Book Title: Prabuddha Jivan 1976 Year 38 Ank 01 to 16
Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525961/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49 praka Regd. No. MH, Ly South 54 Licence No.: 37 prabuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 38: aMka: 1 buddha jIvana muMbaI, 1 me, 1976, zanivAra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 22 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 0-50 paisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - baMdhAraNamAM pheraphAra vANIsvAtaMtrya. 25 mo baMdhAraNIya pheraphArathI A hakako upara keTalAka kApa mUkavAne prayatna thayo che, A adhikAro mAnavIya adhikArI mULabhUta adhikAro ane rAjyanItinA nirdezaka siddhAMto che, koI paNa sarakArI gaNAtA samAjanA pAyAmAM hovA joIe. vaccenA saMbaMdha vize vivAda rahyo che. tenuM kAraNa che : baMdhAraNanA garIbonA kalyANane nAme AvA mAnavIya adhikAro jUna thAya ke upaghAtamAM bhAvi samAjane Adarza ApaNe rajU karyo che. vicAra, jokhamAya tevI paristhiti koI samAja mATe zobhAspada nathI. vANI mAnyatA, zraddhA ane pUjanI svataMtratA, sAmAjika, Arthika ane rAjakIya nyAya, taka ane sthAnanI samAnatA, bhrAtRbhAva, vyakitanuM A adhikAro paNa abAdhita nathI ja. tenA upara yogya ane jarUrI aMkuza mUkavAne prabaMdha baMdhAraNamAM zarUAtathI che, evA ghaNAM aMkuza gaurava ane rASTranI ekatA-evA siddhAMtane AdhAre sArvabhauma, mUkAyA che. vyakitasvAtaMtrya ke vANIsvAtaMtrya svacchaMdatA nathI ja. lokazAhI rAjya racavA baMdhAraNa ghaDayuM che. A Adarzane vigatathI paNa aMkuza mUkavAnI rAjyanI sattAne paNa maryAdA che, hovI joIe. mUrtimaMta svarUpa mULabhUta adhikAro ane nirdezaka siddhAMtanA praka Arthika saMpatti ane rAttAnuM kendrIkaraNa aniSTa che, te rAjakIya romAM ApyuM che. mULabhUta adhikArIne amala karavAnI pharaja korTanI sattAnuM kendrIkaraNa ethI vadhAre nahi te eTaluM ja aniSTa che. badhI che. nide zaka siddhAMtane amala karavAnI pharaja rAjayanI che. ekane bAbatamAM samatulA jALavavI joIe. eka cheDethI bIje cheDe javAmAM lAbha nathI. evI bhUla na karIe tenI pUrI sAvacetI rAkhavAnI amala karavA jatAM koI vakhata bIjAnA amalamAM vilaMba thAya che. jarUrI che. samAjasvAthya mATe banne jarUranA che. banne vacce susaMgatatA bIjo muddo baMdhAraNamAM nyAyataMtranuM sthAna ane adhikAra viSe jALavavA korToe prayatna karyo che, rAjya karavuM joIe. samAjanI che. lekazAhImAM svataMtra nyAyataMtranuM viziSTa sthAna hoya tevuM AbAdI ane pragati mATe jyAM koI mULabhUta adhikAra, nirdezaka ApaNA baMdhAraNamAM che. amaladArazAhI, pakSIya bahumatI ane siddhAMtanAM amalamAM bAdhaka thayo che tyAM pArlAmenTa evA mULabhUta rAjyasattAne saMbhavita durUpayoga aTakAvavA lokazAhImAM traNa baLA adhikAramAM pheraphAra karyo che. mukhyatve AvuM milakatanA adhikAra che. vividha rAjakIya pakSo, tema ja svataMtra vartamAnapatro temaja svataMtra bAbatamAM ja banyuM che. korTe e AvA pheraphAro maMjura rAkhyA che. nyAyataMtra, ane e badhAne pariNAme jAgRta lekamata. koIne paNa 25 mA baMdhAraNIya pheraphAramAM pArlAmenTa be DagalAM AgaLa gaI. nimLa athavA nirUpayogI banAvatAM lokazAhI jokhamAya che. saMpatti ane Arthika sattAnuM kendrIkaraNa (je eka nirdezaka siddhAMta alabatta dareke pUrI javAbadArIpUrvaka vartavAnuM rahe che, paNa DahAche.) tene rokavA koI kAyado karavAmAM Ave ane tema karatAM samAnatA paNane koIne IjAro nathI, sau bhUlane pAtra che. parasparane Adara svataMtratA ane milakatanA mULabhUta adhikAra upara kApa mUkAyA ane eka bIjAnI bhUla sudhAravAnI taka sadA rahevI joIe. te paNa te baMdhAraNIya gaNAze ema TharAvyuM ane suprIma korTe A pArlAmenTa, dhArAsabhA ke kArobArI gerabaMdhAraNIya kAyadA kare pheraphAra maMjUra rAkhyo. have ema jaNAya che ke sAmAjika ane Arthika ke bIjA gerakAyadesara pagalAM le tyAM ja nyAyataMtra vacce Ave che. kalyANanA kAryakramanA jhaDapI amalane nAme nirdezaka siddhAMtane, AvI sattA mukhyatve variSTha nyAyAlaya, hAIkorTe ane suprIma maLabhata adhikAro karatAM uparI sthAna ApavuM evuM valaNa koIne ja ApI che. baMdhAraNanI kalama 32 ane 226 jemAM suprIma che. milakatane mULabhUta adhikAra nAmazeSa thaye che. bIjA kayA evA korTa ane hAIkoTane AvI sattA ApI che. te baMdhAraNanA prANarUpa mahAbhata adhikAro che je nirdezaka siddhAMtanA amalamAM bAdhaka che. rAjakIya sattAne ane kAyadA karavAnI sattAne koI koI vakhata 1 kizaka siddhAMta ane mULabhUta adhikArI bannenuM dhyeya samA- paga thAya che. tevI rIte nyAyataMtranI sattAne paNa koi vakhata jamAM svataMtratA, samAnatA, nyAya, bhrAtRbhAva ane vyakitanuM gaurava durUpayoga thAya che. Ane kAraNe koI vakhata sAmAjika ane vadhAravAnA che. bemAMthI ekane paNa amala karavA jatAM A siddhAM- Arthika kAryakramanA jhaDapI amalamAM vilaMba thAya che tevuM tene ja AMca Ave to kayAMka bhUla thAya che ema samajavuM joIe. banyuM che. paNa A vize je kahevAmAM Ave che temAM ghaNI nirdezaka siddhAMtomAM mukhyatve Arthika AbAdI ane Arthika samA- atizayokita che. variSTha adAlato ekaMdare javAbadArIpUrvaka varte che natAnuM lakSya che. tenAM amalamAM bAdhaka mukhya mULabhUta adhikAra e anubhava che. A bAbate taTastha tapAsa karavAmAM Ave milakatane lagato che, je nAmazeSa thayo che. ane hajI jarUra jaNAya to jaNAze ke nyAyataMtra upara je AkSepa karavAmAM Ave che te te A adhikArane mULabhUta adhikAra tarIke rada karI zakAya che. bIjA vyAjabI nathI. koI kAyado ke kArobArInuM pagaluM gerakAyadesara che, mULabhUta adhikAro laghumatI kome ane dhArmika mAnyatAone lagatA evI arajI hAIkorTane ke suprIma korTane karavAmAM Ave ane che, je viSe koI vivAda nathI. paNa be mULabhUta adhikAro che, prathama daSTie phariyAdamAM leI vajuda che ema lAge te arajIne jenA upara ADakatarI rIte AkramaNa che. vyakitasvAtaMtrya ane nikAla thatAM sudhI anyAya aTakAvavA, amala meka rAkhave anivArya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-76 bane che. vilAMba aTakAvavAnA ghaNAM pagalAM laI zakAya che. nyAyAdhizenI saMkhyA vadhAravI, pArlAmenTa ane dhArAsabhAoe kAyadAo ghaDavAmAM pUrI kALajI rAkhavI, kArobArIe javAbadArIpUrvaka vartavuM, AvuM ghaNuM karavAnuM rahe che. jeTalA kAyadA vadhAre thAya eTaluM korTanuM kAma vadhe. have ApaNe vadhumAM vadhu kAyadA karI kAma levAmAM mAnatA thayA chIe. keTalI utAvaLathI ane aspaSTapaNe A kAyadAo ghaDAya che? temAMthI upajatA anyAya sAme upAya to hovo joIe? kAyadAomAM amaladArazAhIne vipula ane vyApaka sattA (Delegated legislation) ApavAmAM Ave che. te mujaba amaladAro ADedhaDa hukama karatA hoya che, tenI dAda-phariyAda kayAM karavI? ema kahevuM ke garIbone A sAthe kAMI nisbata nathI. eka nAnA mUDIdAra vargane mATe ja che, te kathana samajaNa vinAnuM che. e kharuM che ke, garIbe korTane Azraya laI zakatA nathI paNa temane anyAya nathI thatA tema nathI. korTe nathI jaI zakatA te vadhArAne anyAya che. mATe je loko kerTane Azraya laI anyAya rokI zake che tene Azare paNa laI le eTale anyAya vadhAra. eTalA mATe moTA pAyA upara maphata kAyadAnI sahAya (Free legal aid ) ApavAnuM vicArAya che. amaladArazAhInA gerakAyadesara pagalAo ane tene kAraNe thatI kanaDagatane pAra nathI, e sAme korTanuM rakSaNa meLavavAne kharacALa ane bhUle e paNa upAya che te rada karavAthI zuM pariNAma Ave? A upAya sulabha ane tAkIdane thAya evI dizAmAM pagalAM levAne badale, upAya ja rada karavA te keTaluM hitAvaha che? - have evI sUcanA thAya che ke mAtra mULabhUta adhikArane bhaMga thAya tyAM ja korTane Azaya rAkhavo-gerabaMdhAraNIya kAyadAnI adAlatI tapAsane adhikAra mAtra suprIma korTane ja rAkhavo. keTalIka bAbate, jevI ke karaverA, majUro, sarakArI amaladAro vagere mATe hAIkoTaeNnI sattA rada karI, khAsa adAlate racavI. amaladArazAhInI ApakhudI (Executive Excesses) je aneka prakAranI hoya che ane jenI sAme atyAre hAIkorTamAM rITa arajI karI zakAya che te rada karavI. te pachI te mATe upAya zuM? - have ema jaNAya che ke, baMdhAraNamAM pheraphAra karavAnI carcA upADI tene mukhya hetu variSTha adAlatanI sattA upara moTo kApa mUkavAno rahyo che. cUMTaNIo bAbatamAM, kAyadA ke amaladArI pagalAMonI kAyadesaratAnI bAbatamAM ane bIjI ghaNI bAbatomAM korTonA adhikAra rahevA na deva evuM valaNa jaNAya che koTaeNnI daramyAnagIrI bAbatamAM pheraphArane avakAza nathI ema nathI, keTalAka pheraphAra - dAkhalA tarIke nekazAhInA hakako bAbatanI kAMdhAraNanI kalama 311 vize - thaI zake che. jarUranA che. korTomAM thato vilaMba ane kharca ocho karavA keTalAka pagalAM levAM joIe. paNa atyAre je bIjA cheDAne vicAra thAya che te utAvaLIye ane ekaMdare hAnikAraka che. ene pariNAme sattAnuM kendrIkaraNa vadhaze, amaladArazAhInuM jora vadhaze. pariNAme bhraSTAcAra vadhaze. ema AzA rAkhIe ke A viSayamAM sArI peThe nirbhayapaNe mukata carcA thAya ane korpomAM thatA vilaMba jevA nAnAM aniSTane TALavA koI moTuM aniSTa vahorI na laIe. 25-4-76 cImanalAla cakubhAI prakIrNa neMdha suprIma korTane mahattvano cukAdo suprIma korTanA pAMca jajoe cAra virUddha ekanI bahumatIthI cukAdo Apyo che ke, kaTokaTI daramiyAna, mULabhUta adhikAro ane tenA ullaMghana mATe korTa pAse dAda mAgavAne adhikAra, rASTrapatinA hukamathI sthagita karAyo hoya tyAre, mIsA heThaLa koInI aTakAyata karavAmAM AvI hoya te e aTakAyata gerakAyadesara che, mIsAnA kAyadA anusAra nathI, khATI dAnatathI karelI che, tene mATe koI kAraNa nathI athavA vyAjabI nahi paNa bhaLatA kAraNasara ja karI che, evA koI paNa muddAne AdhAre, aTakAyatI, korTamAM dAda mAgI zake nahi ane korTa temAM kAMI daramyAnagIrI karI zake nahi. suprIma korTa samakSa judI judI hAIkorTonA jajamenTo sAme, kendra ane rAjya sarakAro taraphathI karAyela, cAra saMsada sabhya sahita 43 aTakAyatIone lagatI 14 apIla hatI. sarakAranI A badhI apIle suprIma korTe mAnya rAkhI che. hAIkorTanA cukAdAe rada karyA che ane have suprIma korTanA A pheMsalA mujaba mULa arajIono nikAla karavAne hAIkorTone Adeza Apyo che. aTakAyatI taraphathI hAIkorTone arajIo karavAmAM AvI hatI temAM mIsAnA kAyadAne svIkAra karyo hato, paNa ema kahyuM . hatuM ke aTakAyata mIsAnA kAyadA anusAra karavAmAM AvI nathI, aTakAyata mATe koI kAraNa e hatuM athavA bhaLatA kAraNasara karavAmAM AvI che. hAIkorToe A dalIla mAnya rAkhI hatI ane AvI arajI karavAne aTakAyatIne adhikAra che tema ja aTakAyatI hukamanI adAlatI tapAsa thaI zake tema TharAvyuM hatuM. ahahAbAda, muMbaI, dilhI, karNATaka, madhya pradeza, paMjAba ane rAjasthAnanI hAIkorToe A pramANe TharAvyuM hatuM. A badhI arajIomAM sarakAra taraphathI evI dalIla thaI hatI ke AvI arajI karavAne aTakAyatIne adhikAra ja nathI ane aTakAyatI hukama mIsAnA kAyadA anusAra na hoya, kheTI rIte karyo hoya te paNa korTane tapAsa karavAne adhikArI nathI. hAIkorToe sarakAranI dalIlane asvIkAra karyo hato. suprIma korTe A dalIla mAnya rAkhI che. suprima korTane A cukAdo keTalo mahattvanuM che ane tenA pariNAme keTalA dUragAmI che tene A uparathI kAMIka khyAla Avaze. suprIma korTanA 26 varSanA itihAsamAM kadAca A sauthI mahattvane cukAdA che ema kahIMe te atizayokita nathI. nAgarikanuM vyakatisvAtaMtraya ane aMgata salAmatI ane sarakAranA abhiprAya mujaba, rAjayanI bAhya ane AMtarika bhaya sAme salAmatI vacce pasaMdagI karavAno samaya Ave tyAre nAgarikanA jIvana ane svataMtratA (Life and Liberty) upara rAjya keTalo adhikAra bhogavI zake evA pAyAnA muddAo upasthita thAya che. AvA muddAonI vicAraNA karavAne A prasaMga nathI. eTaluM ja kahevAya ke, suprima korTanA A cukAdA anusAra, kaTokaTI daramyAna nAgarikanI salAmatIne AdhAramAtra rAjyanI nyAyabuddhi ane amaladAranI vivekabuddhi upara avalaMbe che. jasTIsa bhagavatIe kahyuM che ke sarakAranA hukamenI adAlatI tapAsa thaI zakatI nathI mATe sarakAranI javAbadArI vadhe che ane tene maLela sattAne durUpaga na thAya tenI pUrI kALajI rAkhavI joIe. ApaNe AzA rAkhIe ke AvI javAbadArI ane kALajI rAkhavAmAM Avaze. A cukAdAnI asara bIjA mULabhUta hako, khAsa karI, vANI svAtaMtraya ane sabhA bharavAnA adhikAra upara zuM thaze te jovAnuM rahe che. dAkhalA tarIke, masAnI kesamAM, bhUmiputranA kesamAM, je vANI svAtaMtryane lagatA hatA, temAM sarakAra taraphathI e muddo uThAvyo hato ke AvI arajI karavAne koI adhikAra nathI. tevI ja rIte nathavANI kesa je sabhA bharavAnA adhikAra aMge hato temAM paNa sarakAra taraphathI A muddo uThAvyo hato. traNe kesamAM, mIsAnAM kese peThe, hAI korToe TharAvyuM che ke AvI arajI sAMbhaLavAna ane sensara tathA piolIsa kamiznare karelA hukamanI kAyadesaratA tapAsavAne korTane adhikAra che. A traNe kesamAM A ja muddA upara suprIma korTamAM apIla thaI che. suprIma korTanA A cukAdAne siddhAMta lAgu pADavAmAM Ave te saMbhava che ke hAIkorTanA A kesanA cukAdAe paNa rada thAya.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-76 prabuddha jIvana bhArata-cIna sabaMdhA 13 varSanA lAMbA gALA pachI bhArata ane cIna vacce pharI rAjakIya saMbaMdhA baMdhAyA che. ApaNe rAjadUtanI nimaNUka karI che je cIne mAnya rAkhI che ane TUMka samayamAM cIna nimaNUka karaze. cIna sAthe AvA saMbaMdhA zarU karavA ApaNe sadA tatpara hatA paNa cIna taraphathI tenA javAba maLato nahi. have kema cIna kabUla thayuM? cInamAM je bane che tenA pUrAM kAraNo jANavA muzkela che, paNa anumAna karI zakAya. cAu - ena - lAInA avasAna pachI cInamAM sattA mATe AMtarika saMgharSa vadhI gayA che. jamaNerI ane DAberI pakSA vacce ati tIvra gharSaNa che. tephAno thayA che. hAla surata mAnI AgevAnI nIce DAberI pakSanuM jora rahyuM che. paNa mAonI vRdAvasthA jotAM, tenI hayAtI pachI tumula saMgharSa thaze e spaSTa che. evA AMtarika saMjogAmAM, bAhya salAmatI sthira karavI ema cIne mAnyuM haze. cInane sauthI vadhAre bhaya raziyAnA che. raziyA sAthe ApaNAM sArA saMbaMdhA jotAM, cIna ane raziyAnAM saMbaMdhe sudhAravAmAM ApaNe sahAyabhUta thaIe e paNa eka gaNatarI hoya. cIna sAthe zarU thayela rAjakIya saMbaMdhane raziyAe AvakAryo che, ApaNe aNubomba dharAvIe chIe ane ApaNI lazkarI tAkAta vadhI che e paNa eka kAraNa hAya. cIna, raziyA ane bhArata vacce samajUtI thAya te amerikA jadu paDI jAya. amerikAe raziyA ane cIna banne sAthe saMbaMdho bAMdhI nAjuka paristhiti UbhI karI hatI. eziyAmAM, khAsa karI dakSiNa - pUrvamAM - viyeTanAmamAM ame rikAnI hAra thaI pachI, raziyAnuM varcasa vadhyuM che. amerikA upara AdhAra rAkhI, raziyAnA bhaya AchA thavAnI cInanI mAnyatA DhIlI paDe te svAbhAvika che. kemboDiyA, lAosa, thAIlenDa vagere dezamAM amerikAnI pIchehaTha thatI rahI che. sAmyavAdanuM jora vadhe che. cIna sAthenA saMbaMdha pharI zarU thayA te ApaNe mATe AvakArapAtra che. tene kAraNe pAkistAnanA ApaNI sAmenA virodha kAMIka ochA thaze. cIna - pAkistAna dharI bhAratavirodhI rahI che temAM parivartana thaze. tethI pAkistAna sAthe paNa ApaNe vATAghATo pharI zarU karI che. ApaNA bIjA paDozI rAjyo, nepAla, laMkA, tathA brahmAdeza sAthe paNa samajUtI thaI che. eTale, bahAranA bhaya, jo hato, tA, jarUra ochA thayA che. mAtra baMgalA dezanI sthiti hajI cintAjanaka che. bhArativarodhI vAtAvaraNa vadhatuM jAya che. zekha mujIbura rahemAna ane bIjAonA khUna mATe javAbadAra lazkarI amaladAro baMgalA deza pharI pAchA AvyA che. pAkistAna ke cInanI uzkeraNI na hAya to paNa baMgalA dezanI AMtarika sthiti sphoTaka raheze, je ApaNe mATe ciMtAnuM kAraNa raheze. cIna ane bhAratanA rAjakIya saMbaMdho sudharatA, tenI asara cIna ane bhAratane ja thaze eTaluM nathI, paNa duniyAnA bIjA ghaNA dezomAM tenI asara thaze. amerikA ane pazcima yuropanA dezAe pAtAnI videzanItinI punarvicAraNA karavI paDaze. samAdhi-maraNa samAdhi maraNa viSe sAMbhaLyuM hatuM, kAMIka vAMcyuM hatuM paNa joyuM na hatuM. mArI mAtAnuM zanivAra tA. 17-4-76 ne dine bapore 2-45 vAge avasAna thayuM tyAre AnA kAMIka anubhava thayo. mArI bAnI uMmara lagabhaga 87 varSanI hatI. tabiyata pramANamAM sArI hatI. haMmeza upAzraye javuM, savAra sAMja sAmAyika - pratikramaNa karavA, jyAre samaya maLe tyAre divasamAM bIjI traNa cAre sAmAyika karavI, AyaMbila, upavAsa, pauSadha karavA. lagabhaga badhA ra samaya dhArmika pravRttimAM gALatA. traNa mahinA pahelAM kamaLA thayA. mahinA - doDha mahinA davA karI paNa kAMI sudhAro na thayo. DaeNAkaTarane vahema hato ke lIvaranuM kensara hovAno saMbhava che. mArI bA paNa pAmI gayA ke upacAra karavA vRthA che, eTale davA cheADI dIdhI. khorAkanI rUci maMda thaI, chevaTa nAbuda thaI ane khArAka cheADI dIdhA. pravAhI levAnuM paNa dhIme dhIme ochuM thatuM gayuM. DaoNkTaro nasathI glukojha ApatA te gamatuM nahi. DaoNkaTare hospiTalamAM javAnuM kahyuM te nA pADI, mane kahetA ke have mRtyu nizcita che, mane zAntithI deha choDavA do, valakhAM mAravA choDI do. jIvitanI AzA temaNe pote choDI dIdhI ane vahelI take deha chUTI jAya evI ja bhAvanA rahI. lagabhaga paMdara divasa pahelAM mahArAja sAheba darzana ApavA AvyA hatA tyAre kahyuM ke mane saMthAro karAvA paNa mahArAjazrIe nA pADI. zanivAre 17 mI eprile huM savAre 10-30 nA plenamAM dilhI javAnA hatA. sAMje pAchA AvavAnA hatA. 16mI tArIkhe rAtre meM temane saheja kahyuM ke bA, huM kAle savAre dilhI jaIza, sAMje pAchA AvIza. mane kahe, tArAthI javAze nahi. mane lAgyuM ke saheja kahe che. zarIra ati kRza thaI gayuM hatuM. pravAhI paNa letA na hatA eTale zoSaNa thaI gayuM hatuM. zanivAre savAre huM uThayA tyAre meM joyuM ke zvAsa kAMIka vadhyA che. turata DaoNkaTarane bAlAvyA, temaNe kahyuM, mAre dilhI javuM ThIka nathI, tethI baMdha rAkhyuM. ATha vAge kAntiRSijI mahArAja padhAryA. mAMgalika saMbhaLAvI, sAgArI saMthAro karAvyo. zvAsa vadhyo eTale DaoNkaTarane thayuM Akasijana ApIe to kAMIka rAhata rahe, paNa kisajana levAnI nA pADI. DaoNkaTare glukojha nasamAM ApavA prayatna karyo paNa nasa maLI nahi. badhA vakhata sabhAna hatA. ApaNe kahIe te sAMbhaLatA paNa bolatA nahi. lagabhaga bAra vAgye zvAsa vadhyA. pharIthI DaoNkaTara AvyA. amane kahe have lAMbo samaya nathI. pachI meM bhakatAmara, Atmasi i, zrImad rAcaMdranA pado, apUrva avasara, he prabhu, he prabhu zuM kahuM, vagere saMbhaLAvyAM. chevaTa navakAra maMtra kahI, cattArI maMgalama kahyuM. tenuM chelluM pada huM bAlyA ane temaNe chellA zvAsa lIdhA, jANe cattArI maMgalama sAMbhaLavA rokAI rahyA hoya. dehAdhyAsa chUTI jAya che tyAre mana mukita tarapha vaLe che ane dehanA vaLagaNAmAMthI vahelAmAM vaheluM kema chUTAya tenI rAha jue che te pratyakSa anubhavyuM. atyaMta zAnti ane samatAbhAvathI mRtyune bheTavA taiyAra thAya che. kAMI ja hAyavAya ke valakhAM nahi, ALapaMpALa nahi, game tema karI jIvita TakAvI rAkhavAnI jarA paNa icchA nahi, dehapIDA titikSAthI sahana karavI, athavA te pratye upekSA sevavI. saMsAra sAthe prema baMdhanathI prabaLapaNe mane bAMdhI rA nAra be baLA hatA, mArI patnI ane mArI mAtA, mArI patnI karatAM paNa mArI mAtAnuM vadhAre. banne gayA. mArI ekalatA vadhatI jAya che te sAthe aMtara nirIkSaNa vadhe che. A mArI bIjI bA hatI. e bahu thoDA jANatA. mArI janmadAtA mAtA huM be varSanA hatA tyAre gujarI gai. bIjI mAtAne koi saMtAna na hatuM. teNe mane ucheryA, tenAM smaraNeA lakhavA besuM te keTalAka evA che je koI mAne nahi, mArI aMgata bAbata lakhavAnI mane koI divasa IcchA thatI nathI. paNa A banAve mArA mana upara je saMvedana mUkyuM che te lakhavAnI IcchA rokI zakyA nahi. cImanalAla cakubhAI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA 1-5-76 ane mahAsatIjI ujavalakumArIjI na tA. 19-4-76 nA roja, ahamadanagara mukAme zramaNa saMghIya chellA dasa - bAra varSathI ahamadanagaramAM temane sthiravAsa hato. 'viduSI sAdhvI zrI ujajavaLakumArIjI mahAsatInuM du:khada avasAna AvA eka viduSI mahAsatInA avasAnathI temanA meTA anuyAyIthayuM. temanI vaya 57 varSanI hatI. gaNane ane samasta jaina samAjane na purAya evI kheTa paDI gaNAya. ... tA. 8-4-1962 nA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA zAsanadeva temanA AtmAne cirazAnti pradAna kare evI prArthanA. upakrame zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI vyAkhyAnazALAmAM mahAsatI ' . - zAntilAla TI. zeTha ujajavaLakumArIjInuM "jaina darzana " e viSaya upara eka jAhera vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. tyAre tyAranA saMghanA maMtrI sva. zrI agaracaMda nAhaTA sanmAna samAraMbha zrI paramAnaMdabhAIe temano paricaya karAvatAM je pravacana ApeluM ane je te vakhatanA "prabuddha jIvanamAM chupAyuM hatuM te Aje prastuta vidyAvAridhi, siddhAntAcArya, purAtattvavettA, tattvaciMtaka ane hoI nIce pragaTa karavAmAM Ave che. zodhamaniSi zrI agaracaMdajI nAhaTAnA sanmAna mATe eka abhi naMdana ane sanmAna samAroha tA. 10 ane 11 eprile bikAsva. paramAnaMdabhAIe jaNAvyuM hatuM ke, "temanI oLakhANa neramAM yojavAmAM Avyo hato. zrI mahAvIra jaina maMDaLanI zrI agaraApatAM mane e jaNAvavAnuM prApta thAya che ke temaNe 15 varSanI caMda nAhaTA abhinaMdana samAroha samitinA upakrame A kAryakrama nAnI ummare dIkSA lIdhelI. Aje te ghaTanAne ThAvIza varSa thavA yojavAmAM Avyo hate. . . . . . . . AvyAM che. (1962 mAM) temanI ummara Aje 43 varSanI che. A lAMbA dikSAkALanI zarUAtamAM temanI jJAnaupAsanA, tIvra ane * samAraMbha AraMbha tA. 10 mI eprile bapore "rAjasthAnanA tejasvI tema ja sarvagrAhI buddhi hovAnA kAraNe, bahu vegapUrvaka jaina sAhitya" e viSayanI goSThithI thayo hato. A goSThimAM mukhya cAlI rahI hatI. eka bAjue saMskRta tema ja prAkRta bhASA ane vakatA rAjasthAna vizva vidyAlayanA vidvAna prAdhyApaka DaM. narendra te bhASAomAM rahelA dharmasAhityanuM - zAstra graMthonuM adhyayana kara bhAgavata hatA. A sivAya bIjA adhikArI vakatAe potapotAnA vAnI ane bIjI bAjue aMgrejI bhASAnI tAlIma levAnI temaNe viSayamAM talasparzI pravacana karyA hatA. e ja divase rAtre eka zarUAta karelI. sthAnakavAsI saMghe paNa temane jarUrI badhI saga kavi saMmelana paNa yojavAmAM AvyuM hatuM. vaDatA karI ApI hatI. Ama saMgenI anukaLaMtAne lIdhe teo bIjA divase tA. 11 mI eprile "rAjasthAnanuM purAtattva" jJAnanA kSetramAM khUba sArI pragati karI rahyAM hatAM. vaLI zrAvaka e viSaya para A viSayanA vidvAnonI eka goSThi yojavAmAM AvI zrAvikAonA samudAya samakSa vyAkhyAna ApavAnI temane avAra hatI. emAM rAjasthAnanAM maMdira, mUrtikalA, citrakalA vagere vize navAra tako maLatAM temanAmAM rahelI vakatRtvazakita paNa sArA pramANamAM - pravacano thayA hatA. e ja divase bapore prakhyAta zikSaNazAstrI 3. khIlI rahI hatI. AvI badhI sAnukuLatAo vacce temanI AMkhoe dolatasihajI koThArInA pramukhapade zrI agaracaMdajI nAhaTAne sanmAchellA daza varSathI eka bahu moTI pajavaNI zarU karI che ane tenA navA mATe mukhya samAraMbha yojavAmAM Avyo hato, jemAM bahArathI pariNAme svataMtra vAMcana, lekhana ke adhyayana temanA mATe lagabhaga AvelA agraNIoe paNa bhAga lIdho hato. A prasaMge khAsa taiyAra "azakya jevuM banyuM che athavA to moTA bhAge anyAvalaMbI banyuM karavAmAM Avela abhinaMdanagraMtha zrI agaracaMda nAhaTAne arpaNa che. temanI zAne pArAnAmAM A eka ghaNo moTo antarAya ubhe. karavAmAM AvyuM hatuM. A abhinaMdanagraMthanA mukhya saMpAdaka haiM. thayuM che. Ama chatAM paNa temanAmAM rahelI prazAne satata vikAsa dazaratha zarmA che. ' , thata rahyo che, jene Aje ApaNane sAkSAta paricaya thavAne che. koIne paNa mugdha kare tevuM temanuM vakatRtva che. temane avAja paNa meTo ane tINA che. vaLI temanI vANImAM svAbhAvika mRdutA che. na karI zake ane temanA vicAramAM nisarganI vizALatA che. tethI jaina dharma viSe temanI UMDI nizrA hovA chatAM temanA pravacanamAM kadi paNa jo grISmanI borane zrAvaNa karI zakuM; karkazatA ke sAMpradAyika TAMkIrNatAno anubhava thato nathI. keTalAMka te vizvanA agnitaNuM zamana karI zakuM. varSo pahelAM temaNe kAMdAvADInA dharmasthAnakamAM dhANuMkharuM amArA zuM che samaya e te mane kaM' che khabara nathI; muMbaI jaina yuvaka saMghanA Azaya nIce svAmI vivekAnaMda upara je au zake te thAya bhInI jANa karI zakuM. vyAkhyAna ApeluM te mane barAbara yAda che. kaeNlejane koI vidvAna zuM sAdhanA, adhyAtma zuM? e jANavuM nathI; * - adhyApaka jarUrI badhI sAmagrI saMkalita karIne svAmI vivekAnaMdanuM . kevaLa ahaMmanA pahADane kaNakaNa karI zake. " na ke, - eka surekha citra rajU kare tevuM temanuM e vyAkhyAna hatuM. koI lAkhe taNA AzvAsako ke te zake ja ne? A paNa jaina dIkSita ane temAM paNa eka jaina sAdhvI ApaNI arvA nA paDa pIDe e du:kha nivAraNa karI zakuM.. | vidhA nathI ke sAdhavI nA jJAnanI jarUra; " cIna daSTine badhI rIte saMtoSa Ape tevuM svAmI vivekAnaMda upara nirUpaNa kare te mAre mana eka bhAre Azcaryajanaka anubhava hate. haiyAM samAM jo graMthanuM vivaraNa karI zakuM.' - AvI eka viziSTa koTinAM sAdhvIne lAMbA samayanA gALe puna: ' nA mUlya hIrAnI paribhASA taNuM kazuM; | * AvakAratAM huM parama AnaMda anubhavuM chuM." * * - je satyanuM tAzyathI tAraNa karI zakuM." - A vizva pai jAye manahara keTaluM badhuM * *'" uparokata paricaya : mahAsatIjIne aMjalirUpa paNa gaNI zakAya. ! ja jaDa mahIM huM sneha saMcAraNa karI zakuM.' ujajavalakumArIjI saMskRta, prAkRta, hindI, aMgrejI temaja !. " -suzIlA jhaverI | '... gujarAtI bhASAo para bhAre prabhutva dharAvatA hatA. tabiyatane kAraNe
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-76 prabuddha jIvana sarasvatInI viDaMbanA > muMbaI marAThI graMtha saMgrahAlayanA vArSikotsava nimitte tA. 28 ghaNAkharA buddhijIvIe vakIla banyA. tyArabAdanA bhAratanA rASTrIya Disembara 1975 nA roja durgA lAgavate ApeluM pravacana, marAThI juvALamAM aneka netAo vakIla hatA. keTalAye loko aMgrejInA 'sobata' mAMthI TuMkAvI 'bhUmiputra'mAM magaTa thayuM che, temAMthI keTalAka sArA lekhako nIvaDayA. A badhAmAM zaTaro paNa bhaLyA. prephesarI bhAga sAbhAra ahIM Apyo che.]. karanArAoe paNa rASTra cetanAnI jAgRtimAM pitAno bhAga Apyo. rAjA paMDitone AzrayadAtA hoya e paraMparA janA kALathI chApakhAnAM ane vartamAnapatro AvyAM. ene lIva rASTranA svataMtra cAlI AvI che. kavinuM jIvana jyanA AkAyAM phUlatuM phAlatuM abhiprAyane vyakata thavA mArga maLe. A aMgrejI sAmrAjyazAhIne ane samRddha thatuM. ujajainanA rAjA vIra vikramanA darabAramAM nava ratno eka guNa e hato ke pote ghaDelA kAyadAone e loko mAnatA. hatAM. kAlidAsa paNa vikramanA Azraye hato. bANa harSavardhananA A vAtane ullekha hamaNAM thoDAka vakhata para maNibata paTarse darabAranA kavi hate. mogala rAjyakALamAM e ja paraMparA cAlatI rahI. rAjyasabhAmAMnA pitAnA bhASaNamAM karyo hato. zivAjInA darabAramAM bhUSaNa kavi hatA. tyAra bAda nAnA nAnA rAjA paNa aMgrejonI, keTalIye khAsayita ane guNadoSa sAthenI rajavADAM ane sAmate kavione Azaro ApatA, e paraMparA paddhati ApaNe svIkArI. Aje ApaNe narmukha thaIne ene cheka aMgrejI rAjyakALa sudhI cAlI. mora paMta kavi bArAmatInA khAsa javAbadArIpUrvaka vicAra karavo jarUrI che. nAyakanA AkAye hatA e vAta sau jANe che. Ama rAjya >> AkAyane aMgrejo pAsethI ApaNe be vastu lIdhI: (1) lekhakoe ke sAhityane vikAsa thayo te vAta mAnavI paDe. rAjakAraNamAM na paDavuM evI eka mAnyatA ane (2) lekhakone . Ama chatAM rajAonI dhUna kayAreka ghAtaka paNa nIvaDatI. ApavAmAM AvatI padavIo ane InAma akarAma. ane enA dAkhalAo ItihAsamAM Thera Thera verAyelA paDayA che. rAja- lekhakoe rAjakAraNamAM paDavuM joIe nahIM e mAnyatAmAM emAM sAhityanA guNe parakhavAnI zakita haMmezA hatI ja ema na kazuM tathya nathI. kAraNa, pUrva ane pazcima yuropanA lekhako rAjakahI zakAya. eTale paraMparAgata sAhityanI te e kadara bUjI zakanA, kAraNamAM ulaTabhera paDayA hatA ane ene lIdhe emanA sAhityamAM paNa navA cIlA pADanArA sAhityakArone kayAreka jIvanathI hAtha kazI UNapa te AvI nahotI ja, balake e vadhAre anubhavasaMpanna dhovA paDatA. AnA paNa keTalAya dAkhalA maLI zake che, banyuM hatuM. dA. ta. jarmanInA jANItA navalakathAkAra haramana hesa, Ama rAjA ane sAhityakAra e be vacce azcina ane guTaragrAsa paNa samAjavAdI pakSanA eka hoddedAra hovA chatAM sArA AkAyadAtAno saMbaMdha hato e vAta sAcI, chatAM emAM paNa keTalAka lekhaka paNa che. phrAnsamAM mAtra ane nobela pAritoSika vijetA moTA apavAda hatA. jJAnezvara mahArAje jJAnezvarIne chevaTanA Alvara kAmu e lokonAM rAjanaitika kSetranAM kAryo vize ApaNe bhAgamAM rAmadevarAva yAdava viSe noMdha lIdhI che, chatAM e emanA jANIe chIe. maMtrIpade rahelA adra mAlaze uttama koTInA Azrita nahotA. vArakarI kavione A vele rAjyanA TekAthI lekhaka ane kalA viSenA uttama jANakAra che. cheTo ja rahyo. ekanAtha mahArAja paNa rAjyAzrayathI cheTA ja hatA. . rAjakAraNa mANasanA jIvananuM mahattvanuM aMga che. lokazAhImAM rAjAe pratye manamAM kazo ja bUre bhAva na hovA chatAM te A paLabhara paNa bhUlya pAlave tema nathI. eTale lekhakoe paNa rAjAe mokalelI bheTa - saigAda paNa pAchI vALanArA saMtanI rAjakAraNanI parejI pALavAnI kazI ja jarUra nathI. rAjakAraNanA vAna ApaNe jANIe chIe. alAudina khIlajIe kabIrane AmaMtraNa dhuraMdhara mahAtmA gAMdhIe dezane ja nahIM; AkhI duniyAne utkRSTa, ApyuM, paNa "allAne darabAra choDI, tArA darabAramAM zI rIte vaicArika ane naitika sAhitya ApyuM che. bhAratIya saMskRtinI zAna : AvuM?" e javAba kabIra sAhebe vALyo hato. akabare tulasI- emane kAraNe jagatabharamAM vadhI che; AvuM bIje kavacita ja bane che. dAsane nimaMtraNa mokalyuM hatuM, paNa "rAmane darabAra choDI huM kyAMya ravIndranAtha TAgore pahelAM rAjakAraNane virodha karyo hato, ja nathI." evo javAba tulasIdAsajIe Apyo hate. zivAjI paraMtu pAchaLathI briTizaroe Apelo nAITahUDane khitAba pAchA mahArAje tukArAma mahArAjane AmaMtraNa mokalavyuM tyAre "tamane vALyo hato. ane gAMdhIjI jelamAM hatA tyAre emanA vatI bhArata maLIne mAre zuM karavuM che? nAhaka cAlavAnuM kaSTa thaze teTaluM ja " taraphathI je jubAnI ApavAnI hatI te ApI. jaliyAvAlA bAganI e javAba tukArAma mahArAje Apyo hate. ghaTanAe te rAjakAraNa vinA emanA vicArone dhAradAra banAvyA. TUMkamAM, rAjayAzraya karatAMye moTo Azare ane vyApaka zreya- - yuropanA lekhako potAnA dezanA rAjakAraNamAM bhAga le che. sAdhana jemanI daSTie bhALyuM hatuM te loko kayAreya rAjAnA AzramamAM e loko videzamAM jaIne vasavuM paDe to tyAMnA paNa rAjakAraNamAM thayA nahIM ulaTa, rAjAe pote ja evA lokonAM darzana karI pavitra bhAga le che. ApaNe paNa tema karI zakIe. e pragalabhatAnuM ja thavA mATe sAme cAlIne gayA che. akabaranA darabAramAM tAnasena lakSaNa che. bhAratIya lekhako svasthAnAbhinivezI (potAnA kSetra gA, paNa enA guru haridAsa koI paNa dunyavI sattAne "kucha pUratA saMkucita) hoya che evo Aropa bIjA dezonA lekhako kare visAtamAM" nahi letA ane kevaLa bhagavAnanA darabAramAM ja gAtA. che. ApaNe emAMthI mukata thavuM joIe. jAti, bhASA ane varganA * aMgrejo AvyA ane rAjAzAhI tathA sAthe sAthe lokazAhInuM bhedathI upara UThavuM joIe. navuM parva zarU thayuM. e loko rAjasattA, pArlAmenTa ane vepAra rAjakAraNa vizenuM bhAna khevuM ene artha pitA viSenuM ja bhAna evuM trividha taMtra sAthe laIne A dezamAM AvyA jUnA rAjAe khAvA barAbara thaze. A kevaLa nabaLAI nathI, aparAdha paNa che. ane sAmaMte emanA khaMDiyA banyA. navA AzrayadAtAnA svarUpamAM briTizaroe IMglenDamAM "poeTa loreTa" -padavIdAnanI vepArI varga sAme Avyo. baMgALamAM A parivartana sau prathama zarUAta karI. paNa emanA sAmrAjyanA bIjA koI dezanA kavione sAme AvyuM. rAjA rAmamohanarAya jevA keTalAka loko AgaLa e sanmAna apAyuM nahotuM. paNa samAjanA bIjA vargonA lokone AvyA, emaNe aMgrejonI keTalIka pragatizIla vAtone AnaMda ane sarakAra-niSThA badala nAITahUDa, rAvabahAdUra, rAvasAheba vagere padavIo utsAhabhera svIkArI. nyAyAlayanI navI paddhati AvI tene kAraNe ApatA. enI nakalamAM ApaNe bhArataratna, padmavibhUSaNa vagere
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddha jIvana tA. 1-1-76 * padavI ApavAnuM zarU karyuM. Ama te A padavIo alaga alaga kSetramAM dAkhava.yelI nipuNatA tathA sevA mATe hatI, paraMtu e ApavA pAchaLa meTe bhAge sarakAra sAthe e lokone koIka rIte bAMdhI rAkhavA e ja mukhya hetu hoya che. * pAritoSika ane anudAna e paNa evA ja vargamAM apAya che. lekhaka, kaLAkAra, vagerene sanmAnatI vakhate paNa e loko potAne anukULa thaIne rahe evuM zAsana jovAnuM ja. rAjakAraNanA stare te pAtA pratye pUrI vaphAdArI dAkhave tevA ja buddhijIvIone sarakAra potAnA hAthamAM rAkhe che. meTI mATI sAMskR'tika "Ine sAhityika janAo paNa. AvA ja lokonA hAthamAM rahe evI rItanI janAo e zAsanavALA karatA hoya che. " TUMkamAM kahevuM hoya to pAritoSika, anudAna vagere bAbatamAM paririthati dahADe dahADe cintAjanaka thatI jAya che. bakSisa ke anudAna pAmavAthI pratiSThA vadhe che e mAnyatA eTalI pAkI thaI che ke have te evI bakSisa ApanArI samitinA sabhya ane bakSisa meLavanArA vacce ghaNIvAra levaDadevaDa e sodAbAjI - samajUtI thatI dekhAya che. ghaNIvAra samitinA sabhyapada kAyamI banI jAya che. ene mATe sabhya lAcArIpUrvaka sarakArI baeNraNone anukULa thaI jAya che. pachI lekhake evA sabhyo sAthe sArAsArI rAkhavA prayatna kare che. AvI sadAbAjImAM prakAzako paNa dhUro che. AmAMthI ekabIjAnuM rAkhavAnuM valaNa ubhuM thAya che. dA. ta1975 ne dIvALI aMkamAM uddhava zaLakee potAnA lekhamAM khullI rIte lakhyuM che ke emanI navalakathAne InAma maLavAnuM che e pahelethI nakkI thaI gayuM eTale emaNe pitAnI e navalakathA pahelAM eka nAnA prakAzakane chApavA ApI hatI tenI pAsethI laI lIdhI ane eka moTA prakAzakane ApI. ane e navalakathAne InAma paNa maLyuM ja Ane artha e thaze ke guNavattA hoya ke na hoya, vagadArane puraskAra, anudAna vagere maLe che. Ama guNavattA karatAM lAgavaga ja meTI TharI. A ApaNA sAhityasaMsAranA saDAnI zarUAta mAtra che, AgaLa upara zuM thaze bhagavAna jANe. lekhaka che ke vicAraka ho, zabdakopa, pAThaya pustaka vagerene laIne eka vAra sarakArI cokaThAmAM peThA ke pachI emane avAja, dhIre dhIre e ka ja rItane nIkaLavA mAMDe che. pachI nokarazAhI ja jJAna - sAdhanA ane vidrattAne doratI hoya evuM sApha dekhAvA mAMDe che. kAraNa, meTA bhAganA vicAro ane lekhako paNa pachI saMcAlaka banIne karazAhInI haroLamAM besI jAya che. zAsakIya svIkRtine prabhAva vadhu ne vadhu phelAtuM jAya che. AvA loko janatAthI dUra ne dUra haTatA jAya che. pachI e cheTApaNuM e ja emano pratiSThAnuM mApa banI jAya che. AmAM vaLI khAsiyata e che ke AvAM kAme mATe je samitio hoya che te paNa janatAnI najara sAme nathI hatI, evI samitine rAjakIya zreNImAM gaNavAnuM je vadhAre ThIka gaNAya. - sAhitya - saMskRti maMDaLa AvuM ja eka maMDaLa che. e atyAre - vizva-kopa taiyAra karI rahyuM che. 19975 nA okaTobaranA 'navabhArata' nA aMkamAM lakSmaNa zAstrI jozIne mahAtmA gAMdhI saMbaMdhI eka lekha chapAve che. e lekha vizvakozamAMnI eka noMdha che. emAM kazA paNa purAvA ke saMdarbha ApyA vagara ja mahAtmA gAMdhI vize eka noMdha karI che. te A pramANe che: 'gAMdhIjI mULathI varNAzramanA samarthaka che. emaNe saMyamanA siddhAMtanA AdhAre jAtibhedanuM paNa samarthana karyuM che. potAnI jAtimAM ja lagna karavA ane potAnI jAtimAM ja bhojana karavuM emAM laoNgika tathA jIbhanA svAda upara eka saMyama che evuM pratipAdana emaNe (gAMdhIjIe) karyuM che. paraMtu 1936-37 lagabhaga gAMdhIjIe vaNakAma viSenuM potAnuM A bhASya baMdha karyuM. vaLI yuvAna peDhImAM sAmyavAda ane samAjavAdane vAyare cAle che e gAMdhIjIe joyuM tyArathI emaNe adhyAtmanI bhUmikA para Arthika ane sAmAjika sabhAnatAnuM samarthana zarU karyuM." AmAM sAmyavAda ane samAjavAdanA AdhAre kareluM vidhAnaa-cUka nathI e vAta rAjakAraNanA abhyAsIo kahI zakaze. paNa Aje A rAjakIya vidvAnanI bhUla sAme AMgaLI cIMdhavI agharI thaI paDI che. kAraNake anudAna - InAmanI nADe emanA hAthamAM che, ane lAgavaga mAraphata maLatAM anudAnanI lAlaca zAsane UbhI karI che tene kAraNe aneka buddhijIvIo, saMpAdako ane prakAzako vagere potAnA para AdhAra rAkhavAne badale sarakArI kRpAnI pAchaLa paDayA che. ' Ama chatAM zAsana taraphathI maLanArAM InAma-akarAmanI avagaNanA karanArA lekhako Aje paNa A dezamAM che te ApaNuM saubhAgya ja gaNAya. baMgALanA zizirakumAra bhADuDI baMgALanI raMgabhUminA yugapravartaka, dilhInI saMgIta nATaka akAdamI para sabhya hatA. rAjyanI akAdamI para paNa hatA. emaNe nATakanA zekhIne mATe sastA bhADAthI maLI zake evA raMgamaMca taiyAra karavA keTaluM kahyuM paNa koIe emanI vAta kAne na dharI. e maravA paDayA tyAre e chellA divasemAM emane 'padmazrI'nI padavI enAyata karavAmAM AvI. paNa janatAnI AMkhamAM dhULa nAkhavAnI sarakAranI murAda pAmI jaI emaNe padavI pAchI vALI. kaTokaTInA thoDA samaya agAu ja bihAranA lokapriya lekhaka kavizrI phaNIzvaranAtha reNue potAne maLelI padavI pAchI ApI ane maLatuM mAsika anudAna levAnuM baMdha karyuM. du:khI janatAnI vANIne vyakata karavA badala emane A padavI ane anudAna apAyAM hatAM; emaNe potAnA sarjelAM pAtronAM du:khamAM pratyakSa sahabhAgI thavAnA gunA badala A janatAbhimukha lekhakane A rIte zoSavuM paDayuM. tevI ja rIte karNATakanA zivarAma kAraMtha sAhitya akAdamI ane saMgIta nATaka akAdamInAM pAritoSika prApta karanArA mAnyatA prApta lekhaka. kaTokaTI pachI emaNe 'padmabhUSaNa ' nI padavI ane saMgIta - nATaka akAdamInuM pAritoSika pAchAM vaLyAM. prakhyAta sitArI vilAyatakhAMe paNa sarakAre ApavA dhArelI padavI svIkAravAnI nA pADI. paNa A badhA te thayA apavAda. sarvasAmAnya je paristhiti che te joIe chIe tyAre bhaviSyanI ciMtAmAM mana vyAkuLa thAya che. -durgA bhAgavata abhyAsa - vartuLanI AgAmI beThaka abhyAsa-vartuLanI AgAmI beThaka gusvAra tA. 6-5-76 nA roja sAMje 6-30 vAge saMghanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze, abhyAsa-vartuLanA sabhyo uparAMta saMghanA sabhyo, AjIvana sabhyo tathA temanA mitrone hAjara rahevAnI chUTa A sabhA pUratI rAkhavAmAM AvI che. eka prayogAtmaka rUpe A sabhAmAM hAjara rahela sabhya paikI jene bolAvuM hoya tene koIpaNa jIvanalakSI viSaya athavA prasaMga upara potAnuM saMvedanAtmaka balavAnuM nimaMtraNa che. samayanI maryAdA hoI TUMkamAM paNa spaSTa ane muddAsaranI potAnI vAta taiyAra karIne AvavAnI vinaMtI karavAmAM AvI che. potAnuM nAma tathA viSaya pAMca tArIkha pahelA saMghanA kAryAlayamAM lakhIne mokalI ApavA vinaMtI. che, subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsa-vartuLa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-76 * prabuddha jIvana keLavaNInuM prathama (saMgha Ayojita abhyAsa - vartuLanI chaThThI sabhA guruvAra tA. 15-4-76 nAroja sAMjanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLI hatI. A vakhate vyAkhyAtA tarIke mIThIbAI kAlejanA prinsipAla zrI amRtalAla yAjJikane belAvyA hatA. uparokata viSaya upara suMdara vArtAlApa karyo hato. zrI subodhabhAI ema. zAhe prathama AvakAra Apyo hato ane vyAkhyAnane aMte zrI cImanalAla je. zAhe AbhAradarzana karyuM hatuM. A vArtAlApa nIce pragaTa karavAmAM Ave che. ta MtrI) keLavaNI e vRkSa che. vRkSa bahAra dekhAya che, paNa tenAM mULiyAM dharatImAM hAya che. vRkSanA vikAsa ne vRddhino AdhAra dharatInI phaLadra patA ane aMdarathI ane bahArathI mULiyAMdrArA cUsAtA rasa upara rahe che, bALaka jayAre janme che, tyAre AsapAsanA vizvane te kevI jijJAsAthI mugdhatAthI, AnaMda ane umaMgathI nihALe che ne samajavA Icche che ! tenI A daSTimAM keLavaNInI utsukatA ne jhaMkhanAnuM darzana karI zakAya che. keLavaNInuM prathama pAna A avasthAe zarU thAya che, haLave haLave e jagatane pichAnavA Icche che, tyAre mAbApa tenA prathama zikSaka hoya che. bALaka kudarata pAsethI caMtanazakitanAM bIja laIne Ave che e vastu mAbApe ane zikSake lakSamAM rAkhavI ghaTe che. mAnavacitta e vikAsanuM temaja keLavaNInuM mukhyane prabaLa sAdhana che. eTale ke keLavaNIno kharo pAyo mAnavacittanI samajaNa para rahyo che--pachI keLavaNI lenAra bALaka hoya, kizora hoya, yuvAna hAya ke pukhta uMmaranI vyakita hAya. vidyAbhyAsa mATenI koI paNa zikSaNapaddhati mAnavacittanI vaRNanA karI zake nahi. keLavaNIkAra mUtikAranI mAphaka jaDa vastune kaMDAravAnI hotI nathI, paNa ane te atyaMta sUkSma ne saMvedanazIla cittanI sAthe saMbaMdha che. dareka zikSaka zikSaNakArya karatI vakhate Ano khyAla rAkhe tenuM kArya sArthaka bane. keLavaNInuM prathama seApAna svAbhAvika rIte pUrva-prAthamika ne prAthamika zikSaNathI zarU thAya che, alabatta aupacArika rIte. A vakhate bALakanAM rasane ruci jAgRta karavA ne peASavA tarapha vizeSa dhyAna ApavuM Avazyaka che. pAThayapustakanI racanA paNa daSTie ja thavI joIe. A nAnA bALakanAM cittamAM gopavAyelI zakitanuM jharaNu" niraMtara vahetuM hoya che. tene bahAra vahetuM karavA mATe zikSake potAnuM kauzala dAkhavavAnuM hAya che. vacce naDatA aMtarAyAne kema dUra karavA tenI tenAmAM AvaData hovI joIe. bALakano smRtibhaMDAra khUba samRddha hAya che. tenA sadaMpayoga barAbara rIte thAya te mATe zikSake jAgRta rahevuM joIe. bALaka vizenI ATalI pazcAdabhUmikA zikSaka pAse hAvI jarUrI che. akSarajJAna e keLavaNInuM mAdhyama che e hakIkata spaSTa samajI levI ghaTe che. bALaka mAtra pATha vAMce, gIta gAya ane A badhuM kaMThastha kare ne parIkSA vakhateM yAdadAstadnArA tene rajU kare te kharI keLavaNI nathI. pATha vAMce tyAre pAThamAM je vidyAvastu kahI che tene te samaje che ke kema, te upara te pAte vicAra karI zake che ke kema tenuM nirIkSaNa zikSake karavuM joIe. bALakanuM citta sakriya rIte samajanuM