamAM maraNa thAya, ema tuM jANa. sarva aMgo na dekhAya to jaladI maraNa thAya tema tuM jANa. A pramANe chAyApuruSa dvArA maraNakAla jANavo. nADI athavA nADInA saMcArathI AyuSyanA kALanuM anumAna karI zakAya. te A pramANe nADInA jANakAro sAmAnyathI nADI IDA, piMgalA ane suSummA ema traNa prakAranI kahe che. je nADI DAbI nAsikAthI vahe te iDA, jamaNI nAsikAthI vahe te piMgalA, baMne nAsikAthI vahe te suSummA, ema paramajJAnIoe kahyuM che. jenuM mukha baMdha che, AMkho baMdha che, ane je saghaLA vyApArothI mukta che, je AvI avasthAne pAmelo che te jJAnI lakSyane spaSTa prApta kare che. IDA ane piMgalA nADI aDhI ghaDI sudhI vahe che. suSummA nADI mAtra kSaNavAra vahe che. ahIM DAbI tarapha vahetI vADIne caMdranADI ane jamaNI tarapha vahetI nADIne sUryanADI kahe che. have nADInA anusAra maraNanuM jJAna kahIza. AyuSyanI pRcchAnA samaye jo zvAsa (=vAyu) aMdara pravezato hoya to jIvanane jANa, ane jo nIkaLato hoya to zrI tIrthaMkaroe maraNa kahyuM che. jo uttarAyaNathI AraMbhIne pAMca divasa sudhI eka sarakhI ja sUryanADI vahetI hoya to traNa varSa ja jIve. e pramANe sUryanADI pAMca divasa pachI jema jema eka sarakhI ja vahetI hoya tema tema te jIva alpa AyuSyavALo thAya. tetrIsa divasa sudhI satata vahe to eka ja divasa jIve. ahIM prAsaMgika paNa kahuM chuMkoIpaNa samaye jo sUryanADI Akhoya divasa vahe to gharamAM koIka utpAtane kahe che, be divaso sudhI vahe to gotrabhayane kahe che, cauda divasa sudhI vahe to dezanA nAzane kahe che. A badhuM je pramANe kahyuM che te pramANe caMdranADI aMge paNa jANavuM. nimitta vaLI bIjuM- AMkhonI cAmaDI kALI thaI jAya, sahasA citta vyagra thai jAya, dhrANendriya paTu hoya to paNa bUjhAyelA dIpakanI gaMdha na jANe, divya zabdo sAMbhaLe, garamImAM paNa ThaMDIno anubhava thAya, ItyAdi prakRtino viparyAsa( pheraphAra) najIka maraNane sUcave che. (rapa) nimitta vinA paNa pharavAnI, UbhA rahevAnI, besavAnI ane sUvAnI bhUmimAM durgadha Ave, jyAlA tene bALe ke TukaDA kare, AkAzamAM karuNa Akrandana pUrvaka zabdo karavA vagere vikAra sahasA saMbhaLAya, to chamAsamAM maraNa thAya. (gharamAM) kUtarAo vaDe hADakAM (vagere) mRtakanA avayavono praveza karAvAya to nakkI maraNa thAya. je be caMdrane jue, athavA jene jIbhanA agrabhAge nimitta vinA pUrve na joyo hoya tevo kALo biMdu dekhAya te eka mAsa sudhI jIve. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AyuSyane jANavAnA prakAro svapna jo svapnamAM vikarAladRSTivALI vAMdarI koIpaNa rIte AliMgana kare, tathA mAMsa, 'keza ane nakha kapAya to jaladI maraNa thAya. svapnamAM potAnA zarIrane telavALI rAkhathI lepAyelo jue, kezone pharaphara thatA jue, vastrarahita jue, nAcato, hasato ke gAto jue to nakkI kare. svapnamAM UMTa ke gadheDAthI yukta vAhana upara ekalo caDhe, athavA tevA vAhanamAM rahelo ja jAge, to maraNa najIkamAM che. jo svapnamAM gupta rahIne kALAM vastrovALI ke kALA vilepanavALI strIne jue, athavA jAgato paNa kharAba svapnane jue to mare. svapnamAM (tela vagere) snigdha vastune, dArUne ke carabIne pIe, pANImAM DUbe, saDelI talapApaDI khAya, caMdra-sUryanuM grahaNa thAya, caMdrasUryanuM patana thAya, pizAcano, caMDAlano ke strIno saMga thAya, paththara ane kAMTAvALI aTavImAM netaranI soTIonuM bhavana jue, khADAmAM, zmazAnamAM, rAkhamAM ke dhULamAM suve ke paDe, pANImAM ke kAdavamAM khUMpI jAya, lakSmI, Doka, ane kAnane jue, koi vastunuM haraNa thatuM jue, lAla puSpamALA, vilepana, varane vibhUSA karavI, nRtya, gIta, vAjiMtra, vivAha karavo, khAdya padArtha, pakvAnna vagere dravyone khAya, UlaTI, jhADA, sonAmahora ane loDhA AdinI prApti, hAtha, paga ane cAmaDIno cheda, velaDInA vistArathI ane chAlathI sarva aMgomAM vIMTaLAvuM, kalaha, baMdha, parAjaya, dAMta ane dIpaka AdinuM paDavuM, vAhanono nAza, mAtA-pitA vagere lokathI tiraskAra, gADha aMdhakAramAM praveza thAya, parvata, vRkSa ane mahela uparathI paDavuM, mAchalAMo gaLI jAya, je svastha hovA chatAM svapnamAM A badhuM jue te maraNa pAme ke kaSTane pAme, glAna hoya to nakkI mare. daSTa (=jovAthI thayeluM), zrata(=sAMbhaLavAthI thayeluM), anubhUta(=anubhavathI thayeluM), vAyu vagere doSathI thayeluM, ciMtita (=vicAra karavAthI thayeluM), divya(=devanA prabhAvathI thayeluM), ane karmajanita (=karmanA udayathI thayeluM) ema svapnanA sAta prakAra kahyA che. temAM pahelA pAMca prakAranA svapna niSphala kahyAM che. chellA be zubha-azubhanA sUcaka jANavA. temAM je svapna atizaya lAMbuM hoya, atizaya TUMku hoya, joyA pachI bhUlAI gayuM hoya, atizaya vahelI rAte (trIjA praharamAM) joyuM hoya, te svapna lAMbA kALe phaLa Ape che, ane tuccha phaLa Ape che, je svapna atizaya prabhAte joyuM hoya te svapna te ja divase phaLa Ape che ane moTuM phaLa Ape che ema bIjAo kahe che. rAtrinA pahelA, bIjA, trIjA ane chellA praharamAM AveluM svapna anukrame eka varSa, traNa mahinAmAM, be mahinAmAM ane turata phaLa Ape che. pahelAM azubha svapnane joIne pachI zubha svapnane jue che tene zubhasvapna phaLa Ape che. pahelAM zubha svapnane joine pachI azubha svapnane jue che tene azubha svapna phaLa Ape che. jinezvaronI pUjAthI, namaskAramaMtranA smaraNathI, tapa, niyama ane dAnathI azubha paNa svapna maMdaphAvALuM thAya che. 1. pratamAM Dhola zabdanA sthAne che zabda hovo joIe evI saMbhAvanAthI keza artha karyo che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [AyuSyane jANavAnA prakAro-705 riSTa (amaMgala) jamaNA hAthathI majabUta dabAvelI DAbA hAthanI AMgaLIonAM parvo jenA lAla na dekhAya tenuM maraNa jaladI jANa. mukha, zarIra ke vraNa (zata) vageremAM jene vinA kAraNe ati ISTa ke ati aniSTa gaMdha uchaLe te paNa jaladI maraze. garama paNa zarIramAM jene nimitta vinA sahasA ja ThaMDIno anubhava thAya, ghUMka pANImAM DUbI jAya, vANIno nAza thAya(=bolI na zake), (50) kAdavavALA pANI Adi vastuomAM vanakhaMDanA kamaLonA mastakone na jue, divase paNa sUrya vagerene na jue ane tArAone jue, saMbhAvanA na hoya tyAre paNa indradhanuSya ane vijaLIne jue, garjArava sAMbhaLe, devavimAno vagerene jue, vAjiMtronA avAjane sAMbhaLe, zarIramAM ghaNI mAkhIo vaLage, pIThanI pAchaLa ghaNI mAkhIo bhame, satata vaidyanA auSadha upara dveSa thAya. bhAjana bhAMge. be hAthothI (hAthonA aMgUThAthI) kAnanAM chidrone DhAMkyAM pachI potAnA kAnamAM (aMdaranA) avAjane na sAMbhaLe, ityAdi riSTothI mRtyu najIka che ema subuddhimAnoe jANavuM. e pramANe bIjA paNa prakArothI anazana saMbaMdhI vicAraNA karavI. have atIndriya arthanuM tevA prakAranuM kaMI jJAna nathI to ene varSARtumAM anazana karAvavuM. te vakhate rAjAo svasthAne rahelA hoya che. tethI prAyaH viruddharAjyano(=laDAI vagereno) saMbhava na hovAthI nagara vagere svastha hoya che. A pramANe Abhogana dvAra kahyuM. 9. anya- anazana svIkAravA mATe bIjo sAdhu Ave tyAre e aMge je vidhi che te kahevo joIe. ahIM bhAvArtha A pramANe che- jo eka samaye be sAdhu anazana mATe upasthita thAya tyAre eka saMkhanAne kare ane bIjo anazana karAvAya. have jo trIjo vagere paNa jo upasthita thAya to tene yogya nirdhAmaka vagere sAmagrI hoya to svIkAra kare, anyathA ArtadhyAna Adino saMbhava hovAthI niSedha kare. svIkAra karAyela je anazanI rahelo che te jo koIpaNa rIte pratyAkhyAnathI bhagna thAya ane te lokamAM anazanano svIkAra karyo che ema jaNAyelo ane jovAyelo hoya to je saMkhanA karI rahyo che tene ja tenA sthAnamAM jaladI besADavo, ane aMdara paDado bAMdhavo. jemaNe pUrve tene jANyo ane joyo hoya teo vaMdana karavA mATe Ave to temane te (=anazana bhAMganAra) na batAvavo, ane kahevuM ke bAraNA AgaLa rahIne ja vaMdana karo. ItyAdi vyavasthA AgamamAM kahelI che. anyadvAra pUrNa thayuM. 