Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ -++++++ namaH zrI anuyogAcAyryabhyaH prazAMzazrImadvijayadAne myaH zrI vIrasamAjagrantharanaM prathamam (1) zrImacchIcazamaMsUrIzvarasaMdhaM sacUrNikama zrIzatakaprakaraNam / sakalana pAMcanacUDAmaNipanyAsa zrImanmaNivijayagaNiziSyaratna mahAta vasvikSamAmbhonidhizrImadvijayasiddhiavaropadizrAjakAcA syaSTavarya zrI mAsu umAmA ipatrIca ana putabhAi prakAzaka: rAmanagaraspazrIvIra samAjaH / idaM pustakaM rAjanagara ( amadAvAda )madhye zAMha kezavalAla dalasukhabhAI zrIvIrasamAjasekeTarI ityanena 'yuniyanaprITiMgapresa madhye zAha mohanalAla cImanalAla dvArA mudrayitvA prakAzitam / Atma saMvat 26. sana 1922. vikrama saMvat 1978. vIra saMvata 2448.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM namo'haMdyaH nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUrIzvarakamakajebhyo namaH // pUrvAcAryakRtacUrNisamalaGkRtaM. zrIzatakaprakaraNam // siddho NivUyakammo maddhammapaNAyago tijagaNAho / maJcajagujoyakaro amohavayaNo jayaha vIro // 1 // madhevi gaNaharidA sambajagIseNa ljskaaraa'| mabbajagamAyAre suyakevaliNo jayaMti sayA // 2 // jiNavaramuhasaMbhUyA gaNaharaviraiyasarIrapavibhAgA / bhadhiyajaNahiyayadaiyA suyamayadevI sayA jayaha // 3 // mammadaMsaNaNANacaraNatakmaehi satyehi aduSihakammagaMThiM jAijarAmaraNarogaannANadukkhabIyabhUyaM chidittA ajaramamaramamajamakSayamavAbAhaM paramaNimkhuzsuhaM kahaM nAma bhavvasattA pAveja ti AyaparahitesINaM sAhaNaM pvitti| azro ajakAliyANaM mAhuNaM mmamANubhAveNaM AyucalamehAkaraNAvaguNehi parihIyamANANaM aNuggahatthaM AyarieNa kayaM sayaparimANaNipphantraNAmagaM satagaM ni pagaraNaM / tamaNukkmAissAmi tattha puSya tAva maMbaMdho bhaNNA "saMjJAM nimittaM kartAraM parimANaM prayojanaM / prAguktvA sarvatantrANAM pazcAvatA taM varNayet ||1||":iti vacanAt patassa pamaraNassa kiM NAmaM ! kiM NiminaM? keNa dhA kayaM? ki parimANaM? ki prayojanaM? iti tasya NAmaM dasappagAraM "guNa 1 goguNa 2 AdANe3 paDivaktra 4 pahANa "NismitaM 6 ceva / saMyoga 7 mANa-8-paJcayaH 9 agAdisikhaMta 10 vihiti // 1 // " tatya evaM pagaraNaM pamANaNipphantraNAmagaM managaM ti| kiNimi kaya ? ti NimittaM bhANayaM / keNa-ka? ti zamatarkanyAyaprakaraNakarmaprakRtisijAstavijANapaNa aNegavAyasamAlayavijayaNa sivamammAyariyaNAmapejeNa kayaM / kiM parimANaM ! gAhAparimANeNa mayamenaM, aparAdiparimANela
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ staka caNiH bhava jaM. anya parimANe ga aparimiyaparimANa maNegarbhabhinnaM / kipayoya? ti jI bAga una nAgapAyayaMdhAMdayAdAraNAmaMjo gavaMdhavihANAdibhigamaNathaM, caMbaNANaM ImagaM ca, nado baMcAinirohaNasamatthe caraNe ujano, na momaya iti payaM payo yaNaM bhaNibhaM / maMbaMdhodha evaM maMbaMdhAnilasma pagaraNasma imA AimA gAhA maMga TAbhidheyAdhAramatyasaMyaMdhatthA arahane bhagavaMte aNunaraparakame paNamiUNaM / baMdhasayage nivaI maMgamiNamo pavakkhAmi // muNada iha jovaguNanipama ThANemu maarjunaao| vocche kaivaiyAo gAhAo dihivAyAo // 1 // vyAkhyA-'maNahati mAnavipanAno mayaNANamma myanANaM saMbanA kara ? adhigana DAyo diThivAyAno gAhAoM khuNAni / na ca muSaNA gaM maMgalaM / kahA ? bhanANaMdI bhAvamA ni phAuM, maMgaraparigahi pANi matthANi Nipphatti garAIni mimmapamimsaparaMparayA paThAhi ni ceti no muNahamahI maMgalanyo / ha jI guNa maMnigama ThANemu mAra junAo vona phAvA yAtrA gAhAoM ti abhidheyAdhAranyo / abhiyA uvogAdayo. diThivAyAbho ni manyasambandhatho, esa piMDanyo / yANi avayavA vidharijaMti-muNaha tti-mImAmaMtaNa vayaNaM / ki kAraNamAmantrayati / iti cata! ucyate, mIsAyariyamabaddhaparovakAgevagmiNandhaM motidiuvayoga jaNaNatyaM ca Amantrayani / 'ha' ti asminprakaraNe / 'jIvaguNamantripamu ThANesu' ti| maniyamahI ThANa maho ya pratyeka parimaprApyana-jIvamanniemu ThAgesu guNa manniemu ya TANemu ti jIvANaguNaThaNajAmaghejesuti bhaNi hoti / enesi atyo jiime vakammANijihiti / etesi vinyAmaprayojanaM pUrva jIvAstitvacintanaM tatsinA zeSapiidagiti jIvaTThANAraM prathama nyamnAni / vidyamAnAnAM jIvAnAM guNacinanamiti tadanantaraM guNaThANANi, evaM vinnAme payoyaNaM / 'mAra juttAoMtti, mAge anyo andha juttaao| kAo nAo gAhAo ni maMbajjhai / 'voccha kara pAyA o ti / vo bhagAmi karavAyAo gAhA bho ni maNiya hoi / gIyante'stisyAmini gAthA / nAo gAhAo eyaMmi pagaraNe jIvANaguNadadANAnyAzritya ayamasAo thovAo gAhAo kahemi nAo suNahati mavajhara / banchAkahaNapariharaNathaM
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ manthagauravandhaM vA manthasaMbaMdha bhaNAmi-viSTivAyAo ni AyariyapAyamUle viNaeNa miciyAo diTivAyAA kahemi // 6 // ki parikamma-puna-padamAguoga-puzvagayacaligAmaDyAno mabbAo diThivAyAo karemi? na ityucyate. puvvgyaao| ki upAya pudha agaNiya jAva logabaMdasArAoni NyAo coddamavihAbho manAo paJcagayAoM kami ? na inyucyate, aggeNiyAnoM vIyA o puvAno / ki aThabandhuparimANAo aggeNiyapuvAto mavAto kahesi? na inyucyate. punvate avaraMne dhuve adhuve evyaM 'khajarINAmapanama bandhu nAno paMcamAno vandhuno kami ki sAto bImApAhuDapamANa mettAto kahoma na ityucyate. nasma paMcamasma vanthusma naunyaM pAhuI kammapagaDInAmadhejaM mano kaDemi / tasma caukhIma aNujogadAgaI bhavanti / maMjahA "kAvedaNA 2 ya phAme 3 kammaM 4 pagaDI ya 5baMdhaNa 6NibaMdhe 7 / pakraya 8 uvakammu 1dae 10 mokAce 11 puga maMkame 12 lemmA 13 // 2 // lesAkamme 14 lesApariNAme 15 taha ya sAyamamsAte 16 / dohehasse 17 bhavadhAraNI ya 18 taha poggarA 10 bhatA 29 // 2 // NihanarmANahataM ca 20NikAyamaNikAAyaM 21 kammadaThimi 22 / pacchimakhandhe 23 anyAbahugaM ca 24 mamvatyabho // 3 // ni, ki manyano caubIsANumogadAramAyAno kahesi ? na ityucyate, masma chaTThamaNuprogadAraM baMdhanaM ni tato karemi / nassa sattAra meDA naMjahA baMdho badhago baMdhaNIyaM baMdhAvahANaM ni. kiM mambAto caGavihANuogadAgato karemi? na inyadhane, baMdhavihANaM ti ca undhamaNuprogadAraM mano kopi / namma vanAri vibhAgA / jahApagAvaMdho ThiAdhI aNubhAgabaMdhoM posabaMdho ni mUlunarapagaha meminA, tasA cambAhAnAvi kAMca 2 mamariya 2 bhaNAmi / manya maMbaMdho bhnninii| pabdhi jIvaThANaguNaThANe mAra juttAmA gAhA maNAma nibhANayaM, nAnA kArgama? mAhigAgAni nAma bhanthA hikAraNikavaNatthaM do dAggAhAnI 1. vapaNAMDa nika
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH upayogajogavihI jemu ya ThANesu jattiyA atyi| jappacAo baMdho hoi jahA jemu gaNesu // 2 // baM udayamudIraNavihiM ca niNDaMpi tesi maMjoga / vaMdhavihANe ya tahA kiMci samAsaM pavakkhAmi // 2 // myAgyA-upayogavihI jesu ya ThANesu jattiyA asthi ti, upayujyata iti upayogaH, Asanno yogo upayogo, ubajuatimi vA upabhogo, bhavirahiyagogo vA upyogo| saMsAratyANe NivyANaM ca jIvANa sambakAla seNa jogo ti kAuM upabhogo ducati / ki kAraNaM? jIvasvabhAvatvAt tandhirahiro jIvI Na mevAti / so duvihA~-sAgAroMvamogoM aNAgArovanogo ya / mAgAravimogo sarUvAbahAraNaM rUbAivimemavinANamisyayaH / tesi ceva sAmadhArayAvAhI saMghAvAropayogavat so aNAgAropabhogo / paMcaSihaNANaM bhannANatigaM ca sAMgArISayogoM / cakhaMbhAcayiha saNaM maNAgArovaoMgo / satya paMcavihaM jANaM AbhiNiyohiyA / tatya paMcahamidiyANa mano uhANaM uggahAdayoM cattAri bheyA, tehi ya suyANusAreNa ghaDapaDa saMkhAivitrANaM saMpayakAlIyaM samAmiNivAhiye / iMdiyamANimitta atItAdisu asthesu suyANusAreNa jaM jANa uppajai taM suyaNANaM. AmiNibohiyapi natthariya jeNa taM pAlijA / iMdiyamaNoNiravekvaM aNAvariyajIvapasaMkhayosamarmANamittaM sAkSAt jhepagrAhi davadhijJAnaM / pradipajvAlAkaTakAntaravinirgataprakAzadhyAdiprakAzavat / maNatteNaM gaheUNaM poggale jANai jIyo jehi nemaNo bhaNati. tesi poggalANaM pajjAyA maNopajAyA tesu gANaM maNapajjavaNANaM / maheva muzA jIvapadesI parichidanti tti te pogagale NiminaM kAuNaM nIyANAgayavaTTamANe bhAve paligrovamAsaMkhejAmAge pacchAkaDe purekaDe mbaovamamAo mANusagvene vaTTamANe jANai Na parato. maNapajavaNANaM / kevalaM sakalaM maMpUrNa jIvassa NimmesAvaraNasayasaMbhUyaM, ahavA mancanapajjAyamakalAbohaNeNa vA kevalaM aJcatasvAiyaM kevalaNANaM / lilamu nimu NANesu annANabhAvo vi hojA, micchattodayA, pittodayavyAkuTIkRtacittasya zukampaviparyayAt pInAbhAmirUpavata / manidhanAvadhayazca viparyayAma gacchanti / kathaM? kaTukAlAvagamyopanni
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Zhi Zhi Fei Fei Fei Jin Chu Beng Chu Zhe Dong sakSIra sarkarAdi dravyaviparyayAsavat / bhAjanavizuddhitazca dagvANamaviNAso diTTho jahA suparisuddhA lAvudanvopakSipta khIrAdidabvAvivavit tathA ca tattvArthazraddhAnaM / ahaSA visasammIsaosahasaMparkavat maghAtovahaNaM ca / ete aTTha sAgArovaoogA / aNAgArovaogo caubviho cambudaMsaNAra / cakkhidiyasAmanatthAvaboho cakkhudaMsaNaM / sesiMdiyamaNosA mannatthAva poho acakkhudaMsapAM / ohiNANeNaM sAmannatthAvagAhaNaM mohidaMsaNaM / kevalavANeNa sAmanaggahaNaM kevaladaMsaNaM / evamete bArasa uvayogA paruviyA / 'jogo'ti, "jogo viriyaM thAmo ucchAhaparakamo tahA cetttthaa| sattI sAmatthaM ciya jogassa havaMti pajAyA // 1 // " vIriyaMtarAiyosamajaNiraNa pajJApaNa juna jIvo aNeNeti yogo, ahavA juMjara jIvo vIriyaMnarAikhayovasama jaNiyapajAyamiti jogo "maNasA vAyA kAraNa yAci juttassa vIriyapariNAmo jIvassa appaNijo sa jogasanno jiNakkhAo // 1 // tejojogeNa jahA ratanAra ghaDamma pariNAmo jIvakaraNappaoge vIriyamavi tahampapariNAmo // 2 // so maNajogAI tiviho dumbalassa yaTikAdidravyavat uTThebhakaro, ahavA jogo vAvAro maNabharaNaM / maNajogo caugSiho- sacamaNa jogo jAva asaccAmosamaNajogo / maNa jogassa saccattaM mosattaM sacamAmanaM asacAmosataM vA Nanthi, kiM tu NoiMdiyAvaraNastrayoSamameNa maNaNANapariNayassa jIvassa vadAdhArabhUyassa jogamsa sahacariyattAto sabAdivaSademo, jahA bAlassa balAdhANakAraNaM anaM pANA iti ahavA jogasseva pAhanavivakvayA sazvAsazcAipariNAmo, jahA bAhirakAraNaniravekkho nANapariNAmo tacAtacayaeso bhavati / evaM vAyAkaraNeNa jogo barajogo / vaha jogovi cautriho nahA caiva mamosantaM kahamiti cet ? bhannati, taMjahA-asogavaNaM caMpavaNamiti / asuvi rUklesu vijamANesu asogavaNaM caMpayavaNameveti NANaM vabahAro ghA tassa balAdhANakAraNabhUto jogoSi tambavadesabhAgI bhavati / kAyajogo sattaviho, taMjahA-orAliyakAyajogo, orAliyamissakAyajogo, beDambiya asooyamissao, mAhArago, AhAragamissao, kammaigakAyajoga iti / tattha bhorAliyamiti orAlaM uralaM mahat bRhati ega / urAyameva orAliye orAle havaM vA orAliyaM / kahamuhAranaM ? bhannai-posato asaMvejJaguNahINattAno progAhaNAto Jin Fei Fei Fei Fei Chu Fei Fei Fei Jin Dong Dong Fen Fei
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka bhasaMgvajagupanbhahiyamiti / bhorAliyakAraNa jogo orAliyakAyajogo / bhorAliyamissakAyajogo ti| missamiti bhapaDipugnaM, jahA guDamissaM mandamba guramini ca Na vaSadissati, bhannamiti ghana vahassA, guDetaradamveNa apaDiputrattAmo; evamihAdhi morAliyakammaigasarIdanyamizrasvAt mizravyapadezaH / athavA sarIrakajapayoyaNAkaraNAo missaM, apariniSThimaghaTavat / jahA apariniThito ghaDo jaladhAraNAdisu bhasamattho ghaDovi ghaDavabadesaM na lamate, evamihAdhi apaSDiputranAmo apariNiThitto tti missamiti padismate, evaM samvattha missvihii| SivihAThiguNajuttamini ubdhiyaM, ahaSA vidhihA kriyA vikriyA. vikriyA eSa vaikriya, vikriyAyAM vA bhavaM vaiphiyaM, veubviyakAraNa jogo veibdhiyakAyajogo / mizraM pUrvavat / NipuNANaM vA NivANaM vA suhamA vA AhAragadabvANaM mumataramiti AhArakaM, mAhAro aNeNa sume andhe iti vA AhAragaM, AhAragakAraNa jogo AhAragakAyajogo / mizraM puurvvt| kammamaveti kammaigaM, kammaNi bhaSaM vA kammadagaM / kammakammaigANamaNANattamiticena tanna, kammaigasma kammaiyasarIraNAmodayanippannatvAta, kiMta kammaragamarIrapoggalANaM kammapoggalANaM ca sarisavarANattAno saMmi ceva tassa vssso| mantrakammapparohaNuppAnagasudukkhANa bIyabhayaM kammaragamarIraM, teNa jogo kammaigakAyajogo / evamete pannarasajogA prudhiyaa| _ 'uvajogAyegAvahiti / vidhimaho patnayaM panayaM saMbanA-upAMgavihI jogavihI vihI vihANaM bhedo vigappo jesu ya ThANesa jijIvaThANaguNaThANesu janiyA asthiti jAtiyA asthi amagami jIvANaguNaTThANami ya jattiyA uvogA jogAya saMbhavaMti ti eyaMmi pagaraNe payaM bhaNani / 'japacAo baMdhA ti. pacayo heu kAraNaM Ni mattaMti egaLaM pAyo cavdhiho micchataM masaMjamo kasAyA jogA iti / amugaMmi guNaTThANe amugapacAgaM kammaM bajjhAti payapi etya bhannai / 'hoi jahA' iti NANAvaraNAdaNaM kammANa baMdhA jahA hADa ni bisesapaJcAyo mAo, pAyapi bhannaI 'jesa ThANesa'tti, uvarilupaeNa samaM saMbajamA / jesa guNa TANasu baMdhodayo jattiyA asthi ni eyapi elya vRdhara ||2||'dhN udayaM udIraNavidhi ca'ti, vidhimado patnayaM 4 // 3 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ HTTHAN pattaM / baMga udayapo udIraNAvipaya te je ThANaM jatiyA, saMbhavati taM sannati / dhoti / suhumabAyarehi pAggalehi ghaTadhUmavana niraMtara nicine loke kasmajAMge poggale ghetuM mAmannatrimesapazcaraNaM jIvaparamesu kammajJAne pariNAmaNaM baMdhI bucara / uktaM ca "jIva pariNAmahetuM kammattApoggalA pariNamati / poggalakammaNimittaM jIvotri tatra pariNa maha // 1 // nameva baMdhAvaliyAtItassa vivAgapattassa aNubhavaNaM udayo / udayAvaliyAtItINaM akAlapattANaM ThIINaM udIriya uddIriya udayAvaliyAe paktriviya daliyaM payogeNaM udayapattaThipa maha aNubhavaNaM udIraNA frospi tesi saMjogaMti, baMdhodaodIraNANameva saMveho saMjogA so amRgAme ThANe amuko saMbhava ti taM bhannar3a baMdhavihANe 'ti, baMdhassa vihANaM baMvihANaM baMdhameva ityarthaH / baMdho caungriho, pagaibaMdho, ThihabaMdho, aNubhAgabaMdho, parasabaMdho ya / cauNhavi baMghANaM moyagadito / jahA - phoi mobago samiti, guDaghRtakaTuhuMDAdidambasaMbaMdhI koI vAvaiye, koI pittaharo, koi nirogo, koi kapphaharo, koi mArago, koi balakaro, koi buddhikaro, koi dhAmohakaro, evaM kammANaM prakRtiH-svabhAvaH koi NANamAvare, koi daMsaNaM, koI sulaksAveyamityAdi / tasseva moyagassa kAlaniyamaNaM bhavinAzitvena sA ThiraM / tasseva NikhamadurAhaNaM pagaguNaduguNA bhAgaciMtaNaM anubhAgo / tasmeva samiyAidavvANaM parimANacitaNaM paraso / evaM kammassavi sabhAvattamatta ciMtaNaM pagabaMdho / tasseva samAveNa kAlAbadvANaciMtaNaM ttibNdho| tasseva sabvadeso vadhAibha vAipaka durgatigacauTThANambubhAsumatiruvamaMdAcita annubhaagbNdho| tasseva pAMggalapamANaNiruvaNaM parasabaMdho taha ni. jahA kammapagaDisaMgahaNie bhaNiyaM tahA bhaNAmi / kiMci samAsaM pavakyAmi si eema pagaiThihamaNubhAgaparasANa kiMci kiMci saMveveSaM bhaNAmiti bhaNiyaM bhava // 3 // erardeser bhanyA uvadiTTA / iyANi mesi vinAsapanoyaNaM bhannani / upabhogo jIvassa lakkhaNaM, massiyoM zeSasiddhiriti / teNa uvamogo paDhamaM subaha nArisa lakkhaNo jIvo maNovAkkAyajutto ciTThA ti / tayaNaMtaraM jogo / jogAdayo jIvassa kammabaMdhapacayati kAuM. madanaMtaraM sAmannapacama. / mAmanaM trimeM avatriti naraM ghisemapAo tehiM paJcahi jIvamma
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prataka // 4 // XXX kammabaMdho havA si tadanaMtaraM baMdho, baddhasta kampraNo aNubhavaNaM, Na avagrasta, iti tadanaMtaraM udbho| udapa sati udIraNA bhavara, No azudie, uraNa si, tadanaMtaraM udIraNA pasi sinhaM puDho siddhANaM samavAyacitaNaM ti, tadanaMtaraM saMjogo / sAmannabhaNiyasa baMdhassa puNo medadarzanArthe bahuvisayattAoM tadadhInatvAca zeSa prapaJcasyeti tadanantaraM baMdhavihANaciMtaNaM ti / evaM kramanyAse prayojanama, pulvaM jIvANaguNaTThANesu nti dutaM uvadikameNeva jIvaTThANaNiddesatthaM bhannai vyAkhyAdira jIvAMNani kiM bhaviyaM saba aigidie cacAri huti vigalidiesu chacceva / paMcidiemuvi tahA cattAri havaMti gaNANi // 4 // jIvANaM ThANaM jIvaTThANaM, santre saMsAratthA jIvA eesa codasasu jIvadyAsu vahaMti, tabbAhirA Natthi tti kAuM, jIvaTThANaM 'pargidisu cattAri hoMti tti, pargidipasu cattAri jiictttthaannaaeN| saMjahAragidiyA duvihA bAyarA sukumA ya / vAyarA duvihA- paJcattagA apajattagAya / suDumA dubihA pAttagA apajatagAya / enidiyA nAma phAsiMdiyAvaraNIyasma kammuNo khaovasame baTTamANA ekavizrANasaMjuttA sesiMdiyasabyAvaraNodayasahiyA jIvA, suttamattAdi manuSyavat / te dubihA- bAyarA suDumA ya / bAyaraNAmakammodayAo bAyarA, suDumaNAmakamodayAo sudumA | Na cakkhuggahaNaM para bAyarasaM sumantaM vA kiMtu NAmakammAbhiNibvattaM jIvapariNAmaM para, jahA paramANurUvaM, Na hi paramANusa cakhuridiyagejyamiti svapariNAmoM, kiMtu svAbhAviko ruvapariNAmo, evaM vAyarasuDumapariNAmo NAmakammodayAbhiNitto ahavA jIvavivAgaM kiMci kamma sarIre vi abhiSaMjayati vAyarasuDumattaM, jahA- mAMhaNIya kammaparAI phoho jIvavivAgittevi sati sarIre abhivati jaNayaha, kohodaya jIvo tappajAyapariNao hoi, sarIramavi tibaliyaNiDAlaM pasinamuhaM bhiuDImabhivaMjaya ne ekekA duvidhA, pajatagA apajattagA y| paJjattagaapaja tagataM ca NAmakammAninvitaM / " mAhArasarIridiya ussAsavao maNAbhiNitI / hoi jao daliyAo karaNaM para sA upajatI / 2 / " pajatI NAma sttivime| moya indiovacayA upajaha | AhAriyasma davyamma khaTarasapariNAmaNamattI AhArapajJattI / mattadhAtunayAra Zhe Zhe Dong Yong Yuan Fei Fei Fei Fei cUrNiH 112 11
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sassa parigAmaNasattI sarIrapajjattI / indiyapajattI pakSaNahamindiyANaM jAgge poggale viciNiya tanbhAvaNayaNasattI atyAvabohamattI ya indiyapajjattI / bAhire ANApANajogge poggale ghetUNa ANApANAe pariNAmitA UsAsanIsAsattAe nissaraNasattI ANApANapajjattI / gharajoge poggale ghettUNa bhAsattAe pariNAmittA vAjogattAe NissaNasattI bhAsApajattI / maNojoge poggale ghettUNa maNattAe pariNAmittA maNajogattAe jissaraNasattI maNapajattI / payAo pajattIo pajattagaNAmakammodaeNa Nivattijjanti / taM jesi atthi te pjjsgaa| eyAo ceva pajjattIo apajjattagaNAmakammodapaNa Ninvattijanti / naM jesi atthi te apajattagA / nattha mUlillAo cattAri pajjasIo apajjattibho ya egindiyANaM bhavanti / vAyA sahiyA tA ceva vigalindiyANaM, asannipazcindiyANaM ca pakSa havanti / nA ceva maNosahivAmo cha pajattio cha apattio ya sannipatrindiyANaM bhavanti / vigalindiesu chaJceva' tti, vigalAI asaMpunnAI indiyAI jesiMte vigalindiyA, beindiyAi jAva caurindiyA / phAsindiyajimbhindiyAvaraNANaM khoSasame vaTTamANA, duSinnANasaMjuttA, sesindiyAvaraNasahiyA jIvA beindiyA; te vihA, pajasagA apajanagA ya / phAsindiyajimbhiAndiyaghANindiyAvaraNANaM khoSasame vaTTamANA, tivinANasaMjuttA, mesindiyasamvavinnANAvaraNasahiyA jIvA teindiyA: te duvihA, pajjattagA apajasagA ya / phAsindiyajinbhindiyaghANindiyacAksvandiyAvaraNANaM babhovasame vaTTamANA, caudhinANasaMjuttA, mesasamvavinnANAvaraNasahiyA jIvA cauraindiyA; te duvihA, pajattagA apajjattagA ya / evaM vigalindipa suSi cha jIvaTThANANi / 'pazcindiemuvi tahA cattAri bhavanti ThANANi'tti padhindiyA NAma pacaNhamindiyAvara. jANaM khovasame vahantA, pacavinANasaMjuttA, jIvA pazcindiyA, te duvihA, masatrI santrI ya / tattha asantrI NAma maNovitrANarahiyA, IhApohamamgaNagavesaNA tesiM Natyi, te duvihA, pajattagA apajatagA y| sannipacindiyA NAma maNovinANasahiyA IhApohamagANagavesaNA ya jesi jIvANaM asthi te saniyA, te vihA pajjatagA apajjattagA y| evaM pAzcAndaemuvi cattAri jIvaTANAgi // 4 // jIvaThANArga memo lakavaNaM ca paruSiyaM // yANi ne ceva gAragema maggaNaTaThANema ke kahiM bhariyatti
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 5 // maggajjanti taNirUvaNatthaM bhannaI tiriyagaIe coisa, havanti saMsAmu jANa do do u| mamgaNaThANe evaM neyANi samAsaThANANi // 5 // gaiindie ya kAe, joe vee kamAya nANe ya / saMjamadaMsaNalesA, bhavasamme sanni AhAre // vyAkhyA - gaiti / cavvihA gaI - jiragaI, girigaI, maNuyagaI, deba gaI ya / tantha tiriya gae codasavi jIvANANi bhavanti / kamhA ? jeNa egindiyAdayoM jAba pazcindiyAmadhye tiriya sikAuM / sAmu jANa do do u' girayagahamaNuyagahadevagaI do do jIvANANi sannipacindiyajJattagA apanattagA y| devara karaNapajatIpa apajattago, na lakhIpa, laddhIpa pajJattagA eva, jo karaNapajatIra apajattagAM sAM apajantagagahaNaNaM rAhio, laddhiadajasago tesu Natthi / maNusse dovi|' maggaNaThANe evaM neyANi samAsaTANANitti, magaNaTaTANe papazeSa vihiNA samAsaThANANi jIvaTThANANi NAyavvANi / indiya kahiyaM bhavadda jogaNApadaMsaNANi ahigayANi sesesa bhannai 'kAyeM ti kAma chanvihI puDhavikAiyAha; tattha puDhaviAi vaNassa pajjante cattAri jIvANANi bhavanti emindiyANaM / tasakAige dasa jIvANANi bhavanti indiyapakSasagAra jAva sannipajattagoti / 'vepatti beo tiviho-itithave, purisave, napuMsagadheo ya / napuMsagavee coisaSi jIvaTThANANi bhavanti / indhipurasavepasa cattAri jIvANANi bhavanti, asasinittagA apa tagA ya, karaNa patra sIe apajasa gA gahiyA, jao laddhipattIe apattA save puMgA / aveyagema sannipajattagI hojA yAyarasaMparAi jAva ajogikevalitti / 'kasAya'tti, kasAyA cauccihA, kohAi cauvi kasAema coisa jIvadaThANANi bhavanti / akasAe muvi sannipajattago hojjA / 'saMjame' tti, saMjayA paJcavidyA sAmAigAisaMjayA, saMjayA saMjayA ya asaMjayA ya / pacasu saMjaya saMjayA saMjayasuya pakke kaM jIvaThANaM sannipacindiyajatta golambhadda, UmaJjasu coisa jIvANANi lagbhanti / 'lema' pti, lekhA ubvihA- bi.vhAi / Nue // 5 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiNhanIlakAolesAma cohasajIvaTTApANi lambhanti, teupamahAka lesAma sanipacidiyaUttago attago ya lambhA, kara. Naapajattago gahio, ddhiapajattagassa heThillA ninni lesA bhavanti / bhavaM ti, bhASAmavANa vi doNha vi coisa vi| 'samatte' tti, sammahiThI rUgaveyagauvasammAsasammAmicchamicchadiraTI ya, nandha veyagausamasAyasammadidaThIsu do do jIvaTaThANANi manipajjattabhapajjattagANi, apajjattago ti karaNamapajjattago, sammAmicchaddiThI sanipajjattago eva, sAsaNasammahiThI bAyaraegindiyakandiyate indiyacaurindi yaasanipacindiyaladie pajjattama karaNapAjatagemu bhipajattapajjattagemu ya, micchadidvirasa codavi / samiti, runi zrI ya, nikindipa motUNa saMsA bArasavi asa. niNo, sanipacindipama do jIbaraThANANi / AhAraMga tti, AhAramA maNAhAragA ya, tattha mAhAragaMmu codasavi, maNAhAragema sattavi apajjattagA manipajjattagI yalambhA, kelisamunghAe ticautthapa bamasamadam aNAhArago lammada // 5 // jIvahANANi mamANahANemu maggiyANi, syANa sesa uvaogaNirUSaNatyaM bhannA ekArasama tiya tiya dosu caukaM ca bArasaMgammi jIvasamAsa evaM uvabhogavihI muNayabA / / 6 // ___ vyAkhyA-'pakArasaMsu tiya 'tti / pakAra saMsu jIvANasu, pagindiyA kattAri, bandiyatendiyapatragAmapajjattagA, caurindiyabharUbhirUdhimajatagA ya 58 5kArasa. 18su pakArasasu pasaMyaM yaM tini tini upabhogA bhavanti,taM jahAmAaANaM suyabhanANaM bhacapakhudasaNaM ni / 'dAsu nau, ti, dAma jIvANemacaurindiyapataMgamu arucipaLasagemu ya pattayaM paseyaM cattAri ukogA bhavanti, jahA pustutANi lini capakhudaMsaNaM ca, te pikanti tti kAuM, 'bArasaMgammi'ti, sanipajattagammi pumdusA pArasa vi uvamogA bhavanti / kaMbalaNAma sahitaMka? ti cet ? ucyate-davyamasahitatvAt samiti buSA / pattha apajattagagahaNa bhipajasago gahibho, karaNabhapajato patagagaha gahimo / jIvasamAse evaM upabhogavihI muNeyamdhe ni, kaNThacama // 6 // uvogA jIvamamAmma bhaNiyA, yANi jogA bhani
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Navasu cauke eke jogA eko ya doni pamarasa / tanmavagarasu ee bhavantaragaesa kAbhogo // 7 // vyAkhyA-'Navamu cauke eke jogA eko ya donni pannarasa ti| Navamu caumu pacammi jIvaTThANemu jahAsaMkhaNa jogA pako doni pArasa ti, pagindiyA cattAri sesa mapagjattagA ya paJcha, eemu Navamu poko jogo-sAmane eko kAyajogo, vise meNaM muhumavAyarapaujattagANaM morAliyakAyajogo, tesiM ceva karaNaprapatattagANe orAliyamissakAyatogo, bAyaraegimdiyapaujattagassa gheubdhiyakAyajogo veDabbiyamissakAyajogo ya vAuM pahuca / lekhie karaNeNa ya mapajjattagANaM samvesi morAliyamissakAyajogo ceva / cauma jIvaTThANemu beindiyateindiyacaurindiyaasanipajjattagema do do jogA patteyaM bhavanti, morAliyakAyajogo asacamosavAjogo ya, karaNapajjattagA gahiyA / pakammi sannipajattagammi pacarasaSi yogA bhavanti, maNajoga (gA)4 vAjoga (gA)4 orAliyaveunviyamAhArakakAyajogA pasiddhA, morAliyamissakAyajogo kammAgakAyajogoyasayogikevali pahuca samugdhAyakAle lambhanti, veutriyamismakAyajogo mAhArakamissakAyajogo ya veumbiyAhArage viumpayante AhAravante ya pahucca, te pajjattagA ceva / 'tambhavagae ee'tti, tammi bhave gayA tambhavagayA appAmaNo sarIre baTTantANa papa maNiyA / 'bhavantaragaesu kAya jogoM' ti, bhavAdanyo bhavo bhavAntaraM, nammi gayA bhavAMtaragayA vina ragatAnAmityarthaH, samvesi bhavAntaragatANa kammaigakAyajogo ceva // 7 // uvaogAjogavihI jIvasamAsemu vanniyA evaM / etto guNehi maha maMgayANi ThANANi me muNaha // 8 // vyAkhyA-'upayoga'ti, gAhAe pugyacaM kaNThayam / jIvaThANesu upabhogA jogA ya bhnniyaa| 'patto guNahi saha parisaMgayANi ThANANi me suNahatti / etto guNajuttANi ThANANi muNaha bhaNAmi ti bhaNiyaM bhavara // 8 // yANi upadiThakamAgayANaM guNaThANANaM NisaM kare MOHABARONMEHARYANAMAHRAUTY