thAya tema karavuM joIe. keLavaNInA prathama seApAnamAM jo A Teva na paDe to mAtra sthULa hakIkane yAda rAkhavAnI Adata paDI jAya che. keLavaNIdrArA bALakanA cittane keLavI te bhAvanArasRSTimAM pravezI tene sAcA AnaMda meLave tema ja vicArazakita keLavAya nuM tArkika rIte pAte vicArI zake che teno AnaMda anubhave tyAre vidyArthIne keLavaNI maLI kahevAya. ApaNA rASTragItane A daSTie ra sApAna vicAra karIzuM to kahevAno marma spaSTa thaze. rASTragIta lagabhaga kaMThastha hoya che, suMdara bhAvavAhI rIte tenuM gAna, paNa karAya che chatAM tene bhAva keTalA samaje che ne anubhave che ? pepaTiyA uccAraNane keLavaNI na kahevAya e kahevAnI jarUra che ? evI ja rIte vArtAne mAtra vArtAmAM rasamaya prasaMgo vAMcIne yAda rAkhavAmAM sAcuM zikSaNa maLatuM nathI. rAmanArAyaNa pAThakanI 'khemI' nAmanI vArtA vAMcI hAya, prazna pUchIe to prasaMgA rajU karatAM paNa AvaDatA hoya chatAM ye vidyArthI vArtA samaje che ema na kahevAya. vArtAdgArA jo e ema samajI zake ke prema e mAtra bhadra loko ke zikSita lokono IjAro nathI, garIba, pachAta gaNAtA varganA lokomAM paNa premabhAvanAnA sauMdaryanuM darzana thAya che e A vArtAno marma che, te enuM zikSaNa sArthaka thayuM kahevAya. A rIte aMkagaNita, bIjagaNita, bhUmiti, vijJAna Adi viSayone mAtra yAda rAkhIne parIkSAmAM raju karavAnI AvaData hoya te sArI rIte parIkSAmAM pAsa thaI UMcA guNA meLave te ye tene keLavaNI na kahevAya. jIvananI sAthe zikSaNanA anubaMdha karatAM AvaDe tyAre kharI keLavaNI meLavI gaNAya. * A mATe yAda rAkhavuM ghaTe che ke keLavaNInA prathama siddhiAMta ja e che ke sAcA zikSaka e mAtra zikSaNa ApanAra ke zikSaNa kAryanA zrAma upara najara rAkhanAra mukAdama nathI. zikSaka tA vidyArthIno sahAyaka ane mArgadarzaka che. tenuM kArya sUcanA karavAnuM che, jJAnano bojo lAdavAnuM nathI. jJAnanuM sAdhana citta che eTale zikSaka AnanA sAdhanane susajaja karavAnuM darzAve che ane zAnasAdhananI prakriyA darzAvI tene te mATe uttejana Ape che. zikSaka jJAna ApatA nathI, vidyArthI pAte jJAna kema meLavI zake e batAve che. ApaNI aMdara jJAna karyAM raheluM che te darzAvI tene bahAra kema lavAya e zIkhave che. sAcI keLavaNI mATenA A eka ja saMgIna siddhAMta che. A siddhAMta prAthamika keLavaNIthI mAMDIne ucca keLavaNI sudhI lAgu paDe che. alabatta uMmaranA bheda e te vidyArthIne keTalI sahAya ke keTalA mArgadarzananI jarUra che te mATeno khyAla Ape che. te pramANe sahAya ke mArgadarzananuM pramANa vadhatuM ochuM karI zakAya. paraMtu keLavaNInI kudaratI rIta te cittanI keLavaNI ja che. keLavaNInA prathama seApAnanA eka bIjo siddhAMta paNa yAda rAkhavA jarUrI che. zikSaNanI paddhatimAM paricitatAthI aparicitatA tarapha javuM, mUrtamAMthI amUrta tarapha javuM e paNa pAyAnA ja siddhAMta che. je vastuthI ApaNe paricita hoIe, je vastu ApaNe cakSundriyathI joI zakIe te samajavAmAM muzkelI paDatI nathI. eTale sUkSma ke tAttvika vicAraNA samajAvavA mATe paricita vastunA udAharaNathI amUrta vicAra samajAvavA sahelA thaI paDe che. gaNitazAstramAM amUrta vicAraNA pradhAnapaNe hoya che eTale gaNita samajavA mATe paricita udAharaNA drArA gANitika vicAraNA samajAvavAnI paddhati kAryakSama nIvaDe che bIjagaNitanAM sUtra ke bhUmitinA prameyA ApaNe yAda rAkhIe, parIkSAmAM sAcA lakhI AvIe ne sArA guNA meLavIe toye te viSaya ApaNe zIkhyA chIe ema na kahevAya. paraMtu e sUtreA kaI rIte vyutpanna thayAM che, enAthI kyA prakAranI saraLatA jIvana vyavahAramAM Ave che te jayAre samajAya tyAre ja e viSaya samajAyo gaNAya. A siddhAMtanuM hArda samajavA mATe maNilAla nabhubhAInuM udAharaNa basa thaze. badhA viSayamAM maNilAla prathama koTinA guNA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-76. meLave, emanI buddhi khUba vicakSaNa, paNa saMskRta temane AvaDe nahi. saMskRtanAM rUpAkhyAna gAkhavA game nahi tethI e viSaya tarapha temane kaMTALo upajo. pariNAme, meTrikanI parIkSAmAM badhA viSayamAM khUba sArA guNa meLavyA. mAtra saMskRtane lIdhe nApAsa thayA. bIje varSe emanA eka koThAsUjhathI zikSaNa jANanAra hitecchue maNilAlane saMskRta zIkhavavAnuM kAma mAthe lIdhuM. maNilAlanI sAhityabhirucithI te paricita hatA. eTale saMskRta bhASAnA suMdara kAvyamaya zloko AdinuM gujarAtI karI tenA tarapha vALyA, vyAkaraNa prathama zIkhavyuM ja nahi. thoDA samaya pachI maNilAlane saMskRta sAhityanA sauMdarya tarapha abhiruci utpanna thaI, tyAra pachI saMskRta bhASAnA zloko samajAvatAM samajAvatAM vyAkaraNa zIkhavatA gayA. pariNAme te varSe meTrikanI parIkSAmAM maNilAla saMskRtamAM sarvaprathama AvyA ne pAchaLathI saMskRtanA suprasiddha adhyApaka banyA. AInsTAInane paNa sauthI prathama paricitatAthI aparicitatAnA siddhAMtanI paddhatithI kAkAe gaNita zIkhavyuM ne jagatanA ananya prakAranA gaNitazAstrI banAvI dIdhA ! AInsTAIna meDA belavA zIkhyA, akriya jevA lAgatA tethI temanAM mAbApa Avo maMdabuddhi putra Avyo tene durbhAgya gaNatAM hatA. maNilAla ke AInsTAInane AvA zikSako na maLyA hatA te temanI prajJA aNavikasita kadAca rahI hota. kharA zikSakane abhAve ghaNAMnI prajJA vikasI zakI nahi hoya. - zikSaNanI paddhatimAM A siddhAMtanuM keTaluM mahattva che tenuM eka udAharaNa mane yAda Ave che. rUIyA kolejamAM huM prophesara hata ne hosTelane gRhapati hatA tyAre eka vidyArthI mAMDa mAMDa trIjA vargamAM pAsa thato thato. bI. esa. sI. thayA. pachI thoDA divasa pachI mArI pAse AvI ucca abhyAsa mATe pote jarmanI javA Icche che ema kahyuM. meM kudaratI rIte ja tene kahyuM, "tuM sAva sAmAnya, kadAca ethI paNa nIcI kakSAne vidyArthI, paradezamAM bhaNI kaI siddhi lAvIza. zA mATe nAhakanA paisA kharce che?" pitAjInI IcchA che ne huM paNa utsuka chuM eTale jarmanI jaI rasAyanazAstra vizeSa abhyAsa karavA javuM che evo teNe javAba Apyo ne jarmanI gayo. pAMceka varSe meM jANyuM ke e tyAM jaI rasAyanavighAmAM uttama prakArane saMzodhaka bane che. pachI eka kArakhAnAmAM menejara banya te paNa sAMbhaLyuM. sAmAnya kakSAmAM paNa mAMDa mAMDa mUkI zakAya tevA vidyArthI AvI siddhi meLave te mane mAnavAmAM na AvyuM. tyAra pachI ekAda varSe bhArata Avyo ne mane maLavA Avyo. meM tene nikhAlasa bhAve AvI na samajAya tevI siddhi kaI rIte meLavI e mane na kaLAte prazna pUchayo. tene javAba zaikSaNika daSTie arthadarzaka hatA, "sAheba, ahIM paDImAMemAM badhAM siddhAMta ne sUtro vAMcate paNa mane tenI khAsa samajaNa na paDatI, yAda rAkhato. parIkSAmAM pAsa thate paNa e viSayamAM kazI sUjha nahotI. jarmanImAM prathama kArakhAnAmAM kAma karavuM e zikSaNapaddhatimAM anivArya che. kArakhAnAmAM aneka rasAyanenI prakriyA nihALavAmAM mane UMDo rasa paDayo. pachI pustakomAMthI e vidyAnA mULatattvo vAMcate. mArA cittamAM aNako prakAza paDa, koNa jANe kema meM kacyuM nahotuM evA e vidyAnAM tamAM rasa paDavA lAge ne avanavI zodha karI zakaze. atyAre huM tyAM rasAyananA kArakhAnAmAM menejara chuM. tyAM mAruM ghara che ne jarmana yuvatIne paraNyo chuM. huM khIlI nIkaLyuM tene yaza tyAMnI zikSaNapaddhatine che ema huM mAnuM chuM ApaNI zikSaNapaddhatimAM prathama siddhAMti ne tene aMgenI vicAraNA che. pachI kAryAnubhava levAnuM hoya che. ApaNI zikSaNa paddhatimAM A daSTie ghaNe pheraphAra thavo jarUrI che. TUMkamAM ApaNI zikSaNa paddhatimAM vidyArthInI prazikitane zedhI kADhI tene gya avakAza maLe tevI rIte zIkhavavAnI paddhati apanAvAya tenI jarUra che. alabatta, A badhAmAM vidyArthInI kudaratI abhiruci ne zakitane anurUpa vidyAzAkhAmAM te jAya e paNa mahattvane ja prazna che. dareka vyakitamAM cetanabIja hoya che, temAM divya zakitane aMza rahyo hoya che. dareka vyakitamAM tenuM ni januM kazuMka hoya che. tenI game teTalI maryAdita kSetramAM vizeSa zakita hoya tene pUrNa rIte prakaTa karavAnI taka ApaNe zikSaNadvArA karI ApavI joIe. jANe ke Izvara ene kahe che, "tane A zakita ApI te prakaTAva athavA pheMkI de. ApaNe te prakTAvI zake ne pheMkI de tevI anukuLatA zikSaNadvArA karI ApavI joIe keLavaNInA prathama pAna aMge bALakanI keLavaNI savagI, bane te vastune kendramAM rAkhavI joIe. bALakane zArIrika mahenata karavAmAM keTalo rasa hoya che te tenA bAlyakALamAM nihALI zakAya che. meTAMoe ne samAje kAmakAryane nIce darajajo gaNya hoya che, eTale bALaka haLave haLave te mUla svIkArato thaI jAya che. | zikSaNa eTale mAtra bau[ ka zikSaNa e saMkucita artha te ke svIkAra thaI jAya che. atyAranA zikSaNacitako kAryAnubhava (work experience)ne zikSaNane aMtaraMga bhAga gaNe che. ApaNI mAta navI paddhatimAM tene sthAna maLyuM che, paNa mAtra uparaceTiyuM. keTaluMka abhyAsakramanA santhamAM rahe che, tene amala thatuM nathI. 'naI tAlIma'ne gAMdhIjIne tatvavicAra kAryAnubhava'ne nAme punarjanma pAmyo che ema kahI zakAya. A svataMtra viSaya hovAthI mAtra tene ullekha ja karuM chuM. ' sAcI keLavaNImAM AcaraNa eTale ke cAritryaghaDataranuM ananya sthAne hovuM joIe. keLavaNI, ane te jIvananI madhuratA mATe che, jIvananI sArthakatA mATe che. bALaka gharamAM mAtApitAnuM AcaraNa mugdha bhAve nihALe che, nizALamAM zikSakanuM e daSTie nirIkSaNa kare che, samAja ke rASTramAM pratiSThita ne AdaraNIya vya| kitaonA AcaraNamAMthI preraNA le che. cAritraghaDatara mATe abhyAsakramamAM bhAgye ja kazuMka maLe tevuM hoya che. cAritryanAM mUlyo viSenI samajaNa ke keLavaNIne AjanI zikSaNasaMsthAomAM khAsa sthAna na hovAthI atyaMta tejasvI bauddhika zikSaNa meLavyAM chatAM, ucca prakAranI Arthika prAptivALI kArakirdI prApta kyAM chatAM, vyakita potAnA jIvananI mIThAza ke prasannatA anubhavI zakatI nathI e kevI karuNA che ! vijJAne jIvananI agAdha zakita ne jhaDapa vadhArI che, paNa kaI dizAmAM e zakita ane gatine upayoga karo te zIkhavyuM nathI. pariNAme, AvI vaijJAnika siI e mAnavIe meLavyA pachI jagatamAM madhuratA ke zAnti dekhAtAM nathI. kharI keLavaNImAM ne tenA prathama pAna vakhate cAritrya ghaDatara aMgenA vicAra UMDANathI, karavA ghaTe che. samagra rIte jotAM, sAcI keLavaNInuM sanAtana mAdhyama prema che ema huM mAnuM chuM -- kAraNake AcaraNa karavA mATe prema e preraka baLa che; vidyA pAmavA mATe paNa zikSakamAM vidyArthI mATe prema ne samabhAva ja kAryapreraka bane che. - amRtalAla yAjJika sva. paramAnaMdabhAInI pAMcamI puNyatithie zanivAra, tA. 17-4-76 nA roja sva. paramAnaMdabhAInI pAMcamI puNyatithi nimitte saMghanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM, paMDita omakAranAtha ThAkuranA ziSyA zrImatI zyAmamitrAnuM kIrtana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha temaja zrI. ke. pI. zAhe sva. paramAnaMdabhAIne zraddhAMjali ApI hatI. , zrImatI zyAmA mitrAe AkhyAna paddhatinuM pravacana, kIrtana sAthe savA kalAka sudhI karyuM hatuM. ane hAjara zrotAo sva. paramAnaMdabhAInI smRti tAjI karatA prasanna vAtAvaraNamAM chUTA paDayA hatA.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - - - - - - arthazAstrIonA ghaDavaiyA .ba bharAI jAya teTalA moTA makAne AnuM pariNAma e AvyuM ke bhAratIya arthataMtranA namunedAra lejanuM moTuM makAna, saMzodhana kendranuM pustako bahAra paDayA ane vakIla sAhebanA ziSyo dezabharamAM jANItA (vya makAnonI hAramALA. paNa emAM thaI gayA. ziSyo paNa jevA tevA nahi : DaeN. vI. ke. Ara. vI. vikonuM pota kevuM che enI ApaNane paDI rAva, pR. dAMtavAlA, pre. lAkaDAvALA, azoka mahetA, bI. TI. nahAlayomAM vighAnI itizrI jotI prajA vacce . raNadIve, pre. brahmAnaMda ane DaeN. Ara. ke. hajhArI. . bAMdhanAro jovA maLe te hayuM harakhAya. pra. sI. vAta ATalethI ja aTakatI nahi. pra. vakIla emanA dareka kAla AvA mANasa che. vakIla sAhebe AvA sarjanAtmaka vidyArthIne evI nokarI apAvatA ke te AgaLa arthazAstranuM kAma eMsI varSa hamaNAM pUrAM karyA tyAre upakAranI lAgaNI karI zake. bhAratanI agragaNya yunivarsiTIo, benko, rijharva benka, hata karavA mATe eka samAraMbha yojAyo hato temAM je arthazAstrIo, kendra sarakAranuM nANAkhAtuM ane agragaNya udhogagRhomAM tamane baMnkaro ane adhyApako bhegA maLyA te eka smaraNIya vidyAmeLe vakIla sAhebanA vidyArthIo maLI AvavAnA. emanA vidyArthIo hato. traNa peDhInA arthazAstrIo vakIla sAhebanA samAraMbhamAM je ThekANe paDe ethI ja emane saMteSa thato nahi. koI navuM kAma rIte pharatA hatA tethI havA avyakata AbhArathI sabhara thaI gaI. paNa avAranavAra sUcave ke jethI bhAratIya arthazAstranuM kAma koI korI pATI para kaMIka caNatara kare, paNa vakIla sAhebane AgaLa cAle. che. te pANI paNa taiyAra karavAnI hatI. ekavIsa varSanI nAnI uMmare pra. vakIlane vidyArthIne madada karavAnI keTalI tIvra tAlAvelI ' vakIla sAheba vilsana kaeNlejanA lekacarara nimAyA tyAre temane hatI tenuM udAharaNa vikhyAta arthazAstrI che. dAMtavAlA pitAnaH khabara na hatI ke arthazAstra temanuM vighAkArya banI jaze. paheluM jIvanane dAkhala ApI TAMke che. pra. dAMtavAlA dhuLiyAnA vizvayuddha cAlatuM hatuM tyAre eka skoTiza prophesarane laDAInA pAdarI rahevAsI. muMbaI vakIla sAheba pAse bhaNavA AvyA. rU upara thavA mATe yuddha merace javuM paDayuM. e prophesara emane sUjhe tema thIsisa lakhe. A daramiyAna 1932 nI satyAgrahanI caLavaLamAM bhAratIya arthazAstra bhaNAvatA hatA. emanI jagyAe vilsana kaeNleje dAMtavAlA azoka mahetA sAthe kAma kare. thIsisanA thoDAMka prakaraNa yuvAna vakIlane mUkayo. te vakhate koI pAThayapustaka nahotuM. sarakArI bAkI hatAM ane dAMtavAlAnI dharapakaDa thaI. bIjo koI prophesara ahevAla vAMcI temAMthI kAMIka tAravI che. vakIla vidyArthIone hoya to AvA caLavaLiyA vidyArthIne tarata bhUlI jAya, paNa ahIM bhAratIya arthazAstra bhaNAvatA. te pre. sI. ena. vakIla hatA. temaNe potAnI vyavasthAzakitathI. muMbaI yunivarsiTIe arthazAstrane anusnAtaka vibhAga vidyArthI dAMtavAlAne rU upara vAMcavA mATe thoDuMka sAhitya mokalyuM. khelavAne nirNaya karyo ane e vibhAga sthApavA mATe koI tejasvI dAMtavAlAe thIsisanAM bAkInAM prakaraNa lakhavA mAMDayA. jelamAMthI prophesaranI zodha cAlI. ghaNI arajIomAMthI yunivarsiTIe vilsana prakaraNa sAvacetIpUrvaka bahAra AvyA. vakIla sAhebe prakaraNe goThavI kaeNlejanA sI. ena. vakIlanI pasaMdagI karI ane 1919 mAM te thIsisa taiyAra karI ane dAMtavAlAnI kArakirdI bacAvI lIdhI. che. IMgleMDa gayA. be varSa abhyAsa karI laMDana yunivarsiITImAM ema. dAMtavAlA kahe che : "vakIla sAhebe mane AvI asAdhAraNa madada esasI. nI DigrI laI 1921 mAM te bhArata pAchA pharyA. temane na karI hota te huM arthazAstranA adhyApanakAryamAM paDI zako ja arthazAstrane anusnAtaka vibhAga kholavAnI tarata javAbadArI na hota." soMpAI. paccIsa varSanA A prophesara pAse te samaye Tebala ane Ama joIe te vakIla sAhebanuM jIvana sArasvata jIvana khurasI sivAya bIjuM kaMI na hatuM. pustako nahotA, saMzAdhana nibaMdhe che. 1896 nA eprilamAM hAMsala gAmamAM caMdulAla nagInadAsa nahotA, saMzodhananI koI praNAlikA nahotI. thayuM evuM ke che. vakIla vakIlane janma. madhyama varganuM kuTuMba. muMbaInI jI. TI. boDiMgamAM , je kAMI karatA tene yunivarsiTInI seneTa saMzodhana mATenA niyamo rahI abhyAsa karyo tyAM e samaye morArajIbhAI desAI, caMdulAla tarIke pheravI nAkhatI. je vyavasthAbaLathI pre. vakIle A anu- trivedI ane jasTisa bhagavatI temanA sahachAtro hatA. visana snAtaka vibhAga vikasAvyo tenuM pariNAma e AvyuM ke bhAratane vizva- kaeNlejamAM 1916 mAM vIsa varSanI uMmare lekacarara nimAyA. tyAM traNa " vikhyAta "khe skUla opha Ikonomiksa " nI bheTa maLI. varSa kAma karyuM. be varSa mATe IMglenDa bhaNavA gayA. 1921 mAM muMbaI - pra. vakIlamAM koThAsUjha, vyavasthAzakita ane ughamaparAyaNatA yunivarsiTImAM joDAyA. 1960mAM nivRtta thayA. Ama ekadhArA 'che te karatAM vadhu vidyArthIprIti che. A vidyArthIprItinA jAduthI lagabhaga cAra dAyakA sudhI temaNe arthazAstranA vidyArthIo taiyAra bAmbe skUla opha Ikonomikasa A sthitimAM vikasI zakI. deza- karyA ane bhAratIya arthazAstranA adhyayanane evo pAyo nAkhe ke ke bharamAMthI temaNe pratibhAzALI vidyArthIone muMbaI yunivarsiTImAM tenI pratiSThA duniyAnI agragaNya vidyApIThamAM phelAI. A dara bhegA karyA ane koI mALI virala choDavAonuM jatana kare tema miyAna temaNe 'InDiyana ikonomika esosIyezana" sthApavAmAM emaNe vidyArthIonuM jatana karyuM. emanA vidyArthIo bhAratamAM agragaNya bhAga lIdho. A saMsthAnuM mobhAdAra Arthika saimAsika pahelIvAra Arthika saMzodhana kare paNa enI khabara kone paDe? AthI dhi inDiyana Ikonomika jarnala"nI khIlavaNI paNa temaNe karI. "* pra. vakIle eka caturAIbharI yojanA karI. briTiza prakAzana saMsthA 1960 thI 1968 nA gALA daramiyAna vakIla sAhebe rijharva laMgamena grIna sAthe che. vakIle evI geThavaNa karI ke temanA vidyA- benkanA DAyarekaTara tarIke sevA ApI. 1968 mAM suratamAM sAutha - rthIonI thIsise pustakarUpe te pragaTa kare. leMgamena je rokANa kare gujarAta yunivarsiTI sthapAI. tyAre tenA te pahelA vAIsa cAnselara tenA 60 TakA vidyArthIone lena tarIke gaNAya. cepaDI na vecAya banyo. A yunivarsiTImAM bhAratanA gAmaDAnA arthataMtranA abhyAsa te A 60 TakAnI rakama geranTI ApanAra gRhastha laMgamenane mATe khAsa vibhAga Ubhe karyo. gAmaDAnA Arthika vikAsa mATe je parata kare. AvI geranTI koNa Ape ? pra. vakIla sto ! sadbhAgye niSNAtonI jarUra paDe te pUrI pADavAnI A vibhAganI nema hatI. A yojanAnI cepaDIo vecAI ane pre. vakIlanI bAMdhI mUThI 1971 mAM paMcotera varSanI uMmare te muMbaI pAchA AvyA ane ughADI na paDI. zAMtithI jIvana vitAvaze ema kuTuMbane lAgyuM. paNa gheDAM varSomAM emaNe vidhAthI koI mALI viralAthIone muMbaI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90, khuba jIvana bhAratanuM arthataMtra alpya phugAvAmAM phasAyuM. arthazAstrI vakIla akaLAyA. pro. sI. ena. vakIle je pustako lakhyA che temAM temanuM sauthI meTuM arpaNa phugAvA viSenA pustakonuM che. e kharuM ke emaNe paheluM pustaka trIsa varSanI ummare 1924 mAM 'phinAnziyala DevalapamenTa Ina maoNDarna inDiyA lakheluM. paNa temanuM kharuM arpaNa 1943 mAM prasiddha thayeluM 'dha phaeNoNliMga rUpI' hatuM. (A gujarAtI anuvAda 'AsaratA rUpiyo ' nAme prasiddha thayo hato ) sarakAranI Arthika gerazistane kAraNe je phgAvA rAya che ane nANAMnuM mUlya ghaTe che tethI sAmAnya mANasane keTaluM badhuM sahana karavuM paDe che te vakIla sAheba 1943 thI kahI rahyAM che. A pustake aMgreja rAjakartAone eTalA badhA aprasanna karyA ke vakIla sAheba upara yuddhakALa daramiyAna muka| cAle evI paNa paristhiti UbhI thaI. e vakhate bhAratanA agragaNya arthazAstrIoe eka saMyukata nivedana karI ' dha pholiMga rUpI' nI cetavaNIne Teko Apyo. sarakAre Akhare emanA sUcanA svIkArI phugAvAvirodhI Arthika nIti ghaDI. svataMtra bhAratanI sarakArane vakIla sAhebe sarakArasarjita phugAvA sAme satata cevataNI ApI. 1973-74 mAM bhAvA 30 TakA karatAM ye vadhAre vadhyA. te arasAmAM vakIla sAhebanA jIvananI zreSThattama ghaDI hatI. pAMca arthazAstrIe paNa eka abhiprAya nIce sahI na kare. paNa vakIla sAhebe bhAratanA 140 arthazAstrIone ekaThAM karI ' e paoNlisI Tu kanTeIna Inphlezana '(phugAvAne nAthavAnI nIti ) nAmanuM eka memorenDama ghaDayuM. bhAratanA arthazAstrIo vatI vaDA pradhAnane te vakIla sAhebe 1974 nA phebruArImAM suparata karyuM. bhAratIya arthataMtranI zakita ane maryAdA viSenuM AvuM sugrathita lakhANa pahelI ja vAra jovA maLyuM. temAM phugAvAne kAbumAM levA mATe je nakkara sUcanA thayA hatA te eTalA sabaLa hatA ke koI sarakAra tene uvekhI zake nahi. vakIla sAheba ATalethI ja aTakayA nahi. bhAMgI gayelI tabiyate, 78 varSanI uMmare temaNe Thera Thera pharI A memereinDama viSe leAkamata jAgrata karyo. atyAre dezamAM phugAvA kAbumAM Avyo che te Arthika vizvanI ajAyabI che. A ajAyabImAM vakIla sAhebanA paDachAyo kadI bhUMsAze nahi. vADIlAla DagalI mRtyu-amRta maMgala vIzeka divasa agAunI A vAta che. te divase zanivAranI sAMjathI ravivAranI savAra sudhImAM mRtyu viSenA mAnavInA abhigama traNa judI judI rIte jovA maLyA . zanivAre sAMje sva. mahendra bhagata smArakanidhi TrasTa taraphathI yojAyelAM eka viziSTa prakAranAM sAhityika kAryakramamAM hAjarI ApavAnuM banyuM. mahendrabhAI mArA mitra hatAM. emanuM avasAna thaye eka varSa pUruM thayuM. bhalabhalA moTA mANasAnI zAkasabhAmAM pacIsa mANasA paNa hAjara hotA nathI evuM keTalI ya vAra joyuM che. paNa A to eka varSa thaI gayuM hovA chatAM vizALa haoNla mitrAthI cikkAra bharAI gayo hato. paNa A kAMI zokasabhA na hatI. phoTo, hAra agarabattI, dhUpa kAMI ja na hatuM. ane chatAM zAkanuM vAtAvaraNa patharAyuM hatuM. bAlanArA samartha sAhityakAro hatA. rAjendranA avAjamAM zAkanI chAyA hatI. zivakumAra to jANe hamaNAM raDI paDaze. bAlI zakaze ja nahi ema lAgatuM hatuM. zrotAomAM karyAMka DUsakAM saMbhaLAtAM hatAM. kumudabahena paTavA bharAI AvyAM . A mANasamAM evuM zuM hatuM? na lekhaka ke kalAkAra, mAtra hato mAnavI - rasika, kavitAno Azaka, saMgItanA premI bhUkhyo. A badhuM to kharU paNa jIvananAM chellA di eNe kevI rIte jhIlyo e vAtanuM gaurava karavA mahinAthI vadhu rAmaya thayAM teo pathArIvaza rahyAM. jAta sTIgezano, jAtajAtanAM ekSa-re, ghaDImAM ghara teA ghaDImAM hAi chelle oTa jyAmAM oparezana karAvavuM paDayuM tyAre nIkaLyuM ke pote jANatA chatAM kadI arere, hAyavAya karatAM koIe emane jo nathI. e ja sAhitya - saMgItane prema, mitrAne maLavAno umaMga. mRtyunA be divasa agAu emaNe pote ja lakhyuM: "huM marI jAuM te mArAM dehane navaDAvazo nahIM, mAtra khAdInI cAdara oDhADajo. maratAM pahelAM mAruM bhAna jo cAlI jAya to mArI AgaLa khUba sarasa saMgItanAM rAganI Tepa vagADajo. rAmadhUna ke evuM kAMI nahIM. je koI zoka pradarzita karavA Ave tene gulAbanuM phUla Apajo." AvA gulAbI mitranI AvI vilakSaNa zokasabhAmAM sAhityanA je AsvAda mANyo tene vAgALA sUI gayo hato. ne ravivAre savAre phona Avyo ke, bombe hAspiTalamAM mArA mitra zaMkarabhAI rAtre gujarI gayA che. zaMkarabhAI sAthe mAre mULa dhaMdhAkIya saMbaMdha, paNa krame krame dhaMdhAthI vadhAre evA mAnavIya saMbaMdha baMdhAyelA, telugubhASI hatAM paNa varasAthI muMbaImAM kAmaTIpurAmAM rahelA, nAnakaDuM kArakhAnuM calAve. ane mAMDa mAMDa peAtAnA kuTuMbano nibhAva kare. chaeka mahinAthI livaranI kAMIka phariyAda che ema kahyAM karatAM. ne be mahinAthI alsaranuM Aparezana thayuM paNa nIkaLyuM kensara, patnI tathA bALako maLIne 7-8 jaNanA kuTuMbane nirAdhAra karIne mRtyu emane UMcakI gayuM . mRtyue prazno UbhA karyA. emanuM ghara have kema cAlaze? emanuM kArakhAnuM koNa saMbhALaze ? ane umaralAyaka thayelI emanI be putrIone koNa paraNAvaze? mAMdagInA kAraNe thaI gayelA devAnA karabAja kyAre maTaze? be prasaMgAnI gherI chAyA mana para hatI. smazAnethI pAcho Avyo tyAM e ja ravivAranI savAre eka mitra pAsethI vAtacItamAM eka trIjo, ja prasaMga jANavA maLyo. himAlayanI taLeTImAM koI eka sAdhanAzramamAM eka yuvAna sAdhakanA dehAMta thaI gayo . yuvAna saune pritIpAtra hato. ane tenA mRtyuthI AzramanA rahevAsIomAM zAkanI gherI chAyA patharAI gaI hatI. mRtadehane agnidAha mATe laI javAnI taiyArI haze, tyAre saue nakkI karyuM ke, AvA ucca koTinA sAdhaka AtmA mATe koIe zAka.na karavA. srIe - purUSo badhAM nAcatAM, kUdatAM ne gAtAM gAtAM mRtadehane AzrAmathI nadI kinAre laI gayAM. tyAM paNa thAka lAgyo tyAM sudhI sau nAcyAM. jyAre jalatI ciMtAnI kesarI javALAo AkAzamAM UMce javA lAgI tyAre AjubAju nAcatAM, kUdatAM bhagavA vastro sAthe ekAkAra thaIne mRtyuno koI mahotsava ujavAtA hoya evuM virala dazya UbhuM thayuM. ApaNe mana mRtyu eTale rokakaLa; mRtyu eTale viraha, mRtyu eTale gamagInI, ApaNe koI vAra paNa mRtyune amRtamaMgala rUpamAM jovAnuM vicAryuM che? -subodhabhAI ema. zAha mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004 Te. naM. 350296 mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd, No. MH, By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nala -50 paisA prabuddha jainanu navasa sphuraNa varSa 384 aMka: 2 muMbai, 16 me, 1976, ravivAra vArSika lavAjama rUA. 10, paradeza mATe zili'ga : 22 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha kalyANa rAjya (velphera sTeTa) kalyANa rAjya tarIke svIDana sauthI mokhare gaNAya che. 46 varSathI lokazAhI samAjavAdano prayoga tyAM thaI rahyo che. 82 lAkhanI vasatinA A dezamAM duniyAnA koI deza karatAM sauthI UMcuM jIvanadhAraNa che. zikSaNa ane tabIbI sahAya tadna maphata che. rahevAnI ane nokarInI sthiti khUba sagavaDabharI che. berojagArI lagabhaga nathI. kalyANa rAjya hoya tyAM lokonI jIvana jarUriyAto pUrI pADavAnI javAbadArI ane phraja rAjya mAthe le che. jIvana jarUriyAta ochAmAM ochI nahi paNa vadhumAM vadhu hoya tene ucca jIvanadhAraNa mAnavAmAM Ave che. mAMdagI, vRddhAvasthA, kadAca berojagArI AvI paDe to, rAjya nibhAve che. sAmAjika sevAo vyApaka pramANamAM rAjya taraphathI prApta thAya che. Arthika asamAnatA pramANamAM ghaNI ochI hoya che. paNa rAjya A badhuM pUruM karyAMthI pADe? rAjya pAse kubera bhaMDAra nathI. sAmyavAda peThe badhI milakata rAjyane kabaje nathI. lokazAhI samAjavAda eTale sAmyavAda nahi. khAnagI dhaMdhA-udyoga hoya che. loko vepAramAM napho kare che. khAnagI milakata dharAve che. eTale rAjya pAse eka ja upAya rahyo. karaverA bahu moTA pramANamAM nAkhavA ane karacArI aTakAvavA karaverA khAtAne khUba vyApaka sattA ApavI. karacorI, nAnI-moTI, sArA pramANamAM che eTale AvI sattAnA sArI peThe upayoga thAya che. karaverAnuM pramANa bahu UMcuM hovAthI sAhasa ane mahenata karavAnI vRtti ochI thAya che. vadhAre kamAya tema karanuM pramANa vadhAre. pariNAme utpAdana thavuM joIe teTaluM thatuM nathI, tema kAma karavAnuM mana rahetuM nathI. nAkarazAhI phUlatIphAlatI che ane tenI kanaDagata ghaNI rahe che. karacArI karavAnI eka navI rIta lAkoe zodhI kADhI che. paisAnI levaDadevaDa ochI karI, cIja-vastunI Apa-le thAya che. koI rIpera kAma karI jAya to tene paisA ApavAne badale tenuM kAma hoya te karI Ape DokaTara davA Ape to paisAne badale cIjavastu Ape. tAjetaramAM eka bahu jANItI vyakitanA kissA banyA, te uparathI kalyANa rAjyanA A aniSTo (utopia's Dark Side) tarapha vadhAre dhyAna kheMcAyuM. barjamena, svIDananAM vizvavikhyAta philma nirmAtA che. temanA upara karacArIno Aropa mukI moTI rakamanI mAMgaNI karavAmAM AvI. barjamena mAnasika rIte bhAMgI paDayA. badhuM tyAM mUkI svIDana cheDI devAno nirNaya karyo ane perisa cAlyA gayA. vartamAnapatramAM nivedana karatAM lakhyuM : "Anyone in this country, any time and in any way, can be attacked and villified by a particular kird of bureaucracy that grows like a galloping cancer" AvA kalyANa rAjyamAM Arthika ane bhautika sagavaDo ane sAdhanA pUratAM maLI rahevA chatAM loko sukhI nathI. kahevAya che ke svIDanamAM ApaghAtanuM pramANa sauthI vadhAre che. loko karacArI kare te rAjye pagalAM levA ja paDe. loko kahe ke karaverA eTalA bhAre che ke karacArI karavI ja paDe. vyakitanA doSa karatAM pati ane Arthika vyavasthA ja DeTA che. mUDIvAdamAM vyakitane svataMtratA che. paNa tenA bhayaMkara durUpayoga karI lokonuM zoSaNa thAya che. vaijJAnika zodhakhoLa ane moTA ughogA, thoDI vyakitaonA hAthamAM jamA thAya eTale samRddhi ane garIbAInI khAI meATI thatI jAya. zuddha mUDIvAda, 18 mI19 mI sadInA karyAMya rahyo nathI. tenAM upara ghaNAM aMkuzA AvyA che. chatAM ugly face of capitalism rahe ja che. sAmyavAda sAme cheDe jaI beThuM. vyakitanI svataMtratA ane khAnagI milakata nAbUda karyA, vyakitanuM gaurava gayuM, rAjyanuM damana vadhyuM. mUDIvAdIe lokonuM zeSaNa karatAM tene badale rAjye bhakSaNa karavA mAMDayuM. roTI maLI, rAjyanI gulAmI AvI paDI. sAmyavAdanuM svapna to e che ke vakhata jatAM loko eTalA nirlobhI ane ni:svArtha thaze ke rAjyanI jarUra ja nahi rahe. navI mAnavatA sarjavI hatI. paNa mAnavatAnuM ja dana thayuM. mUDIvAda ane sAmyavAda bannenA aniSTomAMthI bacavA, lAkazAhI samAjavAdanI kalpanA karI. tenuM eka svarUpa kalyANa rAjya; vyakitanI svataMtratA jALavavA sAthe Arthika asamAnatA dUra karavI ane dezanuM utpAdana ane samRddhinI samAna bhAve vaheMcaNI ane upabhAga karavA, evuM kAMIka dhyeya svIkAryuM. paNa svIDana ane DenamArkanA anubhava batAve che ke AvA prayoga navI jAtanA aniSTone janma Ape che. mUDIvAda, sAmyavAda ane lAkazAhI samAjavAda, A traNa mukhya vyavasthAonA judA judA mizraNanA prayogA keTalAya dezeA karI rahyA che. amerikA hajI mUDIvAdano gaDha gaNAya. tenI vaijJAnika pragati ane utpAdanazakita aDhaLaka che, deza vizALa che, hajI ghaNA aNakheDayo che ane tenAM pramANamAM vati AchI che eTale mUDIvAda TakI zake. kAraNake garIbAInuM pramANa bahu ochuM che. yugoslAviyA, jhekoslovekiyA ane keTaleka darajje haMgerIe sAmyavAdanuM mAnavatAbharyuM svarUpa upasAvavA prayatno karyAM. DrekoslovekiyA ane haMgerIne raziyAe dAbI dIdhA. yugoslAviyAe sAmyavAda sAthe sahakArI dhoraNa joDavA prayatna karyo paNa svarUpa sAmyavAdanuM ja rahyuM. briTana, TrAnsa, jarmanI, ITalI, jApAna, pAyAmAM mUDIvAdI paNa have samAjavAda ke sAmyavAda tarapha DhaLatAM jAya che. aNuvikasita ane vikasatAM dezAne - eziyA, AphrikA, dakSiNa amerikA sAmyavAdanuM AkarSaNa che. A dezamAM lokazAhI nathI ma
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-5-76 ApaNe lokazAhI hovAno dAvo karIe chIe ane samAjavAda ke kalyANa rAjayanI dizAmAM javuM che. mUDIvAda, sAmyavAda ane lokazAhI samAjavAda, traNemAM keTalAka sarvasAmAnya tattva che tethI traNemAMthI UpajatAM aniSTonuM mULa eka ja che - traNe "UMcAM " jIvanadhoraNamAM mAne che. eTale ke jIvananI jarUriyAta bane teTalI ochI karavI ema nahi paNa vadhAravI. Arthika ane bhautika sagavaDo ane samRddhi jANe jIvananuM aMtima dhyeya hoya tema mAnyuM che. mUDIvAdamAM A sagavaze ane samRddhi thaDAnA hAthamAM rahe che, sAmyavAda ane samAjavAda ane teTalA samAna dhoraNe tenuM vitaraNa karavA mAge che, paNa dhyeya eka ja che. sAmyavAda ane samAjavAdanuM eka bIjuM samAna lakSaNa che, bane A badhuM rAjya mAraphata karavA mAge che, rAjya mAraphata ja thAya ema mAne che. pariNAme rAjyanI sattA vadhe, daMDazakita vadhe, vyakitasvataMtratA ghaTe. lokazAhI samAjavAda athavA kalyANa rAjya A svataMtratA jALavavA prayatna kare che, paNa saphaLa na ja thAya. traNe vyavasthAmAM, maMtrIkaraNa, moTA udyoge, moTA zahera, pariNAme e badhAnAM aniSTo samAna che. duniyA A mArge jAya che. pariNAme eka athavA bIjA prakAranA AvA aniSTomAMthI chUTavAnI AzA rAkhavI vyartha che. gAMdhIjIe A badhAthI bhinna, nirALe mArga batAvyo che. jIvananI jarUriyAte ochAmAM ochI karavI, saMyama keLavavo. yaMtrIkaraNa, moTA udyoge, moTA zaherone ochAmAM ocho avakAza Apavo. grAmadyoga, nAnA udyoga, tathA jAta mahenatane agrasthAna ApavuM. ochAmAM ochI jarUriyAtathI jeTaluM vadhAre hoya tenA pote TrasTI che ema mAnI vartavuM. vyakitae potAnA dharma ane pharaja samajI A pramANe svecchAe vartavuM - bIjA e pramANe kare ke nahi te na jotAM potAnI pharaja bajAvavI. rAjyanI ochAmAM ochI sattA ane dakhalagIrI rAkhavI eTale vyakita svAtaMtrya pUruM jaLavAya. e tyAre ja bane ke vyakita potAnI pharajanuM svecchAe pAlana kare. keTalIka vyakitao evI rahevAnI je potAne dharma nahi samaje athavA tenuM pAlana nahi kare, tene mATe rAjayanA kAyadAnI jarUra paDaze. paNa te ochAmAM ochuM rahe te mATe jAgrata lekamata ane vAtAvaraNa UbhAM karavAM, gAMdhIjInI A vyavasthAmAM mAnavatA ane naitikatA banne sacavAya che. duniyA ane ApaNe A mArge javA taiyAra nathI. te pachI, mUDIvAda hAya, samAjavAda hoya ke sAmyavAda hoya, sAcA sukhanI AzA na rAkhavI - mANasa sukha mATe valakhAM mAryA karaze. 15-'76 cImanalAla cakubhAI zrI zAdIlAla jaina abhinaMdana samAraMbha - zrI zAdIlAlajI jaina abhinaMdana samAraMbha samiti taraphathI - zrI zAdIlAlajI jainanI 70 mI varSagAMTha nimitto temanuM bahumAna karavAne lagate eka samAraMbha tA. 23-4-76 nA roja tAjamahAla hoTelamAM zrI. ke. TI. desAInA pramukhapaNA nIce javAmAM AvyA hatuM. A prasaMge zrI. zAdIlAlajI jainane rUpiyA eka lAkha ekotera hajAranI thelI arpaNa karavAmAM AvI hatI. jemAM zrI zAdIlAlajInA nAnAbhAI zrI surendranAthajInA parivAra taraphathI paMcetera hajAra rUpiyA umerIne be lAkha chetAlIsa hajAra rUpiyA paMjAba jaina bhAtRsabhA - khAra ne bhagavAna mahAvIra meDikala senTaranI sthApanA mATe - ApavAmAM AvyA hatA. ATalI moTI sakhAvata mATe zrI zAdIlAlajI ane temanA kuTuMbIjane kharekhara ApaNA abhinaMdananA adhikArI bane che. -- taMtrI zabdonI mAyAjALa zabda ane artha bhinna vastu che. eka zabdanA aneka artha thAya ane eka zabdano artha samaye samaye badalAya evuM anubhavAya che. keTalAka zabdonI AsapAsa amuka bhAve guMthAya che. eTale e ja zabda uccAratA, e bhAve ApeApa prakaTa thAya. pachI zabdane sAcA artha zodhavA mana rokAya nahi, ArasanI sapATI uparathI pANI vahI jAya tema mana uparathI thabdo vahI jAya ane bhAva mukI jAya. muMbaImAM hamaNAM zrI kAnajI svAmInI 87 mI janmajayanti UjavAI. te prasaMge kAnajI svAmI ane temanI sAthe vicarato caMpAbahenane mumukSuo taraphathI mAnapatra apAyAM te vAMcatA AvA vicAro AvyA, banne mAnapatre zabdonI mAyAjALanA uttama namUnA che. temAMthI keTaloka bhAga ahIM Ape che. adhyAtma yugasRSTA, jinazAsanadivAmaNi AtmajJa saFruSa AdhyAtma vidyAprakAzazIla mahAna jayotirdhara gurudevanA mAnapatramAM lakhyuM che: vyavahAranaya, paramArtha vastu svarUpane pratipAdaka hovA chatAM, saghaLeya abhUtArtha hovAthI abhUta arthane prakAze che, ane ekamAtra zuddhanaya ja bhUtArtha hovAthI bhUta arthane prakAze che - AvA vitarAga jinazAsananI AdhArazIlAsama amegha maMtranA rahasyodghATana dvArA jemaNe zrImad bhagavata kuMdakuMdAcAryadeva praNIta luptaprAya: adhyAtmamArgane navajIvana ApyuM che evA anekAnta vidyAnA sAtizaya mahAne jayotirdhara ... zrI kAnajI svAmInuM abhinaMdana karIe chIe. Apane dhArmika pUrvasaMskAranA baLe svayaM rita kAra divya dhvaninAda, tema ja "huM tIrthakara chuM." evA avyakata jANakAra ApanI pUrvasAdhanAne tathA zrI tIrthakara bhagavAnane pratyakA samAgamane saMketa darzAve che. taduparAMta pUjya bhagavatIbahena zrI caMpAbahene - ke jeo ApanA AgalA rAjakumAranA bhavamAM parama mitra, bALabrahmacArI devarAja nAmanA zreSThiputra hatA temaNe - pratyakSa joyeluM zrI sImaMdhara bhagavAnanA samavasaraNamAM bharatakSetranI mahAna AcArya zrI kuMdakuMda munivaranuM maMgala Agamana ane te prasaMge rAjakumAra vagerenI upasthiti; tathA zrI videha jInavaranI sabhAmAM pratyakSa zravaNa kareluM - A rAjakumArane jIva have pachInA bhavamAM janma laI zrI kuMdakuMdAcAryanA mArga pravartAvaze. ... ane A rAjakumArane jIva anukrame bhaviSyamAM dhAtukI khaMDa vize mahAna tIrthapravartaka thaze vagere ApanA bhavAntara saMbaMdhI maMgaLavRtAnta ke je temanA (pU. bahena zrI caMpAbahenanA) svAnubhUti vibhUSita vimala jAtismaraNa jJAnamAM atyaMta spaSTapaNe yAda AvyuM che. tenAthI, he gurudeva, Apane lokottara divya mahimA mumukSu hRdayamAM TaMkotkIrNa thayela che. pUjya caMpAbahenanA asAdhAraNa nirmaLa jJAnathI mumukSu rasamAjane ApanI atizaya AdhyAtmika pratibhA prati aTaLa - acaLa zraddhAnuM anupama baLa maLyuM che. he prabhe, Apa jevA bhAvi tIrthakara dravyanuM samipatva pAmI ame sau dhanya banyA chIe." vyavahAranaya, nizcayanaya, bhUtAI, abhUtArtha, kuMdakuMdAcArye kayA saMdarbhamAM kahyuM che tenI carcAmAM ahIM na utara. mAtra zrImad - rAjacaMdranA "Atmasiddhi' mAMthI traNa gAthAo TAMka : "athavA nizcayanaya grahe, mAtra zabdanI mAMya, lape savyavahArane, sAdhana rahita thAya. nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM neya, nizcaya rAkhI lakSAmAM, sAdhana karavAM seya, nayanizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela, ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5 76 prabuddha jIvana kAnajI svAmInuM barAbara varNana A padezamAM AvI jAya che. nizcaya nayane mAtra zabdamAM grahI, sadvyavahArane pAte lApyo che. sAdhanarahita thayA che ane bIjAne tevA banAve che. kuMdakuMdAcArya samayasAramAM vyavahAranayane abhUtArtha kahyo, tyAM ja spaSTa kahyuM che : (12 mI gAthA ) "dekhe parama je bhAva; tene zuddha naya zAtathya che., aparama bhAve sthitane vyavahAranA upadeza che. AcArya amRtacaMdra A upara TIkAmAM kahyuM che: he bhavya jIvA ! jo tame jInamatane pravartAvavA cAhatA ho te vyavahAra ane nizcaya e banne nayA na choDo. kAraNake vyavahAra nA vinA to tIrtha-vyavahAramArgano nAza thai jaze ane nizcaya naya vinA tattva (vastu) no nAza thaI jaze. kAnajI svAmI, ajJAnI ane abudha lokone keTalA avaLe mArge dore che ane loko zabdajALamAM phasAya che tene sAmAnyajanane nahi AvI zake. khyAla kAnajI svAmInI pratibhA vadhAravA ane loko upara prabhAva pADavA, kevI kalpita vAto thAya che te, mAnapatramAMthI upara TAMkela bIjA phakarAmAM spaSTa thAya che. caMpAbenane vimala vibhUSita jAtismaraNIya jJAna thayuM che. temAM temane spaSTa yAda AvyuM che ke kAnajI svAmI pUrvabhavamAM rAjakumAra hatA, caMpAbahena devarAja nAmanA zreSThiputra hatA, ane temanA parama mitra hatA, banne sImaMdhara bhagavAnanA samayasaraNamAM hAjara hatA. te samaye bharatakSetramAMthI zrI kuMdakuMdAcAryanuM tyAM Agamana thayuM. tyAre videha jInavaranI A sabhAmAM caMpAbahene spaSTa zrAvaNa karyuM ke A rAjakamAranA jIva have pachInA bhavamAM kuMdakuMdAcAryanA mArga pravartAvaze ane tIrthapravartaka thaze. kAnajI svAmInA bhavAntaranA A maMgaLavRtAnta sAMbhaLI, mumukSuone temanI atizaya AdhyAtmika pratibhA pratye aTala-acaLa zraddhAnuM anupama baLa maLyuM che ane bhAvi tIrthaMkaranA samipatvathI sau dhanya banyA che. ! dhanya che A bhavya jIvo, jemane bhAvi tIrthaMkaranI vANI sAMbhaLavA maLe che, temanAM darzanano lAbha maLe che! caMpAbahenane mAnapatra ApyuM temAM A zuddhAtmA sudhAsaMpanna, dharmaratna, prazamapariNata pUjya bhagavatI bahenanI, svata: siddha, anAdinidhana, nityaprakAzamAna, spaSTa pratyakSa caitanya jyoti, zAyaka svarUpa bhagavAna AtmAnI madhurI baMsarI bajAvanAra kAnajI svAmInI vrajavANInA supratApe, jemanI vistRta aMta:cetanA jAgI evI bahenane jAtismaraNa jJAna thayuM vagere varNana che. A badhuM lakhatAM mane atyaMta kheda thAya che. mArA ghaNAM mitra ane mArA pratye jemane Adara che evA ghaNAM bhAIo ane baheno potAne kAnajI svAmInA anuyAyI mAne che. temanI lAgaNI dubhAya evuM lakhavAnI mane lezamAtra IcchA nathI thatI, paNa je cAlI rahyuM che tenA mUka sAkSI thaI rahevuM mAre mATe zakya nathI. dharmane nAme loko kharekhara sAcA dharmathI vimukha thAya che, tethI mane je lAge che te namratAthI paNa spaSTapaNe kahevAnI mArI pharaja mAnuM chuM. cImanalAla cakubhAI saMdhanA sabhyAne vijJapti 1976 nA varSanA je sabhyonA lavAjamo bAkI che. temane lavAjamanA rUA. 12 satvara kAryAlayamAM mekalI ApavA vinati karavAmAM Ave che. -maMtrI 11-5-76 13 pharajiyAta vadhyIkaraNa pharajiyAta vaMdhyIkaraNanA kAyadAno kharaDo mahArASTra vidhAna sabhAmAM rajU thayA che. te pravara samitine soMpAyo che. samiti temAM pheraphAro karaze te pachI te vidhAna sabhAmAM rajU thaze. sabhA paNa pheraphAro karI zakaze pachI te vidhAna pariSadamAM jaze. pariSada paNa pheraphAro karI zake che. te pheraphAro kare to puna: vidhAnasabhA samakSa Avaze ne aMte kAyadAnuM svarUpa dhAraNa karaze. jAhera prajAne pAtAnAM martavyo pravara samitine meAkalavAnuM AmaMtraNa ApavAmAM AvyuM che eTale A kharaDAnI jogavAIo kevI che tenI mAhitI upayogI thaI paDaze. A kharaDo carcAspada banyo. eka vakhata seA putrAnI mAtA banaje evA AzIrvAda apAtA, have 'traNa basa' evA Adeza apAze. A saMyogAne AbhArI che. gaI sadImAM 'mAlthasa' nAmanA eka lekhake eka pustikA lakhI jagatane coMkAvI mUkayuM ke, jagatamAM vasati vadhAro 'yomeTrIkala progresana' pramANe thaI rahyo che. ne jo cetavAmAM nahIM Ave to vasati eTalI vadhI jaze ke lokone eka TaMka khAvA maLaze nahi. enI e AgAhI sAcI paDatI jAya che. te chatAM vasatisaMkhyA parano aMkuza sthAnika paristhiti upara avalaMbe che. yuropanAM keTalAka dezAmAM bALakonI vRddhine uttejana ApavAmAM Ave che. eka be dezezamAM strIonI saMkhyA purUSo karatAM eTalI vadhI gaI che ke, strIone pharajIyAta jIvanabhara apariNIta rahevuM paDe che. tyAM puruSone eka karatAM vadhAre patnIonI chUTa ApavAnI himAyata karanArA paNa che. eTale Adhunika yuganAM kAyadAo saMjogomAMthI pariNamyA che. tenI pachavADe koI sanAtana nyAya ke siddhAMtanA prazna hoto nathI. A kAyadAnAM pravezakamAM (Preamble) mAM lakhavAmAM AvyuM che ke, "rAjyanI vasati vadhI che te rAjyanI kuTuMbaniyojananI yojanAA chatAM vadhatI jAya che. pariNAme rAjyanI vikAsa yojanAo para viparIta asara thAya che. vaLI vasatInA A bhayajanaka vadhAro jo aMkuzamAM na levAya to garIbInI nAbUdI tathA rAjyanAM Arthika vikAsanAM phaLA prApta karavAnuM azakya banaze ane tethI rASTranAM sarvamAnya tathA rAjyanAM khAsa hitArthe vasatino A bhayajanaka vadhAro aMkuzamAM lAvavA joIe. ane A vasati vadhArAne aMkuzamAM levA keTalIka vyakitanAM (Certain Persons) vaMdhyIkaraNa mATe tathA tene lagatI bAbato mATe jogavAI karavAnA hetuthI A kAnUna karavAmAM Ave che." A kAyadAnuM nAma 'mahArASTra vaMdhyIkaraNa kAyado 1976'rAkhavAmAM AvyuM che. kAyadAmAM Sterilisation zabda vAparavAmAM Avyo che. teno artha 'vRMdhyIkaraNa' thAya che. paNa hakIkatamAM je zastrakriyA karavAmAM Avaze te "nasabaMdhI"nI haze. paNa A lekhamAM kAyadAmAM Apela zabda 'vaMdhyIkaraNa' zabdano upayoga karavAmAM AvyA che) A kAyado AkhA mahArASTra rAjyane lAgu paDe che. paNa rAjya sarakAra je tArIkha jAhera kare te tArIkhathI te amalamAM Avaze. ne rAjya sarakAra judA judA vistAro mATe judI judI tArIkhoe paNa te amalamAM mUkI zake che. A amalanI tArIkha mahattvanI che. kAraNake, pharajiyAta vaMdhyIkaraNanI je mudata gaNavAnI che te A tArIkhathI gaNavAnI che. mukhya hetunI siddhi arthe A kAyadAmAM evI ogavAI karavAmAM AvI che ke, je tArIkhe A kAyado je vistAramAM amalamAM Avyo hoya te tArIkhe bALako aMge traNa prakAranI paristhiti pravartatI haze. eka to rAjya sarakAre bALakonI saMkhyA aMge je TocamaryAdA mUkI hoya tethI ochA bALako hoya agara teTalI saMkhyAnAM hoya agara tethI vadhu hoya. A kharaDAmAM vadhumAM vadhu