10. anApRcchA- je svagaNane pUchyA vinA sahasA ja anazana mATe udyata thayo hoya teno AcArya svIkAra na karavo. kAraNa ke gacchane ane tene ghaNI asamAdhi thavAno prasaMga Ave. A (=asamAdhi thAya e) prasiddha ja che. 11. parIkSA- AcAryuM ane gacchanA sAdhuoe anazana mATe AvelAnI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anazanano vidhi parIkSA karavI joie ke A svapratijJAnA nirvAhanuM kAraNa evA iMdriyajaya Adi guNothI yukta che ke nahi? AgaMtuke paNa te sAdhuonI parIkSA karavI joIe ke A sAdhuone jinavacana pariNamyuM che ke nahi? te A pramANe anazana karavAnI icchAvALo sAdhu AvIne turata ja temane kahe ke, kalamI DAMgarano bhAta ane dUdha vagere amuka amuka vastu mArA bhojana mATe tame laI Avo. tethI aho! jitendriya A sAdhu anazana mATe Avelo che ityAdi ullaMTha vacano kahIne jo te sAdhuo hase ke gusse thAya to, A sAdhuone jinavacana pariNamyuM nathI, ethI mane samAdhi utpanna karanArA nahi thAya ema jANIne temano tyAga karavo. have jo "ame IcchIe chIe" ema kahIne teno svIkAra kare to jinavacana pariNamyuM hovAthI temano svIkAra karavo. kalamI cokhAnA bhAta vagere laI Ave tyAre "aho! A suMdara che, huM bhojana karuM" A pramANe AsaktipUrvaka bhojana karavAnuM zarU kare to "tuM jyAre AhAramAM Asaktino tyAga karIza tyAre anazanane yogya thaiza" ityAdi kahIne sAdhuoe paNa jitendriya na hovAthI AgaMtukano tyAga karavo. have jo te "pUrve grahaNa karelA AhArothI huM tupta thayo nathI, to hamaNAM A tuccha AhAramAtrathI zuM tRptine pAmIza? tethI jo ke meM koipaNa rIte A AhAra maMgAvyo che to paNa nahi vAparuM" ityAdi kahe to yogya hovAthI teno svIkAra karavo. AcArye paNa AgaMtuka "zarIrane kRza karyuM che' ema pratyakSa dekhAto hovA chatAM parIkSA mATe A pramANe tene kahevuM- "he devAnupriya! teM saMkhanA samyak karI che ke nahi?" tethI jo gussAthI AMgaLIne vALIne kahe ke, "he AcArya! juo, hamaNAM A zarIramAM mAMsa-lohI vagere kaMIka = bahu ja alpa dekhAya che. aMta! AvA zarIravALA paNa mane meM saMkhanA karI che ema jANatA nathI? jethI A pramANe pUcho cho? tethI AcArya tene kahe ke, bIjAthI zuM? bhAvasaMlekhanA ja karavI joIe. te saMlekhanA te hajI paNa karI nathI. kema ke paramazatru evA krodhanI A pramANe saMlekhanA karI nathI. ityAdi kahevAyelo te jo doSanA svIkArapUrvaka samyak micchA mi dukkaDe ApIne khamAve to teno svIkAra karavo. bIjAoe parIkSA karavI e dvAra pUrNa thayuM. 12. AlocanA anazana svIkAravAnA samaye dIkSA grahaNathI AraMbhI ahIM sudhInI AlocanA vizeSathI samyak karavI joIe. AlocanA karyo chate je guNo thAya, AlocanA na karavAmAM je doSo thAya, AlocanA levAno vidhi vagere badhuM pUrve AlocanA dvAramAM kaheluM jANavuM. 13. prazasta sthAna- prazasta sthAnamAM anazanano vidhi karAvavo. ahIM bhAvArtha A pramANe che- jyAM najIkamAM gIta-nRtya vagere na thatAM hoya, jyAM kalAla, ghAMcI, dhobI, jhiMpaka Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anazanano vidhi-707 ( kapaDA chApavAnuM kAma karanArA), aMtyaja, pracaMDa bALakonI zALA vagere najIkamAM na hoya, jyAM rAjamArga ane prasiddhine pAmela yakSa-maMdira vagere najIkamAM na hoya, tyAM anazanavidhi karAvavo. jyAM udyAna ane pANI vagere najIkamAM hoya te sthAnano tyAga karavo. kAraNa ke tyAM dhyAnamAM vyAghAta, jugupsA ane zudraupadrava vagere doSono saMbhava che. 14. prazastavasati- evA sthAnamAM paNa udgamAdi doSothI rahita, ane prazasta catuHzAla ke trizAla evI moTI be vasati grahaNa karavI. temAM eka vasatimAM anazanIne rAkhavo ane bIjImAM sAdhuo bhojanAdinI kriyA kare. jo anazanI ane sAdhuonuM bhojana eka ja vasatimAM hoya to bhojananI gaMdha AdithI anazanIne bhojananI icchA thAya, anazanInI samAdhi mATe anazanIne apAtA bhojanane apariNata vagere sAdhuo jue, ItyAdi ghaNA doSono saMbhava che. 15. niryApaka- pAsasthApaNuM ane avasapaNe ItyAdi doSothI duSTa ane agItArtha niryApako na karavA, kiMtu te kALe jema ucita hoya tema gItArthapaNuM vagere guNothI yukta gItArtho karavA. aDatAlIza niryApako karavA. te A pramANe- anazanInuM udvartana (RpaDakhuM pheravavuM vagere) karanArA 4, aMdaranA dvAra pAse besanArA 4, saMthAro karanArA 4, anazanI vastu svarUpano jANakAra hovA chatAM te anazanIne ja dharmakathA kahenArA 4, vAdIo 4, AgaLanA (=bahAranA) dvAranI pAse rahenArA 4, anazanIne prAyogya bhojana lAvavAnI yogyatAvALA 4, pANI lAvanArA 4, caMDila paraThavanArA 4, mAtru paraThavanArA 4, bahAra dharmakathA kahenArA 4, zudra upadravonuM nivAraNa karavA mATe cAreya dizAmAM pratyeka dizAmAM eka eka sahasrodhI mahAmalla 4, Ama bAra sthAnomAM pratyeka sthAnamAM cAra ema badhA maLIne aDatAlIza thAya. bIjAo to aMDila-mAtru paraThavanArA bhegA cAra kahe che ane dizAomAM pratyeka dizAomAM be be ema ATha mahAyodhAo mAne che, ema kula aDatAlIsa niryApako jaNAve che. have jo ATalA niryApako na maLe to eka eka ocho karatAM chelle be niryApako avazya karavA. temAM eka AhAra-pANI lAvavA mATe phare. bIjo anazanInI ja pAse rahe. A pramANe niryApaka dvAra pUrNa thayuM. 16. dravyadAyaNA- maraNa kALe (=anazana svIkAravAnA samaye) anazanIne (utkRSTa) dravyo batAve. maraNakALe maravAnI icchAvALAne prAya: bhojananI IcchA uchaLe cheH vadhe che. AthI tene samAdhi utpanna karavA mATe dahIM, dUdha, ghI, pakvAnna, bhAta, dALa ane zAka vagere badhAMya dravyo pratyeka thoDAM thoDAM batAve. tene je dravyo game te dravyo vizeSathI batAve. jo te dravyo nirdoSa na maLe to paMcakaparihAni dvArA doSita dravyo paNa batAve. - zaya 1. jemAM sAmasAme cAra makAna (oraDA) hoya te catuHzAla, ane traNa makAna hoya te trizAla vasati kahevAya che. 2. mudrita pratamAM presadoSa AdinA kAraNe pANI lAvanAra cArano ullekha rahI gayo che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98-pArezana dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anazanano vidhi prazna- lAvelAM dravyone jo te vApare to zo lAbha thAya? uttara- tenI AhAratRSNAno viccheda thAya. AhAratRSNAno viccheda thatAM svastha, vairAgyane pAmelo ane AhAranA asAratA vagere svarUpane vicAro te sukhapUrvaka ja AhArano tyAga kare. anyathA ArtadhyAna vagere doSo thAya. A pramANe dravyadAyaNA dvAra pUrNa thayuM. 17. hAni- jo te lAveluM vApare to bIjA divase thoDuM ochuM lAve, ane tene je priya hoya tenAthI viparIta bIjuM kaMipaNa lAve. priya mAganArane "tane je priya che te Aje maLyuM nathI ema uttara Ape, ane AhAranI Asaktino nAza kare tevI dezanA Ape. trIjA divase paNa A ja vidhi che. paNa bIjA divasa karatAM ochuM lAve. tyAra bAda sarvathA ja kaMI paNa na lAve, ane dezanA vagerethI pratibodha pamADe. have jo pariNAma bhAMgI gayo hovAthI Asakta te pratibodha na pAme to pUrve ja anya (parIkSA) dvAramAM nizcita karelA vidhino Azraya le. 18. aparitAnta- nirjarAnA arthI evA sevA karanArAoe kaMTALyA vinA zakti pramANe ane jJAna pramANe anazanInAM sarvakAryo karavA. 