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ micchaviTThIsAsamisse ajae ya desavirae ya / nava maMjaemu evaM caudarsa guNanAmaThANANi // 9 // vyAsyA-'micchadidaThi ti, micchAviTThI, 'sAsaNa' ti, sAsagasammadiTThI, 'missa' tti, sammAmicchaviTThI, 'bhajatetti, asaMjayasammaTThiI , 'desavirapa' ti, saMjayAsaMjao, 'Nava saMjaesutti, saMjaemaNava ThANANi / taM0 pamattasaMjamo, apamattasaMjo apulyakaraNapaviThemu uvasAmagA khabagA ya, evaM aniyaTTibAyarasamparAiyapaviThemu uvasAmagA sAyagA ya, sAmasaMpaNayapaviDhemu uvasAmagA khavagAya, uvasantakasAyavIyarAgacchaumasyo, strINakasAyavIyarAgacchaumattho, sajogikevali, ajogikevali ceti|| natya micchadiThi tti-micchA aliyaM atathyaM raSTidarzana micchaTThiI jesi jIvANaM te micchAiTThI vivarIyaviTThI, aNNahAdviyamatya aNNahA vicinteti micchattassa udaeNaM / yathA-madyapItahatpUrakabhakSitapittodayavyAkuLIkatapuruSazAnavat , micchattaM yathAryAvasthitarucipratighAtakAraNaM / uktaMca-"micchattatimirapacchAiyadichI rAgadosasaMjuttA / dhamma jiNapatrataM bhavyAvi jarA Na rocamti // 1 // micchaddiI jIyo uvA pavayaNaM Na saddahai / sadahA asambhAvaM ubALaM yA aNuSADheM // 2 // payamakkharaM va ekapi jo Na roce suttaNihicha / sesaM ropantovi hu micchahiTThI muNeyambo // 3 // suttaM gaNaharakehiyaM taheva patteyabuddhakahiyaM ca / suyakevAlaNA rahayaM abhinnadamapubviNA kahiyaM // 4 // ahavA / taM micchattaM jamasadahaNaM taccANa jANa bhanthANaM / saMsAyamabhigahiyaM aNabhiggAhaya ca taM tivih||5||" sAsaNasammariThI ti-AsAijjara aNeNa sammattamiti AsAyaNaM, sampAdiThI sammadiTThI, saha AsAyaNa vahanta iti sAsAyaNA: sAmAyaNampaviTThI jesi te bhavanti sAsAyaNa mammAdaDI / uvamamasampattazAe vamANo jIvo bhaNatANubandhiudaeNa sAsaNamAvaM gacchA / jahA koI purimo damago aNegaguNasaMpannaM pAvasaM bhottUrNa dhAtuvaiSampAt taslovari vyalika 1-2-3-'rAyaM' itivA. /
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka ||| 6 || fear bhavara, tAvaDe niyamA baddizi evaM samma te myadhikacito va tAva uddeDa, niyamA uDDehi ti, so sAsANo / -" uSasAmago u samvo jimbAghAraNa taha nirAsAno / ubasante sAsANo nirasAno hora kSINammi // 1 // eso sAsaNasammo sammatavAeN baTTamANo u / AsAvaNAeN sahimo sAsanasammosi NAvanbo // 2 // " sammAmicchadiThiti sammaM ca micchA ca sammamicchA, sammamicchA hiTThI jesiM jIvANaM te bhavanti sammAmicchAddiTThI missa iiTha, viratAviratavat / paDhamaM sammataM uppAento timi karaNAni karesA uvasamasammataM pazvimo micchattadaliyaM tipuJjI kare-sukhaM missa adhisudaM ceti / jahA mayaNakodavA NimbaliyA missA aNimbaliyA yA nimbaliyasarisaM sammataM, ANidhvaMliyasarisaM micchattaM,missasarisaM sammAmicchantaM sadddaNAsa dahaNalakkhaNaM, sukhAsukhAmissa ko vodaNabhojipurisapariNAmavat / sukhabeI sammadiTThI davara, jahA sukhakoddavodaNabhojipuriso svacchendriyajJAnAvabodho bhavati / uktaM ca- " sammattaguNeNa tamo visohaI kammamesa micchataM / sumjhanti koiSA jaha mahaNA te mosaheNeva // 1 // aM sambaddA visuddhaM taM caiva ca bhavada kamma sammataM / missaM bhavisuddhaM bhave bhamukhaM ca micchataM // 2 // tibbANubhASajogo bhavA hu micchataveyaNijJjassa / samma mahamando misse missANubhAvo ya // 3 // (sa) mayaNakoddaSabhojI maNappavasayaM Naro jahA jAi / sukhAI uNa mujhAi missaguNA pAbi missAI || 4 || saddahaNAsaddahaNaM jassa va jISassa hoi taccesu ? virayAvirapaNa samo sammAmiccho ci NAyo // 5 // asaMjayasammadiTThI li-Na saMjabho masaMjamo, sammA viTi jesi te bhavanti sammaddiTThI, asaMjabho ya so sammaddiTThI ya so asaMjayasammadidvi / apaccaktrANAvaraNANaM udaya SaTTamANA virahaM Na lahara / " appaccakkhANANaM udapa NiyamA kasAyANaM / sammadiTThISi NarA virayAvirahaM Na pAventi // 1 // " daMsaNamohaNijjassa kammassa jayAbhovasmoSasame mANo massaMjayasammadiTThI bhavai / uktaM ca " sadahiUNa ya sacce icchanto NenduraM paramasoktraM / ghetRRNa NavapayAI TATTAT cUrNi // 7 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ HTTP arihAisa Nizca bhattijuto // 1 // bandhaM kaviraheDaM jANanmo rAgado duSastraM ca / virarasuhaM icchanto virakhaM kAuM ca bhasamattho // 2 // esa asaMjayasamma nindanto pAvakammakaraNaM ca / abhigayajIvAjISo acaliyadiTThI caliyamoho // 3 // " saMjayA saMjao si-saMjao ya so masaMjao ya so saMjayA saMjao, bhaddhAo bhassaMjamAo virao bhAbho avirao si, apaccakkhANAvaraNANaM hRdyakkhara paccakkhANAvaraNANaM ca udaya vaTTamANe saMjayA saMjabho bhavai / " bhAvarayanti ya paccakkhANaM bhappamavi jeNa jIvassa / teNA'paccavANAvaraNA jaNu hoi appatye // 1 // savvaM paccakkhANaM jeNAvarayanti abhilasantassa / teNa u paccakkhANAvaraNA bhaNiyA virutIhi // 2 // sammadaMsaNasahio gevhanto virahamappasasIe / ekkavyayAi carimo mamahato ti desAI // 3 // parimiyamukha sevanto aparimiyamaNantayaM pariharanto / pAvara parammiToe aparimiyamaNantayaM sokkhaM // 4 // " pamatta saMjayoti pamanto ya so saMjao ya so pamatsasaMjabho; apaccavakhANAvara Nodayarahiyo, saMjalaNANaM udaya vaTTamANo, pamAyasahio pamattasaMjabho / vikahA kasAya vikaDe indiyaniddApamAyapazcaSiho / ee sAmanatare juto viramo'vi hu pato // 1 // aha rAMgaNa pamato Na subaha dosaM guNaM ca bahupi / gusa miyamako pamattaviramo ti NAyabbo " // 2 // appamatta saMjayoti- appamato ya so saMjayo ya so appamatta saMjaya sarvapramAdarahita ityarthaH / " vikahAdayo pamAyA tasahiyo so pama savirao u / samyappamAyarahibho virabho so appamaco u // 1 // " avakaraNapacisu asthi uvasAmagA aba ti-puvaM karaNaM puthyakaraNaM. paNa putryakaraNaM apuSyakaraNaM, apuSvakaraNaM paciTThA madhukaraNapaSidaThA, te apuvyakaraNapATThe asthi ubasAmagA svavagA y| vizyaM nAmaM niyaTTiNo si-paroppara pariNAma jiyaTTi si niryANo jAtAM tesiM samaya samaya asale jogAgAsapasa me sAthi bisohI ThANANi bhavanti, tattha paDamasamaya yadi baTTantA bisarisapariNAmA ki apuSyakaraNaM ? kahaM vA paveso bhava ci taM bhannA-mapuSyakaramaTThANANi asaMsejjalogAgAsa papasa melAni bisohi gANi taM jahA- apuSvakaraNassa paDhamasamaya visohiTThANANi TAPPATAPATTANTRA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ janaka // 8 // KKKKKKKKKK samsyovANi / vizyasamatra vilohiDANANi vise sAhigANi / sahayasamaya vise sAhi gANi / evaM bisesAhi gANi visesAhigANi nAma jAva prakaraNa parimasamatra ti / aputrakaraNassa paDhamasamaya jahasiyA visohi thovA, tassevukaMsiyA visohi majamnaguNA / vizvabhara jahanniyA visohi ajannaguNA, tassekasiyA visohI gaNantaguNA / taya samaya jahajiyA visohi ajannaguNA, tamekAsevA visohi agalagujA evaM a gantaguNA sedropa NAyaka jAva ayugvakaraNassa carimasamao ti / apumvakaraNamma paDhapamamara jANi visohiDANANi viya samaya nato aANi tisarA visohi pariNAmANANi atrANi ticcAnta | nAgi mapuSyANi trilohipariNAmaTThANANi pAtreSThA manuSyakaraNapAtreThA tesu saputrakaraNapAbesa mAya uvasAmagA lavagA ya, ummaissanti ti uvasAmagA / khavaissanti tti khvgaa| Na hayANi uvasamayanti si khayanti sivA kiM tu amimuhabhAveNeyamamihiyaM, nilleSaNayAe payADaM na vavayati. ThighAyaM puNa keroti uktaM ca-" mo aNubhAgoThaNaM ghAyamapumbaM kares forbandhaM / aNubhAgaM na visohi udIraNAuyaguNaseDhI // 1 // tamhA maputrvakaraNAM virao saddhammamANamayarAgo / so uvasAmagalavo duvihAM uyasamaNastravaNariho // 2 // jahA rAyArihAM kumAro tyA iti " atthaM jahA vayamI viNivaindriyatdhuvisayagaNo / suvisuddha bhAvalesAM makkA rudana // 1 // jaya usame kammaM khaveda nAmma ya aputrakaraNAmpa / karihira una samasvavaNaM jaha ghayakumbhAM tahA sovi // 2 // aNiyavAra saMparAgapavasa atthi udhasAmagA khavagati Na jiyati ti apariNAmo, avA Na assa mi yahaNamasthiti bhaNiyahI abha tersi paDhamasamaya masi sAramasukhI evaM zrIyAdmamasuvi jAva cAramasamati utaMca -" itaretara pariNAmaM Na ya avanti vaayrkmaayaa| sabvevi egamamae tamhA aNiyaTTinAmA te // 1 // " prakRSTA utkRSTapariNAmA bhAvao vA aNiyaTTI, uktaM ca-" ekako pariNAmo ukkomajahannama jao Natthi / tamhA dhi 1 ucasantamANanayarAgAM. athavA Fei Fei Fei Le Le Le Le Qi cUrNiH // 8 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANT piyaTTaNamaovi aNiyaTTiNAmA te // 1 // " bAyaro saMparAo jassa so bAyarasaMparAgo, saMparAyasado sanbakammesu baTTamANo ahikAravasAo phasAyabAI pariggahio / bAyarakasAe veramANo bAyarasaMparAgo ti vuccara, aNiyaTTI ya so vAyara saMparAgo yaso aniyaTTiyAyarasaMparAgo, aniyaTTivAyarasaMparAyaM paSidvA ajiyaTTivAyarasaMdarAvapaviTThA, tesu aNiyaTTibAyarasamparAyapatriheDnu asthi uvasamaMgA khavagA ya " bhAvaM na niyaTTeI visuddhaleso viruddhamayarAgo / kiTTIkaraNaraNabho bAyararAgo muNeyatro // 1 // so putraphaDagANaM heTThA aNNANi phaDugAI tu / pakareha aputrvAI aNantaguNahIyamANAI // 2 // tatto aphagaTThA bahugA kare kiTTIo / puvAo ya apuvverhito bokaDDhiya parase // 3 // to bAbara kaTTIo vepamANo kare sumAo / vAyarakiTTIheTThA kiTTIo suddhalesAo // 4 // veDa vAyarAo kiTTIo teNa bAyaro NAma / kamprANi uvasamanto uvasamago khavaNao khavago // 5 // NAsei tao khabao lomaM mottUNa mohavIsamavi / aha thINagiddhiti mamavi terasa NAmAvi ettheva // 6 // uvasAmagassa attho imo " so puJvaphagANa tu sudumA okaTTiUNaM kiTTIo pakareha ya ubasamo uvasamayati mohavIsamavi // 7 // vamantaM jaM kammaM Na ya okaDDhara Na dei udayavi / Na ya gamayA paraparAI Na caiva oDhate taM tu // 8 // " sudumasaMmparAgapaTTheisu atthi uvasAmagA bagAi ti sudumo samparAo jassa so sudumasamparAo, suDumasamparAyaM paviTThA sudumasamparopapaviTThA, tesu sudumasamparAyapaviTThesu atthi uvasAmagA khavagA ya, bAyararAgeNa kayAo kiTTIo suDumo bepara jato / Aha patthaM gAhAo " sammaM bhAvaparAyaNaguNeNa kiTTIpakiTTikaraNeNa / mohassekArasamI bArasamI vAvi jA kiTTI // 1 // vArasamI jA kiTTI suddhA kiTTI kareha suDumAbho / ekkArasamIeN ThiokaDDiya humA kiTTIo // 2 // bAyararAgeNa kayA suDumo vepara suhumakiTTIo / tamhA suDumakasAo suDumo suSpa yogappA // 3 // Davasamago uvasamayai khavago NAsera suDumakiTTIo / te puNa visuddhabhAvA janti duve duvihaseDhIbho // 4 // " uvasantakasAyavIyarAyachaumatye si-uvasantA kasAyA jesiM te bhavanti uvasantakasAyA, bImo rAgo jesiM te THI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zavaka // 9 // LANTAT bhavati bIyarAgA, uvasantakasAyA ya te bIyarAgA ya se jaba santa kasA bIyarAgA, vasantakakhAyA iti siddhe bIyU- paNa amarthakamiti cet 1 na hetuhetuma, kro hetu 1 kiMvA hetumada ? vasantAya deU, bIyarAgasaM hetuma, samhA ubasantaka sAyavIyarAgA iti khamaM-AvaraNaM chaumasthaNAnasahacariyatAmA chaumAthavavaraso, tammi bA. ciTThA ti chaumattho, basantakasAyavIyarAgA ya se umarA ya uvasantakasAyavIyarAyaDamatthA // zrImAyavIdharAyachaumatya si-khINA kasAyA jesiM te bhavanti khINakasAyA, dhImo vago jesiM te bhavanti sAya iti siddhe vIyarAgaggahaNamanarthakamiti cet ? na anarthakaM kutaH 1 svINakasAyavayaNaM kAraNamvanisatyaM vIyarAgaSyaNaM kajovadaMsaNatthamiti ubhayaggahaNaM, ahayA nimittanaimittikaSaSapasatyaM NimicaviNAse mitikaviNAso bhavatIti, chaumatyaNANa sahacariyanttAo chaumatya iti, jahA kuntasahacaribho kunto, laTThisahacaribho uThi ci tammi vA chaume ciTThara ti chaumattho, khINakasAyavIyarAgo ya so chamastho ya so khINakasAyavIyarAyachaumattho, doSi lakkhaNagAhAo " tammi u kasAyabhAvAbhAve suddhaM bhave ahakvAyaM / cAritaM doNhaMpi ya upasaMtINamohANaM // 1 // jalamiva pasantakalusa pasantamoho bhave u uvasanto / gayakaluSaM jaha toyaM gayamoho bINamohovi // 2 // Na ya rAgado saheU * bhASA ya bhavanti ke idda loge / Na ya khobhayanti keI ubasante khINamohe ya // 3 // rAgappadosarahilo jhAyanto zAnamuttamaM samIno / pAvara paraM pamoyaM dhAitigaM NAsiUNa tato // 4 // sajogi kevala tti-saha jogeNa baTTara si sajogI, kevalaM amissaM saMpUrNa thA, kiM taM kevalaM ? NANaM taM jassa afte so kevalI, sajogI ya so kevalI ya sajogikevalI 'majogikevali 'si Na massa jogo bhatyiti majogI, ettha gAhAo " cittaM cittapaDaNibhaM tikAlavisayaM sabhI sa logamimaM / pikkhara jugavaM savvaM sI logaM savvabhASantu // 1 // viriyaM 1. ' lamanissaM 'ka. // 9 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ TY TREA nirantarArthaM bhavara aNataM tayA ya tassa sathA / maNavayaNakAyasahio kevalaNANI sajogijiNo // 2 // to so jogaNirohaM karei lesANirohAmicchanto / dusamayaThihagaM bandhaM jogaNimittaM sa viruNaddhi // 3 // samaya samaya kammAdANe saha santayammi Na ya mokkho / beijjA kammaM puNa ThihakhayAo u bajiyayaM // 4 // No kammehi ciriyaM joga dabbehiM bhavara jIvassa | tassa bhavatthASeNa Nu siddho samayaThihabaMdho // 5 // vAyaratazRe~ pulvaM maNovaIbAyare sa jiruNaddhi / AlambaNAya karaNaM dimiNaM tattha viriyao // 6 // bAyarataNumaSi viruvaddhi tatha suTumeNa kAyajogeNaM / Na Nirujjhae u suDumo jogo saha bAyare joge // 7 // suDumeNa kAyajogeNa tato jiruNaddhi suDumavAyamaNe / bhavA ya sudumakkirimo jiNo tathA kihiyajogo // 8 // NAseha kAyajogaM thUlaM so'puvvaphaDugIkiccA / sesassa kAyajogassa tayA kiTTI ya sa kareti // 9 // samavi sa jogaM sudumaM rudanto samyapaJjayAyunayaM / jhANaM sudumakiriyaM appaDiyAyaM ca upayAha // 10 // sANe dadappie puNa bhaktiribAU tanU bhavara diTThA / ANASANu vimIsammIlaviutA acittamiva // 11 // jogAbhAvAbho : puSa samagraThIto Na kammabandho ci / zANappasaMhArA, tibhAgasaMkuciyaniyadeo // 12 // lesAkaraNaNirohoM jogaNiroho 'ya sathuNiroheNa / aha maNino vizemo bandhaviroho vi ya saheca // 13 // eso ajogimASo jogaNirohena pacaguNaNAmo | appaDivAyajhoNI samvan sambayaMsI ya // 14 // tammA Na uNa meso suhadubakSANaM jithaM sivaM sAtaM / pAvara alayuvaM vidhvANamale ssavipphandaM // 65 // // 9 // coisanhaM guNadvA.ANaM atyaNiruvaNA kathA, iyANi se caiva gahayAimamAsu maggajjanti suranAraesa cattAri huti tiriesa jANa paMveba / maNuyagaIe vi vahA coddasa guNanAmadhiSyANi // 10 // 2. saMdi sAtha viriSavamo. 2. appaDivApaNAcI.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 112011 byAkyA-'suraNAragesu' ti gaI baubvihA vizyAha 'surakAramesu bacAri hA~si 'si devarahage bacAri guNaTThANANi mUlilANi bhavanti, tesu viraI pasthi ti kAuM uvarihnANi Na saMbhavanti / tiriema jANa paMceva' ti tiriyagaIpa paMcaguNadvANANi mUlilAni, tesu sambadhira sthiti phAuM uparillANi pa sammavanti / ' maNuyAIe vi tahA coha saguNaNAmagheANi' ti maNussagaIpa coisavi guNaTThANANi, kahaM ? sacce bhASA maNupasu sambhavanti // 10 // evaM maggaNaThANesu NeyasvaM mahasaMkhittatti kAuM bhannai iMdipa ti-pagidiyAINi puvyavaSNiyANi coisavi jIvadvANANi (tesu) sabvemuSi micchaddiTThI lgbhdd| bAyaregiMdiya-viticaubhasannipaMcidipasu lakhIpaja sagesu karaNeNa apajasa gesu, sanipacindipasu karaNapaJcasIe paJjantagApAsagesa, sAsAyaNasammadiTThI lambhara, lakhi apaja sagesu savvatya Natthi / sesA sandhevi satripAttagammi karaNapajAtiya paJjantagammi Bmanti, Navari asaMjayasammadddviI karaNapAttApajasa gesuSi ummanti // kAra si- puDhavibhAi jAva tasakA imoti, micchaddiSThI samdhesu vi, bAyarapuDha vibhA upa saMyabaNassa ikAigesu lakhipajatagesu karaNaapajattagakAle cetra sAsaNo lambhara, tesu uvavajjati tti kAuM, tasesuSi lakhie pajanttagesu karaNapajatagApajata lambhati, tasempu evaM ceva assaMjaya sammadiTThISi / sesA sabbe tasakAyapajantage karaNapajattIe pajantagesu ceva lagbhanti // jogo adhikRtaH // vedetti-micchAITThIpyabhidda jAva bhaNiyaTTiddhAra saMkhejati bhAgametaM sesatti tAva tisuvi vepa lambhanti, heTThIlA sabve saveyagA, uvarila aveyagA // kasAya timicchaddiTThIppabhira jAva aniyaTTiddhAra saMsejaibhAgameva sesanti, heThillA sandevi kohamANamAyAsu lambhaMti, uvarillA appakasAraNo sabbe / lobhaMmi jAva muDumarAgassa carimasamao tti tAba heTThi savvevi lagbhati, sesA akAraNo // NANANi adhikRtAni // saMjamatti-micchaddiTThIppabhira jAva asaMjayasammaddiTThI tAva sacce asaMjayA, // 10 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44344XRKANN saMjayAsajayo ekkami ceva saMjayA saMjayaThANe, sAmAiyache ovaTThAvaNasaMjamesu pattasaMjamappAbhiI jAna aNiyaTTi si sabvaivei | parihAravimuddhisaMjame pamattApamattasaMjayA, muhumasaMparAio ekami cetra sudumasaMparAiyasaMjamaTThANe, ubasaMtA jAva ajogi ti sa ahakvAyasaMjamaThANe // daMsaNamadhikRtaM // aise tti-micchaddiTThIppabhiI jAba asaMjao tti sabvevi cham lesAsu saMjayA saMjayapamattApamattA ya te Ai uvarillatigalesAsu, kera bhaNanti saMjayA saMjayapamattavirayA ya chasu besAsu vaTTanti, anne bhaNanti azcaMtasaMkiliTThassa varyabhAvo Natthi, anne bhaNanti vavahArao bhavara, aputrvakaraNAra jAva sajogi tti savvevi sukalesAe ghaTTanti, alesio ajogI pudgalavyApArAbhAvAt // bhava tti-micchAi jAva ajogi tti savve bhava siddhikemu caTTanti, abhavikesu micchaddiTTI vaTTaDa, saMmattAibhAvA abhaviSasu Na saMbhavanti tti uvarillA Na vaTTantiti // saMmeti sammIi khAigasammadiTThI avirayAdi jAba ajogI, vedagasammattaM avirayAI jAva appamatte, ubasamasaMmatte avirayAI jAva uvasaMtakasAo, mesA appappaNI ThANe // sanni tti-micchadiTThiyAdi jAva khINakasAo sabvevi sannimi micchIi sAsAyaNA ya asannimivi vaTTanti, sajogI ajogI ya No sanni No asanni, jao kevalaNANiNo // AhAre tti-micchAdiThi jAva sajogikevalI tAva savve AhAragesu lagbhanti, micchaddikI sAsaNa asaMjao sajogikevalIya aNAhAragesuvi labbhaMti, viggahe samugdhApa ya / ajogI aNAhArago ceva, kahaM ? vAkkAyamaNojogapuggalavyApArara'hitatvAt // guNaThANANi maggaNaThANesu maggiyANi / iyANi upabhogA guNaTThANesu bhaNanti doNDaM paMca u chaccaitra dosu ekaMmi hoMti vA missA / sattubaogA satana do caiva ya do ThagaNe // 11 // 1 'yapariNAmo ka.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ inaka // 11 // byAcyA-dona ti donhaM guNadahANANaM micchAdiThisAsaNANaM paMca paMca upayogA bhavanti, saMjahA! mAnanANaM, muyamacANaM, vimaMgalANaM, caturdasaNaM, macaturdasaNaM ti / manne maNanti-ohidasaNasahiyA cha ubamogA / anANakAraNaM puSSayasvApi mohidasa cityaM / 'upadosa' ti massaMjayasaMjayAsaMjaesa eesa domu cha ubamogA, taMjahA-AbhiNiyohisuporicaknumacamsumohidasaNamiti 'pakami hoMti vA missa' ti sammAmicchaddiTTImmi vA missA iti, kaI ? macAra, mAmabANaM mAmiNibohiyaNANeNa missiyaM, muyamannANaM suyaNANamissirya, dhibhaMgaNANaM ohiNANeNa missiya, cambuacamohidasaNaM ti missasaho ma (8) vimadatthe jahA bhavimadA kohavA te bhaMjamANasma jerisI sarIraceThA nArima mANati mAsukhaM nAtyaya sukhaM vA 'savamogA sattasu' ti pamatasaMjayAra jova khINakasAo tAva samvemavi sana satta racanogA bhavanti, assaMjayasammaddiTTImma puSyuttA cha te ceva maNapajaSaNANasahiyA matta 'do ceva ya dosu ThANemutti do ceva uvamogA domu-sajogimajogiThANesu kevalaNANaM kevaladasaNamiti // 11 // guNahANemu uvabhogA bhaNiyA // yANi jogA bucaMtitisu terasa ege dasa nava jogA hoti mattama guNemu / ekkArasa ya pamatte (ekkammi hunti ekArasa) satta sajoge ajogika 12 terasa causa dasege paMcamu nava dosU donti egArA / egammi satta jogA ajogi ThANaM havai egaM // 13 // myAgyA-'tima terasa' tti timu guNaThANesu micchaddiTThIsAsaNaasaMjayasammaTThiIsa terasa-terasa jogA bhaSati, saMjahA pattAri maNajogA, cattAri vAjogA, barAliyakAyajogo, orAliyamissakAyajogo, beciyakAyajogo veubviyamissakAyajogo, kammaigakAyajogo ti, kammAgakAyajAMgo, antaragaie badamANANaM, orAliyamissa veubdhiyamissa ya apajjattagabApa, sesA sabhApatyasma caugaike paTasa, 'page dasati sammAmicchaddiThImmi dasa jogA, mIsadga kammaigajiyA te
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mARKAR paMca, maraNabhAvo tambhAveNa Nasthi tinamA ee ninnivina saMbhavanti / 'Nava sattA' ti saMjayAsaMjayabhappamasaapubakaraNAra jApa khINakasAyo epasu sanama Nava-NaSa jogA bhavanti, sammAmicchAThiIssa je dasa te ceSa veDAvyayakA. yajogarahiyA Nava bhavanti, veubdhiyaM pA Na pharenti ti veubbiyakAogo Natthi / 'pakami iMti ekArasa' ni ekamipamattasaMjayammi ekkArasa jogA, puSuttA jaba mAhArakakAyajogamAhArakamissakAyajogasahiyA ekkArasa bhavanti, AhAragakAmogo AhAragamissakAyajogo ya AhAragalazisAhavasma saMjavassa mAhAragasarIraM uppaentassa pamano uppApai, na mappamatto tti nammi ekkArasa / patya gamavirayappamattANaM kesiMci veubdhiyakAyajAgA bhatyi ti ne puNa evaM padanni 'terasa caumu dasaMge paMcamu Nava doma hAnti ekArA' ti terasa cauma' tti-puSvaM tiNhaM terasa terasa jogA bhANayA, cautyo pamattasaMjao, pakArasa te ceva veDAcaya (mAhAraga) dugasahiyA terasa pamattasaMjayassa bhavanti / damage tti bhaNiyaM, 'paMcam Nava 'si-desapirayamappamatte mojUNa sesA paMca tema pattA Nava / 'dosa honti pakArasa' ti desavirayamappamattANaM ekArasa, puSuttA NaSa beubdhiyadugasahiyA ekArasa resavirayassa, te ceva beubdhiyamAhAragakAyasahiyA ekArasa appamattassa, kaha? veubdhiyamAhAragaantakAle pamatto appamanamAvaM labhati ti kAuM 'ekammi mata joga' si ekammi sajogikevalimmi satta jogA, sacamaNajogo, asacamosamabajogo, evaM vAyAvi, orAliyakAyajAgo, orAliyAmiksakAAgo kammaigakAbhoga iti / maNavAyA mosajuttA Na saMbhavanti umattharahinanyAt / orAliyamissakAogA kammAgakAbhAgA va samugghAyagayasma, morAliyakAyajogo saThANe, mesA Na mamapanti / 'bhajogiTTANaM havA eka ' ti jogavirahiyaM ThANaM eka ajogiThANameva, manoSAkAyarahitatvAt // 12 // 13 // udogA jogavihI ya jIvaThANaguNaThANesu maNiyA / iyANi jappacAimo bandho jesu ThAmu taM bhannacaupaJcar3ao bandho padame ubarimanigaM tipacaDao / mImaga bIo uparimadagaM ca desikademammi // 14 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zanaka // 12 // vyAkhyA-caupacAino' ti cattAri pacavA, taMjahA-migattapathamo, bhassamamapaJcamao kasAyapathamao, jomapacao iti / micchattaM sAmaneNaM egappagAraM, vibhAgo aNegavihaM, egaMtAmicchatta, veNaitamicchattaM, saMsayamitaM, mUDhamicchattaM, vivarIyamicchattamiti / mahavA kiriyAvAbho, akiriyAvAo, veNazyavAo, annANavAo ya / " asiyasaya kirivApAM bhakiriyavAINa jANa culasII / annANi ya sattahI veNaiyANaM ca battIsaM // 1 // " ahaSA "jAvaiyA payavAyA tavAyA ceva hoti parasamayA / jAvaDayA parasamayA tAvaiyA ceva micchttaa| 1 // " pagaMtavAmo micchattaM ti ee kammabaMdhassa kaarnnbhuubhaa| asaMjamo aNegapagAro himAda, ahavA cakluiMndiyavisavA'milAsAi / kasAyA paNuvIsAvihA taMjahA-solasakasAyA, nava nokasAyA iti / jogA paMcadasappagArA puvaM vakvANiyA / etya AhArapadgavajjiAhiM cAhiMvi savigappehi micchahi TThImmi baMdho 'uparimatinaM tipacadago 'tti uvarimatigaM sAsANo sammAmiccho massaMjayasammaTThiI tti eemu tisu micchattapacayavajiehi mesatigehi savigappahiM AhAragadugavajihi bandho bhavA, samveSi temu masthi tti kAuM, Navari missa kammaigajogo va sammAmicche Natyi, aNantANubandhiNo uvAramayuge Nasthi / 'mIsaga biimo uvarimadugaM ca demekkadesammi' tti viio paJco bhasaMjamo so demaviraimmi misso-appaDipugno, desao viramaNabhAvAo, uvarimadgaM NAma kasAyajogA pae donivi savigappA desavirayasta bandhakAraNANi,Navari appacakvANAvaraNaorAlibamissa (veubbiya) veubviya missakammaigAhAragadgajiyANi desavirae pasiM udabho tyi tti kAuM, // 14 // uvarilapaMcake puNa da pacao jogapaccao tiNDaM / sAmannapaccayA khalu aTThaNDaM honti kammANaM // 15 // vyAkhyA-uvAglupaMcake puNa du paJcabho 'tti pamattAI jAva muhumarAgo tti eNmu paMcasu kasAyajogapazcAigo baMdho, visaso'tya bhaNNai, pamattassa kasAyA saMjalaNA, NokasAyA nava ee terasa, jogA pubuttA terasa, papahiM bandho / appamattassavi te ceba, Navari vebbiyamismAhArayamissavajiyA ekArasa jogA, tehiM vandho / apuJcANAva pae ceva, Navari ||12|1
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ veumbAhAragadgavajiyA jogA Nava, kasAyAH terasa, tehiM bandho / aNipahissa jogA Nava, kasAyA catvAri saMjalappA, timi ya veyA, patehiM bandho / muhumarAgasta jogA Nava, lomarsajalako ya, eI bndho| 'jogapaJcamI tinha' ti uvasantastrINakasAyasajogikevaliNaM eparsi timhi jogapacAo bandho ughasantakhINamohANaM Nava Nava jogA tehiM bndho| sajogi kevalissa satta jogA, takAraNo bandho / 'sAmannapacayA khalu aNDaM honti kammANaM.' ti pae maNiyA aNDaM kammANaM sAmannapazcayA avisesapaccayA ityarthaH // paNa panapanna tiyachahiyacatta guNacatta chakkacAusahiyA / dujuyA ya vIsa solasa dasa nava nava sattaheUo / 1 // 15 // idANI visesapazcayaNirUvaNatyaM bhanna paDiNIyaantarAiyaubaghAe napaosanindavaNe / AvaraNadurga bhUlo kadhai accAsaNAe ya // 16 // vyAkhyA-'paDiNIya ' ti NANassa, gANissa, NANasAhaNassa, paDijIyattaNaM karo paDiklayA / antarAiyaM' vigcha, 'uvadhAo' mUlAmo viNAsakaraNaM, 'tapposa' tti maNeNa tesiM rusaNayA, 'NiNhavaNaM' ti AyariyaNiNhavaNaM, satyANipahavaNaM, vA, annaM ca NANisaMdRsaNayAe, AyaripapariNIyayAe, uvajjhAyapaDiNItayAe, akALasajjhAyakaraNeNa ya kAlasajmAyAkaraNeNa ya, 'AvaraNadurga bhUo bandhai' NANasaNAvaraNANi papAI badhAi 'bhUyo' ti bhRzaM tIvaM, 'saccAsaNAe ya' tti hIlaNayAe jANaM accAseDa, AyariyauvajhAe ya maccAsApaDa, pANavahAihiM ya. NANAvaraNaM kama bandhai / IsaNAvaraNassavi ee ceva, Navari alasayAe, sovirayAe, NidAbahumamaNayAe; darisaNappamoseNa, darisaNapaDavIkayAe, darisajantarAigeNa viTThIsaMdasaNayAe cakkhuvigghAyaNayAe pANavahAIhiM va dasaNAvaraNaM kamme bandhA // 16 // bhRyANukampavayajogaujjao khantidANagurubhatto / kadhai bhUo sArya vivarIe bandhae iyaraM // 17 // vyAsthA-'bhUyANu' tti bhUyANukampayAe dayAlukatsAe, dhammANurAgeNaM, dhammaNissevaNayAe, sITavaraposahoSavAsara