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-76 prabuddha jIvana 14. 1 buddha - pUrNimA keTalAM bALako hovA joIe tenI saMkhyA nakkI karavAmAM AvI nathI. saMkhyA nakkI karI geTamAM jAhera karavAnI rAttA rAjya sarakArane ApavAmAM AvI che. paNa A kAyadAnI samajaNa mATe ema mAnI laIe ke te saMkhyA traNanI haze. A kAyado amalamAM Ave te tArIkhe jene tyAM traNathI ochA bALako haze tenI vaMdhyIkaraNa karAvavAnuM nathI. jene traNa bALako hoya agara jene traNathI vadhu bALako hoya teNe amalanI tArIkhathI (Appointed day). 180 divasamAM pharajiyAta vaMdhyIkaraNa karAvavuM paDaze. jene traNathI eAchA bALako hoya teNe trIjo bALakanA janma pachI 180 divasamAM vaMdhyIkaraNa karAvavuM paDaze, je na karAve te be varSa sudhInI sajA thaI zakaze, paNa ochAmAM ochI cha mahinAnI sajA karavAmAM Avaze. sivAya ke vAjabI ane yogya kAraNosara nyAyAdhIza teTalI sajA na pharamAve. A kalamanI sajA aMge e noMdhavA jevuM che ke, temAM mAtra jelanI sajAnI jogavAI ja che, daMDanI nahIM. bALakonI saMkhyAmAM puruSa ke strI bALakane bheda rAkhyo nathI. A kAnUna mujaba vaMdhyIkaraNa karAvavAnI pharaja puruSanI che, paNa A kAyado 55 varSanI vaya vaTAvI gayelI vyakitane lAgu paDato nathI. tema ja 45 varSa vaTAvI gayelI. strIne lAgu paDato nathI. paNa jo puruSa pa5 varSanI upara hoya ne tenI strInI vaya 45 varSathI ochI hoya to strIe pharajIyAta vaMdhyIkaraNa karAvavuM paDaze. sivAya ke teno 55 varSa uMmarane pati svecchAe vaMdhyIkaraNa karAve. puruSane vaMdhyIkaraNa karAvyuM hoya chatAM je Ane garbhAdhAna thAya to zuM? A banAva kaTuMba mATe kUTa ne gUMcavaNabharyA prazno UbhA kare. paNa kAyadAne tevA prazna sAthe saMbaMdha nathI. paNa A banAva bane te mATe evuM TharAvavAmAM AvyuM che ke, puruSe bIjI vakhata vaMdhyIkaraNa karAvavuM paDe ne strIne pharajIyAta garbhapAta karAvavo paDe. eka vakhata vaMdhyIkaraNa karAvyA pachI puna: pUrvavata sthiti prApta karI zakAya ke nahIM ? nasabaMdhIne sUlaTAvI zakAya che. paNa kiAyadAe koI paNa puruSane pUrvavata sthiti prApta karavAnI ke koI paNa tabIbane tevuM zastrIkaraNa karavAnI manAI pharamAvI che. A kAyadAnA amala mATe eka beDe nimAvAnuM che. A borDanI paravAnagIthI keTalAMka saMjogomAM vaMdhyIkaraNa sulaTAvI zakAya che. vaMdhyIkaraNa . pachI badhA ja jIta bALako mRtyu pAmyA hoya agara eka ke vadhu jIvaMta bALako jIvaleNa dardathI pIDAtA hoya ne temanuM jIvana bacI zake tema na hoya. te tevA saMyogomAM vyakita borDane arajI karI zake che ne borDa tene ThIka lAge te vaMdhyIkaraNa sulaTAvavAnI rajA ApI zake che. pharajIyAta vaMdhyIkaraNamAMthI mukita ApavAnI arajI paNa thaI zake che. koI vyakita borDane rajuAta kare che tenAM vaMdhyIkaraNanI zastrakriyA karavAthI tenAM jIvanane jokhama che. to borDa tenI tabIbI tapAsa karAve che ne tabIbI ahevAlamAM te vAtanuM samarthana karavAmAM AvyuM hoya to tene barDa mukita ApI zake che. paNa AvI arajI teNe nirNAta divasa (Apprinted days) ne 30 divasamAM karavI joIe. A prakAranAM vaMdhyIkaraNathI koInI dhArmika mAnyatA ke dharmanA siddhAMtano bhaMga thato narthI ema mAnI levAmAM AvyuM che. - A 'prakAranI kalamane artha e thAya che ke, dhArmika mAnyatA ke, dhArmika siddhAMtone AdhAre koI vyakita pharajIyAta vaMdhyIkaraNa karavAnI nA pADe tevI zakyatA che. paNa tenuM e kAraNa teNe sAbita karavuM joIe. paNa jo sAbIta kare to zuM tenI spaSTatA nathI. keTalIka parazuraNa bAbate paNa jANavA jevI che ke, A kAyadAnAM amala mATe pAMca ke tethI vadhu sabhyonuM eka borDa nImavAmAM Avaze. temAM eka sabhya kAyadAne jANakAra haze ne traNa sabhya tabIba haze. viMdhyIkaraNanI kriyA mAtra mAnya hospiTalo ke tabIbI kendromAM ja thaze ne te mAtra mAnya tabIbIo ja karI zakaze. vaMdhyIkaraNa karyA pahelAM vyakitanI pUratI tabIbI tapAsa karavAmAM Avaze. ne zastrakriyAthI tenAM jIvanane jokhama nahIM thAya evI khAtarI pachI ja vaMdhyIkaraNa karavAmAM Avaze. vaMdhyIkaraNa karyA pachI eka sarTIphIkeTa ApavAmAM Avaze ne jo koI vyakita tevuM sarTIphIkeTa raja nahi karI zake che. teNe vaMdhyIkaraNa karAvyuM nathI. ema mAnI levAmAM Avaze. je vyakita mahArASTra rAjayamAM koI paNa sthaLe cha mahinAthI rahetI haze tene A kAyado lAgu paDaze. zastrakriyA vakhate IrAdApUrvakanI bedarakArI darzAvavAmAM AvI hoya to ja vyakita nukazAnI mAgavA hakadAra raheze. A kAyadA mujabanI dareka tapAsa tathA zastrIkaraNa vinAmUlya karavAmAM Avaze. ' , kezavalAla zAha vaizAkhI pUrNimAne divasa bhAratamAM judAM judAM kAraNe pavitra manAya che. vaizAkhI pUNimAne divasa buddha pUNimA tarIke paNa vikhyAta che kAraNa ke bhagavAna buddhano janma vaizAkhI pUNimAne te divase thayo hato, vaizAkhI pUNimAne divase emane jJAna prApta thayuM hatuM ane emanuM nirvANa paNa vaizAkhI pUrNimAne divase thayuM hatuM. bhagavAna buddhane janma aDhI hajAra varSa pUrve bhAratamAM thayo hatA. emaNe upadezele dharma vividha rAjakIya, dhArmika, sAmAjika sthitionI caDatI paDatImAM paNa sthira thaze ane vikAsa pAmyo, jagatanA vizeSata: bhAratanA laukika ane AdhyAtmika jIvana upara pitAnAM jIvana ane tatvavicAraNA dvArA prabaLa asara karanAra je mahAna dharmapuruSe bhAratamAM thaI gayA temAM bhagavAna buddhanuM sthAna anekhuM che. bauddhadharmanA pracAra ane vikAsa mATe azoka, kaniSTha ane harSavardhana jevA samrAToe je kArya karyuM tene pariNAme bhAratamAM ane bhArata bahAra bauddhadharmane puSkaLa phelAvo thayo. nepALa, sikima, bhUtAna, tibeTa, barmA, zrIlaMkA jevA deze to tyAre bhAratanA je bhAgarUpa hatA ke, jayAM bauddhadharma prasaryo hato. paraMtu thAIlenDa, lAosa, kabaDiyA, viyeTanAma, cIna, koriyA, jApAna, InDonIyaza arthAta" samagra eziyAmAM ane amerikAnA pazcima kinArA sudhI bauddha dharmane phelAve . aphaghAnistAnamAM maLI AvelI prAcIna bauddha guphAo parathI jaNAya che ke, Tha aphaghAnistAna ane turkastAna sudhI bauddhadharma prasaryo hato. A badhA dezamAM bauddha maMdiro, pegoDA. gakAo, rUpe, rIce, vihAro ane paththara ke dhAtumAM kaMDArelI bhagavAna buddhanI virATakAya pratimA jayAre najaronajara joIe chIe tyAre bauddha dharmo lokonA jIvanamAM kevuM sthAna prApta karyuM che tene khyAla Ave che. vartamAna samayamAM duniyAnA karaDe mANase bauddha dharma pALe che. je e dharmanI mahattAnI ApaNane pratIti karAve che. bauddha dharmane ATalo badho vikAsa thayo tenAM ghaNAM kAraNomAMnuM eka kAraNa e paNa che ke, bhagavAna buddhanA jIvana ane upadezamAM ahiMsA ane mAnavatAnuM tattva pradhAnapaNe raheluM che. kapilavastunA zAkyavaMzanA kSatriya rAjA zuddhodananA putra te siddhArtha gautama emane janma I. sa. pUrve 623 mAM nepALanI sarahade lumbinImAM thayo hato. eka vRddhane jotAM, eka mAMdA ane azakata mANasane jotAM, eka zabane jotAM ane eka saMnyAsIne jotAM yuvAna siddhArtha jIvanamaraNanA ane du:khanivAraNanA vicAre caDI jAya che. ane pote atyaMta sukhamAM ucharyA hovA chatAM bharayuvAnImAM, patnI yazodharA ane putra rAhulane tyAga karI, sAcA sukhanI zodha mATe nIkaLI paDe che. teo kAmaNa thaI kaThora tapazcaryA kare che ane tyAra pachI tapazcaryA cheADI, dehadamanane mArga choDI dhyAnane abhyAsa kare che. ema karatAM karatAM pAMtrIsa varSanI uMmare riddhArthane nairaMjarA nadIne kAMThe, vaizAkhI pUrNimAnI rAtre pIpaLAnA vRkSa nIce tattvabodha thAya che. vAsanAone jItI teo mAra vijetA bane che. gautamamAMthI teo gautama buddha bane che tyArathI e sthaLa te "buddha gayA" tarIke, pIpaLAnuM vRkSa 'beddhivRkSa tarIke ane vaizAkhI pUNimA 'buddhapUNimA" tarIke oLakhAya che. sAdhanAne aMte pitAne je jJAna prApta thayuM tene upadeza bhagavAna buddha jade jude samaye jade jude sthaLe ApyA che. emaNa. prathama upadeza cAra Aryasatyone ApyuM. sAranAthamAM Apele e upadeza dharmacakrapravartana" tarIke oLakhAya che, jenI smRtimAM samrATa azoke tyAM staMbha UbhA karAvyuM che. bhagavAna buddha upadezelAM e cAra Aryasatyo A pramANe che: (1) du:kha sarvatra che. (2) tRSNAmAMthI du:kha janme che. (3) tRSNA upara vijaya meLavavAthI du:khanuM nivAraNa thAya che, ane (4) Artha aSTogika mArga . apanAvavAthI A vijaya meLavI zakAya che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-576 prabuddha jIvana 15 badhA prakArano du:khone nAza karavA mATe tathA nirvANa prApti mATe bhagavAna buddha upadezela mArga Aryajanone mArga che ane enAM ATha aMga che, mATe te Arya agika mArga tarIke oLakhAya che. bhagavAna buddha potAnA anubhava parathI joyuM ke, jema bhegavilAsathI satya jaDatuM nathI tema mAtra atyaMta dehakaSTathI paNa satya jaDatuM nathI. satyane mArga to e be cheDAnI madhyamAM rahelo che. eTalA mATe e mArgane madhyama pratipadA' mArga tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che. A aSTAMga mArganAM je ATha pagathiyAM bhagavAna buddha batAvyAM che. te A pramANe che: (1) samyaka dRSTi (2) samyaka saMkalpa (3) samyaka vANI, (4) samyak karma, (5) samyaka AjIva, (6) samyaka vyAyAma, (7) samyaka smRti ane (8) samyaka samAdhi Ama, tattvabodha thayA pachI bhagavAna buddha sau prathama A cAra Aryasatyane - AryaaSTAMgika mArganA upadeza Apyo. bhagavAna buddhanA vyakitatvanI eka moTI vizeSatA e che ke teo kayAreya pUrvagrahathI doravAtA nahi ane bIjAone e rIte dAravAnA prayatna karatA nahi. anubhava ane ciMtananA AdhAre pitAnI vicAraNomAM je kaMI pheraphAra karavA jevA lAge te teeA vakhatovakhata nirbhayapaNe kratA, kAraNa ke teo satyane varelA hatA. ema karavAmAM keTalIka vAra emanA koIka ziSyo emane tyAga karI jatA to tethI teo DaratA nahi, satyazodha ane vicArasvataMyanA teo kevA AgrahI hatA te kAlAmasutamAM ApelI temanI vANI parathI joI zakAya che. teo kahe che, "ha leka ! huM je kAMI kahuM chuM te paraMparAgata che ema jANIne kharuM mAnazo nahi. tamArI pUrvaparaMparAne anusarIne che ema jANIne kharuM mAnazo nahi. AvuM haze ema dhArI kharuM mAnazo nahi. tarkasiddha che athavA laukika nyAya che, ema jANI khare mAnazo nahi, aMdara lAge che athavA tamArI zraddhAne poSanAra che ema jANI kharuM mAnazo nahi, huM prasiddha sAdhu cha', pUjaya che ema jaNI kharamAnaze ? nahi. paNa tamArI potAnI vivekabuddhithI mAro upadeza kharo lAge to ja tame tene svIkAra karaze. jo saunA hitanI vAta che ema lAge te ja tene svIkAra karajo." tattvabodha thayA pachI esImA varSe nirvANa pAmyA tyAM sudhI bhagavAna buddha jude jude samaye jude jude sthaLe Apela upadeza emanI ja potAnI vANImAM, pAlI bhASAmAM sacavAyelo maLe che. vinaya piTaka, sUtra piTaka ane abhidhamma piTaka e tripiTaka graMthamAM upadeza ApaNane jovA maLe che. Arya achAMgika mArga uparAMta paMcazIla, dasa saMjanAe, cha pAramitA, cAra bhAvanAo, dasa zikSAe ItyAdi vize temAM samajaNa ApavAmAM AvI che. bauddha dharmamAM brahmavihArano mahimA paNa ghaNo moTo che. brahma eTale jIvaleka ane emAM vihAra karavo eTale samagra jIvasRSTi sAthe prema ane zAMtithI sabhAnapaNe vihAra karavo, e mATe bhagavAna buddha maitrI, karuNA, muditA ane upekSA e cAra bhAvanA upara bhAra mUke che. zrI dharmAnaMda kauzAmbIe kahyuM che ke, bIjA loko pratye mAtA jeTaluM vAtsalya hRdayamAM janme tyAre ja A cAra bhAvanAo pUrNa svarUpe pragaTe che. jagatamAM zAMti ane saMvAda sthApavAnI cAvI A bhAvanAomAM rahelI che." bhAratIya saMskRti eTale vaidika saMskRti ane prAmaNa saMskRtine samanvaya, kAmaNa saMskRti eTale jaina saMskRti ane bauddha saMskRti. zramaNa saMskRtinuM jagatane moTAmAM meTa' arpaNa te ahiMsAnI bhAvanA che. yajJamAM thatAM prANIonAM balidAnanA virodhamAM rahelI ahiMsAnI bhAvanA jIva mAtrane eka sarakhA gaNavAnuM kahe che, eTaluM ja nahi, AtmapamyanI bhAvanAthI jIvoe eka bIjA upara anugraha karavAno hoya che. A ahiMsAnI bhAvanAe mAtra yajJavidha ja nahi, yuddhanI saMhAralIlAeAne paNa aTakAvI che ane mAnavajAtine utkarSanA paMthe vALI che. samrATa azokanuM hRdayaparivartana A bhAvanAne AbhArI che. koI paNa dezamAM koI paNa samaye ja bhAvanA ja mAnavajAta mATe AzIrvAda rUpa che e ItihAse siddha karI batAveluM satya che. hiMsA kSaNika che ane enAM dupariNAme bhayaMkara hoya che. ahiMsA- sthAyI che. ane enAM zubha pariNAme duragAmI hoya che, mATe ja chevaTe to ahiMsAne ja sarvatra vijya thayo che. rDo. ramaNalAla vI. zAha (AkAzavANInA saujanyathI) * vedanAnA kavinI vidAya thoDA ja divasa pahelAM marAThI bhASAnA eka agragaNya sAhityakAra zrI ciMtAmaNI vyaMbaka khAnolakaranuM nAnI vaye avasAna thayuM. (1930-- 26-4-76). teo potAnuM gadya lekhana - nATako, navalakathA ne TUMkI vArtA pitAnA ja nAmathI ane kavitAo AratI prabhu" nA upanAmathI pragaTa karatA hatA. khAnolakaranuM mULa vatana koMkaNamAM. vaMgamAM temane janma ane kuDALa gAmanA rahevAsI. tyAM vIzI calAvatA hatA. kolejanuM pagathiyuM kadI caDayA nahotA. vIzI calAvatA calAvatA A yuvAna sAhitya lakhatA kema thayA enA aMkoDA mane hajI maLyA nathI. te pachI te muMbaImAM ja rahetA hatA ane lekhanane vyavasAya karatA hatA. kavitA lekhanathI sAhityika kArakirdIno AraMbha ne vizeSa prasiddhi apAvI navalakathA ane nATake. temaNe breSTranA "dha kaikeziyana coka sarkala" nATakanuM marAThImAM rUpAMtara karyuM hatuM: "ajaba nyAya vartuLAcA." A nATaka pUrva jarmanImAM paNa bhajavAyuM hatuM ane e rIte tyAM marAThI nATakonuM nAma ujajavaLa karI AvyuM hatuM. "avadhya ', "kAlAya ta nama:' "sage seyare', eka zUnya bAjIrAva', zrImaMta patinI rANI' vagere nATake, "rAtra kALI...vAgara kALI', 'koDuMrA' 'ajagara', 'cAnI', 'trizaMku'. vagere navalakathAo, sanaI" ane "rAkhI pAkharu' vArtA saMgraho tathA jogavA', 'dive lAgaNa' ane 'nakSatrAMce deNe' kAvyasaMgraha -- A temanAM prakAzano. 'ajaba nyAya vartuLAcA' nATakane nimitte teo parva jarmanI jaI AvyA hatA. paNa yuropiya sAhityane temane vizeSa paricaya naheAte. ane eTale ja temanA sAhityamAM vyakata thatI vyathA, vedanA ane hatAzA AdinI saMvedanAno sUra AgaMtuka nathI, paradezI sAhityane paDagho nathI, potAnA svAnubhavanI rAccAIne raNako che, ane AgavI maulikatA che, to bIjI bAju pazcimanA bhavya sAhityavArasAthI vaMcita rahevAne kAraNe temanI racanAomAM kasabane abhAva varatAya che. anya sAhityanA parizIlanathI pariSkRta na thavAne lIdhe kaMIka aMze maryAdita vikAsa pAmelI chatAM temanI lA temanI prayogaprItine pariNAme jhaLakI UThI che. marAThI sAhityamAM temaNe eka prayogazIla sAhityakAra tarIke sArI nAmanA meLavI hatI. khAnolakaranAM nATako, navalakathA, TUMkI vArtAo tathA kavitA - samagra gadya-padya sAhityamAM jIvananI vAstavikatA ane tenA saMdarbhamAM citana kendra sthAne rahyAM che. jIvana, tenuM prayojana, mRtyu, mRtyunuM rahasya, mANasanI niyati, mANasa mANasa vaccenA saMbaMdho ane saMdharSo vagere jIvananI Adi ne mULabhUta samasyAone samajavA prayatna temanA sAhityamAM dekhAya che. nATaka, navalakathA vageremAM temaNe A praznanuM mukatapaNe ne mekabAzathI nirUpaNa karyuM che ne tema karavAmAM kRtine kalAkRti lekhe surekha AkAravAnI sajAgatA rAkhI nathI. pariNAme kayAMka racanAkauzalanA abhAve kati kathaLI che to kayAMka temanI muLa AgavI pratibhA, jaLavAvAthI uttama kRti sahajatAthI nIpajI AvI che. khAnolakaranI kavitA vedanAnI kavitA che, vyathAnI kavitA che, jIvanamAM ekAkIpaNAnI, kazuMka gumAvyAnI, - jIvananI niHsAratAnI saMvedanA temanAM kAvyomAM AgavI rIte vyakata thAya che. te marI gayo tyAre sAva ekale hatuM, te jIvyo te paNa pAcho ekalo ja. DALI te DALI ja thoDA vAMkAcUkA AkAranI, tenI pAchaLa bIjane caMdra tenI pAchaLa bhUruM bhUruM AkAza bArImAMthI dekhAya, bIjanA caMdrane pavana saLiyAmAMthI pharyA kare. DALanuM pakSI te cUpacApa beThuM che. nAma pavana salila bArImAMthI de, DALInuM jIvananA anubhavo hatAzA preraka ja nIvaDyA che, eTale kavitAmAM paNa tevo ja bhAva vAraMvAra jhilAyo che. :
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 koIne kahetAM nahIM A hAthamAM paNa phUlA hatAM. temane paNa AbhAsa thayo hato karamAI jatAM jatAM te divasa pachI hamezA ja A hAtha mAro mane ja bhulAve che. paNa karamAI javA mATe ya emAM phUla na joIe ? * jIvananI nirarthakatA khAnolakaranA kavitAno jANe agrima avAja che, saMsAramAM rahIne zuM thayo ? bALabaccAMno phakata bApa thayo. samAjamAM rahIne zuM thayo ? vartamAnapatrone eka vAcaka thayo. pravAsamAM laIne zuM Avyo? DAyarI : tArIkho phADIne tRpta thayo. vyartha kyAMthI Avyo ? gAIne zuM gayA ? kavine mUMjhavatA eka prazna che-jIvanano hetu zA che? jIvana kone mATe che? zAne mATe che? judI judI kRtiomAM te prazna puchAyA karyo che : kone mATe, kone mATe, kone mATe, karyAM sudhI DhasaDavAnuM Ama gADuM ImAnathI janmabhara ? kone mATe bharAI Ave AMkhe Ama unAM pANI ? kone mATe jhare che jharo cUpacApa Ama vane ? kone mATe jhare che AyuSya A kSaNe hrANa? kone mATe rase bharAya phaLA varSo varSa? * # pANI re pANI, tuM karyAM bhAge che ? zA mATe? kone mATe? jIvananI ni:sAratA vizenI sabhAnatA ja kadAca kavine anekavAra mRtyu vize vicAratA kare che : zabayAtrA nIkaLI che, UbhA rahe jarA; mane paNa jarA namra paNe laI levA de UMcakI mAruM AkhuM AyuSya ja khAMdhapara - Teva mane paNa paDavA de zabayAtrA nIkaLI che, cAla have, jou, potAnAM ya phla vahAvI zakAya te. prabuddha jIvana mRtyumAM koI hase che, mRtyune koI hasatA, koI hasIne mare che, maratAne koI hasato, UbhA ne Ubho mANasa A mATIno gumAvIne mATI ni:zabda ni:sAra, niddhe nuka jIvana, hAsyAspada lAge tevuM mRtyu, khAMdha para gAIne cAlavA jevuM AyuSya - A badhuM mANarAne chevaTe sthitaprajJa kare che ke lAparavAha ? - du:kha nahIM AnaMda paNa ne aMta nahIM AraMbha paNa nAva cAle che kAla paNa ne Aja paNa. hatAzAthI becena chatAM khAnolakara jiMdagInA svIkAra AnaMdathI kare che ne eTale ja saprema gho vidAya, mhorIne jaI rahyo chuM' kahI vidAya mAge che. 'saprema gho vidAya' kahIne vidAya mAgatA kAvya nAyaka to eka vRddha mALI che eTale badhAMlA te kLI ne pAna ne velIo e vidAyane zaNagAre che, paNa ApaNA kavi yuvAna vaye vidAya laI le che e du:khada ghaTanA che. -jayA mahetA tA. 16 172 saMdhanA AjIvana sabhyo * AjIvana sabhyonA 710 sudhInA nAmo tA. 16-4-76 nA aMkamAM pragaTa thaI gayA che. tyAra pachI AvelA nAmA nIce pragaTa karavAmAM Ave che. 711 zrI jasavaMtalAla vallabhadAsa zAha 712 zrI jyaMtilAla premajI sAvalA 713 zrI kusumabahena kamANI 714 zrI eca. sI. saMghavI 715 zrI. sI. Ara. saMghavI 716 zrI. pI. vI. zAha 717 zrI padmA manahara mahetA 718 719 zrI mahendrakumAra catrabhuja saMghavI zrI himatalAla navalacaMda saMghavI zrI ke. pI. zAha (jAnamagara) zrI nikhila bhI.. kApaDiyA 70 721 zrI cImanalAla khImajI galIyA 722 723 zrI rasikalAla talakacaMda mahetA 74 zrI nagIna je. mahetA 725 zrI bipina naMdalAla vAsa 726 zrI. ema. DI. mahetA have phakata 274 sabhyo meLavavAnA bAkI rahe che. eka sabhya meLavI ApavAnI ApanI pharaja Ape bajAvI ? jo enA javAba 'nA' AvatA hoya to eka ghaDInA ca vilaMba sivAya bIjA kAma karatA A kAmane prAdhAnya ApIne phakata eka ja sabhya meLavIne mokalI Ape. ApanA AvA sahakAra mATe ame ApanA AbhArI thaIzuM. cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha - maMtrIo zrI paramAnaMda kuMvarajI pAritoSika 1975 nA varSa daramiyAna prasiddha thayelA ciMtanAtmaka lekhanA zreSTha pustakane rUA. 500 nuM 'sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pAritoSika' gujarAtI sAhitya pariSada taraphathI enAyata karavAmAM Avaze. sarva lekhakone ane prakAzakone tA. 30-6-76 sudhImAM vigata ane nakala mekalI ApavA gujarAtI sAhitya pariSada taraphathI vinaMti karavAmAM AvI che sulabha medhANI sAhitya (1) tulasI kayAro (navalakthA) (2) pratimAo (vArtAsaMgraha) (3) purAtana jyAta (saMtonI lAkakathAo) kula pAnA lagabhaga 630, traNe ya pustako pAkA pUThAmAM. A saMpuTa AvI gayo che. eTale saMghanA je sabhyoe A saMpuTa mATe agAuthI paisA bharyA che temane ravivAranA sivAyanA divaseAmAM 115 thI pA sudhImAM - saMghanA kAryAlayamAMthI saMpuTa meLavI levA vinaMti che. A AkhA saMpuTanI chApelI kiMmata rUA. 21/ che. paraMtu thoDA seTo ApaNe agAuthI maMgAvyA che. te te haze tyAM sudhI rUA. 12mAM koI paNa vyakitane ApavAmAM Avaze, tenI noMdha levA vinaMti che. -- kAryAlayamAMnI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-76 prabuddha jIvana - dharmanA nAme mAnavasaMhAra jI duniyAmAM cAra ThekANe varSothI dharmanA nAme mANase pazu banIne laData parAkASThAe pahoMcI tyAre briTane meLavI zakAya eTaluM eka bIjAnAM gaLAM kApI rahyA che. te joIne leninanuM kathana yAda meLavI levuM ema vicArIne tenA bhAgalA pADayA ane alasTara Ave che ke, dharma aphINa che. dharmane sAco artha te sadAcAra ane potAnA kabajAmAM rAkhyuM. chATana prosTeTaMTa saMpradAya ane AyaraIzvaranI ArAdhanA che, ane te aphINa nathI, amRta che. paNa lenDa romana kethelika saMpradAyanA che. paNa briTane alasTaramAM briTIza e arthamAM dharmane koNa samaje che? eTale ja yahUdIo ane jAgInadArone ane kAMgrejone vasAvyA hatA. alTarane viratAra Arabo, labanAnamAM Araba ane khristIe, sAIprasamAM tUrko 5500 corasa mAIla che. eTale ke labanAna karatAM savAyo paNa ane grI ane alTara uttara AyarlenDamAM eka ja khristI vasati Azare mAtra 16 lAkha jeTalI ke thoDI vadhAre. temAM romana dharmanA saMpradAyanA remana ketholika ane proTesTaMTe eka bIjAnuM kelelika 34 TakA, bAkInA bIjA saMpradAyo vacce vaheMcAyelA che. lohI reDI rahyA che. temAM strIo, bALako ane vRddho paNa bacatAM prebITeriyana, AyarIza carca, methoDisTa vagere. uttara Ayarle nAM nathI. sAIprasamAM te tUrkIe dAdAgIrI karIne ADAI karI-aradho pradeza che paragaNAM peTesTanTa bahumatI dharAve che. ane temanA samUhane turka laghumatI mATe kabaje karI lIdho che tethI laDAI thIjI gaI che, asTara kahe che. ahasTara uttara AyarlenDanA eka bhAga che. samagra TharI gaI nathI. uttara AyarlenDa romana kethalika hatuM ane cAra varSathI te (samagra atyAre labanAnamAM khristI Araba ane musilama Araba AyarlenDa sAthe ) svataMtratA mATe laDatuM AvyuM che. paNa tenA dareka vacce khUnakhAra jaMga cAlI rahyo che. jemAM mAtra cAra hajAra corasa svAtaMtraya saMgrAmane briTiza sarakAre krUra rIte kacarI nAkhIne temanI mAIlane vistAra dharAvatA A nAnakaDA dezanI 30 lAkha jeTalI jamIne japta karI, tyAM preTesTanTa aMgrejone ane skoTa leke ne prajAmAMthI bAra hajAra mANase te mAryA gayA che; ghavAyA che te vasAvyA. aMgrejoe hiMdamAM dharmana, dhe rANe baMgALanA be vakhata judA. karoDe pAunDanI kiMmatanI milakatane nAza thayo che. sara bhAgalA pADayA hatA ane samagra dezanA paNa chevaTe bhAgalA pADayA kAranA ane sainyanA sabhyo paNa khristI ane muslima pakSe tema AyarlenDanA paNa proTesTaMTa ane romana ketholika saMpradAyanA vaheMcAI gayA che, jethI sarakAra ke taMtra jevuM kaMI rahyuM nathI. be dhoraNe bhAgalA pADayA. uttara AyarlenDamAM proTesTanTa sarakAra racI. Dajhana vAra yuddhavirAma thayo ane pharI AMtaravigraha zarU thayo. ' kethelikone te mAnava adhikArIothI paNa vaMcita karavA jevA kAyadA pahelAM vizvavigrahanA aMte tUrkI salatanatanA visarjanathI ghaDayA. Ayariza ripablIkana sainya nAmanI gerakAyade saMsthA Araba pradeze mukata thayA tyAre vijetA briTana ane phrAnse pota * baMne AyarlenDanuM ekIkaraNa karavA mAge che. ketholika samAna adhipitAnI ApakhUdIthI Araba rAjyonI racanA karI. temAM sIriyA kAra mAge che. A AMtaravigraha temanA pratyenA anyAyI vartAvamAMthI phrAnse saMbhALyuM. temAM bairUtanI AsapAsa khristI ladhumatI hatI tethI saLagyo che. uttara AyarlenDanI sarakAre potAnI rakSA mATe briTIza tenA mATe sIriyAmAMthI labanAnanuM judu rAjya banAvyuM, ane ema sainya maMgAvyuM. have eka bAju romana ketheliko ane bIjI bAju mAnI ke manAvI lIdhuM ke, khristIo bahumatImAM che. te vakhate proTesTaMTa paMthIo tathA briTiza sainya vacce jhapAjhapI thayA hoya te paNa have nathI. tema chatAM pramukha khristI hoya, vaDo kare che. jemAM baMne pakSoe trAsavAdI atyAcAro karavAmAM. kacAza pradhAna muslima hoya, saMsadane adhyakSa muslimanA bIjA saMpradAyane nathI rAkhI. 1969 mAM 13, 1930 mAM 25, 1971 mAM 173, hoya, evuM baMdhAraNa che. sainyamAM aksara meTA bhAge khristI hoya. 1972 mAM 467, 1973mAM 250, 1974mAM 216 ane 1975mAM pelesTAInane pazcimanA dezoe yahUdI IjharAela banAvI 246 mANase mAryA gayA hatA. temAM moTA bhAganA nAgariko hatA. dIdhuM tyAre pelesTAInanA ghaNA nirAzrita Arabo - labanAnamAM A khullI laDAI nathI. paNa trAsavAdI khUnI humalA hoya che. chAvaNI nAkhIne paDayA ane temanI hatAzAmAMthI Araba gerilA pakSo Ara ane yahUdIo eka ja jAti (sajhAITa jAti) nI che. jamyA, jeo paDozamAM IjharAyala para chApA mAratA hatA ane teo AdipitA ke gura abrAhamane mAne che. khristIo paNa paraMtu IjharAyaela vaLatI bevaDI - cevaDI sajA karavA mATe labanAnane temAMthI yahUdI, khristI ane muslima ema traNa phAMTA paDayA, traNa phaTakA mAratuM AvyuM che. AthI labanAnanA khristI Arabene pele- svataMtra dharma thayA. tethI khristI ane muslima, muslima ane yahUdI sTAInI Araba mahemAna para aNagame utpanna thaye ke, temanA eka bIjAnA gaLA kApe che. paNa uttara AyarlenDamAM te eka ja Isune mAnanArA khristIo paikI pipane anusaranArA ane pApane mATe ApaNe zA mATe sahana karavuM? temane kADhI mUkavA. tyAre laba nahi anusaranArA eka bIjAnAM gaLA kApe che ane pApa tenA nAnanA muslima Arabo pelesTAInanI mukita ma.Te badhI madada kara- lAcAra prekSaka che. vAne Agraha karatA AvyA che. temAMthI prajAnA be sAMpradAyika jUtha (ja rIte sAmAnya loko samaje che te aImAM) aphINa vacce laDAI zarU thaI. muslima mukhyatve DAberI che. khristIo karatAM paNa vadhu kephI jhera che. ApaNA dezamAM ApaNane tene mukhyatve jamaNerI che. A AMtaravigrahathI IjharAyela ane tenuM du:khada anubhava che. jemAM eka ja dharmamAMthI be - pAMca peDhI pahelAM dharmAntara karanArAoe A dezanA traNa TukaDA karyA hatA ane zirachatra amerikA khuza che. teo khristIo pAsethI labanAnanA bhAgalA paDAvanArA ane virodha karanArAoe A dezane lohI, bhAgalA paDAvavAnI mAgaNI kare che. ApaNA TacUkaDA tripura rAjya Aga ane rAkSasI atyAcAromAM homI dIdhA hatA. jevaDA dezanA dharmanA dhoraNe bhAgalA pADavA! kharekhara te labanAne hiMdustAna hoya, labAna hoya, uttara AyarlenDa hoya ke bIjo pAchA siriyAmAM samAI javuM joIe ane khristI laghumatInA koI deza hoya, jyAM dharmanA nAme bhAI - bhAInAM gaLAM kApe che te adhikAro mATe jaDabesalAka bAMyadharI ApavI joIe. paraMtu atyAcAronA mULamAM te gunegAra sAmrAjyavAdI deze hoya che. amerikA ane IjharAyala tema thavA deze nahi. AthI jANe yuddhanAM viyeTanAmamAM amerikAe khristIone bauddho sAme vAparyA hatA badhAM zastro laIne baMne koma ekabIjInuM nikaMdana kADhI nAkhavA mATe ane pazcima eziyAmAM pelesTAInanuM Araba vatana ukheDI nAkhIne avarNanIya jhanUnathI ane kUratAthI laDe che. tene yahUdI deza banAvI dIdhuM eTaluM ja nahi paNa tene paDozanA alsara (uttara AyarlenDa)ne sAMpradAyika vigraha tethI paNa vadhu Araba dezonA vizALa pradeza jItI levA zastro, nANAM ane rAjaarthahIna che, pahelA vizvavigraha pachI AyaraleMDanI AjhAdInI kIya Teko ApyAM. - vijayagupta maurya
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16--76 zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya-muMbaI tA. 31-12-75 nA rojanuM saravaiyuM phaMDo ane devuM milakata ane leNuM : sthAI phUDa khAtuM: InvesTamenTa (paDA pramANe) gayA saravaiyA mujaba bAkI 57,894-00 7 % TATA lekameTIva enDa zrI pustaka phaMDa : enji.kAM. lI. nA DIbecarsa gayA saravaiyA mujaba bAkI 5,50-00 rU.6,000 nAM 6,163-50 phanicara: (copaDA pramANe) zrI pharnIcara phaMDa: . gayA saravaiyA mujaba bAkI 3,46-93 gayA saravaiyA mujaba bAkI 2,400-00 bAda: kula ghasArAnAM lakhIvALyA 2,4-93 zrI rIjharva phaMDa khAtuM: 970-00 varSa daramyAna cerITI ze (saMsthAnA pustako :(kharIda kiMmate) lAbhArthe) karela temAM thayela vadhAre 23,529-42 gayA saravaiyA mujaba bAkI 28,979-67 bAda : agAunA varSamAM lAIpha umere : varSa daramyAna kharIdanAM 12,074-50 membara zIpanA lavAjamanA bhUlathI levAyelA tenA 250-00 41,54-17 bAda: kula ghasArAnAM tathA junA 23,278-42 pustakonI lakhI vALyA. 24,955-6 89072-42 16,098-50 devuM : leNuM: . pustako aMge DipojhITa 15,006-00 inkamaTekSa rIphaMDanA 468-00 paracuraNa devuM : sTApha pAse 500-00 myunisipala grAMTanA leNA 5,00-00 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha 12,568-25 5,968-00 zrI sTApha proviDanTa phaMDanA 4,849-26 rokaDa tathA beMka bAkI: 32,423-81 beMka opha InDiyA( baliyana ekSaceMja) phikasa DipojhITa 75,000 kula rUA. 1,21,496-23 benka opha inDiyA (sanDaharTa brAMca) 2483-85 eDiTarsa riporTa beMka opha InDiyA riMkarIMga amAe zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya DIpojhITanA bacata khAte 8000 tathI pustakAlaya muMbaInuM tA. 31-12-7pa nA rojanuM saravaiyuM rokaDa silaka 29-54 . majakura saMsthAnA copaDA tathA vAucaro sAthe tapAsyuM che ane muMbaI 85,513-39 pablIka TrasTa ekaTa anusAra amArA judA rIporTane AdhIna barAbara che. zrI Avaka-kharca khAtuM: varSa daramyAna Avaka karatAM kharcane vadhAro 6,783-84 jAma muMbaI: zAha mahetA enDa ka. tArIkha : 29476 . cArTarDa ekAunTanTasa. kula rU. 1,21,496-23 tA. 31-5-75 nA roja purA thatAM varSane Avaka tathA kharcane hisAba Avaka kharca vyAjanA : TrasTanA udaza aMge kharca DibencarsanA vyAjanAM 450-00 pepara lavAjama 3,228-20 bekanA vyAjanI 1,115-60 pagAra tathA benasanAM 15,990-00 manthalI inkama sarTiphikeTanuM pustaka rIpersa tathA bAInDIganA 738-65 vyAja tA. 31-12 75 sudhInA 8,000-00 proviDanTa phaMDa phALAnAM 446-40 9,565-60 proviDanTa phaMDa vyAjanAM 6 % 317-24 bheTanA 1,913-00 20,720-49 pustaka lavAjamanAM 3,427 vyavasthA kharca: myunisipala grAnTanAM 5,000-0 makAna bhADuM tathA vIjaLI kharca 2,069-15 10,340-00 Teliphona kharca 606-0 paracUraNa Avaka : vila kalokanA 148-00 pastI vecANanAM - 348-47 chapAmaNI tathA posTeja pAsabuka vecI tenAM (291- 60- 269-38) 2698 176-4) eDiTarsane neroriyama tathA . daMDanI 80-25 Inkama TekSa kAmanA 605-12 (251-75) varSa daramyAna Avaka karatA 326-0 kharcane vadhAro udhaI, ilekaTrIka, yuna, tathA 6,782-84 sTaphAne chatrI, gADI, 27,293-56 phulahAra udhaI aMge tathA anya kharca 856-10 bhADu tathA bIjA paracuraNa kharcanA 1,897-04 6,464-07 eDiTarsa riporTa : amoe uparanAM hisAba tapAsyA che ane te barAbara che. ghasArAnAM: pharnIcara (10% lekhe) 109-00 muMbaI, zAha mahetA enDa ke. tArIkha 2 9-4-76 cArTarDa ekAunTanTasa, kula rUA. 27,293-56
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-76 zrI saMgha hastakanA phaMDo : (1) zrI makAna phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI (2) pustaka prakAzana khAtuM : gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : varSa daramyAna pustakonAM prakAzana mATe bheTanAM (3) zrI mAvajata khAtuM : gayA saravaiyA mujaba umero :: mAvajata ghasArAnAM phaMDo ane devuM; rIjharva phaMDa gayA saravaiyA mujaba bAkI 1,23,339- 89 umero : varSa daramyAna AjIvana sabhAsada phInAM... (4) zrI vaidakIya rAhata khAtuM : gayA saravaiyA mujaba 166-31 umero : varSa daramyAna bheTanA 1,912-00 2,078-31 bAda : varSa daramyAna kharcanA 1,084-24 300-00 khuba jIvana zrI muMbaI jaina cuvaka saMgha--muMbaI tA. 31-12'75 nA rojanuM saravaiyuM rUA. pai. devuM: sTApha proviDanTa phaMDanAM agAuthI AvelAM lavAjamanAM paracUraNa devuM (sAthenA lisTa mujaba) AM rasadhArA ko. hA, sA. li. pho. zrI janarala phaMDa : gayA saravaiyA mujaba bAkI umero : Avaka kharca khAtethI AvakanA vadhAro 65,004-00 -24,019-19 (5) homiyopethika sAravAra rIjharva phaMDa gayA saravaiyA mujaba 2,988-00 umero : varSa daramyAna vyAjanAM 2,273 -25 3,000-00 5,273-25 6-04 7-34 . * 994-07 3,288-00 9,930- 20 1,056-00 - 1,626-32 2,304-00 21,511-22 1,264-60 22,775-82 bAda : ' prabuddha jIvana 'nAM Avaka kharca khAtethI kharcanA vadhAro 2,889033 . 1,88,343-89 6-38 33,643- 89 14,916-52 19,886-49 kula rUA. 2,56,790-79 milkata ane leNuM : bloka (karAra mujaba) rasadhArA ko. o. hA. so. li. gayA saravaiyA mujaba bAkI InvesTamenTasa ( copaDA pramANe) (1) 7 % inDiyana hyuma pAIpa karyuM. li. nA Dibencaro rUA. 5,000 5,236- 39 (2) rasadhArA ko. o. hA, sA. li. nA zero 5 dareka rUA. 50/-nA pharnIcara ane phikacara (copaDA pramANe) gayA saravaiyA mujaba bAkI bAda : kula ghasArAnAM lakhI vALyA DIpojhITa: posTa ophisanA bI. I. esa. TI. pAse. Teliphona DIpojhITa leNa : zrI ma. mA. zAha sArvajanika pustakAlayane Inkama TekSa rIphaMDa aMge leNA sabhya lavAjama aMge sTApha pAse bIjA leNAM vyAjanAM rUA. N. 13,680- 00 2 muMbaI, tArIkha 30 mI eprila 1976 250-00 845-24 680-24 75-00 180-00 360 00 - 12,568-55 39-00 - 240-00 15,332-93 6,06745 4,487-20 rokaDA tathA beka bAkI : beMka opha InDIyA cAlu khAte 9563-62 (senDa harTa roDa brAnca) beMka opha inDIyA rIkarIMga DIpojhITa-vyAjanuM khAtuM be'ka opha inDiyA phikasa DI. khAte 00-006 - * 1,78,889-57 beMka opha baroDA phikasa DI. khAte. 9,000-0 rokaDa purAMta (copaDA pramANe) 56 -28 kula rUA. rUA. 19,166-39 165-00 38,734-93 615-00 58,681-32 19 1,98,109-47 2,56,790- 79 oDiTarsa rIporTa : amee zrI 'muMbaI jaina yuvaka saMgha" muMbaI tA. 31-12-75 nA rojanuM uparanuM saravaiyuM majakura saMghanAM copaDA tathA vAuMcaro sAthe tapAsyuM che ane barobara mAluma paDayuM che. i. zAha mahetA enDa kaMpanI, oDiTarsa,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) 20 Avaka bheTanAM lavAjamanAM bAda : zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyAne prabuddha jIvananI kopI maphata mekalavAmAM Ave che tenA eDasTa karyA bAda : 1974 nA lavAjamanAM vasula nahi thatAM ciMtana yAtrA pustakanAM vecANanAM vyAjanAM : DibencaronAM be'ka khAtAomAM (2) homiyopethika kuMDanAM vyAjanAM bAda : (1) lAIpha membarazipa phaMDanA vyAjanA zrI lavAjama khAte 1,813-00 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina cuvaka saMgha-muMbaI tA. 31-12-75 nA roja pUrAM thatAM varSanA Avaka-jAvakanA hisAba kharca muMbaI tArIkha : 30 mI eprila 1976 5,222-00 300-00 2,113-00 Avaka : lavAjamanAM umero : zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone maphata kopI meAkalavAmAM Ave che tenA eDa-. jasTa karyAM. umero : lAIpha membarone prabuddha jIvananI kopI mokalavAnAM tenAM lavAjama vyAjamAMthI tathA ma. mA. zAha sA. vA. yu. mAM sAmayikonAM eDajasTa karyA 2,765-00 bheTanAM : saurASTra TrasTa taraphathI bheTa paracUraNa bheTa paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinI bheTa 142-00 350-00 9,634-47 9,984-47 muMbaI tArIkha 30 mI eprila 1976 2,765-00 2,813-00 16,870-62 2,500-00 528-00 2,815-00 857-00 11,000-00 7,871-47 773-00 zrI mukhaI jaina cuvaka saMgha - muM baI zrI 'prabuddha jIvana ' nAM tA. 31-12-'75 nA roja pUrA thatAM varSano Avaka tathA kharcanA hisAba kharca : 7,18950 mANasAnA pagAranAM tathA bAna sanA pepara kharca chapAmaNI kharca posTeja kharca paracUraNa kharca puraskAranA mANasAne pagAra tathA bonasa bloka menTenansa tathA vIjaLI kharca prinTiMga tathA sTezanarI Teliphona kharca pAsTa ja kharca eDiTarsane enerAriyama sTApha pro. phaMDa ne phALAnA saMmelana kharca tathA AjIvana sabhyo banAvavAnA kamizananAM abhyAsa - vartuLa kharca jAhera khabara kharca paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha ghasArAnA kula za. 29,187-09 kula rUA. uparano hisAba tapAsyo che ane dhI muMbaI pablika TrasTa ekaTa anusAranA amArA judA rIporTa AdhIna barAbara che. 12,767-50 phinacara para ghasArAnAM uddezo ane aMge vyAkhyAnamALA aMge kharca paryuSaNa vyAkhyAna mALA tathA va saMta vyAkhyAnamALA aMge kharca 8,028-00 20,795- 50 2,889 -33 varSa daramyAna kharca karatAM AvakanA vadhAro zrI janarala phaMDa khAte laI gayA. 4,862-50 689-85 2,246-24 605-90 2,925-98 251-00 03-6113 4521-00 139-02 855-00 tA. 16-1976 varSa daramyAna Avaka karatAM kharcanA vadhAro kula rUA. 23,684-83 kula rUA. uparano hisAba tapAsyA che ane dhI pablIka TrasTa ekaTa anusAra amArA judA rIporTa AdhIna barAbara che. 17,754-09 21-00 1,01,47-40 27,922-49 29,187- 09 zAha mahetA enDa kuM. cArTarDa ekAunTanTasa oDiTarsa 1,264-60 5,462- 50 5,838- 20 10,360-55 1,010-68 32-50 880-40 23,684-83 zAha mahetA enDa kaMpanI cArTarDa ekAunTanTasa, oDiTarsa j mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI, roDa, mudraNasthAna : dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001 muMbaI 400 004 Te. naM. 350296