19. nirjarA anazanInI ane sevA karanArAonI samakSa gurue karmanirjarAnI prarUpaNA karavI. jema ke kammamasaMkhijabhavaM, khavei aNusamayameva Autto / annayaramma vi joge, sajjhAyammI viseseNa // "koipaNa yogamAM(=mokSa sAdhaka anuSThAnamAM) rahelo jIva pratyeka samaye asaMkhyabhavamAM bAMdhelAM karmone khapAve che, paNa svAdhyAyarUpa yogamAM vizeSa karmo khapAve che." e pramANe kAyotsarga (? uttamArtha) ane vaiyAvRtyanA AlAvAthI A pramANe ja be gAthA kahevI. tethI gAthA A pramANe thAya kammasaMkhijabhavaM, khavei aNusamayameva Autto / annayarammi vi joge, visesao uttimaTThammi // koipaNa yogamAM rahelo jIva pratyeka samaye asaMkhyabhavomAM bAMdhelAM karmone khapAve che, paNa uttamArtha (=anazana)rUpa yogamAM vizeSa karmo khapAve che." ( A pramANe tIrthakaroe anazanarUpa uttamArthane badhA yogothI adhika nirjarAno hetu kahyo che. AthI udyata thayelA sAdhakoe sArI rIte ja uttamArtha karavo joie. 20. saMstAraka- saMthArAno vidhi kahevo joie. temAM bhUmi upara ke nahi tUTelA zilAtala upara uttarapaTTAthI sahita saMthAro pAthare, tyAM beThelo ke sUtelo svasamAdhithI rahe. have jo A pramANe rahevA mATe samartha na thAya to eka vagerenI vRddhi karIne be vagere kapaDA pAthare, yAvat pIThabhaMga AdinI vedanAmAM bIjI rIte samAdhi na rahe to taLAI paNa pAthare. 21. udvartanAdi- ahIM gati zabdathI parAvartana ane pavana mATe bahAra laI javA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [anazanano vidhi-709 vagere levuM. A udvartana(=paDakhuM pheravavuM) vagere komaLa hAthavALA, sthira, gaMbhIra, samartha ane kRtayogI sAdhuonI pAsethI karAve. pahelAM to jo zakti hoya to pANI vagere lAvavA mATe jAte ja jAya. pachI upAzrayamAM rahelo ja pharavA AdinI kriyAo jAte ja kare. tevI zakti na hoya tyAre hamaNAM jemanuM svarUpa kahyuM che tevA sAdhuo beselAne pherave. pachI sUtelAne paNa pherave. tathA saMthArAmAM rahelA tene samAdhi utpanna karavA mATe dezanA kare. 22. kvaca- kvaca eTale aMgarakSaka. jevI rIte kavacane dhAraNa karavAthI bANa ane bhAlA vagerenA prahArone gaNakAre nahi, tema anazanI samAdhi mATe kaMIka AhAra grahaNa karyuM chate prahArasamAna kSudhA-pipAsA ane arati vagere parISahone gaNakAre nahi, arthAt parAjita kare. tethI sAraNA karIne kavaca samAna AhAra mAtra samAdhi utpanna karavA mATe anazanIne Ape. ahIM bhAvArtha A pramANe che- AhAranuM pratyAkhyAna karyuM hovA chatAM parISahathI pIDAyelo anazanI koIpaNa rIte AhAranI mAgaNI kare to te koika rIte zatrudevatAthI adhiSThita thaIne mAgaNI na kare e mATe parIkSA karavA mATe pahelAM tenI sAraNA kare. te A pramANe- tuM koNa che? gItArtha che? hamaNAM divasa che ke rAta? ityAdi pUche. A pramANe sAraNA karyuM chate jo A prastuta (=sAcuM) kahe to jaNAya ke A devatAthI adhiSThita nathI, kiMtu parISahathI pIDAyelo che. Ama jANIne samAdhine utpanna karavA mATe kaMIka AhAra Ape. tethI tenA baLathI parISaharUpa sainyane jItIne maraNane sArI rIte ArAdhe. ra3. citra- kALadharma pAmelA sAdhune cihna karavuM. cihna zarIrathI ane upakaraNathI ema be prakAre che. temAM zarIrathI cihnamAM bhaktanuM pratyAkhyAna karavAnI icchAvALAno pahelAM ja loca kare. upakaraNathI cihnamAM kAladharma pAmelAnI paNa pAse muhapatti, rajoharaNa ane colapaTTo e upakaraNane avazya mUke. jethI devalokamAM paNa gayelo te sAdhunuM rUpa joIne samyakatvane svIkAre. anyathA 'saurASTranA zrAvakanI jema mithyAtvane pAmavAno saMbhava rahe. bIjuM- agni (=agnidAha ApyA) vinA paraThavavAmAM coroe A koikane gaLuM maraDavuM vagere rIte mArI nAkhyo che evI zaMkAthI gAmanA mANasone rAjanigraha vagere doSo thAya. 24. vyAghAta- anazananA bhaMgarUpa vyAghAtamAM yAcanA kare, eTale ke saMlekhanA karavA mATe pravRtta thayelA bIjAnI pUrvokta vidhithI tenA(=anazana bhAMganAranA) sthAne besADavA mATe mAgaNI kare. have jo tevo koI nathI to zAstrokta vidhi ahIM jANavo. (jo prasiddha thayo hoya to bIjAonI sAthe bIjA sthaLe mokalavo vagere.) A badhuM bhakta pratyAkhyAnarUpa maraNamAM (=anazanamAM) jANavuM. pAdapopagamana ane 1. kRtayogI eTale gItArtha. 2. saurASTranA zrAvakano A prasaMga navapada prakaraNa vagere graMthomAM che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7105rijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [paMDitamaraNuM mAhAbhya igita maraNano anya sthAne kahelo vidhi jANavo, ane te vidhi prasiddha che. A traNa maraNono viSayavibhAga (koNa kayA paccakakhANathI mare te) A pramANe che-"sarva sAdhvIo, prathama saMghayaNa sivAyanA sAdhuo ane sarvadezaviratidharo bhaktapratyAkhyAnathI mRtyu pAme che." (AnAthI e siddha thayuM ke prathama saMghayaNavALA sAdhuo traNeya pratyAkhyAnathI mRtyu pAmI zake che.) A pramANe traNa gAthAno artha che. [478-479-480] baMne prakAranuM saparAkrama maraNa kahyuM. have baMne prakAranA aparAkrama maraNane kahevAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che aparakkamu balahINo, nivvAghAeNa kuNai gacchammi / vAghAo rogavisAiehiM taha vijjumAIhiM // 481 // balahIna aparAkramI sAdhu vagere nirvAghAtamAM gacchamAM anazana kare. roga-viSa AdithI ane vijaLI AdithI vyAghAta thAya che. vizeSArtha- je baLahIna che, arthAt anya gacchamAM javA mATe asamartha che, te svagacchamAM paNa anazana svIkAre, anya gacchamAM na jAya. have jAte ja vyAghAtanA svarUpanuM vyAkhyAna karavAnI icchAvALA graMthakAra kahe cheroga-viSa AdithI ane vijaLI AdithI vyAghAta thAya che. temAM je roga AzkArI na hoya, eTale ke jaladI mRtyu thAya tevo na hoya te rogamAM je hajIpaNa baLathI yukta hoya te paragacchamAM paNa jAya. balahIna to svagacchamAM paNa rahe. kSaNamAtramAM nAza kare tevA AzakArI bhUla vagere roga ane vijaLI- vAgha vagereno bhaya thAya tyAre jyAM rahelo hoya tyAM ja anazana svIkAre. [481] have paMDitamaraNanA ja mAhAbhyanI prazaMsA karatA graMthakAra kahe che- ekaM paMDiyamaraNaM, chiMdai jAIsayAiM bahuyAiM / ekkaMpi bAlamaraNaM, kuNai aNaMtAI dukkhAiM // 482 // eka paMDitamaraNa ghaNA seMkaDo janmono nAza kare che. ekapaNa bAlamaraNa anaMta duHkhone kare che. [482] 1. zAstramAM paMDitapaMDita, paMDita, bAlapaMDita, bAla ane bAlabAla ema maraNanA pAMca prakAra jaNAvyAM che. temAM paheluM jinezvarone, bIjuM sAdhuone, trIjuM dezaviratidharone, cothuM samyagdaSTione ane pAMcamuM mithyASTione hoya che. athavA matAMtare kevaLIne paMDitapaMDita maraNa hoya, bhaktaparijJAdi paMDitamaraNa munione hoya, dezaviratidhara ane aviratisamyagdaSTine bAlapaMDita maraNa hoya, tathA upazamavALA mithyASTine bAlamaraNa hoya, kaSAyathI kaluSita ane dRDha Abhigrahika mithyAtvIne bAlabAla maraNa hoya. athavA pAMcamAM pahelAM traNa maraNo paMDitamaraNo che, ane chellAM be maraNo bAlamaraNo che. temAM pahelAM traNa samyagdaSTine ane chellAM be mithyAdaSTine hoya. (saMvegaraMgazALA) Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [paMDita maraNanuM mAhAbhya-711 paMDitamaraNano svIkAra karyo chate dhIratA ja karavI joie, vihaLatA na karavI joIe. zA mATe? e viSe yuktine kahe che dhIreNa'vi mariyavvaM, kAuriseNavi avassa mariyavvaM / / to nicchiyammi maraNe, varaM khu dhIrattaNe mariuM // 483 // dhIrapuruSe paNa avazya karavAnuM che, kAyarapuruSe paNa avazya karavAnuM che. tethI maraNa nizcita hovAthI dhIrapaNAmAM maravuM e zreSTha che. [483] pAdapopagamana vagere paMDitamaraNathI marelA jIvo kyAM jAya te kahe chepaaovgmnniNginnibhttprinnaaivibuhmrnnenn / jaMti mahAkappesuM, ahavA pAviMti siddhisuhaM // 484 // pAdapopagamana, iMginI ane bhaktapratyAkhyAna