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIe, akohaNayAe, taboguNaNiyamarayANaM phAmuyadANeNa, bAlabuhatavassigilANagAINaM veyAvaccakaraNa, mAyApiyAdhammAya- liyANA riyANaM ca mattIpa, sicAyANaM pUyApa, muhapariNAmeNaM sAyAveyaNIyaM phamma tivvaM bandhara / 'vivArIpa badhae iyara' ti bhaNiyavivarIpharDi, taMjahA-NirANukampayAe, vAhaNaviharaNadamaNavAhabandhaparivASaNayAe, bhaGgoSavevaNAisaMkilesajaNaNayAe, sArIramANasavukkhuppAyaNayAe, tivyAmumapariNAmeNaM NiyattAe, pANaSa hAihiM ya asAyaM karma bandhA / 'iyara' ti asAyAveyaNIyaM // 17 // yANi mohabandhassa kAraNaM, tattha padama daMSaNamohassa bhannA arahanta siddha ceiya tavamuya guru mAhu saMgha paDaNIo / bandhai daMmaNamohaM aNantasaMsArio jeNaM // 18 // vyAkhyA-arahantANaM, siddhArNa, cAyANaM, kevalINaM sANa, sAhuNINaM, dhammassa, dhammAvaesagassa, tabassa sabannubhAsiyassa, suttassa duvAlasaMgassa gaNipigassa, sabvabhAvaparUvagassa avanavAeNaM, cAubvaNassa saMghassa bhavanavAraNa, 'paDiNIbhoM' tti pahiNIo avannavAI bhavara, annaM ca ummaggadesaNAe, maggavipahivattIpa, dhammiyajasaMdRsaNayAe, asibesu siddhabhAvaNAe, sikhaMsu asiddhabhAvaNApa, adevemu devabhAvaNAe, devemu adevabhAvaNayAe, bhasavvannuma sabannubhAvaNayAe, sabannusu asamba. nnubhAvaNayAe evamAI vivarIyabhAvasannivesaNayAe saMsAraparivaNamUlakAraNaM bandhA dasaNamohaM, sammadasaNaghAi micchattamityarthaH / 'aNantasaMsArio jeNaM' ti jeNaM aNantasaMsAriko bhavada // 18 // yANi carittamohakAraNaM bhanna nivvakasAo bahumohapariNao rAgadosasaMjutto / bandhai carittamohaM duviIpi carittaguNaghAI // 19 // vyAkhyA-tibbakohapariNAmo kohaveyaNIyaM kamma bandhA / evaM mANa mAyAlobharAgadomA ya vttbdhaa| 'bahumohapariNao'tti tivyamohapariNAmo mohaveyIya kamma bndhi| viSayagRDa ityarthaH' tibbarAgo, aimANo, IsAlako, aliyavAI, baDko, SakasamAyAro, sado, paradAraraipioya ityiveyaNiyaM kammaM bandhaha / ujju, ujjusamAcAro, mandakoho, miu, madavasampanno,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ HT sadAraraipio, aNasAluko purisaveyarNIyaM kammaM bandhara / tivvakoho, pisuNo, pasUNaM bahaDeyaNaphoDaNaNirao, itthipurisesu aNaMgameghaNasIlo, sIlavvayaguNa dhArIsu pAsaNDapaviTThesu ya vabhicArakArI, tibvavisayasevI ya, NapuMsagaveyaNIyaM kammaM dhanvara / hasiNo parihAsa ulAyo, kandappio, isAvaNasITo ya, hAsaveyaNIyaM kammaM bandhara / soyaNasAMyAvaNasIlo, paradukkhava saNasagesu ya abhiNandagI, sogaveyaNIyaM kammaM bandhara / vidhihaparikIlaNA hi ramaNaramAvaNasIlA, aduSakhupAyaNo ya rahaveyaNIyaM kammaM yandhara / parassa vigdhakaraNAra, arahaDappAyanayAra, pAyajaNasaMsaggIraie ya maraiveyaNIya kammaM bandhara / sayaM bhavanto, parasya bhayaubveyaM janayanto bhayaveyaNIyaM kammaM bandhara / sAhujaNadugucchae, parassa dugucchamuppAyanto, parapariSAyaNasIlo dugucchAveyaNIya kammaM bandhara / patteyaM patteyaM payaDIo adikicca bandho bhaNio / iyANi sAmazreNaM mannai sIlabdhayasaMpanne caraNaTThe dhammaguNarAgiNe savajagava cchale samaNe garahanto, tavasaMjamarayANaM paramadhammikANaM dhammAbhimuhANaM ca dhammavigdhaM karento, jahAsatIpa sIlavyayakaliyANaM desavirayANaM virAvigmaM karento, mahumajjamaMsavirayANaM ko ettha dosoti adhirati darisentA, caritasa dUsaNAe acarita saMdesaNAe ya parassa kasAe NokasAe ya saMjajanto bandhara caritavAheM kammaM / 'duvihaMpi caritaguNaghAI' ti kasAyaNokasAyaveyaNIyaM duvihaMpi caritaguNaM ghAtati sicaritaguNaghAI taM caricaguNadhAI // 19 // iyANimAugassa paccao bhannai micchaTTiI bahArambhaparigaho tivalobhanissIlo / nirayAuyaM nibaMdhar3a pAvamaI ruddapariNAmo // 20 // vyAkhyA- 'micchAdiThI' dhammassa parammuho, 'mahArambhapariggaho 'ti jammi Aramme bahUNaM jIvaNa ghAmo bhavadda so mahArambhA, jammi pariggahe bahUNaM jIvANaM ghAo bhavai so mahAparimgaho, 'tibvalobha NissIlo ' ti jimmerapaJcasvANaposahovavAso, agniriva sagyamallI jirayAugaM kammaM bandhara / 'pAvamaha rudrapariNAmo' ti pAvamaI amubhacito pattharameyasamANacitto ti / roddapariNAmo samdhakAlaM mAraNAracitto // 20 // idANiM tiriyA ugassa bhannai 1 bandhacheyaNatAraNa.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zanaka paNi // 14 // ummaggadesao mamganAso guuddhhiyymaailo| saDhasIlo ya sasAlo tiriyA bandhae jIvo // 21 // vyAkhyA-'ummaggadesao' tti ummagaM panaveda, mamgasthiyANaM NAsaNaM karecha, 'gUDhahiyayamAISTho' ti maNasA gUDho, kiriyAe mAilo, sabasalo NAma yAcA madhuro, 'sasalo' ti kyasIlemu aiyArasahimo mAyAvI jAlopa kti, paDhavimeyasarisaroso. mappArambho, tiriyAuyaM kammaM bAdhA // 21 // yANi maNubhAugasta manA papaIa taNukasAyo dANarao siilsNjmvihuunno| majjhimaguNehi sulo maNuyAuM bandhae-jIko // 22 // vyAkhyA-'paryA taNukasAyo' ti para appakasAno, pagaIe bhaimme, pagaIe viNIyo, jahi sahi vA dANaramo, vAlukarAisarisaroso, sIbasaMjamarahimo, 'magjimaguNehi juttoM' ti pAisaMkiliDo, Na visukho, ujju, ujjukammasamAcAro, maNumAugaM karma bandhA // 22 // yANi dekhAumassa paJcamI mantrA-- aNuvayamahatvaehi ya bAlatavAkAmanijjarAe yA devAjyaM nibandhaha sammaTTiI u jo jIvo // 23 // vyAkhyA--' aNuvayamahanvayapAhiM' tti aNucayagahaNeNaM paMcaNuvvayagharo, sattasikvANirao sAvago / mahabbayagahaNeNa ujjIvanikAyasaMjamarao, tabaNiyamabambhacArI, sraagsNjo| 'bAlatava' ti aNahigayajIvAjIvA, aNuvalasammAvA, annANakayamaMjamA, micchaddidviNo gahiyA / 'akAmaNijarAe yatti akAmataNhApa, akAmacchuhAe, akAmabaMbhacereNaM, akAmaseyajalapariyAvaNaya e, cAragaNirohavandhaNAIyA, dIhakAlarogiNo ya, asaMkiliTThA, udagarAisarisarosA, taruvarasikharaNidhAiNo, aNasaNajalajalaNapavesiNo ya gahiyA, 'devAugaM Niyandhanti' ee sabve devAugaM kamma bandhanti / 'sammadiTI jo jIvo' tti tiriyamaNuyA avirAhiyamammadasaNA avirayAvi devAugaM Nibandhati // 23 // iyANi NAmassa paJcayA bhannanti. magavayaNakAyako mAilo gAravehi paDivaddho / amuha bandhar3a karma napaDivakkhehi muhanAma // 24 // // 14 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-'maNa 'tti manovAkArahiM vaMpho, mAI, tihiM gAravehi paDiyaro, taMjahA-"kA baMkasamAyArA, mAilA niyaDikuDilA, kUDatulakUDamANA, sAijogiNo dbvaannN||1||"avaannN ca vanakaraNeNaM, vannaventANaM avannakalgeNaM, agaMdhANaM gaMdhakaraNeNa, parakSaNasIlayAe, muvannamaNirajatAdINaM pagahaviuvaNAe, vavahArakaraNAImu visaMghAyaNasIlayAe, paresi aMmovaMgaviNAsaNAe, paravedavirUvakaraNeNaM parAsUyayANa, pANayahAIhiM ya asubha NAmaM pndhh| 'tappaDikavehiM suha NA' ti tabbivarIhi guNahiM jutto ujuo aSisaMvAyaNasIloya suha NAma bandhai // 24 // iyANi goyassa paccayA bhannanti-- arahantAisa bhattI suttaruI pynnumaanngunnpehii| bandhai uccAgoyaM vivarIe bandhae iyaraM // 25 // __ vyAkhyA--' arahatAimu' tti arahatabhattIe, siddhabhattIe, ceiyabhattIe, gurumahattarANaM bhattIpa, pavayaNabhattIe ya jutto, sattarmA, savannubhAsiyaM siddhataM paDhai paDhAvei ya, cintei ya, pakhANei ti / ahavA mutte vuttamatyaM tahA saddahai / 'payaNumANA' tti jAIe kuleNa vA vega vA, valasuyaANAissariyatave vA jutto vi Na majjaI Na paraM NindA, Na para khisai, Na paraM hIleDa, Na paraparivAyasIlo ya 'guNapehi ' tti samvesi guNameva pekkhai, kimahaM, agne bahave guNAhiyA santIti Na mANagAvio havai, guNAhikema NIyAvattI, kusalo 'bandhai uccAgoya' ti evaM guNasaMpajjutto uccAgoyaM kammaM bndhaa| vidharIe bandha NIyanti, barahantAisu bhatto eSamAi bhaNiyavivIpahi guNahiM jutto pIyAgoyaM dhandhA // 25 // iyANimantarAiyassa bhannai-- pANavahAIsa rao niNapUAmokkhamamgavigyakaro / ajjei asarAyaM na lAi jeNicchiyaM lAbhaM // 26 // vyAkhyA-'pANavahAIsu rao' ci pANAivAeNaM jAva mahArammapariggaheNa jutto, -- jiNayAmoklamagavigdha 1'ma'ka. 2 'vivanakaraNeNaM' 'vivarIyAe 'itika. 3 'viuppAyaNayA' si.pra. pA. 'viughAyaNayA'ka. 4 'bhU.'ka. 5 'muttabhatI' ka.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 15 // XXXNNNNN dinamANa karoti jiNapUyAe maM.ktamaggaThiyANaM ca vigdhakarI ahavA sAhUNaM bhakttapANaDavagaraNa sahamesa vA paDiseheda, sabbasattANapi dANalAmabhogaparibhogadhigdhaM karecha, parassa viriyamavaharaha, paraM galAbandhaNaNirohAIhi NiceTTha kareha, kaNNaNAsajIhachepaNAIhiM indriyabalaNigdhAyakaraNehiM pANavahAIhiM ya ajeda antarAiyaM / 'Na lahara jeNiniyaM lAbha' dANalAbhabhogaparibhogabigghajaNayaM balaviriyaNigvAyakaraNaM ca antarAiyaM kamma bandhara, jeNa icchiyaM lAI na labhai // 26 // sAmanavise paccayA bhaNiyA / iyANi jesu ThANesu baMdhara si eyaM bhanna TTANA cauro tini ya udayasma honni ThANANi / paMca ya udIraNAe saMjogaM au paraM bAcchraM // ThANage sattaTTavihaM bandhanti nisu ya sattavihaM / chavihamego nibhegabandhagAbandhago ego // 27 // vyAyA- 'usu ThANageSu sattavihaM bandhanti 'ti aTTakammANi NANAvaraNAiNi, chama ThANake sattavihaM avihaM yA bandhanti micchAdiTThI sAsaNaasaMjaya sammadiTThI saMjayAsaMjayapamatta saMjaya mapamatta saMjayA meM epasu chasu TANesu vaTTamANA AugabandhakAlaM motRNaM mesaM savvakAlaM mattavihaM bandhanti AugabandhakAle te caiva aTaThavihaM bandhaMti savve Au bandhanti tti kAuM / 'tisu ya sattavihaM 'ti sammAmicchaddisTI, apubdhakaraNo, aNipaTTI ya, AugabajAo sattakammapagaDIo bandhanti / sammAmicchaddiTThI teNa bhAveNa Na maraha ti AugaM Na dhamti, apuvdhakaraNo aNiyaTTI ya accantavisuddha ti kAuM / 'chanvihamego' ti ego suTumarAgo AugamohavajjAo cha kammapagaDIo vandhara, vAyarakasAyAbhAvAto mohaNIyaM na bandhaiti / Augassa vRttaM / 'tinegavihaM (baMdhagA) ni tinni uvasanta khINa sajogi kevala ya egavihaM bandhara vegraNiyaM, mesANaM kasAodayAbhAvAt bandho Natthi, sajogiNAM pti kAMuM veyaNIyassa bandho bhavara / 'abandhago ego pti ajogi kevalissa jogAbhAvAoM bandho Natthi // 27 // idANIM udao buccara * SANC cUrNiH // 15 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Chu Le Tuan Fei Dong Jian Zhang Jin Le Chu Le Chu Le mattavicchabandhagAvi veenti aTTagaM niyamA / egavibandhagA puNa cattAri va satta vedanti // 28 // vyAkhyA' sattavihacchabandhagAvi veyanti aTTagaM niyama si sattavihabandhagA adRSihabandhagA chamvihabandhakA ya sandhe avipi kammaM vapanti, kamhA ? savvevi mohassa udae vahanti 'tti kAuM / egabihabandhagA puNa cattAri va matta vepatiti ekavibandhakA tini, tesu uvasantastrINa mohAya sapta vepanti ti kamhA? mohassa udayAbhASAo, sambhAvapariNA moti kAuM / sajogikevalI captAri vepara, kamhA ? ghArakammasyAoM kevalI jAmo ti kAuM / yA zabdAt bhavandhakAvi ya cAri ghepamti // 28 // idANa udIraNa ti micchapibhi aTTa udIranti jA pamatto tti / ahAbaliyA sese taheva mattaMvRdIranti // 20 // vyAsyA - micchaddiTippabhaI aTha udIranti jA pamato ti micchAra jAva pamantasaMjabha sambaMdhi bhaTTavihaM udIranti, kamhA ? tappAaMgajjhavasANasahiyaM ci kAuM / 'addhAvaliyA sese taheba sattebudIranti tti aSpaSpaNo bhAugaddhAe AvaliyA seme santa udIrenti, kamhA? mAugaM AvaliyAgataM Na udIrenti ti kAuM / ettha sammAmicchAITissa Augasma referriermAvAo alavihA ceva udIraNA Aumassa antAMmuDutamese sammAmicchataM chati // 29 // defNayA kamma udIrayanti cettAri / addhAvaliyAse sumo ur3IreDa paJca // 38 // nyAsyA--' veyaNavAuga ti veyaNIyaM AugaMca mAtRNaM saMsANi kammANi tANi tAra guNA udaranti, appamata avbakaraNa aNiyaTTi suDumarAgA ya, visuddhatvAt veyaNIA ugANaM udIraNA Natthi ti tappAbhAMgajjhabasANAbhAvAt / 'agrAvaliyAmese sumo udIredra paJceva ci suhumasaMparAigaDhAe bhaSaliyAmeme taddeva mohavajANi kammANi paJca udIrenti, kamhA ? mohaNijaM AvalikApaviTTha Na udIreti ti kArDa // 30 // ma
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 1 // 16 // yaNiyAuyamohe vaja udIranti donni paMceva / addhAvaliyAsese nAma goyaM ca akasAI // 31 // dhyAcyA veyaNiyAuga'tiveyaNiyAugamohakhANi pazca, 'doNiti ubasantavINakasAyA udIrenti, mobassa udayo Nasthi (ttikAuM) azApalikAsese NAmaM goyaM ca akasAi' ti vINakasAyakhAe mAvalikAmese NAmaM goyaM ca vINakasAno udaar| kamhA? NANasaNAvaraNantarAigANi bhAvaligApavidyANi Na udIrenti tti kAuM // 31 // uIreDa nAmagoe chakammavivajjiyA sajogI ya / baTTanto ya ajogI na kizci karma udIrei // 32 // vyAkhyA- udIrai NAmagopa chakkammaviyajjiyA sajogI ti sajogikevalI NAmagottANi ceva udIrei, AugaveyaNijANaM udAraNAbhASAo, mesANaM cauNhaM udayA maavaat| 'paTTanto ya bhajogINa kiMci kammaM udIre' caTaNhaM aghAikammArNa udae vaTTamANoSi Na kidhi kammaM udIreka, jogAbhASAo // 32 // iyANi tiNhapi saMjogo si aNuIranta ajogI aNuhavai bauvihaM gunnvisaalo| iriyAvaha na bandhai AsanapurakkhaDo santo // 33 // vyAkhyA-'aNudIranta' tti udIraNAvirahao ajogikevalI caunvihaM yepara bhaghAiNi, iriyAvahaM ga baMdhA jogAbhAvAo jogapaccAigaM Na vandhai, kamhA ? 'AsannapurakkhaDo santo' ti santo-mophlo, so Asamotti kAuM // 33 // ___ iriyAvahamAuttA cattAri va sattaM caiva vedenti / uIranti dunni pazca ya saMsAragayammi bhayaNijjA // 34 // vyAsyA-'iriyAvahAutta'tti jogapaJcAgabandhasahiyA titrivi 'cattArita satta ceva yedenti'tti uvasaMtakhINamAkha ya satta veenti, sajogikevali cattAri vepara | vA maddo meyadarisaNathaM 'udIrenni donni pazeva 'tti te ceva jogapaccayabadhasahiyA do udorenti sajogikevalI, khINakasAyo jAva AvalikAvamese tAva pakSa udIgenti, AvalikAmeme do // 16 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ udIreha / uvasantakasAo sabbaddhAsu pacava udIrei / 'saMsAragayammi bhayaNijatti- uvasantakasAo saMsArammi bhayaNijo ti lacaM bohilAbha bhayaNijjo viNAsaha vi Na viNAseDa vi||34|| chappazca udIrinto bandhai so chavihaM nnnuksaao| aTTavihamaNuhavanto sukamANA Dahai kammaM // 35 // vyAkhyA-'chappaJca' tti 'taNukasAo' suhumarAgo, so unihaM bandhara, chabdhihaM paJcavihaM yA udIra, AvalikAvasese paJcavihaM udIreti, mesakAle chvih| avihamaNubhavanto sambaddhAsu aduvihaM caiva vepada 'mukkajhANA Dahani kamma' tti mohaNijjakammaM 'Dahai' viNAmei 'mukkajhANaggahaNaM kiM NimittaM iti cet ? bhannai, medIe dhammasukajhANAI savigappAI aviruvAda' tti tadbodhanArya tu sukajjhANaggahaNaM // 35 // aDhavihaM veyantA chabihamuIranti satta bandhanti / aniyaTTI ya niyaTTI appamattajaI ya te ninni // 36 // vyAyA--' aTThavihaM veyantA 'tti aTThaSihapi kammaM veenti, mAugaveyaNiyavajANi chakammAI udIranti, AugavajANi satta yandhanti. aNiyaTTI ya NiyaTTI appamattaI ya te tini / appamatto aTThavihaMpi bandhAtaca kiMNa maNiyaM iti cet ? bhannA, appamatto AugabandhADhavaNaM Na karei, pamatteNa AdaNaM bandhA tti tassUyaNatthaM na bhaNiyaM // 36 // avasesaTThavihakarA veyanti udIragAvi aTTahaM / sattavihagA vi beinni aTugamuIraNe bhajjA // 37 // vyAkhyA-'avasesa 'tti bhaNiyasesA je aTThavihabandhakA micchAra jAva pamattasaMjo te savye aTThavihaM vedanti, aTThavihaM ceva udIrenti / kamhA ? AugavandhakAle mAvalikAsersa ugaM Na bhavara tti kA | 'sattavihagAvi veinti bhaTThagaM'ti te beva micchAdiviNo pamatantA sattavihabamdhakAle te savve maDhavihaM NiyamA vepanti / 'uharaNe bhajati udIraNaM pahuMca sattavihaM vA udIrenti, avihaM vA jAva appappaNo mAugassa bhAvalikAyasese tAva aGkavihaM udIramti / mAvalikApabi?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 17 // Augassa sattaSiha, bhAugassa udIraNAbhAvAt / etya sammAmicchadiDDI sattavihavandhago eSa NiyamA maDhavihaM vepati uri tha, kamhA! teNa bhAveNa na bharA ti kArDa, mayaNikhasahaNa gahio | saMjogo maSio // 37 // yANi bandhavihANe si dAra pataM, so cabdhiho, pagaibanyo, Thitibandho, maNumAgabandho. paemabandho iti / tattha pagaibanyo purva mannA, taM NimittaM mUlattarapagAsamukttimA kijatti jihA NANamsa desaNamma ya AvaraNaM veyaNIya mohaNIyaM / Auya nAma goyaM nahatarAya ca payaDIo // 38 // pazca nava donni aTThAvIsA cauro taheva vAyAlA / donni ya pazna yo bhaNiyA payaDIo uttarA ceva // 30 // vyAkhyA-'nANassa 'tti 'patti eyAbho doSi gAhAo jugaSaM vakvANijanti / paDhamiyAe gAhAe mUlapagahaNa nnisii| biyAe tesiM ceva uttarapagahaNiruvaNaM bhnnaa| tattha pagaha duvihA, mulapagaI, uttarapagaI y| nattha mUlapagaI aTThavihA, NANAgharaNijaM, dasaNAvaraNijjaM, veyaNijaM, mohaNija, Aurga, NAma, goyaM, antarAyagamiti / jIvo aNegapajjAyasamudao davaM, tassa jANadaMsaNasaharakvasaddahaNacArittajIviyaM deSamavAdiuccaNIyadANAddhayAdao aNegavihA / dhammA pajjAyA / satya atthAvaboho NANaM abhigamo te Avarera tti NANAdharaNIyaM bhAskarAmrAdhAparaNavat, tassAvaraNameyA paJca, saMjahA AbhiNiyohiyaNANAvaraNijaM suyaohimaNapajjakkevalaNANAvaraNIyamiti / satyAbhiNibohiyaM-abhi si mAmimukhye, niH iti Niyame, yoho-avagamo, Abhimukhyena NiyatavisayASabAdho AbhiNiyodho, ki taM Abhimukhya ? juttasannikarisavisayAvatthiyANaM rUpAINamatthANaM gahaNamAmimukhyaM, cakaburAdiiMdiyaM para NiyatavisayANaM grahaNamiti NiyayaM, avaboho avagamo abhiNiyoho egaTTha, amiNiboha paba AmiNiyohiyaM, pazcindiyamaNochaTThANaM upamahAdao cattAri cattAri atyA, baMjaNAvaggaho cauNhaM iMdiyANaM cakhidiyamaNovajANaM, tehiM na suyANusAreNa ghaDapaDamakhAivinANaM / namAbhiNiyohiyaM bhaThThAvIsahaviha battImahavihaM // 17 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ HK chattImatisaryAviha vA / kahaM ? uggahAimeehi 28. uppAdiyA veNaiyA kammiyA pAriNAmiyabuddhipatre 32. bahu-bahuvidhakSipra nisRta saMdigdha dhruvaH mataraMguNanAt 336, taM Avareha tti AbhiNibohiyaNANAvaraNaM. cakkhindiyasseva paDalAI / suyagANaM hi AbhiNibohiyaNANapuNyagaM kahaM ? AbhiNibohiyaNANeNa tamatthaM caturAikaraNasaMNijjheNaM avagamma tajjAiyadesakAlavilakkhaNamaNegamamubalambhaiti suyaM / zrotraviSayaM zrutaM "iMdiyamaNoNimittaM jaM vibhrANaM suyAnusAreNa / Niyagatdhu satyaM taM bhAvasurya maI semaM // 1 // " iMdiyamaNoNimittaM suyANumAreNa aNegameyaM jaM vibhANamuppajjara se suyaNANaM, ahavA saMpayakAlavisayaM mahaNANaM tikAlavisayaM suyaNANaM ti / dhAraNe tikAlavimayaM suyaNANaM ti dhAraNAtikAlavisayA iti cet ? agara kAle bhaNavabohAo. iMdiyamaNoNimittaM suyakkharANusAreNa aNegabhedaM jaM vizrANamupajjaha taM suyamANaM, taM NANaM Avareha ti suyaNANAvaraNIyaM / taM vIsativihaM, saMjahA- " pajayamasvarapayasaMghAyA paDivati taha ya aNuogo pAhuDapAhuDa pAhuDa gharadhu vAya samAsA // 1 // " pajAyAvaraNIyaM pajAyasamAsAvaraNIyaM, evaM neyavvaM, ahavA " jAyanti akkharAeM makkArasaMjoyaatiyA lopa / evaiyA pagaDIo suvaNANe honti jAyanyA // 1 // " avadhirmaryAdAyAM teNa mANaM mohinANaM tassa sakkSA pogya* ladavvesu tassaMNijmeNa davyambe kAlabhASANamuSaladdhi ahavA mahogayapabhUyapoggaladavyajANaNAsitamajjAyavAvAro vA mavahI, iMdiyamaNoNiravekvaM bhaNAvariyajIvappayasAmova mamaNimitaM sAjhAujJeyagrAhi avadhijJAnaM, saM Avareha si ohiNANAparaNaM, tasma amakhejjalogAgAmappaemametAoM pagaDIo NANameyAvi tatiyA caMSa maNapajavaNANaM ti maNaso paJjAyA maNapaJjAyA, kAraNe kArya vyapadezaH, yathA sAlayo bhujyanta iti, tesu NANaM maNapajjavaNANaM / tava suddhA jIvapyapasA parichindati se puggale NimittaM kAuNa tIyAjA gayaghaTTamANe palioSamAsaMkhejai bhAgapacchAkaDapurekvaDe mASe jANai mANusaM betato vaTTamANe, Na parao / taM duvihaM ujjumaI, biDalamaI ya, ujjumaI te poggale avalambitA rajjuriva mAlAvaDe atthe ANA, bijalamaI pakAo veSa bahavo pajAyA jANaDa naM Avareha ti maNapajavaNANAvaraNIyaM / taM duvihaM. ujjumahamaNa pAvaNANAvaraNIyaM.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 18 // viulamAmaNapajavaNANAvaraNIya ceti / kevamaNANaM ti kevalaM sukha, jIvarasa NissesAdharaNakkhae, mahavA sambadambapaJjAyasakaLAyabodhanena vA kevalaM sakalaM acaMtakhAirga kevalaNANa se mAvatti kevaTaNANAdharaNIyaM / taM ca savvaghAi, sesANi cattAri vi desaghAINi sAmannaM NANamiti | jahA muTThI paMcaMgulIsu, rakkho vA khandhasAhAisa, modago pA dhayagulasamidAdisu / NANAvaraNa mameyaM bhaNiyaM // yANi daMsaNAvaraNIya darzanamAviyate'neneti darzanAvaraNIya, akSipaTaTaSat / dasaNAvaraNIyassa NaSa payaDImo, taMjahA-NiddA, NihANiddA. payalA, payalApayalA, piNagisI paMcamA, cavakhudasaNAvaraNIyaM, acakhudaMsaNAdharaNIyaM, bhohidasaNAvara. NIyaM, kevaladasaNAvaraNIyamiti / tasya mUlillANi paMca AvaraNANi ravINaM IsaNalakhINaM uvaghAe vanti, uvarillA cattAriSi damaNalagrimeva ghAyanti / "suhapaDiyohA NihA NihANihA ya dukkhpddiyohaa| payalA hoha Thiyassavi payalApayalA ya caMkamamo // 2 // thiNagirI udayAo mahAbalo kesbblsriso| bhavA ya ukoseNaM diNacintiyasAhago pApaM (rati diNacintiyatyakaro) // 2 // " cakkhuNA damaNaM cakabudasaNaM cavakhuridipaNa karaNabhUpaNa jIvo cakkhudasaNAvaraNIyakammakhamovasamAvekkhA cakda maNapariNamo bhava / "jaM sAmanaggahaNa bhAvArNa va paTTa AgAraM / avise siUNa batthe daMsaNamiha budhae samae // 1 // " cavikhadiyasAmannatyAvaboho cakkhudaMsaNaM / sesidiyamaNosAmanatthAvaboho acavAvudasaNaM / ohiNANeNa sAmannapayatyaggahaNaM ohisaNaM / kevalaNANeNa sAmanapayatyamgahaNaM kevaladasaNaM | cavikhandiyalanighAi cakkhindiyAvaraNaM, jeNa caurindiyAisu taNa vati / parva mesindiovadhAi acavakhudarUNAvaraNIyaM, maNovi siM na sammavati tesi taheva jesi caurindiyAiNaM Natthi tesipi vijamANindiyasaMbhAveNa bhAsi yavaM / iyANi vayaNIyaM ti dabvAikammodayamabhisameca aNegameyaminnaM suhadakkhaM appA veI aNeNa tti beyaNIyaM / taM duvihaM, sAyaveyaNIyaM, AsAyaveyaNIya ca |saariirmaannsN jassodayA suhaM vepaha taM sAta, tabiyarIyamasAyaM / iyANi mohaNija tti kAraNakAmoda yAkkho jIvo mujnai aNeNeti moho / taM duvihaM, dasaNamohaNija, carittamohaNi jaM ca / daMNamohaNi jaM bandhanno emavihaM bandhA micchataM ceva / santakammaM paDucca tivihaM naMjahA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ CONNEC micchattaM sammAmicchattaM sammattamiti / tiNhaMvi attho puvvuttoM / carittamoha NijjaM duvidaM, kasAyaveyaNijjaM NokasAyaveyaNinaM ca / kasAyaveyaNijaM solasavihaM, taMjahA aNantANubandhikohamANamAyAlomA evaM apacaktrANAvaraNA, evaM pazcakkhANAvi, kohasaMjalaNA, mANasaMjalaNA, mAya/saMjalaNA, lobhasaMjalaNA ya NokasAyaveyaNijjaM NavavidaM, taMjahA- purisaveo, itthaveo, NapuMsagaveo, hAsaM, raI, araI, sogo, bhayaM, dugaMcchA iti / jassa kammassa udaraNa mohaM gaccha yathA-madyapItahatpUrakabhakSitapittodayavyAkulIkRtazAna kriyApuruSavat / daMsaNatigassa attho puvRtto micchattodinnapurisassa matizrutAvadhayakSa viparyayaM gacchanti, yathA-viSamizramannamauSadhaM vA / cAritraM kriyApravRttilakSaNaM tasya mohaM karotIti cAritramohanIyaM / aNantANi bhavANi aNubandhanti jIvasyeti aNantANubandhiNo, tesiM udapaNaM sammattaMpi Na paDivajaha, ki puNa cAritaM / paDivanovi tesiM udapaNaM daMsaNaM cAritaM ca cayaha, micchattaM caiva gacchara / appaM paJcakkhANaM desaviraI, tamapyamayi paJcakkhANaM AvazyaMti, kiM puNa sacaM ti teNa apaJcarakhANAvaraNA vuzcanti / tesi udaya vaTTamANo desavirapi Na paDivajaha ti, paDivanovi parivaDA / pacasvANaM satrvaviraI, namAvaranti teNa paJcaskhANAvaraNA vuzcanti tersi udayAo sambaviratiM Na paDivajaha, paDivanovi parivaDa / savvapApavizyamayi jaI saMjvalapanti tti saMbalaNA vuzcanti, saMjalaNANaM udayAo ahavAyacAritaM Na labhati akaSAyamityarthaH, suvizuddhaM sthAnaM vA na prApnoti prApto vA tadudayAt malImasIbhavati / NokasAyA kapAyaiH saha varttante, nahi teSAM pRthakmAmaryamasti je kasAyoiye dosA te'pi tadyogAt tadoSA eva, aNantANubandhisahacaritA te aNantANubandhisahAvaM paDivajaMti, tagguNA bhavanti ti bhaNiyaM hoi / evaM sesaka - sAhivi saha vaktavyaM pUrvavat, saMsargajAH NokasAyA tasavarttinaH tamhA epavi caritaM mohettA jahA kasAyA tahA cari tadhAraNo bhavanti / itthimmi abhilAso purisavedodapaNa jahA siMbhodara ambArasu / itzivebhadaraNa purisAbhilAso pitto dapa madhurAbhilASavat / napuMgaveodayAo isthipurama dugama hilamati dhAtudrayodIrNe majjikAdidravyAmilA bipuruSavat / ART
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 19 // NTREPRENE hAsodayAo samimittamaNimittaM vA hasai raMgagatanaTavat / sogodayAoM paridevanahananAdi karoti / somAnaso vikAraH ratiH miti:, bAhyAbhyantareSu vastuSu viSayendriyAdiSu / pateSveSAprItiraratiH / bhayaM trAso, udvegaH / durgacchA zubhAzubheSu drayeSu jugupsA vicikitsA vyalIkatA / evamete solasa Nava ya paNavIsaM cAritamohaNijyaM / micchatteNa saha chabvIsaM / sammattamIsehiM samaM maTThAvIsaM / sammattasammAmicchAI micchattapagaha ti kAuM daMsaNamohaNijvaM bhaNNaha / iyANi AugaM ti AnIyante zeSaprakRtisaptakavikalpAH tasminnupabhogArthaM jIvasya kAMsyapAvyAdhAre zAlyodanAdivya anavikalpAnekabhAjyavat, AnIyate vA'nena tadbhavAntarbhAviprakRtiguNasamudayaH tadekatvena rajjvavabaddhekSuyaSTibhArakavat, zarIraM vA tenAvavaddhamAste yAvadAyukaM NigalabapurupaSat, teNa AugaM bhanna tti / taM khaunvihaM taMjahA- NirayAugaM, tiriyamaNuyadeghA ugamiti / NaraGgANamAugaM NirayAugaM evaM sarvatra / iyANi NAmaM ti NAmayati pariNAmayati NirayAibhASeNeti NAmaM, ahaMvA NAmei jaM jIvapradezAntarbhAvipudgaladravyavipAkasAmarthyAt saMjJAM labhate tannAma, karmapadena vAkyena vA samAhUyate tatsambadhAt nIlazuklAdiguNopetadravyasa mAdigdha citrapaTAdidravyavyapadezAdizabdapravRttivat / NAmakammasma bAyAlImaM piMDapagaDIo, taMjahA gaiNAmaM jAiNAmaM sarIranAmaM sarIrasaMghAyanAmaM sarIrabaMdhaNanAmaM sarIrasaMThANanArma, sarIraaMgovaMgamarIrasaMghayaNavannagaMdharasa phAsa ANupubdhi aguruladugauvaghAyaparAghAyaussAsa AyAbujjo avihAyagai ta sathAvarabAyarasuDuma pajjattagaapajjatsagapatteyasAhAraNasarIrathiraathira zubhaazubhasubhagadubhagasussaradussara ApajabhaNAeja jasakitti majasakittiNimmANatitthagaraNAmaM ceti / piMDapagai ti mUlabheo gamma tIti gati / jati gammara ti gaI to jIveNa sabbe pajA gammaMte tamhA savvapajjavANaM gaippasaMgI ? Na, visesiyattAo gaipajjaveNa appA taM NAmakammodayAbhimuo pariNama gacchatIti vA gatI / Nirayagaitiriyama sumaM visesao maNudevasumau ti / jIvo u cAurantaM gaccha tamhA gaI teNaM / 1 / " mA caubvihA, NirayagaI tiriyamaNuyadevagaI / NirayANaM gaI NirayagaI, nArakagaha ti tatsaMzAM labhate tatsambandhAt / evaM sarvatra // jAtinAmaM ti-mevvasi 4545442 cUrNiH // 19 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tajArayANaM jaM sAmannaM ti mA jAra bucar3a, egindiyatta mandiyANaM sAmanna jAI / evaM marvatra / atrAha-phAsindiyAvaraNasma kammasma sAvamameNaM egidio bhavara, pattha NAma udaio bhAvo ti tamhA pagidiyatta na ghaDA ? ucyate, sacaM, phAsindiyAvaraNasma sabhovasameNaM egindiyalazI jai tassa jAiNAmaM Na hojjA to egindio tti saMhAM na lamate, samhA saMzAkAraNaM yatkarma tannAmocyate / tassa jAiNAmassa kammasma pazca pagaIo saMjahA-egindiyavehandiyateindiyacaurindiyapazcindiyajANAmaM ti // sarIraM ti sIryata iti sarIraM tassa uttarapagaImo paza, taMjahA-orAliyaveThanviyamAhAragatejagakammaigasarIraNAma ti / badAraM vRhadasAraM taM NippannamodArikaM, asArathUladabyavaggaNAkAraNasamArakhaM, morAliyaM tappAogapoggalaggahaNakAraNaM ja kammaM te morAliyasarIraNAma, poggalavivAgi poggalaggahaNakAraNamityarthaH / evaM sarvatra | vividhaguNaririsaMpauttaM veumviyaM, yaistadArabdhaM te poggalA vivihaguNaridizaktipracitadharmANaH dhikaraNArabdhaM vaikundhikamiti / zumatarazuklavizubadranyaH zarIraM prayojamAyAhiyate iti mAhArakaM / teja ityagniH, tejoguNopetadraSyasamArabdhaM tejasamuNaguNaM tameva jayA uttaraguNehi lakhI samuppajA tadA rosAriyo NisirA, jahA gosAlo, jassa Na saMmavA lakhI tassa saktamubaI(modanAImAhArapAcakaM kammarga sambakammAghArabhUtaM, jahA kuNDaM badaIrNa, sarvakarmaprasavasamartha vA yathA bIja maMkurAdInAM / esA uttaNakatiH sarIraNAmakammassa pRyageva kASTakasamudAyamUvAditi / pomagalaracanAdhizoSaHsaMghAtaH,teviSa gahiyANaM poggalANaM jassa kammassa sadayAmo sarIraracanA bhaSA taM saMghAyaNA // poggalesu vivAgo jassa so ya pacaSiho, taMjahA-porAliyasarIrasaMghAyaNAma ghaDabdhiyamAhAragatejasakammagasarIrasaMghAyaNAmaM, lepyakaracanAdivizeSarUpavat sarIrapAkaspa saMghAtaH // bAdhaNaM ti-gahiyapeppamANANaM pomAlANaM banasarIrapomALehi pA samaM bandho jassa kammassa udapaNaM bhaSA saM bandhaNaNAmaM / so paJcaviho taMjahA-morAliyabembiyabAjharakojasakammahagArIrabandhaNaNAmaM ti, viyate taskarma yanimittAda yAdisaMyogApattirAdhirmavati yathA kArakhayabhedakatvakaraNAya atukAraNaM / evaM attiyANi jattha sarIrANi sambhavanti tersi