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By South 54 * Licence No. : 37 } badhu jIvana prata jainanuM navasaMsAra; varSa 38: aMka: 3 muMbai, 1 jUna, 1976, maMgaLavAra zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra harSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 22 - chUTaka nakala 0-50 paisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha, e sekreTIsa ane gAMdhI , gAMdhIjIne zraddhAMjalI arpatA, javAharalAle temanA graMtha "bhAratadarzana' mAM je kahyuM che tenuM, javAharalAlanI puNyatithie smaraNa karavA jevuM che. joke TIsane yAda karI, tenA ziSya AlbibiDasanuM kathana TAMkyuM e paNa adabhUta che. ahIM te ApyuM che. taMtrI (1) "ane pachI gAMdhIjI AvyA. teo amane ALasa maraDIne (2) vaLI ame bIjAne sAMbhaLIe chIe tyAre, enuM vyAkhyAna uThADe ane UMDo zvAsa levAne prere evA vAyunA sabaLa pravAha cAhe eTaluM vakatRtvapUrNa hoya che ke tene lezamAtra paNa kAne dharatA. rAmA hatA. aMdhakArane vIMdhatA prakAzanA kiraNanI peThe emaNe amArI nathI. paNa jyAre ame tamane sAMbhaLIe chIe athavA tamArUM ja AMkhe paranAM paDaLa dUra karyo, aneka vastuone uthalAvI nAkhanAra beleluM pharIthI kahI batAvanAra koI bIjAne sAMbhaLIe chIe, tyAre vaMToLanI peThe, vizeSa karIne lokonA manovyApAramAM temaNe uthala- tamAruM kathana te game teTalI kharAba rIte rajU karatA hoya te pAthala karI nAkhI, te AbhamAMthI athavA samAjanI Toca parathI sAMbhaLIne purUSa, strI ke bALaka sahita badhA zrotAe dimUDha AvyA nahotA, hiMdanI karoDonI AmajanatAmAMthI te bahAra AvatA ane maMtramugdha banI jaIe chIe. ane sajajane, huM sAva lAgatA hatA. teo, e Ama janatAnI bhASA bolatA hatA dIvAnA thaI gayo chuM ema tame kaheze ene Dara rAkhyA vinA ane niraMtara tenA tarapha tema ja tenI atibhayaMkara sthiti tarapha mArI vAta kahuM te kasama khAIne jaNAvIza ke mArA para temanA saunuM lakSa kheMcatA hatA. temaNe amane kahyuM ke, A kheDUto ane zabdonI asAdhAraNa asara thaI hatI ane pharIthI te sAMbhaLavAne majUronA zeSaNa para jIvanArA tame sau temanI pITha parathI utarI prasaMga prApta thAya te tenI khasUsa evI ja asara thavAnI. temane paDe; A garIbAI ane du:khe pedA karanAra paddhati dUra karo. rAjakIya bolatA sAMbhaLuM chuM te ghaDIe, mArA aMtaramAM puNyaprakopa bhabhUkI svataMtratAe paNa tyAre navuM svarUpa dhAraNa karyuM ane temAM navuM tattva uThe che, mAruM hRdaya bharAI Ave che ane mArI AMkhamAMthI azrunI dAkhala thayuM. temaNe je kAMI kahyuM temAMnuM ghaNuM ame aradhuparahyuM dhAra chUTe che, - ane Avo anubhava mane ekalAne ja nahIM, bIjA aneka mANasone thAya che. svIkAryuM athavA keTalIka vAra to bilakula svIkAryuM nahIM. paNa e hA, ane meM perikilasa tema ja bIjA prabhAvazALI vakatAbadhuM gauNa hatuM. nirbhayatA ane satya temaja sadAye janatAnuM kalyANa ene sAMbhaLyA che, ane sAce ja temanAM vyAkhyAne khUba chaTAdAra najara AgaLa rAkhIne e baMnene anurUpa kArya e temanA upadezanuM hatAM; paNa temanI mArA para kadI evI asara thaI nathI. temaNe kadI hArda hatuM. amArA prAcIna graMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke, prajA paNa mAruM aMtara valovI nAkhyuM nathI, ke huM pAmaramAM pAmara jIva zuM ke vyakita zuM, abhaya e saune mATe sarvottama guNa che ane A chuM evI lAgaNI mArAmAM pedA karI nathI. paNa ahIM gaI kAlathI abhaya eTale kevaLa zArIrika himata nahIM paNa cittamAMthI bhayane mArA mananI sthiti evI thaI gaI che ke Aja sudhI huM je rIte sadaMtara abhAva. amArA ItihAsanA uSa:kALe janaka ane yAjJa jIvate Avyo chuM tevI rIte have kadI paNa jIvI zakuM ema nathI.. valkaye kahyuM hatuM ke, prajAne nirbhaya banAvavAnuM kAma lokanAyakonuM ane bIjI eka vastu che, je meM bIjA koInA saMbaMdhamAM che. paNa briTiza amala nIce hiMdamAM bhayanuM - sarvavyApI, gUMgaLAva nathI anubhavI ane je mArAmAM tamane zodhI jaDe ema nathI - e che nArA ne trAsajanaka bhayanuM sAmrAjya pravaryuM hatuM. lazkarane bhaya, zaramanI, nAmeAzInI lAgaNInI. duniyAmAM eka mAtra sekaTIsa polIsane bhaya, sarvatra phelAyelI chUpI polIsanI jALane bhaya, ' e mANasa che je mane zaramiMdo karI zake. tenAthI chuTayA chaTAya sarakArI amaladArone bhaya; prajAne dabAvavAne mATe karavAmAM AvelA ema nathI. te mane je je karavAnuM kahe che te mAre karavuM joIe e kAyadAo ane jelakhAnAMne bhaya, jamInadAranA kara ugharAvanArane huM jANuM chuM. Ama chatAM tenI najara bahAra jatAMveMta samudAya thA ToLA sAthe bhaLI javA mATe huM zuM karuM chuM. tenI huM lavaleza bhaya, zAhukArone bhaya, tema ja AMgaNAmAM sadAe khaDA rahetAM paravA karato nathI. Ama mAlikanA paMjAmAMthI chaTakI janAra bhUkhamarA ane bekArIne bhaya. A sarvavyApI bhayanI sAme gAMdhIjIe gulAmanI peThe jIva laIne temanAthI dUra bhAguM chuM ane banI zake zAnta paNa nizcayayukata sUre ghoSaNA karI. temaNe kahyuM: Daro nahIM. tyAM sudhI temanAthI dUra rahuM chuM; ane pachIthI jayAre pharIthI e eTalI sahelI vAta hatI zuM? nA. ane chatAM bhaya pitAnI mane temane bheTe thAya che tyAre AgaLa kabUlelI badhI vAta mane yAda Ave che ane svAbhAvika rIte ja huM lajavAI maruM chuM AsapAsa bhrAMtinI bhUtAvaLa UbhI kare che te vAstavikatA karatAM sarpanA karatAM paNa vadhAre jherI daMza mane lAgyo che sAcI vadhAre bihAmaNI hoya che ane zAna cine vAstavikatAnuM pRthakkaraNa vAta kahuM te ethI vadhAre pIDAkArI daMza bIjo koI che ja nahIM. karavAmAM Ave, tenAM pariNAme svecchApUrvaka svIkArI levAmAM Ave mArA hRdayamAM yA mArA cittamAM athavA tame ene cAhe te kaho te tenI AsapAsa ghaNokharo bhaya lupta thAya che." tyAM mane daMza lAgyo che ..." (AlkibiDase sekaTIsa viSe kahyuM che, te gAMdhIjI vize paNa dhi phAiva DAyalogsa oNpha pleTo eTaluM ja sAra che). * evarImensa lAIbrerI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana. 22 ke javAharalAla naheru na paMDita javAharalAla naherUnI puNyatithi che te prasaMge temanuM badhAnuM balidAna Apate AvyuM che. bhAvi aMdhakArathI chavAyeluM pavitra smaraNa karIe. 30 varSa sudhI svAtaMtryatAnA mahAbhAratanA che ane anizcita che. paNa tenA tarapha laI jatAM mArgane thoDo eka mukhya senAnI ane svAtaMtrya pachI 18 varSa sudhI rASTranA nava- bhAga ApaNe joI zakIe chIe." sarjananA pramukha ghaDavaiyA evA javAharalAlanuM jIvana bhAratanA Iti- javAharalAlanA satata vikAsazIla jIvanamAM A vicAro kAyahAsanuM eka ati ujajavala prakaraNa che ane temAM temanuM sthAna manA rahyA ema nahi kahevAya. bhagavAna buddha ane temane madhyama amara che. A prasaMge javAharalAlanI rAjakIya siddhio ane niSphaLa- mArga, sadAcAra ane vyavahAra dharma ane buddhanA ayavAda tarapha tAo viSe huM khAsa kahevA icchato nathI, A banne jANItA che. temane pazcAta jIvanamAM vadhAre AkarSaNa thayuM hatuM evI mArA mana javAharalAla vyakita tarIke zuM hatA, temanA Adarzo zuM hatA, A upara chApa che. AdarzonI bhUmikA eTale ke temanuM jIvanadarzana zuM hatuM, te viSe kAMIka javAharalAlane Uchera ane zikSaNa pazcimI hatA. meMtIlAla kahevA IcchuM chuM. javAharalAlanI bAhya pravRttio karatAM temanAM lakhANo.. nahera vize temaNe kahyuM ke, uparauparathI teo rASTravAdI kahevAtA, mAMthI temanI aMtarasUSTi vadhAre jovA maLe che. javAharalAlanuM eka chatAM emane aMgrejI ane temanI rItabhAte gamatI. emane ema lakANa hatuM, kaThora AtmanirIkSaNa. vaijJAnikanI taTasthatAthI potAnI paNa hatuM ke, mArA dezabhAIonI adhogati thaI che ane e adho. jAtane pote nihALI che ane satyaniSThAthI tenuM nirupaNa karyuM che. gatine lagabhaga lAyaka kahevAya. satata vadhatI Avakane lIdhe ane jelavAsa daramyAna temaNe mahAna graMtha lakhyA: AtmakathA, bhArata- dareka rIte cenamAM rahevAnA zokhane lIdhe, amArI raheNIkaraNI vadhu darzana, vizva ItihAsanI jhAMkhI, temanA sArarUpa Indune patre. ne vadhu pAzcAtya thatI gaI. moDhe caDAvela ekano eka dIkaro, vaibhavI aMgrejI bhASA upara temanuM adabhUta prabhutva hatuM. temanuM gadya jIvana, paMdara varSanI uMmare abhyAsa mATe IMglenDa gaye. kAvyamaya che. UMDuM AtmamaMthana, talasparzI gaMbhIra ciMtana, vizALa AvA javAharalAla ane nahera-kuTuMbanA jIvanamAM gAMdhIne vAMcana, buddhinI amIrI, potAnA bhege vineda karavAnI vRtti ane praveza thaye ane jIvanaparivartana thayuM. tyAga ane balidAnanI yazapAradarzaka saccAI, javAharalAlanA lakhANane hRdayaMgama banAve che. gAthAe samasta jIvanane AvarI lIdhuM. javAharalAlanuM jIvana satata vikAsazIla ane bharacaka rahyuM che. jIvanane temaNe rahasya sAhasa mAnyuM che. tethI temanI ninya navIna, vikAsa gAMdhI ane javAharalAla - vadhAre bhinna prakRtinI be vyakitao vatA jIvanano asAdhAraNa vikAsakama temanI vANInA bulaMda ene ' ka9pavI muzkela che, chatAM gAMdhI pratye javAharalAlane ananya bhakita kAvyamaya pravAhamAM mANavAno lahAve maLe che. potAnA graMtha viSe hatI. (bhakita zabda javAharalAlane nahi game). gAMdhIne javAharalAla temaNe kahyuM che ke e mArA che, paNa Aje huM jevo che te jotAM, upara asIma prema hato. javAharalAla gAMdhInA vicAre koI divasa te sarvathA mArA nathI. thoDI vAra TakI, pAchaLa potAnI smRti mUkIne, pUrNapaNe svIkAryA nathI. satata virodha karatAM rahyA chatAM samarpaNa lupta thaI jatI cittanI avasthAonI lAMbI hAramALAmAM bhaLI, karyuM. gAMdhIe javAharalAlane, matabheda jorazorathI vyakata karavA uttejana mArA cittanI bhUtakALanI kaIka avasthAo e rajU kare che. ApyuM, chatAM maMtramugdha kare tema bAMdhI rAkhyA. javAharalAlanI Atma - javAharalAlanI jIvananI philasUphI zuM hatI? bane tyAM sudhI, kathA pragaTa thaI tyAre ema kahevAyuM ke, gAMdhIvAda sAme te bulaMda temanAM zabdomAM ati saMkSepamAM rajU karuM chuM. paDakAra che. temAM gAMdhInA badhA vicAronI AkarI ane keTalIka "jIvananA prazna taraphanuM mAruM juvAnInuM valaNa vaijJAnika ane vakhata amaryAda roSabharI TIkA che. chatAM UbharAtA premathI ane zuddha bhakitabhAvathI gAMdhIne aMjali apI che. gAMdhInA kahevAtA anuvijJAnanA sulabha AzAvAdanuM hatuM. eka prakAranA aspaSTa mAnavatI yAyIone sakhata jhATakI kADhayA che. javAharalAle kahyuM che ke, temanAmAM vAdanuM mane AkarSaNa hatuM. dharma tarapha mane kheMcANa na hatuM. dharma mane hiMmata ane cAritrabaLa te dUra rahyA paNa kRza zarIra ane vahemajanita rUDhio ane aMdha mAnyatAo sAthe nikaTapaNe saMkaLA- nisteja dekhAvamAM ja sAdhutA rahelI che, evI kalpanA temanA manamAM pele lAge che ane jIvananA praznone hAtha dharavAnI tenI paddhati ghara ghAlI beThI che. 'vaMdhya zAMtivAdIo, TesTayazAhI apratikAra vAdIo, kevaLa cAlu samAjaracanAne nibhAvI rAkhanArA A anukhacita vaijJAnika nathI. Ama chatAM dharma, mANasanI aMtaratama jarUri yAyIo upara potAne prakopa ThAlavyo che. javAharalAla AkaLA, yAta pUrI pADe che. vijJAna, jIvananA hetu vize kazuMye nathI kahetuM. ane adhIrA hatA, paNa temanA prahAromAM DaMkha ke deSa na hatA. ApaNA saunI pAse koIka aspaSTa ane anizcita jIvananI phila- temanA uddAtta hetu ane mahAnubhAva nikhAlasatAnI kaI zaMkA sahI hoya che. ghaNAkharA loko AsapAsanI paristhitinA sAmAnya thaI nathI. valaNe svIkArI le che. tattvavidyA yA dArzanika philasUphIe mane gAMdhI ane javAharalAla vacce sAmya ane vaiSamya, AkarSaNa AkarSe nathI. mane A duniyAmAM ane A jIvanamAM rasa che. parAka ane aMtara kevA hatA tenAM kAraNe saMkSepamAM tapAsIe. ke parabhavamAM mane kaze rasa nathI. AtmA ke punarjanma che ke nahi gAMdhIjI bhAratamAM AvyA tyAM sudhI, kogresanI AgevAnI, phUrasadane samaye lAMbA bhASaNa karanAra, sarakArane AjIjI karanAra e prazna mane lavaleza saMtApatA nathI. je vAtAvaraNamAM huM Ucharyo chuM temAM ane jene lokasaMparka nahivata hato evI zikSita vyakitaonA AtmA, bhAvijIvana, karmane siddhAMta ane punarjanma mAnI lIdhA hAthamAM hatI. gAMdhIjIe keMgresanI kAyApalaTa karI. javAharalAlanI che. mArA para e badhAnI asara thaI che ane tethI, eka rIte e mAnya- utkaTa dezabhakitae joyuM ke eka evI vyakita AvI che je janatAnI tAo tarapha mAruM valaNa pakSapAtabharyuM che. A duniyA tarapha najara karUM sAcI pratinidhi che ane sakriya pagalAM levAmAM mAne che. paNa tethI chuM tyAre ghaNIvAra mane te atigUDha ane akaLa lAge che. jIvana vizeSa, je nirbhaya che ane lokone nirbhayatAnA pATha zIkhave che. viSenI amuka prakAranI naitika daSTinI mArA para prabaLa asara che. gAMdhI ane javAharalAla bane karmayogI hatA. gAMdhIne alaukika mArsa ane leninanA abhyAse mArA mana para sabaLa asara karI che. pUra pArtha ane ugra nIDaratA, javAharalAlanI sAhasika prakRtine paNa huM eTalo badhe vyakitavAdI ane mANasanI aMgata svataMtratAmAM anukuLa hatA. satyAgraha, asahakAra, jela javuM, tyAga ane balimAnavAvALe che ke samAjane lazkarI Dhabe vadhAre paDatA pramANamAM rAMga dAnanI gaMgA vahAvavI- A badhuM navuM hatuM. javAharalAle vaibhavI Thita karavAmAM Ave te mane gamatuM nathI. manuSyane AtmA kevI ajaba jIvanano tyAga karyo. pitA-putra vacce tIvra matabheda hate. aMte putre cIja che! saMkhyAtIta parAjayo veThI chatAM Adarzane khAtara, zraddhAne pitAne jItI lIdhA. gAMdhI ane javAharalAla bane satyaniSThA khAtara, dezane khAtara, ane Ijajatane khAtara mANasa yuga-yugAMtarethI vyakitao hatA. satyanI vyAkhyA bannenI judI hatI. paNa daMbhane pitAnA jIvanane tathA jene pote pyArAmAM pyAruM lekhato hoya te koI sthAna na hatuM. gAMdhIe javAharamAM rahela hIra pArakhyuM. gAMdhIe
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ $6$= *IP ghaNAnuM jIvanaparivartana karyuM, paNa javAharalAlanuM ghaDatara dhIrajathI ane premapUrvaka hAtha dharyuM. gAMdhIe joyuM ke, javAharalAla eka evI vyakita che je temanA sAcA rAjakIya vArasadAra thaI zake. javAharalAlanI ghaNI apUrNatAo gAMdhIe nibhAvI lIdhI. premathI navarAvI, satata mArgadarzana ApatA rahyA. javAharalAla paNa gAMdhInuM ghaNuM samaje nahi, akaLAya, chatAM aMte svIkAre. javAharalAle joyuM ke, bhAratanA karoDo lokonI nADa pArakhavAnI gAMdhImAM ajaba zakita che. javAharalAle gAMdhIne jAdugara kahyA che. AvuM sAmya chatAM vaiSamya ochuM na hatuM. gAMdhInI UMDI dharmabhAvanA javAharalAla pUrI samajyA na hatA. dharma ane kahevAtA dhArmika puruSonuM AcaraNa emaNe je prakAranuM joyuM hatuM tethI dharma nAma pratye temane sUga hatI. javAharalAle AtmakathAmAM lakhyuM che ke, dharma to strIo mATe ja hoya ema yuvAnImAM teo mAnatA. pitAzrI ane vaDIlA e praznane hasI kADhatA ane enA gaMbhIra vicAra karavAnI nA pADatA. AvA emanA Uchera ane zikSaNa hatA. mAkarsanA vicAronI gherI asara hatI. mAkarse dharmane garIbAnuM ghena kahyuM che, temane baLavA karatA aTakAvavA ane saMtoSI rAkhavA. sthApita dharma athavA paMthamAM ghaNAM aniSTo che. gAMdhIe sAcA dharmanuM svarUpa batAvyuM, paNa jUnA bIbAM, keTaleka darajaje cAlu rAkhyA. javAharalAla mAnatA ke dharmanI daSTi mukhyatve bhUtakALa tarapha ane sthApita hitonuM rakSaNa karavAmAM rahI che. A TIkA pAyA vinAnI nathI. paNa sAcA dharma krAMtikArI hoya che ane badhA sthApita hitAne ukheDI nAkhe che, eno anubhava gAMdhIne hato tevA javAharalAlane na hato. javAharalAlane krAMti karavI hatI, paNa te judA prakAranI. hakIkatamAM gAMdhI ane javAharalAlanI jIvanadaSTimAM dharamULane phera hatA. bannene krAMti karavI hatI. javAharalAlanI daSTi mukhyatve Arthika ane sAmAjika hatI, gAMdhInI dhArmika. gAMdhI vyakitanA jIvanaparivartanane mahattva ApatA. vyakita sudhare te samAja sudhare, javAharalAlane samAjamAM parivartana lAvavuM hatuM, bAhya vyavasthA palaTAvIne. gAMdhI dhArmika puruSa hatA paNa paralAkavAdI, IhalAka pratye udAsIna ane niSkriya evA saMnyAsI na hatA. IhalAkanA sukhadu:khamAM gAMdhIne jeTalA rasa hato teTalA koI kahevAtA krAMtikArI samAjasudhArakane paNa na hoya. paNa sAcA sukhadu:khano pAyo AdhyAtmika ja hoya Arthika nahi, e gAMdhInI zraddhA hatI. jIvanadaSTinA AvA bhedane kAraNe gAMdhInA ghaNAM vicAro javAharalAla svIkArI zakyA na hatA. ahiMsA, tapazcaryA, jIvananI jarUriyAto ochAmAM ochI rAkhavI, hRdayaparivartana, TrasTIzIpanA siddhAMta, khAdI, grAmoghoga, A badhI bAbatomAM pAyAnA matabheda hato. sAdAInuM jIvana, javAharalAlane mana zuSka, AnaMdIna, prakAzahIna ane daLadarI lAgatuM. vilAsIjIvana hovuM joIe ema nahi, vilAsa ane dhananA ADaMbara pratye temane bhAre roSa hato. paNa garIbAInA guNagAna gAvAnuM temane pasaMda na hatuM. javAharalAle gAMdhIne virodhAbhAsI mUrti kahyA che. javAharalAla pote virodhAbhAsanI mUrti hatA. gAMdhIne cAkkasa siddhAMtAmAM avicaLa zrAddhA hatI, dRDha nizcala manobaLa hatuM. javAharalAla buddhivAdI hatA. buddhinI maryAdA ane zaMkAAzaMkAo temane vimAsaNamAM mUkatA. javAharalAlane temanI jIvanadRSTine anulakSI cokkasa Adarza hatA. lokazAhI samAjavAda temanuM dhyeya hatuM . garIbA pratye UMDI hamadardI hatI. Arthika ane sAmAjika asamAnatA pratye temane bhAre roSa hato. svAtaMtryapriya hoI, lAkazAhImAM daDha vizvAsa hato. vijJAne Apela siddhiono pUro lAbha laI, AmajanatAnuM jIvana samRddha banAvavAnI mahecchA hatI. AvA udAtta, mAnavatAvAdI, mahAmAnavane ApaNI zraddhAMjali arpIe ane bhartRharinI prasiddha paMkitao yAda karI kahIe: jayanti te sukRti, niSkAmAM karSayAgina:| nAstiyeSAM yaza:kAye, jarAmaraNAM bhayama !! prabuddha jIvana tA. 27-5-76 (AkAzavANInA saujanyathI) cImanalAla cakubhAI 23 ahiMsAnA pracArArthe videza jatA zrI cImanabhAInA mAnamAM vidAya-samAraMbha amerikAnA eka dhanADhaya jIvadayA himAyatI mi. Takare, necara-lAIpha, satya ane heltha - e mAnavajIvananA lakSyasthAne hovA joIe ane ene anulakSIne mAnavIe ahiMsaka jIvana jIvavuM joIe, eTaluM ja nahi paraMtu 'vejITerIyana ve opha lAipha" samagra jIvanadRSTi palaTAI javI joIe-evA pracAra thaI zake e hetuthI jemaNe laMDanamAM 'oNlItha ejyukezana'nAmanuM TrasTa UbhuM karyuM che. - e TrasTe A bAbatamAM kema AgaLa vadhavuM tenA mArgadarzana mATe laMDana AvavA zrI cImanabhAIne vinaMti karI ane temaNe ene svIkAra karyo. tenI jANa thatAM, vardhamAna sthAnakavAsInA muMbaInA 19 saMdhA, saurASTra dazAzrImALI sevA saMgha, dazAzrImALI bhojanAlaya, konvesTa jaina klinika grupa opha hospiTala, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane jaina sAzyala grupanA Azraye zrI cImanalAla cakubhAI zAhane zubhecchAo vyakata karavAne lagatA eka bhavya samAraMbha maMgaLavAra tA. 18-5-76 nA roja sAMjanA ketheTalIka jImakhAnAmAM zrI maNilAla zAmajI virANInA pramukhapaNA nIce yojavAmAM Avyo hato, tyAre jaina samAjanA badhA ja AgevAna moTe bhAge hAjara rahyA hatA. ane potapeAtAnI saMsthAo vatI tema ja potAvatI cImanabhAInI sapharane lagatI zubhakAmanAo vyakata karI hatI ane saphaLa saphara IcchI hatI. prathama zrI ramaNikabhAI koThArIe potAnI AgavI jabAnamAM svAgata pravacana karyuM. tyAra bAda cIpha presiDensI mejisTreTa zrI. ema. ema. dhruva, zrI durlabhajIbhAI khetANI, zrI haribhAI jecaMda dozI, Do. kAMtilAla saMghANI, zrI zAdIlAlajI jaina, zrI dIpacaMda gArDI, zrI khImanacaMda maganalAla vorA, zrI gIjubhAI mahetA, zrI manubhAI zeTha, zrI ratilAla cImanalAla koThArI, zrI caMdanamala cAMda, zrI sI. ena. saMdhavI, zrI maNIlAla vIracaMda meghajI ane zrI gaMbhIrabhAI umedacaMda zAhe - zubhakAmanAo vyakata karI hatI. te badhAno sUra e hatA ke, zrI cImanabhAI jaina samAjanuM nAka che, temanA jevI vadrAna vyakita ApaNe tyAM bIjI nathI. eka amerikana dhanADhaya, bhArata AvIne jenI oLakhANa paNa nathI evA cImanabhAInI doDha kalAkanI prathama mulAkAtathI prabhAvita thaIne AvA bhagIratha kArya mATe varaNI kare e ApaNA samAja mATe gaurava levA jevI vAta gaNAya. cImanabhAIe Aja sudhI jaina samAjanI, gujarAta ane bhAratanI sevA karI che, Aje teo janasamAjanI sevA mATe laMDana jaI rahyA che. teo tyAM jaIne temanA mizanamAM saphaLa thaIne Ave ane laMDanamAM je TrasTa racavAnuM che te jo bhAratamAM moTI rakama kharcavAno vicAra kare evuM je zrI cImanabhAI zrI Takarane samajAvI zake to teTalI ja rakama ahiMthI bhegI karI ApavAnuM ApaNe cImanabhAIne vacana ApavuM joIeAvA vicAro uparokata vakatAoe vyakata karyA hatA. tyAra bAda zrI cImanabhAIe bAlatA jaNAvyuM ke, huM laMDana jaI rahyo chuM te mAre mATe eka zubha akasmAta che. Aje 75 varSanI uMMmare laMDana javAnI mane svapneya kalpanA nahotI. haju paNa mArA manamAM prazna UbhA ja che ke, me A vAtanI hA kevI rIte pADI! mArI zArIrika sthiti evI che ke, eka divasano paNa pravAsa karavA hoya to mAre Agale divase upavAsa karavA paDe che. AvI sthitimAM bahAra javAnuM nimaMtraNa huM bhAgye ja svIkAruM chuM. vacce eka prasaMga kahI dauM, te e ke "zrI durlabhajIbhAI khetANI, je mArA 45 varSanA sAthI kAryakara che te mane maLavA AvyA.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1--76 24 prabuddha jIvana meM laMDana javAnuM nakkI karyuM che tenI vigata meM temane kahI ane vicAra karate thAya che tyAre tene je AnaMda thAya che e aMdabhUta sAthe kahyuM ke, huM eka ja jauM chuM, koI sAthe hoya te mArI hoya che. saMbhALa rAkhe ane enA mATe tamArA karatA bIjI koI yogya vyakita huM laMDana jaI rahyo chuM tyAre tyAM jaIne huM zuM kAma karIza tenuM nathI. temaNe mArI A vAta kSaNavAramAM svIkArI lIdhI ane be diva- spaSTa citra mArI pAse atyAre nathI, paNa AvIne tene hisAba samAM temaNe badhI ja taiyArI karI lIdhI. have te mArI sAthe Ave huM tamane ApIza. che. keTaluM badhuM temane mArA pratye prema! Ane huM mArI khuza Izvara upara niSThA rAkhIne huM kAma karuM chuM. mane 75 varSa nasIbI gaNuM chuM. ghaNA mitro amane eka gADAnA be baLada kahe che jIvato rAkhyo che to hajI tene mArI pAsethI vadhu kAma karAvavuM haze! ane te sAva sAcI vAta che. mAre kahevuM joIe ke temanI javAharalAla kahetA hatA ke jyAre teo khUba thAkI jAya tyAre je zakita che, tene aMza paNa mArAmAM nathI. koI meTI sabhAne saMbodhana karavAnuM gaThavatA ane temane lokone je prema maLate tenAthI tene praphulita thatA. A bhAI Takara, avAranavAra chelalA dasa - bAra varSathI bhArata Ave | mArA pratye paNa samAjane ATalo badho prema che tene huM che. teo amerikana che. nAvalAnA kaivalyadhAmamAM mahine mAsa mAruM sadabhAgya gaNuM chuM. AvA tamArA premane badale huM kevI te avAranavAra rahI jAya che. A vakhate muMbaI AvIne temaNe rIte vALI zakIza tenI mane khabara nathI. Teliphona DirekaTarImAMthI "jaina" mAM joIne Teliphona karyo - te bhAI AbhAravidhi zrI naginabhAIe karI hatI. tyAra bAda hAratorA amArA vaDAlA hosTelanA vidyArthI nIkaLyA ane temaNe mArA nAmanI thayA hatA ane alpAhAra sAthe AnaMdita vAtAvaraNamAM sau vikharAyA hatA. bhalAmaNa karI. teo Teliphona karIne TakarabhAIne laIne mAre ghare AvyA. TakaranI uMmara paNa 75 varSanI che. zrI cImanabhAIne zubhavidAya ApavA mATe zrI muMbaI * jaina dharma, ahiMsA, zAkAhAra, philephI, nisarga, * evA jIvadayA maMDaLI ane AMtararASTrIya zAkAhArI saMsthAnI bhArata viSaya viSe ame doDheka kalAka vAto karI. bIje divase tAja hoTelamAM zAkhAnA saMyukata upakrame eNka bIjo samAraMbha zAha koyAM prasAda temaNe mane bolAvyo, tyAM ame kalAkeka vAto karI - temaNe mane jainanA adhyakSasthAne tA. 19-5-76 nA roja brIsTola grIlamAM pUchayuM ke, laMDananA mArA TrasTanA kAma aMge mArgadarzana ApavA mATe yojavAmAM Avyo hato. tyAre zrIkRta cImanabhAIe Apela huM belAvuM te Apa laMDana Ave kharA? tyAre meM vicAra karyo ke, vakatavya bhAre kImatI hatuM, e kAraNe tene TUMke sAra nIce sArA kAma mATe nA na pADavI, ane hA pADI - paNa mArI kalpanA ApavAmAM AvyuM che.. . evI hatI ke, traNa cAra mAsa pachI kadAca javAnuM bane. paratuM te temaNe bolatA jaNAvyuM ke, "A dAtA je prakAranI saMsthA racavA pAMcamI tArIkhe laMDana gayA ane chaThThI tArIkhe mArI TikiTa parasTamAM mAge che, te jaina dharmanA AcAravicAra ane siddhAMto sAthe meLa ravAnA karI, je mane dasamI tArIkhe maLI gaI. tyAnA kharca aMgenI dharAve che. AthI teo koI jaina agresaranI sahAya levA IcchatA hatA. tyAMnI beMkanI geraMTIne lAgata patra paNa AvI gayuM. A kAma mAM cImanabhAIe vadhumAM zAkAhArI jIvana aMgenI himAyata ATaluM jhaDapI banyuM ethI mane lAge che ke AmAM kadaratane koI karatAM kahyuM ke, mane khAtarI che ke, jo koI mAMsAhArI eka Akhe saMketa haze ! divarA katalakhAnAnI kAmagIrI jue to te avazya mAMsAhArane have mane jenI vadhumAM vadhu pratIti thatI jAya che e ke koI tyAga karavAne. e jovAthI ja tene khyAla AvI zake ke potAnA paNa sAruM kAma ApaNe hAthe thAya che tenA ApaNe te nimitta mAtra AhAra mATe muMgA jIvo para kevI rIte ane keTakeTalI kuratA vartAvAya che, hoIe chIe. mAMsAhAranI naitika ane bauddhika asara khUba UMDI hoya che te eTale je mANasa ema samaje che ke, A meM karyuM, huM karuM chuM, te rasudhI ke mAnavI mAnava * hatyA karavAmAM paNa jarAya saMkoca anubhavatA kAMI ja karI zakato nathI. saMklana: zAMtilAla TI. zeTha A jagatamAM je agAdha zakita kAma karI rahI che te ApaNane nimitta banAvIne kAma karAve che, AvI bhAvanA dilamAM daDha samasta, karmaphlemAM ane saMpUrNa vastu-dharmomAM kazAya prakAthAya tyAre ja mANarA upayogI kAma saphaLatApUrvaka karI zake che. ranI AkAMkSA na rAkhavI. ene nirakAMkSa samyagdaSTi samajavI joIe. bhAI cAMde mArA avaguNanI vAta karI - vAMcana, manana, ciMtananI. je samasta bhAva prati vimUDha nathI-jAgaruka che, nirbhIta che, e avaguNa have vadhatA jAya che. ApaNe jIvananA rahasya pAmavAne daSTisampanna che, te amUDhadaSTi ja samyagdaSTi che. game teTalA prayatna karIe paNa tene pAra pAmI zakAto nathI. jJAna, darzana, cAritra, tapa, zAnti (kSamA) e mukitadhvArA " AgaLa vadhavuM joIe-jIvanane vardhamAna banAvavuM joIe.. me nI 27 mI tArIkhe naherUnI pUNyatithi Ave che. e nimitto jenAthI jIva rAga-vimukha thAya che, koyamAM anurakata thAya che ? reDIeTeka ApavAnuM meM kabUlyuM hatuM. emAM ocituM laMDana ane jenAthI maitrIbhAva vadhe che, Ane jinazAsanamAM jJAna javAnuM nakkI thayuM. e kAraNe nA pADavA meM TeliphaeNna karyo, paraMtu pAbahene kahyuM ke, game tema karIne tamAre vacana pALavuM joIe. je AtmAne abakhapuSTa dahakarmAtIta), ananya (anyathI pachI naherUnA traNa velyuma meM maMgAvyA, je dareka lagabhaga - rahitI avizeSa (vizeSathI rahita) tathA Adi-madhya ane anta700 pAnAnA che, ane vAMcanamAM DUbI gayA. te vAMcate game tema vidhi (nivikalpa dekhe che. te samagra jinazAsanane dekhe che. thatuM gayuM ke naherU ke gAMdhIe game teTaluM karyuM, paraMtu vadhumAM vadhu samaNajItta teo potAnI jAtane sudhArI zakayA. ema chatAM nimitta banIne aham mANasa kAMIka karI zake che. eTale evI taka mANasane maLe tyAre pravRtti sarva jIvananI ahama - joze thatI rahe che! jhaDapI levI joIe. je thAya te karI chUTIe ane pachI bhUlI ahama sArA ke narasAmAM pravarteluM sadA rahe che! jaIe - A kharuM jIvana che. naherUe keTakeTalIye viTaMbaNAo veThayA ahama nI cAla abhuta che! ahama amRta ne viSa paNa che! pachI gAMdhIjIne jIvana samarpaNa karyuM. ahama zIlavaMta: amRta che! ahama hiMsaka: haLAhaLa che!' mANasa jyAre aMtarasRSTimAM utare che ane potAnI jAtane - ratIlAla bhAvasAra nathI." A
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-76 prabuddha jIvana samayanuM mUlya samayanA vArirUpe jIvanasaritA anavarata vahI jAya che. vaNathaMbhyA vahI jatA e vArino jema vadhu sadupayoga thAya tema saMsAravanamAMnI mAnavatA rUpI vanarAjI vadhune vadhu samRddha bane che. jeTale aMze e nIra nakAmA vahI jAya che eTale aMze jIvana svayaM veDaphAI jAya che. satata vahI jatA e samayanA upayoga bAbatamAM hamaNAM hamaNAM sArI evI jAgRti najare paDe che. Aje meATAbhAganA loko kAMDe ghaDiyALa bAMdhIne pharatA hoya che. te uparAMta gharomAM, dukAna-daphataromAM, bajAra - kArakhAnAomAM temaja relvesTezana tathA havAImathakomAM ema TheraThera meTAmA ghaDiyALA TAMgelA hAya che ane e darekane potapotAnA samayapatrako hoya che, jenuM harakoI bhAge pAlana thAya evI apekSA A gatizIla jamAnAmAM rahetI hoya che. pragativAMchu lokoe kalAkanA ane miniTanA ja nahIM paraMtu sekanDanA kAMTA upara paNa najarane satata TAMgI rAkhavI paDe che, kAraNake temaNe niyata samaye upaDI, niyata samaye daphataramAM ke bIjA sthaLeAe pahoMcADe evA vegIlA vAhano pakaDavAnA hoya che, manuSya karatAM anekagaNI kSamatA dharAvatA maMtrAnA jaMgalazA kArakhAnAmAM, samayasara kArDa kheMca karI, praveza meLavavAnA hoya che, bAMdhI mudatamAM cokkasa kAryo ukelavAnA hAya che ke pachI sekanDa ardhI sekanDanA dare vikrame sthApavAnA thA toDavAnA hoya che. samayanA upayoga vizenI ATalI sabhAnatA, sajAgatA paNa jANe paryApta nathI ! haju ochA samayamAM ghaNuM vadhAre kAma thAya, samayane ane tenI sAthe sAthe mahenatanA uttarottara vadhune vadhu bacAva thAya evA maMtrA-vAhanonI satata cAhanA rahyA kare che. e mATe vijJAna satata AgaLane AgaLa dhapI rahyuM che eTaluM ja nahIM, enI daDamajalanA vega paNa divase divase vadhato ja rahe che. uttarottara vadhu jhaDapI banatA jatA yaMtrA-vAhano, svayaM saMcAlita sAdhano ane tAbaDateba ArAma pradAna kare, zArIrika mAnasika du:kho bhulAvI de, muDadAlane jomavaMtA karI de ke napANIyAneya pANI caDhAvI de tevA 'InsTaTa'dravyo vagerenI zodhakhALa pAchaLa kaMI hajAro vaijJAniko jiMdagI kurabAna karI de che. samaya vizenI A sabhAnatAthI, avirata A pragatithI ke satata vikasatA vijJAnathI sAmAnyajananI sukhAkArIne, mAnavInI mAnavatAne ke mAnava mAnava vaccenA premane joIe evI puSTi maLatI lAgatI nathI. ene sthAne, A badhAnI asara taLe te mAnava mAnava vacce IrSyAnI, saMgharSanI, ekabIjAnA paga kheMcavAnI, nabaLAnuM zASaNa karavAnI ke kevaLa upekSAnI vRtti ja dinapratidina jora pakaDatI dekhAya che. sAmAnya mAnavInI sukhAkArI jevA, AdarzanI daSTie bIjetrIje krame Ave tevA, lAbhAlAbhAne bAjue mUkI atyAre ApaNe mAnavaprANAnI rakSA jevI ati agatyanI vAta ja karIzuM. vizvAsa mUkI zakAya evA eka aMdAja mujaba A yaMtro, A kArakhAnAo ane nAnA prakAranA vAhanonA akaramAtAmAM varase dahADe sADAcAra lAkha karatAM vadhu mAnavAno bhAga levAya che. ane A to vaLI sIdhesIdhI rIte bhAga banatA IsameAnI ja vAta thaI. A vijJAnanI anivArya ADapedAzamAM praduSako vaDe, zArIrika tathA mAnasika pAyamAlI dvArA temaja e vijJAnanA avara saMtAnazA yAMtrika ane rAsAyaNika Ayudho vaDe haNAtA mAnavavAnI paNa jo gaNatarI karIe to AMkaDo keTalo moTo thaI jAya enI kalpanA karatAM paNa kaMpArI AvI jAya evuM che! e koI samajAvaze ke nisargadatta tattvone upayogamAM lIdhA vinA namUnA puratA ekeya ekakoSI jIva (D) 25 paNa pedA karavAmAM Aja paryata nAkAmiyAba rahelA A vijJAna vaDe dara varSe levAtI ATaATalA mAnava prANAnI Ahutine kaI rIte vyAjabI TharAvI zakAya? ahIM koI kadAca evA prazna kare ke samaya vizenI sabhAnatA ane enA bacAva sAru thatI vijJAnaviSayaka zodhakhoLa-pragati e zuM sArI vastuo nathI? ane e jo sArI vastuo hoya te pachI saMsArabAgamAMnI mAnavatArUpI vanarAjI samRddha thavAne badale Ama divase divase murajhAtI kema dekhAya che? samaya vizenI sabhAnatA ni:zaMka sArI vastu che, paraMtu mAnavInA, enI mAnavatAnA cirakAlIna hitone lakSamAM rAkhI samayanI bacAva karavA, sarvyaya karavA e eka vAta che, jyAre e saunI upekSA karI phakata samaya bacAvavA kAje bhautika pragati, vadhu pragati, zodhakhoLa-anaMta zodhakhoLane chuTTo dora ApI devA e vaLI bIjI ja vAta che. dareka vastune, pachI te sArI hoya to ya, eka hada hoya che. pahADa game teTalA UMcA hoya to paNa tene ya eka Toca avazya hoya che ane jhaDapa - vadhu jhaDapanI ghelachAmAM e Tocane paNa atikramI javAya to pragati avatimAM palaTAI jAya e bhUlavI posAya nahIM evI hakIkata che. samaya vizenI ApaNI A sabhAnatA paNa jANe pakSaghAtathI pIDAtI lAge che. ghaDiyALAnI TakaTaka, TrenonI AvanajAvana tathA kArakhAnAnA cakronI gatithI mapAtA samayanA ati bArIka aNuemAM ApaNe eTalA badhA otaprota thaI jaIe chIe ke emanAthI ati vizALa evuM samayanuM akhila anaMta svarUpa ApaNI najaramAMye nathI AvatuM. maMtrothI mapAtA kRtrima samayane ApaNe eTalA badhA AtmasAta karI laIe chIe ke sUryodaya ane sUryAsta, amAvAsyA ane punama tathA hemaMta, zizira ane vasaMta vaDe mapAtA prAkRtika samayane pahecAnavAnuM paNa ApaNe mATe azakaya banatuM lAge che! samaya mUlyavAna hovAnuM sucavatI aMgrejI kahevata TAIma Ijha manI"nA kharA arthane visAre pADI, tenA zabdArthane ja paramasatya mAnI laI ApaNe samayane paisAthI jokhavA prayatna karIe chIe ane mAnI laIe chIe ke sArA narasA je koI kAryamAM arthopArjana thAya temAM samaya gALavA e ja samayanA rAdupayoga, ane paisA maLavAnI zakyatA nahIMvata hoya evI----pachI te nirdoSa AnaMdapramoda hoya ke ArAma, samAjasevA hoya ke pachI hAya sevA AtamarAmanIpravRttiomAM samaya gujAravA e thayo samayano durvyaya ! e yAda rahevuM ghaTe ke samayanuM ke bIjI koI paNa vastunuM paisAmAM thatuM mUlyAMkana e enuM eka mAtra mUlyAMkana to nathI ja paNa e enuM pramukha mUlyAMkana paNa nathI. paisAmAM thatuM e bajAru mUlyAMkana te| adalAbadalInI - levecanI saraLatA khAtara kareluM sagavaDIyuM mUlyAMkana mAtra che. vastunuM kharuM AMtarika mUlyAMkana te e che je tenI upayogItA- anivAryatA para avalaMbe che ane hRdayane maLatA saMtoSathI, mAnavatAne maLatA pASaNathI mapAya che. arthAnmukha evI ApaNI AjanI samAja racanAmAM samayane ja nahIM, bIjI badhI vastuone paNa, paisAmAM mUlavavAmAM eka prakAranuM zANapaNa manAya che. paisAne paramasukhano paryAya mAnI levAya che ane tana-mananA bhAge, mahAmUlI mAnavatAnA bhAge jIvanano mahadaMza paisA raLavAmAM gALavAnuM ane bAkInA svalpa samayamAM tana-mananI thakAna dUra karavA, jIvanane mANI levA akudaratI udhAmA karavAnuM ke nazAkAraka dravyone zaraNe jaI, kensara ane hRdayaroga jevI vyAdhione notarI maraNane zaraNa thavAnuM uparyukata manAya che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-76 ane ATaATalA bhege bacAvAtA samayane upayoga kaI rIte thAya che e paNa jarA dhI levA jevuM che. kAraNake pragatizIla gaNAtA A mAnavanI phurasadane sAre e hisso bibhatsa ke gunAkhorIne lagatA vAMcanamAM ke calacitre jovAmAM, ghoDadoDanA medAnamAM ke jugAra khAnAomAM jaI jugaTu ramavAmAM ke pachI rAtrIklabemAM jaI surAsuMdarI saMge amanacamana karavAmAM jAya che ane chatAM kazuMka ajugatuM thatuM hoya evuM ya koIne lAgatuM nathI. vyakitanI jema dareka vastu ane bhAvanAne paNa nIjI hetu, eka dhyeya-sAdhya hoya che; paraMtu paisAne pAza caDe te sahu pitAnA sAdhanApathathI vicalIta thaI evA mArge aTavAI paDe che jyAM sAdhya, sAdhana ane sAdhanA e traNe paisAmAM-eTale ke arthamAM samAviSTa thaI jAya che, ane sArAnarasAne viveka visarAI jAya che. pachI emAMthI bacavAne Are, evAre ke ugaravAne vAre bahu nasIbadAra hoya tene ja upalabdha thAya che. artha dvArA racAtA anarthakAMDane vizadapaNe avalekI zake evA saMjayadaSTi narapuMgavanI madada maLI jAya te ja sakaLa sRSTine e saraLatAthI samajAvI zakAya ke ApaNe pedA karela paisArUpI jIna AjasudhImAM ApaNI mAnavatAnA moTA hissAne hajama karI gayA che eTaluM ja nahIM paNa e mAnavatAne bAkIne hisseya atyAre paisAmAM mapAtA samayanI khaphA najara nIce raheMsAI rahyo che ane suratamAM ja tene bacAvI levAmAM nahIM Ave te mAnavInI rahIsahI mAnavatA paNa daphana mATenA kaphanamAM saghana nidrA letI thaI jaze. -azoka zAha * "jarA moM malakatuM rAkhaje" * ApaNAmAMnA ghaNAkharAne kayAreka te pheTe paDAvavAne prasaMga Ave che ja, te vakhate ApaNI sAmAnya lAgaNI zuM hoya che? A diveliyo mANasa paNa pheTAmAM te potAno cahero jarA hasate Ave . te mATe pUrate sabhAna hoya che. kaeNmerAnI kaLa dabAvatAM dabAvatAM kayAreka phoTogrAphara paNa haLavI Takora karI le che: "plIjha kIpa smAIliMga - jarA tamAruM meM malakatuM rAkhajo!' phoTo pADanAra ane paDAvanAra mAne che ke jo pheTa vadhAre sAruM lAvavo hoya te hasate cahere jarUrI che. je phoTA mATe jarUrI che te jIvana mATe te tethI the vizeSa jarUrI che. tame bahAra javAnI taiyArI karI rahyA che. AyanAmAM vaLI laLIne joIne tamArI jAtane zaNagArI rahyA cho. penTa ne zarTanA ke sADI ne blAujhanA meciMgamAM te kaMI khAmI nathI rahI jatI ne? tame tamArA pozAka ane zaNagAra para pharI eka najara nAkhe che.. kadAca tame tamArA hoTha para kIMmatI lipasTIka paNa lagADe che. paNa bhA! jene mATe tamAre eka pAI paNa kharacavI paDe ema nathI e zaNagAra tame tamArA hoTha para dhAraNa karyo che khare? bhalene tame soLe zaNagAra sajyA hoya paNa tenA vagara tamAre paheraveza adhUro che, e zaNagAra che smita. hoTha para smita dhAraNa karIne jarA pharI AyanAmAM jo te kharA! tamAro Akhe cahero, AkhuM rUpa ja badalAI jaze. tame eka navA ja puruSa ke strI banI jaze. basa have tamAro paheraveza saMpUrNa gaNAya. have tame hasate cahere bahAra nIkaLI paDajo. kadAca tamane e joIne navAI lAgaze ke tamArI mAphaka AkhI duniyA paNa badalAI gaI che. kAraNa ke AyanAnI mAphaka duniyAne paNa e svabhAva che ke je smita kare tenI sAme vaLatuM smita karavuM. ane Ame ya smita pote ja koI paNa cepI roga karatAM ye vadhAre cepI che. tame koInI sAme smita karo eTale enA hoTha paNa hasI ja UThavAnA. eka sarasa zaNagAra hovA uparAMta smita, eka amegha zastra paNa che. mArka Tavene kahyuM che: "vismatanA humalA sAme kazuM TakI zakatuM nathI." AvI kAramI moMghavArImAM ye AjanI pahoMcelI pAItIe hAthamAM kaDaka cAne khyAla ane hoTha para kamaLa smita dharIne pitAnA zaMbhudeva pAsethI zuM zuM nathI paDAvI letI?... vepAramAM ane rAjakAraNamAM paNa A zastra mahattvano bhAga bhajave che. "jene hasato cahero rAkhatAM na AvaDe teNe dukAna na khelavI." evI to eka vepAramAM kahevata paNa che. amerikAnA bahu gavAyela presiDanTa nikasananuM nAma koNa nathI jANatuM? agAunI eka racUMTaNImAM te keneDI sAme hArI gayelA. keneDInI jItanuM eka kAraNa chApAMoe ApeluM: "keneDI jItyA che kAraNa ke te nikasana karatAM vadhAre sAruM smita karI zake che." chApAMemAM te vakhate eka nigro bAInI mulAkAte AvelI. keneDInI jItathI AnaMdavibhora banI gayela e bAI belI UThelI: "huM jANatI ja hatI ke keneDI ja jItaze.. meM ene ja mata Apela. kema?" kema zuM? mane enuM smita game che! zaNagAra ane amogha zastra hovA uparAMta smita taMdurastInA rAmabANa kImi paNa che. eka cInI kahevata che: "A jamAnAnI hojarI kharAba thaI gaI che, tene hAsyane julAba Ape. 300 varSa upara kiga sAlemane kaheluM ke prasanna citta eka sArI auSadhanI garaja sAre che. ApaNe gusse thaIe chIe tyAre ApaNA cesaTha snAyuone tANa paDe che, paNa smita karatI vakhate te phakata tera snAyuone ja upaga karavuM paDe che. Ama hasavAmAM gusse thavA karatAM 100 TakA karatAM ye ochI zakita kharcAya che. to ApaNe vadhAre zakitane vyaya zA mATe karI? jIvana jyAre koI jharaNAnI mAphaka ekadhAruM khaLakhaLa vahI rahyuM hoya tyAre te aAvA smitanI vAta karavI sahelI che, paNa jyAre jIvana AMsu bhareluM hoya tyAre AMsune smitamAM pheravI nAkhavAnuM agharuM che. A bAbatamAM ebrAhama liMkanane dAkhala jANItA che. tenA gharanuM vAtAvaraNa eTaluM kharAba hatuM ke te ghera jatAM bItA. jyAre te kAyadAne abhyAsa karato hato tyAre enA deza amerikAnI hAlata ghaNI kharAba hatI. paNa e paristhitine paNa te pitAnA gharanI paristhiti karatAM vadhAre pasaMda karate. divasanA divase te potAnI ophisamAM paDayA rahetA. potAnA eka mitrane teNe khAnagImAM kaheluM paNa kharuM ke ghera javAnuM mane mana ja thatuM nathI. paNa A ja likana potAnA ramUjI TucakAothI ghaNAnI nirAzA dura karI temanAM dila bahelAvato. e TucakAo parathI to koIne kalpanA paNa na Ave ke liMkana aTala du:khI haze. smita e manuSyasvabhAvanI ArasI che. bolyA vagara te ghaNuM ghaNuM kahI jAya che. zabdothI mANasa jUThuM bolI zake che paNa smitathI tamArI sAcI lAgaNI chupAvavAnuM agharuM che. anubhavI mANasa sAmAnA smita parathI ja mANasa khaMdho che ke khuzAmati e pArakhI kADhe che. zekasapiyaranAM nATakomAM manuSyasvabhAvanuM sarasa citraNa jovA maLe che. enA 'haimaleTa' mAM eNe lakhyuM che. vana me smAIla enDa smAIla enDa bI e vileIna... mANasa hasate ne hasato hoya chatAM duSTa hoya. paNa a.paNane te ahIM kevaLa nirdoSa smita sAthe ja saMbaMdha che. evA nirdoSa smita mATe ApaNe kazuM ApavuM paDatuM nathI. ApaNe joyuM tema ulaTuM sAmethI te ApaNane ghaNuM Ape che. ApanAra ane jhIlanAra baMnene te khuza kare che. A duniyAmAM koI paNa mANasa eTale badhA samRddha nathI ke tene smita vagara cAlI zake. tema koI mANasa eTale garIba paNa nathI ke te smita na verI zake. lokajIvanamAMthI caMdrakAnta kAjI divali sabhAna kI Takora karI,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7 prabuddha jIvana patrakAratvanA itihAsanA ekAda be romAMcaka pAnA patrakAratvanA ItihAsa zaurya, hiMmata ane rasaprada vAtothI bharelA che. ItihAsa noMdhAyo che tyArathI jo prathama dainika vartamAnapatra pragaTa karavAnuM mAna ApavuM hoya to te juliyasa sijharane ApI zakAya. purANA romamAM te hAthe lakhelA buleTIna bajAranA cokamAM roja cAMTADAvato hato. atyAre vartamAnapatra upara sarakArI niyamana che paNa tyAre te sarakAra ja dainika pragaTa karatI hatI. venisa zaheramAM eka vartamAnapatranuM pAniyuM eka mANasa UbhA rahIne jora jorathI vAMcato. paNa tenAsacAmAra maphatamAM vAMcI zakAtA nahiM. " gejheTA " nAmanA te samayano sikako daravAnane ApIne vAMcananA prAMgaNamAM pravezI zakAtuM. e pachIthI sarakArI samAcAra ApatI patrikAne atyAra sudhI 'gejheTa' tarIke oLakhavAmAM Ave che. uparanI badhI patrikA hAthe lakhAtI hatI paNa cIna sivAya 1,400nI sAla pahelAM jagatamAM karyAMya vartamAnapatra chapAtA nahotA. jarmanInA johAna gAdhenabarga nAmanA Ijanere 1454mAM eka chApakhAnuM taiyAra karyuM tyArathI jagatanA vartamAnapatro chapAvA mAMDayAM, chApavAnI bAbatamAM jema jarmanI meAkhare rahyuM te rIte hiMmatabharI rIte patrakAratvane jhaLakAvavAmAM paNa jarmanInA eka nAgarika mAkhare rahyo hato. jena piTara jhegara nAmanA jarmana nAgarika 1710nI sAlamAM eka javAna tAlImI tarIke nyuyorkamAM Avyo ane te samaye eka vartamAnapatranA prakAzakanA chApakhAnAmAM nokarIe rahyo. te samaye nyuyorkanA gavarnara je pharamAna kare tevA samAcAra ja chApI zakAtA hatA. 1732nI sAlamAM nyuyorkanA gavarnara tarIke vilIyama kosbI nimAyA. tyAre briTanathI ja gavarnara nimAtA hatA, kAraNake amerikA tyAre briTananA tAbAmAM hatuM. laMDanathI viliyama koskI ravAnA thayo te pahelAM ja nyu yorkanA ghaNA nAgarIko bhayabhIta banyA. lokone Dara lAgyo ke vilIyama kosbI atyaMta kaDaka mANasa che eTale te janatAnA avAjane guMgaLAvI deze. jhengara nAmanA jarmana bhAre sAhasika gaNatA hatA. gavarnara tenA mAlikanA vartamAnane dAbI deze to pote zuM karaze tenI yojanA gengara badhAne jaNAvatA hatA. navAInI vAta e che ke engara koI patrakAra tarIke tAlIma leto nahoto, te mAtra kaMpojhITara hatA. bIbAM gAThavato ane prazna paNa vAMcI letA. paNa A badhuM kAma karavAnI sAthe te jagatanA samAcAra ane sthAnika rAjakAraNanI je vAto karatA tenAthI sAthIdAro prabhAvita thatA. eTale jayAre vilIyama kosbI navA gavarnara tarIke Avyo tyAre ghaNA lokoe jhengarane kahyuM ke "tuM eka chApu kADha," tyArano jamAno evA hatA ke sAdhAraNa kaMpojhITara presanA mAlika banI zakatA hatA. vartamAnapatranA ItihAsamAM sAdhAraNa prUphariDara paNa taMtrI banyAnA dAkhalA che. puruSArthathI mANasa tyAre AgaLa vadhI zakato hato. sAmAnya mahetAjI paNa zeTha banI zakato hato. have jamAno palaTAyo che. eTale pradhAnamAMthI koI caparAsI banI jAya paNa caparAsImAMthI koI kArakuna banI zake tevA saMyogA ochA thaI gayA che. eka kAraNa e che ke caparAsIne ja uMcA pagAra maLavA lAgyA che ane te ATalAthI saMtoSa mAnIne cA-pAna supArI ane tamAkunA bukaDA sAthe jIvana jIvye rAkhe che. jhengarane eka kaMpojhITara banI rahevAmAM rasa nahoto. sAthIdAronI preraNAthI teNe "nyuyorka vikalI jarnala" nAmanuM eka navuM vartamAnapatra pragaTa karyuM. potAne to lakhatAM AvaDatuM nahotuM paNa te uttama chApakAma jANato hato ane pAchA bahAdura hato. patrakAranI kalama ochI dhAradAra hoya to cAle paNa patrakAra bahAdura na hoya 27 to na cAle tevuM tyAranuM dhAraNa hatuM. atyAre paNa AvA dhAraNanI jarUra che. engaranA mitro lekho lakhIne ApatA hatA. temAM viliyama koskI nAmanA gavarnaranI ADakatarI rIte majAka karavAmAM AvatI hatI, vilIyama kosbInA khuzAmatakhorone pATha bhaNAvavAno jhengaranA IrAdo hatA, eTale te mATe eka TrIka zodhavAmAM avI. eka jAherakhabara taiyAra karavAmAM AvI, temAM A rIte samAcAra chapAyA : jAhera khabara "eka moTI jAtano vAMdaro je pAMcathI cha phUTa UMcA che teNe chelle chelle tenI haDapacI bhAMgI che ane nyu yorkanA vistAramAM ghUmI rahyo che..." A pramANe lakhIne pachI gavarnaranA khuzAmatakhAroe sthAnika cUMTaNI aTakAvI ne janatAnA avAjane rUMdhyo hato te viSe kaTAkSA karavAmAM AvyA hatA. jAhera khabaramAM kavitA paNa lakhavAmAM AvI hatI ane tenI paMkitaodrArA viliyama kosbInI jAtinI jhATakaNI kADhavAmAM AvI hatI. A badhA samAcAra jhengAra jAte kaMpojha karIne chApatA hato. koI lekhake amuka vAkayo adhurA mukyA hoya te potAnI buddhi pramANe purA karato hato. te samayamAM mAtra jhengara ja nahiM paNa bIjA ghaNA taMtrIo hAthe chApuM chApatA hatA. atyAre yaMtrathI vartamAnapatra ApAApa chapAya che. tyAre hAtha ane paga vaDe cAlatA chApakhAnA kAmamAM levAtA hatA. jayAre yaMtranA hAthe calAvatAM calAvatAM koI chokaro thAkI jAya tyAre taMtrI pote kAgaLa mUkI mUkIne chApavA besI jato, traNa cAra jaNanA sTApha sAthe ja vartamAnapatra chapAtuM hatuM. je jagyA purAya nahi to koI kavinI kavitA mUkI devAtI agara koI jUnA chApAmAMthI kahevato ane TUcakA vINIne chApavAmAM AvatA hatA. AvA TUcakAnI vaccejhengara viliyama korabInA TekedAronI TIkA paNa chApI nAMkhatA hatA. have jAhera khabarane nAme vilIyama kosbInA khuzAmatakhoronI keTalIka peAla khullI karavAmAM AvI tene kAraNe kosbInA khuzAmatIyAee kosbInA kAna bhaMbheryA ane tene kahyuM "A to amArI TIkAne nAme tamArA upara ja sIdhA AkSepa karyo che. tame ja jANe bhraSTAcAra karyo hoya tema tamArI badanAmI karI che." A sAMbhaLIne kobI kuMvAkuvA thaI gayo, te rasamaye nyu yorkanA cIpha jasTIrA pAse teNe eka voraMTa kaDhAvyuM ane gengarane pakaDIne jela bhegA karI dIdhA, tenA upara AkSepa mukAyo ke "teNe gavarnaranI badanakSI karI che." te samaye koI mahattvanA rAjapuruSane gussA caDhe tevuM lakhANa chApavuM tene paNa badanakSI gaNavAmAM AvatI hatI ! jhengarane jelanI koTaDImAM tenI patnI maLavA jatI hatI, jelamAM beThAM beThAM jhengare tenI patnIne nIcenA saMdeza tenA chApAmAM chApavA mAkalyo : "mArA priya vAcako, mAruM chApuM je je loko paisA kharcIne vecAtuM le che temane mATe ja A kAgaLa che. tamane nirAza karavA mATe huM lAcAra chuM. eka divasa chApuM pragaTa na thayuM te mATe huM mAphI mAMguM chuM. mane pakaDavAmAM Avyo che eTale chApuM pragaTa thayuM nathI..." jelanI eka divAlamAM kANuM pADIne pachI gengara niyamita rIte tenI patnIne AvaDe tevA lakhANA mokalato hato. tenI patnI Agale divase kAgaLa ane pensIla ApI jatI ane bIje divase lakhANa laI jatI hatI. A prakAre jhengarane nava mahinA sudhI kedamAM rakhAyo, paNa tenI patnI annAe chApuM cAlu rAkhyuM. jhengaranA mitroe bhegA maLIne philADelphIyAnA eka vakIlane rokyo ane jhengarane cheDAvavA prayAsa karyo.