Adi paMDita maraNathI jIvo vaimAnika devalokamAM jAya che, athavA siddhisukhane pAme che. [484] siddhimAM paNa zuM sukha che? ke jethI tenA mATe A kaSTa sahana karavAmAM Ave che. te kahe che suragaNasuhaM samaggaM, savvaddhApiMDiyaM jai havijjA / . navi pAvai muttisuhaM, 'NaMtAhivi vaggavaggUhiM // 485 // sarvakAla samayonA samUhathI guNeluM devasamUhanuM saghaLuM sukha anaMtavargavargathI paNa muktisukhane pAmatuM nathI, arthAt muktisukhanI tulanAne pAmatuM nathI. vizeSArtha- sarvadeva samUhanuM bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALamAM thanAruM je saghaLuM sukha, tene paNa sarvakAlanA jeTalA samayo che te samayanI rAzithI gaNavAmAM Ave, vaLI tene paNa anaMtagaNuM karavAmAM Ave, yAvat te sukhanA sarva lokAlokanA AkAzapradezonI saMkhyA jeTalA DhagalA karIne te DhagalA bhegA karavAmAM Ave, teno paNa varga karavAmAM Ave, pharI teno paNa varga karavAmAM Ave, ema te sukhane anaMtavargothI vargavALuM karavAmAM Ave, to paNa te sukha muktinA sukhanI tole na Ave. [485] vaLI- devo vagere paramArthathI duHkhI hovAthI sukhI nathI ja, kiMtu siddho ja paramArthathI sukhI che ema jaNAve che dakkhaM jarA viogo, dAridaM royasoyarAgAI / taM ca na siddhANa tao, tecciya suhiNo na rAgaMdhA // 486 // u. 22 bhA.2 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712-parijJAna dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [graMthano upasaMhAra - jarA, viyoga, daridratA, roga, zoka ane rAga vagere duHkharUpa che. te duHkha siddhone nathI. tethI siddho ja sukhI che, rAgAMdha jIvo nahi. vizeSArtha- jarA (=vRddhAvasthA)vagere duHkhanuM kAraNa hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI jarA vagere duHkharUpa che. AvA prakAranuM duHkha siddhone nathI. tethI siddho ja sukhI che, rAgAMdha deva vagere sukhI nathI. A artha caraNadvAranI aMtargata vivirAga Adi dvAromAM lagabhaga vicAryo che. [486] A pramANe hovAthI zuM? ema upasaMhAra karatA graMthakAra kahe chenitthinnsvvdukkhaa, jAijarAmaraNabandhaNavimukkA / avvAbAhaM sukkhaM, aNuhuMtI sAsayaM siddhA // 487 // sarva duHkhonA pArane pAmelA tathA janma-jarA-maraNa ane baMdhanathI mukta thayelA siddho avyAbAdha ane zAzvata sukhane anubhave che. [487] A anAdi saMsAramAM anekavAra paNa mRtyu pAmelA jIvoe jenuM svarUpa pUrve jaNAvyuM che te paMDitamaraNane prApta karyuM nathI. Ane paNa manamAM vicArIne ane jinendranA caraNone pAmIne maraNarUpa velaDIne kApanArA paMDitamaraNane ArAdho. A pramANe zrIhemacaMdrasUriviracita upadezamAlAnA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM parijJAna rUpa pratidvAra pUrNa thayuM. A pramANe upadezamAlA vivaraNamAM bhAvanAdvAramAM parijJAnarUpa pratikArano rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. %%% Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) upasaMhAradvAra [graMthano upasaMhAra-713 have prakaraNanA upasaMhArano adhikAra kahevAya che. temAM hamaNAM ja kahelA arthane AzrayIne kahe che-- saMte'vi siddhisukkhe, puvvutte daMsiyammi ya uvAe / laddhammi mANusatte, patte'vi jiNiMdavaradhamme // 488 // jaM ajjavi jIvANaM, visaesa duhAsavesu paDibaMdha / taM najjai garuyANavi, alaMghaNijjo mahAmoho // 489 // siddhinuM sukha vidyamAna hovA chatAM, siddhisukhanI prAptino upAya batAvelo hovA chatAM, manuSyabhava prApta thayo hovA chatAM, pUrve prApta nahi thayela evo jainadharma prApta thavA chatAM hajI paNa jIvone du:khanuM mukhya kAraNa evA viSayomAM je rAga dekhAya che tethI jaNAya che ke moTAo paNa mahAmohane oLaMgavA prAyaH samartha thatA nathI. [488-489] mohanIya vagere karmothI haNAyelA jIvo viSayarAgane choDIne guNone svIkAratA nathI, eTaluM ja nahi balke, keTalAka jIvo prApta thayelA paNa vizuddhaguNone choDIne viSayomAM rame che ema jaNAvatA graMthakAra kahe che nAUNa suyavaleNaM, karayalamuttAhalaM va bhuvaNayalaM / ke'vi nivaDaMti tahavihu, picchasu kammANa baliyattaM // 490 // zrutanA balathI hatheLImAM rahelA motInI jema vizvanA svarUpane jANe che to paNa keTalAko paDe che. karmonA baLane juo. [40] vaLI bIjAo zuM kare che te kahe che-- ekkaMpi payaM souM, anne sijjhati samaranivai vva / saMjAyakammavivarA, jIvANa gaI aho visamA // 499 // jemane karmanI laghutA thai che tevA bIjA jIvo eka paNa padane sAMbhaLIne samararAjAnI jema siddha thAya che. aho! jIvonI gati viSama che. vizeSArtha- samararAjAnuM dRSTAMta kahevAya che-- Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 714-ekAdazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM deNaMta samararAjAnuM dRSTAMta mAnaMdI nAmanI nagarI che. temAM zveta mahelomAMthI zvetaprabhA phelAI rahI che. te nagarI jANe ke sadA AkAzatalane zAzvata zveta suvarNathI yukta kare che. tyAM abhicaMdrarAjA zUra (parAkramI) hovA chatAM sadA saumya dekhAya che. te jinazAsanarUpa nagaramAM rahelo hovA chatAM mokSamArgamAM pravartelo che. te puruSArthamAM dharmapuruSArthane ja adhika mAne che. athavA vibudhapuruSa abudhapuruSo vaDe kAcanA TukaDAomAM pheMkAyelA ratnane ja le che. paramANu ane suvarNa e baMne lokamAM koipaNa rIte padArtharUpe samAna prasiddha hovA chatAM paramANu suvarNanA AMzika paNa prabhAvane pAmato nathI. nyAya ane parAkramathI rAjyanuM pAlana karato ane ghaNAM dharmakAryone karanAra te sukhathI divaso pasAra kare che. pachI ekavAra te azvone khelAvavA ( calAvavA) mATe bahAra gayo. ghaNA azvone khelAvIne thAkelo te ArAma karavA mATe manogaMdana udyAna tarapha cAlyo. jeTalAmAM ekakSaNavAra AgaLa vadhe che teTalAmAM te sahasA ja sugaMdhI ane zItala pavana vaDe prasanna karAyo, upara jatA ane nIce utaratA devasamUhanA darzanathI AnaMdita karAyo, temanI stutinA dhvaninA zravaNathI khuza karAyo, satata pravRtta thayelI dharmakathAnA dhvanithI kAna bharAI javAnA kAraNe tRpta thayo. tethI harSa pAmelA teNe A viSe pUchyuM kyAMkathI jANyuM ke suprabha nAmanA kevalI bhagavAna ahIM samavasaryA che. tethI navA meghanA darzanathI vananA moranI jema tenuM hRdaya pramudita banyuM. jeTalAmAM kevaLInA najIkanA pradezamAM Ave che teTalAmAM kAttithI suvarNaprabhAno tiraskAra karatA, mukhavaDe caMdramaMDalane halako karatA, rUpa-lAvaNyarUpa lakSmIthI kAmadevano upahAsa karatA, sarva aMgomAM upazamarUpa lakSmIthI AliMgana karAyelA, jANe pratyakSa mUrta saMyama hoya tevA, jANe pratyakSa mUrta taporAzi hoya tevA, jANe pratyakSa samyajJAnano vistAra hoya tevA, sUryamaMDala tarapha jemaNe dRSTi karI che tevA, jemaNe be bAhu UMcA karyA che tevA, kyAMka (FkoIka) paramAtmAmAM lIna, AMkho sArI hovA chatAM koine na jonArA, kAna paTu hovA chatAM zabdane nahi sAMbhaLanArA, jANe (darzana karanArAonI) AMkhomAM amRtavRSTi karatA hoya tevA, utkRSTadhyAnamAM rahelA koIka paramamunine joyA. pachI temanA darzanathI potAne atizaya kRtArtha mAnatA teNe ghoDA uparathI utarIne be jAna, be karatala (hAtha) ane mastaka e pAMca aMgone pRthvItalamAM bhegA karIne vaMdana karyuM. te munie utkRSTa dhyAnanA kAraNe vaMdana karatA paNa rAjAne na jANyo. pachI te muninA guNothI AkarSAyelo rAjA kevaLInI pAse gayo. pachI vidhipUrvaka vaMdana karIne yogya sthAnamAM beTho. pachI kevaLInI bhavano nAza karanArI dezanA sAMbhaLI. pachI avasare Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekapadazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM dRSTAMta-715 rAjAe pUchyuM: he