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka ||20|| THANKETPRAK bandha mAsiyAM / bhavaddhaM hi Na saMghAyamAbajA, vAlukApuruSazarIravat viliSTatRNAdivadvA / mahavA bandhaNaNAma panarasa vihaM saMjA - orAliyaorAlivasarIrabaMdhanaNAmaM, orAliyatejahakabhorAlikammahagamorAliyateyakammahaga sarIrabandhaNaH NAmaM / evaM veDabbisarIrANaM 4 / evaM AhAragasarIrANaM 4 | tejaigatejahagaM tejazgakammahagaM kammaragakammaigaM ceti / jeNa puNyagahiyANaM vaTTamANasamayagahiyANaM ca saha bandhaNaM kajara taM morAliyaorAliyasarIrabandhaNaNAmaM / evaM sarvatra // saMThANaM ti--saMsthAnamAkRtivizeSaH teSu ceva gahiyasaMghAiyapaviTThesu pongalesu saMsthAnavizeSo yasya karmaNaH udayAt bhavadataM saMThANaNAmaM / taM chanvihaM taMjahA-samacauraMsa saMThANaNAmaM NamgohasaMThANaM sAhasaMThANaM bukhasaMThANaM vAmaNasaMThANaM tuNDasaMThANamiti / mAnonmAnapramANAnyanyUnAtiriktAnyaGgopAGgAni yasmicchrIrasaMsthAne tatsaMsthAnaM samacaturasraM, svAMgulATasatocchrayAGgopAGganimmitalepyakavat / NAbhIto uvari savvAvayavA samacauraMsalakkhaNA avisaMvAdijo, heTThAo tadanurUvaM pa bhavati taM NaggohaM / NAmIhedvAo sabvAvayavA samacauraMsalakkhaNA avisaMvAdiNo uvari tadaNuruvaM Na bhavaha taM sAdi / gIvAo uvari hatthA pAyA ya AilakkhaNajuttA saMkhittavikRtamajyakoSThaM kujaM / lakSaNayuktaM koSTaM grIvAdyupari hastapAdayozvAdinyUnalakSaNaM vAmanaM / kujametadviparItaM / hastapAdAdyavayavA bahuprAyAH pramANavisaMvAdino taM haNDamiti / " tulaM vittharabahulaM ussehabahuM ca maDahakoDaM ca / hellikAyamaDahaM sanvatthAsaMdviyaM huMDaM // 1 // " aMgovaMga ti-aMgANi urva gANi ya aMgovaMgANi jassa kammassa udapaNaM Nivvattante taM aMgovaMgaNAmaM / " do hatyA do pAyA piTThI pehaM uraM ca sIsaM ca / ee aTTaGgA khalu aGgovaGgANi sesANi // 2 // " yatkammoMdayAdevaMvidhA nivRttiriti / taM tivihaM urAliyazarIraaGgo bviyazarIraaGgIva AhAragasarIraaGgavaGgamiti / pagindiyavajjesu sesesu sambhavanti // saMghayaNaM ti asthivandhaNaM taM chavihaM, taMjA. vajrarisahanArAya saMghayaNaM vajranArAyanArAyaaddhanArAya kIliyA asaMpatta seya vaTTasaMghayaNamiti markaTabandhasaMsthAnIyaH ubhayapArzvayorasthibandho yasya taM NArAcaM RSabhaM paTTA vajraM kIlikA, pa ca RSabhaM ca HT vRrNiH // 20 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArAcaM ca yasyAsti taM vajrarSabhanArAcasaMhananaM, markaTapaTTakIlikAra canAyuktaM prathamaM kalikAyuktaM dvitIya / markaTasaMyuktaM tRtIyaM / markaTakaikadezabandhena dvitIyapArzve kIlikAsaMbaddhaM caturtha / aGgula (asthi) dvayasaMyuktasya madhyakIlikA patra dattA etaM kIlikAeM hananaM / amaMpattasevaTTaM asthIni carmANi nikAcitAni kevalameveti / evaMvidhA'sthisaMghAtakArisaMhanananAma audArikazarIraviSayameva saMhanyamAnAnAM kapATAdInAM lohAdipaTTaracanA vizeSopakAridravyavat saMhananaM // vaNNaNAmaM orAliyAisu sarIresu jassodayAo kAlAdipaJcavihavaNNaNiSphattI bhavara, jahA cittakammAisu tabbidhavaNNA samArakhesu kAraNAguruvavaNNaNipphattivat / taM paJcavihaM taMjahA- kaNhaNIlalohi yahA lii sukillaNAmaM // gandho ti tesu cetra zarIresu sugandhayA dugandhayA vA jassa kammassa udapaNaM bhavai taM gandhaNAmaM / taM duvidhaM sugandhiNAmaM durgAndhiNAmaM ca / ro tesu caiva sarIrapoggalemu tittAirasaviseso jassa kammassa udapaNaM bhavai taM rasaNAmaM / taM paJcavihaM taMjahA- tittarasaNAmaM kaTukaNAmaM kasAyaNAma ambilaNAmaM mahuraNAmaM ceti // phAso tti tesu ceva poggalesu kakkhaDamaDakA iphAso jassa kammassa udapaNaM pAumbhava taM phAsaNAmaM / taM avihaM, taMjahA- kakkhaDaphAsaNAmaM maugaguruala hugaNi rukmIya osiNanAmaM ceti / eyAI sarIrasaMghAyabandhaNAINi jAva phosantANi gahie orAliyAsu poggalesu vivAkaM deti // ANuputriti ANuputra nAma parivADI, kAsi ? seDhINaM, tAsi aNuseDhigamaNaM jassa kammassa udadyAoM bhavara te aNupugviNAmaM, aMtaragAie vaTTamANassa jA ughaggahe vaha yathA - jalacarassa gaipariNayassa jalaM sA ANuputrI / gaI duvidhA, jugaI dhakagatI ya, jattha ujjugatI tattha puvvADagejeva gacchai, gantUNa uvavattiThANe purekkhaDamA ugaM geNDara / vakka-gaI kopparalAMgalagomuttilakkhaNA, ekadvitrisamaikA | tApa puNa gacchanto jattha vakumArabhate tattha purekkhaDamADagaM geNDiUNa taM vedda, tattha ya ThabhrAmANupubvIra udao bhavai / ujjUmAte samaya, tammi Na ya mANupubbIe Na ya purekkhaDAugudauti // agurulaghu si-joguru Nolatu jogurulahu magurulahu / jassodayAo agurulaharU sanvesiM jIvArNa appappaNo *
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 21 // sarIraM Na gurugaM Na lahUgaM agurulahurga / agurulahUgaM pacavihaMpi sarIraM vicchyAo gurugaM lahurga guralaghu vA Na bhavadda, kiMtu anaveklAe tinivi sambhavanti / uvaghArtha ti jastodapaNa parehiM kaNegahA ghAijanti / parAdhAmo-jarasodayAo jIvo bhaNegahA paraM hajai / ussAso jassodabAo UsAsaNI sAmayA bhavati / AyadaNAmaM tapaNaM tapo maryAdayA tapa AtapaH saM jastodayAo bhavA taM bhayaSaNAmaM / AizcamaNDalapuTa vikAie cedha vipAko, paNattha / ujjoyaNAmaM udyotanaM udyotaH prakAzaH aNusiNo pakAmo jassodayAo bhavai taM ujjoyaNAmaM, khajoyagAINaM, Na puNa angissa, phAso umiNaNAmAo rU lohiyaNAmaM ti // vihAyagaI caGkamaNaM gamaNaM vihAogaI egaTThA, rahagatiriyamaNuyadevANaM jassodapaNaM gamaNaM bhavara taM vihAyaiNAmaM / naM duvihaM pasatthavihAyagaI apasatya vihAya gaI ya, tatthe patthavihAyagaI gamaNaM haMsagajaba sabhAdINaM, apasatyavihAyagaI ya uTTaTolasigAlAdINaM // tassa NAmaM jagmodayAo phandara calA gaccha // thAvaraNAmaM jassAdayAo Na phandara Na caladda | suhumatase tejaghAU motRNaM tesiM thAvadavi sarIrasabhASAo de santaragamaNaM bhava // vAyaraNAmaM dhUlaM jassoiyAoM zRlayA bhavai sarIrasma taM vAyaraNAmaM // sumaM sUkSmaM jasmAdayAo suhumatA bhavati sarIrasma taM muhumaNAmaM / caggAhaM taM paca anonnavekvAyAo vA vAyarasahamatA // pajjattaNAmaM jassodayAoM nivvati gacchA ApAkaprakSinirvRttaghaTadhattaM paJjattagaNAmaM // aparyAptaM aniSpannadhvaMsa bharddhapakavinaSTaghaTavata jassodayAo NippatiM na gaccha // patterga ti-na sAmAnyaM, jassodayAo eko jIvo ekaM marIraM jivvate, taM pratyekaM yathA-devadattayajJadattAdInAM pRthagpRhayat // sAhAraNaM ti-sAmAnyaM jassodayAo bahavo jIvA evaM zarIraM nivvatayaMti, yathA-devadantAdayo sAmAnyaM devakulaM / thiraNAmaM yadudayAccharIrAvayavAnAM sthiratA bhavati yathA - ziro'sthidantAnAM / asthiranAma tadavayavAnAmeva mRdutA bhavati yathA - nAsi kAkarNatvacAdInAM / zubhAzubhaM zarIrAvayavAnAmeva zubhAzubhatA. yathAzira ityAdayaH zubhAH taiH spRSTastuSyati pAdena spRSTo rubhyati te'zubhAH / subhagaM dubhagaM kamanIyaH subhagaH manasaH priyaH, itaro durbhagaH / susmara dussaraM beindiyAzyANaM sado saro yenoccAritena // 21 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prItirutpadyate sA susmaratA, tavvivariyA dummaratA / ApajaM pramANIkaraNaM ApajakazmodayAoM jaM taramaceTThiyaM jaM vA tasma ghaNaM taM savyaM maNuhi pamANIkijara, jahA jamaNeNa kayaM taM ahaM pamANaM ti, madhyasthamanujavacanabharaM manujaceSTitavata, , (madhyasthamanujavacanakriyAnukUlyenetaramanujaceSTitavat) viparItamaNApajaM / athavA AdeyatA zraddheyatA zarIragatA, savvivarIyamanAdeyamiti / jasakitti kIrttanaM saMzabdanaM kIrttiH yazaH iti vA zobhanamiti vA ekArtha:, yazamA loke kIrtanaM yazaHkIrtiH / tatpunaH kena saMsaddanaM ? puNyazIryasatkriyAnuSThAnAcalitaravAdhyAya dhyAna zobhanArthAvalambanAt saMsadanaM kIrttanaM yazaH kIrttikarmavipAkAdbhavati athavA yaza iti ihaloke varttamAnasya paralo gagatasyApi (ghA) yadyazaH sA kIrttiriti / tavvivarIyamayazaH kIrttiH / nimmANaM ti-nimmANaM savvajIvApi appappaNo sarIrAvayavANa vizvAsaniyamaNaM jeNa bhavai taM pimmANaNAmaM, jahA- maNussANaM do hatyA do pAyA urosirAivinAso, evaM sesajIvANaMpi, jahA baTTara aNegakalAkusalo pAsAyAisu zAstrasiddhalakSaNAn ( Nena ) jimmANei sahA nimmApi / titthayaraNAmaM jassa kammassa udapaNaM sadevAsuramanussa lokarasa adhiyapUiyavandiyaNamaMsira dhammatitthaGgare jiNe kevalI bhavati taM titthagaraNAmaM / nAmaM bhaNiyaM // iyANi gotaM ti gacchara jAvo uccANIyaM jAtimiti goyaM / taM duvihaM, udyAgotaM nIyAgoyaM ca annArNAthi viruvoSi aghaNoSi jAhamasAdeva pUjA taM uccAgataM / paMDioSi surUSoSi dhaNavantovi savjakalAkuzaloSiNindijjai ubahasijara avamANi jara taM kI yAgosaM // iyANi antarAigaM ti-antare eha vyavadhAnaM gaccha aNeNa jIvassa dANAipajjayassa dANAivigdhapajjapaNeti antarAigaM / taM paJcavihaM. dANalAbhabhogaparibhogadhariyantarAiyamiti / tattha dANantarAirga NAma dabyapaDiggAhakasa zikavi dinaM mahaphalaM ti jANatoSi dAyavyaM Na deha jassa kammassa udapaNaM taM dANaMtarAigaM / sabvakAlaM savvesi dentoSi jassa Na dei tasma naM lAbhantarAi godao / ekkasi bhotRNa chaTTijjA taM upayogaM malAigaM, se vijamANaMpi jassa kammassa udapaNaM Na bhuMjara jahA subandhU, saM uSabhogantarAigaM, paribhuMjai puNo puNo bhujati taM paribhogaM strIvastrAdikaM sannihiyapi jamma kammassa udapaNaM Na bhuMjai jahA subandha evaM paribhogantarAigaM / vIrye zaktiH ceSTA utsAhaH jo
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 22 // // samatyoSiNirujovi taruNoSi appabalo bhavai jassa kammassa udapaNaM etaM vIriyantarAigaM / tassa sabvodamo egindipasu tamo uttaraM kameNa khaovasamaviseseNa beindriyANaM vIriyaDDhI sAtha jA dubarimasamaya chaumarathoti, kevalammi samyak evaM pagahasamuttiNA pagaNaM atthavivaraNA ya kayA / ettha bandhaM pahuca vasuntaraM pagahasataM gahiyaM, saMjahA- NANAvaraNANi 5, daMsaNAvaraNANi 9, sAyAsAyaM 2, chabbIsaM mohaNijjaM sammatasammA micchu taba jaM, mAUNi 4, gati 4, jAti 5, paMcasarIrANi ya sarIrabandhaNasaMghAyaNANi sarIraggahaNeNa gahiyAI, saMThANa6saMghayaNa aGgoSa 3vadha gandharasaphAsa meyava jANi, bhANupunvoo 4, agurula hu uSaghA yaparA ghAya ussAsa AyASa ujjoya vihAya 2tasthAvarAivIsaM nimmANaM tityayaramiti uccaM NIyaM ca antarAgANi ti // 38 // 39 // iyANi mUluttarapagaINaM bandhapazca sAimanAiyaparUSaNA bhanna sAiaNAI dhuvaaDavo ya bandho ya kammachakarasa / taie sAiyabajjo [seso] aNAidhuvasesao AU // 40 // a vyAkhyA -' sAhabhaNAra' sAiyaM NAma jassa badhassa AI asthi saha AraNA vaTTara si sAio bandho jasta bandhassa santati pahuca AI Natthi so aNAio baMdho, jarama bandhassa ghoccheo natthi so ghuSo kandho / jassa bandhassa pariniSThAnamasti anta ityarthaH so adhuvo kandho / epaNaM atyaMpavaNaM NANAvaraNadaMsaNAvaraNamoha NijjaNAma goya antarAigANaM eesiM unhaM kammANaM bandho sAiovi kaNAiovi dhuvovi adhuyovi sambhavai / kahaM ? bhannai. mohavajANaM paJcaNhaM kammANaM suDumasamparAigassa jAba carimasamao tAva sacce heDilA syybndhgaa| uvasantakasAyarasa tesi kammANa bandho Natthi tao bhavakkhapaNa ThikkhapaNa vA parivaDiyasta puNo bandho bhava, tato pabhiti sAiko bandho / uvasantadvANaM appattapubvassa aNAio bandho, bandhasya AdyabhAvAt / dhuvo abhaviyANaM, bandhavAMcchedAbhAvAn / adhuvo bhaviyANaM bandhavoccheo NiyamA hohi tti kAuM / evaM mohaNi jevi bhASaNA / Navari bandhavoccheo aNiyaTTicArimasamae vaktavyo / 'taie sAiyavajjo' [memo] ti taiyaM niveyaNijaM tassa ka cUrNiH // 22 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAigaM monaNa sesA tini sambhavanti / kahaM? bhannai, veyaNijassa sajogikevalicarimamamae bandhavoccheo, tanA hechillA savve niyamA bandhanti, ajogissa bandhayocchinne puNo bandho Nasthi tti kAuM sAio Nasthi / mesanikabhAvanApUrvavat / aNAidhuvasesao Autti Augassa aNAditaM ca dhuvaM ca motaNa mesANi ve sambhavanti, Augamsa appApaNo AugatibhAge bandhADhavaNaM taM mAiyaM, antomuhuttAbho puNo phiTTara tti adhuvo, namhA aNAdikadhuvANa sambhavo gasthi // 40 // iyANi uttarapagaINaM___ uttarapayaDIsu tahA dhuvigANaM vandhacaubigappo ya / sAI aDuviyAo sesA pariyattamANIo // 41 // vyAkhyA-'uttarapagaDIsu nahA' uttarapagaisu sattacattAlIsaM dhuvabandhIo, jahA-paMcaNANAvaraNa, nava damaNAvaraNa, micchattaM, solasa kasAyA, bhayaM durgacchA tejaigakammaigavannagandharasaphAsaagurulahuuvadhAyaNimmANa pazcaantarAikamiti / eesi mattacattAlIsAe cattArivi bhAvA asthi / kaha ? bhannai, paMcaNANAvaraNaM urillacattAridasaNAvaraNaM paMcaNhamantarAigANaM suhumasarAgassa carimasamae bandhavoccheo. heDillA NiyamA bandhakA, uvasantakasAyassa bandho Nasthi, to parivaDantassa sAdikAdayo yojyAH pUrvavat / cauhaM saMjalaNANaM aNiyaTTammi bandhavoccheo, nao bhAveyanvaM / NiddApayalANaM tejaikakammaikavanAiagugalahuuvadhAyaNimmANabhayadgacchANaM jahakkameNaM apuvakaraNammi bandhavoccheo, nato bhAveyavvaM / paJcakkhANAvaraNANaM cauNhaM desavirayagi bandhavoccheo, tato parivaDantassa sAiyAdayo yojyAH pUrvavat / appaJcakvANAvaraNANaM 4 asaMjayasammaddiTThimmi bandhavonche o, tao bhAveyabbaM / thINagiddhitigamicchattANatANuvandhINaM micchaddiTThissa uvasamasammattaM paDivanasta bandhavocche o bhavai, to parivaDantassa bhAveyabvaM / 'sAiadhvaviyAo mesA pariyattamANImo' tti parAvRtya puNo puNo bandhai tti pariyattamANIo, taMjahA-sAyApsAyaM, tini veyA, hAsaIaraIsogajugala, cattAri bhAugANi, cattAri gaIo, paca jAIo, orAliyave ubviyAhAragasarIrANi, chasaMThANANi, tini aMgovaMgANi,
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 23 // chasaMghayaNANi, cauro ANupubbIo, parAghAya, UsAsa, Ayaba, ujjoya, do vihAyagaio, vIsaM tasathAvarAItitthakara - udhANIyamiti 73 pate parasparaviruddhatvAt jugavaM Na bandhati ti pariyatamANIo, parAghAya ussAsA pajjatagaNAmae saha bandhaiti, na apattagaNAmae eeNa paritamANIo, AyabujjAmaNi egeMdriyatiriyagaIe sammaM bajjhati ti parittamANIo, tInthagarAhAraganAmANi sammattasaMjama pazccayANi na sabjemi ti teja parivattamANIo / esisi sAio adhuvo ya bandha // 41 ||saayaapruuvnnaa kayA / iyANi pagaTThANa bhUogArAiparUvaNA bhanna cattAri payaDiThANANi nini bhrayagAraappanaragANi / mRlapagaDIm evaM avaTTio causu nAyavo // 42 // vyAkhyA - cattAri payaDiTThANANi mUlapagaINaM cattAri pagaTTANANi bandhabhedA ityarthaH / taMjA - aTThavihaM. mattavvihaM, chavvihaM egavihaM, adbhuvi kammapagaDIo vandhamANassa aTThavihaM pagaiTThANaM, AugavajaM tameva sattavihaM, AugamohavajaM bandhamANassa nameva vhi. pagaM ciya veyaNIyaM vanyamANassa ekavihaM ti / tighni bhUyagAraapparagANi tti bhUyokAraM NAma dhovAo vanyamANo bahukAoM bandhara / appataraM NAma bahukAoM bandhamANo thovAoM bandha / avaTThio causu NAyavvo' tti avaTThio bandho NAma jattiyAo padamamamae bandhaH tattiyAo ceva vizyasamayAisu bandhara / epani atyo imo ergAvahaM bandhamaNo chavvihAi bandhara ti tinni bhUokArA, emo ekasamaio paDivattikAle. mesakAla avaTThiyayandho / aTThavihAo sattavihAigamaNaM appana rabandho, so vi ekasamaio tippagAro ya. mesakAlaM avaTThiyo / evamavaTTiyabandho cauvigappo aTThavihArasu // avanttavvabandhoM abandhAmo banvagamaNaM. mUlaparAsu Natthi mUlapagaINaM savvabandhe vocchinne puNo banyo Natthi tti kA utaM ca ekAdahige paDhamo ekAdI UNagammi viio u / tattiyametto nahao padameM samaya avatavva // 1 // " ti // 42 // mUlapagaINaM mUokArANi bhaNiyANa iyANi uttarapagaINaM bhannanti N cUrNiH ba# : |
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ninni dama aTTa TANANi daMmaNAvaraNamohanAmANaM / patya ya bhRogAro sesasaMga havaDa ThANaM / / 4 / / vyAsyA-'tinni dasa tinni dasa aTTha ThANANi pagaTTANANi jahAsaMkhaNa dasaNAdharaNamohaNAmANaM ni| ' estha ya mUokAro' epasu ceva phammesu bhUbhokArAdao cattAri / 'mememega havara ThANaM' ti mesANaM kammapagaINaM pake ceva pagaihANaM / dasaNAvaraNIyassa tinni pagaTThANANi taMjahA-NavahivaM chamvihaM cauvihaM ti| sabvapagaINaM samudao jayavihaM thInigavirahiyaM tameva chabiha, NihAdugarahiyaM tameva caravihaM / etya ya ve bhUokArA donni appatarANi avaTTiyabaMdhANi nini, avattavyame(da)gaMti sabvabaMdhavocchee jAe puNo baMdhA avttvdhgbNdho| mohaNijassa dasa pagaiTTANANi / jahAbAvIsA, parvAmA, sattarasa, terasa, Nagha, paMca, cattAri. tinni, do, eka tti / eesi vidharaNA jahA mattargae / entha mumokArANi nava / appatarANi atttth| kaha? bASIsAo ekavIsagamaNaM Nasthi, micchAhiTThI sAsaNabhAvaM Na gacchA ti| ekkavIsAo vi sattarasaMbaMdhagamaNaM Nasthi, sAsaNo saMmataM Na paDipajjA, NiyamA micchattaM gacchA tti, nahA bAvIsAo sattarasAigamaNaM asthi / avaTThiyabaMdhA basa / bhavattabdhago(gA) pko(do)| NAmakammassa pagAhANANi bhaTTa / jahAtevIsA, pamuvIsA, chabbIsA. aTThAvIsA, paguNatIsA, sIsA. pakatIsA. pagaM ceti / epasi vivaraNA jahA sattarIe / entha mRmokArAmi satta. paNuvIsAipagatIsapajjavamANANi, pakAbhAdhi ekatIsAe jAi tti bhUokArA satta / appatarakANi NANAjIce pAca satta, ekatIsAItevIsaMtANi, ekatIsAmo nIsagamaNaM devattaM gayassa, tamo cayaMtassa eguNatImagamaNaM, mahaSIsAhato pakagamavaM. sAmanmajIvANaM sIsAmo teSIsaMtagamaNa. samhA sAmaneNaM matta appnraanni| avaDiyANi aha / bhavattabaganItiga) vANAvaraNIyaveyaNIyAugovarmatarAigANaM ekeke pagahANa | baMdhaM pahue pakaM bhavaDiyaM / veyaNIyavajANaM aSattambAbaMdho pako. // 53 // evaM bhUmokArabaMdhAiNi vakvANiyANi iyANi baMdhasAmitaM mannA-- FARMINATumkumASHAIN
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka ||24|| sadAsi pagaINa micchadiTThI u baghao bhaNio / tityayAhAradugaM mUcUrNa sesapayaDINaM // 44 // vyAkhyA - samvAsi pagaINaM' pumbuddiSTaM vIsuttaraM parAIsayaM tasya tityakaraM ca AhAragadurga ca motUna sesAo savvapagaIo micchaddikI micchattArahiM heUhiM baMdha visesaheUhi ya // 44 // titthagarAhAragadurga ca kiM na baMdhatIti cet ? bhannaisammattaguNanimittaM tityayaraM saMjameNa AhAraM / bajjhati sesiyAo micchattAIhi heUhiM // 45 // vyAkhyA--' sammattaguNanimittaM ' sammattaguNaNimittaM tityakara, saMjameNa AhAraM baMdhara ti / ghIsANaM egadugAigehiM anatarehiM kAraNehiM titthakaraNAmapi vajraM sammahiTTiNA, jAva tassa saMmattabhAvo dharai tAva baMdhara sammattabhAve phiTTe Na baMdha, teNa titthakaraNAmaM sNmttpshcyN| AhAragadugaM appamattabhAve SaTTamANo saMjao baMdhara, Na pamato. tamhA saMjamapazcAgaM - teNa payAo tini pagAo monUNa sesAo sattarasuttarasyaM pagaNaM baMdhara micchaddiTThI micchattArahiM heUhiM // 45 // solasa micchattaMtA paNuvIsaM hoi sAsaNaMtAo / ninyayA / udusesA aviraDaaMtAu mIsassa / / 46 / / vyAkhyA- 'solasa micchattatA' micchattaM, NapuMsagaveo, NirayA ugaM, nirayagaI, egiMdiyajAI, viticauridiyajAI, iMDasaThANaM, cheya saMghayaNaM, nirayANuputrI, AyavaM, thAvaraM, suDumaM, apajattagaM, sAhAraNamiti / payAsi solasaNDaM kammapagaINaM micchaddiTThimmi caiva, anto micchattabhAveNa viNA eesa bandho Natthi eyANi ekaMteNa girayanidiyavigaliMdiyapAuggANi NeraDyaeniMdiya vigalidiyANaM NapuMsagaM huMDaM va monUNa mesA Natthi saMThANaveyA, vigaliMdiyANaM sevameva tti mesANi paDisiddhANi, appajattagametA subhamiti micchaddiTThimmi ceva / eyANi solama puJcanikasahiyANi eguNavIsaMti / payANi mottRNa sAsaNo paguttaraM parAisayaM baMdha | assaMjaya paJcayAdigehiM heUhiM sAsaNanAoM paNuvIsaM tu ti mAsaNanAoM paNuvIsaM pagaIo sAmaNassa uba 454 cUrNiH ||24||
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ HTT rillA Na baMdhati tti bhaNiyaM bhava / ke te bhannai thiNAgiddhitigaM, anaMtANubandhINi, itthaiiveo, tiriyADaMgaM, tiriyagaI, AdyaMtavajANi cattAri cattAri saMThANasaMghayaNANi, tiriyANupubvI, ujjomaM, appasatyavihAyagaI, dubhagaM, sussaraM, aNApajaM, nIyagottamiti / 'tisthagarAusesA aviraaMtAu mIsassa tti tityakaraNAmaM bhaudugaM ca mottRNa jAmo massaMjaya sammadiTThI aMtaragatAo pagaIbha bandhaM paDuzca tAbha ceva pagaIo sammAmicchAddiTThI bandhara / 'aMtAu' ti antargatA ityarthaH / ahavA asaMyate jAsi anto'to adhiraiantA tAsi misso vi, kimuktaM bhavati ? missammi pratyekaM nyavacchedapratiSedhasUcanArthamuktaM, tinni solasa paNuvIsA AugadugaM ca molUNa mesAo covazvari pagaIo sammAmicchadiTThI bandhati / assaMjayasammadiTThI tAo caiva tiratharAugadugasahiyAo satattaripagaIo baMdha // 46 // aviratAo dasa virayAvirayaMtayA u cattAri / chaccaiva pamatA egA puNa appamattaMnA // 47 // vyAkhyA - avirayaaMtAo dasa ti asaMjayAo udharilA dasa pagaIoNa bandhati, taMjahA- apacavANAvaraNA cattAri, maNussAugaM, maNuyagaI, orAliyasarIraM vajrarisabhaNArAyasaMghayaNaM, orAliyaaMgoSaM gaM, maNuyANupubbI ya / maNuyAugaM maNuyagapAuggaM ca devarahagA asaMjayasammadiTThI baMdhaMti tti / tiriyamaNuSa pahuca maNuyagaipAoggAo pagaIo Na saMbhavati / ee dasa, puvyuttA solasa, paNuvIsA, AhAragadugaM ca motRNa sesAo santaTThi pagaIo desavirao bandhara, virayAvirayaM ti kAuM 'cacAri ti desavirae pazcakkhANAvaraNANaM cauNDaM maMto, " jo vedera so bambara" ci vacanAt puvyutA saMjayA saMjayapAmaggAo, patAo cantAri monUNa, sesAmo tesaThThI pagaImo macasaMjao bandhara ti / 'chazceva pamasaMtA' iti pamatavirayaMtAmo chappagaDImo jahA-masAyaM, maraI, sogo, asthiraM, masumaM bhajasamiti / payAmo pamatappAbhoggasahiyAbho motUna sesAmo bhAhAragadugaMsahiyAo egUNasadvipagaddayo appamattasaMjamo bandhara / 'ekkA puNa appamataMtA' egA pAI ATTAC
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 25 // devAgaM appamacadvAra me bhAMga ThAra, appramAbhayoggAo devADagaM ca monUNa sesAo aTThAvannaM pagaIo apuNyakaraNo bandha, tAva jA apuSyakaraNadvAra saMkhejar3amo bhAgo ti. // 47 // do tIsa cattAri ya, bhAge bhAge saMkhasannAe / carame ya jahAsaMkhaM, apuvvakaraNaMniyA hoMti // 48 // vyAkhyA- 'do tI doSi apuvyakaraNayA saMkhena me bhAge gae NiddApayalANaM bandho vocchijara, punbutA ajaggA NiddAdugasahiyAo mAMNaM saMsAoM chappannaM pagaDIo apuvyakaraNoM bandha, tAva jAva apuvyamaddhAra saMkhejjabhAgA gatati / tIsaM ti apuvyakaraNaddhAra saMkhejabhAgasu gaesu nIsAe kammapagaINaM bandho vocchijara, saMjahA-deva gaIpaMcedi ya jAiveubviyaAhAragateyakagmaigasarIrasama cauraMsa veubdhiyAhAraga agovaM gava gaMdharasa phAsadevANupubbibha guruDauvadhAyaparAdhAyaussAsa pasatyavihAya gahata sabA parapajattakapatteryAIthara subhasubhagasusara Ae jaNa mmANatitthakaramiti / devagaibandhajaggAo payAo tIsaM pagaDIo puttAoM ayoggasahiyAo mAMtUna mesAo chandI pagaDIo apuvyakaraNoM aMtime bhAge bandhara, tAva jAva carisamao ti / ' cAri yatti apuvyakaraNassa carimasamae caunhaM pagaINaM bandho vocchijara, taMjahA -hAsaraha bhayadugucchati / 'do tIsaM gAhAttho imo dopagaIo tIsa parAIAM cattAri pagaIo anubdhakaraNadvAra 'bhAge bhAgesu saMkhasannAeM tti saMkhejarame bhAge gae saMkhejjaime bhAgeSu gateSu ti bhaNiyaM madhara / ' carime ya' carimasamae ya jahAsaMkhaM apubvakaraNaMmi bocchijaM ti / para tini vigappA aputrakaraNaMmi bhavaMti / epa cattAri kuttA appAogasahie mottRNa sesAo bAbIsaM pagaIo aNiyaTTI ghara, nAva jAva aNipaTTiddhAra saMkheja bhAgA gayA, ekko bhAgo seso ti // 48 // saMkhejjaime sese, ADhattA bAyarassa carito / paMcasu ekekatA, suhumaMtA solasa havaMti // 49 // cUNiH ||25||
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - saMkheja me me ADhattA vAyarasta carimaMtI paMcasu pakkatA ini vAyarANiyaTTI nasla addhApa saMjaime bhAge mese ADhattA jAba carimasamao ti paMcasu TANesu paMcapagaIo ekketAoM bhavaMti / aNiyaTTibhAe saMbaM jeSu bhAge gae purisaveyassa baMdho vocuijara, taM saveyago baMdhai tti kAuM / putte apAoge ege purisaveyassa sahie mAttRNa tao ekavIsaM pagaIo aNiyaTTI baMba, tAva jAba sesadvAra saMkhejA bhAgA gayanti / saMkhejjaime seme kohasaMjalaNAra baMdho vocchijai / anaMtarute appAbhogge kohasaMjalaNAsahie. mo tRNa sesAto vIsaM pagaIo ANiTTI baMdhara, tAba jAba, sesadvAra saMkhejA bhAgA gayati / saMkhejjaime bhAge sese mANasaMjaLaNAe baMdho vojii / anaMtarute apAoge mANasaMjalaNAsahie motUNa tao egUNavIsaM paIo aNiyaTTI baMdhara, tAva jAva sesadvAra saMkhejjA bhAgA gayati / saMkhejaime bhAge sese mAyAsaMjalaNAe baMdho vocchijjA / anaMtarute appAoge mAyAsaMjaTaNAsahie motRNa seAmro aTThArapagaDIo aNiyaTTI baMdhara, tAva jAMdha aNiyahibhaddhAe carima samao si / ee paMca vigappA aziya himmi maNiyA / 'suDumaMtA solasa bhavaMti 'ti bhaNiyaTTibarimasamaya lobhasaMjJaraNAe baMdho vocchritro, apratarute appAoge lobhasaMjaLaNAsahie mosUNa sesAo satarasamma gaIo suhumasaMparAyago baMdha tAva jAva suDumasaMparA gAe carimasamao ci // 49 // sAyaMnI bogate pattoM para unatyi | nAyaho payaDINaM baMghasaMto aNaMto ya // 50 // vyAkhyA--' sAtato jagate 'ti sumaparAgassa carimasamae paMca NANAvaraNA cacAri sAdharaNA jasakitI uccAgoyaM paMcaNDaM aMtarAigANaM payasi solasahaM kammANaM baMdhe vocchine anaMtarutaM appAbhoge, eyAo solasa. kammapagaIso motRNa sesaM sAyAveyaji se ubasaMtakhINakasAyA sajogikevalI ya baMdhaMti / kahaM sajogiNAM ci kArDa, 1 baMdho santo' ityapi. 4KXXXXK