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ' prabuddha jIvana nyu rkanI korTarUmamAM ogasTa mahinAnI garamImAM enDa. hemilTana nAmanA mazahUra vakIle jhengaranI tarapheNamAM dalIle zarU karI. jhengara upara evo AkSepa hato ke "jhengare zabdo dvArA gavarnara upara humale karyo che te humale Izvara upara ane IglAMDanA rAjA upara karyA barAbara che." enva. hemilTane jhengara vatI dalIla karI. kolhInI badanakSI karAI nahotI. pUravAra thayelA satyane ADakatarI rIte jhengare chApyuM hatuM. hemilTane kahyuM, "A kesa mAtra eka garIba chApakhAnAnA mAlikane nathI. amerikAbharanA svataMtra nAgarIkanA satya uccAravAnA hakka upara tarApa mArate A kesa che." hemilTananI lAMbI dalIle pachI jena piTara jhengarane jelamAMthI choDI mukavAne koTe hukama Apyo tyAre korTamAM "hIpa hIpa hare nA dhvani prathama vAra saMbhaLAyA. tyAre benjAmIna phrenkalIna nAmanA rAjayapuruSa paNa vartamAnapatra calAvatA hatA temaNe AkhA kesane "penasIlavAnIyA gejheTa"mAM chApyuM. tyArathI koI paNa satya vAta upara gavarnaranI sensarazIpa lAgatI hatI te aTakI gaI. jo ke te pachI rAte rAta gavarnaranI sensarazIpa gaI nahi, paNa jhengaranI , hiMmatane kAraNe amerikAnA 23 vartamAnapatro amerikAnA svAtaMtrayanI taza karIne lakhavA lAgyA. briTananA rAjA jarja trIjA, amerikAne grAnTa ApatA hatA te traNa patro paNa amerikAnA svAtaMtrya mATe jhengara pAsethI preraNA meLavIne lakhavA lAgyA. besTanamAM baLavo thaze tenuM signala ApavA eka maMtrIe TAvara upara caDhIne lAla prakAzavALuM phAnasa halAvyuM hatuM ane te rIte amerikAbharamAM svAtaMtrya saMgrAma zarU thayAnA khabara phelAyA hatA. enDra hemilTananuM ane jhengaranuM nAma A ghaTanA pachI jagatanA patrakAratvanA ItihAsamAM amara thaI gayuM che. - kAnti bhaTTa nArAo badhA kaMI dharmarAjA na hoya. ceranagaranI praNAlikA rUDha thaI gaI hoya te kaMI adhakacarA prayAsathI ukheDI nAkhI zakAya nahIM. mogalasarAI relave sTezana vAhanavyavahAranI daSTie lUhAtmaka sthAna dharAve che. pUrva bhAratamAMthI uttara bhAratamAM dAkhala thavAne te eka mAtra daravAjo che. uttara, dakSiNa ane pazcima bhAratamAMthI pUrva bhArata sAthe saMbaMdha mukhyatve mogala sarAI" mAraphata che. gaMgAnadI para bahu thoDA pula che. uttara pradeza ane bihAramAM relave vyavahAra mukhyatve gaMgAnI dakSiNe che. Ama vAhanavyavahAra, vyApAra ane saMrakSaNanI daSTithI paNa megalasarAInuM mahattva ghaNuM vadhAre che. te jotAM ahIMthI utAru gADIo uparAMta mAlagADInI je avarajavara thAya che tene khyAla najare jovAthI ja Ave. aMgrejImAM jene vAhanavyavahAranI beTalaneka kahe che evuM A beTalaneka che. ahIM pUrva bhArata, uttara bhArata, pazcima bhArata ane dakSiNa bhArata mATenA mAla, vegane ane mAlagADInI vaheMcaNI thAya che. AthI divasene vidAba paNa thAya. A vilaMba daramyAna ghaNo mAla corAI jAya che. veganomAMthI mAlanI heraphera karavI, TrenomAMthI vegananI heraphera karavI ane asaMkhya mukAma mATe vegane joDIne TreIne banAvavI te mATe ahIM divasa ane rAta salTIMga thatuM hoya che. AvI dhamAcakaDI chatAM paNa, ane relavenA mAlanI rakSA mATe mATe relave rakSaka daLa hovA chatAM paNa eTalI AsAnIthI mAtra pArsalAnI nahIM, paNa Akhe AkhAM vegananI paNa corI thaI jAya che. corone bhaya mAtra mAlagADI mATe nathI, utAruo mATe paNa che ame vArANasIthI paTaNAnI gADImAM beThA tyAre meM mArA sahapravAsIene cetavaNI ApI dIdhI ke kAzInA zerothI cetavAnuM che tenA karatAM anekagaNA vadhu kuzaLa maMgalasarAInA ThagethI vadhAre cetavAnuM che. janasaMghanA pramukhanuM khUna maMgalasarAInA relave vADAmAM pharsTa kalAsanA DabbAmAM thayuM hatuM ane temanA zabane TreInamAMthI bahAra pheMkI devAmAM AvyuM hatuM. ApaNA A mahAcara nagaranI jhAMkhI karavA taiyAra thaI rahe. sadabhAgye savArano samaya hato, tethI megalasarAInI jhAMkhI karavAne lAbha amane maLe ane te paNa kaMI . gumAvyA vagara. megalasarAInuM cUhAtmaka mahattva AjakAlanuM nathI. bIjA maMgala bAdazAha hamAyune harAvIne gAdI para AvanAra zerazAhe dilahIthI paTaNA sudhI pAko rasto baMdhAvyo hato. ane chaMyaDA mATe banne bAju jhADo ropAvyAM hatAM. e dhorI mArga megalasarAImAMthI pasAra thata hato. sarAI eTale dharmazALA athavA pravAsIo mATenuM vizrAmasthAna, megalee pravAsIonA vizrAma sthAna mATe ahIM sarAI vasAvI ane tenI AsapAsa samaya jatA nagara vasI gayuM, tethI tenuM nAma maMgalasarAI paDayuM. ApaNA dezamAM evuM ghaNuM che ke je kaTokaTInAM bahAnA nIce sudharyuM che. paNa polIsa khAtuM, TelIphona khAtuM, relave khAtuM vagere ghaNAM khAtAM che jyAM kaTokaTInI havA hajI bahu pahoMcI nathI. megalasarAI tenuM eka dAMta che. muMbaInuM TelIphona khAtuMbIjuM daSTAMta che. AvAM te ghaNAM daSTAMta ApI zakAya, ane te joIne ema thAya che ke, je sudhAro thayo che te te nadImAMthI Acamana karavA jeTalo ja che. je mAtra maMgalasarAInA eka ja relave vADAmAMthI varSe eka karoDa rUpiyAnA mAtra kolasA cerAtA hoya te AkhA dezamAM relavenA keTalA kolasA cerAtA haze? relavenI bIjI milakata keTalI cerAtI haze? relavemAMthI prajAne mAlasAmAna keTale cerAta haze? ema lAge che ke, ApaNe ApaNA dezamAMja cAro, dANacoro karAro vagerethI gherAI gayA chIe. ' . . -vijyagupta maurya. 5 vAta eka coranagaranI saMsadamAM relave pradhAna kamalApati tripAThIe thaDA rAmaya pUrve kahyuM hatuM ke, mogalasarAI sTezanamAM relave vADAmAMthI dara varSe sarerAza eka karoDa rUpiyAnI kiMmatanA kolasA cerAI jAya che ane A kolasA vecIne AsapAsanA gAmaDAM samRddha thayAM che. kamalApatie A kaMI navI vAta karI nathI. emanA pitAnA vatana vArANasIthI bihAra javA upaDatAM pahelAM sTezana megalarasarAI Ave. bharatakhaMDamAM, kadAca AkhA eziyAmAM A sauthI piTa relave vADe che. badhI dizAmAM tame najara doDAve tyAM badhe relavenA pATA ane mAlagADIenI katAro najare caDe che. relave pradhAne te ekalA kolasAnI vAta karI che, paraMtu kolasA uparAMta tamAma prakAranA mAlanI corI mATe maMgalasarAI nAmacIna che. ahIM chUTo mAla ja nahIM, relavenA veganenAM vegane gAyaba thaI jAya che, tenA viSe varSothI uhApoha cAle che. A nagara tenAM upanagaro ane tenA gAmaDAM sahita eka mahAcaranagara kahI zakAya. ahIM moTe dhaMdho cerIne che. ahIMne vepAra karIne che. jema damaNamAM hamaNAM sudhI nagarane lagabhaga dareka mANasa sIdhI ke ADakatarI rIte dANacArInA dhaMdhA upara nabhato hato, tema mogalasarAImAM paNa moTA bhAganI vastInuM gujarAna cerInA mAla para cAle che. e to dekhItI vAta che ke cerIne dhaMdho Ave dhamadhokAra cAlake hoya te relavenA karo ane khUda relave rAkadaLa temAM bhAgIdAra hoya tyAre ja A dhaMdhAmAM tejI rahe. A pahelAM saMsadamAM tenA viSe bahu uhApoha thayuM hatuM tyAre relavenA sTAphanI ane relave rakSakadaLanI jaththAbaMdha badalI karI nAkhavAmAM AvI hatI, paraMtu navA Ava
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-76 prabuddha jIvana sAhityasarjana : parAkeTino AnaMda * A jJAnapITha pAritoSikanuM sarvocca sAhityika bahumAna meLavanAra marAThI bhASAnA agraNI sAhityakAra vi. sa. khAMDekara aMge tAjetaramAM saMkhyAbaMdha lekha prasiddha thayA che. muMbaI, pUNe ane kolhApuranI nagarapAlikAoe temanuM sanmAna karyuM che. khAMDekara pAsethI preraNA meLavanAra lekhakoe pitAnA saMsmaraNo lakhyA che. ane vivecakoe khAMDekara sAhityanuM mUlyAMkana karyuM che. judA judA satkAra samAraMbhamAM khAMDekare pote sAhitya ane sAhityasarjana vize vicAro prakaTa karyA che. khAMDekare vipula lekhana karyuM che. eka nATaka, paMdara navalakathAo, 30 vArtA saMgraho, da rUpakakathA saMgraho, 11 ladhunibaMdha saMgraha, 12 vivecana graMtha, traNa anya graMthanuM lekhana khAMDekare karyuM che. ekavIsa jeTalA graMthanuM saMpAdana temaNe karyuM che. 18 citrapaTonI kathAo lakhI che. prAraMbhakALamAM eka sAptAhikamAM ghaNuM vRttapatrI lekhana karyuM che. 79 varSanA A lekhaka tAjetaramAM potAnI AtmakathA lakhI rahyA che, te uparAMta temanuM ghaNuM sarjana haju aprakAzita che. khAMDekaranA trIsa pustakone gujarAtImAM anuvAda zrI ge. ga. vidrAMse karyo che. 1928 mAM khAMDekaranuM paheluM pustaka marAThImAM prasiddha thayuM. 1938 pachI zrI. go. saM. vidrAMse khAMDekara sAhityanA anuvAdanuM kAma svIkAryuM ane trIsa jeTalA pustako gujarAtI vAMcakone ApyA. 1952 mAM prakaTa thayela 'kIMcavadha' nA gujarAtI anuvAdanI prastAvanAmAM ramaNalAla desAIe lakheluM. "marAThI navalakathAkAra khAMDekara gujarAtI bahujanasamAjamAM atyaMta lokapriya thayA che. bIjI bhASAnA lekhaka jayAre ApaNane priya lAge che tyAre ApaNe mAnI levuM joIe ke A lekhaka pAse tenuM pitAnuM kaMIka mULabhUta svatva che, mahattva che. sAcI mAnavatA tenAmAM otaprata che." vIseka pustako gujarAtImAM prakaTa thayA pachI muMbaInA gujarAtI rAhityararikoe eka moLAvaDAmAM khAMDekaranuM sanmAna ke tyAre meLAvaDAnA pramukha zrI jyotindra davee kahyuM hatuM. "pAchalA paccIsa varSomAM gujarAtImAM zaradacaMdrane riAkako cAlate hato Aje khAMDekarane cAle che." vyAdhigrasta avasthAmAM pathArIvaza sthitimAM khAMDekaranAM pustako vAcIne AnaMda meLavanAra eka prauDha gujarAtI strIe khAMDekarane lakhyuM hatuM, "huM Apane maLI zakatI nathI, paNa AMkha baMdha thAya te pahelAM mArA priya lekhakane huM joI zake te pitAne dhanya mAnuM." gujarAtImAM khAMDekaranA pustakonI ghaNI AvRttio prasiddha thaI che paNa tamilamAM khAMDekarane ghaNo yaza maLyo che. khAMDekarane jJAnapITha pAritoSika maLyAnA samAcAra vAMcIne kamaLa mAsika nA saMpAdaka ane tamila bhASAnA prakhyAta lekhaka ke. vhI. jagannAthane kahyuM che ke, marAThI ane tamila vAcakonA mate levAmAM Ave to khAMDekarane marAThI karatA ghaNA vadhu mato tamilamAM maLaze eTalI temanI tamilamAM lokapriyatA che. cheka 1946 mAM tAmilanADunA bhUtapUrva mukhya pradhAna ane vikhyAta tamila sAhityika sI. ena. annAdurAIe "draviDanADu patramAM khAMDekaranA lekhamAMnA vicAramaukitako chApavA mAMDayA hatA ane lakhyuM hatuM ke, samAjamAM krAMtikArI pheraphAra lAvavA mATe avAja uThAvavAnuM kArya khAMDekaranI navalakathAoe karyuM che. 1968 mAM zreSTha tamila lekhaka rA. nA. virapAne "kauMcavadha" nI vistRta samIkSAmAM lakhyuM hatuM. "jyAre DA. mu. varadarAjane (tAmilanADanA svargIya zreSTha navalakathAkAra ane samAlocaka) keTalIka kAMtikArI 9panAo para AdhArita kathAo khAMDekaranI paddhatie lakhI tyArathI tamila sAhityamAM navA parvane prAraMbha thayo. mane lAge che ke khaDeikaranA sAhityane kAraNe ja tamila nADumayane navI dizA maLI." sva. varadarAjana tAmilanADunA vikhyAta navalakathAkAra ane madrAsa vidyApIThanA tamila vibhAganA pramukha hatA. pachI madurAI vidyApIThanA upakulapati hatA. gayA varase temanuM avasAna thayuM. temaNe khAMDekaranA sAhityane UMDo abhyAsa karyo hato ane potAnA ziSya vargamAM khAMDekara vADamayane pracAra karyo hato. DaeN. mu. varadarAjana ane khAMDekaranA vaDumayano tulanAtmaka abhyAsa karIne eka tamila prAdhyApaka pI. eca. DI. ne prabaMdha taiyAra karI rahyA che. tamila sAhityanA bIjA eka mahArathI sva. paMdumaipittane eka vakhata kahyuM hatuM ke 'mahArASTra eTale zivAjI ane khAMDekara !" tAmilanADu ane silonanA aneka lekhakoe khAMDekaranI kathAo aMge samIkSAlekha lakhyA che. gujarAtImAM vidrAMsanI jema tamilamAM kA. zrI. zrInivAsAcArya khAMDekarane anuvAdaka tarIke maLyA che. Aja sudhI khAMDekaranI dasa navalakathAo ane so jeTalI vArtAo temaNe tamilamAM anuvAdita karI che. teo lakhe che TIkAkAra ane nibaMdhakAra sva. rAmasvAmI, koSTha kathAlekhaka sva. ku. 5. rAjagopAlana, tamila sAptAhika 'hiMdusthAna' nA saMpAdaka sva. rA. tArAmahAta. nibaMdhakAra ane kathAlekhaka sva. ti. ja. raMganAthana ane kolemadaLa' nA taMtrI ke. vahI. jaganAthana jevA tamila zreSThIoe khAMDekara aMge vipula samIkSAlekhana karyuM che. ravIndranAthanI kRtio para paNa amArA ATalA zreSTha sAhityikoe ATaluM lakhyuM nathI. traNa prasiddha marAThI lekhakoe tAjetaramAM khAMDekara sAthe vAtacIta karI hatI. praznottararUpI vAtacItamAM eka prazna hato ApanA sAhityamAM Universal significance Apa lAvI zakayA chA evuM Apane lAge che? khAMDekare javAba Apyo : "huM pote hamezAM ema mAnate Avyo chuM ke mArA jevo lekhaka e potAnA kALa pUrato eka lekhaka che - e bhAvi para prabhAva pADanAra lekhaka nathI. tethI vartamAna sAthe anusaMdhAna sAdhavAnuM mArAthI banyuM teTaluM meM karyuM. tene kaMIka upayoga thayo ema mane lAge che. lokoe mane protsAhana ApyuM. svAbhAvika rIte ja mane lAgyuM ke lokone je joIe che te huM ApI rahyo chuM - ane je temAM huM ApI rahyo chuM mArI daSTie amaMgala kazuM nathI. chatAM Ama karatI vakhate huM ka Ika evuM karI rahyo chuM ema huM mAnato na hato. Aje paNa mAnatA nathI. ATalo moTo lekhaka huM chuM evuM mane lAgatuM nathI. prazna : " vadhu jIvavAnI IcchA rAkhe che ?" uttara: "lakhI zakuM to ja jIvavAnI IcchA che." prazna : "punarjanmamAM sAhityika thaze te -" uttara : "temAM AnaMda lAgaze. sAva daridra haIza toya cAlaze. rAhityasarjana ane vAMcana AmAM mane parAkoTino AnaMda maLe che." vi. bApaTa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - vArSika sabhA --- zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA jUna mAsanI 12 mI tArIkha, zanivAre sAMjanA pAMca vAgye zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze, je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMdha temaja zrI maNilAla kamarAMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbone bahAlI ApavI. (2) navA varSanAM aMdAjapatro maMjUra karavA. (3) saMghanA adhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinAM 15 sabhyonI cUMTaNI. (4) saMdha tathA vAcanAlaya ane pustakAlaya mATe eDiTaranI nimaNuMka karavI. upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM savizeSa sUcanA karavAmAM Ave che ke, upara jaNAvela saMghane varAMta tema ja vAcanAlaya, pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbe tema ja copaDAo, saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. somavArathI zanivAra sudhInA divasomAM baporanA 2 thI 5 vAgyA sudhImAM koI paNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvelA samaye vakhatasara upasthita thavA sarve sabhayone vinaMti karavAmAM Ave che. cImanalAla je. zAha, ke. pI. zAha. -maMtrIo
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha jIvana e samAjanA utkarSamAM vijJAnanuM sthAna . bhAratanA aNu zakita paMcanA adhyakSa, De. eca. ena. che ke: " jeo potAnA bhUtakALane yAda karatA nathI teone zeThanAe, tAjetaramAM, mahIsura yunivarsiTInA 56 mA padavIdAna e bhUtakALa pharIthI jIvavAnI pharaja paDe che." A ja vidhAnane samAraMbhamAM dIkSAnta pravacana ApyuM hatuM. A pravacanamAM temaNe anya rIte ghaTAvIne Do. zeThanAe kahyuM hatuM ke: "jeo bhaviSyamAM samAjamAM, vijJAne kevA prakArano bhAga bhajavavAnuM che enI vizad sakriya rIte draSTipAta karI zake che temane e bhaviSya ghaDavAnI pravRtti chaNAvaTa karI hatI. "prabuddha jIvana " nA vAcakone, meM thoDA samaya karavAno adhikAra che." A ja viSaya paratve vikhyAta vijJAnI Do. je. DI. barnADe upara "genetic engineering" -AnuvaMzika khAsiyate badalIne, marajI pramANenI prajA utpanna karavAnI dizAmAM thatAM saMzodhananI je vAta pitAnA mahAgrantha "sAyansa Ina hisTarI " mAM lakhyuM che ke: "have karI hatI te te yAda haze ja. A saMdarbhamAM, ukata saMzodhananI evo samaya AvI pahoMcyo che ke jayAre vijJAnane ekalA vijJAnIonA hAthamAM ke ekalA rAjakAraNIonA hAthamAM chADI bhayAnakatA pIchANIne e kSetramAM kAma karatA keTalAka vijJAnIoe kAma choDI dIdhAnI je vAta karI hatI te paNa yAda haze ja. ulkA daI zakAya ema nathI. je vijJAnane eka abhizApa samAna na ttinA kamanI je lagAma kudarate potAnA hAthamAM rAkhI che te lagAma nIvaDavA devuM hoya ane ene eka AzIrvAdamAM pheravI nAkhavuM hoya, jo mAnavI potAnA hAthamAM laI le ane mAnavI jo samatala te samagra prajAe, samagra viznI prajAe enA saMcAlanamAM potAne daSTibindu gumAvI bese te eka paizAcI duniyA ja UbhI thAya hipsa pUrAvavo paDaze. atyAra sudhI to aniyaMtrita ane IjArAevo aNasAra paNa eka agraNI vijJAnIe Apela hovAnI vAta zAhI mUDIvAdanA hAthamAM ja vijJAnanA upagane dora hato ane karI hatI. ethI Aje samagra mAnavajAta mATenI paristhiti kevaLa asthira na banI gaI che. yuddha ane duSkALanA bhayaMkara eLA game tyAre mAnava Ama chatAM DaoN. juliyana barnArDathI mAMDIne De. zeThanA sudhInA jAta para UtarI paDe ema che." badhA ja vijJAnIo mAne che ke, vijJAna vinA mAnava samAjane ' DaoN. barnArDa A badhuM TALavAne eka upAya sUcave che ane cAlavAnuM nathI. Da. zeThanAe kahyuM hatuM temAM keTalAka mANase vijJAnane te e ke duniyAbharamAM udyoga ane khetIvADInI samatulA sthApavI eka sarvabhakSI rAkSasa - ane janma ApanArane ja khAI janAra joIe. Ane artha e thayo ke vijJAnanuM bIjAM utpAdaka baLa sAthe rAkSasa tarIke gaNe che, te bIjA keTalAka vijJAnIone, koIne saMkalana thavuM joIe De. barnArDa A vAtane jayAre "telanuM hathipitAnI pAse na AvavA detA ahaMbhAvI manuSya tarIke oLakhe thAra" ke "annanuM hathiyAra" nI vAta nahotI thatI tyAre karI hatI, che; to vaLI bIjA keTalAka vijJAnIone, guNAkAra bhAgAkAra paraMtu jANe pote bhaviSyamAM najara nAkhatA hoya tema temaNe karI jANanArAM yaMtra tarIke ja pIchAne che. prajAnA mananI vizA udyoga ane khetIvADInI vizvabharanI samatulAnI vAta karI hatI. nIonI A traNe prakAranI tasavIro galata che evuM zrI zeThanAe AvI samatulA je sthapAya te "telanA hathiyAra" nI vAta ke pratipAdana karyuM hatuM ane jaNAvyuM hatuM ke aNuboMba zodhyo hato anAjanA hathiyAra" nI vAta ApoApa adrazya thaI jAya. vijJAnIoe paNa ene upayoga karavAno nirNaya te rAjakAraNI- De. barnArDanA pustakanA vAcana uparathI ane Do. zeThanAnA e karyo hato. aNuboMbanI zodhanA anusaMdhAnamAM bIjuM keTaluM pravacanane hevAla vAMcyA pachI A lekhakanA manamAM eka prazna badhuM zodhAyuM che e bhUlavuM na joIe evuM kAMIka sUcavavAne, temane e UThayo ke : "A mahAna vijJAnIo araNyarUdana jevuM to nathI hetuM hatuM, e to e hakIkata uparathI ja jaNAya che ke, aNubombanI karI rahyA ne?" A lakhyuM te divasanI savAre ja samAcAra vAMcyA hatA zAdhanA anusaMdhAnamAM temaNe phAsTa brIDara riekaTaranI paNa vAta karI ke raziyAnI badhI pharala niSphaLa banAve e rIte raziyAnA havA hatI. phAsTa brIDara riekaTara e eka prakAranI evI aNubhaThThI mAnamAM pheraphAra karavAnI paddhati amerikA zodhI rahyAM che, te uttara che ke jemAM mUkavAmAM AvelAM yureniyamanA baLataNa karatAM emAM dhruvamAM ThaMDInuM pramANa vadhArIne amerikAnA havAmAna para asara kuToniyama vadhAre utpanna thAya che ane luToniyama aNuzastro thAya evuM saMzodhana raziyA karI rahyuM che." jyAM paraspara AvuM banAvavAmAM ghaNuM kAma Ave che. zrI. zeThanA jANe evo prazna zaMkAnuM vAtAvaraNa hoya tyAM vijJAnane samAjanA kalyANa mATe saMkalita pUchavA mAgatA hatA ke "te pachI zuM ApaNe guToniyama utpanna upayoga karavAnI vizvavyApI yojanA vicArI zakAya kharI? karatI ANubhaThThI aMge zodha karavAnuM mAMDI vALavuM? (atre e yAda mAnava jAta kadI paNa AvI jAtanI vicAraNAnA paMthe vaLaze kharI? rAkhavAnI jarUra che ke ApaNI pAse yureniyamane jaththo jhAjhA nathI saMzayAra vinati evuM je kahyuM che te kheTuM paDe evI paNa thoriyamane jaththo khUba che ane phAsTa brIDara riekaTaramAM A sthiti UbhI thaze kharI ? -manubhAI mahetA theriyamamAMthI tabakkAvAra rUpAMtara pAmIne pyuToniyama thAya che. zrI saMyukata jaina vidyAthIgRha, eTale DA. rAmannAthI mAMDIne badhA ja ApaNe phAsTa brIDara rie sAyanamAM Avela zrI saMyukata jaina vidyArthIgRhamAM, muMbaInI kaTara tarapha vaLavuM joIe evI himAyata kare che. phAsTa brIDara riekaTara kaeNlejomAM abhyAsa karatA vidyArthIone lAyakAtanA dhoraNe dAkhala zuM che ane e kema kAma kare e anne samajAvavAne avakAza nathI.) karavAmAM Ave che. te mATenA pravezapatro bharavAnI chellI tArIkha zrI zeThanAnI samagra dalIlo sAra e hato ke sarakAra, 14 jUna nakkI karavAmAM Avela che. audyogika maMDaLa, vaijJAnika maMDaLa, saMzodhana maMDaLe ane samagra pravezapatro maLavAnuM ane bharIne pAchA ApavAnuM saranAmuM: prajA ja jo vijJAnanI pragati sAthe saMkaLAyelI hoya, ane lAMbA zrI saMyukata jaina vidyArthIgRha Co. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, gALAnuM draSTibindu rAkhIne Ayojana karavAmAM Ave to vijJAna - 385, saradAra vI. pI. roDa, vanitA vizrAma sAme, muMbaI-4, AzIrvAda samAna ja nIvaDe. jorja sAntAyAnAe eka sthaLe kahAM maMtrIo, saMyukata jene vidyArthIgRha : mAlika: zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385 saradAra vI. pI. roDa muMbaI 400 04-Te. naM. 350296 mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By South 54 Licence No.: 37 ja prabuddha jIvana 'paNA jainanuM navasaMskaraNa varSa 38 : aMka: 4 muMbaI, 16 jUna, 1976, budhavAra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 22 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 7-50 pasA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha je eka sukhada anubhava zanivAra, tArIkha pahelI mene divase eka ajANyA ame- ATalI jhaDapathI javuM paDaze. te mArI kalpanAmAM na hatuM. huM pravAsane rikana gRhastha - mI. jekaba Takara - be bhAIo sAthe mane maLavA kAyara chuM. ATalI ummare ane A tabiyate videza javAne vicAra AvyA. mI. Takarane koI AgevAna jainane maLavuM hatuM tethI A paNa na karuM. paNa nA pADavAne mane avakAza rahyo na hato. daramyAna bhAIe temane mArI pAse laI AvyA. tadna sAdA ane vaya- mi. tivArI mane maLI gayA. temaNe kahyuM. mi. Takara dasa varSathI vRddha (7) paNa taMdurasta mI. Takare potAnA vize mane kahyuM ke teo lonAvalA Ave che. nelIthanI vAto kare che, paNa kAMI nirNaya ema mAne che ke jIvanamAM AdhyAtmika ane naitika mUlyonI pratiSThA karI zakatA nathI. huM laMDanathI pAchA AvyA pachI DaoN. bhamagarAe hovI joIe. jIvanamAM satya ane ahiMsAnA siddhAMtane prAdhAnya mane kahyuM ke mI. Takara temane vakhatovakhata maLatA rahyA che ane hovuM joIe. jIvana AvuM thAya te mATe mAMsAhAra, madirA athavA nelIthanI vAta karatA, paNa kAMI thatuM nahi. mAre javAno nirNaya anya mAdaka pINAM, dhUmrapAna ane bIjA vyasane tyAga karavo karavo paDayo ane taiyArI karI. mArA mitra bhAI durlabhajIbhAI joIe. kudaratanA niyama pramANe AvuM jIvana jIve tevI vyakita, khetANIne mArI sAthe AvavA meM vinaMti karI ane teo turata ja naMdurastI svabhAvika prApta kare evI temanI mAnyatA temaNe jaNAvI. taiyAra thayA. temane thiyosephI ane yogamAM zraddhA che. chellA dasa - bAra varSothI mI. Takara vize mAre thoDuM vadhAre jANavuM hatuM. tethI laMDana mArA teo dara varSe niyamita bhArata Ave che. lonAvalA kaivalyadhAmamAM mitra zrI devacaMdabhAI tathA kazI kapuracaMdabhAI caMderiyAne meM lakhyuM keTaloka samaya rahe che. dezanA bIjA bhAgamAM ane khAsa karI thiyo- ane mI. Tekarane saMparka sAdhavA vinaMti karI. mAre lAMDana javuM sophInA mathaka aghAra, teo jaI AvyA che. temane jaina dharma hatuM te divase - 19 mI tArIkhe- kapuracAMbhAIne mane Teliphona Avyo viSe jANavuM hatuM. pachI ame lagabhaga eka kalAka jaina dharma vize ke mI. Takara sAthe temane vAtacIta thaI che. temaNe mane kahyuM mI. vAtacIta karI. jaina dharma vize jANIne teo sArI peThe prabhAvita TakaranA vicAromAM spaSTatA nathI ane mAre sArA pramANamAM bhUmikA thayA ema mane lAgyuM. temanA jIvananA Adarzane temaNe Nalith racavI paDaze. way of life evuM nAma ApyuM che. temaNe mane kahyuM ke lokone 20 mI tArIkhe ame laMDana pahoMcyA. mI. Takara tathA devarAMdaAvA jIvananuM zikSaNa ApavA Nalith Education Trust bhAI ane kapUrabhAI mane levA eroDrAma AvyA hatA. mI. karavA temanA vicAra che, paNa temanA laMDananA solisiTara ghaNo vilaMba Takara lAMDanathI lagabhaga 20 mAIla dUra hoTelamAM rahetA hatA. mane kare che. A mATe keTalI rakama pote kADhaze evuM meM pUchyuM tyAre kahyuM tyAM phAve tema na hatuM. mI. Takara TreIna ane basamAM jAyaAve che, ke, 20 lAkha rDolara. A jANI mane AnaMda ane Azcarya thayuM. meM tethI devacaMdabhAIe temanA raheThANa najIka eka sArI hoTelamAM kahyuM AvuM TrasTa karatAM bahu vilaMba thavo na joIe. amArI ATalI amArA mATe sagavaDa karI hatI tyAM ame gayA. vAtacIta pachI teo gayA. mi. Takarano mane A prathama paricaya hate. bIje divase devacaMdabhAInI ophisamAM mI. Takarane maLyA. be divasa pachI vahelI savAre temane Teliphona Avyo ane briTiza vejITeriyana sosAyaTInA eka AgevAna sabhya mI. hokInsa | mane pUchyuM ke temanA TrasTa mATe mane laMDana bolAve te huM jaI tathA thiyosophI sosAyaTInA AgevAna sabhya eka bahena - jemanA zakIza? mane vizvAsa paDato na hato, paNa sArA kAmanI nA na pitAzrI muMbaImAM eka jaja ane pachI gavarnaranI kAunsilanA pADavI ema samajI hA pADI. sAMje pharI Teliphona Avyo ke teo sabhya hatA - temanI sAthe AvyA hatA. ame lagabhaga pAMca kalAka bIje divase lAMDanI jAya che ane mane maLavA bolAvyo. 4 thI tArIkhe carcA karI. mI. TakaranA vicAre samajavA prayatna karyo. te aMge huM temane tAjamahAla hoTelamAM maLyuM. temaNe lakhelI eka pustikA temanI pAse je sAhitya hatuM, khAsa karI Nalith guidelines, | Nalith guidelines mane batAvI. jemAM potAnA vicAro temaNe jaNAvyA hatA, te lIdhuM. temanA kAMDananA - pharIthI temaNe mane kahyuM ke laMDana bolAve te mATe jarUra AvavuM, solisiTare TrasTaDIDa taiyAra karyuM hatuM te paNa ApyuM. A TrasTaDIDathI ane meM hA pADI. mArA manane hatuM ke jyAre belAvaze tyAre joIzuM. mI. Takara temanA solisiTara upara bahu gusse thayA hatA. A TrasTaDIDa pAMcamI tArIkhe teo laMDana pahoMcyA ane te ja divase vAMcyA pachI temanA gussAnuM kAraNa huM samajyo. A selisiTare evuM mArI 'javA-AvavAnI plenanI TikiTo posTa karI, je mane dAmI TrasTa karyuM hatuM ke badhI rakama laIDajha beMkamAM rAkhavI ane tenuM vyAja tArIkhe maLI. sAthe temane patra maLyo ke mAre turata javuM, ane kaivalya Ave te badhuM briTiza vejiTeriyana sosAyaTIne ApI devuM. mI. dhAmanA sekreTarI mI. tivArI paNa mArI sAthe Avaze. be divasa TakaranA mukhya dhyeyathI A ghaNuM viparIta hatuM. pAMca kalAkanI carcA pachI mArA bIjA kharcanI jogavAI karato beMkana patra maLyo. ane temaNe Apela sAhitya laI te divase ame chUTA paDyA.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mI.. TakaranA vicArone AkAra Apa bahu agharuM hatuM. zani - ravi be divasa satata te kAma upara beTho. eka pachI eka kharaDA taiyAra karI chevaTe somavAre ame maLyA tyAre meM taiyAra karela kharaDA upara vicAra karavA beThA. tyAra pachI be divasa roja cArapAMca kalAka carcAo cAlI ane kharaDAmAM pheraphAro thatA rahyA. TrasTIo kone nImavA, zarUAtamAM rakama keTalI mUkavI, udeze kevA rAkhavA, vyavasthA kema karavI vagere ghaNI carcAo thaI. carcAomAM devacaMdabhAI ane kapuracaMdabhAIne bahu sAtha maLyo. mI. TakaranA vicAronI _spaSTatA karavAmAM temaNe ghaNI madada karI. budhavAre bapore chevaTane kharaDa taiyAra thaze. A TrasTa iglAMDamAM karavuM na hatuM paNa tenI najIka jasa TApu che, jyAM kAyadA ane karaverAnI AMTI ghUMTI ochAmAM ochI che tyAM karavuM hatuM. tethI A kharaDo tyAMnI laiDajha beMkanA menejarane ane jarsInA vakIlane batAvavAno hato. budhavAre te temane mokalI * ApyuM. sAthe temAMthI upasthita thatAM kAyadAnA muddAonI eka noMdha meM melAvI, tenA upara abhiprAya mAgyo ane surata javAba ApavA vinaMti karI. budhavAre huM tathA durlabhajIbhAI eka divasa mAncesTara gayA. guruvAre sAMje pAchA AvyA. te divase mI. tivArI paNa bhAratathI AvI gayA hatA. mI. Takara ane mI. tivArIe kharaDA upara carcA karI rAkhI hatI. jasathI javAba AvI gayuM hatuM. zukavAre satata ATha kalAka beThA ane TrasTaDIDa upara traNa TrasTIo - mI. hokInsa mI. tivArI tathA huM - e sahI karI. laMDanathI semavAra 31 mI tArIkhe huM tathA durlabhajIbhAI pAchA AvyA. mI. Takara ane devacaMdabhAI jansI jai sahIo kare ema nakkI thayuM hatuM. mI. Takare TrasTaDIDa sAthe potAnuM vIla paNa karavAnuM hatuM, je taiyAra karyuM. vIlamAM pitAnI badhI milakata temaNe nelItha TrasTane ApI che. temanA kahevA pramANe temanI milakata lagabhaga 20thI 25 lAkha oNlara che, je judA judA dezomAM patharAyelI che. devacaMdabhAIne patra che ke jasI jaI TrasTaDIDa tathA vIla para sahI karI AvyA che, ane banne laIDajha beMkane sepI dIdhA che. TrasTaDIDamAM dasa lAkha DaeNlara rakama lakhI hatI te kADhI nAkhI che. mI. Takara have pachI kama nakkI karaze. hAla turata DaeNlara 1001 thI zarUAta karI che. - TrasTaDIDamAM mI. TakaranuM mukhya dhyeya A pramANe jaNAvyuM che. WHEREAS the Settior believes that spiritual and moral values should be paramount guiding principles in the life of man and the life of man should be in accord with NATURE, conducive to LIFE, in good HEALTH following TRUTH and non-violence which for the sake of brevity is called NALITH way of life and the Settlor considers scientific healthful vegetarianism and abstension from Alcoholic drinks and other weakening acts as fundamental to such a way of life and the Settlor desires to create this Trust for charitable purposes of educating people in the NALITH way of life. mI. Takare temanuM dhyeya Nalith gindelinesmAM vadhAre vigatathI samajAvyuM che jene vize TrasTaDIDamAM A pramANe lakhyuM che: The Settlor has set out his ideals and principles in NALITH Guidelines, a copy of which is attached hereto. The Trustees shall keep in mind the said guidelines in carrying out the objects of the Trust as set out in this Deed. | Nalith guidelines ne keTalAka agatyano bhAga A - pramANe che. NALITH is a pathway of love of GOD, nonviolence (except to arrest violence), scientific healthful: vegetarianism, in accord with Nature, conducive to Life, in good Health and Truth. NALITH EDUCATION is eclectic, within the framework of love of GOD, vegetarianism, nonviolence, Theosophy and Yoga and Jainism. This is a wonderful world, much individual freedom, many fine people and souls, but there is too much evil (threats and actual killings, murder, slaughter, harm, hurt) and compromise with evil. Also, there is too much sickness and disease, confusion, waste, ignorance, and denial of GOD. Currently, the dominating news is of violence, crime, killings stealing, perverted sex, sensuousness, drug addiction, etc., etc., in newspapers, magazines, television, cinema, radio, etc. Where can children find guidance and leadership, knowledge for discernment and discrimination, to discover the faculty of enjoying ... continual, supreme happiness? Riches, fame, pleasure are fleeting. Sensual pleasure is obviously delightful but just as obviously fleeting. While it lasts one feels as if he had attained supreme good. But after that enjoyment, a deep melancholy sets in which disturbs and dulls the mind. So what good are they? It is better that we turn away from these things. The love toward a thing eternal and infinite feeds the mind with pleasure, and is free from pain, so it is much to be desired and to be sought out with all our might. Spinoza, Aristotle, others, and NALITH maintain: "The more we understand and accept the Divine law and order, the better are we able to free ourselves from what is useless, and lead the life of reason". A man's true happiness consists in wisdom, the knowledge of the truth, enjoyment and activity ... to help move world society forward to the ideals of the Divine, GOD ... toward perfection, love, goodness, Divine Nature eternal truth. mI. Takarane samajavA mATe A bhAga thoDI vigatathI ahIM rajU karyo che. temanA vIlanI kalama 4 A pramANe che : I HAVE ALREADY ESTABLISHED NALITH Education Trust and I have transferred or propose to transfer to the said Trust most of my wealth. I have reserved for myself some amount to meet any expenses and requirements in case of need. The Company shall paymy just debts, funeral and testamentary expenses. I give devise and bequeath all the rest and residue of any property whatsover and wheresover situated to NALITH Education Trust founded by me. mI. hekInsa ane mI. tivArIe mane kahyuM ke dasa varSathI je mATe teo mahenata karatA hatA te A rIte ATha divasamAM banyuM te eka camatkAra che. mArA mATe A eka apUrva anubhava hato. mI. Takara adabhuta vyakita che. raziyAmAM janmyA, yahUdI che. amerikAmAM sthAyI thayA ane kamAyA. lagabhaga vIsa varSathI nivRtta che. potAnA dhyeyamAM ane vicAromAM bahu makkama. zabda zabda vAMcI jAya ane potAnA vicAro barAbara raju thAya tene Agraha rAkhe. keTalIka bAbatamAM bALaka jevA. sAdAI pAra vinAnI - lagabhaga kaMjUsAI lAge - A milakata pitAnI nathI ema mAne. tyAgabhAvanA ghaNI utkaTa. parigrahanA A bojAmAMthI mane kTa choDAve e bhAva. temanA keTalAka vicAro avyavahAru ane suratamAM athavA najIkanA bhaviSyamAM paNa amala na thaI zake tevA. ame rAmajAvavA ghaNA prayatna karyo paNa makkama rahyA- mane evI chApa rahI ke ummarane kAraNe manamAM kAMIka anizcitatA che ane chatAM potAnA dhyeyamAM ati daDha. koI najIkanA sagA vahAlA hoya tema jANyuM nathI. vadhAre paDato parigraha keTale meTo bejo thaI paDe che ane tene savyaya keTale, vikaTa che te A anubhavathI jANyuM. temanI ATalI moTI milakatane savyaya karavAmAM athavA karAvavAmAM huM nimitta bane te mArI jAtane bhAgyazALI mAnIza. tA. 9-6-76 -cImanalAla cakubhAI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-76 buddha jIvana prakINu noMdha - laMDanamAM jaina zrI durlabhajIbhAI tathA huM laMDana gayA tyAre ApaNA ghaNAM bhAIene ame maLyA. gujarAtInI vasati sArA pramANamAM che. be gujarAtI sAptAhiko cAle che. 'garavI gujarAta' ane 'gujarAta samAcAra.'garavI gujarAtanI grAhaka sa~khyA 28,000. lagabhaga paMdara lAkhanI kIMmate navuM makAna kharIdya' che. gujarAta samAcAranA taMtrI tarIke bhAI kalyANI che, jeo 'janmabhUmi'mAM kAma karatA hatA, jainonI saMkhyA lagabhaga 20,000 thI 25000 jeTalI che. nAnI eka mITIMga bolAvI hatI jemAM lagabhaga 400 bhAIo ane bahenanI hAjarI hatI, je laMDana mATe bahu sArI saMkhyA gaNAya. laMDana bahu patharAyeluM che ane loko dUra dUra rahe che. amane maLavA Avela jaina AgevAnoe kahyuM hatuM ke amAre jaina dharma viSe kAMIka samajaNa ApavI tema ja yuvAna peDhImAM, videzamAM vasatA chatAM jaina dharmanA saMskAro kema jaLavAI rahe te viSe kAMIka kahevuM. lagabhaga eka kalAka sudhI huM bolyA. pachI sArI peThe praznottarI thaI. amaraDAI. kema vALA bhAI jagubhAI dozI ane mAro bhAI gaMbhIra paNa mITIMgamAM hAjara hatA. atyAre je jaino laMDanamAM che temAMnA moTA bhAganA chellA 10-15 varSamAM AphrikAthI AvelA che. A pahelI peDhI che ane bhArata sAthe gADha saMbaMdha che. eTale jaina dharma mATe mamatA ane zraddhA che. tyAM vasatA jaina be prakAranA che. eka jemaNe briTiza nAgarikatA svIkArI che ane briTiza pAsaporTa dharAve che, ane bIjA je hajI hindI nAgarika che ane hiMdI pAsaporTa dharAve che. bIjA varganA bhAIo vepAra dhaMdhArthe tyAM che, ane bhArata pAchA AvavAnI umeda rAkhe che. pahelA varganA bhAIo briTanamAM sthAyI thayA che ema kahevAya. jaina dharmanI sAcI samajaNa meLavavI hoya te tenA abhyAsa karave paDe. sAdhu saMtanI jogavAInA avakAza nathI ke jemanI pAsethI AvI samajaNa maLI zake. eTale svAdhyAya karaveza rahyo. keTalA karI zake ?keTalAne evI abhiruci thAya ? svayaM Aveza abhyAsa karavAnI keTalAnI zakita hAya ? hajI tyAM AvI koI anukULatA nathI. laMDanamAM dUra dUra badhA vase che. A bhAIoe IcchA darzAvI ke bhAratathI vidrAnone varSamAM eka be vakhata tyAM mokalIe ane saraLatAthI samajI zakAya evuM sAhitya temane maLe evI vyavasthA karavI, temAM banatI sahAya karavA meM kahyuM che. meM ema paNa sUcavyuM che ke svAdhyAya ke pravacano mATe eka be kendro karavA, jayAM vakhatovakhata maLavAnuM thAya, ane jayAM sadavAMcana mATe sAhitya prApta thAya. paNa kharI vAta, daDha abhiruci ane gharanAM saMskAra ane vAtAvaraNanI che. be cAra bhAIoe AgevAnI laI AvI anukULatAo ane vyavasthA ubhAM karavAM joIe. ApaNe dhArmika saMskAranI vAta karIe chIe tyAre mATe bhAge vidhi-vidhAnA, kriyAkAMDe vagere lakSamAM hoya che. sAmAyika-pratikramaNa vrata, japa, tapa, pUjA, maMdira ke upAzraye javuM vagere. A badhAnI sAcI samajaNa ApI na hoya to AvA saMskAra videzamAM lAMbA vakhata Take nahi. meM e paNa joyuM ke videzamAM vasatA hoya tyAre dhArmika bAbatamAM sthiticustatA Ave che. jUnuM che tema sAcavI rAkhavuM. dAkhalA tarIke pratikramaNa ceAthanuM karavuM ke pAMcamanuM. moTI saMkhyAmAM hAjarI hoya te saMvatsarI pratikramaNa karAvatA dhvanivardhaka yaMtrano upayoga karavo ke nahi. AvA savAlA amane pUchyA hatA. meM kahyuM ke ceAtha-pAMcamanAM jhaghaDA sAdhuonA che, tenA vicAra na karavA. dhvanivardhaka yaMtranA upayoga karavA. sthiticustatA keTalI hade jAya che tene dAkhalo ApuM. amArI kara mITIMga hatI. temAM maMtrIe jAhera karyuM ke A dhArmika sabhA che mATe tALI na pADavI. mAre kahevuM paDayuM ke tALIo pADo na pADo e judI vAta che, paNa A evI dhArmika sabhA nathI. videzamAM vasatA hoIe tyAM badhA jenA chIe e bhAva pradhAna hovA joIe. paNa teno abhAva joyo. tyAM esavAla maMDaLa che. navajAtamaMDaLa che. mAravADI maMDaLa che. amArI miTiMga saMyukata hatI. esavAla ane navajAta maMDaLAe potAnI patrikAo zarU karI che. meM bhArapUrvaka kahyuM ke jainamaMDaLa hovuM joIe. zvetAMbara, digaMbara paNa bhUlI javuM. saue sAthe maLI navasarjana karavuM paDaze. 'svAdhyAya bhavana uparAMta eka maMdira paNa hovuM joIe. jayAM sau samAna- bhAve darzana kare, pUjA kare. A meTuM sAdhana che. khristI ke musalamAna game tyAM jAya te paNa khristI ke musalamAna ja rahe che. laMDanamAM zIkhAe gurudvArA karyuM che. svAmInArAyaNa maMdira thayuM che, hindu maMdira thayuM che, jaina maMdira hovuM joIe. saMpradAyanA bhedabhAvo badhA bhUlI javA joIe. jaina dharmanA mULabhUta siddhAMtone anulakSI navI praNAlikAo racavI paDaze. laMDanamAM ane IMglAMDamAM jainonI vasati vadhatI jaze. bIjI ke trIjI peDhI jaina dharma bhUlI na jAya te jovuM hoya to A badhI bAbato vicAravI paDaze, paraMparAgata - keTaluMya tajavuM paDaze. buddha dharmanuM AvuM navasarjana dareka dezamAM thayuM che. eka vizeSa praznanA me" ullekha karyo haste. mAMsAhAra ane dArU A bannenI sarvathA tyAga hovo joIe- - jo jaina hovAnA dAvA karavA hAya to. temAM koI bahAnuM na cAle. vaDIlAe khUba sAvacetI rAkhavI paDe. daDha Agraha rAkhavo paDe. laMDananA jaina samAjane dIrdhadaSTivALI AgevAnI ane mArgadarzananI jarUra che. hajI zarUAta che tyAre yogya mArge vALI zakAya tema che. koMgresa mahAsamitinI beThaka sAcA koMgresa mahAsamitinI beThaka 29-30 mene divase dilhI maLI gaI. kaoNMgresa pramukhe tene aitihAsika kahI eTaluM ja nahi paNa itihAsa sarjatI-History-making kahI. eTale dezanuM bhAvi ghaDatara karanArI kahI. A bhAvi kevA prakAranuM haze e to bhaviSyamAM khabara paDaze. mahAsamiti samakSa be ja viSayo hatA - baMdhAraNamAM pheraphAra ane vIsa sUtrI kAryakrama. baMdhAraNamAM je pheraphAro karavAnuM mahAsamitie TharAvyuM che tethI dezanuM bhAvi palaTAze te kharuM che. enAM pariNAmo viSe matabheda che ane raheze. 