bhagavan! ahIM AvatA meM traNa bhuvanane pramoda ApavAmAM kuzaLa evI avasthAne pAmelA je maharSine vaMdana karyuM te mahAtmA koNa che? ane kevI rIte pratibodha pAmyA? te kRpA karIne jaNAvo. tethI kevaLIe kahyuM: he rAjana! A kathA moTI che. Ama chatAM jo tamane kautuka che to saMkSepathI paNa te kathAne kahIe chIe. tame sAvadhAna thaine sAMbhaLo. te A pramANe A asaMvyavahAra nagaramAM saMsArIjIva nAmano kuTuMbano viDela hato. pachI ekavAra karmapariNAma rAjAnA nATakamAMthI cAritradharmarAjAnA sainikoe koi naTanuM apaharaNa karIne mokSapurImAM nAkhyu chate te nATakane te ja pramANe pUrNa karavAne icchatI (=teTalI ja saMkhyAvALA ka2vAne icchatI) bhavitavyatA nAmanI svapatnI e jIvane asaMvyavahAra nagaramAMthI kheMcIne vyAvahArika ekAkSanagaramAM lai AvI. tyAM paNa karmapariNAma rAjAnuM icchita kaMipaNa karatI teNe ja tene pRthvIkAya Adi pADAomAM bhamAvyo. te pADAomAM paNa tene pratyeka pADAmAM asaMkhyakALa sudhI rAkhyo. vanaspati pADAmAM to tene anaMtakALa sudhI rAkhyo. pachI bhavitavyatA ja karmapariNAma rAjAnI saMmatithI ja tene tyAMthI calAvIne vikalAkSa nagaramAM lai AvI. tyAM paNa dvIndriya Adi pADAomAM tene bhamAvyo. tyAM paNa pratyeka pADAmAM saMkhyAtakALa sudhI tene rAkhyo. pachI bhavitavyatA ja tene koipaNa rIte paMcAkSapazu nagaramAM lai gai. tyAM paNa jalacara, sthalacara ane khecaranI aneka bhedothI bhinna-bhinna aneka jAtiomAM tene bhamAvyo. A jAtiomAM paNa pratyeka jAtimAM ghaNA kALa sudhI tene rAkhyo. ghaNA kALa pachI tenA akAma kaSTa sahana Adi koika AcaraNathI ja prasanna thayelI svapatnIe ja karma pariNAma rAjAnI sAthe vicAraNA karIne tene puNyodaya nAmano sahAyaka Apyo, ane manuSya nagarImAM mokalyo. tyAM puNyodayathI teNe rAjya prApta karyuM. tyAM gayelo te moharAjAnA utkaTa krodha vagere sainikone maLyo. tyAM teNe te sainikone potAnA gADha mitro tarIke rAkhyA. tethI te sainikonA vacanathI teNe aneka anucita AcaraNo karyA. e anucita AcaraNothI karmapariNAma rAjA (tenA upara) gusse thayo. potAnuM bibhatsasvarUpa pragaTa karyuM. A joine bhavitavyatAe vicAryuM: aho! huM sadAya cittanA jJAnamAtrathI ja karmapariNAma rAjAnuM icchita karuM chuM. karmapariNAma rAjA paNa mArA pratye A pramANe ja ke AnAthI paNa adhika anukUla vartana kare che. hamaNAM te mArA pati upara gusse thayelo dekhAya che. enA anucita AcaraNothI huM paNa tenA upara gusse thai chuM. tethI tene narakapuramAM lai jauM. Ama vicArIne teNe te pramANe ja karyuM. tyAM saMsArIjIva vividha yAtanAothI parezAna karAyo. ghaNA kALa pachI tene AyuSyasamApti nAmanI goLI ApIne pharI paNa paMcAkSapazu nagaramAM lai Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamAlA) 716-ekapadazravaNathI mokSa viSe] [samararAjAnuM dRSTAMta AvI. tyAMthI paNa pharI narakapuramAM lai gai. pharI te ja pramANe paMcAkSa pazu naga2mAM tene lai AvI. A pramANe ghaNIvAra gamanAgamana pachI pharI paNa tene ekAkSanagaramAM lai gai. tyAM pUrvokta kramathI tene bhamAvyo. e pramANe vikalAkSa puramAM ane paMcAkSapazu puramAM paNa bhamAvyo. pachI pharI paNa kyAreka narakapura AdimAM tene bhamAvyo. A pramANe bhamAvatI te enA ja koika tevA prakAranA sacaraNothI khuza thaine tene puNyodaya sahAyaka Apyo. kyAMka rAjya prApta karAvyuM. kyAMka sAmaMtapada prApta karAvyuM. kyAMka mAMDalika rAjAnI vibhUti prApta karAvI. kyAMka maMtrIpada, kyAMka purohitapada, kyAreka zreSThipada, kyAMka sAmAnyathI zrImaMtapaNuM, kyAreka cakravartIpaNuM prApta karAvyuM. cakravartIpaNAmAM paNa kyAreka utkRSTa rUpa, saMpatti, kyAreka lAvaNyarUpa lakSmI, kyAMka saubhAgyalakSmI, kyAMka utkRSTa AdeyavAkyapaNuM, kyAMka adbhuta pAMDitya, kyAMka vividha pAkhaMDano (=asatya dharmano) svIkA2 ka2vA vaDe sarvanuM pUjyapaNuM, kyAMka AkAzagamana Adi aneka labdhio, ityAdi prApta karAvyuM. moharAjAnA sainikonA upadezathI teNe karelA te te tevA prakAranA asa AcaraNothI kupita thayelI svapatnIe ene ja kyAMka caMDAlano bhava, kyAMka camArano bhava, kyAMka mAcchImArano bhava, kyAMka dhobIno bhava, kyAMka luhArano bhava, kyAMka daridratA, cAMka dInatA, kyAMka dAsapaNuM, kyAMka sevakapaNuM prApta karAvyuM. temAM paNa kyAMka atizaya kurUpa, kyAMka daurbhAgya, kyAMka anAdeyapaNuM, kyAMka roga, kyAMka kSINatA, kyAMka sarvasAmarthya pamADyuM. A pramANe vividha svarUpothI nacAvatI bhavitavyatAe tene anaMtakAla sudhI bhamAvyo. anaMtakALa pachI hamaNAM koipaNa rIte tenA ja koika balavAna sacaraNothI prasanna thayelI bhavitavyatA atizaya puSTa puNyodayane sahAyaka tarIke ApIne tene sAketapura nagaramAM lai AvI. tyAM vizvabhara rAjAnI patnInI kukSimAM tene nAkhyo. janma thayA pachI moTo thatAM teNe sarvakalAsamUhano abhyAsa karyo. paNa dharmakAryomAM pravartAvavA chatAM koipaNa rIte pravartato nathI. dharmanA nAmane paNa sahana karato nathI. tethI zramaNopAsaka vithaMbhara rAjA khinna thaine vicAre che ke, aho! bahoMtera kaLAomAM paMDita banelA paNa je puruSo sarvakaLAomAM zreSTha evI dharmakaLAne jANatA nathI te apaMDita ja che. mAro putra dharmakaLAnA aMzane paNa jANato nathI. tethI ahIM ame zuM karIe? rAjA A pramANe ciMtAsamUhathI vyAkula banyo tyAre tyAM suprabha nAmanA kevaLI padhAryA. vidhipUrvaka harSathI kevaLIne vaMdana karIne vizvabhara rAjAe avasare svaputrano vRttAMta pUchyo. te A pramANe- he bhagavan! mAro putra dharma svIkAraze ke nahi? amane A moTI ciMtA che. tethI jJAnIe kahyuM: he mahArAja! koipaNa kAryamAM alpa paNa ciMtA karavI e vivekIo mATe yogya nathI. to pachI moTI ciMtA mATe zuM kahevuM? kAraNa ke nipuNamativALA paNa Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekapadazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM dRSTAMta-717 jIvo kAryone bIjI ja rIte vicAre che, paNa traNa bhuvanamAM balavAna bhAgya te kAryone bIjI ja rIte kare che. pUrve upArjana kareluM karma ja jIvonI saMpatti-vipattine vicAre che. paNa jIvoe karelI ciMtA niSphaLa ane duHkharUpa phalane ApanArI thAya che. jyAre jyAM je thaze ane anaMta kevaLIoe je te pramANe joyuM che. tene anyathA karavA mATe idrapaNa prayatna karavA chatAM samartha banato nathI. jyAre jyAM je nahi thAya ane anaMta kevaLIoe je te pramANe joyuM che, tene karavA mATe devono paNa prayatna niSphala che. tethI je je pramANe thaze ke nahi? te pramANe ja samyaka pravartatI sAmagrIne (=kAraNasamUhane) rokavA traNa bhuvana paNa samartha nathI. kAraNa ke te buddhi, ane te mati prApta thAya che, te bhAvanA thAya che, sahAyako tevA ja prApta thAya che, ke jevI bhavitavyatA hoya. ityAdi. pachI vizvabhara rAjAe kahyuM he bhagavan! jo ema che to Apa pUjyapAda prasanna thAo. A viSe paNa kaMika pUchIe chIe. Apa pUjyanA abhiprAyathI to rogI cikitsA nahi karAve, bhUkhyo thayelo bhojana mATe udyama nahi kare, AjIvikAthI pIDAyelo AjIvikA mATe prayatna nahi kare, mokSano arthI mokSa mATe anuSThAna nahi kare. tethI kevaLIe kahyuM : bhale na kare. rokanAra koNa che? phakta je samaye temanA te icchitanI siddhi thavAnI ja che ema kevaLIo jue che tyAre te viSe temanI icchA na hoya to paNa temanI te upAyamAM baLAtkArathI koipaNa rIte pravRtti thaze ja. te A pramANe- koI sAdhuoe kevaLIne pUchyuM ke ame A bhavamAM siddha thaizuM ke nahi? jJAnIe kahyuM: tame siddha thazo. tethI teoe vicAryuM. aho! kevaLInuM vacana anyathA na thAya. AthI ApaNe koipaNa rIte siddha thaizuM. A kaSTakArI