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 26 // sAyAveyaNijassa baMdhato jogate bhaSA, sajogikevalI carimasamapa ityarthaH / 'patto paramo tyi baMdho 'ti sajogicarimasamayAmo paramo jogikevaTIbhAve ityarthaH, nanthi dho si-baMdhamAveNa NAstha kamma, udayasaMtabhAve mAsthi va / 'NAyambo pagaI dhassaMto maNatoya' ti upasaMhAro pavaM,ANi yambo pagaINaM baMdho mamuko bhamukANaM pagaINaM baMdhago, tersi ceva maMto bhamurgami mamugo ghovinAti / aNato yati mamugANaM kammaHNaM amugo ato Na mvaasi| mahavA seto baMdho aNato ya bhavAbhavye pahuca // 50 // payaM ogheNa dhasAmittaM maNiya / iyANi mApasasyaNatyaM manA gaiyAiesa evaM tapAoggANa mohasiddhArNa / sApittaM neyavaM payahINaM ThANamAsajja // 51 // vyAkhyA-garamAigesu' ti gAIdiyAIsu corUma mamANavANesu evaM' ti maNiyavihiNA, 'tappAmoggANaM 'ti NerAyAINaM joggANaM, 'moghasikhANaM' oghasAmitte pasi dANaM, paNa ThANamAsaja sAmita Neya vyaM bhavati / rAgANaM NirayAugaM, jirayagaI, devAugaM, devagaI, tesiM ceva ANu puskhIo, pagidiyaviticAuridiyajAI, veumviyamAhAragasarIraM, patesiM ceva aMgovaMgANi, Ayarva, thAvaraM, sahumaM, apajjattakaM, sAhAraNamiti payAo egaNavIsaM pagaImo appAmomgAmo / payAo mottUNa sesaM paguttaraM pagaisayaM epahiM sAmittaM NAyavdha pUrvavat / tiriyANaM AhAragadurga tityakaraNAmaM ca appAoggANi ee mottUNa sesANi sattarasasayaM pagaINaM papahiM sAmittaM gAyabvaM / Navari tiriyA sammAmicchaddihI asaMjayasamma hiTThI ya devagaipAoggameva baMdhaMti, Na sesaM ti| maNuyANaM jahA oghapayAo / Napari sammAmicchadihI asaMjayasammabiTThI ya maNuyagaipAoggaM Na baMdhati, tesu Na upavajA tti kaauN| devarasa jANi rahagai appAoggANi tANi ceva appAoggANi | gavari pagidiyajAi AyAvaM thAvaraM ca mottaNa sesANi solasa / eyAo solasa motaNa sesaM cauruttaraM pagaisayaM baMvaMti, patya mAmittaM NayanvaM / iyANi idiemu egidiyavitica uridiyANaM Nira yAugaM, devAuga, jirayagaI,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ devagaI, tesu ANupubbIo, ve udhiya, AhAraga, tesiM aMgovaMgANi, titthakaraNAmaM ca appAmoggANi / eyAmo pakkArasapagaIo mottUNa sesaM pavuttaraM pagaisaba, patva sAmitaM yabvaM / paMcidiyA jahA ogho| parva kAyAikesu jANitta joggAjogna sAmittaM mANiyabbati / ahavA baMdhasAmisaM vi jao pattha padiyamvo // pagAvaMdho samatto // 51 // iyANi ThibaMdhassa avasaro patto taM bhannA, tatva ThibaMdhapunvaM gaNijANi cattAri maNumogadArANi, taMjahA-ThibaMdhaTThANaparUSaNA, jisegaparUvaNA, abAhAkaNDayassa paruyaNA, appAbahugaM ti eyANi jahA kammapagaDisaMgahaNIe / mabAcchedaM karissAmi tattha padama mUlapagaINa bhannA sattari koDAkoDI ayarANaM hoi mohaNIyassa / tIsaM Aitigate vIsaM nAme ya goe y||52|| . tettImudahI AuMmi kevalA hoi evamukkosA / mUlapayaDINa etto ThiI jahanno nisAmeha // 53 // vyAkhyA-'sattari' ti tettIsu' ti NANAvaraNIyadasaNAvaraNIyaveyaNIyaaMtarAhagANaM epasiM cauNhaM kammANaM ukosato ThiAbaMdho tIsaM sAgarovamakoDAkoDIyo, tini vAsasahassANi mabADA, abAhaNiyA kammahi kammaNisego / mohaNijassa kammassukoso ThitibaMdho sattarisogarovamakoDAkoDImo, sattavAsasahassANi mabAdhA, mavANiyA kammaThitI kmmnnisegii| NAmagotsANaM ukosao ThibaMdho vIsaM sAgarovamakoDAkoDImo, bevAsasahassANi avAhA, abAhUNiyA kammaThitI kammaNisego / bhAugassa ukkosao ThitIbaMdho tettIsaM sAgarotramANi pumbakoDitibhAgambhahiyANi, puSyakoDitibhAgo avAhA, abAhae viNA kammahiI kammaNisego // 52 // 53 // yANi jAhaniyA bhamA vArasa aMtamuttA veyapie maTTa nAmagoyANaM / sesAtamuhucaM khuhamavaM Aue jANa // 1 // vyAkhyA-'pArasa' ti pANadasaNAvaraNamohaNijaMtarAigANaM jahanamo ThiibaMdho agtomuhuca, anlomukula avAhA, abAiNitA kammahiI kmmnnimegaa| veyaNijassa jahanno ThiIbaMdho vArasa muhattANi, aMtomuttamabAhA, abAiNitA kamma kA acAra
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 27 // XXXXXXXX TThiI kammaNisego / nAmagottANaM ahamao ThihabaMdhI aTThamuhucANi, aMtomuDutamavAhA, abAhUniyA kammahiM kammaNisego / Augassa jahanamo bindho khuDDAgamavaggahaNaM, antomuDuttamabAhA, sabAhUniyA kammahiI kammaNisego // 1 // iyANi uttarapagaINaM ukkosamo bhaddhAcchemo taMjahA paMcanhaM NANAvaraNIyANaM, navanhaM daMsaNAvaraNIyANaM, asAyAveyaNIyassa, paMcamaMtarAigANaM, ukkosao Thiibandho nIlaM sAgarAMvamakoDAkoDIo, tinni vAsasahassANi ayAdA, abAhUNiyA kammaTTiI kammaNisego | sAyaveyaNIyaitthitreyamaNuyagaimaNuyANupunkSINaM sakosamo Thiibandho pannarasamAgaroSamakoDAkoDIo, pannarasaghAsasayANi avAhA, abAhaNiyA kammaTThiI kammaNimego / micchattassa ukkosao Thibandho sattarisAgarovamakoDAphoDIo, sattavAsasahassANi avAhA, abAhaNiyA TiI NimaMgo | solasakasAyA ukkosao Tibandho cattAlIsaM sAgarovamakoDAphoDIo, cattAri bAsasahasmANi agrAhA, abAhUNiyA ThiI Nimego / napuMsakaveya araha sogamaya dugaMchANirayagaitiriyagaiergidiyapaMcidiyajAi orAliyaveubviyateya kammaigasarIrahuDa saMThANa orAliyaveDabbiyAM govaMgameSaTTasaMghayaNavannagaMdharasaphAmaNirayANuputri tiriyANupubdhi agurulahu uvadhAyaparAghrAya UsAsa mAyAvaujjoya apasatyavihAya gahata sathAvarabAyarapajatta gapatteyatrathiraasubha maga dusara aNAejaajasa kitiNimmANa NIyA gottANaM ukkassago Thibandho bIsaM sAgarovamaphoDAphoDIo, dobAsa sahassANi abAhA, avAhaNiyA TiI Nignego / purisave yahAsarahadevagaisama cauraMsa saMThANavajarisabhaNArAya saMghayaNadevagaiANupuvvipa satyavihAyagaithira subhasubhagasussaraAejjajasa kittiuccAgoyamiti eesiM kammANaM ukkosago Thibandho dasasAgarobamakoDAkoDIo, damavAsasyANi abAhA, abAhUniyA ThiI Nisego / jaggohasaMThANarisaha NA rAya saMghayaNANaM ukkosamo ThiibaMdhI vArasa sAgarovamakoDAkoDIo, vArasavAsasayANi avAhA, avAiNiyA ThiI jisego / sAhasaMThANaNA rAyasaMghayaNANaM ukkosabhAM Thiibandho codda khasAgarovamakAMDAphoDIo codda savAsasayANi avAhA abAhUNiyA ThiI Nisego / gujjasaMThANabhaddhanArAyasaMghayaNANaM ukosao Thibandho solasasAgarovamakoDAkoDIo, solasavAsasyANi cUNiH // 27 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ abAhA, mabAhUNiyA ThiA NimegA ! vAmaNasaTANavIliyasaMghayaNaveiMdiyateiMdiyacoridiyajAimAmaapajattagamAhAraNaNAmANaM ukosamo Thibandho aTThArasasAgarobamakoDAkoDImo, aTThArasavAsasayANi bhavAhA abAINiyA kammaTTiI kammaNimego / AhAragasarIramaMgovaMgatityakaraNAmANaM ukkosamo Thibandho maMsokoDAkoDI, maMtamuhuttamabAhA, abAhaNiyA kammaTTiI kmmnisego| devaNirayAugANaM ukosago Thibandho tettIsaM sAgarovamANi, punyakoDitibhAgahiyANi, puvvakoDitibhAgo mavAhA, abAhAe viNA kammahiI kammaNimego / maNuyatiriyAugANaM ukosahi tinI palioSamANi puSakoDitibhAgasahiyANi, puvakAoDatibhAgo mabAhA, mabAhAe viNA kammaThiI kammaNisego ukoso azAcchemo sammatto // yANi jahannamao azAcchemo-paMcaNhaM NANAvaraNANaM ghauNhaM dasaNAdharaNANaM lobhasaMjalaNapaMcaNharmatarAhagANaM jahannato ThibaMdho aMtomuhuttio, maMtomuhuttamabAhA, mabAhuNiyA kammaTTiA kammaNisego / pINaginitiganihApayalAmasAyAveyaNIyANaM ahamamo ThiAbaMdho sAgaroSamassa tini sattabhAgA palimoSamassa asaMkhejAmAgeNUNayA, maMtomuttamabAhA, bhavANivA kammahitI kmmaannimego| sAyASeyaNIyassa jahannamo ThipaMdho bArasamuhuttimo, aMtomuttamabAhA, abAhAe viNA ThiI pisego / micchattassa jahano ThiAbaMdho sAgaroSamassa satta sattabhAgA, palimoSamassa asaMkhejAmAgeNa UNayA maMtomuttamabAhA avAhUNIyA kammaThi kmmnisego| saMjaNavajANaM bArasahaM kasAyANaM jahanamo hibaMdho sAgarobamassa cAri sattamAgA palimovamAsaMbamANa UNayA, mNtomuttmcaahaa| kohasaMjasaNAe janamo vivamdho mAsA, tomuttamacAhA / mANasaMjaTaNAe jahanamo vibandho mAso, aMtomuttamavAhA / mAyAsaMjalaNAe jahannamo dvibaMdho abamAso, mNtomuttmbaahaa| purisaveyassa jahanabho tibandho mahavAsANi, maMtomuttamacAhA / purisaveyajANaM NokasAyA maNupatirivagA(gaticaDa paMceMdiyajAimorAliyaneyAkammagasarIraM haM saMThANArNa morAliyabaMgovaMga chaha saMghavaNANaM bacAyatiriyamaNuyANupusvimagurulAhuupamAtapayadhAtAsAsamAyAvausovapasatyApasatyadovihAyagaitasathAyarAibIrsa jasavanaM jimmArNa jIyagovANaM jahannamo hindho mAgaroSamamma sattamAgA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 28 P to vAhAdevanacagaudayasarIraceM udayamaMrvanamivArNavarsi kammAcI 'vamansa besamA sahasamuniyA ) patibhojamasta'saMkhamAnenayA, mesomvaaraa| giTTiyanna ANi kAMti tAni motRNa sesANi vAparaNanidipasargami hammeti / mAcarasUtIkArakAMboraMgatyikaraNAtmAnaM brahako bandhamaMtokoDAkoDI, aMtomuDutamacAhA / unosAno saM ahadhaNImiyo / jasakisikAgoyANaM namo ko mahamudutA, mutamavAhA (sanvatva amahAra bi kammAI kammanigo) devariyADanANaM jahalamo ThihabaMdho vastavAsasahassANa, samudusamavAhA, mavAhAra biNA kammammasego / maNuyatiriyAGagANaM jahannamo vibandho khuDDAgamavahaNaM mesomuDutaprayAtA avAhAra vijaya kammahi kasma jisevIH // jalao aAccheoo sammato, iyANi mRsuttarapAIcaM sAinAiparUvaNA mannaha pazcimo mUlaThiINa jahanno sattaNrNyaM sAiyAio baMdho / sesatige dubiMgappo Aucaukevi durvikappo // 54 // vyAkhyA-- mUlaThiINa ajahanno' mulapagaINaM ThiI mUlaThiI / puvvaM tAva jahanAINaM lakkhaNaM bhannai - jo mo khulatarao viMdhanathiti so jahao ThiibaMdho buccara, taM motUna seso samvo samayAhigAibha majahasro ThihabaMdho tAba jAva ukkosago ti / epasu dosu sabve ThiivisesA paviThThA / jaya anno ukkosataro ThihabaMdho Natthi tti so ukkoso taM motRNaM seso mantro samayAiNA UNo tAtra jAva jahano tti so aNukoso buccai / epasu vA dosu sabve ThiibisesA paviTThA / eraNa aTThapaNa mUlapagaINaM AugavajjANaM mattaNhaM ajahanao ThihabaMdho sAiyAica urvigappo lambha / kahe ? mannaha, mohavajjANaM chaNhaM jahannamo ThiibaMdho mudumarAgakhavagassa carimo ThihabaMdho, so ya sAio madhuvo ya / kahaM ? bhannai, lavagassa sabhyathotrAoM ajannaDiDavaMdhAoM jahanna vir3ayaM saMkamaMtassa jahannassa sAio, tao baMdhovaramaM jahannama adhuSo, taM motRNaM meso ka ||2.8||
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ HTT ajahanno, suDumovasAmagammi tao duguNo ThiibaMdho ti ajahano / uvasaMtakasAyarasa baMdho Natthi, tao puNo parivartatasma ajahannavidha sAimo / baMdhoparamo jeNa Na kayapubdho tassa maNAio / ghuSo abhavvassa baMdho, jao baMdhavoccheyaM jahannagaM yA ThiibaMdhaMNa karehitti / adbhuvo bhavvANaM, niyamA baMdhavoccheyaM kAhiti ti / evaM mohaNijjassavi / Navari sabvajaddanno bhaNiyavivagassa caramo ThihabaMdhI tao bhAveyavyaM / 'sesatige duvigappo' ukkosa aNukosa jahannagesu duvigappo, sAio avo ya / jahannage vigappe kAraNaM pubbuntaM / ukkoso ThiigaMdho sattaNDavi sannimmi micchadiTThimmi savvasaMkiliTThami lagbhai so sAio adbhuvo ya / kaI ? (samayAo) ADhato aMto muhuttAo niyamA phiTTai tti, tabho parivarDatassa aNukkosassa sAio, puNa janeNaM aMtomuDutteNaM ukkomeNaM anaMtAhiM osappiNiussappiNIhiM ukkosaM ThiraM baMdhamANasma aNukkosassa adbhuvo, ukkosassa sAio, puNo ajuvo, evaM ukkosANukosesu paribhamaMti pti donhavi sAio adbhuvo ya / sesA dhuvaaNAiyabaMdhANa saMbhavati / 'Aucakkevi duvigappo' tti ukkoso aNukoso jahano ajahUnago ya ThihabaMdho sAigo adbhuvo ya, mayuvabaMdhAdeva // 54 // iyANi uttarapagaINaM bhanna aTThArasapayaDINaM ajano baMrdhacaDavigappo ya / sAIaadhuvabaMdho sesatige hoi boddhavo // 55 // vyAkhyA-' aTThArasapagaINaM ajano baMdhaca vigappo' tti paMcanhaM NANAvaraNIyANaM, caunhaM daMsaNAvaraNIyANaM, cauNhaM saMjalaNANaM, paMcaNDamaMta rAigANaM, eesiM aTThArasaNDaM ajahannao ThihabaMdho sAiyAicauvigappo lagbhadda / kahaM ? bhannai NANAvaraNANaM daMsaNAvaraNANaM aMtarAigANaM jahannamo ThihabaMdho suDumasaMparA yAva gassa carame ThirabaMdhe lambhaha, so sAigo anuvo ya / uvasAmagammi ajahane baMdhe ghocchiko puNo tassa sAimo baMdho, taM ThANamapattapumvassa maNAimo, dhuvo abhabvassa, adbhuvo bhavyassa / saMjalaNa caukassa maNiyaTTitavagaMmi appappaNo baMdhavoccheyakAle jo ThihabaMdho so sambajahasro, 1 gho. 2 sAtitamakhuSa. 3 dubigappo. CPCT
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 29 // seso ajhnno| tamo bhASeyabvaM eesi aTThArasahaM jahannama ThizbaMdho khavagaseTiM motUNa annahiM Na lambhai ti sAIyAIi lakhANi ! 'sAImamadhuvabaMdho sesatige hoi' ukkosANuko jahage ThiibaMdhe sAigo manuSo ya lambhA / kahaM ? bhanna jahannage kAraNaM pubvutaM / ukosANukosA jahAM mUlapagaNaM tahA ceSa bhANiyavvA // 55 // ukkosANukoso jamamajahannago ya tthiibNdho| sAIaadhuvabaMdho sesANa hoi payaDINaM // 56 // vyAkhyA -' ukkosANukoso' tti ukkosagovi, aNu ko sagovi, jahannagovi, ajahannagovi ThiibaMdho bhaNiyamesANaM savyapagaNaM sAigo adbhuvo ya / kahaM ? bhannai, thINagiddhinigaM NiddA payalA micchattaM AimA bArasakasAyA bhayadugucchA NAmadhuvabaMdhiNo Nava taMjA-tejaiMga kammaigasarIravannA 4 agurulaghuuvaghAryANammeNamiti pgunnniisaa| eparsi sabbesi janago Thiibadho vAyarapagidiyammi pajjattagaMmi sambavisummi lambhara, aMtomuDuttametaM kAlaM, puNo saMkiliTTho ajahannaM vaMdhara, puNo visuddha kAlaMtareNa vA taMmi caiva bhaye, anabhave vA jahannagaM baMdhara, evaM jahannAjahannaparivattaNaM karonti ti doNhavi sAio adbhuvo ya biNdho| siukoso sanimma micchAddiTThimmi pajattasavvamaMkilimi labbhai aMtomuduttamettaM kAlaM, puNo visuddha aNukosaM baMdhara, puNovi kiliTTho tambhave vA anamete vA vaTTamANo ukkomaM daMdhara, evaM ukkosANukosesu parivattaNaM sAigo adbhuvo ya savvattha / masANaM pariyanttamAcINaM savvapagaINaM adbhuvabaMdhittAdeva mavvatya sAio adbhuvo ya ThiibaMdho // 56 // evaM sAiyAiparUvaNA kayA, iyANi TiIvaM zubhAzubhanirUvaNatthaM bhannai vAsiMpi ThiIo subhAsubhApi hoMti arunaao| mANusatirikkhadevAugaM ca motRNa sesANaM // 57 // vyAkhyA -' sabbAsipi ThiIo subhAsubhANaMpi hota asubhAo' tti savvAsi kammapagaINaM subhANaM asubhANaM ca Thiio sAo asubhA caiva / kaI ? bhanna, kAraNAzuddhatvAta, kiM taM kAraNaM ? bhannai, saMkileso kAraNaM, saMkilesavuDio farai bhavara, saMkileso ya kasAyA, tavRddhoM sthiti vRddhiriti, tasmAtkAraNA zuddhatvAt kAryamapyazuddhaM yathA - aprazasta dravya cUNiH // 29 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtaghRtapUrNavat / annaNAvi kAraNeNa pasatthAvi apasanthAo bhavanti / kahaM nIrasattAo jattiya 2 ThiI bar3era, tattiyaM 2 zubhakammANi NIrasANi bhavati, rasagAlitecayaSTivat / appasatthANaM kammANaM ThiDabuDImo raso vaDA tti / tamhA subhANaM asubhANa ca Thiio asubhAo ceva / aippasattaM lakSaNaMti tassa avavAo vudhA 'mANusatirikkhadevA ugaM ca mottRNaM mesANaM' ti maNuyAurga tirikvAugaM devAugaM ca mottUNa sesANaM savapagaINaM Thiibho masubhAo sbbaao| epasi tiNhapi ThiIo subhAo, kaha ? kAraNasubhatvAt , ki taM kAraNaM? visohI, visohito papasi kammANaM ThiIo vaDuti tti subhAmo,yathA zubhadravyaniSpannamodakavat / annaM ca kAraNaM papasi ThivuDIo aNubhAgo vA so ya subhakAraNaMti // 57 // iyANi sabbAsi ukosaThiI jahannaThiI ya keNa NivyattijA tti taM NirUSaNatthaM bhannA sabahiINamukkosago u ukkosasaMkileseNaM / vivarIe u jahanno AugatigavajjasesANaM // 58 // vyAkhyA-'sanyadviNimukkosago u ukkosasaMkileseNaM' ti sampapaINaM umasso ThiAbaMdho sabukassasaMkileseNaM bhavA tti / je je savyapagaINaM baMdhakA tesu tesu jo jo sabyasaMkiliTTho so so ukosaM ThiI dhA sampapagaINaM / 'vivarIe u jahanno' ti savyapagaINaM mayiyavivarIyAo jahanago ThibaMdho bhavA / kahaM ? mantrA, je je samvapagaINaM baMghakA tesu tesu jo jo sabyavisaddho so so sanvapaNaM jahannagaM ThiI bNdhaa| 'mAugatigavajjasesANaM' ti pumyuktaM Augatiga motRNaM mesANaM pargANaM psvihii| lihaMpi AugANaM ukomaM jahannagaM vivarIyaM / kaha? tabaMdhakesu jo jo savaSisuddho so mo sabukkasiyaM ThiA baMdhA, tesu ceva jo jo sacamakilicho somo sambajaniyaM sanyAsi ThiI baMdhaI, jahA jahA ThiI hassati tahA tahA aNubhAgo hassA // 58 // iyANi ukkosasAmittaNirUvaNatyaM mannA sabbukosaThiyaNa micchAdiTThI u baMdhao bhnnio| AhAraganityayaraM devAu~ vA vimuttUNaM // 59 // vyAkhyA-'sabbukosaThiNaM ti manvAsi pagaINaM ukosaMThiA micchaTTiI sabyAhiM pajjatIhiM pajatto sambasaMkiliTThI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaka // 30 // baMdhaha / kaha ? bhannai, je je baMghakA samvesi tersi micchadiSThI sambasaMkilikRtarotti kAuM / 'mAhAragatitthayara devArDa vA vimocUNaM 'ti mAhAragatitthakaraNAmANaM micchaddiDigmi baMdho guNapazcayayo gsthi| devAugassa ukosaM ThiI Na baMdhA, kaha! bhaNNA, sambaThThasizipa devAugasma ukkosA, taMmi micchadihI Na uvavajA ti ukosaM Na baMdhara // 52 // payAsi tiNhaM ukkosaM ko baMdhA tti ta NirUSaNatya bhanna: devAuyaM pamatto AhAragamappamattavirao u / titthayaraM ca maNusso avirayasa-yo samajje // 6 // byAkhyA-'dekhAuyaM pamatto 'tti devAugassa ukosaM ThiI pamattasaMjamo puvakoDitibhAgAisamae yamANo appamatAbhimuho bNghh| appamatto ukosaM kiM Na baMdhati tti cet ? taducyate, mapyamatto Aurga baMdhiuMNADhappAi, pamattejAdattaM mappamatto baMdhA tti so ya ukosaThiyaM baMdho ekaM samayaM lammA, paramao avAhAparihANi tti na lambhaha / mAhAragamappamattavirao'tti sAhAragadgassa ukkosaM ThiI appamattasaMjao pamattAbhimuho tambaMdhakesu sabyasaMkiliTTho baMdhara / 'titthayaraM ca magusso avirayasammo samaJjA'tti titthakaraNAmassa ukosaM ThiI maNusso asaMjao beyagasammahihI putvaM naragabakhAugo NirayAmimuho micchattaM paDivajahi tti atima ThibaMdhe vaTTamANo bandhA, tambaMdhakesu acatasaMphiliTTho ti kAuM / jo saMmattaNa khaigeNaM NaraMga gacchada so tatto visuddhataro tti tammi ukkoso Na bhavada / 'samajeI 'tti baMdhA // 6 // purva micchaviTThI savvapagaINaM ukkosaM ThiI baMdhA ti sAmaneNaM bhaNiya | yANi micchaddiTThIsuvi vibhAgadarisaNatyaM bhannai patrarasahaM ThiimukkosaM baMdhati maNuyatericchA / chAI suraneraiyA IsArNatA surA tiI / / 61 // vyAkhyA-pannarasaha ThimukkassaM baMdhati maNuyatericcha 'tti devAugavajANi tinni AugANi, NirayagaI, deSagaI, 1'sabvasaM 'ka. // 30 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ beIdiyateIdiyacauridiyajAiveubbiyasarIraM, veubdhigovaMrga, NirayadevANupunvI suDumaM apajattagaM sAhAraNamiti epasi panna rasaNDaM ukkosaM ThiI tiriyamaNuyA micchaddihiNo baMdhati / kahaM devaNeraigA Na baMdhati iti cet ? bhannai, tiriyamaNuyAuga mottuNaM sesAo savapagaIo devaNerahagA tesu Na uvarajati tti Na baMdhaMti / tiriyamaNurA ugANaM ukosaThiI devakupha uttarakurusu tesu devaNeraDagA na uvavajati tti kAuM ukkomaThiI Na baMdhati | tamhA paMciMdiyatirikmo maNuzrI vA micchaddiTThI tappAogavisuddho pubdhakoDitibhAgAisamae ghaTTamANo ma guyatiriyAugANaM ukkosa ThiI baMdhA / aJcanavimuddhassa Na baMdho ii tiriyamaNuyA sammadiTThI etANi Na baMdhaMti / NirayAgasmavi ee ceva, pavAra napAogarmakiliTTho baMdhai. aJcaMtasaMkiliTTho AugaM na bNdhaa| Nirayadugave ubdhiyadgANaM accaMtasaMkiliTTho vIptaM sAgarocamakoDAkoDIo baMdhamANo ukomaM ThiiM baMdhA / devadugavigalatigamuhamatigANaM ukomaThiI tapAogamakiliTTho baMdhai, aJcanamakiliTTho NirayapAoga yaMdhara ti, tao vimuddho tiriyapAoga, to visuddho maNuyapAogaM, tao visuddho devapAugati / * chaNhaM suraNeraDyA' iti tariyagaI orAliyasarIraM sevaTThamaMghayaNaM orAliyaMgovagaM tiriyANupubbI ujjovamiti pArmi chapahaM kammANaM unosago ThiAvadho nevaNeraigANaM bhavai / kahaM ? devaNeraigA aJcanamakiliTThA paMcidiyatiriyagaipAogga baMdhani, tesu vIma sAgarovamakoDAkoDIo bhavai / pasi u. konA ThiI maNayatirigasu aTThArama mAgarovamakoDAkoDIo / kahaM te saMkiliTThA NirayapAogga baMdhani, nano visuddhatarA maNuyagaipAoggaM ni / mevaTTaorAlibaMgovaMgANaM IsANAo ugliA devA ukkosaM ThiI baMdhati, isANatemu Na bhavaha / kaha ! te aznamaMkiliTThA janidiyapAogAM vImaM sAgarovamakoDAkoDIo baMdhaMti, tAma eNasiM doNhaM aTThArama bhavaMti, sao :suddhataro eyAo baMdhA tti / 'IsANatA surA tiNhaM "ni isANAo hehillA devAo tihaM egidiyaAyavathAvarANaM ukkosaM Thi vIsaM sAgarokmakoDAkoDIo baMdhati / kamhA te aJcaMtasaMkiliTThA pagidiyapAogaM baMdhati tti | tao visuddhA paMcidiyatiriyapAoggaM aTThArasa, to visuddhatarA maNuyapAoggaM pannarasa tti / jesi kammANaM devaNeragesu ukomA ThiI termi tiri
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 31 // yamaNuyANa aNukassA, jemi kammANaM tiriyamaNuesu ukkassA ThiI, tesi kammANaM devaNeraDagANaM aNukassA tthiii| kahaM ? tiriyamaNuyA azcaMtasaMphiliTThA NirayagahapAoge vIsaM sAgarovamakohAkoDImo baMdhati, tamo visuddhA tiriyagApAmoggaM aTThAra. sakoDAkoDIo, nao visuddhA maNuyagaipAoggaM pannarasasAgarovamakoDAkADImo, to visuddhA devagaipAoge dasa sAgarovamaphoDAkoDAbho baMdhati, tao visuddhA khuitarAgaM jAva aMtosAgarovamakoDAkoDI // 61 // sesANaM caugaiyA ThiimukammaM kareMni pagaINaM / ukkosasaMkileseNa IsimahamajjhimeNAvi // 62 / / vyAkhyA-'mesANaM caugaiyA ThiAmukassaM kareMti pagaINaM' ti bhaNiyasesANaM paMca NANAvaraNaM, nava daMsaNAvaraNa, sAyAmAyaM, mohaNijaM savaM, NAmaMmi ime monuM maNuagaivajAo timni gaIo, peyAsi cevANupubbIo, pacidiyajAivajJAo canAri jAIo, teyakammaragamarIravajANi tinni sarIrANi, nigni aMgovaMgANi, asaMpattasevaTTa, (Ayarva, ujjovaM, thAvaraM, muhumaM, apajattagaM, sAhAraNaM, titthakaranAmamiti / eyAhiM virahiyANi sacaNAmANi, uccANIyagotaM, paMca aMtarAhagamiti eyAmi savAmi ukosaM ThibaMdha ca ugAyAdhi micchaddihI baMdhati, savvAsudhi gaIsu ukkoso saMkilemo lambhara tti kAuM| dhuvabaMdhININaM 47 pariyattamANINaM asubhANaM amAtanapuMsakazokAratinIcargotramaprazastapihAyogatithirachaka pate dvAdaza 12 (9DasaMhANa) paMcidiyajAiparAghAya ussAsatasavAyarapajattagapattegANaM ca ukkosaM ThiI savvasaMkiliTTho baMdhaha / sAyapurityivedahAsarati uccAgIyamaNuyadugahuMDAsaMpattavajjasaMghayaNasaMTANadasarga pasatyavihAyogatithirAichaNNameyAsiM paNa sApa tappAoggasaMkiliTThalarI tti / pariyattamANINamamubhANaM ukosaThito samayUNAdiThio jAva tajAiyaM annapagAukosaThibaMdhaThANaM Na pAvA tApa tappAogamaMkilemeNa tAo ceva pagaIo tammatasio baMdhA / no paDiniyatte pariNAma pariyattamANINaM subhANaM ukosaThina tapAogasaMkileseNaM bNdhi| ' ujhosasaMkileseNa isimahamajjhimeNAvi 'tti savajahannage ThiThANe ThibaMdhajhavasANaThANANi asaMmbajalokAkAsapadesamettANi visesavuDiNipphannANi tiriyaM bar3eti / tehiM sabvehi saveva jahanniyA ThiI jibbattijai tti
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ KENYASATHIYARTHATAYACE ekavyApArInayuktA'nekazakipracinapumyamamudAyavata vArAvAreNa / nato samayuttara ThiNivattanti jANi a jhavasANaThANANi, tANi annANi tehino vimasAhikANi / tA vi mamayuttaraM ThiI Nivattanti jANi ajjhavasANANi tANi annANi tahitA vimesAhiyANi. visesavuDIe tiriyaM vaDuni / evaM Ne yavaM jAva ducarimukAsiyA Thiitti / ducarimukosAo savvukosa ThiA Nivattenti jANi ajjhavamANANi tANi annANi tehino vimasAhikANi / teNa vuzcati ukAsakalesaNaM jANi maMphilamaThANANi ukosaThi Nivattanti, tesu samvanimo ukAsasaMkileso vuccaDa, teNa ukromiyaM ThiI Nivattanti 'IsimaharmAnjhameNAvitti tao ukAsasaMkilemAo UNaUNatarANi ya ThiiyaMdhajjhavasANaThANANi, tehiMpi tameva ukkasiyaM ThiI Nivattanti te isimAjjhimA buJcati, ahavA savvasaMkilese padudha majjhimAIyA te ceva IsimajjhimA khucaMti, ahavA ukkomiyaM TiI NivattAnta jANi amavasANaThANANi tesu sanvakhuDga ISat , teNavi tameva ukAsiyaM ThiI Nivatteti, janukosANaM mama jANi ajjhavasANaThANANi tANa majjhimANi tehiMtoSi tameva ukkosiyaM Thi Nivattenti // 62 // ukkosasAmittaM samataM, iyANi jahannAThiIsAmittaM bhannai AhAragatitthayaraM niyahi aniyaTTi purisasaMjalaNaM / baMdhai suhamasarAgo sAyajasuccAvaraNavigdhaM // 63 // vyAkhyA-'AhAragatityayaraNiyaSTi 'ti mAhAragaDgatitthakaraNAmANaM jahannagaM Thi'Niyahi 'tti apuSpakaraNo tasmavi khavago carima ThiAbaMdhe ghaTTamANo baMdhA. tambaMdhakasu aJcataSisuyo ti kaardd| 'aNiyaTTi purisasaMjalaNaM'ti aNiyaTTikhavago appappaNo baMdhavoccheyakAle jo jo TiibaMdhI aMtimo mahiM nahiM baTTamANo purisabeyasaMjalaNANaM jahanagaM ThiI baMdhati, tambaMdhakasu acchatavisuyoti kAuM / 'baMdhA muhumasarAgo mAyajasucAvaraNavigdhaM ti sahamamaMparAgakhavago carime ThiApaMdhe ghaTTamANo paMcahaMNANAvaraNIyANa, cauhaM dasaNAvaraNIyANaM, sAyaveyIyaM, jasakittiuccAgorya, paMcaNhamatarAigANaM, papasiM sattarasaNiM kammANaM jahana ThiI baMdhA, tambaMdhakesu avaMtavimukho ti kAuM // 63 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 32 // chahamasannI kuNai jahannAThiI AugANamamayaro / sesANaM pajatto vaayregidiyvisuddho|| 64 // vyAkhyA-chahamasannI kuNahatti NirayagaidevagaisadANupubbIo veumviydgmiti| epasiM chahaM kammANa jahaagaM asannipaMciMdio sabbAhi pajjAtahiM pajjattago samvavisukho sabajahaniya ThiI baMdhA / Nirayayugassavi tappAogavisukho ti vattavyaM, hehilA egidiyAdI Na baMdhati / sannimmi kiM Na bhavati iti cet ? bhaNyate, savimmi sabhAvAdeva ThiI mahatI, asannimmi samAvAdeva khuilI, bAlamadhyamapuruSAhAravat / 'AugANamannayarotti nevaNirayAugANa santrI vA asannI vA jahannaga kareDa, asaMnippazA doNhavi labhAti, maNuyatiriyAugANaM enidiyAdayo savajahannagaM Thikati, asaMkhippaDA / sambesi lambhaitti kAuM / 'sesANaM pajatto vAyaraegidiyavisuyo 'tti sesANaM ti bhaNiyasesANaM 85 pagaINaM sabvAsiM yAyarapagidiyapajattago savavisuddho sabajahAniya ThiI baMdhA / sannI visuddhataro, tahAvi tarhi mabhASAdeva ThiI mahallI, pagidiesu sabakhuDalI samAvAdeva, pagidipasu sambavisuddho vAyaraenidiyapajjattago tti taMmi savvajahannA ThiI bhavada // 64 // ThiibaMdho mmtto|| yANimaNubhAgabaMdhassa avasaro bhaNNai, tattha puvaM tAva sAiyabhaNAiyaparUvaNA kajA ghAINaM ajahannoNukoso veynniiynaamaann| ajahannamaNukkoso goe aNubhAgavaMdhami // 65 // sAI aNAi dhuvaaDavo ya bandho u mUlapayaDINaM / sesami u duvigappo Aucaukkevi duvigappo // 66 / / vyAkhyA-ghAINaM ajahano' 'sAI aNAi'tti saMbanjhai, ghAeti NANadasaNacarittadANAilAme tti ghAiNo, NANAvaraNadaMmagAvaraNamohaNijaaMtarAigANaM ajahano aNubhAgadho 'sAI aNAi' sAiyAicauvigappo / kahaM ! bhannA, NANadaMsaNAvaraNatarAigANaM jahannANubhAgaM sudumasaMparAigakhavago carimamamae vaTTamANo baMdhai ega samaya, mohaNijassa aNiyaTTikhavago carimasamae vaTTamANo a jahanANubhAgaM baMdhA, soya sAio addhavo ya, taM monaNa mesa sabaM ajahannaM jAva ukasaM ti| suhumamarAgauvasAmagaMmi ajahannassa baMdho phiTTara: uvasaMto jAo, tato puNo parivaDaMtamma ajahannassa sAio baMdhI / taM ThANamapattapu ||| |