25 varSanA gALAmAM baMdhAraNamAM ghaNAM pheraphAro thayA che, keTalAka ghaNAM agatyanAM paNa AvA uhApoha koI vakhata thayo nathI. A pheraphAronI vAta kaTokaTI jAhera thayA pachI zarU thaI. e pheraphAro eTalA badhA pAyAnA che ke zarUAtamAM vaDA pradhAne kahyuM ke tene mATe lokonA Adeza meLavAze. loko ema samajyA ke cUMTaNImAM A mukhya muddo banAvI cUMTaNI pachI pheraphAro hAtha dharAze. - pachI kahyuM ke Adeza nahi paNa abhiprAya levAze. koMgresa pramukhe savarNasiMgha samiti nImI. A samitie keTalIka darakhAsto ghaDI prakaTa karI. ema kahevAya che ke te aMge lokonA abhiprAya meLavyo ane thoDA sudhArAvadhArA karyA ane tenA ahevAla 22 mI mee bahAra pADayo. lokonA zukata abhiprAya vyakata thayo che? vartamAna saMjogAmAM evI koI zakayatA che ? vartamAnapatrAe AvI koI carcA karavAnI hiMmata karI che ? eka dAkhalo laIe. savarNasiMgha samitinI darakhAsto upara vicAra karavAthI cAgalAnA pramukhapade dhuraMdhara vakIlA ane keTalAka AgevAnonI eka samiti niyukata thaI che. koMgresa mahA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabuddha jIvana tA. 16-6-76. samitinI beThaka maLavAnI hatI tethI A samitie tAtkAlika ane anyatranI asara ahIM thatI hoya che. Apa jANo cho ke, vicAraNA karI, 25 mI mee potAno eka ahevAla bahAra pADayo jemAM 'hamaNA "kailAstranuM prakSepaNa" thaI gayuM. tela melavAnuM baMdha karyuM savarNa samitinI darakhAstanI vizad chaNAvaTa karI che. koI AgevAna te ekadama, amerikA, briTana, phrAnsa ane TheTha ahIM bhArata sudhI vartamAnapatre A samiti athavA tenA ahevAlane ullekha karyo che? tenI asara thaI. te meM gauzakitadhvArA urjA pedA karavAnI vAta ahevAla prakaTa karavAnI vAta to eka bAja rahI. ' kahI, te jarA zAMti thaI. gAyanA gobara gesa plAnTa thaI zake. mahAsamitinI beThakamAM have bhArapUrvaka ema kahevAyuM gAyane upayoga aneka rIte thaI zake che. gobaragesadrArA urjA ke baMdhAraNanA sUcita pheraphAro karavA mATe 1971 nI cUMTaNImAM keMgresane pedA thaI zake, khAtara maLI zake, baLada mAraphata khetI thaI zake, lokone Adeza maLyo che. Congress has people's mandate gAyanA mRtyu bAda tenA cAmaDAnA jova banI zake. gAyanuM dUdha for statute changes. 1971nI cUMTaNI samaye baMdhAraNamAM pheraphAra maLI zake. A rIte gAyane puro upaga thaI zake che. e mATe karavAnI koI vAta ja na hatI pachI AdezanuM te zuM kahevuM? 1971nI gAyonI purI rakSA thavI joIe evI vAta bAbAe kahI che. AcAcUMTaNIthI pArlAmeMTanI mudata pAMca varSanI hatI. kaTokaTIne kAraNe ryoe samajavuM joIe ke e loko ekAMgi na banI zake. je kAma eka varSa laMbAvI. baMdhAraNanA pheraphAronI vAta kaTokaTI jAhera thayA teo kare te samagra rIte karavuM joIe. e kAmane jeTalA vibhAgo pachI ja zarU thaI. je kAraNoe kaTokaTI jAhera karavI paDI tenA hoya e badhAne temaNe sparza karavo joIe. A rIte gaurakSAnI anubhave baMdhAraNamAM pheraphAra karavAnuM sUjhayuM. A pheraphAro mAtra baMdhA- javAbadArI paNa AcAryonI che. A vAta temaNe samajavI joIe. raNanA sAmAnya pheraphAra nathI. keMgresa pramukhe barAbara kahyuM che ke vedamAM che. tyAM sudhI kahyuM che are, IndranuM rUpa kevuM che?draSTA A dezanuM bhAvi-enA jIvananI dizA- badalaze. e dizA kevI haze DuM: I dekhanevAlA Indra hai. gAyo jaI rahI hatI. rUma e vize kalpanA karavAnI atyAre jarUra nathI. vaDA pradhAne ghaNI jAva: sa nA DuM: he jane, samajI lyo, je gAya jAya vakhata kahyuM che ke mAtra baMdhAraNanA pheraphAro karavA che ke koI Arthika che, te Idra che. gAya, paramAtmAnuM eka rUpa paNa che. e kAraNe govadhakAryakramane amala karavo che eTaluM ja nathI. temaNe kahyuM che ke lokonAM baMdhI bhAratabharamAM thavI joIe. gaumAMsa ApaNe paradeza mokalIe valaNa badalAvavA che - To change attitudes of people chIe ane DaeNlaranI kamANI karIe chIe. mahAtmA gautamabuddha mAnasapalaTo karavo che. tAjetaramAM raziyAnI mulAkAte vaDA pradhAna gayA thaI gayA. gautamane naI che, uttama bela. jemAM traSabhadeva thaI che tyAM bhAratIyajanone saMbodhatA kahyuM ke, "pratyAghAtI baLa' - gayA- Sabha eTale bela. nyAyazAstrakAra gautama hatA. zaila mATe Reactic nary forces - hajI nAbuda thayA nathI, saLavaLe che. bhAratabharamAM eTale suMdara Adara hato ke potAnA nAme paNa enI A koI saLavaLATa na rahe evuM karavAnuM che. tyAre sAcI uparathI rAkhavAmAM AvatA hatA. zailenuM nAma pitAnA mATe rAkhavAnuM lokazAhI ane samAjavAdanuM sarjana thaze. eTaluM mahattvapUrNa gaNAtuM hatuM. paraMtu Aje sarvatra gAyanI katala ' savarNasiMgha samitie sUcavelA pheraphAro, je keTalAka sudhArA- karavAmAM AvI rahI che. khAsa karIne hindustAnamAM gAya mATe khUba vadhArA sAthe mahAsamitie maMjUra karyA che, tenI vigatathI carcA ja Adara che, ane e kAraNe khetInI sAthe gaurakSANane joDavAmAM , atyAre karavAnI A taka nathI. thoDA samaya pachI pArlAmenTa samakSa AvyuM che e samajavA jevI vAta che. mATe bhAratabharamAM kayAMya paNa tene kharaDo Avaze. eTaluM ja kahyuM ke A pheraphAro gaMbhIra vicAra gau-hatyA na thAya tene mATe ApaNe kALajI ane cittA rAkhavI mAge che. zAsaka pakSa ane sarakArano nirNaya thaI cUkI che. pArlAmeMTamAM joIe. joItI bahumatI che. eTale loko ane khAsa karI vartamAnapatro, hatAza thaI, moTe bhAge mauna seve te yogya nathI. govadhabaMdhI viSe vinobAjIne saMkalpa ' vIsa sUtrI kAryakrama, mahArASTra rAjyanA mukhya maMtrInA kahevA pavanAra AzramamAM maLela mahArASTra AcAryakula saMmelana samakSa pramANe, dezanI gItA che. A kAryakramane lokone sahakAra meLavavA tA. 25 eprilanA roja meM bhASaNa kareluM temAM meM gaurakSA aMge bhArapUrvaka khUba pracAra thAya che. kuTuMba niyojanane have temAM umero karyo kahyuM hatuM ke gaurakSAnI javAbadArI AcAryoe uThAvI levI joIe. che. vaDA pradhAne cetavaNI ApI che ke dharmane nAme ke koI bahAne A viSayamAM eka patraka paNa pragaTa thayuM che. kuTumbaniyojanane virodha sahana nahi karAya. vIsa sUtrI kAryakamamAM ghaNuM AvakAradAyaka che. tene jhaDapI amala thAya te prajAnA tyAra bAda tA. 17 menA roja mahArASTra nA mukhyamaMtrI zrI hitamAM che. tene koI virodha karatuM nathI, karavAnI jarUra nathI. muddA zaMkararAva cauvhANa pote mane maLavA mATe pavanAra AvyA hatA, temane A kAryakramane nathI, paNa keTale ane kevI rIte tene amala paNa meM carcA karatA, dezanA vikAsanI daSTie gauvadha-baMdhI khUba ja thAya che tene che. Avazyaka che ema bhArapUrvaka samajAvyuM hatuM ane kahayuM hatuM ke jo cImanalAla cakubhAI A kArya tAtkAlika puruM karavAmAM nahi Ave te mAre AmaraNAMta upavAsa karavA paDaze. te ja govadha-badhI ja tA. ra9menA roja keTalAka kAryakartAo sAthenI A viSaya aMgenI [ tA. 25-4-76 nA roja 'mahArASTra AcAryakaLa" nI samakSa carcA karatA meM spaSTa zadamAM jaNAvyuM hatuM ke jo dezabharamAM govadha baMdhI aMge vinobAjIe potAnA vicAro vyakata karelA gauvadha - baMdhI karavAno nirNaya jAhera karavAmAM nahi Ave te huM tathA tA. 31-5-76 nA roja vinobAjIe eka nivedana pragaTa karela, te banne jUna 1976nA 'maitrI' mAM hiMdImAM pragaTa thayela che. tenA 11 sapTembarathI upavAsa zarU karIza, kAraNake te divase mAro zrI zAntilAla TI. zeThe karela anuvAdo anukrame nIce pragaTa janmadivasa che. AnA mATe haju sADA traNa mahinAno samaya karavAmAM Ave che - - bAkI che. rAMbaMdhIta vyakitaone nirNaya karavA mATe ATale samaya gevadha-baMdhI atyaMta Avazyaka pUrata thaze. ApaNe gaurakSAne khyAla rAkhavo joIe. sAyansane kAraNe tA. 31-5-76 -vinobA duniyA Aje nAnI banI che. e kAraNe ahIMnI asara anyatra rAmahari
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-76 prabuddha jIvana rAbIAno vaibhava gAgI, maitreyI, bhAmatI, maDamizranI viduSI patnI ubhaya- chuM. te kSaNethANa paramAtmAne samarpI dIdhI che te huM jANuM chuM. tArI bhAratI vagere mahAna sannArIonuM smaraNa thatAM hRdayamAM AnaMda ArAdhanAnI tole Ave evI vyakita meM nathI joI. chatAM mArI chavAI jAya che jIvanasaMgrAmane sAmane karatAM karatAM temaNe keTalI mUMjhavaNa dUra karavA ja huM tane eka prazna pUchuM chuM: nuM AvA uccamoTI AMtarika sAdhanA karI hatI ane jIvanapathane kalyANakArI padanI adhikAriNI zI rIte banI? tArA uttarathI kadAca huM tane banAvyuM hatuM ! AvI ja prAta: smaraNIya tapasvinI rAbI hatI vadhAre samajI zakIza. arabI-phArasI graMthane AdhAra laI, keTalAka prasaMge ahIM rajU rAbI A mahAtmAnAM prazaMsAbharapUra vacana sAMbhaLI kSobhIlI karyA che. te turkastAnanA chAsarA zaheramAM rahetI. nAnapaNamAM teNe paDI gaI. te manemana vicAravA lAgI : huM keTaluM sahajabhAve jIvuM pArAvAra du:kha bhogavelAM. mAtApitAnI chatrachAyA tene dIrdha samaya chuM? meM kayAM koI parAkramo ke camatkAra karyA che? IzvaranI kRpAthI nahIM maLelI. eTale te parAdhIna dAsI tarIke eka zeThane tyAM rahetI ja A kheLiyuM ane cetanatattva maLyAM che, te e Izvara sivAya ane samaya maLatAM dharmagraMthane pATha ane IzvaranI upAsanA karatI. konAM hoI zake? huM kayAM kazI navI navAI karuM chuM? jenuM che tene zeThane jayAre tenI parama bhakitane khyAla Avyo tyAre temaNe tene te bhAvapUrvaka soMpI na dauM to mArI khAnadAnI kayAM? A sivAya dAsIpaNAmAMthI mukata karI dIdhI. pachI te teNe potAnuM samagra jIvana bIje karI paNa zuM zakAya? paramezvarane soMpI dIdhuM, ane badhA ja samaya adhyayana ane upA- ATalo vicAra karyo tyAM tene khyAla Avyo ke mahAtmAnA sanA gALavA lAgI. praznano uttara ApavAne hajI bAkI che. teo mArA uttaranI te hajI sAdhanAnI carama sImAe pahotI pahoMcI tyAranI rAha joIne beThA che. pachI teNe AdhInatAthI kahyuM: mArI pAse je A prasaMga che. te veLA mahAtmA husenanI A pradezamAM mahAna saMta kaMI hatuM ne gumAvIne je kaMIka pAmI zakAya te pAmI chuM. tarIke gaNanA thatI. teo aThavADiyAmAM eka vakhata kone dhArmika ' barAbara che, mahAtmAe kahyuM : mArA mananuM samAdhAna thaI gayuM. upadeza ApatA. eka vakhata ghaNA loko ekatrita thaI gayA te paNa have mane e kahe ke, tuM Izvarane kevA kape che? husene potAne dharmopadeza zarU karyo. AthI koI zrotAe kahyuM ke ATalI Apa A bAbatamAM ghaNuM jANatA haze, rAbIAe kahyuM: moTI saMkhyAmAM bhAvika leko ApanI pavitra vANI sAMbhaLavA talapApaDa paramAtmA kevA che te huM zI rIte kahuM? mane te e arUpa ane che tyAre tame mAtra eka strI nathI AvI te kAraNe dharmopadeza zarU amApa lAgyA che. nathI karatA? e te AvI pahoMcaze, Apa ApanuM vakatavya zarU karI mahAtmAne tenA pratyuttarathI saMtoSa thayo ane te pitAne dene? mukAme cAlyA gayA. mahAtmA hurone kahyuM: je zarabata meM hAthInA peTa mATe taiyAra - rAbI A divasane ghaNo samaya kudaratanA khoLe gALatI. temAMya karyuM che te nAnakaDI kIDIo AgaLa mUkI dau te keTaluM vAjabI? vasaMtaRtu AvatI tyAre te nAcI UThatI, ane jhUMpaDImAM bhAgye ja ' hAthInI vAta karIne teo rAbIone ullekha karI rahyA hatA. jatI. paNa eka varSe vasaMtaRtu pUrabahAramAM khIlelI te paNa A uttarathI prazna pUchanAra cUpa thaI gayo. rAbI AvI pachI ja te pitAnA jhuMpaDAmAMthI bhAgye ja bahAra nIkaLatI. tene maLavA AvadharmacarcA zarU thaI ane temAM kharI raMgata jAmI. nArAone AthI navAI lAgatI. koIke jhuMpaDI bahAra UbhA UbhA - jema jema rAbInI sAdhanA vadhatI gaI tema tema loko tenI ja tene kahyuM: mA, vasaMta cArekora mahorI UThI che tyAre Apa grupapAse paNa javA lAgyA. mahAtmA husena paNa kayAreka tenI pAse DAmAM zIdane beThAM che? bahAra te Ave. A vaibhava kayAre jovA pahoMcI jatA ane tenI sAthe dharmacarcA karatA. maLaze? eka vakhata temaNe rAbIone bahu vicitra prazna pUchayuM : rAbIAe kahyuM: tuM bahAranI zobhAnI vAta kare che, paNa ekazabIA, nuM lagna karavA Icche che ke?" vAra aMdara AvIne vaibhava jo. rAbIAe mahAtmA husenano A prazna sAMbhaLI kSobha anu- paNa AMtaravaibhavane mANavo kayAM sahelI vAta che? bhavya, kSaNabhara te tene thayuM ke A divya puruSe A mAyAvI prazna rAbI jhuMpaDImAM beThI beThI IzvaraArAdhanA karatI hatI tyAre kayAM pUcho ! tene husena pratye pArAvAra pUjayabhAva hato. eTale eka bIjo prasaMga paNa bane. mahAtmA husena tene maLavA AvI svastha thayA pachI teNe namrabhAve uttara ApatAM kahyuM : mahAtmAM, rahyA hatA. jhUMpaDI najIka AvyA te joyuM ke bahAra eka tavaMgara Apa lagna vize pUcho cho? lagna te deha sAthe thAya, mAre pitAne mANasa hAthamAM moTI nANAMkothaLI laIne Ubhe che. tenA moDhA para kahI zakAya te deha che kharo? A deha te meM paramAtmAne arpaNa gamagInI chavAI gayelI joI husene tene pUchyuM: bhAI, tuM ATale karI dIdhA che. eTale te paramAtmA sivAya anyanI AjJAmAM zI rIte badho gamagIna kema che? rahe? deha bicAro satata paramAtmAnuM ja kArya karI rahyo che. tame ja tavaMgara mANase kahyuM: tapasvinI rAbIo mATe nANAMnI bheTa kaho, mAre kayA dehathI lagna karavA? . lAvyo chuM. paNa tene vAta karatAM khacakAuM chuM. dUranA pradezamAMthI mahAtmA husena rAbIAno uttara sAMbhaLI rAjI rAjI thaI Avyo chuM. paNa tenI bhakita joI jhUMpaDInI aMdara javAnI hiMmata gayA. teo jANatA hatA ke rAbIonuM aMdaranuM kamADa UghaDI gayuM che.. nathI. Apa mane madada karo. ' prakAzanA pradezamAM teNe praveza karI dIdhela che, ane paramAtmAnI hasene kahyuM : bhale, huM tene vAta karI jouM. tenA upara pUrI rahema che. pachI teo aMdara gayA. joyuM to rAbIo prabhubhakitamAM layamahAtmA hasena kayAreka kayAreka rAbIonI jhuMpaDIe jaI pahoM- lIna hatI. tenA mukha para ajaba teja chavAI gayuM hatuM. paramezvara catA. jIvananA kharA rahasyane pAmI gayelI A bhagavaddaparAyaNa sAthe mane mana vAtacIta karI rahI hoya tevA tenAM mukha para hAvabhAva sannArI sAthe temane vicAravinimaya karavo gamato. eka vakhata hatA. teNe AMkha kholI tyAre sAme mahAtmA husena UbhA hatA. teNe temaNe rAbIone kahyuM ke tArI niraMtara IzvarasAdhanAne huM sAkSI temane vaMdana karyA ane khabara aMtara pUchayA.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-76 mahAtmAe kahyuM ke eka tavaMgara mANasa tane maLavA bahAra rAha joIne Ubhe che. te tane nANAM bheTa dharavA Icche che. . rAbIoe kahyuM: prabhunI niMdA karanArane paNa paramAtmA bhUkhyAtarasyA rAkhato nathI, to jenA ruMvADeruMvADe ane zvAsocchavAsamAM bhagavAnanuM nAma che tenI zuM bhagavAna ciMtA nahIM kare? meM mArI jAta paramAtmAne samarpaNa karI dIdhI che. te ja mArI saMbhALa rAkhaze. mAre kazAnI jarUra nathI. te jhuMpaDInI bahAra Ubhele pele dhanavAna A vArtAlApa sAMbhaLo hate. naryA dhanane ja jIvananuM sarvasva mAnanAra teNe jyAre sAMbhaLyuM ke Izvara AgaLa dhananI koI visAta nathI, eTale ene garva gaLI gayo ane te potAne raste paDa. mahAtmA husena jhUMpaDImAMthI bahAra nIkaLyAM tyAre sUryanArAyaNa te divasa pUratI A dharatI paranI lIlA saMkelI rahyA hatA, paMkhIo' pitAnA mALAnI zodhamAM hatA. teo vicAratA hatA. jIvanabhara akhaMDa brahmacarya pALI IzvaranI paUpAsanAmAM jIvana vyatIta karanAra rAbI jevI tapasvinI strIo saMsAramAM keTalI haze? -kAntilAla kAlANI zAkAhArI ahiMsaka jIvanapaddhati svIkArIe [zrI muMbaI jIvadayA maMDaLI ane AMtararASTrIya zAkAhAra saMghanI prAdezika zAkhA taraphathI, zrIyuta cImanabhAI laMDana gayA te ja divase , brisTola vejiTeriyana resTorAM khAte eka zubhecchA vidAya - samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. te divase zrIyuta cImanabhAI je bolelA tenI noMdha levAI nahi hovAnA kAraNe gatAMkamAM phakata TUMkI noMdha ja pragaTa karavAmAM AvI hatI. pAchaLathI ema lAgeluM ke, e vakatavya ghaNuM mUlyavAna hatuM ane tenI noMdha na levAI te bhUla thaI. paraMtu me 1976 nA "jIvadayA" nA aMkamAM te samAraMbhane A ahevAla pragaTa thayA che, temAMthI zrI cImanabhAInA vakatavyane mahatvane bhAga nIce pragaTa karavAmAM Ave che. zAntilAla TI. zeTha] - zrI cImanabhAIe bolatAM jaNAvyuM ke, je vakatAoe A prasaMge mAre mATe sadbhAvanA batAvI che tethI mArA lAMDane khAtenA kAryamAM mane baLa maLyuM che. mATe alAbha hoya ke anya koI lAbha ke lobhane kAraNe A uMmare huM kadI videza javAnuM svIkAruM nahi, paNa A pravAsana nimitanI sAthe mArA AtmAne priya mAnavakalyANa ane ahiMsA saMkaLAyelA hoI, badhI ja aMgata aDacaNone vicAra bAjue rAkhI meM javAnuM svIkAryuM che. paNa vAstavika rIte e kSetramAM jeNe jIvanabhara ApaNA dezamAM ane videzamAM jIvadayA zAkAhAra - abhayadAna Adi kSetre pratyakSa kArya karyuM che tevA bhAIzrI yaMtilAla mAskara A kArya mATe vadhAre upayogI thAya, paNa huM temanA vatI, temanA pratinidhi tarIke ja hovAnuM mAnuM chuM ane temane anubhava ane paricaya mane mArgadarzaka nivaDaze. jaine tarIke ApaNe zAkAhArI te chIe, paNa tenI pAchaLa rahelI ahirAnI vizALa bhAvanA aMge ApaNe bahu vicAra karyo nathI. tethI ApaNAmAM Aje paNa AhAra - vihAramAM chUTachATo vadhatI jAya che. meM abhyAsa pUro karyA pachI mane veMkaTaroe TI.bI.ne roga hovAnuM jaNAvyuM. temaNe IDAne supa levAne Agraha karyo. meM jaNAvyuM ke, jIva - hiMsA karIne jIvavA karatAM huM maravAnuM vadhAre pasaMda karuM chuM. DokTare kahyuM, tamArA mAtA pitA dharmacUsta che tethI tame gharamAM te banAvI na zako te huM davAkhAnAmAM taiyAra karI tamane bATalImAM mekalIza. huM coMkI UTha ane meM temane jaNAvyuM ke, tamAre tasdI na levI. have tame mArA DokaTara tarIke paNa cAlu nahi rahI zako. huM samajuM chuM ke, mAtra zAkAhAra karavAthI ApaNe ahiMsaka nahi thaI zakIe. ApaNe zAkAhAra jIvanapaddhati svIkAravI joIze. eTale ke, bIjAne mArIne maLato kherAka jema na levAya, tema bIjAo pratye mana, vacana ane karmathI hiMsAnI bhAvanA paNa na rakhAya, e che zAkAhArI ahiMsaka jIvanapaddhati. ane A vAtane pracAra karavAnI khUba ja AvazyakatA che. 'nelItha' ne e Adarza mane gamyo hovAthI e kAmamAM meM sahakAra ApavAnuM svIkAryuM che. bhAIzrI jayaMtilAla mAskare mane Apela sAhitya jotAM huM mArA vicAromAM vadhAre daDha tha chuM. mAtra Arthika ke taMdurastInA kAraNene AdhAre zAkAhAra Takaze nahi. jema mahAtmA gAMdhIe laMDana khAte sane 1931mAM kaheluM tema "naitika AdhAra para ja zAkAhAra Takaze." jyAM sudhI jIvamAtranuM aikaya na svIkArAya ane jIvamAtra pratye Adara na keLavAya tyAM sudhI hiMsAnA pratyAghAta samajI zakAya nahi. AlbarTa svAITajhara paNa temanA aneka saMzodhano ane anubhavone aMte 'ravaransa phera lAIpha" - jIvamAtra pratye Adara prema ane karuNA e ja jagatane, laDAI - hiMsAmAMthI bacAvI zake evA nirNaya para AvyA hatA. Ama je kAraNasara huM laMDana javAne che temAM ahirAnI sAdhanA ane jIvamAtranA kalyANano saMbhava che. Apa sarvanI zubhecchAthI huM mAruM kartavya karI zakIza avI mane AzA ane zraddhA che. cImanalAla cakubhAI zabdonI mAyAjALa zabdonI mAyAjALa' lekha vAMcI zrI viSNuprasAda trivedI suratathI lakhe che: snehI bhAIzrI cImanabhAi, - zreyasAdhanAne nAme je AcAravicAra phelAya che te vize ApanI vyathA yogya ane samayasara che. ApanA valaNa sAthe lokahita vicArako saMmata thaze. je artha dharma vicAradhArAe tarkaniSTha ane buddhiyukata che sarvathA rAmaka rahevAne Adarza seve che tenI A kevI dazA ! gurunI aMdhabhakita, camatkAramUDhatA, vahema, karmakAMDanI atizayatA ne vikRtio, dezamAM Aje sArvatrika che; lagabhaga badhA sAdhanAmArgomAM peThI che, badhA AdhyAtmika vargomAM che, zaheramAM tema gAmamAM che. daivata' ne prabhAva pADanArA cArekora che. ApaNe A bAbatamAM eka zataka pAchaLa haTayA chIe. A A prazna vyApaka sAmAjika hitane che, ane Adhunika sAmAjika saMdarbhamAM ane manovaijJAnika daSTie tapAsavA jevuM che. viSNuprasAda trivedInA sodara namaskAra jIvanavINA" eNe vINA hAthamAM lIdhI. e vINAvAdana zIkhI rahyo hate. teNe tAra para potAnI AMgaLIo pheravI, pharIpharIne pheravI paNa temAMthI na sUra gUMja ke na laya. te AMgaLIo ghasI ghasI thAkI gayA. A joI ustAde kahayuM, "beTA, jarA tArI vINA to jo, tenA tAra DhIlA che, eka tAra te tUTele che. DhIlA ane tUTelA tAra sUra nathI vahAvatA. pahelAM tAra bAMdha ane pachI tene vagADa. jIvanasaMgItanuM paNa evuM che. cAritrya tUTeluM che, jJAna ane zraddhA DhIlAM che. jJAna, zraddhA ane cAritraya-traNeya tAra akhaMDita ane barAbara bAMdhelA hoya to ja jIvanavINA guMjI UThe ane vizvasamastane paNa halAvI mUke, Atmamasta karI mUke. paraMtu Ajane mAnavI to tUTelA cAritryathI ja pitAnI jIvanavINA vagADavA mAge che, te e kayAMthI mana mUkIne guMjI UThe? ("bAdhi" mAMthI)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-76 prabuddha jIvana -. .. : -- ne , - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vArSika vRttAMta-1975 samayanA vaheNamAM eka varSa pAchuM vItI gayuM ane muMbaI jaina SaNa vyAkhyAnamALA yuvaka saMdhanA ItihAsamAM gata varSe anekavidha pravRttione umero A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 2 sapTembarathI 9 thayo, ane amane phakata AnaMda ja nahi - gaurava paNa che. je sapTembara sudhI ema ATha divasa mATe bhAratIya vidyAbhavanamAM pravRttio thaI che emAM pramukha zrI cImanabhAInA jIvana rasathI yojavAmAM AvI hatI. A vakhatanI vyAkhyAnamALAnuM pramukha sthAne ane emanA adabhUta mArgadarzanathI amane khUba preraNA maLI che. DaoN. ramaNalAla cI. zAhe zobhAvyuM hatuM ane khUba ja suMdara mArgadarzana A sivAya upapramukha zrI ratibhAI koThArI tema ja kArobArInAM ApyuM hatuM. bhAI bahenoe paNa amane suMdara sahakAra Apyo che, eTaluM ja nahi samagra kAryavAhImAM je "TIma spIrITa' amane dekhAyuM che enI ame A vakhatanI vyAkhyAnamALAmAM nIcenA vakatAone nimaMtravAmAM khUba kadara karIe chIe. AvyA hatA, have ame zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane gata varSane eTale ke pro. tArAbahena zAha, DaeN. mayurIbahena zAha, zrImatI mRNAlinI 1975 nA varSanA vRttAMta ApanI samakSa rajU karIe chIe. desAI, pR. kumArapALa desAI, pe. pendra trivedI, zrI. DolararAya A vRttAMta vahIvaTI daSTie tA. 1-1-75 thI 31-12-75 vasAvaDA, maMtrIzrI, makaranda desAI, De. sI. ela. prabhAta, DaeN. ramaNasudhIno ane kAryavAhInI daSTie chellI vArSika sabhA tA. 21-6-75 lAla zAha, zrI purUSottama mAvaLaMkara, zrI cImanalAla cakubhAI nA roja maLI tyArathI Aja sudhI eTale ke tA. 12-6-76 zAha, zrI kAntilAla kAlANI, maMtrIzrI navalabhAI zAha, zrI anupa sudhIno che. jhAloTAjI, ane phAdhara vAlesa.. "prabuddha jIvana" A vakhate bahAragAmathI 7 vakatAo AvyA hatA. A vakhate muzaLadhAra varasAdane kAraNe prathama divasanA eka ApaNA saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA vakatA zrI kamalezvara vyAkhyAnasthaLe pahoMcI zakayA nahotA, e taMtrIpaNA nIce 'prabuddha jIvana' chellA pAMca varSathI cAle che. eTaluM ja ke kAraNe pahele divase eka ja vyAkhyAna ApI zakAyuM hatuM . nahi paraMtu tenI pratiSThAmAM uttarottara bhAre vadhAro thaI rahyo che. A vakhate moTA bhAganA vyAkhyAtAo prathama ja AvyA tene lokonI cAhanA eTalI badhI maLI che ke TapAlamAM te kayAre hatA, temAM be vyAkhyAtAo gujarAta rAjyanA maMtrIo hatA Ave tenI, vAcaka rAha jotA hoya che. ane janmabhUmi - pravAsI, vasaMta vyAkhyAnamALA janmabhUmi, milApa, jaina prakAza, jhAlAvADI patrikA, khAdI patrikA evA keTalAya sAmayiko prabuddha jIvana mAMthI avAranavAra lekhe chellAM ATha varSathI saMgha taraphathI zarU karavAmAM Avela "vasaMta udadhRta karatA hoya che. A ApaNA mATe eka gaurava levA vyAkhyAnamALA," A AThamA varSe paNa phlorA phAunTana upara AvelA jevI vAta gaNAya. tAtA eNDiToriyamamAM ApaNA saMghanA pramukha zrI cImanalAla varSa daramiyAna 'prabuddha jIvana ne rUA. 23684-83 na kharI cakubhAI zAhanA pramukhapaNA nIce eprila mAsanI 5-6-7-8 tArIkha, thayo ane rU. 20795-50nI Avaka thaI- pariNAme rUA. 288933 ema cAra divasa mATe yojavAmAM AvI hatI. temAM baMdhAraNa ane nI khoTa AvI che. temAM pheraphAra" e viSaya upara cAra vakatAo bAlyA hatA. A ApaNA prakAzanane zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi (1) zrI. ena. e. pAlakhIvAlA (eDavokeTa) (2) zrI rAmarAva taraphathI dara varSe, rU. 5000 ane saurASTra TrasTa taraphathI dara varSe adIka, (mahArASTra sTeTanA eDavokeTa janarala), (3) jasTIsa zrI rU. 2500 bheTa maLe che, te mATe ApaNe temanA khUba ja jI. ena. vaidya (bombe hAIkorTanA jaja (4) zrI. esa. je. sorAAbhArI chIe. bajI (eDavokeTa). zrI ma. e. zAha sArvajanika chelle divase zrI zAntibhuzaNanuM vyAkhyAna rAkheluM hatuM, vAcanAlaya ane pustakAlaya paraMtu anivArya saMjogone kAraNe teo chellI ghaDIe AvI zakayA pustakAlayamAM gata varSa daramiyAna rU. 12,074-50 nAM navAM nahi eTale temanI jagyAe zrI. esa. je. sorAbajInuM vyAkhyAna pustako vasAvavAmAM AvyAM che. vAcanAlaya ane pustakAlayanA ' rAkhela - eTalo pheraphAra karavo paDayo hato. saMcAlana pAchaLa gata varSa daramiyAna rUA. 27,293-56 ne kha A vakhatano viSaya rasaprada hato ane vakatAo paNa viziSTa thayo che ane Avaka rUA. 20,510-72 nI thaI che. (jamAM myuni- koTinA hatA, eTale eDiToriyama zrotAothI bharAI jatuM hatuM. pAliTInI rUA. 5,000-00 nI grAnTane samAveza thAya che, eTale prathama divase to eDiToriyamamAM jagyA nahi maLatA zrotAone varSane aMte rU. 6,783-84 nI kheTa UbhI rahI che. bahAra kenTInamAM besADavA paDyA hatA ane tyAM paNa mAIkanI vyavasthA pustakAlayanuM sthAyI phaMDa rU. 57,894-00 nuM che. rAkhI hatI. A vyAkhyAnonI TUMkI noMdho 'janmabhUmi'mAM vyAkhyAnahAla pustakAlaya pAse 10860 pustako che. pustakAlayanA nA bIje ja divase pragaTa thatI hatI, te mATe tenA taMtrI zrI yaMta hAla 1012 cAlu sabhyo che. pustako ghera laI janAranI pAsethI zukalanA ame AbhArI chIe. vasaMta vyAkhyAnamALAnuM, mAnyavara zrI rUA. 10 DIpojhITa ane vArSika lavAjama phakata rUA. 5 levAmAM Ave che. cImanalAla cakubhAI zAhe khUba ja suMdara rIte saMcAlana karyuM hatuM ApaNA vAcanAlayamAM ekaMdare 125 sAmayiko Ave che. temAM ane chellAM divasanA emanA samApanathI zrotAgaNa khUba ja 7 dainika, 35 sAptAhika, 22 praSika, 64 mAsika ane 7 prabhAvita ane saMtuSTa thayo hato, vArSika Ave che. bhASAnI daSTie joIe to 87 gujarAtI, 20 - vidyakIya rAhata hindI, 18 aMgrejI Ave che. A varSamAM rUA. 7000 kharcIne , kAryAlaya taraphathI jarUriyAtavALA bhAI - bahenone kaze paNa bheda vadhArAnA kabATo karAvavAmAM AvyA che. rAkhyA vinA vaidyakIya rAhatadvArA peTanTa davAo tema ja IMjekazane ApaNA vAcanAlayane lAbha levA mATe koI paNa jAtanI pravezaphI ke lavAjama rAkhavAmAM Avela nathI, ane koI paNa prakAranA ApavAmAM Ave che. jenA kilanikavALA De. saMghANIne A kAma nAtajAtanA bheda vagara game te vyakita savAranA navathI sAMjanA sAta soMpavAmAM AvyuM che. A kAryamAM sahakAra ApavA mATe ame saMghANI sAhebanA AbhArI chIe. vAgyA sudhI vAcanAlayano lAbha laI zake che. vaidyakIya sAravAra mATenAM sAdhane paNa jarUriyAtavALA bhAI'' ApaNI A pravRttine vyavasthita karavAmAM ane tene vikasAvavAmAM bahenone maphata ApavAmAM Ave che. A khAtAmAM AgalA varSanI tenA maMtrI zra. zAntilAla devajI nandue je kALajIpUrvakanI jahemata purAMta rU. 166-31 hatI ane varSa daramiyAna rUA. 1,912-00 uThAvI che te mATe ame temane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. bheTanA maLyA hatA. ema rUA. 2078-31 nI sAme rUA. 1,084-24
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-76 prabuddha jIvana ne kharca thayo hato. varSane ane rUA. 994-07 no vadhAro rahyo che. homiyopathI sAravAra rIjharvaphaMDa A khAtAmAM gayA varSe rU. 2,988 hatA, tenA vyAjanA rUA. 300 AvyA te umerAtAM, A phaMDamAM rU. 3,288 jemAM rahe che. A phaMDa UbhuM karavAne yaza ApaNA vayovRddha sabhya zrI. maMgaLajI jhaveracaMda mahetAne phALe jAya che. zrI dIpacaMda bI. zAha smAraka TrasTa jeo ApaNA saMghanA ghaNA varSo sudhI maMtrI ane kArobArI samitinA sabhya hatA, te sva. dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha 'sva. dIpAMda trI. zAha smAraka TrasTa saMghe UbhuM karavuM ane e TrasTadvArA 'jaina darzana' ne lagatA pustako pragaTa karavA e zarate zrI. dIparAMdabhAInA putrI che. tArAbahena zAha ane temanA jamAI DaeN. ramaNalAla cI. zAha taraphathI rU. 30,000 saMghanA e saMbhavita TrasTane bheTa maLyA che, tenI noMdha letA ame AnaMda anubhavIe chIe ane pre. tArAbahenane ane The. ramaNalAla cI. zAhane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. varSa daramiyAna kAryAlayamAM jAyelAM saMmelana - 1975 : ogasTa 16 : AjIvana sabhyanuM eka snehasaMmelana javAmAM AvyuM hatuM jemAM sugama saMgItanA kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. ekaTobara : 27: zrI bhaMvaramala siMdhIne jAhera vArtAlApa. okaTobara : 31 : sva. saradAra vallabhabhAI paTelanI janmajayaMti nimitte zrI zAMtilAla harajIvanadAsa zAhane jAhera vArtAlApa. navembara 7 : "raMgale eka jIvanadaSTi" e viSaya upara zrI jayaMti paTela (raMgalo) nA jAhera vArtAlApa. - Disembara :18: "satyakI avadhAraNA" e viSaya upara zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhano vArtAlApa . 1976: mArca: 11: zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhane 7 muM varSa beThuM, tenA anusaMdhAnamAM temane abhinandana ApavA mATe kAryavAhaka samitinA mitro tathA zubhecchako taraphathI maracanTa kalabamAM eka nAnakaDA samAraMbha yojavAmAM Avyo hato ane temane dIrdhAyu IryuM hatuM. mArca: 24: "kendranuM aMdAjapatra" e viSaya upara zrI narottama zAhane vArtAlApa. eprila17: sva. paramAnaMdabhAInI pAMcamI pUNyatithi nimitte zyAmA mitrAne bhajanane kAryakrama. zrI muMbaI jana yuvaka saMghanuM navaprasthAna amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke saMgha taraphathI jijJAsunuM eka abhyAsa - vartuLa A varSathI zarU karavAmAM Avela che. zrI subodhabhAI ema. zAhanI A vartuLanA kanvInara tarIke nimaNUka karavAmAM AvI che. temaNe kanvInara tarIkenI je javAbadArI svIkArI che ane je rIte saMcAlana karI rahyA che te mATe ame temanA AbhArI chIe. abhyAsa vartuLane sabhyo taraphathI sAro AvakAra maLI rahyo che. Aja sudhImAM abhyAsa - vartuLanA 125 sabhya thayA che. A abhyAsa vartuLanI beThako nIce pramANe maLI hatI : 1974:8: navembara: (prathama beThaka) vakatA : zrI cImanalAla cakubhAI zAha. viSaya : "jIvananA vyavahAramAM dharmane AvirbhAva." 6. Disembara :vakatA: zrI rasikalAla je. zAha, viSaya : "dharma ane vijJAna." - 1976 : 3: jAnyuArI . vakatA: zrI rameza bhaTTa, viSaya: "jIvanavyavahAramAM prazno ane samazyA vacce vive." 5: phebruArI :vakatA : zrI harindra dave, "praznottarI ane vArtAlApa." * 11: mArca: vakatA : zrI cImanalAla cakubhAI zAha, viSaya : "jIvana sAdhanA." 15: eprila : vakatA : zrI amRtalAla yAjJika, viSaya : "keLavaNInuM prathama sopAna." 6 : me: vakatA nahi tema ja viSaya paNa nahi. sabhyo vacce ja koI paNa viSaya aMge praznottarI ane vArtAlApa. zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgraha gayA varSe ApaNa sabhAgRha saMghanA niyama pramANe jarUriyAtavALI saMsthAone vAparavA mATe ApyuM hatuM, tenI kula Avaka rU. 773 nI thai hatI, AgalA varSa karatAM A pramANa ghaTayuM kahevAya. have ApaNe cAMdalA - sagapaNa mATe paNa rU. 101/ laIne sabhAgRha ApavAnuM nakkI karyuM che. A rIte varSa daramiyAna cAMdalA mATe eka ja vakhata sabhAgRhane upayoga thayo hato. A aMge sabhyoe potAnA vartuLamAM pracAra karavo Avazyaka lAge che. gujarAta rela-rAhata phaMDa saMgha taraphathI ekabara mAsamAM gujarAta rela-rAhata phaMDa zarU karavAmAM AvyuM hatuM ane temAM prApta thayelA rUA. 11,385/- bhagavAna mahAvIra kalyANa kendrane soMpavAmAM AvyA hatA. zrI cI. ca. zAhanA pustaka prakAzana aMge bhaTa zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhanA lekhonA saMgrahanuM eka pustaka pragaTa karavAnuM saMghe nakkI karyuM che. gayA varSamAM A kAma thaI zakayuM nathI. A varSe te pustaka pragaTa karavAmAM Avaze. A pustaka prakAzananA anusaMdhAnamAM rU. 1,500/- zrI TapulAla bhagavAnajI mahetA (kaveTa) taraphathI gayA varSe ane rUA. 1,500/- mesarsa cImanalAla pepara kaMpanI (muMbaI) taraphathI cAlu varSe bheTa maLyA che. A banne dAtAone ame aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. saMdhanA AjIvana sabhya saMghanA eka hajAra AjIvana sabhyo banAvavAne lagatA ApaNA saMkalpane mitro ane prazaMsako taraphathI ghaNo ja sAro AvakAra rAMpaDe che. Aja sudhImAM 745 AjIvana sabhyo meLavI zakayA chIe e paNa ApaNA mATe eka gaurava levA jevI bInA gaNAya. bAkI rahetA 255 sabhyo meLavavA mATenA amArA bhagIratha prayatno cAlI rahyA che. AnA mATe navA navA sersa ame zodhI rahyA chIe. TUMkA gALAmAM ja A lakSyAMkane pUro karavAnI amArI bhAvanA che. e mATe saMghanA dareka sabhya, AjIvana sabhya ane zubhecchakonA aMta:karaNapUrvakanA TekAnI amane jarUra che. je dareka sabhya phakata eka eka AjIvana sabhya meLavI ApavAno saMkalpa kare to to ekAda mAsamAM ja amAruM lakSyAMka pUra thaI jAya - 'amArI ATalI nAnI evI vinaMti para lakSya ApavA mATe dareka sabhyo ane zubheracchakone amAro namra anurodha che. saMghanI kAryavAhI tema ja Arthika paristhiti - varSa daramyAna saMghanI kAryavAhaka samitinI 7 sabhA bolAvavAmAM AvI hatI. saMghane gata varSamAM rU. 29,187-09 nI Avaka thaI hatI, ane kharca rU. 27,922-49ne thayo hato, saravALe rUA. 1264-60 no vadhAro rahyo che. ' ApaNuM janarala phaMDa rU. 21,51122 nuM gayA varSe hatuM, temAM saMghanI AvakajAvakanA vadhArAnI rakama rUA. 1264-60 umeratA te rU. 22,77582nuM thayuM, temAMthI "prabuddha jIvana " nI rUA. 288933 nI khaTa bAda karatAM varSanI Akhare ApaNuM janarala phaMDa rUA. 19,88649 nuM rahe che. ApaNuM makAna phaMDa rU. 24,01919 nuM che. ApaNuM rIjharva phaMDa rU. 1,23,33989nuM agalA varSe hatuM, temAM A varSe AjIvana sabhyonA lavAjamanA Avela. rUA. 6504- umeratAM varSanI Akhare rIjharva phaMDa rUA. 1,88,34389 nuM rahe che.. ApaNuM purataka prakAzana phaMDa rU. 2,273/25 nuM gayA varSe hatuM, je teTaluM ja rahe che. aMtamAM saMghanA kAryakramane sArI prasiddhi ApavA mATe gujarAtI danikone tema ja jaina patrone ame AbhAra mAnIe chIe. ApaNI pravRttine vadhAre vega maLe ane te vadhAre vistare evI amArI aMta:karaNanI bhAvanA pragaTa karavAnI taka laIe chIe. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha -maMtrIo
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-7 sadha prabuddha jIvana saMdhanI vArSika sAmAnya samA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 12-6-76 nA roja sAMjanA pAMca vAgye saMghanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zrI cImanalAla cakubhAInA zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI. temAM gata vArSika sabhA tA. 21-6-75 nA vRttAMta vAMcavAmAM Avyo hato ane te sarvAnumate maMjura rahyA bAda nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. saMghano vArSika vRttAMta ane saMgha temaja zrI maNilAla mAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA 1975 nA varSanA oNDiTa thayelA hisAbeA rajU karavAmAM AvyA hatA ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyA hatA. hisAbo ane vyavasthA aMge sabhyo taraphathI pUchAyelA praznonA saMtoSakAraka khulAsAo karavAmAM AvyA hatA . tyAra bAda 1976 nA varSanA aMdAjapatra rajU karavAmAM AvyA hatA ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyA hatA . tyAra bAda cAlu varSa 1976 mATe saMghanI kAryavAhaka samitinA pAMca adhikArIo ane paMdara sabhyonI cUMTaNI karavAmAM AvI hatI. cUMTaNInI vyavasthA tathA matagaNatarInuM kAma saMghanA eDiTara zrI zAha tathA saMghanA sabhya zrI ramaNalAla lAkaDAvALAne soMpavAmAM AvyuM hatuM. saMghanA upapramukha zrI ratilAla cImanalAla koThArIe AjanI dezanI paristhitinI samIkSA karI hatI. ane kahyuM hatuM ke, zrIyuta 'cImanalAla cakubhAI zAha jevA rAhabara maLyA che te saMgha mATe kharekhara gauravaprada gaNAya. Aje teo 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke paNa je nirbhika rIte potAnA abhiprAyo pragaTa kare che te saMghanI nItine anurUpa che. saMghane ane 'prabuddha jIvana' ne temaNe je pratiSThA apAvI che te mATe kharekhara ApaNe temanA RNI chIe. pro. ramaNalAla cI. zAhe paNa zrIyuta ratibhAInA uparanA vicAronuM anumeAdana karatA jaNAvyuM hatuM ke 'prabuddha jIvana'nI pratiSThA Aje dezabharamAM jyAM jaIe tyAM jovA maLe che. are, AphrikAmAM paNa tenA vakhANa thatAM meM sAMbhaLyA. saMghanA pramukha tarIke ane 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke zrIyuta cImanabhAI je mArgadarzana ApI rahyA che te kharekhara ApaNA mATe gaurava levA jevI vAta che zrIyuta amara jarIvALAe paNa uparanI vAtanA samarthanamAM potAnA sUra purAvyo hato ane saMghanI pratiSThAmAM Aje jyAre vadhAro thaI rahyo che ane Arthika rIte paNa saMgha Aje pragatinA paMthe che tyAre, bhAratanA meTA zaheromAM tenI zAkhAo sthApavI joIe evA navatara vicAra temaNe sabhA samakSa rajU karyo hato. tyAra bAda zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhe jaNAvyuM ke, Aje huM saMghanI ke "prabuddha jIvana' nI je kAMI sevAdnArA pragati karI zakyo chuM te Apa sau kAryakaronA sahakArane AbhArI che. je premabharI lAgaNI tame sau mArA pratye darzAvA che ethI mAro kAma karavAno utsAha vadhe che ane AvA tamArA sAthanI huM kharekhara kadara karUM chuM. AjanA saMjogAmAM lekhanakArya karavuM ane potAnA pramANika vicAro jAheramAM rajU karavA te bhAre agharI vAta hovA chatAM maryAdAmAM rahIne paNa cokkasa rItanuM mArgadarzana ApavAne mAro haMmezA pramANika prayatna rahyo che ane raheze. saMghanA adhikArIo je TIma-spiriTathI kAma karI rahyA che ane temAM sabhyona sahakAra maLI rahyo che ane e kAraNe saMghanI pravRtionA vikAsa thaI rahyo che e mATe temaNe potAnA pUrNa saMtoSa vyakata karyo hato, ane dIpacaMda tra. zAha TrasTa taraphathI jainadharmane lagatAM pustako pragaTa karavAnI zarate saMghane je rUpiyA trIza hajAra maLyA che tenA samAcAra anusaMdhAnamAM pustaka prakAzananI pravRtti TUMkamAM ja zarU karavAmAM Avaze tema temaNe jaNAvyuM hatuM ane kevA prakAranA pustako pragaTa karavAmAM Avaze tene lagato khyAla Apyo hato. saMghanI paryaTanapravRtti hAla sthagita che, tenA anusaMdhAnamAM gaye varSe ApavAmAM AvelA vacananI yAdI sabhyo taraphathI ApavAmAM AvI hatI, ane A varSathI e pravRttine sajIvana karavAmAM Avaze evuM adhikArIoe vacana ApyuM hatuM. chelle ramaNalAla lAkaDAvALAe saMghanI cAlI rahelI pravRttio mATe potAnI zubhecchAo vyakata karI hatI. cUMTaNInuM pariNAma 1976 nA varSa mATe saMghanA adhikArIe tema ja kAryavAhaka sabhyonI cUMTaNInuM pariNAma nIce mujaba AvyuM hatuM : zrI cImanalAla cakubhAI zAha (2) zrI ratilAla cImanalAla koThArI zrI dAmajIbhAI velajI zAha zrI cImanalAla je. zAha zAha 39 zrI (6) DaoN. (7) pro. zAha (9) zrI (9) zrI (10) zrI (11) zrI ke. pI. zAha ramaNalAla cI. zAha tArAbahena Ara. subodhabhAI ema. amara jarIvAlA zAntilAla devajI nandu rasikalAla mohanalAla jhaverI nIrUbahena esa. zAha ramaNikalAla ema. zAha e. je. zAha praviNabhAI maMgaLadAsa TokarazI ke. zAha harilAla gulAbacaMda (12) zrI (13) zrI (14) zrI (15) zrI (18) zrI (17) zrI (18) zrI (19) zrI zAha gaNapatalAla maganalAla jhaverI dhIrajalAla phUlacaMda zAha (20) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha saMghanI kAryavAhaka samitimAM jarUriyAta mujaba pAMca sabhyo umeravAnuM ane zrI. ma. mA. zAha sArvajanika vAcanAlaya - pustakAlaya samiti tathA tenA maMtrInI nimaNu Mka karavAnuM kArya have pachI navI kAryavAhaka samitinI prathama beThakamAM karavAmAM Avaze ane tenA pariNAmo 'prabuddha jIvana' nA have pachInA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. ame zAha pramukha upa-pramukha koSAdhyA maMtrI sabhya 99 " " .. 22 22 29 .. 22 AbhArI chIe sva. dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha smAraka TrasTanI yojanA sva. dIpacaMda trIbhAvanadAsa zAha, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Ara'bhanA kAryakartAomAMnA eka hatA ane saMghanA bhUtapUrva maMtrI hatA. emanI smRti nimitte temanA putrI pro. tArAbahena zAha tathA temanA jamAI Do. ramaNalAla cI. zAha taraphathI saMghane rUA. 30,000 nI bheTa, jaina dharmanA pustaka prakAzana yojanA mATe maLI che. te mATe pro. tArAbahena zAha tathA DaoN. ramaNalAla sI. zAhanA. zrI. ma. mA. zAha sArvajanika vAcanAyalaya ane pustakAlayane temanI gharanI lAyabrerImAMthI 330 pustako bheTa ApyA te mATe zrIyuta zAntilAla harajIvanadAsa zAhanA. e ja rIte pustakAlayane 91 pustako bheTa ApyA te mATe zrI kAntilAla nathubhAI pArekhanA. e ja rIte pustakAlayane 60 pustako bheTa ApyA te mATe zrI yazodharAbahena kApaDiyAnA. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha, maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-76 'prabuddha jIvana vidyAniSTha rASTrabhakata AcArya jinavijayajI . . tA. 3-6-76 nA prAta : kALe purAtattvAcArya muni matrI gumAvI ane karma karI bhAratIya vidyAbhavananuM niyAmakapada jina vijayujInuM 89 varSanI umare avasAna thayuM. ethI bhAratanI paNa gumAvyuM, tene raMja temaNe kadI karyo nathI. purAtatvavighAmAM je kheTa paDI che te purAya tema nathI. teoe aneka saMsthAo sthApI paNa jaLakamaLavata rahI temAM kadI teo Asakata thayo nathI. ane jayAre paNa te choDavI paDI tyAre kazA ja satata vidyopAsanAmAM potAnuM jIvana vItAvyuM. bhAratIya vidyA bhava raja vinA choDI zakayA che. e temanI niSparigraha vRttinuM ja nanI sthApanAmAM temaNe je rIte pitAne prANa pUryo che tenI baha pariNAma che. ' gheDAne jANa haze. te pUrve gAMdhIjInA AmaMtraNathI gujarAta vidyA- chellAM varSomAM temanI ciMtAne viSaya eka ja hato ke temanI pIThanA purAtatvamaMdiranI sthApanA paNa temane AbhArI che. gurudeva AMkhe kAma ApatI na hoI svayaM vAcana - lekhanathI vaMcita rahevuM ravIndranAthanA AmaMtraNathI zAMtiniketanamAM siMdhI jJAnapIThanI paDayuM. chatAM paNa jayAre paNa kAMIka prabhAvaka pustaka ke lekha vize sthApanA karI ane chevaTe rAjasthAna purAtatva maMdiranI sthApanA ane jANatA to te vAMcavAnI tAlAvelI rahetI. bimAra avasthAmAM paNa vikAsamAM je jahemata temaNe uThAvI che te te te saMsthAne najare jyAre temaNe zrI khAMDekaranA pAritoSika prasaMge temanA jIvanaprasaMge joIe to ja khyAla Ave. A badhuM vidyAkSetre karyA chatAM temano vize sAMbhaLyuM tyAre temanuM "yayAti' pustaka vAMcavAnI tAlAvelI AtmA rASTrakAryamAM paNa eTale ja rasa dharAvate, ethI dharAsaNAmAM jAgI ane jyAre te pustaka vAMcyuM tyAre ja temanA mananI zAMti satyAgraha karIne jela paNa bhegavI ane nivRtta jIvanamAM potAnA thaI. aneka mitro temanI bimArI sAMbhaLI maLavA AvatA paNa te rAjasthAna pradezamAM cittoDa najIka caMderiyAmAM sarvodaya AzrAmanI sau sAthe potAnI bimArInI carcA na karatA, AjanI dezanI hAlata sthApanA karIne khetI svayaM karI ane lokajIvanamAM otaprota thayA. vize ciMtA vyakata karatA. temane eka ja zaMkA hatI ke A paristhiti amadAvAdamAM mRtyu thayuM paNa temanI IcchA pramANe temanA dehano evI che jemAM have tejasvI puraSa pAkavAnA nathI. A eka ja ciMtA agnidAha caMderiyAmAM ja karavAmAM Avyo. sAthe temaNe potAne nazvara deha choDayo. chellA divasamAM temane saMzodhanakSetre itihAsa temanA priya viSaya hato eTale prAcIna phephasAnuM kensara thayAnI jANa chatAM mRtyu jyAre paNa Ave tyAre tene saharSa - saMskRta - prAkRta - apabhraMza - junI gujarAtI bhASAmAM je bheTavA taiyAra hatA. dardI mATenI kazI hAyaveya nahIM. mAtra deza ane prabaMdha vagere sAhitya upalabdha hatuM tenuM saMzodhana-saMpAdana karavAmAM temaNe je zrama karyo che tenA phaLarUpe maulika ane temaNe svayaM lakhela vidyA - e be ja viSayo, mitro sAthe carcatA. chellA divasa sudhI ane saMgrahita karela granthanI saMkhyA 100 thI vadhAre thavA jAya che. paNa temanI smRti ajaba rIte TakI hatI ane tenI carcAmAM e siMdhI 3nthamALAe saMzodhana kSetre je pratiSThA prApta karI che te temanA jaNAi AvatuM na hatuM ke muni jinavijayajI 80 varSanA che. ja parizramanuM phaLa che. uparAMta rAjasthAna purAtana grantha mALAnI pratiSThA eka yuvAnane zobhe e rIte jussAmAM teo vAta karatA. paNa temane AbhArI che. A bannemALAmAM savArathI paNa vadhAre grantho temanA mukhya saMpAdakatva nIce prakAzita thayA che. aneka paMDita zrI sukhalAlajI ane yuni jinavijayajIne saMbaMdha granthabhaMDAronuM ravayaM nirIkSaNa karIne temaNe A granthanuM saMpAdana guru - ziSya bhAve jayArathI baMdhAyo tyArathI te banne mitro banI karyuM, karAvyuM ane hajI temanA saMgrahamAM aneka grantha prakA zananI gayA ane eka bIjAnA sAthI paNa banI gayA. vidyAkSetre kAryo rAha joI rahyA che. temaNe karyA temAM zrI matIbenane sAtha, temanuM ghara saMbhALavAnI javA badArImAM ane bannenA mijAja saMbhALavAmAM je rIte - badhA ja tIrthakaro kSatriya ja hoya evI mAnyatA jaina paraMparAmAM maLe che te A jamAnAnI eka ajaba ghaTanA rUpe ja huM joI daDhamULa che paNa Aje kSatriya jaina bhAgye ja dekhAya che. tyAre rahyo chuM. munijInA javAthI A tripuTI khaMDita thaI, paNa emanuM dhairya AcArya jinavijyajIe janma kSatriya chatAM jaina dIkSA aMgIkAra karI ane eka kSatriyane zobhe e rIte tene navuM rUpa paNa ApyuM. apAra che e joI zakAya che. nAnapaNamAM sthAnakavAsI sAdhu pAse dIkSA lIdhI paNa jJAnapIpAsAnI bhAratIya vidyA bhavanamAM siMdhI jena sirIjhanA keTalAka munipUrti thAya tema dekhAyuM nahi eTale zve. mUrtipUjaka samudAyamAM jInA grantha prakAzananI rAha joI rahyA che. e prakAzita thAya e dAkhala thayA. tyAM paNa aneka prakAranI saMkucitatA ane baMdhane joyA jarUrI che. AzA rAkhIe ke bhavananA saMcAlako A kArya zIdha eTale e paNa chADI ane gRhastha vezamAM muni nAmadhArI banI pUruM karI temane zraddhAMjali Apaze. gayA. saMsAra ane sAdhutAne meLa nathI ja evI mAnyatAmAM je ekAMta dalasukha mAlavaNiyA che, tenuM nirAkaraNa A gRhasthavezadhArI muni jinavijaye pitAnA RtaMbharA svAdhyAya kendra jIvanathI karI dIdhuM. gRhasthanA gharamAM strI ane puruSa sAthe rahe chatAM brahmacaryanuM pAlana thaI zake che ane tyAga jIvanamAM utArI zakAya che RtaMbharA abhyAsavarga aMtargata AdhyAtmika sAdhanA arthe tenuM nidarzana emanA jIvanathI thAya che. kamAyA paNa mamatvanuM - AcAryazrInI preraNAthI atyAra sudhImAM traNa traNa mAsanA evA baMdhana svIkAryuM nahIM. ghaNuM kamAyA paNa potAnA vyakitagata jIvana 12 kesa saMpanna thaI gayA, jene lagabhaga 150 bahenoe lAbha mATeno kharca najIvo ja rAkhyo. je kAMI maLyuM te anyane mATe lIdho. AnA ja sAtatyamAM uparyukata svAdhyAya kendra tA. 17 jUna kha. potAnI bhakita AcArya haribhadrane mATe jAmI hatI te te temano prathama nibaMdha prathama orienTala konpharansamAM vaMcAyela 'AcArya gurUvArathI zrImatI dAminI jarIvALAnA nivAsasthAne zarU karavAmAM haribhadrane samaya" sAbita kare che ane jANe ke jIvananuM eka aMtima Avela che ema RtaMbharAnA maMtrI jaNAve che. smAraka hoya te rIte AcArya haribhadra maMdiranA nirmANamAM temaNe potAnI kendramAM AdhyAtmika mArgadarzana, carcA ane sAdhanA thaze. saMpattino gujAbahAra upayoga karyo te batAvI Ape che. kendranuM saMcAlana zrImatI dAminI jarIvALA karaze. A kendramAM joDAvA itihAsane vidvAna e satyanA pujArI hoya e jarUrI che ane mATe koI paNa jAtanI phI rAkhavAmAM AvI nathI. koI paNa jijJAsu tevI satyaniSThA AcArya jinavijayajIe dAkhavI che. zrI kanaiyAlAla munazInI maitrI ane bhAratIya vidyAbhavanamAM temane maLelI bahena A kendrane lAbha laI zakaze. (rAmaya : bapore 3 thI 5 pratiSThA e bannenI darakAra karyA vinA Abu, e rAjasthAna pradezane -pratyeka gurUvAra) rathaLa 'puSpaka bIlDIMga' phaleTa naM. 91, navame mALe, bhAga che e siddha karIne temaNe potAnI satyaniSThA dAkhavI ane 31, alTAmAunTa reDa, muMbaI -26, phona : 368479. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana rathaLa : 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04-Te. naM. 350296 mRdraNarathAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jIvana prabuddha jena'nuM navasaMkara varSa 38 : aMka: 5 hi muMbaI, 1 julAI, 1976, guruvAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 22 chUTaka nakala 0-50 paisA taMtrIH cImanalAla cakubhAI zAha ne eka varSane aMte kaTokaTI jAhera karyAne eka varSa pUruM thayuM. ApaNA dezanA The dangers before the country have not dmiritred. itihAsamAM khAsa karI AjhAdI pachI, A varSa sImAcinha lekhAze. They are as real today as they were a year 2 ge. I A varSamAM je kAMI banyuM che tethI prajAjIvananuM vaheNa badalAyuM. tethI 'zirata ApaNA lokonA jIvananA eka bhAgarUpa banI nathI. sAruM thayuM ke viparIta ane te kyAM jaI aTakaze te bhaviSyamAM deza sAmenA bhaya ochA thayA nathI. A bhaye eka varSa pUrve khabara paDaze. atyAre ema kahevAya che ke A varSa hatA eTalA Aje paNa che." siddhinuM varSa Year of fulfilment hatuM. A varSanI siddhionI mIsA ane kophesiA nIce aTakAyatanI mudata eka varSanI prajAne jANa karavA vyApaka pracAra thAya che. siddhio thaI che ane prajAne hatI te vadhArI be varSanI karI che, temAMthI kaTokaTI kayAM sudhI tene svayaM anubhava che, chatAM ATalA badhA pracAranI jarUra paDe che tethI raheze tene kAMIka nirdeza maLe che. Arthika lAbhe kahevAya Azcarya thavuM joIe, khAsa karI jyAre koI virodhI pracAra thayo nathI, che teTalA thayA che ema mAnI laIe. te kAyama Takaze ema thavAne avakAza paNa nathI. paNa mAnI laIe. prajAnA nIcalA stara sudhI te pahoMcyA che ema vaDApradhAne koTInA A varSanA lAbhe batAvavA khAsa mAnI laIe. jo ke AvI badhI mAnyatAone hajI nakkara pAyA mulAkAta ApI che. anya sarakArI pravakatAee nivedane karyA nathI, evI zaMkA vaDApradhAna ane sarakArI pravakatAoe pote che. sarakArI temaja ardhasarakArI saMsthAo ane udyogavALAoe vyakata karI che. vaDA pradhAne kahyuM che ke zarUAtamAM zista hatI te moTI jAherakhabaro ApI che. dezanI ekamAtra samAcAra saMsthA, rahI nathI. DhIlAza AvatI jAya che. anubhavIo kahe che ke lAMcajenuM nAma paNa "samAcAra" che, teNe khAsa mAhitI meLavI ahevAlo ruzavata pharI vadhatI jAya che. bhAva vadhatA jAya che. vicAravAnuM ApyA che, jemAM jaNAvyuM che ke dezanI moTAbhAganI prajA kaTokaTI e che ke bahAranA dabANa ane bhayathI lAdela anuzAsana keTaluM lAMbo samaya cAlu rahe tema Icche che. vaDApradhAne jaNAvyuM che ke Take? e vAtano InkAra thAya ema nathI ke bhayanuM vAtAvaraNa che. A lAbha rAjakIya karatAM Arthika vadhAre che. prajAmAM zista AvI paNa A badhI carcAmAM UtaravAno artha nathI. sAruM thAya tene che, utpAdana vadhyuM che, sarakArI karmacArIo niyamita kAma karatA AvakArIe, tene vadhAre-paDanuM svarUpa ApavAthI lAbha nathI. thayA che, sarakArI khAtAomAM kAmanI jhaDapa AvI che, phugAvo. kaTokaTIthI lAbha thayA te ratA kahe che, kahI zakAya che. koI aTakayo che, bhAvo sthira thayA che athavA ghaTayA che. zikSaNa saMsthAo hAni thaI hoya-jo thaI hoya to koI kahetuM nathI, kahevAya tema ane vidyArthIomAM zAnti che. majUro barAbara kAma kare che. saiAthI nathI. A kahevAnuM nathI - te ja sauthI moTI hAni che. tethI sarakAra mATI vAta te e kahevAya che ke deza aMdhAdhUMdhI ane arAjakatAmAMthI paNa prajAmata jANatI nathI. chatAM "InDiyana ekasapresa'nA 22mI bacI gayo che. rArvatra zAnti che. to pachI kaTokaTI have kayAM sudhI? jUnanA aMkamAM taMtrIsthAnethI kAMIka kahevAnI hiMmata karI che. vaDA pradhAne kahyuM che, virodha zame che paNa tenA upara pUro vijaya It would be sinning against the light, however, tho nathI. tene artha ema ke koI virodha rahevo na joIe? to deny that all this (gain) have been achieved at the vaDA pradhAne kahyuM che ke bAhya AkramaNane bhaya nathI, paNa videzI cost of some erosion of personal freedom, especially sattAonI daramiyAnagIrIthI AMtarika vidhvaMsaka pravRttione bhaya in the sphere of freedom of expression and access to hajI UbhA che. A bAbatanI mAhitI te sarakArane ja hoya. vaDA Judicial remedies. pradhAne kahyuM che, keTalIka videzI sattAo ApaNI pragati sAMkhI "A badhuM siddha thayuM che te vyakitagata svAtaMtryone, khAsa karIne zakatI nathI. keTalAka videzI patre virodhI pracAra karatAM rahyAM che, vicAra abhivyakitanA temaja kAnUnI upacArone Azraya levAnAM ApaNane temane sAtha ke sahakAra koi divasa sAMpaDayo nathI. svAtaMtrayone amuka aMze ghasAro pahoMcADIne thayuM che. ene InakAra vaDA pradhAnanA nivedanamAMthI najIkanA bhaviSyamAM kaTokaTIne karavo e hakIkata sAme AMkha mIMcI rAkhavA jevuM gaNAze." aMta Ave evI koI AzA baMdhAtI nathI. ati namratAthI ane haLavAmAM haLavI rIte ATaluM kahyuM che. alabatta, temaNe kahyuM che ke kaTokaTI sadAkALa te na ja hoya, aMtamAM kahyuM che. paNa kaTokaTIbI thayela lAbhe sthira karavA ane lokazAhI prajAnA Above all, if the emergency is viewed essenbadhA vargone pahoMce tevI paristhiti pedA na thAya tyAM sudhI, tially as a temporary regimen of correction for sAvacetI rAkhavI ja paDaze. vaDApradhAne kahyuM, past lapses, there must be an early return to Disciplire has not become a part of the pec ple's life... more normal constitutional ccrditices. It is desi
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddha jIvana tA. 1-7-76 rable to initiate steps for reccnciliation of dissident elements that are willing to abide by the disciplines of democracy. It is equally, necessary to reduce, if not eliminate altogether recourse to preventive detention as a means of suppressing political or social offences. A government which commands a sweeping majority in Parliament and has undisputed hold over a vast majcrity of the population has no need to maintain restrictics on personal liberties which are nct called for in the interest of national security crtbe stability cf the state. "pAyAnI vAta to e che ke kaTokaTIne jo bhUtakALanI kSatione sudhArI levA mATenA eka kAmacalAu upakrama rUpe jovAmAM AvatI hoya te vadhu rAbetA mujabanI baMdhAraNIya paristhiti tarapha vahelI take pAchA pharavAnuM khUba ja jarUrI che. lokazAhInI zistanuM pAlana karavAnI IcchA dharAvatAM hoya tevAM virodhI tattva sAthe samAdhAna sAdhavA mATenAM pagalAM zarU karavAnuM IcchanIya che. rAjakIya yA sAmAjika gunAone DAmavAnA eka sAdhanarUpe privenTIva aTakAyatane. AkAya levAnuM, sada tara baMdha na karI zakAya te chevaTe temAM ghaTADo karavAnuM eTaluM ja Avazyaka che. saMsadamAM pracaMDa bahumatI dharAvatI ane vasatinA ati vizALa bhAga para nirvivAda varcasa dharAvatI sarakAra mATe, rASTranI rasalAmatI athavA rAjyanI sthiratA arthe Avazyaka na hoya tevAM vyakitagata svAtaMtra para niyaMtraNa cAlu rAkhavAnI jarUra nathI." A zAsaka pakSanI ane sarakAranI punarvicAraNA karavAnI AvI koI taiyArI dekhAya che? evI bhAvanA thAya te tene mATe je aMtaranirIkANa karavuM paDe tene koI avakAza che? Arthika lAbha sAme vyakita svAtaMtraya ane vANI svAtaMtryanA hRAsathI thatI naitika hAnino kAMI vicAra thaze? ke pachI theDA buddhivAdIonI A bhramajALa che ane 'AmajanatAne tenI kAMI paDI nathI evo saMtoSa levAze ? zremALa nahi paNa aMtaravedanA che eTaluM kema samajAvI zakAya? 26-6-76 cImanalAla cakubhAI * prakIrNa noMdha 5 ITalImAM sAmAnya cUMTaNI tArIkha 20 - 21 jUnane divase ITalImAM sAmAnya cUMTaNI thaI. mudata karatAM eka varSa vahelI cUMTaNI karavI paDI. A cUMTaNI khUba rasAkasIbharI hatI ane ITalImAM te aMge bhAre uhApoha hate eTaluM ja nahi paNa yuropa ane amerikAmAM tenA vize moTo vivAda jAgyo hato. tenuM kAraNa spaSTa hatuM. bIjA vizvayuddha pachI trIsa varSathI eka ja rAjakIya pakSa - krizciyana DemekreTa - sattA - upara rahyo che. paNa sAmyavAdI pakSanuM jora satata vadhatuM rahyuM hatuM. pakSe sthAnika myunisipAlITInI cUMTaNIomAM sAmyavAdI pakSe keTalAya zaheromAM bahumati meLavI che ane ghaNI sArI kAmagIrI karI. che. tethI A vakhate evI apeau hatI ke sAmyavAdI pakSa rASTrIya cUMTaNImAM bahumati meLavaze, athavA chevaTa eTalI saMkhyAmAM cUMTAze ke rAjyataMtramAM tene sthAna maLe ane tenI sAthe bhAgIdArI karavI paDe. koI dezamAM sAmyavAdIe sattA para Ave te navAInI vAta nathI 'paNa lokazAhI Dhabe cUMTaNI mAraphata sattA para Ave e A pahele 'dAkhala thAta. sAmyavAdIo sattA para AvyA che tyAM hiMsaka baLa ' karIne ane tyAra pachI lokazAhI saMsadIya paddhatine tilAMjali ApI saramukhatyArIthI rAjaya karyuM che. ITAlIyana sAmyavAdI pakSanuM svarUpa ghaNuM judA prakAranuM che. khullI rIte teNe saMsadIya lokazAhI paddhati svIkArI che. raziyAnuM sarvopari varcasa ITAliyana sAmyavAdI pakSa svIkAratA nathI. paNa A cUMTaNInuM tethI vizeSa mahattva e hatuM ke ITalI, yuropIya majhiyArI bajAranuM prathamathI sabhya che tema ja razmiA rAme racAyela yuropanA pazcimI deze ane amerikAnuM lazkarI saMgaThana - nATa- nuM paNa sabhya che. TUMkAmAM, ITalI rAjakIya, Arthika ane sAMskRtika draSTie pazcima yuropanuM aMga che. temAM sAmyavAdI pakSa sattA upara Ave te pazcima yuropanuM bhAvi jokhamAya; chevaTa tenuM svarUpa badalAya, ane eka navo rAha zarU thAya, navI paristhiti utpanna thAya. tethI pazcima yuropanA deze ane amerikAmAM A cUMTaNInA pariNAma viSe ghaNI ciMtA sevAtI. vadhAre cintAnuM kAraNa te e hatuM ke krizciyana DemokreTika pakSamAM phATapha Ta che, vyApaka bhraSTAcAra che. vahIvaTI kAryakSamatAne abhAve rAjataMtra ane khAsa karI arthataMtra tUTI paDayA che ane prajAmAM bhAre asaMtoSa che. phugAvo, meghavArI, berojagArI anahada vadhatAM rahyA che. gunAonuM pramANa ghaNuM vadhI gayuM che, eTale sAmyavAdI pakSa eka mAtra vikalpa hate. paNa pA5 ane ketholika saMpradAya jenI hajI ITAlImAM meTI lAgavaga che, temaNe potAnuM badhuM baLa sAmyavAdI pakSa virUddhamAM vAparyuM. prajAmAM paNa ekaMdare sthiticustatA ane sAmyavAdane ane raziyAne bhaya rahyo che. evI sAmAnya mAnyatA che ke sAmyavAdI game teTalo lokazAhIne svAMga pahere te paNa aMte sAmyavAdI rahevAne. A badhA saMjogomAM cUMTaNInuM pariNAma anizcita AvyuM. koI pakSane bahumati na maLI. sAmyavAdIonI saMkhyA vadhI. AgalI cUMTaNI. karatAM lagabhaga 8 TakA vadhAre mata maLyA. paNa krizciyana DemekreTIka pakSa sauthI vadhAre saMkhyAmAM rahyo ane kAM to laghumati tarIke athavA bIjA rAjakIya pakSeno sAtha meLavI, hAla turata sattA para raheze ema lAge che. paNa AvI asthiratA lAMbo samaya Takaze nahi ema paNa lAge che. suratamAM rAma zaheranI myunisipala cUMTaNI thaI temAM, pApanA virodha chatAM, sAmyavAdI pakSane bahumati maLI. rAja kIya nirIkSako ema mAne che ke bIjI cUMTaNImAM - je bahu dUra nahi hoya - sAmyavAdI pakSa sattA para Ave te Azcarya nahi. ITAlImAM AvI zarUAta thAya te phrAnsamAM tevuM banavA saMbhava che. phrAnsamAM sAmyavAdI pakAnuM jora vadhatuM che. paNa ITAlI ane phrAnsanA sAmyavAdI pakSe raziyA ane bIjA dezanA sAmyavAdI pakSo karatAM ghaNAM prakAre judA paDe che. saMsadIya lekazAhI paddhati svIkAre che. hiMsaka krAntinI anivAryatA svIkAratA nathI. lagabhaga lokazAhI samAjavAdI pakSanI najIka jAya che. ema mAnavAmAM Ave che ke sAmyavAdanuM taddana navuM svarUpa- jene Euro-Communism evuM nAma ' ApyuM che - ghaDAya che. A paristhiti raziyAne bahu AvakArya nathI. raziyAnuM pUrNa varasa na hoya evA koI sAmyavAdI pakSane raziyAne Teke na rahe eTaluM ja nahi paNa raziyAne potAne tene bhaya lAge. haMgerI ane cekoslovekiyAmAM sAmyavAdanA AvA navA svarUpanA kAMIka pagaraNa thayA tene sakhta hAthe dabAvI dIdhA. yugeslAviyA, raziyAthI judu paDatuM paNa damanakArI eTaluM ja rahyuM. yuropamAM, khAsa karI ITAlI ane phrAnsamAM A navo pravAha zarU thayo che tenAthI zAMtimaya mArge ane lokasaMmatithI Arthika asamAnatAo dUra thaI zake te duniyAne navo rAha maLaze. dakSiNa AphrikAmAM hatyAkAMDa : AphrikAnA deze eka pachI eka svataMtra thatA gayA ane saMsthAnavAdano aMta Avyo tyAre, jyAM jyAM ' gerI prajAnI sattA hatI tyAM te AthamI ane AphrikAnI prajAne svataMtratA maLI. chelle
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 43 aMgelA ane mojhambika svataMtra thayA. rahyA be rAjya, rahoDeziyA amerikAe eka ja dezanI eka ja prajAne potAnA svArthe bhAgalA pADI ane dakSiNa AphrikA, jyAM gorI laghumati hajI raMgabhedanI nItinI judI karI. phrenca hakumata jatAM, amerikAe cInI somyavAdIne zekavAna eDI nI moTI bahumati prajAne caDI rahI che. roDeziyA DacakA bahAne, dakSiNa viyeTanAmane samarAMgaNa banAvyuM. amerikAe abajo bhare che. dakSiNa AphrikAmAM hajI raMgabhedanA pAyA che. tyAM DaoNlara reyA, pitAnI badhI lazkarI tAkAta ajamAvI, pitAnA hajAro hamaNAM bhaDako thayo ane 180 mAnavIne bhAga lI. 1968mAM ' mANasane bhega Apyo paNa chevaTa nAmazIbharI rIte dakSiNa zArpavIlamAM hatyAkAMDa thaze tyAre 69 mAnavIne bhAga lIdhe hato. viyeTanAma choDavuM paDayuM. tyArabAda traNa varSane aMte uttara, dakSiNa paNa aMgelA - mejhAmbikano svataMtratAne pavana rahoDeziyA ane viyeTanAma bane have pharIthI eka deza ane eka prajA banyA che. dakSiNa AphrikAmAM jorathI phukAya che. keTalo bhAga leze te ja ravAla amerikA jevA rAkSasI baLa sAme uttara viyeTanAma ati bahAdurIthI che. dakSiNa AphrikAnI sthiti kAMIka judI che. tyAM gerI laghumati laDayuM. uttara, dakSiNa banne prajAnI khuvArI thavAmAM bAkI na rahI. sArA pramANamAM - 40 lAkha - che. samRddhi che. briTana, amerikA samagra viyeTanAma sAmyavAdI thavA chatAM, raziyA ke cIna koInI ane bIjA dezone tene sIdho athavA ADakataro Teko che. tenI lazkarI nIce dabAyeluM rahetuM nathI, rASTrIya asmitA ane svataMtratAnI bhAvanA tAkAta vadhAre che. paNa sauthI vizeSa hakIkata e che ke tyAMnI gArI dareka prajAmAM eTalI prabaLa hoya che ke bIjA dezanI tAbedArI svIprajA te deza choDI kayAMya jaI zake tema nathI. bahumati prajA sAthe kAre nahi. pitAnA dezanI ane prajAnI ekatA sthApita karavA haLImaLIne rahevA sivAya tene koI mArga nathI. paNa A sAcA viyeTanAmane je bhega Apavo paDayo che te ananya che. ApaNe mArge javA hajI tenI taiyArI nathI. tethI raMgabhedanI nIti tyAM parA- AzA rAkhIe ke te deza have zAMti ane AbAdI prApta karaze. kASThAe pahoMcI che. prazna vikaTa che. gerAe ane habasIoe have moTA gArakhAnA: eka prajA thaI rahevuM, bahamatinI sattA svIkAravI saheluM nathI. mahArASTra rAjaye dArUbaMdhI nAmazeSa karI che. moTA pAyA upara dakSiNa AphrikAnA vaDA pradhAna, rahoDeziyAnA vaDA pradhAnane zikhAmaNa loTarIo calAvI garIbone paNa jugAranI late caDAvyA che. have moTA Ape che ke, temaNe bahumatinI sattA svIkAravI. paNa pote tema jugArakhAnA khelavAnI darakhAsta AvI che - kAraNa? videzIone karavA taiyAra nathI. habasIonA dezamAM AvI temane ghaNA lUTayA, AkarSavA. videzamAM moTA jugArakhAnAo - kesIne che tevA mahArASTra ghaNA julma karyA, have prAyazcita karavAno samaya Avyo che, paNa rAjyamAM khelavA paravAnA apAze ane tenI AvakanA 25 TakA hRdayapalaTo thayo nathI. amerikA habasIone gulAma tarIke laI hisso rAjyane maLaze. rAjyamAM ghaNAM varSothI jugAra upara pratibaMdha gayuM. tenI saMkhyA vadhI 15 TakA jeTalI thaI. have teNe e prazna mukate kAyado che, jugAra gune che, paNa videzIo mATe tevI sagavaDa karI hala karavo ja rahyo. dakSiNa AphrikAmAM tethI viparita sthiti che. ApavA chatAM evI AzA rAkhavI ke tene cepa ApaNane nahi lAge ! bhAratamAM ghaNAM videzIo AvyA. ApaNI saMskRtimAM kAMIka videzIo A dezanI mulAkAte Ave ane huMDiyAmaNanI kamANI thAya te evuM rasAyaNa che ke temane bhAratIya banAvyA. musalamAne paNa bhAratIya mATe dArU, jugAra evI sagavaDo temane ApavI ane rAjyane AvI thayA -na thayA eka aMgreja. chevaTa * javuM paDayuM. dakSiNa AphrikAnA Avaka thAya tenAthI prajAnuM kalyANa karavuM ! AvA pApanA paisAthI ke gArAomAM aMgreja ane Daca bane che. aMgreja che te hajI kAMIka kalyANa thAya tene vicAra paNa thato nathI. vidhAnasabhAmAM koMgresanI udAra che, athavA samajaNA che. mATI bahumatI che. koI belaze ? bhinna prajAo eka dezamAM bhegI thAya tyAM A vikaTa sama tA. 26-6-76 cImanalAla cakubhAI A mUMjhave che. keneDAmAM phrenca ane aMgreja, lebenenamAM khristI , ane muralamAna che, sAyaprasamAM grIka ane turka che, uttara Arya - "ankala" zuM kare? leMnDamAM kethalika ane proTesTanTa che. paNa sauthI vikaTa samasyA dakSiNa AphrikAnI che. ahajIriyAmAM phrenca ane musalamAna hatA. A rUpALAM paravALAM janarala dagale hiMmatathI ajIriyAne svataMtratA ApI. dasa lAkha A prItinAM pArevaDAM phrencamena, kAM te tyAM rahyA athavA phrAnsa pAchA AvyA. mArI sAthe kema abelaDA laI le che? dakSiNa AphrikAnI raMgabhedanI nItine rASTrasaMghe varSothI vakhoDI ane IrSyA Ave che A sejanI bAInI , che. Arthika bahiSkAra paNa jAhera karyo che. chatAM briTana, amerikA ke jenA vinA seMja dUdha pItI nathI! ane bIjA dezone dakSiNa AphrikAmAM eTaluM moTuM Arthika ane ane mAre eka amathI achaDatI "bekI' mATe lazkarI hita che ke tene madada maLI ja rahe che. ene "pIpara dharavI paDe che! paNa have lAMbe vakhata nabhaze nahi. roDeziyAmAM gorI badhAMnI sAthe moTe moTethI geTapITa karatI priyAne ladhumatinI sattAne aMta AvatA, dakSiNa AphrikAnI gorI laghu huM ghaNuM ye kahuM chuM -- " kamena, leTasa TaeNka priyA" matie samAdhAna karyuM ja chUTako che. eka prajA bIjA dezamAM jaI paNa priyA TaeNkane badale vaeNka karI jAya che!! vase teNe te dezanA vatanIo sAthe ekarUpa thaIne ja rahI zakAya. videzamAM vasatA bhAratIyo mATe paNa e ja prazna che. briTanamAM ane pelI * nI zuM kahe che, khabara che? eziyAvAsIonI saMkhyA vadhI ane savAla vikaTa banyo che. ankala, tame plIjha jarA ....." paNa briTana, chevaTa prakaTapaNe te udAra nIti batAve che. dakSiNa AphrikAnA gerAnA udyoge habasIonI majUrI upara ja nabhe che. A atkalane pArevaDAM bahu pyArA lAge che. paNa pArevaDAMone jo ankala na gamatAM hoya - kayAM sudhI ATalI moTI sthAnika bahumati prajAne gulAma rAkhI - to ankala zuM kare? zake ? paNa mANasa, karavA jevI sAcI vastu, svecchAe bhAgye ja ! * anitAnuM lADabharyuM nAma. aMte viyeTanAmanI ekatA : subodhabhAI ema. zAha | viyeTanAmamAM videzI sattAo- jApAna, phrAnsa ane chevaTa kare che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prabuddha jIvana samayanuM mUlya , ,, "jarA mAM malakanuM rAkhajo " e lekha je aMkamAM pragaTa thayo te ja aMkamAM eTale tA. 1-6-76 nA " prabuddha jIvanamAM " "samayanuM mUlya " e lekha paNa pragaTa thayA, ane mane thayuM ke A lekhaka jevI bhASAmAM tA lakhavAne asamartha chuM, chatAM e viSe je me vicAryuM che te mArI sAdI bhASAmAM thoDuM lakhuM. samaya viSe sabhAna to chIe ja, khAsa karIne parAmAM rahenArane roja muMbaImAM kAme AvanA2e te sabhAna rahevuM paDe che, 9 ne 10 gaI, have 9 ne 30 maLaze, 9 ne 30 nI gaI, have phAsTa, cAlA vakhata bagADayo, Ama samayanuM bhAna jIvana sAthe ghaDiyALa para ja najara rAkhyA vinA chUTako ja thato nathI. vijJAnanA sAdhanoe paNa samaya khUba bacAvyo che, parantu e bacelA samayano upayoga karI jANyo che ke kema te prazna che ja. Time is money ema kahe che parantu mAnatA hAya ema lAgatuM nathI, kAraNa ke dhanano upayoga jema vicArapUrvaka karIe chIe te rIte maLelA samayano upayoga vicArapUrvaka thato nathI. dhana karatAM meM samayanI kimmata vadhu che, kAraNake dhana raLatAM kamAtAM nasIba hoya to DhagalAbaMdha meLavI zakAya che, hajAromAMthI lAkha ne lAkhanA dasa lAkha ema AMkaDo vadhato jAya che, parantu samayanI tA maryAdA AMkI dIdhelI che. Izvara roja prabhAte ApaNA pAkITamAM 24 kalAka nAkhe che. eka ghaDI, paLa vadhu nahi, ochI nahi, A covIsa kalAkano ApaNe sadupayoga karIe, upayoga ja karIe ke durUpayoga karIe te ApaNA hAthanI vAta che. ApaNI vighA koI corI zakatuM nathI, parantu dhana cerI zake che ane samaya paNa cerI zake che. dhananA cAra cArIchUpIthI, aMdhArI rAtre, tamArI jANa vagara cArI jAya che, jyAre samaya te ApaNI AMkha sAme ja, ApaNI khuzIthI e carI jAya che, kAraNa ke ApaNe enI dhana jeTalI kammata gaNI nathI tethI ene reDhA mUkI dIdhA che, jethI cAranAra sahelAIthI cArI jAya che. gayeluM dhana pAchuM maLe che, paraMtu gayelA samaya pAchA maLatA nathI, e uchInA paNa levAtA nathI, vecAtA paNa levAtA nathI. koI ALasu hoya, samaya veDaphatA hAya te joIne ene kahIe ke le bhAI A rUpiyA 500, thoDA samaya Apa, teA e ApI zakaze? ApaNe 24 kalAkamAM 25mA umerI zakIzuM! ghaNAne kahetA sAMbhaLIe chIe ke phlANuM kAma karavuM che, paNa hamaNAM vakhata nathI. to ene eTaluM ja kahIe ke atyAre vakhata nathI to pachI karyAMthI meLavavAnA che? enA karatAM karavA dhAreluM kArya je samaya maLyA che temAM ja karI nAkhIe to? koIe kahyuM che ke: 'jIvana e teA bhADAnI TekasI jevuM che. TekasIvALAne tame hAtha batAvIne rokyA, eNe ApaNA mATe Tarna lIdhA ke mITara cAlu thaI ja javAnuM, evuMja ApaNA jIvananA mITaranuM che. ApaNe beThA hoIe ke ubhA, khAtA ke pItA, dhAratA ke ALeTatA, gappA mAratA, ke kUthalI karatA, samaya to vyatita thayA ja karavAnA, e to pelA ghaDiyALanI retI jema jharyA ja karavAne samaya be rIte bagaDI zake che. eka to ApaNe jAte veDaphI daIe chIe, agara bIjA cArI jAya che. evAthI sAvaceta rahevAnI jarUra che. cAra, jara-jhaverAta corI jAya ke dhana corI jAya to ApaNe hAhA karI mUkIe chIe, du:khI du:khI thaI jaIe chIe, polisanI madada laIe chIe, ceArAyeluM dhana pAchuM meLavavA AkAza - pAtALa eka karIe chIe; parantu cAra jo ApaNeA samaya cArI jAya, chaDe P tA. 1-7-76 ceka, rItasara dhALe dahADe gharamAM ghUsIne ApaNI AMkha sAme corI jAyuM chatAM ye nathI sajAga thatAM ke nathI du:khI thatA. samaya cAranAranA` aneka varga pADI zakAya. temAM eka varga khuzAmaMtiyAnA che, e mAnasazAstranA jANakAra che. jANe che ke tamane zuM gamaze ane zuM nahi? tamane gamatI ja vAto kare che, tamArA gharanAM, tamArI AvaDatanAM, hoMziyArInAM, buddhinAM vakhANa kare che. tamane na gamatI vyakitanuM ghasAtuM bole che, tamane game che, eTale tame ene vadhu besADo che, khAsa banAvelI vAnagI khavaDAvA che, cA - pANI pALe che, e khAsso kalAka doDha kalAka haDapa karI jAya che, ne peTa bharIne khAI jAya che, ene tame kaho che ... paNa kharA ke majA paDI, pharI Avajo. e jAya che, ne jarA vAre pelA khuzAmatanA nazA utare che tyAre ja bhAna Ave che ke e khuzAmata karIne banAvI gayo, khAI gayo, ne amUlA samaya paNa cArI gayA ! tame lekhaka hazeA tA e dhALe dA'De samayanI corI karanArA kaheze ke, zuM tamAro lekha, kahevuM paDe! vArtA lakhI haze teA kaheze vArtA nA basa tamArI ja. me te prazAMtabhAIne kahyuM bhAI! vArtA lakhatAM AmanI pAse zIkho. saMgItakAra hA to kaheze ke vAha zuM tamAruM gaLuM, zuM gAyakI kamAla karI tame te te dahADe. sAmAjika kAryakartA haze!. te kaheze ke kAma te tamAruM, bAkI badhA to ThIka mArA bhAI, nAmanAnA ja bhUkhyA, tamArA jevuM koI joyuM nathI, Ama vAta karatA jaze, sAme dharelA nAsta moMmA oratA jaze ane khAsA evA samayanuM Aparezana karI jaze chatAM pelA khuzAmatanA nazAne kAraNe tamane jarAye du:kha nahi thAya, tame ene jarUra kahevAnA, bahu majA paDI, pharI Avajo ! e jaze, gheADI vAra nazAnA AnaMdamAM raheze, parantu nazeA utaratAM ja mAthAmAM bharelI khuzAmatanI havAnA phuggA buddhino kAMTo vAgatAM ja phUTI jaze, tyAre du:khada bhAna thaze ke pelA khuzAmatiyA, guMdarIe khAI gayo, banAvI gayo, ne mahAmUlA samaya paNa cArI gayo, ane te paNa tamArI jAgrata avasthAmAM ja. eTaluM ja nahi, tamArI potAnI madadathI ja ane IcchAthI ja. jema koI ghera AvIne samaya cArI jAya che. tema koI phonamAM, to koI lAMbA patro lakhIne ane javAbanI AzA rAkhIne, AvA loko Dabala nukasAna kare che. nakAmI vAta karIne samaya cArI javA uparAMta manane paNa DahALI nAMkhe che, jethI citta tAtkAlika bIjA kAmamAM cAMTanuM paNa nathI. pariNAma e Ave che ke jAte hAjara rahIne klAka doDha kalAka haDapa karI jAya che ane pAchaLa vicAravamaLamAM bIjA be cAra kalAka are, koI dADo to Akho dA'Do ja bagaDI jAya che. Ama aneka rIte corAI jatA samayane bacAvavA joIe ane bacAvIne teno sadupayoga karavA joIe. kasahIna vAMcana, arthahIna vAMtA, dhyeyahIna carcA, gapasapa ne gAmagapATA, e badhA samayane haDapa karI janArA che, samayanuM khUna karanArA che, tenAthI cetavuM ja joIe. -raMbhAbena gAMdhI sugama saMgIta AkAzavANI amadAvAda- vaDodarAnA kalAkAro zrImatI jesmIna desAI ane svaraniyojaka zrI mahendrakumAra cAvaDAnA " sugama saMgIta " nA kAryakramanuM AyeAjana saMghanA AzrAye tA. 16-7-'76 zukravAranA roja sAMjanA 6-15 vAgye paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM karavAmAM Avela che. saMghanA sabhyo, AjIvana sabhyo ane rasa dharAvatA temanA mitrane snehabharyuM nimaMtraNa che. samayasara upasthita thavA vinaMti che jethI kAryakrama cAlu thayA bAda zAnti jaLavAI rahe. cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha-maMtrIo
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-76 buddha jIvana vyakita pUjA vyakitapUjA e mANasanA svataMtra jIvanavikAsamAM avarodha pedA karanAruM ghaNuM moTuM tattva che. jIvananA koI paNa kSetramAM ke pachI koI paNa bAbatamAM peAtAnI jAtane vizeSa pUravAra karI vilakSaNa pratibhA UbhI karanAra vyakitanI svastha kadara karavAne badale tenA pratyenA prazaMsAbhAva uzkerATa banI ghelachAnuM svarUpa pakaDe tyAre mANasanA svataMtra vikAsane ghaNI AMca pahoMce che. vyakitapUjAmAM phasAyelA mANasa pote maTI jaI jANe sAva parAyo banI jAya che. bIjA pAse kaMI-cAritrya, guNA, hoziyArI, buddhamatA, kalA-kauzala vagere caDiyAtuM hoya to tenI AvI siddhine samajavA prayatna karavA, grahaNa karavA yAgyane grahaNa karavuM e vAta barAbara che, paraMtu sAmAnI pratibhAthI aMjAI jaI ApaNe jANe kazuM ja nathI ema tenA pUjaka banI javuM ke 'hA jI hA' karanArA hajuriyA jevA banI javuM e to na calAvI levAya evI bhayaMkara gulAmI che, ane chatAMya AvI gulAmI jIvananAM bhinna bhinna kSetramAM cAlI rahI che. S rAjakIya kSetranI vAta laIe te peAtAnA jAna gumAvavAno vAro Ave eTalI hada sudhI ghelAM banI loko pAtAnA mAnItA netAne jovA sAMbhaLavA doTa mUke che. temanA ATogrApha meLavIne peAtAnI jAtane dhanya mAne che ke pachI temane phUlanA guccha ApavA talapApaDa banI jAya che. A vAta sAmAnya staranA lokonI che, jyAre ucca buddhizALI varga kaMIka sudharelI rItee netAnI samIpa rahevAnuM maLe, tenI sagavaDo sAcavavAnuM kAma maLe, peAtAnuM nAma ane phoTo sAthe Ave AvI badhI AkAMkSAomAM phasAyelA rahe che. vyakitapUjA game te rIte thatI hoya, saravALe hAnikAraka che. pUrvagraha, vAdavivAda, matamatAMtara, khaMDabakheDA ane jhanUnI pravRttine janma 2pavAmAM rAjakIya kSetre cAlatI vyakitapUjAnA ghaNA moTA phALA che. dhArmika kSetranuM paNa AvuM ja che, paNa enI vAta AgaLa Avaze. philma jagatanA vicAra karIe tyAM cAlatI vyakitapUjA vaLI taddana nirALI - rasika--raMgIlI che. peAtAnA priya abhinetAabhinetrInI pAchaLa jhUranArA, temanA phoTA para vArI janArA, temanA hAvabhAva, vALa, pApAka AdinI nakala karanArAM, temanA aMgata jIvananI jhINI jhINI vArtAne pAmavA mathanArA ghelAM loko eTaluM bhUlI jAya che ke paDadA para sAdazya thatAM A badhAM vividharaMgI sehAmaNAM mAnavIone ApaNI jema ja gaDagumaDa, pasIno, ajI ke dAMtano du:khAvA thAya che, zarIra-mananI badhIja viTaMbaNAo temane paNa vaLagelI che, tee paNa ApaNI jema ja jIrNazIrNa banI ghaDapaNane bhAgave che. philmI kSetranI vyakitapUjAe apaNane, khAsa karIne yuvAna prajAne--vicArothI raMka, durbaLa ane nirmAlya banAvavAmAM ghaNA jabarA bhAga bhavyo che. amArA eka paDozIne tyAM koI abhinetA jamavA AvelA tyAre AjubAju urjAnuM je vAtAvaraNa sarjAyuM hatuM te joIne jarUra 21 anumAna thaI zake tema hatuM ke jamavA AvelA abhinetAe to majAnuM bhAjana peTa bharIne khAdhuM haze, paraMtu tene jovA kalAko bagADI bArIbAraNe TIMgAI rahelAM lokoe te divase dharAIne dhAna khAdhuM nahIM ja hoya. abhinetA, dezanetA ke bIjI koI AgavI "kitane jovAnuM mana thAya e manuSyasvabhAva che, paraMtu e sahajayiA na rahetAM gAMDapaNa bane tyAre samajavuM ke ApaNane ApaNI asmitAnI kazI kiMmata ja nathI; svastha ane zAnta rahevAnuM mUlya ApaNe samajyA nathI. ramatagamatanA kSetramAM cAlatI vyakitapUjA laIe te tyAM paNa potAnA mAnItA khelADInI hAra-jIta para loko kevA kevA dekhAvA kare che? phaTAkaDAnA trAsa sAme te pazu paMkhIone vAcA hota to 45 eka aniSTa * temaNe jarUra ApaNI sAme phariyAda noMdhAvI hota ! sAmuhika harSaAnaMda vyakata karavAmAM uzkerATanuM tattva ochuM thAya e Aje vadhI rahelAM avAjanA 'polyuzana' ne ghaTADavA jarUrI paNa che. svastha rahIne paNa AnaMdanI abhivyakita thaI zake che. uparokata kSetrA karatAM vyakitapUjAnuM kharuM - 'pUjA' zabdanI AbehUba pratIti karAvanAruM-citra te dhArmika kSetramAM jovA maLe che. A kSetranI vyakitapUjA to vaLI bhagavAnanI barobarI karavAnI ceSTA kare che! upalaka tyAgavairAgya, be cAra jAdu-camatkAra ke ahIMtahIMnI thoDI dhArmika vAto karanAnArA jita, jogI, phakIra, bAvA, sAdhu-saMnyAsI, bAbAo vagere pAchaLa saMkhyAbaMdha mANase je rIte khuvAra thaI rahyAM che te jotAM 'bhikhArI haTAva'jhuMbezanI jema A badhA dhUrtanI jAtane pakaDI ThekANe pADavAnuM vicArIe te ghaNI badhI AvazyakatA che. samAjanA zikSita upalA varga A tattvothI mukata che, paraMtu temanI paNa IzvaraviSayaka zodha mULane nathI pakaDI zakI. aMtara bhaNI vaLI peAtAnI asura prakRti sAme jhajhUmavuM, harakoI karmakriyA sAthe paramatattvanuM tAdAtmya sAdhavAno abhyAsa karavA, ane e rIte peAtAnA jInanane prabhumaya banAvavuM e sAcA mArgane bhUlI chokaruM keDamAM naeN zodha bahAra' ema aMtaramAM bhagavAnane jagAvavAne badale bhagavAna banI beThelA sAdhu-saMto, AcAryo, maharSio, mahAtmAo ne jagatane uddhAra karavAnA dAvA karanArA mahAnubhAvAthI aMjAI janArAM buddhizALI lokonI saMkhyA paNa kaI ochI nathI. vyakitapUjAmAM geraraste doravAI javAmAM keTaluM jokhama raheluM che tenA khyAla ApavA eka vAta jaNAvuM. dhyAnanA eka kendra pAsethI mAre ekavAra pasAra thavAnuM banyuM tyAre bArImAMthI me je dazya joyuM te koIne paNa Azcarya pamADe tevuM hatuM. dIvAla para laTakAvelI gurunI chabI sAme be bhagavA vastradhArI puruSo zverathI eka sarakhA ThekaDA mArI meDhethI 'hu hu hu hUpha hUpha' jevA avAjo kADhI rahyA hatA. kutUhalavaza be ghaDI tyAM UbhI rahI paNa AnuM kAraNa samajAyuM nahi, pAchaLathI eka paricita taraphathI spaSTatA maLI ke e to manane zAnta pADavA mATenI kriyA hatI! parasevAthI relamachela zarIra, dhamaNanI jema cAlatA zvAsa, ThekaDA sAthe tAla milAvatA mAthAnA vALa ane vicitra mukhamudrA ! mananI zAnti mATe prArthanA, nAmeAccAra, sAruM vAMcana, be ghaDI mauna--AvuM kaMI karavAne badale bhUta vaLagyuM hoya ema pAtAnI jAtanI AvI vale karavAnI hoya kharI? paraMtu A vyakitapUjAnI balihArI che! guru nacAve ema nAcavAnuM. kahenArA gurue ane sUNanArA ziSyo sau sarakhAM ! vyaktipUjAnI gulAmI kevaLa sAmAnya mANasa sudhI ja nathI; buddhizALI varga paNa peAtAnA gurU ke "nadhyAtmika netAnA eTalAM ja guNagAna kare che tathA temanA vicitra AdezA, siddhAMto ane mAnyatAone nata mastake svIkArI levAnI parAdhInatA bhAgave che. samarthamAM samartha guru khuda bhagavAna te! AmAM bAjue ja rahI jAya che ne keTalI karuNatA che? prabhunA niratara raTaNathI nimna cetanAmAMthI krarbhe krame Apazu. je utthAna thAya che ane tene pariNAme daSTinI vizALatA, AgaLa pragati mATenI sU, uccatara buddhi, jJAna,kalpanA ane vicArazakitanA je udaya thAya che tathA jaDa caMtana sRSTinA priya apriya sarva vyavahAromAM samatA preranAra 'A huM ja chuM, hu pote ja chu" nuM je haridarzana prApta thAya che tenI sAme vyakitapUjAnI kaI siddhi ApaNe mUkI zakIzuM? vyakitapUjAe ApaNane pAMgaLAM, nirbaLa banAvI mUkayA che. bhALI janatAne to vyakitapUjAe barabAda ja karI nAMkhI che. Izvara sAthe sIdhA saMbaMdha joDavAmAM eNe moTo avarodha UbhA karyA che. vyakita kharekhara vizvAsa mUkavA jevI mahAna hoya tema tenI pAsethI prabhumArganI preraNA meLavavAnI vAta sahya che; paraMtu bhagavAnane badale
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 17-76 tenA ja pUjaka banI javuM e to gaNIe to kudarata pratyenI niSThAne bhaMga ja che. A jagatamAM Izvara sivAya koI ja mahAna nathI. enuM smaraNa karavuM e ja aMdhakAramAMthI prakAza bhaNI javAne khAtarIvALA mArga che. maTha-maMdira, AkA, upAchA, Adi dharma-adhyAtmanA kendromAM - jarAtarA lAyakAtanA jora para "brahmA tIrthaMkara, bhagavAna' vagere kaMI kaMI banI beThelI vyakitapUjAne uthalAvI pADavA lokoe tyAMthI khasI jaI potAnI jAta para vizvAsa meLavI karmaparAyaNa banI kevaLa prabhune mahimAM ja vadhAravo joIe. mAnava saMbaMdhomAM visaMvAda, asahiSNutA, saMkucitatA, vAdavivAda, aMdhazraddhA, jaDatA, kartavya kame pratye ghera zithilatA-vagere aniSTone janma ApavAmAM dhArmika kSetranI vyakitapUjAe je bhAga bhajavyo che tenI vistRta carcA to svataMtra lekhadvArA ja thaI zake tema che. samAjakalyANanuM kAma karatI saMsthAo, saMgha, jU, maMDaLa vagere sArvajanika pravRttiomAM paNa ochI vastI je vyakitapUjA cAle che ene lIdhe uparathI badhuM AkarSaka, bAkI aMdara taMgadilI, saMgharSa, kaTatA, pakSapAta pUrvagraha jevAM tattva kaMI ochuM kAma nathI karatAM. vyakitavAdane lIdhe virodha ane tarapheNanAM be jUtha hoya tyAM mAnavazakita ekatrita maLI kaLAzathI kAma nathI karI zakatI. zakitazALI vyakitanuM mAna ane mahattvanI jarUra hoI zake, paraMtu tenI zehamAM taNAI potAnA vyakitatvane guMgaLAvI nAkhavAnI nabaLAI batAvavI temAM baMne pakSa hAni che. ekanuM aha pavAya che, bIjAnI svataMtratA raMdhAya che. dareka kSetranI vyakitapUjAne A vAta lAgu paDe che. sAmAjika saMsthAo taTastha nItithI kAma kare emAM saunuM hita jaLavAya che. nAne samUdAya ke meTuM taMtra hoya, vyakitapUjA kayAMya paNa calAvI levI na joIe. potAnI jAtanA svAmI banatAM zIkhavuM e vyakitapUjAmAMthI chUTavAne sArAmAM sAro rasto che. zAradAbena bAbubhAI zAha dANacorI ane Araba deza dANacorIne aMta ANavo e vaDApradhAnanA Arthika kAryakramane eka bhAga che. dezamAM keTalA dANacoro che, deza bahAra temanA keTalA keTalA sAgarite che, keTalA jelamAM gayA ane keTalA chUTA che te kahevuM muzkela che. vaLI TokaTInI jAherAta pahelAM dANacorIthI keTale mAla Avato hato ane have keTalo Ave che te paNa aTakaLa ke aMdAjano savAla che. sAmAnya gaNatarI evI che ke 10 TakA mAla pakaDAya ane 90 TakA mAla ghUsI jAya. keTaloka mAla pakaDavo joIe ane pakaDAvI devA joIe, nahitara dANacorI pakaDanAra kasTamakhAtAnuM astittva bhUlAI jAya. evo dAvo karavAmAM Ave che ke kaTokaTInI jAherAta pachI aneka dANacorone pakaDIlevAmAM AvyA che ane dANacerI sAme sakhata jAte rAkhavAmAM Avyo che tethI dANacorIne dhaMdhe paDIbhAMgyo che. tema chatAM lagabhaga roja dANacoro para ane dANacArInA mAla para daroDA to paDe ja che. evA samAcAravinAnuM chApuM bhAgye ja koI divasa haze. teno artha e ke jo dANacorInuM eka kansAInamenTa pakaDAyuM to bIjA nava ghUsI gayA. dANacorImAM saMDovAyela saMkhyAbaMdha yAMtrika dezI vahANe pakaDAyAM che ane be meTAM vimAne paNa pakaDAyAM che. e badhAM arabamAlikInAM che. eka daroDAmAM eka kansAInamenTamAM rUA. 50 lAkhanI phakata ghaDiyALa pakaDAI e paNa eka vikrama che. ema kahevAya che ke dANacorInAM baMdara damaNa, salAyA, vagere sUnAM, nisteja banI gayAM che. paraMtu tene artha e paNa thaI zake ke dANacorIne mAla sADavA bIjA daravAjA zodhAyA che. saurASTranA uttarakAMThe eTalAM badhAM TApuo che ke jayAM jApta rAkhavo muzkela che. te mATe to kAMkAthI ghaNe dUra dANacora-naukAo hoya tyAre ja temane AMtarI levI joIe. kAMThAthI 12 mAIla sudhI samudramAM prAde zika hada ane 200 mAIla sudhI Arthika hadanA AMtararASTrIya svIkAra to vahelAmoDe thaze ja. dANacorIne mAla kAMThe Ave ke kAMThe Utare ke aMdara ghUsI jAya tyAre pakaDavAmAM Ave te karatAM tene madhadariye AMtarI le eja vadhu asarakAraka upAya che. te mATe bhArata sarakAre kosTa-gArDa naukAdaLa (kAMThAnA samudranI rakSA karatuM naukAdaLamAM sthApavAno nirNaya lIdhe che. samamAM ApaNe khodelA telakUvAnA rakSaNa mATe paNa jarUrI che. paraMtu savAla e che ke je Araba dezamAMthI dANacorIno mAla Ave che teo A aniSTa pravRtti aTakAvavAmAM bhAratane sahakAra zA mATe na Ape? turkImAM aphINanuM vAvetara moTA pramANamAM thAya che. tyAMthI aphINa ane temAMthI banatA moraphIna vagere kephI padArtho mukhyatve amerikAmAM dANacorIthI ghUse che. e dANacorI aTakAvavA amerikAnI sarakArane je kharca thAya che ane tenA vyasanathI prajAne je zArIrika ane naitika hAni thAya che te aTakAvavA, nikasana pramukha hatA tyAre turkI sAthe sATuM karyuM hatuM ke turkIe aphINanI khetI baMdha karavI ane amerikA vaLatara tarIke amuka karoDa Dolara tukane Ape. turkI amerikAnI lazkarI chAvaNInuM sabhya che. teNe amerikAne sahakAra Apyo ane A sATuM svIkArI lIdhuM. paraMtu karAranI mudata pUrI thaI tyAre turkIe karAra phagAvI dIdhA ane aphINanI khetI pAchI zarU karI! Araba dezo ApaNAM mitro hovAno dAvo kare che ane ApaNe Araba dezonI maitrIne Arabe karatAM paNa vadhu vaphAdAra chIe. te teo ApaNane dANacerInI nAbUdImAM sahakAra zA mATe nathI ApatA? arabastAnanA dakSiNa ane pUrva kAMThe je Araba amIrAta , ane zekhAya che tyAMthI dANacorIne mAla Ave che. thoDAM varSo pahelAM tyAM tela nIkaLyuM te pahelAM A baMdaranuM kaMI mahattva na hatuM. temane vepAra dANacorInA mAlane hato. e dezamAM bIjI koI Upaja bhAgye ja thAya che. mAtra maskata-mAnane keTaloka pradeza phaLadra 5 che. varasAda paDe che ane hariyALA paNa che. A verAna baMdare videzamAMthI, dANacorImAM khape evo mAla (rAnAthI sinthaTika yArna) sudhI tarehatarehane vaibhavane mAla maMgAve che ane ApaNA dezamAM dANacorIthI ghusADe che. tyAM ApaNA dANAnA paNa sADA che. have jayAre A zekha ane amIre telanI AvakamAM dara mahine karoDa Dolara kamAya che tyAre te dANacorInI AvakanI tuNA jatI kema nathI karatA? dubAI ke abudhAbIne dAkhala bhe, te temanI thoDAka lAkha ja vasatine joIe tenA karatAM anekzaNI kiMmatane videzI mAla e baMdaromAM AyAta thAya che ane tyAMthI pachI bhArata jevA dezamAM dANacorIthI ghusADavAmAM Ave che. je zekhe ane amIra manamAM le te teo ApaNAM dANacorane hAMkI kADhe athavA ApaNe havAle paNa karI daI zake, ane dANacorI mATe AyAta thatA tathA nikAsa thatA mAla para pratibaMdha mUkI daI zake. vikAsa pAmatA dezone nANAM dhIravA ane temanA sahakAramAM vikArAyojanAo hAtha dharavA abudhAbI eka moTuM phaMDa dharAve che. hamaNAM e phaMDamAMthI sahAya meLavavA ApaNe tenI sAthe vATAghATa calAvIe chIe. abudhAbI ke saMyukata Araba amIrAta (januM abudhAbI eka ekama che) ApaNA vikAsa mATe nANAM dhIre ane ApaNA arthataMtranI keDa bhAMgI nAkhanAra dANacorIne vepAra pitAnA baMdaramAM cAlavA de e ajugatuM lAge che. khAsa karIne ApaNe IjharAela sAme araba rAjane ATale badhe Teko ApIe chIe ane temane kAraNe suejhanI nahera baMdha thaI, telanA bhAva cAragaNA vadhI gayA e badhA keDa bhAMgI nAkhe e bejo sahana karyo tyAre dANacerI aTakAvavAnA eka umadA kAryamAM teo sahakAra Ape evI apekSA vadhupaDatI nathI. -vijayagupta maurya