kriyAthI saryuM! zA mATe bhogothI AtmAne chetarIe? A pramANe vicArIne temaNe vratano tyAga karyo ane gRhavAsano svIkAra karyo. zaMkA vinA bhogone bhogave che. samaya jatAM ekavAra temaNe vicAryuM ke, ApaNe sAruM na karyuM! kAraNa ke mokSanI prApti thAya ke na thAya AvI ciMtAthI zuM? puruSe potAnA ahitano tyAga karavo joie. gRhavAsa ahita che (=ahitakara che.) kAraNa ke gRhavAsa A lokamAM paNa AjIvikAnI takalIpha ane ciMtA vagerethI utpanna karAyelA duHkhasUmanuM kAraNa che. jinavacana pramANe kareluM anuSThAna hita che=hitakara che. kAraNa ke A lokamAM paNa nizcitapaNuM ane vizvavaMdanIyapaNuM vagere guNonI paraMparAnuM kAraNe che. ityAdi vicArIne pharI paNa vrata lIdhuM. adhika ugra anuSThAna (AcaraNa) karyuM. tethI kevalajJAna utpanna karIne badhAya mokSamAM gayA. 1. no duSkarmaprayAso na kuyuvatisutasvAmidurvAkyaduHkham, rAjAdau na praNAmo'zanavasanadhanasthAnacintA na caiva / jJAnAptirlokapUjA prazamasukharasaH pretyanAkAdyavAptiH, zrAmaNye'mI guNAH syustidiha sumatayastatra yatnaM kurudhvam // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 718-ekapadazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM dRSTAMta tethI icchita kAryanI siddhinA samaye icchA na hoya to paNa A pramANe tenA upAyamAM pravRtti thAya che. A pramANe karanAranuM je thavAnuM hoya te thAo. emAM koi lokApavAda nathI. vivekIe utsukatA ane ciMtAthI thanArI vyAkuLatA kyAMya na karavI joie. tamAre svaputranI ciMtA to vizeSathI na karavI joie. kAraNa ke caramazarIrI A A ja bhavamAM siddha thaze. to pachI mAtra dharmanI pravRtti mATe to zuM kahevuM? A sAMbhaLIne vithaMbhara rAjA harSa pAmyo. abhicaMdrarAjAe kahyuM: niSkAraNa baMdhu Apa kevalI bhagavaMte vizvabhara rAjAno saMdeha dUra karyo. huM ema mAnuM chuM ke Ape vizvabhara rAjA upa2 te pramANe anugraha nathI karyo ke je pramANe mahAna saMdehane dUra karIne amArA upara karyo che. tethI tyAM AgaLa zuM thayuM te pharamAvo. tethI suprabha kevaLIe kahyuMH he rAjana! pachI samaya jatAM dIkSA levAnI icchAvALA vithaMbhara rAjAe te svaputra samarane rAjya upara sthApita karyo. teNe pitAthI paNa na sAdhI zakAyA hoya tevA ghaNA dezo sAdhyA (=jItyA). prabaLa pratApavALo moTo rAjA thayo. keTaloka kALa vItI gayA pachI ekavAra tenA zarIramAM prabaLa dAhavedanA utpanna thai. tenAthI pIDAyelo te kaSTathI divaso pasAra kare che. A daramiyAna cAritradharmarAjAne ciMtA thai. te A pramANe- aho! A saMsArIjIvane moharAjAnA sainikoe ghaNA kALa sudhI kadarthanA pamADI che. ame karuNArasanI pradhAnatAvALA chIe. tethI jo koI paNa rIte Ane temanAthI mukta karAya to sAruM thAya. Ama vicArIne cAritradharma rAjAe sadbodhanAmanA maMtrIne bolAvyo. tene potAno abhiprAya jaNAvyo. tethI sadbodha maMtrIe kahyuM: AmAM ayukta zuM che? phakta vidvAna puruSa upAyathI ja kAryamAM pravRtti karavI joie, je upAya na hoya temAM pravRtti na karavI joie. kema ke tema karavAthI mahAna anarthanI prAptino prasaMga Ave. ahIM upAya A che ke, tame anAdikALathI thayelA cho. bhavitavyatA paNa anAdikALathI ja thayelI che. tethI A saMbaMdhathI te tamArI bahena ja che. tethI A (=bhavitavyatA) ubhaya (moharAjA+dharmarAjA e ubhaya) balanI sAdhAraNa che. tethI jo Ane koipaNa rIte anukULa karIne svapakSamAM karavAmAM Ave to te saMsArIjIvane paNa ApaNA pakSamAM lAve, ane jyAre bhavitavyatA ane saMsArIjIva e baMne ya ApaNA ja pakSamAM thAya, to moharAjA vagere keTalA che? arthAt moharAjA vagere balahIna thAya, te bicArA haNAyelA ja che. tethI cAritradharma rAjAe kahyuM: he vatsa! teM sAruM kahyuM. bIjo koNa A pramANe bolavAnuM jANe? tethI kahe ke A kevI rIte anukUla thAya? sadbodha maMtrIe kahyuM: jo sainyasahita tame jAte ja tenI pAse jAo to te anukULa thAya. pachI harSasahita teno svIkAra karIne sahasA ja cAritra dharmarAjA Ubho thayo. badhAya Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM dRSTAMta-719 bhavitavyatAnI pAse gayA. te harSathI UbhI thaI. teNe yathAyogya badhAnuM sanmAna karyuM. temaNe potAno abhiprAya jaNAvyo eTale A moTA puruSo mArA baMdhuo che ane mArA ghare AvyA che. tethI mAna ApavA lAyaka ja che. ityAdi vicArIne temanA dabANathI bhavitavyatAe te badhuM svIkAryuM. pachI teNe kahyuM: tame nizciMta raho. A vRttAMtamAM huM badhuM saMbhALI laIza. phakta huM bolAvuM tyAre avasare tamAre sadgodha maMtrIne mokalavo. A pramANe kahIne teNe badhAne rajA ApI. bhavitavyatA svayaM te ja kSaNe rAtri pUrNa thaye chate dAvedanAthI gherAyelA ane kSaNavAra paNa nidrAne na pAmatA samararAjAnA zvetagRhanI najIka gaI. eka puruSanI pAse eka gAthA bolAvI. te A pramANe purisANa pavittIo, suhAhilAsINa tAva savvAo / dhammaM viNA ya na suhaM, dhammo ya na saMgamUDhANaM // 1 // A gAthA rAjAnA kAnarUpa bakholamAM paDI. teNe "dharma vinA sukha nathI" e eka padanuM avadhAraNa karyuM. citta vedanAthI vihvala baneluM hovAthI bIjAnuM avadhAraNa na karyuM. A daramiyAna bhavitavyatA vaDe bolAvAyelo sabodhamaMtrI eka kSaNavAramAM ja Avyo. rAjAnI pAse rahyo. pachI bhavitavyatAe karelA ja upAyane jANIne atizaya bhaya pAmelA moharAjA vagere saMtAi gayA. tethI rAjAe vicAryuM aho! koI A gAthA bolyo, paNa vedanAthI thayelI vihalatAnA kAraNe meM eka ja padanuM avadhAraNa karyuM, anyanuM nahi. athavA je kArya che te ahIM paNa che ja. jema ke "dharma vinA koIne ya sukha thatuM nathI." A mane anubhavathI siddha ja che. kAraNa ke bAlyakALathI AraMbhI pitA AdinA vacanathI paNa dharmanI vAta paNa meM kyAreya pUchI nathI. tethI A pramANe duHkhanuM bhAjana banyo chuM. tethI hamaNAM paNa mAre dharma karavo yogya che. A pramANe tenAmAM vizuddha pariNAma pragaTa thayA. have te dvArapALone mokalIne gAthA bolanAra puruSane bolAve che. dvArapALo tene zodhIne laI AvyA. rAjAe tenI pAse pharI paNa te gAthA bolAvI. te gAthA bolyo. pachI sadhdhodhamaMtrInA sAMnidhyanA prabhAvathI ja rAjAe vicAryuM aho! A gALAmAM sAruM kahyuM che. te A pramANe- "jemaNe vrato lIdhAM che ane jemaNe vrato lIdhAM nathI te saghaLAya sukhArthI ja jIvonI kriyAomAM saghaLIya pravRttio thAya che, arthAt saghaLA ya jIvo saghaLI pravRtti sukha mATe ja kare che. sukha dharma vinA maLatuM nathI. anyathA (=jo dharma vinA paNa sukha maLatuM hoya to) badhAyane sukhanI prApti thAya. saMgathI (=parigrahathI) mUDha banelAone dharma na hoya, kiMtu parigraha rahita ja jIvone dharma hoya, arthAt vrata grahaNa karanArAone ja dharma hoya." tethI ahIM bahu kahevAthI zuM? jo koipaNa rIte A roga dUra thAya to prabhAte Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 720-ekapadazravaNathI mokSa viSe] upadezamAlA (puSpamAlA) [samararAjAnuM dRSTAMta ja vrata laine ni:saMga banuM. A pramANe sadbodha maMtrInI sAthe vicAraNA karIne rAjA kSaNavAra sUi gayo. kSaNavAramAM rAjA jAgI gayo. pachI vedanA kaMika ochI thayelI jaNAi. A daramiyAna chUpAyelA paNa moharAjAe dhIme dhIme rAgakezarI vagerene tenI pAse batAvyA, ane kAnamAM jApa Apyo. tethI rAjAe vicAryuMH meM vrata levAnI pratijJA karI. to paNa hajI putra bALa che, strIvarga taruNa che, prajA anAtha che. tethI keTalAka divaso pachI mAre vrata levuM e yogya che. A pramANe vicArIne teNe potAno abhiprAya sadbodhamaMtrIne jaNAvyo. sodhamaMtrIe vicAryuM: moharAjAne vaza banelA tenuM mana duSTa banyuM che. A badho ya moharAjAno vilAsa che. anyathA zarIra asAra che, yauvana vinAza