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyassa annaao| bhuvo amavvassa, baMdhavocchedAbhAvAt / aduvo bhanbassa, NiyamA baMdhacoccheyaM phAhiti ti| jahannaukosANukose ya paDuca bhannAra, 'sesaMmi u duvigappo'ti janAukosamaNukosesu jahannage kAraNaM pubutaM / yANi ukosANakosaM pahuca bhannA-papasiM cauNDaM ghArakammANaM ukosago maNubhAgabaMdho sanimmi micchadihimmi pajjattagaMmi sambasaMkiliTThami eka vA do va samayA lanmati, so sAio aduvo y| taM mottUNa seso savo jAva jahano tAva annukoso| tato ukkosasaMkilesAo parivaDatassa bhaNukosaM baghatassa sAimao, puSo jahanneNaM aMtomuhuroNaM ukkoseNaM arNatANaMtAhiM osappiNiussappiNIhiM puNo ukosasaMkiliTTho NiyamA ukkosANumAgaM baMdhA, taM baMdhaMtassa aNukkosassa ayuvo, ukkosasta sAio, evaM ukosANukosesu pariyanti tti samvattha sAio aghuvo ya, dovi micchahihimmi lambhaMti tti kAuM| aNukoso veyaNIyaNAmANaM ti sAiyapraNAiyA saMbasaMti, veyaNIyaNAmArNa bhaNukkoso aNubhAgabaMdho sAiyAicauvigappo vi lammA / kahaM! bhanAi, veyaNIyaNAmANaM ukoso bhaNubhAgabaMdho surmasaMparAgakhavagassa carimasamae lambhA eka samaya, tambaMdhakesu samvavisu. kho ti kAuM, so ya sAmo abuvo y| taM mottUNaM seso jAva jahano tAva sabyovi aNukoso, sumasaMparAgauvasAmagassa carimasamae NAmaveyaNiyANaM baMdhe vocchinne uvasaMtakasAyaTThANAo parivaDatassa aNukkosANubhAgabaMdhaMtassa sAiyo, taM ThANamapattapubdhassa aNAhao, dhuvo abhavyANaM, ukkosabaMdhassa tambaMdhavoccheyassa vA abhAvAt / abuvo bhanyANaM, NiyamA baMdhayoccheya kAhiti ti| 'sesaMmi duvigappo' ti ukosajahAjahAnesu ThANesu sAiko abuvo ya baMdho, ukkose kAraNaM puyutaM, epasiM doNhaM jahannagaM aNubhAgabaMdhaM sammadiDDI vA micchadiDI vA majisamapariNAmo baMdhA / kahaM ? mannAi, jA visuyo subhANaM timvaM rasa baMdhA, maha saMkiliDo to masumANa rasaM tibvaM baMdhaha, teNa majisamapariNAmamAhaNaM, jahaNa paka samayaM ukoseNaM catvAri samayA, tamo visuyo vA saMkiliDo vA majalaM ghara, tassa sAimao, puNo majijhamapariNAmo kAlaMtareNa jahAcaM baMdhA, tassa majahabassa bhayo, jahanassa sAio, pavaM jahAjahanema parimamaMti saMsAratthA jIva ci.teNa samvatya sAmo -
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka 433 // ***** anuSo ya bNdho| 'majahannamaNukAMso goe aNubhAgabaMdhaMmi 'ti goyassa bajahabhANukoso baMdho sAiyAhacauvigappoSi lambhara, kaI ? bhana, goyassa ukkosANukoso ya jahA beyaNIyaNAmANaM tahA bhAveyabvaM / iyANi jahabhAjano mannai / gocassa savajaha ahe samapuDhaviNeraiyassa sammattauppAramANassa ahApavacAI karaNAI karettu micchattassa aMtakaraNaM kiMvA paDhamaThiIe parihAyamANI jAva carimasamayamicchadiTThI jAo, tassa NIyAgoyatiriyadugAI bhavapazcapaNa jAva micchantabhAvo tASa yajJjJaMti ti tassa carimasamayamicchaddiSTThissa NIyagottaM paDuzcca savvajahannago aNubhAgabaMdhoM evaM samayaM labmA, tamhA sAiko ajuSo ya, tao se kAle sammataM paDivannassa gottassa ajahannama baMdho, sammaddiTThI uccAgottaM baMdhara, taM jahannaM na bhavara si tattha ajahannassa mAio aNAio taM ThANamapattapubvassa, dhuvA'dhruvau puurvvvt|' sesaMmi u duvigappo 'ti ukkosajahanesu sAhako adbhuvo ya. kAraNaM bhaNiyaM / 'Aucaukkevi duvigappo' ti Augassa ukkosANukosa jahannAjahanno aNubhAgabaMdho sAio adbhuvo ya, maduvabaMdhitvAdeva || 66 // mUlapagaNaM sAiyAiparUvaNA kayA / iyANi uttarapagaINaM bhanna aTThaNhamaNukoso teyAlANamajahannago baMdho / o hi caDavigappo sesatige hoi dubigappo // 67 // vyAkhyA- 'aTThaNhamaNukoso' ti 'aTThaNhamaNukoso 'Neo hi caDavigappo'tti saMbajjhara, teyakammaigasarIrapasatyavannagaMdharasaphAsaaguruladugaNimmeNamiti / eesi maTTaNDaM pagaINaM maNukoso aNubhAgabaMdho sAiyAhacauvigappoSi lambhaha / kaI ? bhannaha, eesiM aTuNDaM kammANaM avvakaraNakhavagassa tIsANaM baMdhavoccheyasamae ukkoso aNubhAgabaMdho bhavada evaM samayaM tambaMdhakesu ayaMtavisuddhA ti kAuM taM mottUNa sesaM savvaM aNukosaM jAva jahanaMpi / uvasAmargami baMdhavocchinne uvasaMtakasAyo jAmo, tao parivaDittu taM ThANaM pattassa aNukkosabaMdhaMtassa sAibha bhavati, taM ThANamapattapunyassa aNAima, dhuvA'dhruvau pUrvavat / 'sesatige hoi dubigappoti ukkosajahannAjahannesu sAhao adbhuvo ya / kaI ? bhannara, ukkosassa sAiadbhuvattaM punvantaM pi aTThaNddaM jahannagaM sannimicchadiTThimmi paJcattagammi uksasaMkiliTThami labbhara ekaM vA do vA samayA, tamo visuddho aja cUrNi // 33 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACHCHAC naM baMdhara, puNo kAlaMtaraNa saMkiliTTho jahannayaM baMdhara, evaM jahanAjahatresu savve saMsAratthA jIvA paribhamaMti tti dosuvi sAio adbhuvo ya / 'teyAlANamajahannago baMdho meo hi caDavigappo ti paMca NANAvaraNA nava daMsaNAvaraNA micchattaM solasa kasAyA bhayadurgacchaapasatyavannagaMdharasaphAsa uvaghAyapaMca aMtarAigamiti / eyAsi teyAlIsAe pagaINaM ajahanno aNubhAgabaMdho sAhayAicauvigappoSi lambhara / kahaM ? mannara, paMca NANAvaraNaM cacAri daMsaNAvaraNaM paMcaNhamaMtarAigANaM jahannago aNubhAgabaMdhI suDumarAgakhavagassa caripasamae vaTTamANassa lambhara evaM samayaM taM sAhayaM adhuvaM taM mottUNa sesaM savvaM ajahanaM jAva ukkopi, uSasAmagaMmi baMdhe ghocchinne tao parivaDaMtassa sAiyAiyA yojyA pUrvavat / caunhaM saMjalaNArNa aNiyaTTisvacagaMmi appappaNI baMdhabocyasamae jahanago aNubhAgabaMdho ekkeUM samayaM lammA, so sAiyo adbhuvo ya / uvasamasedIe baMdhavoccheyaM kare puNo pariSaDaMtassa ajahannassa sAiyAdayo yojyA pUrvavat / niddApayalA appasatyavanAiuvadhAya bhayadurgucchANaM apubdhakaraNa khavagami appappaNo baMdhavoccheyasamae jahanago aNubhAgabaMdhI ekekaM samayaM lambhaha, taM mottUNa sesaM savyaM ajaddanaM, ubasamaseTIpa ghoccheyaM kare tu puNo baMdhakassa majahannassa sAhayAI yojyA pUrvavat / caunhaM pazcakkhANAvaraNIyANaM desabiro- saMjamaM paDivanikAmo ayaMtavisuddha carimasamayadesaviramo samvajahaNaM maNumAgaM baMdhara, tambaMdhagesu savvavido ti kAuM ekaM samayaM, so sAiyo ayuSo ya / taM motUna sesaM sambaM ajahanaM, baMdhavoccheyaM kArDa saMjayaThANAo puNo pariSaDatassa ajahaassa sAiyAI yojyA pUrvavata / caunhaM apazcakkhANAvaraNIyANaM masaMjayasammadiTThI bahagasammataM saMjamaM ca jugavaM paDijikAmo abhyaMtavisuddhAM carimasamayaasaMjayasammaddiTThI sabvajahacamaNubhAgaM baMdha evaM samayaM taM motRNa sesaM savyaM ma ahanaM, baMdhavocche kArDa saMjaya desavirahaThANAbha SA parivaDaMtassa sAibAI yAMjyA / dhINagiditigamiSThattassa cauNhmaNaMtApurvadhiSaM manu kammAnaM micchadiTThI sammataM saMjamaM ca jugavaM paDivajittukAmo arthatavisuddha carimasamayamicchaddihI samvajahacANubhAgaM baMdhA vagaM samayaM taM sAhathaM makhuSaM motRNa sesaM sabvamajahaNaM, baMdhavoccheyaM karetu saMjaya saMjayA'saMjaya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 34 // masaMjayasammariDIThANAmo parivatassa majahabaMdhakassa sAiyAIyA yogyA pUrvavat / 'mesatige ho vigappo 'si jahakosANukosesu aNubhAgabaMdho sAramo bhavo yA kaha / mantraha, jahanage kAraNa pugyutta, patesi seyAlIsAe pagaDIrNa uphorsa sacipacivimo miccharivI sambapajattago sambasaMkiliTTho baMdhA eka vA do pA samayA, ca sAzyamayurva, puNo visuyo mazusaM baMdhA, tassa sAimo, puNovi kAlaMtareNa samyukosasaMkiliGgo ukorsa baMdhA, evaM puNo visuyomaNukosa bandhati, evaM puNo ukasaM, evaM ukosamaNukosesu. parimamaMti sambe saMsAratyA jIvA iti samvatya sAyamadhuvaM ti / 67 // ukosamaNukoso jahannamajahabago ya annubhaago| sAIaDuvabaMdho payaDINa hoi sesANaM // 6 // vyAkhyA-ukosANukoso'tti ukoso aNukoso jahanno majAhano ya maNumAgabaMdho sesANaM sambapagaI 73 sAmo majuvo ya, kaha ? adhruvabandhatvAdeva // 68 // sAiyamaNAiyapakavaNA kyaa|iyaanni sumAsumANaM pagaINaM ukosajanANumArga keNa NivvattehAtti tanirUvaNatyaM manA mubhapayaDINa visohIi tibbamamuhANa saMkileseNaM / vivarIe u jaharo aNubhAgo sabvapayaDINa // 6 // vyAkhyA-'subhapagaDINa visohIda tibdha'ti savvasubhapagaINaM ukosANumArga samvavisukho tambaMdhakesu Nivatte / 'asumArNa saMkileseNaM' ti sababhasubhANaM pagaiNaM unosANubhArga tambaMdhakesu sabbukosasaMkiliTTho baghA / 'vivarIpa u jahano aNubhAgo saJcapagaDINaM ti uktavivarIyAmo jahannagaM bhavai, suhapagaINaM tanvadhaMkesu sambasaMkiAlaTTho jahannayaM bNdhaa| asubhapagaINa tambaMdhakesu samvavido jahannANubhArga baMdhA / / 69 // subhAsubhapagaiNikavaNayaM mannaibAyAlaMpi pasatvA visohiguNaukkaDassa tivaao| bAsIimappasatyA micchukaDasaMkilihissa // 7 // vyAkhyA-bAyAlaMpi pasatyA visohiguNaukaDassa tibvao 'tti sAyAveyaNIya, tiriyamaNuyadevAugANi, maNuyagaI, devagaI, paMcidiyajAI. paMcasarIrANi, samacauraMsasaMThANa, bajarisamaNArAyasaMghayaNaM, tini aMgovaMgANi, pasatyavatragaMdharasaphAsamaNuyadevA // 34 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ NupugvimagumbAparAvAyaussAsamAyavalokpasatyaSihAyagaitasAzvasarga jimmeNaM titvarajyAgomiti payAmo bAyAlIsaM sumagapagaImo visohiguNeNaM jo umaDo-prakRSTo tassa 'tibvAo'tti tibvANumAgAmo bhavaMti / 'bAsIimappasatyA mikarasaMkimiTThassa' ti paMca NANAvaraNA, java saNAvaraNA, masAyavevaNIya mittaM solasa kasAyA NapaNokasAyA nirayAugaM, NityagaI, tiriyarna, egidiyavigaliviyajAI mAimavajANi saThANasaMghayaNANi, appasatyapAgadharasaphAsaNizyatiriyANapuSvI uvadhAyaM appasatyavihAyagaI cAparAvasaka 'NIyAgotaM paMca tarAikamiti / evAo vAsiI sumapaMgaIo | mimAdihissa ukosasaMkilese vahamANassa tivyAmo ukosAgumAgAo bhavati // 7 // bAyAlIsaM sumapAmo visohiguNaukAssa tibvAmo bhavaMtIti sAmaneNaM bhaNiyaM, tassa vibhAgadarisaNatyaM mannati AyavanAmujjoyaM mANusatiriyAugaM pasatyApcha / micchamsAhuti tivvA sammadihissa sesAyo // 72 // vyAcyA-'AyaSaNAmujjoya mANusatiriyAugaM pstyaasu| missa hoti tibvaM' ti AyavaNAma, ughoSaNAma, maNuyAurga, tiriyAurga ca / pasatyagaIsu payAyo yattAri pagaImo micchabihissa tivANumAgAo bharvatiA kaha ? mantrA, tiriyA ugamAya dhujovaNAmANaM baMdha eva sammahiTThIrNa pariya, maNuyAugassa ukoso tipaliyovamaThisu lammA tiriyamaNuyA sammahidviNo maNussAurga Na bamdhati, devarAgA sammahi dviNo magussAurga 'kammamUmijoragaM bandhati, kammabhUmisu unyanaMtitti kAuM, mogabhUmijogaNa pancaMti tikamhA tisuNa uvavajati sikAu~, tamhApayAsiM cauha ukosomicchAvihisseva / sammadihissa 'sesAu' si payAmo catvAri motUNa sesAmo sambAmovi subhapagaImo sammadihissa ukomAgubhAvAmao bhvNti| kaI! bhannA, micchaviDIo sammadiSTI mattaguNaSisuyo sikAI 71'yANi visesasAmi macA devAsamapsamaco tivaM svagA kariti pacIsa pandhati tiriyamaNuyA ekArasa micchamAvikA 72|| myAcyA-"devAupremappamatto sidevAugassa mempamatamo tidhvANumArga baMdhadA kaha bhinnA, tambaMdhakasu bhazcatavi
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 35 // XXXNNNNNNN sukho ti kArDa / micchaddiTTI asaMjayasamma diTThI saMjayA saMjayapamatta appamatta saMjayA ya paraMparAo maNaMtaguNavisuddha tti / ' tiSyaM khavagA kareMti battIsa' ti bacIsAe pagaINaM javagA tibbANubhAgaM baMdheti / kaI ? bhanna, devarAI, pazcidiyajAI, ceubviyaAhAragateya gakammaigazarIraM samacauraMsasaMThANaM veDabbiyamAhAragamaMgobaMgaM, pasatthabannagaMdharasaphAsadevagaipAbhoggANuputhvI, a gurulahugaM parAdhAyaM ussAsaM pasatyavihAyagaI tasAidasakaM jasakinti vajraM, vimmeNatitthakaramiti / eyAsi eguNatIsAra pagaNaM apuvvakaraNo svavago tIsAe kammapagaINaM baMdhavoccheyasamae ghaTTamANo tibbANubhAgaM baMdhara, ekaM samayaM / kahaM ? baMdha anno to visuddho Natthi tti / sAya veyaNIyajasakitti uccAgottANaM sudumasaMparAyasvago carimasamae ghaTTamANo ukkosANubhAgaM baMdhara, pakkaM samayaM / kahaM? bhaNNA, ducarimasamayAo carimasamae aNetaguNavisuddha tti kAuM / 'baMdhaMti tiriyamaNyA ekkArasa micchabhAverNa' ti devAugavajjANi tini bhAugANi nirayadugaM vigaliMdiyatigaM suDumaM apajattakaM sAdhAraNamiti yAsiM ekkArasahaM pagaINaM ukkosANubhAgaM tiriyamaNuyA micchaddidvINo baMdhaMti / kahaM ? bhannai, tiriyamaNuyAuvajjAo sesAma Navavi paImo devaNerahagA bhavapazcaraNaM Na baMdhaMti / maNuyatiriyA ugANaM ukkosANubhAgo bhogabhUmigesu hoi, tesu devarahagA Na ughavavaMti tti ao tesu ukkoso Na lagbhaiti / tamhA tiriyamaNuyA saniNo micchaddiTTiNAM tappA ogavisuddhA tiriyamaNuyAugANaM ukkosANubhAgaM baMdhaMti, tao visukhatarA devADagaM baMrdhati, azcaMtavisuddho mADagaM Na baMdhara, tamhA tappAbhogavisuddha ti / NirayA ugassa tappA ogasaMkiliTTho ukkosANubhArga baMdhara, azcaMtasaMkiliTThassa AugabaMdho Natthi tti / jirayagaiNirayANupubbINaM ukkosasaMkiliTTo ukkosANumAgaM baMdha ekaM vA do vA samayA, ukkIsasaMkilesassa estio kAlotthi / vikalasuDumatikANaM tiriyamaNuyA sanniNo micchaddiTThI mo tappA oggasaMkiliTThA ukkosANumAgaM baMdheti / tao saMkiligar narayagaipAoggaM baMdhaMti si tamhA tappA oggagahaNaM // 72 // 1 paMca surasampadiTThI suramiccho tini jayai payaDIo / ujjoyaM tamatamagA suraneraiyA bhave tiNaM // 73 // ACHECK TREE // 35 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-paMca surasamma dihi' si maNuyagaI orAliyasarIraM orAliyaaMgomaM bajarisabhaNArAyasaMghayaNaM maNuyANupubbI y| epasiM paMpaNhaM pagaINaM ukkosANubhAgaM devo saMmahiTThI azcaMtavisuddho baMdhA eka vA do vA samayA, vimuddhipavi pattimo kAlo, micchadiTThImo sammaddiTThI aNaMtaguNavisuddho ti| rahagAvi sammahiTThiNo aJcatavisuddhA etAo baMdhati, tesiM kiM ukosaM Sa bhavati iti cet ? ucyate, rAgA tibvaveyaNAbhibhUtatvAt saMkiliTThatarA / anaM ca titthakarariddhidasaNavayaNasuNaNAmo devANaM tivvA visohI bhavati, rahakANaM taM patthi, tamhA devesu ceva ukoso lammai / 'suramiccho timi jayaha pagaImo' ti pagidiyaAyavayAvarANaM ukkosANumAgaM IsANAo heDillA devA baMdhati / kaha ? bhannA, te azcaMtasaMkiliTThA egidiyapAbhogga baMdhaMti tti kAuM| Ayavassa tappAoggavisukho, kahaM ? jo egidiyajAIe samvakhuilaM ThiI | baMdhA tavyaMdhakesu acaMtaSisukho 'subhapayaDINa visohIha' siSayaNAyo / tamo visuddho beiMdiyajAI ghA. tamo visuyo tehadiyajAI, tamo visukho caDaridiyajAI, tamo visubo paMciMdiyatiriyapAugaM, to visubo maNuyagApAmoggaM baMdhA ti, samhA tappAmoggagahaNaM 'jayara' tibNdhd| 'ujjoyaM tamatamaga' ti ujoSaNAmaM tamatamAe ego timi karaNAI karetta saMmataM parivajiukAmo carimasamayamicchaddiSTI ujoyaNAmassa ukosamaNubhAgaM bNdhh| kaI bhavapazcayAmo tiriyagarapAmogga baMdhAra, tambaMbakemu mano sambisuyo Nasthiti kAuM| 'suranerAyA bhave tiNhaM' ti tiriyagAsevasaMghayaNatiriyAgupukhkhINaM deSaNerAkA sambasaMkilihA ukkosANumAgaM baMdhati, tiriyamaNuyA acaMtasaMkiliTThA NirayapAmogga baMdhati ti tesu Na lammA / chevahassaM ukoso IsANatesu devesu Na lammada / kaha! te macaMtasaMkiliDDA pagidivapAmorga titti kAuM / 73 // sesANaM cammaiyA vivANubhAgaM kariti payaDI / micchapiTThI niyamA tibakasArakahA bhIvA // 4 // vyAkhyA-'sesANaM baDagAya 'tti maNiyasesANaM sambapargA ukosANumAgaM ghaDagAkAdhi micchAdihINo timbakasAyA 1 gAthA 69 /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 36 // Yi , Jin Chu Chu , Shou Zuo Jian Fei Chu Fei Chu Di tibvasaphiliDA ya jIvA baMdhaMtiM / kaI ? mannadda, sabvesiM sabvAmo joggAmo si kAuM / jANAvaraNaM daMsaNAvaraNaM asAyaveyaNIyaM micchataM solasakasAyA napuMsakaveyamarahasokamayagucchA 'huDasaMThANaM 'appasatyaktradharasakAsa urvadhAyamappasatyavihAyagamadhitsumadumatussaramaNApakhamajasakitiNIbAgottapaMca aMtarArarNamiti / capasi kammArNa gAvamicchAdiyo savyaMsaMkalita uklesANubhAgaM ghaMti / dAsaraiisthiveva purisaveya bAimasavAsaMThANasaMghayaNANaM tapyAnakilihoti vatavyaM / jaM tiriyamanuyA to jiNyagAsahiyaM baddhamANA eparsi ukosamNumArga baMghaMti, jAva' maTThAtsasAgarIvamakoDAkoDIo baMti / tabho visukhatarA egidiyajAisuDuma apAtta gasAhAraNatigasahiyaM tiriyagaddaNAmaM mahArasastanarodhanakoDAkoDImo baMdhati / tabho visukhatarA vaidicajAI sevaTTasahiyaM mahArasa kiMcUrNa / tamo visuddhatarA teradiyAisahiyaM aTThA rasaMsAgarovamaM kiMcUrNaH / tabha cauridiyasahiyaM aTThArasasAgarovamaM / tamo vAmaNaM kIliyaM ca paMcidibajArasahiyaM maDDArasasAgarA kiMvRNA baMvaMti, evaM jAva solasasAgarovamakoDAkonDImo baMdheti / tano visuddhataro khujamakhanArAyasahiyaM tirivagaipAyoggaM solasasAgarokkoDAphoDImo baMdhara jaba panarasa ti / tamo visuddhataro atIyasaMThANasaMghayaNasahiyaM manussagaipAyogaM pArasasAgarovamaMkoDAphoDIo baMdhanti, to visuddhataro sAiNArAyasahiye coisasAMgarovamakoDAkoDIo baMghanti, tayo visukhataro niggohasaMThANavajjaNArAyasaMzrayaNasahiye bArasasAgarovamaphoDAphoDI baMdhanti, eesi paMcanhaM saMThANaM saMghayaNANaM appappaNo ukkosaThirabaMdhe uosANubhAgasaMbhavo 'hojA, masumattAo, tamhA mAitimavajANaM tappAmosAMliDoti tavaM / jai devaNeraigA to punbuttANaM ukorsa ukkosasaMkileserNa tiriyagaDuMDaMsevaTTasahiyaM baMti, to visukhatarA vAmaNakIliyasahiyaM tatto visuddhatarA sukhaddhaNArAyasadiyaM, to visuddhayarA sAMiNArAyasahiyaM tato visutarA jiggohasaM aNakjaNArAyasahiyaM ukkosaM baMdheti / jai IsANaMtA devA to punvatArNa ukkorsa vIsaM sAgaroSamoDAphoDI cArapafrgadiyajAisahiyaM baMdheti / tato visukhatarA pacidiyajAitasaseksahiyaM aTThArasa, to visurA cUrNi // 36 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmaNastrIliyasa himaM kiMcUNaM aTThArasasAgarovamakoDAkoDI saMbaMti / tamro bidyuddhakara khujaNArAyasahiyaM solasanArovamakoDAphoDIo, tayo visukhatarA maNussAhasahiyANi tANi ceva AIyasaMThANa saMghayaNANi pannarasasAgarovamako DAkoDI | sao viddhatarA sAdiNArAyasahiyaM coisa sAgarotrama kocAkoDI tao visujatarA NiggohavajaNArAyasahiyaM vArasavAgarIvamakoDAkoDI / tamhA papasiM tappAoomAsaMkiliTTho ti vattabhyaM etya sammadidvimicchadiddhi ti jaM nAmamAhaNaM jayaM taM tesu ceva sammaddidvimicchadiTTisu ukkosANubhAgapAogANaM payaDInaM jANAvaNatthaM / tibvakasAukkaDa tijaM bhaNiyaM, tatya igavigalaasaNNi paMceMdriyamapajjattaganaratiriyaasaM khejja vA sAuyamaNusovavAyadevA ya eparsi sanvANukosasaMkili viukosANubhAgabaMdhappADaggA na bhavanti tti tesiM paDisehaNatyaM bhaNiyaM / ukkosANubhAgabaMdho bhaNito, iyANiM jahannaNubhAgabaMdho bhanna // 76 // coisa sarAgacarime paMcagamaniyaTTi niyaTTiekAraM / solasa maMdaNubhAgaM maMjamaguNapatthio jayai // 75 // vyAkhyA- ' coisa sarAgacarimeti paMca NANAvaraNaM ca daMsaNAvaraNaM paMcaNdamaMtarAigANaM etesiM bosaNDaM kammANaM suDumasaMparAyastravago varimasamaya vaTTamANo janbhANubhAgaM kare, kaI ? tabbaMdhakesu ayaMtavisuddho ci kAuM, evaM samayaM labbhati / ' paMcagamaniyaTTi ti purisaveyassa caNI saMjalaNANaM ya, aNiyaTTikhavago appappaNo baMdhavocchedasamae ghaTTamANo jabhANubhAgaM kare ekekaM samayaM / kAM ? tambaMdhakesu visuddho ti kAuM / niyaTTi ekkAraM ti NiddApayalA appasatyavannagaMdharasaphAsauvaghAtahAsarati bhayadugucchANaM etersi ekkArasaNDaM apundhakaraNastraSago eesi appappaNo baMdhavocchedasamaya baTTamANo janANubhAgaM karedra pakkekaM samayaM, tabaMdhakesu savyavisuddho ti / 'solasa maMdaNubhAgaM saMjamaguNapatthimo jayati ' si thI giddhati micchataM saMjalaNavajabArasakasAyA eesi solasaNDa kammANaM saMgama se kAle paDivajanti ti tassa aharbha bhavati / kaI ? cINagikhitigamicchatANatANuvINaM etesiM bhadvandaM kammANaM carimasamayamicchadiDI se kAle saMmataM saMjama ca jugavaM pariSajitakAmo jahasrANubhAgaM kre| bhappacakkhANAvaraNAnaM masaMjayasammahiThThI se kAle saMjamaM paDivajiukAmo jada ESANCHARACTICENCE
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANA taka // 37 // kara, kAraNaM bhaNiya / pakvANAdharaNANaM desavirayassa se kAle saMjama parivajiTakAmassa jahannaM bhavati, kAraNaM bhaNiyaM // 75 // AhAramappamaco pamacamudo u araisogANaM / solasa mANusatiriyA suranAragatamatamA timi // 76 // vyAlyA-'AhAramappamatto' si AhAragadgassa appamattasaMjamo se kAle pamattabhAvaM paDijiukAmo maMdANubhASa karemi / kaha ? tabbaMdhakesu acaMtasaMkiliTTho ti kaardd| 'pamattasuro u aratisogANaM' ti aratisogANaM pamattasaMjI me kAle appamattabhAvaM paDijiukAmo jahana kare / kaha? tabaMdhakesa acaMtavimuddho tti kAuM / 'solasa mANusatiriya'tti cattAri AugANi NirayadeSagatinadANupuyIo beubbiyamarIraM veunviyaM govarga vigalatigaM suhumaM apajattakaM sA. hArarNa ni patesi solasaNhaM kammANaM tiriyamaNuyA jahannANubhAgaM kareMti / kaha! bhannara, NirayAugassa jahannANubhAgaM dasavAsasahasmiyaM Thiti Nivatteto tappAoggavisuddho baidhara, visuddhassa baMdho sthiti memANaM tiNhamAyugANaM appappaNo jahasakaM Thiti Nivatteno sappAmoggamaMphiliTTho jahannANubhArga phareha, aisakiliTThassa baMdho patthi tti kaauN| devaNeragA tiriyamaNuyAugANaM jahaniyaM Thiti Na Nivatteti, temu Na uSaSajati ti kArDa / nirayadgassa appappaNo jahAThiA baMdhamANI tappAoggavisuddho jahanANubhAgaM karo, nambaMdhakemu aJcatavisuddho tti kAuM| bisayarA tiriyagaiyAI baMdhati tti tappAomAgahaNaM / veubdhiyadugarasa jahanANubhArga nirayagAsahiyaM vAsaM sAgarovamakoDAkoDiM baMdhamANo baMdhati / kahaM mannA, tambadhakesu azcatasaMkiliTTho tti kaauN| devadugassa appappaNo ukkosaThitibaMdhamANo tappAmoggasaMkiliTTho jahannaM kareha, tabaMdhakesu acaMtasaMkiliTTho ti kAuM| tao saMphiliTTatarI maNassagatiAdi baMdhati ti tappAmoggagahaNaM, vigalatigamuhamatigANaM tappAoggavisuddho jahannaM karo, jara viskho to paMceMdiyajAI baMdhA tti teNa tappAoggagahaNaM, payAo bhavapaJcayAo devaNerAkA Na baMdhati ti | 'maraNAragatamatamA tinni 'tti maraNAragA tini tamatamA tini ti orAliyasarIraM orAliyaMgovarga ujAvamiti patAmi tiNhaM jahanANubhAgaM devA rAgA tiriyagatisahiyaM vIsaM sAgarovamakoDAkoDiM baMdhamANA, tatthavi ukkose // 37 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMphilema baTTamANA baMdhati, tapyaMdhakesu anamakiliTThA tti kAuM| tiriyamaNayA matasaMkiliTThA NirayapAoggaM baMdhati tti teNa tesu Na labhati, orAliyaaMgovaMgasma IsANatesu devasu jahannaM Na lambhara / kaha ? te aJcaMtasaMkiliTThA egidiyajAti baMdhaMti tti / 'tamatamA tinni' tti tiriyagatitiriyANupugviIyAgotANaM ahe sattamapuDhaviNeraiko sammattAhimuho karaNAI karettu carimasamae micchaTTiI bhavapazcaraNa te tinnivi vaMdhaha, jAva micchattabhAvo, tassa sabbajahanno aNubhAgo bhavati / kahaM ! tambaMdhaka azcaMtaksuiddho tti // 76 // egidiyathAvarayaM maMdaNubhAgaM kareMni tigiiyaa| pariyattamANamajjhimapariNAmA neraiyavajjA // 77 // vyAkhyA-'pagidiyathAvarayaM' ti egidiyajAtiyAvaraNAmANaM jahannANubhAgaM rahage monUNa mesA tigatigAvi pariyatamANamajjhimapariNAmA aMdhati, parAvRtya parAvRtya pagatIo baMdhati tti pariyattamANaM, jahA egidiyaM thAvaraya, paciMdiyaM tasamiti / tesuvi je majjhimapariNAmo jai visuddho to paciMdiyajAtitasaNAmANaM tinvANumAgaM kareti, aha saMkilihoto pagidiyajAtiyAvaraNAmANaM aNubhAga tivyaM kareti, tamhA majjhimapariNAmo tulAdaMDavat / NerAkA bhavyapacaeNa Na baMdhaMti ti / / 77 // AsohammAyAvaM aviraimaNuo ya jayaha vityayaraM / caumaiukaDamiccho pannarasa duve visohIe // 78 // vyAkhyA-'AsohammAyAvaM ' ti Asohammo ti sohammaggahaNAt IsANovi gahio, pakaNitvAt AsohammA devA mAtavanAmasma sabyasaMkiliTThA pargidiyajAti vIsaM sAgarovamakosAkoDiM baMdhamANA Atapassa jahanaM aNubhArga baMdhaMti, sambaMdhakesu aJcaMtasaMkiliTTha ti kAuM / 'avirAmaNuo ya jayati titthakaraM' ti asaMjatasammaddihI maNumo NarakaM badAyugo birayAhimuho micchattaM se kAle paDivajiAha ti tityakaraNAmassa jahANubhAgaM karei, tambaMdhakesu macaMtasaMkiliTTho tti kaauN| 'baugatiukaDamiccho paJarasa' ti paMcidiyajAtitejAkakammaikasarIraM vazagaMdharasaphAsA pasatthA bhagurulaghuparASAyaussAsatasavAyarapajjattagapategaNimmeNamiti / patAsi pArasahaM pagatINaM jahamANumAgaM caugatigAdhi micchadiDDI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuvaka // 38 // HAACHARACHNICHACHARI sambasaMphiliyA vNti| ii| bhara tiribamayA mirayagatimAhiyaM zora-Thiti kSamAyA matisaMvikhima pavAsi bAra pANumArga baMdhati, sudAmo ti kaauN| IsAjaMtavajA devA padamA biriSamApacivamajAsahiyaM baMdhamANA jahamANubhA.kareMki, paMceMdiyajAtitasaNAmabajANaM IsANatA devA pArgadiyajAtisahi dhamAmA sayAkivilA ahanaM baMdhati, paciriyajAti: tasaNAmArNa satya aharSa Na Lammati / kh| vimukhataro baMdhati cikaaii| 'dube visohiya'ti NakhayAtyivedA mahA varga caugatigA micmadivI sappAbhomAvimukhA baMdhaMti, tamo vimuktaye purisamevaM badhati hi phAuM / tasyati pasagavastra jahA saMphiliGgataro baMdhA, tamo visukhataro isthivedassa // 78 // sammarihI miccho va aTThapariyacamajiyo jayati / paripatramANabajiAmamicchaDiIo.tevIsa // 79 // nyAcyA-'sammarihI miccho va mahApariyattamajinamo jayati 'si sAtAsAnaM thirApiraM sahAsudaM jasavittimajasakitti patesi bhaTThaNhe kammANa ahavANubhAga sammahihI vA micchAdiDDI vA baMdhati / kaha | sAtAvedaNItassa ubosiyA ThitI pacarasasAgarokmakoDAkoDImo tappAmomgasaMkiliTTho baMdhA, tamo pamiti jAva asAtassa usositA hichi sivAya saMkiliTTho saMkisihataro saMkilidvatamo ya uttarutsaraM baMdhati, teNa patesu ThitikSaNesu jAnnayaM pa lambhati, ta sakimiDo ki kaauN| samaUNAmo ukosaThitimo mADhavettu jAvaM asAtassa saMmarivijoggA jahAThiThI tAtra patesu chitiThANesu sammadichimicchaddihijoggesu sabvesuSi sabvajahanago pariNAmo tanullo lambhAti, pariyattiya pariyattiya ThiI baMdhamANassa sammaddivijoggassa asAyajahannaThitio ADhavettu jAva sAtassa sammAdihijomgA jAmiyA Thiti ti tAva visuro vimukhataro vimukhatamo ya UrNa caMti ti patesu ThitiThANesu jAhalayaM na lambhati, jo pakaM ceva pagarti baMdhA so saMkililo vA visuddho vA mavati ti, teNa pariyannamANamalimapariNAmamgahaNaM, pagatIo pagatisaMkamaNe maMdo pariNAmo lambhati ti / parva thirAthirasuhAsuhajasakittiAjasakittirNa bhAvevavvaM / 'pariyattamANamajjhimamicchadiDIo tevIsaM ' ti maNuyagatI tayANupubdhI // 38 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ KRIT chaThANaM saMghayaNaM vihAyagatidugaM subhagabhagaM sussaravussaraM ApajaaNAevaM uccAgottamiti etesiM tevIsAe pagaDINaM caugatigAvi micchadiTThI pariyattiya pariyattiya te baMdhamANA mazimapariNAmA jahannANubhAgaM baMvaMti / kahaM ? mannada, samma diTThI patAsi parivattaNaM Natthi tti kAuM / kathaM nAsti iti cet ? bhanna, saMmaddiTThI jo maNuyadugavajjarisabhANaM vaidhako so devadugaM paNa baMghati, devadugabaMdhako maNuyadugavaJjarisabhaM Na baMghati / samacauraMsapasatyavihAya gatisubhagasussara Avejja uczcAgotANaM parivakvA sammaddidvIsu Natthi ti teNa Na labbhati / subhapagatINaM appappaNo ukkosaThitio ADhavettu jAva asumapagatIrNa appappaNo sambajahaniyA Thiiti tAva pratyaMtaresu sambaThitiThANesu Na visuddho NAghamo saMkileso pagatIo pagatisaMkame labbhati tti teja pattha savvajahabhANubhAgo tevIsAe pagatINaM / chasaMThANacchasaMghayaNANaMpi muMDAsaMpattayajjANaM appappaNI ukkosaThitIo ADhavettu samacauraMsavajjarisabhanArAyacajjANaM jAva appappaNo jahaniyA Thiti tti patyaMtare savvajaddannANubhAgo lagbhati / huMDAsaMpattANaM vAmaNa strIliya saMThANasaMghayaNANaM ukkosampabhiti jAva appappaNo jahannago ThitibaMdho tAva patesu ThitiThANesu jahannagaM lambhati / samacauraMsatra jarisabhANaM appappaNo ukkosaThitIo jAva NiggohaM ghajanArAyaM jahaniyA ThitI tAva etesu ThitiThANesu jahannagaM labbhara, heDabho vipakkhAbhAvAt visuddhatvAcca jahannANubhAgo Na labbhati, jAmo tappA oggavisuddhassa sakiliTThassa vA akkhAtAo pagatIo tAsi savvAsi esa kamo // 72 // sAmittaM bhaNitaM, iyANiM ghAtisubhAsubhaThANapazccayavipAkA ya padaMsijjaMti, aNubhAgasabhAva ti kAuM paDhamaM ghAtisaMjJA, savvAo pagatIo sAmaneNaM tippagarAo havaMti, taM savvaghAtI desaghAtI aghAtI ti / tatya savvaghAtinirUvaNatyaM bhannA kevalanANAvaraNaM daMsaNachakkaM ca mohabArasagaM / tA savaghAisannA havaMti micchatta vIsaimaM // 80 // vyAkhyA- 'kevalanANAvaraNaM' ti kevalaNANAvaraNaM vaktumacakkhuohidaMsaNavajjANi chAvi daMsaNANi saMjalaNavajjA yArasakasAyA ete samyaghAtiNAmA sarvati, 'micchata vIsahamaM ti / kahaM ? NANa saNasaddaddaNacAricANi sabvaM ghArteti ti Chi
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuvaka // 39 // FXXXXXANCE samvadhAraNo, kevalaNANAvaraNa savvAvabohAvaraNaM, sesacauNANavisapatu tassa AvaraNavisayo Natthi, jara hoja ayaNA jIvA hojA / " suvi mehasamudaya hoMti pamA caMdasurANaM " vi tesiM meghANaM sabhAvAdeva tArisI satI Natthi, bar3A sambaM na kiMci dIsati, evaM kevalaNANAvaraNassavi sadAvAdeva tArisI sattI Natthi jahA Na kiMci jANA ti / meghAvariyasesapahAra ma puNo vAghAyakarA kaDakavADAdayo taratameNa jahA Na kiMcivi dosati tehiMpi tammAmA matthi, evaM kevalaNANAghariyasesassa Neyavisayassa tassa ya cattAri bAghAtakarA matiNANAvaraNAdayo, tesiM khayoSasamataratameNa viSANavikhur3I bhavati, ergidiyAdi jAva savvakhaovasamaladdhisaMpannoti / evaM savvattha samvadesaghAtimmi jopajjA / 'daMsaNacha' ti NiddApaNa kevala saNAvaraNaM ca etesiM udaya vaTTamANo savvaMpi pakSiyavyaM Na pekkhara, savvasva daMsaNamAcareti Na desassa, jao NiddASatthAyAmadhi kentiyodhi acakkhudaMsaNavisayo atthi, etyadhi puSSutamehadidvato devyo / mahavA kodhi rAyA ka Fafe ruTTho samvastaharaNAdi avarAhANuruvaM daMDa kare, evaM savvaghAtitammate ThAti, daMDiyasesassa davyasta sarIrAdissa yA mane dAyikAdayo viNAsakarA taratameNa uDeja, jAva sarIraviNAso ti / evaM savvaghAtiaNAvariya darisaNavisara mantra khudaMsaNAvaraNAdiNo tini taddesamAdhareti tesiM svayovasamataratameNa darisaNabuDI bhavati, egiMdiyAdi jAva samvasvayoSasamaladdhisaMpanno tti / cakkhu acakkhu mohidaMsaNapAogge atthe Na pekkhara ci kevaladaMsaNAvaraNodama Na bhavati, kiMtu tesiM cetra tiSNaprAvaraNeNa Na pekkhara, etesiM je appAbhogge atthe Na pekkhati ti so kevaladaMsaNAbaraNodayo, kevahissa tayAvaraNasvara chaumatyavisayA'Navavoha viSayamedAt iti cet ? tana sarvvazeyAghabodhalAbhe dezalAbhAnupravezAt, grAmalAbhe kSetralAbhAdivat / (cAreta ) ' moha bArasarga ti bhagavayA peNItaM paMcamaddavyayasahiyaM aTThArasasIliMgasahastakaliye cAritaM ghAti si savvadhAraNo Na desa [viraha ] bAijo, tA tesi khaovasamaviseseNa maMsavirayAdi jAva varimANumati tithi - 1 tabbo 2 pamaNiyaM. C cUrNiH // 39 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ doremoitadaimakuntomokaku ti visemo na bhavati / jahavi acaMtAdao tahAvi ayoggAhArAdivirani bhavati, palyavi meghadihrato / micchattaM sambatyavIyarAgopaditacapadatyarucipaDiyAtaM kareti ti savvaghAtI, tasma maovasamaviseseNa mANussa maddahaNAdi jAva jIvAdINaM ca madahaNatA / aJcanodapavi kesiMci dabavisemANaM mahahaNatA mapati, enthaSi meghadihato // 8 // iyANi demaghAtIo bhannati nANAvaraNacaukaM daMsaNatigamaMtarAie paMca / paNuvIsa desAI saMjalaNA nokasAyA ya // 81 // vyAkhyA-'nANAvaraNacaurpha ' ti kevalaNANAvaraNavajANi cannAri NANAvaraNANa, cakkhumacamakhumohiMdasaNAvarajANi, paMcavi aMtarAigANi, cattArivi saMjalaNA, java NokasAyA, ete desa ghAyaMti tti desaghAiNo, kaI? bhannA-AbhiNibohiyaNANAvaraNAdINi cattArivi kevalaNANAvaraNIpaNa aNAvariyaNeyavimayadeso saMghArpati si desaghAtiNo, paMcamidiyANa maNouhANaM je dhimayA te Avareti tti abhiANivAhiyaNANAvaraNaM, tandhimayAtIte atthe na jANati si tassodayo Na bhavati / evaM sUbaNANaSisayA je atthA se ASarera ti suyaNANAvaraNaM, rugvidanvANi Na jANA tti mohiNAyAvaraNaM, aruvANi Na jAgA si tassodayo Na bhavati, aNatANatapapasiyasaMdhaSisae atye Avare ti maNapajjavaNANAvaraNIyaM sabdhisayabhasIe poggale arUcidagveya Na jANA ti tadulyo ja bhavati ti / cakkhudaMsaNAdINi titrivi saNANi kevaladasaNAvaraNIyeca maNAvariyadasaNavisayadeso taM pApaMti si desghaatinno| gurulahukANaMtapadesiyANi saMghANi Avareti tisadasaNAvaraNa, sese poggale aruSidabvANi yaNa pekvAti ti tassodayo Na mavati / sesidiyamaNoSisae pratye bhASarevi timabAkhadasaNAdharaNaM, tamisayAtIte atthe Na peksati si tassodao Na mavati / mohidasaNaM bohiNANavata dANatayAgAdINi paMcaSi desaM pAeMti / kaha? bhannA-gahaNadhAraNajoggANi poggalabanyANi vANi Na dera, Na bahA. Na aMgAva paribhaMjA ti, dANalAmamogaparibhogatarAyikANi sambadabyANamaNatime bhAge tersi visayo, kameva bajAti cidesaghAyo, samvadavAI Na deti, Na lahati, na bhujati ti, na paribhujA ti, tesiM udayoNa bhavA, azaSyatvAt prahaNadhAraNasya /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 40 // patesi sAyoSasamavisesAmo aNegA laviSisesA uppajjati / pIriyaMtagAssa desapAtitaM kaha! manA-samba pIriyaM bhASarA tti, (sambadhAI) evaM Nasthi, jamo pagidiyassa vIriyaMtarAigassa kammassa aTThavapa vaTTamANassavi mAhArapariNAmaNakammagahaNagasya ntaragamaNAdi atthi, tamo pamiti bIriyaSisesaM pAteti tti desaghAtI,desaghAipassa samovasamaviseseNa pagidiyAdi uttaruttaraM vIriyavahI aNegameyabhinnA jAva kevali ti| kevalimi khayasaMbhayaM sabjIriyaM. mabvaM pIriyaM Na ghAteti si desaghAti / 'saMjalaNA NokasAyA ya' tti lakhassa cArittassa desaghAte baTTati / kaI ? mantra-malattaraguNAtiyAro patersi udayAmo bhavati si / uktaM ca-" sabvevi ya atiyArA saMjalaNANaM tu udayo hoti / mUlacchenaM puNa bArasaNhamudae kasAyANaM // 1 // " kasAyasahapattiNo NokasAyA // 1 // avasesA payaDIo aghAiyA ghAiyAhi plimaagaa| tA eva punnapAvA sesA pAvA muNeyanvA // 82 // vyAkhyA-'avasesA payaDIo maghAzyA ghAyAhi palibhAga' ti semAmo veyaNiyAyugaNAmagottapaImo adhaashyaao| kahaM ! NANadasaNacarittAdiguNe Na ghAteti tti / 'ghAzyAhi palimAga'tti ghAikasarazA ityrthH| tehiM sAhayA tattullA bhavaMti, jahA acoro svabhAvAt corasahayogena coro bhavati, evaM aghAtiNovi ghAtimAhitA tagguNA bhavati, doSakarA ityarthaH / idANi subhAsubha tti'tA eva punapAvA sesA pAvA muNeyaca'tti'tA eva'ti aghAiNo 'punapAva'tti bAyAlIsaM pasatyapagatIo punnaM subhamityarthaH / veyANiyAuganAmagottesu jAo appasatyapagatIo tAo pAvaM asubhamityarthaH / 'sesA pAva'tti sesANi ghAtikammANi pAvANi asubhAnItyarthaH / 82 // dANi ThANa tti AvaraNadesaghAyatarAyasaMjalaNapurisasattarasa / cAuvihabhAvapariNayA tivihapariNayA bhave sesA // 83 // vyAkhyA-'AvaraNadesaghAyaMtarAyasaMjalaNapurisasattarama'tti cattAriNANAvaraNANi, tinni damaNAvaraNANi, paMca aMtarAigA, cattArivi maMjalaNA, purimaveda iti phyAmao sattarama kammapagatIo 'cAbahabhAvapariNaya'tti pagaThANadugaThANatiThANacauThANa // 40 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaavsNjuttaa| kahaM ! aNiyaTTipraddhAe saMkhejesu bhAgesu gaemu etemi kammANaM egaTThANigo aNubhAgabaMdho bhavati / sesANi tinnividvANa Ni saMsAratthANaM, tattha pancayarAisamANakohassa cauTThANigo raso bhavati, bhUmirAisamANakohassa tiThANio, bAlugaudagarAisamANakohassa duvANibho, ghosAtakiNibAdINaM jAtirasatullo egaThANio raso, tassavi aNegA medA, jahA pANIyabhAgatibhAgacaumbhAgasaMmissAdi jAva aMtimo jAtirasalavo bahupANIyamisso vA / do bhAgA kadijamANA 2 egabhAgAvaTTito eriso duTThANibho raso, tassavi aNegameyA pUrvavat / ninni bhAgA kadijamANA 2 ego bhAgo avaDio eriso tiThANio raso; nassavi aNegameyA pUrvavat / cattAri bhAgA kaDhijamANA 2 egabhAgAvaTThiyo pariso cauTThANiko, tassavi aNegamedA pUrvavata, pavaM savvA'subhANaM / subhANaM tu kammANaM dagavAlugarAisamANeNaM kohodaeNa cauTThANio raso bAti, bhUmirAsamANeNaM kohodapaNaM tiThANigo raso bhavati, paJcayarAisamANeNaM kohodaeNaM vuDhANio ramo bhavati, patya jhArekSavikArAdi rAntA yojyAH iti / 'tividhapariNayA bhave mesa'tti jAmao sattarasapagatIo bhaNitAo tAo mottUNa masANaM subhANamasubhANaM ca savvapagaDINa tini ThANANi bhavaMti, taM0 cauvANio tiTTANio viTThANio ti / egaTThANio Na saMbhavati, kahaM ? bhannaiaNiyaTTipabhitImu sesANaM asubhapagatINaM baMdho garitha tti, teNa sesaasubhANaM egaThANao raso nasthi / subhapagatINaM kahaM ? bhannai-jANi ceva saMkilesaThANANi tANi caMba visohiThANANi pazcayAticaDaNottaraNapadavat / saMkilesaThANehiMto visohiThANANi visesAhiyANi / kahaM ? bhannara-jo savagasedi paDivajati so Na NiyaTTati, tehiM visohiThANehiM visohiThANANi adhikANIti / savagaseDhivajesu jANi visohisaMkilesa ThANANi tesu egaThANiyarasabhAvo Nasthi / jo asumapagatINaM cauTThANabaMdhako so sumapaMgatINaM duThANiyaM rasaM baMdhati / jo subhapagatINa cauTThANabaMdhako so asubhapagatINaM duThANabaMdhako, khavagaseTiM pahuca pagaThANabaMdhako vA, teNa subhapagatINaM egaThANimo raso Na saMbhavati // 3 // idANi pagatIrNa pacayaNikavaNatyaM bhannA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 4 // caupaJcaya ega micchatta solasa du paccayA ya paNatAsaM / sesA tipaJcayA khalu nitthayarAhAravajjAo / / 83 / / myAkhyA-caupacaya ega 'si egA pagatI miccattAdicaupavAkA / pahasAtAvedaNIyaM micchahiDimmi varSa pani tti micchattapazcarakaM, saMsA paJcayA navaMtaggayA, sAsaNAdi jAva asaMjao tti etesu micchattabhAve vi baMdho matthi tti asaMjamapaJcao, mesapacayadugaM tadaMtamgataM, pamattAdi jAva suhamarAgo etesu micchattA'saMjamAbhAve vi baMdho asthi tti kasAyapazcayao, uvasaMtakasAyAdisu timu patesu micchattA'saMjamakasAyA'bhAve'vi baMdhI asthi tti jogapaJcAigo tti / 'micchatta solasa ni jAo micchattatAo sAlasapagAo nA micchattapazcayAbho, sva.haM? micchattAbhAve baMdhaM Na paMni ti / 'dupazcayA ya paNatIsaM ti mAsaNamammaddiSTThI asaMjamasammaTiaMtAo paMcAsaM pAo micchattamasaMjayapazcayAo / kaha ? patesi micchabiTTimmi baMdhI asthi tti micchattapAikAo, sAsaNAdisu vi timu baMdhI adhi ti asaMjamapaJcatikAo / ' sesA nipatrayA malu 'tti memAo nitthakarA''hAgvajAoM savvapagatIo jAo saMjayA'saMjayapamattA'pamattaapunvA'NiyaTTishumarAgaMtAo nAo micchattA'saMjamakasAyapacarakAo / kaha? micchaddihimmi baMdhaM paMti ti micchattapazcarakAo. masaMjaemuvi baMdhaM paMni ti ajamapaJcakAo, kasAyasahipasuvi baMdhaM paMti tti kasAyapacayAo ti / tityakarA''hAraNAmANaM pamao puravutto / / 83 // iyANi vivAkaniruvaNatyaM bhannA paMca ya chattinni cha paMca donni paMca ya havaMti ava / sarirAI phAsaMtA payaDIo ANupuchIe // 84 / / vyAkhyA-paMca cha tini cha paMca donni paMca maha tti sarIrAtiphAsaMtA pagatIo 'ANupuvIe 'tti sarIrA 5 saMThANA 6 aMgovaMgA 3 saMghayaNA 6 vanna 5 gaMdha 2 rama 5 phAsA 8 yathAsaMkhaNa ghetavyANi, paMca sarIrANi chasaMThANANi tti (evmaai)| agurulahuga ubaghAyaM paraghA ujjoya Ayava nimmeNaM / patteyathirasubheyaranAmANi ya poggala vivAgA // 85 // // 42 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-agurulahugaM ubaghAyaM parAghAtaM ujAyaM AtavaNAma NimmeNaM 'pattaryAdharasutaraNAmANi ya 'tti pattagaM sAhAraNaM pirAdhirasubhAbhaNAmANi ya etANi savANi poggalavivAgANi / kahaM! bhannai-poggalo vivAgo asmeti, poggalesu vA vivAgo asmati pAgala vivAgA, paMcaNhaM sarIrakammANaM udae vaTTamANo tappAoggapoggale ghetaNa marIrattAe pariNAmeha tti sarIrANi poggalavivAgANi / evaM gahipasu ceva poggalemu maMThANaaMgAvaMgamaMghayaNavannagaMdharasaphAmaguruladuparAghAyauvaghAyaAyavaujAvanimmeNanAmapatte gadhirasubhANi meyarANi nAmANi vivAgaM gacchati tti poggalavivAgiNoM poggaladhammA samvavi karaMtu // 85 // AUNi bhavavivAgA khittavivAgA ya ANupubIe / avasasA payaDIo jIvavivAgA muNeyavA // 86 // vyAkhyA-'AUNi bhaviSArga ti dehA bhayo tti vazca dehamAzritya AUNi biyAga deti / Aha-aMtaragatIe paTTamANasma NirayasarIra tyi tti tatya AugodayoM kaha ? bhannA-NirayapAoggAdayasahio kammaragasarIrodayo Nirayabhavo sudhA lamhA Na dosI, evaM samvattha / 'vettaviSAgA ya ANupuvvIo'si battamAgAsa tammi udao jesi te khittavivAgiNo, aMsaragatIe baTTamANassa cauNhamANupubbINaM udayo sadupagrahatvAt , mINarasa jalavata / 'bhavasesA pagatIo jIvaviSAgA muNeyabba' tti poggala vivAgi Auga ANupubbIo yamostuNa sesAmo mavyapagatImA jiivvidhaagaamo| kaha! bhannA-NANAvaraNodayapariNao jIyA anANI bhati, jIvammi asma vidhAgo tti jIvadhivAgI. madyapItapuruSapariNAmabat / daMmaNAvaraNodaeNaM adasaNI, mAyA'sAyodaeNaM suhI dukkhI, mohodayA daMmaNaM cArittaM ca prati vyAmohaM gacchati, gatijAtiUmAsavihAyagatitasathAvaravAdarasuhumapajattA'pajjattagasubhagadbhagasussaradusmaraAejaaNAejajasAjasatitthakaraucANIyapaMca aMtarAimiti patesiM udae baTTamANo jIvo taM taM mAvaM pariNamati, dravyAzrayaM pratItya sphaTikapariNAmaSat / poggalavivAgimAyugANupubINa jIvavipAkattA jIvipAkAo kaha Na bhayaMti ini cadaSyane, natpradhAnanirdezAta jIvassa hoMtamaSi
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ shtk||42|| SAN pulamAzritya vipAko, nArakatiryagmanuSyAmaramavamAzrisya vipAkaH, vigrahagatAvanyatrodayAbhAvAt ( tamAzritya vipAkaH, ) pomgalabhavamvetta vivAgiNo dubaMti ti / uttarapayaDirhito savyatyavi savyamUlapayaDIrNa samaM paruviyanvA subhAsubhaparUvaNAdIyA // 86 // aNubhAgadha bhaNio / iyANi parasabaMdhassa ahakammaM pattassa parUvaNA kijai / puruSaM tAva tAI poggaladambAI kahi ThiyAI ? kahaM geNDara ? karisAi ? kerisaguNoSa vetAI ? kentiyAI ti ? taM NirUvaNatthaM manna egapaeso gADhaM savapasehi kammuNo jogaM / baMdhar3a jahutaheu sAIyamaNAiyaM bAvi // 87 // vyAkhyA- egapadeso gADhaM ' ti pagammi parase bhogADhaM egapaesogADhaM, keNa samaM ? bhannaha-jIvapapa sehiM samaM, egammi AkAsapapase Thie pogalada0ve 'savvaparasehi' tti sarvAtmapradezaH jIvapapasANaM annonaM saha saMbaMdho zRMkhalAvat, teNa annonopakAre varhati ti sabvajIvapade mehiM saJvajIvapadesatye 'kammuNo joggaM' ti kammaNo joge pauggale ghettUNa kammattAe pariNAmei / jIvapaesabAhirattaTThie poggale Na geNDara, kiM kAraNaM anAzritasya tatpariNAbhAvAt, jahA aggI tavvisayaTThie tappAoge davve affare pariNAme tti Na abisayagae iti, tahA jIvovi tappaesaTThie geNDara Na parato, kammaNo joggaM ti vRttaM / kerisA kammajogA ? kerisA vA ajoggatti joggAjoggaviyAraMNatthaM vaggaNAo paruvijaMti paramANurvaggaNA aggahaNavaggaNA, dupasiyavaggaNA aggahaNavaggaNA, tipadesiyavaggaNA aggahaNavaggaNA, evaM caupapamiya paMcachajAva saMmbejjA'saMkhejjapadesiyavaggaNA aggahaNa vaggaNA, anaMtapaesiyavaggaNA aggahaNavaggaNA, anaMtANaMtapadesiyavaggaNANaM kAi gahaNapAoggA, kAI amgahaNapAoggA, je gahaNapAoggA te tinhaM orAliyaveucciya AhAragasarIrANaM, AhAragavaggaNA jahannA, jahannAo ukkoso kevAo ? vimAhio ko viseso ? tasmaivANantimo bhAgoM, tassuvari eke ruve chUTe amgahaNavaggaNA brahanA, jahannAo ukoso kevaio ? to anaMtaguNoM ko guNakArI ? abhavvasiddhiehiM anaMtaguNo siddhANaM anaMtamo bhAgo tassuvariM ekka rUve chUTe 1. 'Na' iti ka. cUrNiH // 42 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ teyigasarIravaggaNA jahannA, jahannAo ukloso kevahao ? to visesAhio ko viseso ? tasseva aNatimro bhAgo, tassuvari ekke rUve chUTe aggahaNavaggaNA jahannA, jahannAo ukoso kevaio ? anaMtaguNo, ko guNakAro ? abhavyasiddhikehi anaMtaguNo siddhAmatamo bhAgo tassuvariM eke rUve chUTe bhAsAda vvavaggaNA jahannA, jahannAo ukkoso kevatio ? visesAhio, ko viseso ! tasseva anaMtimo bhAgo tassuvariM ekke ruve chUTe maggahaNavaggaNA jahannA, jahannAo ukoso ketio ? anaMtaguNo, ko guNakAro ? abhavvasiddhiehiM anaMtaguNo siddhANamaNaMtamo bhAgo / tassuvariM eke rUve chUDhe ANApANuvaggaNA jahannA, jahannAo ukoso kevatio ? visesAhiyo, ko viseso ? tasseva anaMtimo bhAgo tassuvariM ege rUve chUTe aggahaNavaggaNA jahannA, jahannAo ukkoso kevatio ? anaMtaguNo ko guNakAro ? abhavvasiddhipahiM anaMtaguNo siddhANamaNaMtimo bhAgo / tassuvariM pakke rUve chUTe maNodavvavaggaNA jahannA, jahannAo ukoso kevatio ? visesAhio, ko visemo ? tasseva anaMtamo bhAgo / tassuvariM page rune chUTe aggrahaNavaggaNA jahannA, jahannAo ukkoso kevatio ? anaMtako guNo, ko guNakAro ? abhavvasiddhikehi anaMtaguNo siddhANaM anaMtimo bhAgo / tassuvariM ege rUve chUDhe kammaigasarIravaggaNA jahannA, jahannAoukoso vaha ? viseso, ko viseso ? tasseva arNatimo bhAgo / tassuvari ege rUve chUDhe dhuvAcittatvaggaNA jahannA, jahannAo ukkosI kettio ? anaMtaguNo, ko guNakAro ? savvajIvANaM anaMtaguNo / tassuvari eke stre chUDhe adhuSAcittavaggaNA jahannA, jahannAo ukoso kevahao ? anaMtaguNo ko guNakArI ? sabvajIvANaM anaMtaguNo tassuvariM pakke rupe chUTe padmasunnavaggaNA jahannA, jahannAo ukloso kevahao ? anaMtaguNo, ko guNakAro ? sabvajIvANamanaMtaguNo / tassuvari eke rUbe chUTe pattegasarIravaggaNA jahannA, jahalAmo ukloso kesio ? asaMkhejjaguNo, ko guNakAro ? palioSamassa asaMkhejjaramo mAgo tassuvariM ege rUbe chUTe diyA sunnavamgaNA jahasrA, jahanAo ukloso kevahabho ? asaMkhejjaguNo, ko guNakAro ? ma saMjANaM logANaM asaMkhejjaramo bhAgo, sovi bhAgo asaMkhejA logA / tassuvariM eke rUve chUDhe bAyaranigoyavaggaNA jahannA, AAPKE
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 43 // TEXT jahannAo ukloso ke sio ? asaMlejjaguNo ko guNakAro ! palioSamassa asaMkhejjaibhAgo / tassuvariM ege rUbe chUTe vatitA subhavaggaNA jahasrA, jahannAo umoso kevatimo ? bhanna, bhasaMkhejjaguNo, ko guNakAro ? aMgulassa asaMkhejatibhAgamenassa khettassa jAvaiyA AvaliyA'saMkhejjahabhAge samayA tAvaiyAI vaggamUlAI gheppaMti tassa varimaghaggamUlassa asaMkhejAbhAge jAvayA mAgAsapaesA tesiM asaMkhejjAbhAgo guNakAro / tassuvariM eke rUve chUDhe suhumaNigodavaggaNA jahannA, janAo ukoso kettio ? asaMkhejaguNo, ko guNakAro ? AvaliyAe asaMkhejaibhAgo tassuvariM ege rUve chUDhe cauttha sunnavaggaNA jahannA, jahannAo ukloso ketio ? asaMkhejaguNoM ko guNakAro ? asaMkhejAo seDhIo patarassa asaMkhajatibhAgo / tassuvariM ege rUve chUTe mahAkhaMdhavaggaNA jahannA, jahannAo ukkAsI kevatio ? asaMkhejjaguNo, ko guNakaro ? paoivamasma saMjarabhAgo asaMkhejjaibhAgo ti pAThaH / etAsi atyo jahA kammapagaDisaMgrahaNIe, jAo aggahaNavaggajAo tAo savvAo heDilovaralalakSaNao ti dubihAo havaMti / etAsu kammaigasarIravaggaNAo jAo tAo kammapAoggAo tAo kammattAe vaMrdhani / 'jahuttaheuM' ti sAmannavisemapazcatA pugduttA tehiM baMbaMti 'sAIyamaNAiyaM vASiti baMdhavocchedakArDa baMdhanasma sAtio baMdho, tasmi vA anaMmi vA phole baMdhavocchedamakaretu vaMrdhatassa aNAdio devI saMtatyA apizabdAd bhuvA'dhuvAvapi sUiyA, kammaigasarIravaggaNApAoggA kammassa, mesAo ajoggAoM // 87 // kammajoggANaM davvANaM vaNNAdinirUpaNatyaM bhanna paMcarapaMca nehi maMjuyaM duvihagaMdhacauphAsaM / daviyamaNaM tapaesaM siddhehi anaMtaguNahINaM // 88 // vyAkhyA-'paMcarasa' tAI ekkekAI baMdhavAI paMca dhannAI, du gaMdhAI, paMca rasAI, niDuNDaM, NiddhasIyalaM, lukvuNDaM, vasIyalaM mauyaM lahuyamiti caDa phAsAI, 'daviyaM ' ti egadavvaM 'anaMtapadesa ' ti aNaMtANaMtaparamANUrNa saMghAto, taM kiyatpa9. bhAve. 2. 'baMdha' iti nAstika. Zheng Zheng Di Jin Zhong Wu Fei Chu Fei Qiu Fa Qiu cUrNi: // 43 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACHARCHANNERNMahwaasRSANE rimANaM iti cet ? jIvehi aNaMtaguNahINaM, jIvA siddhAH, sudavAnadarzanasahitatvAta, saMpUrNajIvalakSaNA iti, tehi arthataguNahINANaM paramANUNaM amavipahiM aNaMtaguNanbhahiyANaM samudAeNaM eko khaMdho, savye'vi talakSaNA baMdhA jahA bhaNitA / kattiyA te? abhavitANaM aNaMtaguNA siddhANamaNaMtabhAgamettA khaMdhA egasamapaNaM gahaNaM paMti kammattAe / te ya baMdhagA mUlapagatINaM naravihA, taM0 egavihabaMdhagA, chavihabaMdhagA, sattavihabaMdhagA, aTThavihabaMdhagA ya / jo ekavihaM baMdhati tassa tammi samae jANa vA ukkoseNa vA majahannukomeNa vA jogeNa gahiyaM daliya sanyameva ekasma veyaNijassa kammaNo bhavati / jo yyihaM baMdhati tassa tameva daliya uNDaM kammANa cha bhAgA bhavati / jo sattavihaM baMdhati tassa tameva daTiyaM sattaNhaM kammANaM sattamedaM bhavati / jo aDhavihaM baMdhani tassa tameva daliyaM aduhaM kammANaM aTThamedaM bhavati / egasamayahiyaM daliya aTThavidhAdibaMdhattAe kiha pariNamati iti cet ? ucyate, tassa ajjhavasANameSa tArisaM jeNa avihAI baMdhattAe pariNamati, jahA kuMbhakAro mRtpiDe mattagasarAvAdINi Nivattai, tassa sAriso pariNAmo, jahA pattha ekarUpAiM aNaMgavApi yA pattiyAI danyAI NikAemi tti evaM samvannudihro pariNAmo, pateNa pariNAmeNa saMjuttassa aTThavidhAdittAe dariyaM pariNamati // 88 // tahipi enassa kammaNo amuka amukaM pattiyaM daliyaMti, evaM vibhattassa daliyasma paricAmaNikavaNatvaM bhannA AyugabhAgo thovo NAme goe mamo nao ahio| AvaraNamaMtarAe tuSTo ahigo ya mohe vi // 8 // sanbuvari veyaNIe bhAgo ahigo a kAraNaM kiMtu / suhadukkhakAraNattA ThiIviseseNa sesANaM // 90 // vyAkhyA-'AyugabhAgo' ti jo avaSihabaMdhako tassa mAyugassa bhAgo sabasthoSo, NAmagottArNa dopahavi bhAgo nuhA, AugabhAgAbho bisesAhimo / 'AvaraNamaMtarAe tullo mahigo ya' ti NANAvaraNadasaNAvaraNabhaMtarAiyANaM mAgo mihavi tulo, NAmagottehi visesAhigo mohe vi' ni mohaNijamsa bhAgo vimesAhigo / 'makhuvari veyaNIe bhAgo