pAmI rahyuM che, rogo vilAsa karI rahyA che, vRddhAvasthA samartha thai rahI che, mRtyunuM sainya najIkamAM rahyuM che, jIvaloka mAyAiMdrajALa samAna che, AvI paristhitimAM zuM deva paNa kyAreka A pramANe vicAre? pachI sadbodhamaMtrIe rAjAe kahyuM: he deva! eka paNa muhUrta (=48 miniTa) vighna che ityAdi vicArIne ane moharAjAnA duSTasainyanI ceSTA ekAMte ahitakara che ema nizcaya karIne prastuta dharmanA kAryamAM vilaMbanI buddhino tyAga karo. ityAdi vacanothI rAjAne utsAhita karIne sodhamaMtrIe bhavitavyatAne bolAvI. tene prastuta saghaLoya vRttAMta kahyo. tethI moharAjAnA sainya upa2 gusse thayelI teNe saMsArIjIvanA hAthamAM jIvavIryarUpa talavAra ApI. rAjAe tenAthI moharAjAnA saghaLAya manuSyone mAryA. pachI savAre dharmabuddhinA prabhAvathI sarva dAvedanAthI mukta thayela samararAjAe rAjya upara putrane sthApita karIne pitAne dezanA karanAra ja kevaLInI pAse vidhithI dIkSA lIdhI. pachI cAritradharma rAjAnA sAMnidhyano svIkAra karyo. pachI thoDA ja kALamAM sUtra ane artha bhaNIne gItArtha thayA. gurunI sAthe vihAra karatA te ja samararAja maharSi ahIM AvyA ane moTA rAjamArgathI AvatA tArA vaDe vaMdana karAyA. te huM temano guru kevaLI chuM. pachI abhicaMdrarAjAe vicAryuM: aho! vithaMbhara rAjAnI dezanA karavAnA bahAnAthI A ja bhagavAne amArA saMdehane dUra karyo. ethI badhI rIte amArA A ja upakArI che. A daramiyAna rAjAe sama22AjamaharSinI pAse AvatA devasamUhane joyo. tethI kautukathI kevaLIne pUchyuM. kevaLIe kahyuM ke, svapatnI bhavitavyatAnI sahAyathI moharAjAnA saghaLAya sainyane haNIne, kevalajJAnane pAmIne, ane aMtakRta kevalI thaine sama22AjamaharSi mokSapurImAM gayA. patine nahi jotI, vAraMvAra UMce jotI, dInamukhavALI ane bicArI bhavitavyatA moTA moTA zabdathI raDe che, pralApa kare che. te A pramANe je nityane choDIne anityane seve che, tenA nityo nAza pAme che, ane anitya to gayeluM ja che. nArIone pratipakSa nitya che. baMdhupakSa anitya che. tethI meM anitya baMdhuonA vacanathI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [sva nAma nirdeza-721 svapatinI upekSA karI, ane jAte vidhavApaNAno svIkAra karyo. hamaNAM te baMdhuothI zuM rakSaNa thaze? tethI ja strIo zAstramAM paNa pAzcAtya buddhivALI kahevAya che. A pramANe kevaLIe aMtaraMga prakArothI samararAjAnuM saMvegane karanAruM caritra kahyuM. eTale abhicaMdrarAjA paNa tyAM dIkSA laIne, ugra tapazcaryA karIne, kevalajJAna pAmIne, sattAmAM rahelAM karmone dUra karIne mokSamAM gayA. [491] A pramANe samararAjAnuM dRSTAMta pUrNa thayuM. tamhA sakammavivare, kajaM sAhaMti pANiNo savve / to taha jaeja sammaM, jaha kammaM khijjai asesaM // 492 // tethI badhA jIvo svakarmono kSaya thaye chate kAryane sAdhe che. mATe te rIte samyam prayatna karavo ke jethI sarvakarmono kSaya thAya. [49] vaLI kayA upAyathI karmakSaya thAya te kahe chekmmkkhe uvAo, suyANusAreNa pagaraNe ettha / leseNa mae bhaNio, aNuTThiyavvo subuddhIhiM // 493 // karmakSayano upAya meM A prakaraNamAM zrutAnusAre saMkSepathI kahyo che. sabuddhivALAoe te upAya karavo joIe. [493] . vaLI pariNAma pAmatuM A prakaraNa konA upakAra mATe thAya te kahe chepaayN dhammatthINaM, majjhatthANaM suniuNabuddhINaM / pariNamai pagaraNamiNaM, na saMkiliTThANa jaMtUNaM // 494 // A prakaraNa prAyaH karIne dharmArthI, madhyastha, sunipuNa buddhivALA jIvone pariName che, saMkliSTa jIvone pariNamatuM nathI. [494]. have graMthakAra ja anya prakArathI potAnA nAmano nirdeza kare che- hemamaNicaMdadappaNasUririsippaDhamavannanAmehiM / siriabhayasUrisIsehiM, viraiyaM pagaraNaM iNamo // 495 // 1. anartha thaI gayA pachI jene sAcI buddhi sUjhe te pAzcAtyabuddhi kahevAya. anartha thayA pahelAM jene sAcI buddhi sUjhe te agamabuddhi kahevAya. lokamAM kahevata che ke "agamabuddhi vANiyo, pacchamabuddhi brAhmaNa." Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722-upasaMhAra dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [prakaraNanuM nAma ane paThana phaLa hema(=suvarNa), maNi, caMdra darpaNa, sUri ane risi(==RSi) e zabdonA prathama varNanA nAmavALA (=hemacaMdrasUri) zrIabhayadevasUrinA ziSya A prakaraNanI racanA karI che. [495] A prakaraNanuM nAma zuM che ane phala zuM che te kahe che- uvaesamAlanAmaM, pUriyakAmaM sayA paDhaMtANaM / kallANariddhisaMsiddhikAraNaM suddhahiyayANaM // 496 // A prakaraNanuM 'upadezamAlA' nAma che. zuddhahRdayavALA je jIvo A prakaraNane sadA bhaNe che te jIvone A prakaraNa kalyANakArI Rddhi-siddhinuM kAraNa che ane temanI kAmanAone pUranAruM che. [496] have adhikArasaMkhyA ane graMthasaMkhyAne kahe che-- etthaM vIsa'higArA, jIvadayAIhiM vivihaatthehiM / gAhANaM paMcasayA, paNuttarA huMti saMkhAe // 497 // A prakaraNamAM vividha arthavALA jIvadayA vagere viSayothI vIsa adhikAro che. gAthAo saMkhyAthI pAMcaso ne pAMca che. vizeSArtha vIsa adhikAro A pramANe che- traNa prakAranuM dAna, zIla, tapa, ane bhAvanAdvAra saMbaMdhI samyaktva, cAritrazuddhi vagere cauda adhikAro ema badhAya maLIne ogaNIsa adhikAro che. vIsamo adhikAra to prakaraNa saMbaMdhI upasaMhAra dvAra che. [497] jo ke anyanA puNyathI anyane upakAra na thAya ema zAstramaryAdA che, to paNa udAra AzayanI pradhAnatAvALuM vacana karmanA viyoga mATe thAya che evo vRddhavAda che. tethI graMthakAra ahIM kahe che uvaesamAlapayaraNe, jaM punnaM ajjiyaM mae teNa / jIvANaM hujja sayA, jiNovaesammi paDivattI // 498 // upadezamAlA prakaraNamAM (=upadezamAlA prakaraNanI racanA karavAmAM) meM je puNya upArjana karyuM tenAthI jIvone jinopadeza upara sadA Adara thAo. [498] have zruta pratye bahumAna pragaTa karavA mATe ane ziSya-praziSyanI paraMparAthI prakaraNanI sthiratA mATe aMtima maMgala kahe che 1. je pratanA AdhAre gujarAtI bhAvAnuvAda karavAmAM Avyo che te pratamAM 499 gAthAo che. AthI cha gAthAo koipaNa kAraNathI lupta thai gayelI jaNAya che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [graMthakAranI prazasti-723 jAva jiNasAsaNamiNaM, jAva ya dhammaM jayammi vipphurai / tAva paDhijjau esA, bhavvehiM sayA suhatthIhiM // 499 // vizvamAM jyAM sudhI A jinazAsana che, ane jyAM sudhI dharma vikAsa pAme che, tyAM sudhI sukhanA arthe bhavyajIvo A upadezamALAno pATha karo. [49] graMthakAranI prazasti zrI praznavAhana kularUpa samudramAMthI utpanna thayela, pRthvItala upara jenI kIrti phelANI che, jemAM zAkhAono udaya thayo che, vizvamAM jeNe ciMtavelI vastune siddha karI che, jenI vizALa chAyAnA Azraye rahelA ghaNA bhavyajIvo zAMtine pAmyA che, (1) je jJAnAdirUpa puSpothI pUrNa che, je prabhAsaMpanna uttamamunio rUpa phalasamUhathI phalita (=phalavALo) che, te kalpavRkSa samAna zrI harSapurIya nAmano gaccha che. (2) e gacchamAM guNaratnonI utpatti mATe rohagirisamAna, gaMbhIratAnA sAgara, UMcAimAM jemaNe parvatanuM anukaraNa karyuM che, caMdra jevA saumya, samyagnAna ane vizuddha saMyamanA svAmI, svAcAracaryAnA bhaMDAra, zAMta ane ni:saMgacUDAmaNi (=saMgarahita manuSyomAM sarvottama) evA zrI jayasiMhasUri thayA. (3) jema ratnAkara (=samudra)mAMthI ratna thAya tema emanAthI (=jayasiMhasUrithI) te ziSyaratna thayuM ke jenA guNone grahaNa karavAmAM (=guNonuM varNana karavAmAM) bRhaspati paNa samartha nathI ema huM mAnuM chuM. (4) zrI vIradeva paMDite suMdara maMtrarUpa atizaya zreSTha pANIthI vRkSanI jema jene siMcyo che tenA (=abhayadevasUrinA) guNonuM kIrtana karavAmAM koNa kuzaLa che? arthAt koi kuzaLa nathI. (5) te A pramANe jenI AjJAne rAjAo paNa AdarapUrvaka mastake dhAraNa kare che, jene joine atiduSTo paNa prAyaH paramaharSane pAme che, jevI rIte kSIrasamudranuM maMthana karavAmAM devo tRptine na pAmyA tevI rIte jenA mukharUpa samudramAMthI nIkaLatA ujvala vacanarUpa amRtanuM pAna karavAmAM tatpara banela loko tRpti na pAmyA, (6) jenA vaDe atizaya duSkara tapa karIne ane vizvane bodha pamADIne, te te svaguNothI sarvajJa prabhunuM A zAsana tejasvI karAyuM, jeno yaza dizAomAM rokyA vinA phelAya che, A yaza saMpUrNa vizvarUpa guphAne nirmala karI rahyo che, bhavyajIvoe A yazanI spRhA bAMdhI che, arthAt bhavyajIvo A yazane icche che, A yaza zvetapANInA jevuM nirmala che, (7) yamunA nadInA pravAha jevA nirmala 1. bhavabhAvanA graMthamAM ya_LapradaLottu e pAThanA sthAne cattuLapradaLe pramu: evo pATha che. e pATha barobara jaNAya che. AthI ahIM e pATha pramANe artha karyo che. 2. ahIM mudritapratamAM caitruma nA sthAne yo druma evo pATha joie. bhavabhAvanA graMthamAM druma va ya: saMmitta: evo pATha che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 724-upasaMhAra dvAra] upadezamAlA (puSpamAlA) [prazasti zrI municaMdrasUrinA saMparkathI jeNe gaMgAnadInI jema saMpUrNa pRthvItalane pavitra karyuM che, (8) jenAthI vivekarUpa parvatanA mastake udayane pAmIne sUryanI jema vikasatA kalikAlamAM ajJAnarUpa aMdhakAranI vistAravALI sthitino nAza karAyo che, jeNe samyaga jJAnarUpa kiraNothI pUrvamuniothI AcarAyelA mArgane samyak prakAzavALo karyo che, te abhayadevasUri thayA. temanAthI te mArga pRthvI upara prasiddha thayo. (9) zrutadevInA vacanathI temaNe ja (=abhayadevasUrie ja) potAnA ziSyaleza zrI hemacaMdrasUrinA mukhathI sUjhayukta A vivaraNa karyuM che. [10] dareka akSaranI gaNatarIthI A saMpUrNa granthanuM pramANa tera hajAra AThaso ne aDasaTha [13868] zloka pramANa thayuM che. kalyANa thAo ! 1. ahIM bhavabhAvanA graMthamAM tega: prasiddho muvi evo pATha che. e pATha zuddha jaNAya che. AthI ahIM e pATha pramANe artha lakhyo che. bhAvAnuvAdakAranI prazasti mAladhArI parama pUjaya zrI hemacaMdrasUri mahArAja viracita svopajJaTIkA sahita upadezamAlA graMthano siddhAMtamahodadhi sva. AcAryadevazrI premasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra sva. paramagItArtha AcAryadevazrI hIrasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna vardhamAnataponidhi AcAryadevazrI lalitazekharasUrIzvarajI ma.nA ziSya gurutattva vinizcaya, paMcavastuka, dharmabiMdu, yogabiMdu, yogadaSTisamuccaya, paMcAzaka, navapada prakaraNa, zrAddhadinakRtya, zIlopadezamAlA, vItarAgastotra, yatilakSaNasamuccaya, caityavaMdana mahAbhASya Adi aneka graMthono saraLa bhAvAnuvAda karanAra AcAryazrIrAjazekharasUrie karelo gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. 0 prAraMbha samaya che vi. saM. 2055 prathama jeTha suda-6, * prAraMbha sthaLa 0. saMbhavanAtha jaina maMdira virAra (jI.thANA) vi. saM. 2057 caitra suda-7 * samApti sthaLa * mAlade-mAru ratnatrayI ArAdhanAbhavana muMbaI-muluMDa (govardhananaMgara) Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezamAlA (puSpamALA)mAM AvelAM dRSTAMtonI akArAdi anukramaNikA nAma acaMkAritabhaTTikA aMtaraMga kathAno prAraMbha aMtaraMga lokano paricaya amaradattanI patnI ahaMdatta , ahaMnnakamuni azvarakSaka puruSa AcArya ATha baMdhuo AdrakakumAra ASADhAbhUti IlAputra kaMthAsiddha brAhmaNa kanakaratha kapila kAyagupta sAdhu kAlakasUri kAlikasUri pRSTha naM. 479 98 278 258 518 656 670 679 683 558 505 pa66 668 580 501 401 336 364 678 viSaya krodhano vipAka - kSamAno mahimA upamitibhavaprapaMcakathAnusAre upamitibhavaprapaMcakathAnusAre samyaktavALAne devanuM sAnnidhya kAmarAgano vipAka strIsaMgamAM Asaktino vipAka satsaMgano mahimA zreSa-IrSAno vipAka jinapUjAnuM phaLa bhAvazalyano vipAka lobha piMDa viSe bhAvazalyano vipAka satsaMga premano vipAka lAbhathI lobhanI vRddhi kAyamuminuM pAlana asatya na bolavA viSe jinAjJAthI pratiSiddhanuM AcaraNa karavAmAM dravyAdinuM AlaMbana zarIranI mamatAno tyAga dveSa-IrSAno vipAka premano vipAka gurukulavAsa tyAgano vipAka krodhano vipAka-kSamAno mahimA dhrANendriyanA anigrahamAM doSa vacanaguptinuM pAlana navakAra mahAmaMtrano mahimA premano vipAka manoguptinuM pAlana navakAra mahAmaMtrano mahimA viSayomAM Asakti-anAsakti paradoSa kathanano vipAka akAryathI na rokavAmAM vipAka vratanuM rakSaNa kevI rIte karavuM ? manuSyabhavanI durlabhatA zIlano mahimA tapano mahimA jinapUjAnuM phaLa eSaNA samitinuM pAlana dAna na ApavAmAM nuksAna jIvadayA pAlana aSaNIyano tyAga karavo pAriSThApanikA samitinuM pAlana pa93 547 483 kIrticaMdra rAjA kuMtaladevI kaeNNika (azokacaMdra) phUlavAlaka kSullaka (nAgadatta muni) gaMdhapriya guNadatta sAdhu caMDa piMgala culanI, jinadAsa zrAvaka jinadAsa zrAvaka jinapAlita-jinarakSita tapasvI talacora daridra puruSa daza dRSTAMta devasikA satI dRDhaprahArI dhanamitra dhanazarma sAdhu dhanasAra dharmaruci aNagAra dharmaruci muni dharmaruci muni 464 399 650 579 397 649 pa99 535 377 197 234 688 389 180 332 391 395 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 519 228 204 343 268 541 587 415 169 73 489 583 626 204 204 682 60 naMdiSaNa namirAjA nAgadatta nRpavikrama rAjA - paMthaka sAdhu puraMdara pradezI rAjA prasannacaMdra be nokara be sAdhu brahmadeva bharata cakravartI bhuvanatilaka maNiratha madanarekhA menA popaTa mRgAputra ratisuMdarI Adi ravigupta 2salola lakSmIdhara lolAkSa lohabhAravAha vaNika putrI varadatta muni vasurAjA vinIta ziSya viSNakumAra zAMtinAthaprabhu (10 bhava vistArathI) zivakumAra zrImatI saMkAza zrAvaka saMgata sAdhu saMprati rAjA samara rAjA sAgaracaMdra dveSa karavAthI thato vipAka tapano mahimA zIlano mahimA adattAdAna vrata pAlanamAM daDhatA samyaktavALAne devanuM sAnnidhya gurukulavAsa sevAthI thatA lAbho ayogyane jJAnadAnano niSedha premano vipAka adhyavasAyanI sthiratA svadravyathI dharma karavo. zuddha prarUpaNA karavI. jAtimada na karavo. premano vipAka veyAvaccathI thatA lAbho zIlakhaMDanathI thatA doSo zIlano mahimA jinapUjAnuM phaLa hiMsAno vipAka zIlapAlanano mahimA rAtribhojanamAM doSa rasanendriyanA anigrahamAM doSa dRSTirAgano vipAka cakuIndriyanA anigrahamAM doSa kulakramathI Avela mithyAdharmano tyAga mAyAno vipAka IryAsamitinuM pAlana asatyavAdoM vipAka gaMgA kaI dizAmAM vahe che. tapano mahimA abhayadAna navakAramaMtrano mahimA navakAramaMtrano mahimA devadravya bhakSaNano vipAka bhASAsamitinuM pAlana cAritranuM phaLa ekapada zravaNathI mokSa jJAnathI mokSasukhanI prApti vinItano vinaya karavo zIlano mahimA sneharAgano vipAka sparzana IndriyanA anigrahamAM doSa brahmacaryapAlanano mahimA zravaNendriyanA anigrahamAM doSa gRhasthanI veyAvaccamAM doSa satsaMgano mahimA AdAna-nikSepaNA samitinuM pAlana tapano mahimA brahmacaryanuM pAlana navakAra mahAmaMtrano mahimA 185 372 465 516 453 591 493 383 338 539 237 15 646 648 662 385 442 714 145 siMharatha 615 192 517 sItAjI suMdara sukamAlikA sudarzana maharSi subhadrA subhadrA sAdhvI somA-citrabhAnuM somilArya skaMdakamuni sthUlabhadra muni huMDika yakSa 469 350 452 637 393 241 356 651 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- _