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvaka // 44 // CONNEC mahigo ci mohaNiJjabhAgAmo veyaNIyamAgo visesAhiko ti / 'kAraNaM kiM tu' tti kiM kAraNaM AugAdivedaNIyapAvasANA bhAgavibhAgo ti bhanna suhadukkhakAraNatta 'ti veyaNIyassa samvamahaMto bhAgo suhadukthakAraNaMti bahUhiM dalipahi suhadukhAI phuDIbhavati, AhAravat, jahA mAhAre asaNapANakhAimANaM bahUhiM davvehiM tittI bhavati, sAimeNa thoveNavi, asaNAra tuSTaM veyaNIjaM sAimatullANi sesANi, viSavadyA sesANi si stokamapi viSaM sphuTIbhavati / 'ThiIviseseNa sesANaM ' ti sesAni AugAdINi mohapajjavasANANi ThitivisesAneva tesiM daliyaviseso, evaM ceva AugAo NAmagottANaM saMkhejjaguNaM pAvara ? sacaM, mAugAdhAratvAt zeSaprapaMcasya, tamhA Augasta bahugaM dalitaM tahAvi NAmAdayo dhuvayaMghiNo ti kAuM visehikANi / Aha-jANAvaraNAdihiMto mohaNijjasta bhAgo saMkhejjaguNo pAvati ThitivizeSatvAt sartha, caritamohassa cattAlIsaMti kArDa NANAvaraNAo visesAhiya eva, micchettadaliyaM caritamohasta anaMtimo bhAgo ti taM ahici Na bhaNitaM // 89 // 90 // iyANi sAdiyaNAiyaparUvaNatthaM mannA - chapi aNukoso parasabaMdho cauvviho baMdho / sesatige du vigappo mohAu ya sabahiM caiva // 91 // vyAkhyA -' chaNhapi aNukoso padesaMbaMdho cauvdhiho baMdho tti NANAvaraNadaMsaNAvaraNa vedaNIyaNAmagotamaMta rAigANaM pAma unhe kammANaM aNukosago padesaMbaMdhI sAdiyAicaDavigappo bhavati / kahaM ? bhannaiepani chaNhaM kammANaM ukkosago padesaMbaMdho mohaNijassa baMdhe vocchinnaM sudumasaMparAigassa uvamAmagassa vavagassa vA ukkome joge vaTTamANassa ukkoso lambhati eka vA do vA samayA / heTThilovi ukoso jogo lagbhanti, tahiM Augassa mohaNijasma ya bhAgo lagbhati tti tahiMpi ukkoso padesabaMdho Na bhavaH / ettha doNDaM vibhAgA patesu chavi paviTThatti kAuM ukoso lambhati, sa sAdio aghuvoya / baMdhavocchedaM karettu puNo vaMrdhatassa aNukassa sAdio ahavA mudumarAgasma AdIpa ukkoso lo, na ukoso phiTTe aNukosaM baMdhanasla aNukosassa sAdio, taM ThANamapattaputrassa aNAdio dhruvAsdhruvau ANC cUrNi: // 44 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ purvavat / - sesatige duvigappo ' ti ukosajahannAjahannesu sAdio adhuvo ya / kahaM ? ukkose kAraNaM bhaNitaM / patesiM chaNhaM jahannako padesabaMdho muhumaNigoyasta apajjattagassa saJcamaMdavIriyalazisma paDhamasamae vaTTamANassa sattavihabaMdhakassa labhai ekasamayaM, tato vitiyasamayAdisu ajahannassa sAdio bandho, puNo parimbhamiya saMmejeNa vA asaMkhejeNa vA kAleNa suhumaNigodaappajattagaappaladdhipaDhamasamayabhAvaM pattasma jahanno, evaM jahannAjahannesu jogesu saMmAratthA jIvA paribhamaMti tti kAuM maJcatya sAdizro adhuvo ya / 'mohAu ya savvahiM ceva' tti mohAugANaM ukkosANukkosajanAjahanno paesabaMdho sAio adhuvo ya / kahaM ? Augassa adhuvabaMdhattAdeva middhaM, mohaNijasma mattavihabaMdhagassa ukomo paesabaMdho lambhai, so sammahiTTimicchadiTThINaM sAmanno, tamhA micchaddiTThissa labhara tti kAuMmicchadiTThI unosANukosesu pariyataNaM karei tti domuvi sAIo adhuvo ya / jahannAja hanabhAvaNA sudumanigoyajIvo jahA nANAvaraNasma tahA bhANiyanvaM, namhA mohaNijassa mUlapagatI paDucca cattArivi sAdiya adhuvA ya // 11 // idANi uttarapagatINaM bhannA tIsahamaNukoso uttarapayaDImu contriho baMdho / sesatige duvigappo sesAmu ya caravigappo vi // 12 // vyAkhyA-'tIsahamaNukoso uttarapagatImu covihI baMdho' tti paMcaNANAvaraNANi, thINanigavajANi cha dasaNAvaraNANi. aNatANubaMdhivajA- 'bArasa kasAyA, bhayaduguMchA paMcaaMtarAigamiti patAsiM tIsAe kammapagatINaM aNukkoso padesabaMdho sAdiAica uvigappo bhavati / kaI ? bhannai-paMcaNhaM NANAvaraNANaM suhumasaMparAigassa chavihaM baMdhagassa pUrvavata bhAvanA, mohAugamAgovi lammA tti / cauNhaM dasaNAvaraNANaMpi emeva mohAugabhAgA labhaMti, sajAtiyabhAgalaMbho ya / NihAdugamma sattavihabaMdhagassa ukkosajogissa sammahiDissa thINagiddhitigabhAgo lambhati tti asaMjavAdi apuSvakaraNa tesu ukAso lambhati, pakaM vA do vA samayA, so ya sAdiyo, adhuSo ya / ukosAo parivarDatassa baMdhavocchedAbho vA aNukkosassa sAdio, samattabhAve ukkosajogaM apattapuvassa aNAdiyo, dhuvA'dhavA purvavat /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghRNi raka E8:11 appa nakvAyarasa asajayasammAhaTamma ukosajAgirama ukoso bhavati, micchattaaNatANubaMdhANe bhAgo lambhA paka vA do vA samayA / tato parivaddhatassa abaMdhAto vA aNukkosassa sAdio, asaMjayasammahidvibhAve sakosajogaM apattapuccassa aNAdiyo dhUvA' dhuvA purvavat / paJcakvANAvaraNasta saMjatAsaMjato ukkosasajogI ukosaM karera ti, micchataaNaMnANudhipazcakavANAvaraNANaMpi bhAgo lambhati tti eka vA do vA mamayA, maMsaM jahA appaJcamakhANAvaraNasma tahA bhANiyacvaM / bhayadagucchA maMdRiDhirasa ukAmajogimma amaMyatAdi jAva apuvakaraNI tti enesu ukoso labbhA, pakka vA do yA mamayA / kaI bhannA-micchattabhAgI ummati tti / masabhAvaNA jahA niddApayalANaM nahA bhANiyavA / kohamajalaNAe aNiryATTamsa cayiha baMdhagamma ukAsajogimsa ukAsA mati, ekaM vA do vAmamayA / kahaM ? bhannaiNokamAyabhAgo na ni kArDa, ukAmA parivaDaM nasma baMdhavocchedAo vA mAdio, taM ThANamapattapuvvasma aNAdio. dhruvA'dhruvA purvavat . mANa majadaNAe nasmaya tivihaM baMdhagasma kohamaMjalaNAga bhAgo rati tti / zeSaprapazcaH purvavat / mAyAe dubabaMdhakasma mANabhAgA bhati ni / zeSa purvavata / lobhamaMjaTaNAe tammeva pavitabaMdhagassa ussa jAgirama ukomA bhani mabyamohabhAgI nasma ni / zeSa purvavata / paMcaNhamaMtarAigANaM muTumamaMparAgarasa vihavaMdhagassa ukomajoge vaTTamANasma ukoso lamaha / kaha ? mAhAuga bhAgo lambhai ni / zeSaM purvavat / 'saMsatige durvigapyA ti ukomajahannAjahanne ma sAdio adhuvo ya / kaha? ukAme kAraNaM pubuttaM, jahannAjahannaMsu jahA mRlapagatINaM nahA bhANiyabvaM / 'mesAmu ya camvigappovi' ti thINagiddhitirgAmacchattaNatANubaMdhiNAmadhuvabandhagANaM pariyattamANINaM ca savvAmi ukkomA'Nukkoso jahanno'jahanno ya mAdio adhuvo ya / kahaM ? bhannai-pariyattamAANaM adhruvandhitvAdeva middha, dhItimicchattANatANubaMdhINaM ukomA savihabaMdhakasma micchaddivisma lambhai, ekaM vA do vA samayA, mamahi TThisma etemi baMdha eva sthi, tao parivarDanamma aNukosasma sAdio, tao puNo ukomajogaM pattarama ukkAmo, pavaM ukomANukosesu paribhamaMti tti domuSi 4aa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdiH adhuvA / NAmadhuvANaM Navaha ci miTThiA mAvabaMdhako ummajAgI NAmasma tevIsabaMdhako ukAmaM baMdhati, pakaM vA do vA mamayA masanAmANa bhAgo hi dambhati tti, mahiTimmi enemi ukAsI Na lambhA, samhA micchaddiTThA ukosANukomamu parimbhamada ti domuvi mAdiyAM adhuvo ya / enemi dhuvabaMdhINaM adhuvabaMdhINaM vA muhurmANagodA'pajanakassa apyaviriyaladdhijuttasma padamasamae baTTamANassa saJcajahanno padesabaMdhI, nI jahannAjahannamu parivattA ti domuvi sAdio adhuvo ya // 9 // evaM mAdiyA'NAdiyaparUvaNA bhaNiyA. idANi sAmittaM mUluttarapagatINaM bhannA Aukasa paesamma paMca moharasa satta ThANANi / mesANi naNukamAo baMdhaDa ukosage joge / / 3 / / vyAkhyA-'Aukasma paemassa paMca 'tti micchahihi asaMjatAdi jAva appamattamaMjao etasu paMcamuvi Augassa ukoso padesabaMdho lambhaha / kahaM? savvattha ukAso jogo lavbhA tti kAuM| agne padati / Aukosassa padesasma cha tti / sAsaNoviukosaM baMdhIta tti. taMNa, jeNa aNaMtANubaMdhINaM micchadiTTimmi ukomo padesayaMdho diTTho tti, jahasAsaNevi arNatANabaMdhINaM ukoso padesabaMdho hoja.to aNatANubaMdhINaM aNukkoso sAdiyAdicaDavviho baMdho lamaja, micchattabhAgo lambhAti / annaM ca 'memapapasukkaDaM miccho ti uvari bhaNihiti teNa sAmaNassa ukkoso jogo na lati tti / neNa paMca jaNA ukkosaM karati / 'mohamma sattaThANaNi 'tti mAmaNasammAmicchaTTivajA mohaNijabaMdhakA sattavihayaMdhakAle madhyasi ukkAsapanasabaMdha yati / kaI ? bhannai, madhyamuvi ukkosA jogo lambhati tti / anna padati / mohamma Nava u ThANANi ni mAsaNasammAmicchehi maha / na Na saMbhavati / kahaM ! sAsaNassa kAraNaM punvuttaM, sammAmicchaddiTTimmi jara ukomo labhena to 'ajaIbiniyakasAe 'ti uri bhaNihiti naM Na bhaNajA, asaMjayasammahiTimammAmichaTThiINaM jAgaM monaNaM anno appatarAdiSimesI mUluttarapaganibaMdha medo sthiti neNa satta mohaNijasma ukkAmapanamabaMdha baMdhana / mAsaNasammAmicDasu ukkAmo jogANa lambhati ni
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 46 // EL KH te te Na gahiyA / ' maMmANi taNukasAo baMdhara ukkosage joge 'ti seANi mohAuvajjANi taNukasAo suDumasarAgo uko joge vaTTamANo ukkosaM baMdhati, kahaM? mohADagANaM bhAgo lagbhati si kAuM, unako majAMgA'bhAve tassavi ukkoso Na lambhaiti // 93 // idANi jahannagasAmittaM bhanna sumanigoyA'pajjattagassa paDhame jahannage joge / sattaNDaM tu jahannaM AugabaMdhevi Aurasa / / 94 / / vyAkhyA -'sumaNigoyA'pajjattagassa paDhame jahannage joge| sattaNhaM tu jahanaM ' ti suhamassa Nigodassa anaMtakAhagassa apajjanttakassa laddhIe appaladdhissa vIriyaM pahuca paDhamasamae vaTTamANassa AugavajANaM sattaNDaM kammANaM jahanako padesabaMdho bhavati, ekkaM samayaM / kahaM ? apajattakA sandevi asaMkhejjaguNeNaM jogeNaM samaya samaya vahanti ti vitiyasamayAisu jahalago padesabaMdho na lagbhadda, savyajahannajogI paDhamasamae lambhati tti kAuM / AyugadhaMdhevi Aussa 'nti so caiva santaNDaM jahannakasAyI appaNo AutibhAgapadamasamae vaTTamANo Augassa padesabaMdhaM jahannagaM karei, ekkaM samayaM / kahaM? bIyasamae asaMkhejaguNeNaM jogeNaM bar3ati tti Na lammati tti ||14|| mUlapagaINaM (sAmittaM) bhaNiyaM, iyANi uttarapagatINaM sAmittaM bhanna, tattha puvyamukkosaM bhannati sattara suhumasarAgo paMcagamaniyaTTi sammago navagaM / ajaI vitiyakasAe desajaI tar3ayae jayai / / 95 / / vyAkhyA - sattara suDumasarAgo 'ti paMca NANAvaraNANaM cattAri daMsaNAvaraNANaM sAtAvedaNIyaM jasakittiuccAgoyaM paMcamaMtarAyigANaM patesi sattarasaNDaM kammANaM sudumarAgo ukkome jAMge ghaTTamANo ukkosaM baMdhati / kahUM ? bhannai sabvesiM mohA ugamAgA lambhaMti tti / caunhaM daMsaNAvaraNIyANaM jasakittIya ya sajAtibhAgalaMbho asthi ti heTThao ukkosaM Na labbhati, tadabhAvAt / paMcagamaNiyaTTi ' ti purisavedasma cauNDaM saMjalaNANaM aNiyahI ukkosa joge vaTTamANo ukkosaM padesabaMdhaM baMdhati / kahaM ? bhannai - aNiyaTTi paMcavihabaMdhako purimavedassa ukkosaM kareMi, hAsaratibhayaduguMchANaM bhAgo lammahatti kAuM / kohasaMjalagAe cauvvibaMdhako ukkosajogI ukkAMsaM karei, puriveyassa bhAgo lagbhai ti kAuM / mANassa Xian ni cUrNiH // 46 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tivihabaMdhako ukkosaM baMdhara, kohabhAgo lambhai tti / mAyAe duvihabaMdhako ukkosajogI ukkosaM kareDa, mANamAgo lambhai ti| lohasaMjalaNAe egavihabaMdhako ukkosaM karei, savva mohabhAgo tasseti / 'sammaggo Navarga ' ti NihAdugachaNokasAyatitthakaraNAmANaM jo sammaddiTThI ukosajogI ukkosaM padesaM baMdhati | kahaM ? bhannai-NiddAdugasta asaMjatappabhiti jAva aputrakaraNAzAe saMkhejAmo bhAgo tti tApa patesu samvesuSi ukkoso padeso lambhati, thIgiddhitigabhAgo lammati ti kAu~, sammAmicchassa ukkassajogAbhAve tami Na lambhati tti / hAsaratiaratisokabhayaduguMchANaM je je tabbaMdhakA sammahidviNo te te ukkosajoge vaTTamANA ukkosaM padesabaMdha kareMti, micchattabhAgo lambhati tti kAuM, sabvesi sAmantraM visesaabhaavaa| titthagaraNAmassa devagatipAoggaM titthagarasahitaM paNatIsaM baMdhamANANaM ukkosajogINaM asaMjatAdi apuvaMtANaM ukkoso panesabandho bhavati, sabvesi tappAoggaM ni kAuM, tIsaekkatIsabaMghesu ukkomo panesabaMdho Na lambhati, bahugA bhAgA bhavaMti tti kAuM / 'ajaI bisiyakasAya ' ti asaMjayasamma hiTThI ukkassajogI appaJcamvANAvaraNIyANaM ukkosaM padesaM baMdhati tti | kahaM ? micchattaaNatANubaMdhINaM bhAgo lambhati tti, sammAmicche yogA'lpatvAdeva Na lambhati / 'desajaI taiyae jayai' tti saMjatAsaMjao pazcakmANAvaraNANaM ukkosajogI ukkosaM padesaM baMdhati tti / kaI ! micchattA'NatANubaMdhiappacakkhANAvaraNANaM bhAgo lanbhAta, sesesu tadabhAvA Na lambhati // 15 // terasa bahuppaemaM sammo miccho va kuNai payaDIo / AhAramappamatto sesapaesukka miccho / / 96 // vyAsthA-terasa bAppaesaM sammo miccho va kuNA pagatIo / ' ti asAtAdevaNIyamaNuyadevAugadevagaveubdhiyadugasamacauraMsavadharisamaNArAyapasatyavihAyagatisumagasussarAvejaNAmANa patesiM terasa pagatINaM sammarihissa vA micchadihissa vA sattavihabaMdhakassa ukkassa jogissa ukkoso padesabaMdho mavati / kahaM ? bhannAi-jo asAta baMdhati so sammahiTThI micchahiTThI vA sattavihabaMdhako, tesiM dohavi avisiTTho ukkoso joggo, teNa dosuvi ukkosapadesabaMdho
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 47 // aviruddho / evaM maNussadevAugANi doNhaSi adhiruyANi / devadugaveubdhi yadugasama cauraMsapa satyavihAyagati subhagasussarAeJjaNAmANi devagatipAoge maTThAvIsaM baMdhamANassa baMdhaM paMti, hiTTilesu Na paMti, teNa sammaddidvimicchadddviINaM ukkosajogINaM ukkoso sabaMdha aviruddha, egUNatIsAdisu etesiM ubakoso Na labbhati, bahugA bhAga si kAuM / bajarisa maNArAyasaMghayaNaM maNuyagatipAoggaM vajjarisabhaNArAyasahiyaM eguNatIsaM baMdhamANassa baMdhaM pati, heDillesu Na pati, teNa donhavi ukkomajogINa uko so pade saMbaMdho Na viruddho, micchaddi TThissa tiriyagatIyavei samaM lambhati ujjoSatitthagara (vajrarisaha) sahipa ya tIsaha baMdhe vaz2arisahassa uphphoso padesaMbaMdho Na labhati bahugA bhAga tti phAuM / AhAramappamatto 'ti AhAraka dugasma appamattAM tti appamattA'pubvakaraNA ya doSi gahitA tesi ukkosajogINaM devagatipAauggaM AhArakadugasahitaM nIsaM baMdhamANANaM ukkoso padesavaMdho bhavati, ekkatIse ukkAMga labhati bahugA bhAgA bhavaMti pti kouM / 'sesabadesukkaDaM miccho' tti bhaNiyANaM kammANaM uphkopapadesabaMdhaM micchaddi TThI baMdhA / kahaM ? thINati gamicchattANatANubaMdhINapuMsagitthi veda [ nirayaduga ] tiriyadugaNirayatiriyA ugaNIyAgAMtANaM saMmaddiTTimsa baMdho Natthi micchahiTTI mattavihabaMdhako ukkAMsaM baMdhati, AugabhAgo lagbhati tti kAuM / annesiMpi saMmaddiTThiayoggANaM ( yoggANaM ca ) pagatINaM so ceSa NAmasma jAo tevIsabaMdhe baMdhaM eMti, tAsi nahiM ceva ukkoso pIo savvatthovAo tti / AugabaMdhakAlaM yottRRNa ukkosajogissa jAsi tevIse baMdho Natthi maNuyadugavigalidiyapaMcidiyajAtiorAliyaMgo vaMgasevaTTaparAdhAya ussAmatasapajattakathirasubha [ jasa kitti ]NAmANaM etAsi ukkomo pademabaMdhI paNuvIsaMbaMdhasma bhavati, heTThao Na lambhati, uvariMpi yadukAo paganIo tti ukkoso Na labbhati / AyAvujAMvANaM chabbIsa baMdhakesu, NirayadugaappasatthavihAyagai dusmaraNAmANaM aTThAvIsabaMdhagassa uvakoso padesabaMdho, upari bahukAo ttiNa labhati, majlisaMghayaNa saMThANANaM eguNatIsabaMdhagassa ukkAsI patresabaMdhoM, uvari Na lagbhati // 96 // iyANi ukkAMmajahannapadesabaMdhasAmINaM saruvaNiraddhAraNatthaM bhanna PRIN cUrNiH | // 47 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ HARISHMAGEINDIAHINICHATANTRITY mannI ukaDajogI pajjano paTibaMdhamappayarI / kuNai paemukkosaM jahannagaM jANa vivarIe / 07 / / vyAkhyA-'sannI ukkaDajogI pajano paryADabaMdhamappayaro / kuNai padesukkosaM ti jo maNopurva kiriyaM koDa tamsa madhvajIvehito ticyA ceTThA bhavati ni manniggaNaM / sannIsuvi jahannukkosajogiNo atthi tti neNa jahanna jogivudAsAyaM ukosajogiggahaNa / manni appajattagassavi tappAogo ukkoso jogo anthi tti tanvudAmadhaM pajattagagahaNaM / movi savvAhiM pajjatIhi pajattayaro tassa savukkomo jogo labhA tti manbukkosajogIsuvi jo pagatIo bahukAo baMdhA nasma bhAgA bahagA huMti tti ghokaM. daliyaM lammA jahA dama kuMmA paMcaNhaM dinnA te ceva dinnA dasahaM akhaM lambhati naNa paganibaMdhaappatarabaMdhagaggahaNaM 'kuNai paramuphkomaM' ni mo tArimo tavbaMdhakesu ukkosaM padesabaMdhaM baMdhati, jahAsaMbhavaM eneNa vIjeNa jahi jahiM jassa jasma kammarasa ukkomo labhani tamsa tassa tarhi sahi ciMtettu bhANiyanvaM / 'jahannagaM jANa vivarIe 'ni asannIpasuvi jahanajogI. tesuSi manvA'pajattako TakhIe, tesuvi bahukAo pagatImo baMdhamANo sancapagANaM navcaMdhakemu jo eriso so so savajahanna padesabaMdhaM kareti / eteNa bIjeNa vakSyamANaM jahannagaM tamghaM jahAsaMbhavaM // 9 // gholaNajogi asannI baMdhai cau donni appamatto u / paMcAsaMjayasaMmo bhavAi muhumo bhave sesA // 18 // vyAkhyA-'gholaNajogi asannI vaMghara car3ati NirayadavAugaM Nirayadurga etersi cauNDaM kammaNaM amagnipaMcidino mavyAhiM pajjattIhiM pajattako apaja nagasma baMdho nyi tti, 'gholaNajogi' tti pariSattamANajogI, pAkAyacaTThA tamma aJcaMtamappA bhavati tti, apariSattamANajogisma nidhA caTThA bhavati, satyati asannI pajjatsakapAogge savajahanna joMga ghaTTamANo mUlapagatINaM aTThaSi dhamANo jahannaM padesabaMdhaM baMdhati hehilyA Na baMdhati / bhavapacayAo sannImu kiM na bhavati iti cet ? mannAra, asanipajatakaukoma jogAyo sanipajattagajahannagaDogo asaMkhejaguNo ti teNa Na bhaSati, 'dAni appamattA uti gholaNajogI appamatamaMjao aTTavihabaMdhako NAmapagatINaM ekkatIrma baMdhamANo AhArakadugarama jahannagaM paTemabaMdha pani /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zavaka // 48 // 'pecAsaMjayasaMmo bhavAha' si devadugaM veDabbiyadurga titthakaraNAmArNa epali paMcanhaM asaMjayasaMmaddiTThI bhavAtisamaya baTTamAjo jalagaM parasabaMdha bedhati, kahaM ? bhanna, devanerahayANaM titthakaraNAmabaMdhakANaM tamro butANaM maNussu uSavajaMtANaM uppatipaDhamasamara veSa devagatipAoggaM titthakaraNAma sahitaM egUNatIsaM vajramANANaM sadhvajahannajogINaM devadugaveubviyadugANaM savvajahano pavesabaMdho / asanisu kiM na bhavati iti cet 1 mantraha-masanni apajattakaddhAra vaTTamANo devagatiNerazyagahapAoge Na baMdha, sanipajattagajogAo asannipajjatagajogo asaMkhejaguNo ci kAuM jahannago patesabaMdho na bhavati / titthakaraNAmasta maNuo titthakaraNAmabaMdhako kAlaM kAuM devesu ubavantro tassa paDhamasamapa maNuyagatipAoggaM titthakaraNAmasahitaM tIsaM bajramANassa sabvajahanajogissa savvajahasro padesabaMdho, annattha Na lambhati / bhavAda sumo mave sesa' ti bhavAi ti doSi sAmanaM, NirayadevAugaM devadugaM nirayadurga veDabbiyadurga AhAradurga titthagaraNAmaM ca mottUNa sesANaM savvapagatINaM sumo apajantago bhavAdisamaya vaTTamANo hINavIrio appappaNI ThANe sabvabahukAo pagatImo baMdhamANo savvajahanajogI savvesiM jahAM padesabaMdhaM kare / NAme apajasa kasumasAdhAraNANaM paNuvIsabaMdhago, egiMdiyaAyAvathAvarANaM chabbIsaM baMdhako, maNuyadugassa pagUNatI sabaMdhako, sesANaM NAmapagatINaM tIsabaMdhako jahannagaM padesabaMdhaM kareti, so cetra AugANaM dovt AugatibhAgAdisamaya vaTTamANo savvajahanaM karei / kAraNaM putrvataM / AdizabdAt gRhitaM sAmittaM bhaNitaM // 98 // idANi pagatiThitimaNubhAgapade sANaM baMdhakAraNaNirucaNatthaM bhanna-- jogA payaDiparamaM ThiaNubhAgaM kasAyao kuNar3a / kAlabhavakhittapekkho udao savivAgaavivAgo / / 99 / / vyAkhyA- 'jogA payaDipaesaM DiiaNubhAgaM kasAyao kuNA ' tti jogAo pagatibaMdho pademabaMdho ya bhavati, kahaM ? bhanna, jogAo parasagahaNaM pasavira himo pagatINaM baMdho Natthi teNa jogA pgtipdesNbNdho| DitibaMdhaM aNubhAgabaMdhaM ca kasAyato kare | kahUM ? bhannara, kammassa viDasma hiM rasabhAvo ya kasAyato bhavati te veva DitiaNubhAgA / ettha LAKTRIC cUrNiH // 48 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ addahaNataMduladihato, ahahaNatullo aNubhAgo, taMdulatyANIyA padesA, jo rakho so cirakAlaThAti, itaro vA pagatIbalAtikaraNaM / evaM baddhassa kammassa vipAkaNiruvaNatthaM mannai 'kAlamavakhesapekkho udao savivAga avivAgo 'ti paMca NANAvaraNA, uparillA cattAri daMsaNAvaraNA micchattaM tejAkakammahagasarIraM vanagaMdharasaphAsA magurulahugathirAthirasumAsuma jimmeNaM paMca aMtarAigamiti etAmo sattAvIsaM pagatIbho dhuvodayAmo savvakAlaM savvajIvANaM asthi / etAmo mottaNa sesAo kAla bhavaM khetaM ca paDugdha udayaM deti / NiddApaNagakasAyaNokasAyAdayo kAlAi perikhaNo / ragatiriyamaNuyadevANe jANi ekaMtappAoggANi tANi taM taM bhavaM paDucca udaya deti tti bhavApektrAo / AkAsaM khettaM taM pappa ANupubbimAdINaM udyo| saMkheveNaM pattio udayabhAvo vibhAgato aNegameyabhinno / 'udao savivAga adhipAgo' ti mappaNo sabhAveNa udeti jo so savipAko, jahA maNuyassa maNuyagati annapagatIbhAveNaM udaye na deti tti / mavipAkI jahA tasseSa maNuyassa sesAo tini gatIo thibugasaMkameNaM maNussagatiudayasamae maNuyagatibhAveNa pariNatA vedijaMti ti mvipaakinno| jattiyA te sabvevi appappaNI jAtie vedimamANammi pariNatA tammAveNa vedijati aNudinnassa khayo tyiti // 99 // yANi jogaThitibaMdhajkSavasANaThANANaM aNubhAgabaMdhajjhavasANahANArNa ca etersi baMdhakAraNANaM kajjArNa ca pagatiThitiaNubhAvapadesANaM appavahugaNirUvaNatyaM bhannA seDhiasaMkhejaime jogahANaNi (ya) hoMti savANi / simasaMkhijjaguNo payahINaM saMgaho sanco // 10 // tAsimasa khijjaguNA liIvisesA havaMti nAyavvA / ThiibaMdhajAvasAyANi'saMkhaguNiyANi etto u // 101 // simasaMkhijjaguNA aNubhAge hoti baMdhaThANANi / etto arNavaguNiyA kammapaesA muNeyanvA // 102 // avibhAgapalicheyA aNataguNiyA bhavaMti patto u / suyapavaradihivAe visiTTamato parikahiti // 103 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUrNiH zataka // 49 // AHARSSERNIERNARENDRAPARIORS vyAkhyA-'saMDhimasemajAme bAgavANANi (ya) hoti sampANi' tti 'jogati jogo vIrivaM cAmo ucchAho parakamA ceTThA satI sAmatyamiti egahu~ tersi ThANANi jogaDANANi saMvajahannAmI gaTThANAmo mADhavettu bhaNaMtarAtara bisesA. hiyaM jIgaThThANaM patAe jogabuDIeM sAva gatavvaM jAvaM korsa jIgaTTANe ti| saidimasaMkhejAme 'siMtAMNi savyANi jogavANANi kettiyANi ! manA, lokaseMdie asaMkhejatimAge jattiyA mAsidesA taittiyANi jogaTThANANi savvANidhi / 'simasaMkhejaguNo pagatINaM saMgaho sabbo' ti tehiM jogaTThANahitI asaMkhejaguNoM pagatINaM samudayo / kahaM ? bhannai, ohiNANaohidasaNAvaraNANaM pagatIo asaMkhejalokAkAsapadesamettAo, tesiM khayovasamabhedA tattiyA ceva / cauNhamANupuSiNAmANaM asaMvejAo pagAo, logassa saMkhejatime bhAge jattiyA AkAsapadesA tttiyaao| sesApasinA pate mahikiJca jogaTThANehito asaMbaMjaguNAo pagatIo ekeke jogaTThANe vaTTamANANaM patAbo sabvAmo baMdhati si // tAsimasaMkhejaguNA IvisesA havaMti nAyabdha 'tti tAsi pagatINaM asaMmvejaguNA ThitiSisesA ThitimedA ityarthaH / kahaM ? bhannA, ekkAe pagIe jahannakaThitIo ADhavettu tAva jAva ukAsaThitI etAsi majjhe jattiyANi taratamajogeNaM samayottarar3itANi ThitiThANANi ThiivimesANi tANi patisamUhahito asaMkhenaguNANi, pake kami asaMkhejamedA lambhati ti kAuM| ThibandhaajhavasANANi asaMmejaguNANi etto utti ThiASisesehito ThiAbaMdhajhavasANaThANANi asaMkhejaguNANi / kahaM ? bhannA, Thiti nivattati jANi ajjhavasANaThANANi tANi ThitibaMdhajhavasANANi kasAyodayAvi bucaMti, tANi aMtomuhuttamettakAlaparimANANi, nAiMca jahannaka ThitiThANe masaMkhejalokAkAsapadesamesANi jahannagAdiNi ADhavenu uparimANi cha(cau)hANavaDiyANi, tao samauttarAe Thitie ThitibaMdhajhavasANa ThANANi aANi, asaMkhejalogAgAsapadesamettANi, to visesAhiyANi, taovi samauttarApa Thitie ThitivaMdhajhavasANaThANANi apubbANi asaMkhecalogAgAsapadesamesANi tahito pisesAhikANi evaM sedIe neyavaM jAva ukosiyA Thiti ti / eke ThitiThANe asaMkhejalogAgAsapadesamettANi ThitibaMdhajhavasANaThANANi // 40 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ HIMACareeDRETIRRORISATEST labhaMni ti Thihavisasehito ThitiajjhavasANaThANANi asaMkhejaguNANi // tesimasaMbaMjaguNA aNubhAge hoti baMdha. ThANANi 'tti tesiM ThitibaMdhajhavasANaThANANaM asaMkhejaguNANi aNubhAgabaMdhajjhavasANaThANANi / kaI ? bhannai, ThitibaMghajhavasANaThANaM NAma kasAyodayapariNAmo gAmaNagarAdipariNAmavat, tesiM uccaNIvamajisamakavavihavavizeSavat teSu ThitibaMdhajhavasANesu tivyamaMdamajisamapariNAmANi maNegamedaminnANi jahanneNeksamayapariNAmaparimANANi, ukkoseNa'samayapariNAmaparimANANi aNubhAgabaMdhAvasANaThANANi asaMkhejeguNANi bucaMti, tANi asaMvaijvalokAkAmapadesamettANi ekekami ThitibaMdhajhavasANaThANe, seNa aNubhAgavaghajyavasANaThANAMNi asaMkhejaguNANi bhavanti / etto aNaMtaguNiyA kammapedesA muNeyavya 'tti 'etto'tti aNubhAgabaMdhajhavasANaThANAhito kammapoggalA te aNaMtagRNA / kaha? bhannA, kammapoggalagahaNasamapa jo pariNAmo so aNumAgabaMdhajyavasANaThANapariNAmo buJcati / kiM kAraNaM! mantraha, tamo pariNAmapisesAmo tesu poggalesu rasavisasI bhavati si teca kammapoggalA abhambasirikehi anaMtagaNA sikhANamaNatamAgamettA pakami samaeM gaMhaNe pati / evamayasamaya ekakami pariNAmAmma bhayaMtAtakammapoggalA lagmaMtiti kArDa majhavasANaThANehitI kammapomAlA masaguNAvimAgapalicchedA matamUNiyA iti ecI upasi pattI upakammapogarahito bhavimAgapalidA matagaNitA / kaI? bhannaDa jahA mahaNavisesAmo sitsu rasaviseso viTThI, tahA mAvasANavisesAmI kammamavemu saviseMsI marvati, pAvasApAI mahahaNatulAI saMkulasthANIyA kammapyadesA / jo ekami sitye raso so vimanamANo 2 mArga Na dera so avimAgapalicchedo / evaM kammabaMdhesu jo aNubhAgaraso so kevalaNANeNa vibhajamANoM vibhajamANo mAgaM Na deti so arvimAgapalicchedo vuzcati, vArisA avibhAgA palicchedA ekakami kammapadesammi samvajIvANaM mavaMtaguNA lambhaMti, ukta ca "gahaNasamayami jIvo uppAeDa guNe sapazcayatI / sambaMjiyANataguNo kammapadesema sambesu ||1||"si teNa kammapadesahito maSibhAgalicchedA aNaMtaguNitA / 'suyaMpavaradihivAeM visihamaMtayo parikati' ti surya duvAlasaMgai saMgharaM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zataka // 50 // pradhAnaM sue pavaraM suyapavara, kiM tat ? ucyate, vivivAdo, tammi vihivAra vihibAdatye vizidhA pradhAnA prakA matirbukhiryeSAM te viziSTamatayo rahivAdAryazA ityarthaH, te evaM vihivAyatyaM tu parikahati // 10 // 10 // 102 // 103 / dArNi upasaMharaNaNimittaM mannara eso baMdhasamAso biMdukkheveNa vanimao koI / kammappavAyamuyasAgarassa NissaMdamettAo // 104 // vyAkhyA-'eso' ti jo maNibho 'baMdhasamAso'tibaMdhANaM pagatihitimaNumAgapadesANaM saMkheSo 'biMduksaveNa badhimo' ti piMDotakSepeNa piMDeNaiva uddhariya kammapavAe jahA ThitaM tahA ukhariya 'vanimo' maNimo, 'kohati vidhime, 'kammappavAdasurI'tti kammavivAga jaMbhaNA satya taM kammappavAdaM karmaprakRtirityarthaH, kammappavAvasutameva sAgaro kamma. ppavAdasutasAgaro, tassa kammappavAdasutasAgarassa jissaMdametako jahA ghataghaDAdINaM NissaMdo tuccho, tahA kammappavAdasutasAgarassa Nistadameto atyantApa iti maNiyaM bhavati // 104 // yANiM mAyario mappaNo gAravaNiraharaNasya amesi ca buddhipakarisadarisaNatyaM chaumatthabuddhilakSaNaM ca pariseto bhannati baMdhavihANasamAso raio appasuyamaMdamaiNA u / te baMdhamokkhaNiuNA pUreUNa parikaheMti // 105 // vyAkhyA-baMdhavihANasamAso' tti baMdhassa vihANaM-bhedo, tassa samAso-saMkhevo 'imo' gahiyo, 'appasuyamadamaraNA' maMda-tuccha mati-buddhi, alpazrutena maMdamatinA, ratito ti evaM jJAtvA siddhAntavirukha-viparItaM vA 'taM baMdhamoklaniuNA pUreUNa parikaheMti' ti 'ta-viruddhaM viparItaM vA baMdhamokkhaNipuNA-baMdhamokkhakusalA ityarthaH 'reUNaM parikaheMti' tti paDiyumnaM karettu bhnnejaa| . iya kammapayaDipagayaM saMkhebudihi NicchiyamahatyaM / jo uvajujjaDa bahumo so NAhiti baMdhamokkhaThaM // 106 // 50 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-'iya' ti evaM kammapagaDIpagarya-kammappagaDimAhigAraM, saMkhebudiha-saMkheveNa kahiye, "Nicchiyamahatya' ti paricchinnamahatya, mahAryatA kathamiticet ? mAi, eteNa bIpaNa sesovi mahamayo sahamahigammada tti, jo puriso 'ubajujA' bhuJjo bhujo ciMtei, so puriso 'gAhiti' jANihiti 'baMdhamoksaTTa' baMdhamoklasakarva bandhamojhArthamiti // 106 // * // iti paramarSizrImacchIvazarmasUripravarasaMdRbdhaM bandhazatakaM sacUrNikaM samAptam //