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-76 chabuddha jIvana - nAnA nAnA bApa ne ke tame vacana Apo ? priya harIndrabhAI, - tA. 26-6-76 Aje savAre surezane phona Avyo, 'priyakAnta hejha ekasapAyarDa' ghaDIbhara vicAramAM paDI gayo. badhuM DAmADoLa thatuM lAgyuM. asthira lAgyuM. gaI kAle amArA bajAramAM ja mRtyunA be samAcAra AvyA hatA. eka te pAkaTa vaye kharI paDatA pAnanI khabara hatI. paNa eka samAcAra to khUba nirdaya hatA. mA thanAra eka koDavatI vadhu jenA garbhamAM eka be mAsanuM svapana hatuM e mAne enA svapana rAthe vIMkhI nAkhavAmAM AvI hatI ! paNa priyakAMta to mArI - tamArI - surezanI ummaranI AjubAjunA - madhyaAyumAM - AjanA samayanI khataranAka vayamAM - ghAtaka vayamAM! Avo ja eka kALamukha divasa yAda Ave che, jayAre sureze ja mane khabara ApyA hatA. amadAvAda ane maNinagaranI vacce mRtyu "pesenjara' banIne TrenamAM maDiyAnuM khUna karI gayuM hatuM. tyAre paNa hRdayamAMthI hAhAkAra pasAra thaI gayo hato. AjanI jema ja! paNa harIndrabhAI, AMsune paNa eka avadhi hoya che-samayanI maryAdA hoya che ane haiyuM raDatuM hoya te paNa AMsuone eka divasa sukAvuM to paDe ja che. AkAzamAM vAvAjhoDuM tephAna macAvI jAya pachI khAvA dhAya evI zAMti galIomAM pharatI hoya che. A zAMti hadayane bhArathI dame che paNa e zAMtimAMthI ja keTalAka vicAro prakaTa thAya che. tema A priyakAMta - maDiyAnA mRtyu paNa thoDAka vicAra jagAve che. - harIndrabhAI, tamArA paricayamAM paNa evI keTalIka vyakitao haze je madhyaAyumAM kALano koLiyo thaI gaI haze. koI saMbaMdhI, koI vepArI, koI kArakuna, koI zaheramAM vasatA zrImaMta ke koI be TaMka khAvA mATe kheMcAkheMca karato garIba - e koI paNa vyakita hoya, paricita - aparicita, mRtyunuM nAma mAtra A vAtane kALe rasparza Ape che. pUrapATa doDI jatI ApaNI gatine ekAeka AghAta ApI thaMbhAve che. chatAM ApaNI paricita aparicita aneka vyakitaonA mRtyu ane priyakAMta - maDiyAnA mRtyu sarakhA hovA chatAM emAM thoDoka bheda che - eka hakIkata je A du:khane vadhu vedhaka banAve che. vadhu asahya ! priyakAMta-maDiyA jevI vyakitaonuM samAjamAM AgavuM sthAna che. teo samAjanI bahu moTI thApaNa che. eka priyakAMta-rille, eka zelI, eka vivekAnaMda, eka rAmAnuja avAranavAra pedA nathI thatA. samAjane A medhAvIonuM motInI jema jatana karavAnuM hoya che. eka bhAbhA, eka sArAbhAI akALe cAlI jAya tyAre samAjane vicAra karavo paDe che. This thing cannot be tolerated! Our young men, cur great men, our geniuses will not be allowed to die prematurely. eka kavi, eka lekhaka, eka vaijJAnika, eka prakhara rAjyakartAnuM jIvana e arthamAM enuM potAnuM ekalAnuM nathI. sAdhana-saMpattithI bhale e lokonA jIvanane samAja chalakAvI na zake, sonAnA hIMcake bhale A medhAvIne loko jhulAvI na zake chatAM sAmAnya jarUriyAta vinA e haMmezA sosavAyA kare e to na ja calAvI levAya. ene vinAzane raste vaLavA na devAya. ene mRtyune akALa koLi na thavA devAya! eka bhAbhA, eka vikrama, hAthamAMthI chaTakI jAya, eka maNilAla eka rAvajI enuM utkRSTa sarjana Ape te pahelAM ja AMkha mIMcI jAya ane samAja joyA kare e paristhiti kayAM sudhI calAvI laIzuM? kayAM sudhI ApaNe khAlI hAtha sAme joI, becAra divasa raDI, jANe kazuM banyuM na hoya. ema badhuM AsAnIthI bhUlI jaIzuM? paNa harIndrabhAI, samAjanI jo e mUDI che to A priyakAMta - maDiyA paNa potAnA jIvana mATe javAbadAra - risaponsIbala - che. mAtra temanA aMgata kuTuMba pratye ja nahIM - temanI javAbadArI samaSTi pratye paNa che. je divase harIndra, sureza lekonA hRdayamAM sthAna pAme che tyAre te divasathI emanI eka risaponsIbIlITI UbhI thAya che - loko pratye. emanuM zarIra paNa emanuM nathI rahetuM enI emane satata kALajI levAnI rahe che, kAraNa je lokonA e mAnItA che e lokone akALe teo dago nahIM daI zake - Shock ApIne AsAnIthI cAlI nahIM jaI zake! tamane nathI lAgatuM harIndra ke ApaNA buddhijIvIe ApaNA kavio - ApaNA rAjyakartAo dehanI sArI evI upekSA karI rahyA che? kriminala kahI zakAya evI! pharI pharI ApaNI vacce - cunilAla - priyakAMtanI ghaTanA banyA kare e ApaNe aTakAvI nahIM zakIe? svapnamAM viharatA ApaNA buddhijIvIone mAtraekAMgI vikAsa thAya che - uparanA mALane, buddhi, kevaLa kalpanAne. dehanA - dehane jALavavAnA, dehane nirAmaya rAkhavAnA sIdhA sAdA niyamanI jAye-ajANe ApaNe tyAM upekSA thAya che. upahAsa thAya che. kyAreka te jANe zaizavathI enI tAlIma - DisiplIna - ja nathI maLI, ene bhega, enI sajA e meTA thayA pachI bhogavatA hoya che - eka bhAre kiMmata cUkavatA hoya che. to bIjA keTalAMka vIsamI sadInI samayanI jeTa plenanI gatine AMbavA javAnA prayatnamAM tUTI paDe che. A deha te manuSyane che. Akhare A deha paNa samaya karatAM AgaLa javAnI doTamAM thAkI jAya che. hAMphI jAya che. rojanA agaNita-bijhIlAIpha nA asaMkhya DimAnDasa' saMtoSavAmAM e pAmara nIvaDe che. pUrapATa doDI jatA samayanI vacce yuddhanA kolAhala vacce jIvananA satata saMgharSa vacce ApaNA caherA upara buddhanI svasthatA lAvavI paDaze - nAmAM dhasya jatA lohIne zAMtinA - rilekasezananA pATha zIkhavavA paDaze. pahelAM ApaNe tyAM poSaNanA abhAvathI akALa mRtyu thatAM. Aje vadhu paDatA ArAma - ezaArAma - zArIrika kAmane abhAva, sthULa thatI jatI kAyA, vAMcavA game paNa ghAtaka evA vajananA AMka - mAnasika tANa - e sau Aje akALa mRtyunA kAraNa bane che. eka pachI eka rAtrie hAthatALI daI chaTakI jatI nidrA ane AMkhanA popacA para jIvanane satata bhAra, samayanA kAMTA para doDavAnA lahiyALa prayatna hRdayane Aje thakavI nAkhe che. ApaNe saue have A bAbata mATe ciMtita thavuM paDaze. jAgRta thavuM paDaze. kAraNa avAranavAra maDiyA - priyakAMtane gumAvavA nahIM pAlave. Aje kayAreya jarUra nahotI tevI buddhanI jarUra che. Aje kayAreya jarUra nahotI eTalI mananI avicaLatAnI jarUra che. eka vakhata evo hato ke, zArIrika zrama jIvana sAthe - deha sAthe joDAI gayuM hatuM. have divasanA TAImaTebalamAM mane kayAM goThavavo e paNa muMjhavaNa paDe che. ane chatAM enI upekSA have khataranAka che. * kAraNa enI upekSA eTale kALanuM aTTahAsya - samaya sAthenI ATalI kRtrima deTa eTale mRtyune ApaNA deha upara vijaya! je hRdayanI mulAyamatAnI ApaNe covIsa kalAka vAta karIe chIe, jenA premanA gItamAM ApaNe nhAIne pavitra thaIe chIe, e ja bhautika hRdayanA kAryakAraNa, zakita - maryAdAthI ApaNe keTalA aNajANa chIe - bALaka jevA! e thAkI jAya che, e hAMphI jAya che. e kazuMka ApaNane kahevAnI koziza kare che. ApaNe
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 ene sAMbhaLatA nathI ! e karagare che -- 'mane ArAma ApA' ane ApaNe ene cAbUkathI vIMjhIe chIe - e dhabakatuM aTakI jAya tyAM sudhI. A hRdayano avAja paNa ApaNe sAMbhaLavA paDaze. priyakAMte te ja dahADe AvelA enA hRdayanA zramita - pIDAbharyA avAjane sAMbhaLyA hota to - dAda ApI hota to? mRtyu zaTaranuM rUpa laIne ApaNI ane enI vacce haMmeza mATe ATalA jaladI paDadA ta na pADI zakata? priyakAMta jatAM jatAM ApaNane jANe kahI gayA chetame cetatA rahejo - ApaNe badhAe enI vAta sAMbhaLavI paDaze. ApaNuM ekAMgI jIvana nahIM cAle ! ApaNI ekalA upalA mALanI kasarata nahIM calAvI levAya ! tame badhAM - tame ane sureza, anila ane rameza, bhagavatIkumAra ane sureza joSI--ApaNA kavi-lekhaka, nATayakAra, kaLAkAra tamArI sau pAse ciMtAranA tAra jevI saMvedanazIlatA che, gulAbanA phula jevI mRdutA che. hA, jAguM chuM. jIvananA AghAtapratyAghAta A saMvedanazIlatA mATe kyAreka khUba asahya thaI paDe che. jANuM chu. pelA kavinI jema kayAreka bUma pADavI paDe che: 0 God; why was I bcrn wihout a skin? chatAM tame vacana Ape| amane suMdara kAvyo ane navalakathA - vArtA ApavAnA pariAmamAM tame tamArI rAtrino bhAga nahIM ApA - tamArAM chApAM ane sAmayikonI bhUkha samAvavA tamArA zvAsane huM phAvI nahIM nAkhA kharcI nahIM nAkho. tALIonA gaDagaDATa gamatA hoya te paNa ene satata cAlu rAkhavAnA prayatno tamane sadatara bhAMgI nahIM nAkhe enA tame hamezA khyAla rAkhazo. tame vacana ApA - tamAruM jIvana tamArA ekalAnuM nathI . vipina parIkha zrI muMbai jaina yuvaka satra saMcAlita * abhyAsa vartuLa abhyAsa vartuLanI chellI rAbhA tA. 6 ThThI menA roja maLI hatI. temAM vakatA ke viSaya nahi rAkhatA praznottarI rAkhavAmAM AvI hatI. A sabhA paNa rasaprada gaI hatI. vekezanane kAraNe jUna mAsamAM sabhA bolAvavAmAM AvI nahotI. AgAmI beThaka abhyAsa vartuLanI AgAmI beThaka gurUvAra tA. 8-7-76 nA roja sAMjanA 6-15 kalAke zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze. vakatA : jANItA kavi ane 'kavitA'nA taMtrI OMA. sureza dalAla. viSaya : rArjanAtmaka kRtionuM vAMcana - manana. zrI surezabhAI svaracita kAvyo tema ja Itara sarjakonI kRtionuM vAMcana karaze, tema ja 'mArI bArIethI' nA temanA lakhANAmAMthI - 'Izvara sAthe saMvAda, tema ja "A thAka zAno che?" A be lekhonuM paThana karaze. tyAra bAda zrotAo, uparanAM vAMcana - paThanamAMthI upasthita thatAM tema ja bIjA prazno pUchI zakaze. prabudhdha jIvana A sabhAmAM saMghanA sabhyo tema ja rasa dharAvatAM mitrA hAjarI ApI zakaze . subAdhabhAI ema. zAha saMcAlaka, abhyAsa vartuLa tA. 1-7-76 jaina sAzyala grupa, mATuMgA zAkhAnuM uddaghATana jaina sAzyala grupanI ghATakopara zAkhA zarU karyA bAda, have mATuMgAmAM paNa tenI zAkhA zarU karavAmAM AvI che. mATuMgA jaina sozyala grupanI zAkhAnuM uddaghATana tA. 19-6-76 nA roja, zrImatI ema. ema. vumansa kaeNlejanA, saradAra vallabhabhAI paTela holamAM zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhanA varada haste karavAmAM AvyuM. zrI durlabhajIbhAI khetANI paNa hAjara rahyA hatA. ghInA dIvA pragaTAvIne zrIyuta cImanabhAIe zAkhAnuM udghATana karyuM hatuM ane tyAra bAda bAlatA jaNAvyuM ke, AvA gUpAnI sthApanA bAda, eNe nakkI karelA dhyeyo pramANe tenA vikAsa thavA joIe, dhyeyo phakata kAgaLa upara ja na rahevA joIe. tamAre AjanA sAmAjika pravAhomAM gahanatAthI UMDA UtaravuM paDaze. mANasa eka sAmAjika prANI che. mANasanI bahuvidha pratibhAne vikasAvavAnA aneka kSetrA che, tenA kayAre ane kevI rIte vikAsa thaze tenI tene peAtAne paNa khabara hotI nathI, paNa tene mATe AvA grupA mAdhyamarUpa banatA hoya che. mANase samAjane potAnA gaNIne temAM Ataprota thavuM joIe. eTalA darajaje tenA potAno vikAsa thato hoya che. Aje strI-samAjanI je unnati thaI che, e kAraNe AvA sAmAjika kAmeAmAM temanA paNa sahayoga jarUrI che. gAMdhIjIe dezamAM jabarajasta krAMti karI, temAM mATI krAMti temaNe strI-jIvananI karI kahevAya. "jaina sozyala grupa"mAM sAzyala zabdane anulakSIne jIvana vikAsane lagatAM sAmAjika sevAnA kAryo grUpe hAtha dharavAM joIe, ane "jaina" zabda che tene anulakSIne "jaina" tarIkenuM pAtAnuM vyakitatva vikasAvavuM joIe. tamArA AcAra-vicAra ane bhASAnA kAraNe mANasa upara evI chApa paDe ke tame "jaina" che. mAtra janmathI jaina hoya tene mATe ja phakata jainadharma nathI~mAtra bAhya AcArothI ja jaina dharmI kahevAvAnuM nathI. jaina dharma viSenI jANakArI mATenuM vinobAjInI athAga mahenata ane agragaNya munionA mArgadarzana bAda hamaNA "rAmaNasUta pustaka pragaTa thayuM che. te pragaTa thayA bAda zrI vinobAjIe kahyuM ke "have mArA jIvanamAM saMpUrNa samAdhAna thayuM che. vaLI vinobAjIe ema paNa kahyuM ke, "mArA jIvanamAM mane koIe paNa prabhAvita karyo hAya tA, jaina dharmanA anekAnta siddhAMte," zrI cImanabhAIe chelle jaNAvyuM ke, jaina sAzyala grupe 11 varSa pUrAM karyA, temAM mArA mitra, muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha jeo hAla amerikAnA pravAse gayA che. temano moTo phALo che. lIdhelA kAmane zeAbhAvavuM ane tenA vikAsa karavA mATe tana-mana-dhanathI ane peAtAnI AgavI sUjhathI teo haMmezA prayatnazIla hoya che. temane hu` aMta : karaNapUrvakanA dhanyavAda ApuM chuM. tyAra bAda zrI durlabhajIbhAI khetANIe bAvatAM jaNAvyuM ke, jaina kone kahevAya? mULa zabda 'mANasa' eTale 'jana'-rAga ane dveSa jeNe tajayo-e rAga ane drUpa rUpI be mAtrA 'jana' upara caDe tyAre te mANasa 'jana'mAMthI 'jaina' banI jAya che. eTale koI paNa saMsthAnI sthApanA karavI te to ramata vAta che, paraMtu tenA uddezo sAcavavA ane amalI banAvavA tenI ja khAsa mahattA che. tyAra bAda Do. ke. ena. kAmadAre paNa mArgadarzaka vakatavya ApyuM hatuM. jaina sAzyala grupanA pramukha zrI sI. ena. saMghavIe gR panI kAryarekhA samajAvI hatI, ane hAratorA bAda grUpanA kanvInara zrI mahAsukhabhAI kAmadAre AbhAradarzana karyuM hatuM. saMkalana : zAntilAla TI. zeTha
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA. 1-7-95 buddha jIvana 49 ja chuTAcheDA : mAgo ane maLaze! - 1955 mAM prathamavAra amalamAM AvelAM 'hiMdu lagna dhArAmAM cheDAnAM je kAraNe ApyAM che te kAraNo utpanna thAya te tenAM tAjetaramAM keTalAMka mahattvanA pheraphAro thayAM che. ne chUTAcheDA" nI AdhAre chUTAcheDA mAMgI zakAya che. te kAraNo A mujaba che : prakriyA mATe kAyado 'udAra banyA che. 27 mI me 1976 nA roja (1) je pati agara patnIe svecchAthI anya strI ke puruSa sAthe amalamAM AvelAM A sudhArelA kAyadAnI jogavAIone ahIM saMbaMdha karyo hoya-pachI bhale te eka vakhata ja hoya. (2) arajadAra pratye paricaya Apyo che. kAyadAnI bArIkIe ke vakIle jene samajI kuratAbharyo vartAva karavAmAM Avyo hoya, (3) eka pakSakAre sAmA zake evI bAbato ahIM ApI nathI. sAmAnya mANasa mATe mArga- pakSane be varSathI tajI dIdhela hoya (5) (pahelAMnAM kAyadAmAM darzaka banI zake e rIte sudhArelA kAyadAnI mahattvanI kalamonI 1-2 kAraNasara mAtra kAyadesara judA rahevAne (Judicial mAhitI ApI che. jarUra lAge tyAM agAune dhAre zuM hato tene Separation hakka maLatuM hata) (4) na sudharI zake evI ullekha karyo che. mananI rogI hAlata hoya agara te satata athavA vAraMvAra ' nAma che "hiMdu lagna' dhAro paNa 'lagna' nI vyAkhyA sivAya evA prakAranI ane eTalI hade mAnasika asthiratA hoya ke arajaAmAM bIjI badhI bAbato chUTAcheDA" aMge ja che. lagna vakhate dAra tenI sAthe rahI zake evI vAjabI paNe AzA na rAkhI zakAya. cheDAcheDInI gAMTha bAMdhI te chUTI eTale "chUTAcheDA'. sAmAnya mANasa mAnasika avyavasthAnI vyAkhyA khUba ja vyApara apAI che. temAM tene chUTAcheDA kahe che. paNa kAyadAmAM tenAM bhinna prakAro che. mAnasika roga-manano apUrNa agara aTakI gayelA vikAsa ke hiMdu zabdanI vyAkhyAmAM zIkha, jaina, bauddha, brAhmo ke A jene ApaNe "adhabeharU" kahe evI mananI hAlata, sAmAnya karatAM samAjanAM anuyAyIo AvI jAya che. te uparAMta nakArAtmaka vyAkhyA khUba ja UtaratI buddhi ke samajaNane jene kAraNe tenuM vartana khUba ja evI che ke, je vyakita muslima, khrIstI, pArasI ke yahUdI na hoya Akramaka ke gaMbhIra rIte bejavAbadAra hoya - pachI tene tabIbI tene 'hiMdu' gaNavAmAM Avaze. sivAya ke te hiMdu nathI ema sAbIta upacArathI sudhArI zakAya tema hoya ke nahIM. A vyAkhyA eTalI badhI thAya. bALakanAM pitA athavA mAtA bemAMthI eka hiMdu hoya paNa vizALa ne vyApaka che jenA artho anartho aneka thaze (5) hiMdu tarIke hiMdu kuTuMbamAM bALakane uchera hoya to te paNa hiMdu gaNAze. dharmaparivartanathI hiMdu maTI gayela hoya. (6) sudharI na zake te jJAti ke dharmanAM rivAja mujabanI vidhi thAya eTale lagna Ugra kuSTha roga hoya. (7) jAtIya cepI roga hoya, (pahelAMnAM thayAM ema mAnIe chIe, paNa lagna aMgenI A kAyadAnI zaratone kAyadAmAM 6 tathA 7 mATe A jAtanI bImArIne samaya traNa bhaMga thayo hoya to te kAyadesara lagna ja na gaNAya. ane te rada varSane hovo joIe te rada karavAmAM Avela che.) (8) koI karavAne dAvo thAya to te lagna radabAtala (Annul) jAhera dhArmika paMthamAM dIkSA laI ke sanyasta laIne saMsAra tajI dIdho karavAmAM Ave che. hoya, (9) sAta varSathI jene patte na hoya, (10) kAyadesara jo lagna vakhate puruSane prathama patnI agara patnIne prathama judA rahevAnuM agara lagnanAM hakka pUrAM karavAnuM hukamanAmuM thayA pachI pati hayAta hoya, jo pati patnI vacce pratibaMdhita sagAI hoya eka varSamAM patI patnI tarIke rahyAM na hoya, (pahelAM A samaya be ke baMne vacce sapIMDa sagAI hoya to e lagna prathamathI ja gera varSanA hato.) (11) A kAyado amalamAM AvyA pahelAM patine kAyadesara-void che. sivAya parApUrvathI cAlyA AvatA rivAja mujaba pahelAMnI patnI hayAta hoya, (12) pati baLAtkAra, akudaratI vyavahAra pratibaMdhita sagAIvALA ke sapaDa sagAIvALA vacce lagna thaI zakatAM ke pAzavatA mATe gunegAra hAya, (13) hiMdu bharaNapoSaNanAM kAyadA hoya. sapIMDa sagAImAM mAtA pakSe traNa peDhI ane pitA pakSe pAMca peDhI sudhI gaNavAnuM che. pratibaMdhita sagAImAM bhAIbena, kAkA anvaye agara phojadArI kAma calAvavAnA rIta (CriminalProcedure kAkI bhatrIjo ke bhAI ke bahenanAM bALakono samAveza thAya che. Code nI kalama 125 (pahelAMnI 488)nIce pati sAme bharaNalagnanI bIjA prakAranI zarate evI che ke, tenAM bhaMgathI lagna paSaNano hukama thayo hoya ane AvA hukama pachI eka varSa sudhI ApoApa gerakAdesara karatAM nathI, paNa koI paNa pakSakAra tene radabAtala pati patnI tarIke sAthe rahyAM na hoya. (14) paMdara varSanI vaya pahelAM voidable TharAvavA arajI karI zake che. lagna vakhate mananI asthiratAne lagna thayAM hoya ne paMdara varSanI vaya vaTAvyA pachI ane aDhAra vartanI vaya pahelAM patnIne AvA lagnane InkAra (Repudiate) karela hoya, kAraNe lagna mATe mAnya saMmati ApavA koI paNa pakSa azakata hoya. (kAraNa 13 ane 14 tadana navAM umeravAmAM AvyAM che( uparanAM saMmati ApI zake tema hoya chatAM mAnasika bimArI evI jAtanI 14 kAraNAmAMthI koI paNa kAraNa sAbita thAya te chuTAcheDA hoya ke te lagna mATe ke bALako pedA karavA mATe ayogya hoya maLI zake che. vAraMvAra divAnApaNuM ke vAInA humalA AvatA hoya, puruSane jo uparanAM kAraNe te sAbita karavA paDe paNa purAvAnI takalIphamAM aDhAra varSa pUrAM thayAM na hoya ke strIne paMdara varSa pUrAM thayAM na na paDavuM heya ne "mIyAMbIbI rAjI" hoya ne rAjIkhuzIthI chUTA paDavuM hoya ane strIne aDhAra varSa pUrAM thayAM na hoya te tenA vAlInI hoya te te mATe saMmatithI 'chuTAcheDA" nI tadana navIna kalama chellA sudhAsaMmati levAmAM na AvI hoya, vAlInI saMmatinI jarUra hoya tyAM rAthI dAkhala karavAmAM AvI che. te mujaba pati patnI saMyukatapaNe adAbaLajabarIthI agara to lagnavidhinA prakAra aMge agara sAmA latamAM arajI peza kare ne kahe ke, teo eka varSa ke tethI vadhu vakhatathI pakSa aMgenI mahattvanI hakIkata ke saMjoge aMge dagA phaTakAthI saMmati judA rahe che. ane teo sAthe rahI zake tema nathI ne teo meLavavAmAM AvI hoya agara jo patnI lagna vakhate ja anya, paraspara saMmata thAya che ke, lagna viccheda karI chuTA paDavuM joIe. puruSathI sagarbhA hoya te lagna radabAtala thaI zake che. baLajabarI e pramANe arajI raju karyA pachI cha mahinA pachI ane aDhAra mahInA ke dagAnAM kissAmAM baLajabarI astitvamAM na hoya tyArathI pahelAM ja korTane arajInI sunAvaNI hAtha dharavA vinaMtI karavAmAM ke dage jANyA pachI eka varSamAM arajI karavI joIe. anya puruSathI Ave ne korTane khAtrI thAya ke arajImAM lakhelI hakIkata kharI che, sagarbhA banyAnAM kissAmAM hakIkata jANyA pachI eka varSamAM arajI karavI te jarUrI tapAsa karI chUTAcheDAnuM hukamanAmuM adAlata karI Apaze. joIe. tathA jANyA pachI strI-purUne saMbaMdha rAkhe na hovA joIe. pahelAMnAM kAyadAmAM kAyadesara judA rahevA mATe cha kAraNe hatAM chUTAcheDAMnAM prakAramAM lagna kAyadesara che-paNa te pachI chUTA- ke jemAMthI eka paNa sAbita thAya to kAyadesara chuTA rahevAnuM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pUrva prabuddha jIvana hukamanAmuM maLI zakatu. have A AkhI kalamane sthAne evI jogavAI karavAmAM AvI che ke, je kAraNeAsara chuTA cheDA maLI maLI zake te ja kAraNAsara kAyadesara judA rahevAnuM -Judicial Separtion hukamanAmuM paNa meLavI zakAya. chuTAcheDA aMgenI kalamamAM paNa ema TharAvavAmAM AvyuM che ke, chuTAcheDAnuM kAraNa sAbita thAya to paNa adAlatane vAjabI kAraNA lAge te chuTAcheDAne badale kAyadesara jadA rahevAnuM hukamanAmuM ApI zake. 'tajI devAnI' (desertion)nI vyAkhyA evI che ke pati e patnIne ke patie patnIne vAjabI kAraNa sivAya ne tenI saMmati ke tenI IcchAviruddha tene tajI dIdhela hoya ke IrAdApUrvaka tenI upekSA karI hoya ke tenAM pratye bedarakArI darzAvI hoya. lagnanAM hakka pUrA karavAnA .dAvAnI jogavAI haju rahI che. pati patnIne sAthe na rAkhe ke patnI patine tyAM rahevA na jAya te lagnanAM hakka pUrA karavAno dAvo karI zakAya che. AmAM je pakSa bIjAthI alaga rahe tema hoya teNe peAtAne e rIte alaga rahevAnuM vAjabI kAraNa sAbita karavuM jaoNIe. lagnanAM haka pUrA karavAnuM hukamanAmuM thAya to paNa adAlata jenI sAme hukamanAmuM thayuM hoya tene sAmA pakSane tyAM javAnI pharaja pADI zakatI nathI. eTale hakIkatamAM te hukamanAmuM kAgaLa upara rahe che, paNa patnI bharaNapoSaNa mAgI zakAtI nathI. kAyadesara judA rahevAnuM hukamanAmuM thAya ke lagnanAM haka pUrA karavAnuM hukamanAmuM thAya te pachI je eka varSa sudhI baMne puna: sAthe na rahe to koI paNa pakSa chuTAcheDAnI mAMgaNI karI zake che te tene chuTAcheDA maLe che. chuTAcheDA aMgenI A mukhya jogavAIo che. paNa tene AnupaMgika bIjI paNa jANavA lAyaka bAbato che. chuTAcheDAnA dAvA lagna thayAM pachI eka varSanI pahelAM thaI zakatA nathI. sivAya ke, asAdhAraNa hADamArI hoya to korTanI rajA laIne thaI zake che. A kAyadA nIcenI arajI jIllA nyAyAdhIzanI korTamAM ne jyAM sITI sivIla korTa hoya tyAM te korTamAM thaI zake che. jo (1) te korTanI hakumatamAM lagna thayAM hoya. (2) sAmeA pakSa arajI dAkhala karatI vakhate te korTanI hakumatamAM rahetA hoya. (3) athavA pati - patnI korTanI hakumata chellAM sAthe rahyAM hoya ne (4) je sAmA pakSa je vistArone A kAyado lAgu paDe che te vistAranI bahAra raheto hoya agara sAta varSathI tenA patno na hoya te arajadAra je korTanI hakumatamAM raheto hoya tyAM arajI thai zake che. lagna--viccheda thayAM pachI ne apIlanI mudata vIte tyAM sudhI apIla na thaI hoya agara apIla thAya te te nIkaLI jAya to baMne pakSakAro pharIthI lagna karI zake che. A kAyadA nIcenI arajI cAlu hoya tyAre pati patnI sAme ke patnI pati sAme bharaNapoSaNanI rajI karI zake che ne adAlatane yogya lAge te rakama kAmacalAu bharaNapoSaNa tarIke apAvI zake che. chUTAcheDAnuM hukamanAmuM thAya tyAre ke te pachI pati ke patnI arajI kare to adAlata tene yogya lAge teTalI rakamanuM kAyamI bharaNapoSaNa apAvI zake che. A rIte jenI sAme bharaNapASaNanI arajI maMjUra thaI hoya te vAjabI kAraNa hAya to bharaNapASaNano hukama pheravavA ke rada karavA arajI karI zake che. jema ke patnI pharI lagna kare agara te cAritryahIna jIvana gujAre. A kAyadA nIcenI adAlatanI sarva kAryavAhI baMdhabAraNe calAvAze ane suprima korTanA ke hAikorTanAM sattAvAra prasiddha thayelAM cukAdAnAM majakura sivAya bIjo koI ahevAla akhabAramAM ke anyathA prasiddha karI zakAze nahI. jo pakSakAroe alaga alaga korTamAM mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: muMbaI 400 004-Te. naM. 350296 tA. 17-36 sAmasAmI arajIo karI haze to prathama j korTamAM arajI thaI. haze te korTamAM bIjI arajI badalavAmAM Avaze. te baMnne sAthe ja cAlaze. bIjI agatyanI jogavAI e karavAmAM AvI che ke, A kAyadA nIcenI arajInI sunAvaNI eka vakhata zarU thaI tenI tArIkha paDaze nahIM; te dararoja cAlaze. sivAya ke, vAjabI kAraNasara adAlata tArIkha Ape. arajInI noTisa sAmA pakSane bajAvyA pachI cha mahinAmAM tenA nIkAla karavA paDaze. te apIla dAkhala thayA pachI tenI nATisa sAmA pakSa para baMnene te pachI traNa mahinAmAM apIlanA nikAla karavAnA raheze. A kAyadA nIcenI arajI parasparanI cAmapApIthI karelI nahAvI joIe tathA arajInuM kAraNa utpanna thayAM pachI bina jarUrI vilaMba thayo na hovA joIe. bIjI eka agatyanI jogavAI e che sTempanA kAyadA nIce jo koI dastAveja para kAyadA mujabano sTempa lagADavAmAM na Avyo hoya to te purAvAmAM dAkhala thaI zakato nathI, paNa A kAyadA nIcenA kAryavAhImAM kAyadesaranA sTempa na hoya te paNa te dastAveja purAvAmAM grAhya thaI zakaze. A kAyadA nIce thayelAM hukamanAmAnI nakala korTa pakSakArane maphata pUrI pADaze. A prakAranAM mukadamAomAM khUba ja mahattvanI vAta ne saune jenI ciMtA hoya che tevA bALakonuM zuM? mukadamA cAlato hoya ke pUro thAya tyAre rAgIra bALakonA kabajA, bharaNapoSaNa tathA zikSaNa mATe adAlata yogya lAge tevA hukamA karI zake che. sagIro tathA vAlInAM kAyadA nIce rAgIra bALakonA vAlI pitA gaNAya che. ne tenA kabajAnA hakka pitAno che, paraMtu pAMca varSanI vaya sudhInAM bALakono kabaje mAtA dharAvI zake che. bAbatamAM bALakonI IcchA paNa adAlata lakSamAM le che. vaLI bALakone pitA pAse rAkha vAmAM ke mAtA pAse rAkhavAmAM bALakonuM hita na hoya to adAlata yogya lAge tene soMpI zake che tathA temanA nibhAva ne zikSaNa mATe rakama ApavAnuM TharAvI zake che. A chellI mahattvanI vAta e che ke, A kAyado amalamAM AvyA tyAra pahelAMnAM kAyadA nIce je arajIo UbhI hoya tene paNa A kAyadAnI jogavAIo lAgu paDaze ne te mujaba arajadAro dAvA arajImAM sudhArA karI zakaze . bALako viSe kAyadAnI paristhiti jANavA jevI che. je lagna prathamathI ja gerakAyadesara (vcid) hoya, eka lagna bALako gerakAyadesara ja gaNAya pachI lagna korTa dvArA radabAtala thayAM hoya ke nahIM. AvA lagnanI patnIne patnI tarIke koI hakka maLato tema nathI. je lagna gerakAyadesara (voidable) karAvI zakAya hoya te jyAM sudhI korTadrArA radabAtala na thAya tyAM sudhI kAyadesara che. ema mAnI levAya. paNa radabAtala thatAM te lagnanA bALako paNa gerakAyadesara gaNAya. chellA. sudhArA pahelAM AvA lagnonAM bALako aMge paristhiti jarA guMcavADAbharI hatI.. have navA sudhArAmAM ema TharAvavAmAM AvyuM che ke lagna gerakAyadesara (void) hoya ke gerakAyadesara jAhera (voidable) thAya to paNa te lagnanAM bALako kAyadesara gaNAze. paraMtuM temane temanAM mAtA tathA pitAnI milakata sivAya bIjA koInI milkatamAM hakka prApta thaze nahI. chuTAcheDAmAM te lagna kAyadesara gaNAya che eTale bALako kAyadesara gaNAya che. -kezavalAla zAha zrI cImanalAla tAruM, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, -hasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 01
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By South 54 licence No,: 37 - prabuddha bhavana zrI muMbai jaina yuvaka sa MghanuM pAkSika mukhapatra * nAla 50 paisA buddha jainanu navasaMskaraNa varSa 38: aMka 6 muMbai, 16 julAi, 1976, zukravAra vArSika lavAjama rUA. 10, paradeza mATe ziliMga ! rU 3 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAhe $ baMdhAraNamAM pheraphAra karavAnI svarNasiMha samitinI darakhAsto koMgresa mahAsamitie maMjUra rAkhI te sAthe temAM keTalAka sudhArAvadhArA karyA che. eka agatyano vadhAro e karyo che ke nAgarikanI mULabhUta pharajonA baMdhAraNamAM ullekha karavo ane evI pharajo nakkI karavA svarNasiMha samitine anurodha karyo. have svarNasiMha samitie nAgarikanI pharaje bAbatano potAno ahevAla prakaTa karyo che. jemAM ATha pharajo baMdhAraNamAM sAmela karavI evI bhalAmaNa karI che. te mULabhUta ATha pharajo A pramANe che : (1) baMdhAraNa ane kAyadAono Adara karavA ane tenuM pAlana karavuM. nAgarikanI pharajo (2) dezanA sArvabhaumatvanuM samarthana karavuM ane evI rIte vartavuM ke jethI dezanI ekatA ane akhaMDitatA jaLavAi rahe ane daDha thAya. (3) baMdhAraNamAM samAviSTa lokazAhI saMsthAono Adara karavA ane te saMsthAonA gaurava ane adhikArane bAdha Ave evuM kAMi na karavuM. (4) dezanuM rakSaNa karavuM ane (sarakAra) mAgaNI kare tyAre lazkarI sevA sahita badhA prakAranI) rASTrIya sevA bajAvavI. (5) dareka prakAranA komavAdane tilAMjalI ApavI. (6) rAjaya nItinA nirdezaka siddhAMtonA amalamAM madada ane sahakAra ApavA tathA sAmAjika ane Arthika nyAya prApta karavAnA hetu mATe AmajanatAnA kalyANane uttejana ApavuM. (7) hiMsA varjya gaNavI, jAhera milakatanuM rakSaNa karavuM ane salAmatI jALavavI ane AvI milakatane nukasAna pahoMce athavA teno nAza thAya tevuM kAMi na karavuM. (8) kAyadA pramANe karaverA bharavA. samitie eka vizeSa bhalAmaNa karI che ke rAjayanItinA nirdezaka siddhAMtomAM eka nirdeza umeravA ke dareka rAjaye kuTumbaniyojana dvArA athavA anya anukULa pagalAMo dvArA vasativadhArA upara aMkuza lAvavA. zrI svarNasiMhe vizeSamAM jaNAvyuM che ke baMdhAraNanI klama 19mAM je mULabhUta hakko ( vANIsvAtaMtrya vagere sAta svataMtratAo! ) nAgarikane prApta thAya che te aMge nAgarikanI pharajono paNa vicAra karavA joie ane teno durUpayoga na thAya te mATe pUrato prabaMdha karavo joie. tema ja AvA durUpayoga, koi vyakita, maMDaLa, pakSa ke saMsthA kare to tene mATe yogya zikSA thavI joie. A bAbata samitie carcA karI che ane have pachInI beThakamAM vizeSa carcA thaze. kalama 19mAM jaNAvela svataMtratAnI maryAdAo paNa temAM ja batAvI che. A svataMtratAo niraMkuza nathI ane aMkuza mukatA kAyadAo paNa che. have vizeSa aMkuze mUkavA che tema ......A sUcanathI jaNAya che. ra samitie vizeSa bhalAmaNa karI che ke nAgarikanI AvI pharajonuM pAlana na thAya to te mATe yogya zikSA (penalTIjha)nA prabaMdha karavA pArlAme Te kAyadA karavA ane evA kAyadAo koi mULabhUta hakka ke bIjI koi baMdhAraNIya jogavAine bAdhaka che evA kAraNe tene koi korTamAM paDakArI zakAze nahi. samitie karela A badhI bhalAmaNo upara koMgresa pradeza samitio temaja je rAjyomAM koMgresa sattA para che tyAMnA mukhya maMtrIonI sUcanAo 12 julAI sudhImAM mArgo che ane 15mI julAie samitinI beThaka thaze-jemAM A bhalAmaNone AkharI svarUpa ApavAmAM Avaze. rAmitie jaNAvyuM che ke badhA vargo taraphathI sUcanAo AvakArya che. rAjyonA mukhya maMtrIo ane koMgresa pradeza samitie A bhulAmaNA upara zuM sUcanAo karI che tenI mAhitI nathI. A mahattvanA viSaye jAheramAM kAMi arthapUrNa carcA-vicAraNA thai jaNAtI nathI. vartamAnapatro ane prajAnI kAMika evI manodazA lAge che ke sarakArane je karavuM haze te karaze. simita tenI AkharI darakhAsto, bIjA baMdhAraNIya pheraphAro koMgresa mahAsamitie svIkAryA che te sAthe sarakArane mokalaze ane chevaTa sarakAra tene mATenA kharaDo pArlAme'TamAM rajU karaze. hamaNAM ja kAyadAmaMtrI zrI gokhalee kahyuM che ke A kharaDo lagabhaga taiyAra che ane pArlAme TanI cAmaNu beThaka ogasTanI zarUAtamAM maLaze temAM rajU karavAmAM Avaze. A kharaDo rajU thaze tyAre baMdhAraNIya pheraphAronI cokkasa ane spaSTa darakhAsta prajA samakSa Avaze. A sUcita pheraphAro eTalA badhA pAyAnA ane vyApaka che ke tenA upara pUro vicAra karavAnI ane abhiprAya vyakata karavAnI prajAne pUrI taka maLe te jarUranuM che. te mATe pArlAme Te ochAmAM ochu eTaluM karavuM joie ke A kharaDo rajU karyA pachI pArlAmeTanI AvatI beThakamAM tenI vicAraNA hAtha dharavI, athavA chevaTa A kharaDo pravara samitine suparata karavA ke jayAM prajAmata vyakata karavAnI taka maLe. AvI taka ApyA vinA, A kharaDosIdhesIdhA A ja beThakamAM pasAra karI devAmAM Ave te vAjabI nahi thAya. atyAre bIjA baMdhAraNIya pheraphAro viSe kAMi kaheto nathI. nAgarika pharo viSe saMkSepamAM thoDuM kahIza. baMdhAraNamAM nAgarikanI pharajono samAveza karavA te navA prayoga che. bahu thoDA dezanA baMdhAraNAmAM evA prabaMdha che; ema sAMbhaLyuM che ke cInanA baMdhAraNamAM che. eno artha ema nathI ke nAgarikanI kAMi pharaja nathI, nAgarikanI ghaNI pharajo che. jeTalA kAyadA thAya che te badhA eka rIte nAgarikanI pharajono amala karAvavA mATe che. kai bAbatomAM pArlAmenTa ane rAjyonI dhArArAbhA kAyadA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ para prabuddha jIvana tA. 16-~76 karI zake tene baMdhAraNamAM prabaMdha che. je bAbatone kAyadAthI amala karAvI zakAya evI badhI bAbatane temAM ullekha che. prakIrNa neMdha eka abhiprAya evo hoya che A uparAMta nAgarikanI keTalIka naitika je che jene baMdhAraNamAM ullekha karavo, jethI loko samakSa A Adarza rahe. dA. ta. rAjayanItinA nirdezaka siddhAMta rAjya mATe A Adarza rajU kare che. korTa mAraphata tene amala nathI thai zakato paNa rAjya tene amala karavAnI pharaja che. paNa nAgarikanI je pharajone ahIM ullekha thAya che ane jenA baMdhAraNamAM samAveza kara che te mAtra naitika ke AdarzarUpa nathI. pArlAmeMTanA kAyadAthI tene amala karAvavo che ane amala na thAya te tene mATe zikSA karavI che, eTaluM ja nahi paNa AvI zikSAnA kAyadAne, te koi mULabhUta adhikArane bAdhaka hoya athavA baMdhAraNanI bIjI koi jogavAi sAthe asaMgata hoya te paNa, tene korTamAM paDakArI na zakAya evI bhalAmaNa che. je ATha phone ahIM ullekha karyo che temAM keTalIka evI che ke jenA vize koI vAMdho ke matabheda hoya ja nahi. baMdhAraNane ane kAyadAne Adara kara, dezanI ekatA ane akhaMDitatA jALavavI, hirA vajarya gaNavI, zahera milakatanuM rakSaNa karavuM ane salAmatI jALavavI, kAyadA pramANe karaverA bharavA emAM matabhedane avakAza nathI. A mATe kAyadAo ane zikSAe che. AvI pharajone ullekha karavAnI have jarUra kema paDe che? tene amala karAvavA kevA prakAranA kAyadA thaze? keTalIka pharajo evI che je ghaNI aspaSTa che. dA. ta. koI paNa prakAranA komavAdane tilAMjalI ApavI. komavAda kone gaNave? koma koma vacce dhikkAranI lAgaNI phelAya evuM vartana atyAre paNa guno che ja. potAnI komanA lokone zikSaNa mATe, tabIbI rahita mATe ke garIbAimAM madada karavI te komavAda gaNAya? hindu, muslima, pArasI, khristI, badhI komane AvI saMsthAo che. kAyadAne Adara karo ane tenuM pAlana karavuM. koi kAyado anyAyI hoya che tene virodha ke pratikAra na thAya? rAjanItinA nirdezaka siddhAMtanA amalamAM madada ane sahakAra Apave. A siddhAMta ja ghaNA aspaSTa che ane tene madada ane sahakAra ApavAnI pharaja vizeSa espaSTa bane che. lazkarI sevA pharajyiAta karavAmAM Avaze? baMdhAraNamAM samAviSTa lokazAhI saMsthAone Adara karo ane tenA gaurava ane adhikArane bAdha Ave tevuM kAMi na karavuM. A lekazAhI saMsthAo eTale pArlAmeMTa ane dhArAsabhAe. tenA gaurava ke adhikArane hAni pahoce te pArlAmeTa ke dhArAsabhAne tiraskAra karyo gaNAya jene mATe sajA karavAnI pArlAmeMTa ke dhArAsabhAne sattA che. A pharajone baMdhAraNamAM samAveza thAya tethI eTalA viSayamAM kAyadA karavAnI pArlAmeMTane vizeSa sattA maLe che. e pharajo spaSTa hoya ane tenA amala mATe ja kAyadA thAya te samajI zakAya tevuM che. paNa AvI aspaSTa pharajonA eThA nIce kAyado bIjA hetuthI karavAmAM Ave ane AvI koi pharaja sAthe tene sIdho saMbaMdha na hoya te paNa tene korTamAM paDakArI na zakAya eTalI badhI korTanI bhaDaka zA mATe? samitinI bhalAmaNanA vartamAnapatromAM prakaTa thayela ahevAla upara keTalIka spaSTatA mAgatI bAbatone saMkSepamAM ahIM ullekha karyo che. pArlAmeMTanA kharaDAmAM A darakhAsto cokkasa svarUpa leze tyAre kadAca spaSTatA thaze. adbhuta parAkrama . pitAnI murAda niSphaLa jAya ane potAne ghera anyAya thayo che evI manodazA pedA thAya tyAre maraNiyA thayela leka hiMsAne mArge vaLe che. pachI temanA vartanamAM sArAsAra - viveka raheto nathI. AMdhaLI doTa mUkI, vinAza sarjavA pratye ja valaNa rahe che. duniyAmAM keTalAye sthaLe AvI paristhiti pravartata che. evuM eka sthaLa pelesTAina che. jyArathI pelesTAinanA bhAgalA karI ijharAyalano janma thayo ane IjharAilamAM vasatA lAkha Arabene hijarata karavI paDI. tyArathI -- 28 varSathI - A pradeza saLagate rahyo che. pelesTAinanA gerIlAe vera vALavA bhayaMkara lAge tevA duSka tarapha vaLyA che. ijharAyatA ochuM UtaratuM nathI. gerIlAonI eka pravRtti vimAna tenI cAMciyAgIrI karavAnI, nirdoSa utAru, ene bAna banAvI, temanA jAna jokhamamAM mUkI, potAnA mANasane choDavAnI pharaja pADavAnI che. AvI johukamIne keTalIka vakhata tAbe thavuM paDe che. tAjetaramAM A rIte tAbe na thatAM, ijharAyale adbhuta parAkrama karI, nirdoSa utAru ene mukita apAvI. telaavIvathI perisa jatuM era phrAnsanuM ja vimAna gerIlAee AkAzamAM AMtaryuM ane yugAnDAnA enTabI havAi mathaka upara lai gayA. lagabhaga 200 utAru enA jAna jokhamamAM mukAyA. ati taMga vAtAvaraNamAM ATha divasa vATAghATo thai ane vakhatevakhata samaya - avadhi mukAtI gai. chevaTa ijharAilanI dhIraja khUTa. ekapya ane aNadhAryuM sAhasa karyuM. cAra hajAra mAilane aMtare, potAnA vimAnamAM lazkara lai jai, enTabI havAi mathaka upara chApe mAryo, ane sAte cAMciyAone sara karI, yugAnDAnA sainikone sAmano karI, tenA saMkhyAbaMdha vimAnane nAza karI, 103 utAru ene pitAnA vimAnamAM salAmata pAchA lAvyA. A sAhasa ane parAkramanI prazaMsA karyA vinA cAle tema nathI - temAMthI ghaNAM AMtararASTrIya prazna upasthita thAya che jenI carcA rASTra saMghanI salAmatI samiti karI rahI che. A cAMciyAone yugAnDAnI sarakAranI madada hatI tema spaSTa lAge che. A sAhasamAM keniyAe ijharAyalane anukULatA ApI te Azcaryajanaka che. yugAnDA ane keniyA vacce saMbaMdha kharAba hatA te vadhAre bagaDayA, AphrikAnA rAjyae AkramaNane vakhoDI kADhayuM. pazcimI dezoe A sAhasane biradAvyuM. rASTra saMghanA mahAmaMtrIe A AkramaNane vakhANyuM. eka rIte, yugAnDAnI dharatI upara ijharAyalanuM AkramaNa hatuM, tene inakAra karAya tema nathI. paNa e koi deza kabaje karavA mATe AkramaNa na hatuM. nirdoSa utAra ene jona bacAvavA mATe hatuM. salAmatI samitimAM AphrikAnA deza taraphathI A AkramaNane vakhoDI kADhato prastAva rajU thayo che pazcimI deze taraphathI AvI hiMsaka cAMciyAgIrIne vakhoDate prastAva rajU thayo che. banne pako ghaNuM kahevAya tevuM che. mULa rogane ilAja na thAya tyAM sudhI AvA vivAdo vitaMDAvAda ja che. ijharAyalanA A hiMmatabharyA pagalAMthI zeDo samaya kadAca AvI cAMciyAgIrI dabAze, paNa tene aMta nahi Ave. dArUnA daityane bhayaMkara bhega madrAsamAM jherI dArU pIvAthI 140nAM mRtyu thayAM ane bIjA keTalAya gaMbhIra hAlatamAM paDayA che. AvI bhayaMkara durdhaTanAe vAraMvAra sAMbhaLI ApaNA hRdaya badhIra thai gayA che ane kartavyamUDha banI jaie chIe. mRtyu pAmyA temAM strIo hatI, vidyArthIo hatA, relave karmacArI hatA, majUro hatA. koi vakhata ema thai jAya che ke mANasa Ane ja lAyaka che, bhale bhagave. paNa pachI jaNAya 10-7-76 cImanalAla cakubhAI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-7. che ke, A badhA sAmAjika vAtAvaraNa ane peAtAnA ajJAna tathA vAsanAnA asahAya bhAga banyA che ane tene mATe samAja javA badAra che. paNa A durghaTanA viSe eka vicitra dalIla AgevAna vartamAna patrAmAM vAMcI tyAre kheda thayA. ema kahevAyuM ke A banAva mATe dArUbaMdhI javAbadAra che. lokone dezI dArU sastA bhAve khullI rIte maLe to AvA banAva na bane. mANasane AvA vyasanamAMthI cheDAvavAno vicAra karavAne badale, e vyasanane uttejana ApavAno vicAra karavA e kevI behudI vAta che. mANasane vyasana cheDAvavuM saheluM nathI. peAtAnA vyasanano mANasa gulAma che. peAtAnI jAta upara kAbU gumAvI beTho che. rAjya saMpUrNa dArUbaMdhI saphaLatAthI kare athavA mANasone vyasanamAMthI mukata karAve evI AzA rAkhavI nakAmI che. A kAma mukhyatve saMtapuruSonuM athavA sAmAjika kAryakaronuM, khAsa karI bahenonuM, che. rAjya temAM madada kare. dArU pIvA upara aMkuza mUke, paNa lokone samajAvavAnuM kAma rAjya nahi karI zake. ApaNA samAjamAM hajI saMtapuruSonI pratiSThA che. pAMDuraMga zAstrI ke DoMgare mahArAja ke bIjA sAdhu saMto je asara karaze te rAjya kAyadAthI nahi karI zake.sahajAnaMda svAmIe nIcalA tharanA kahevAtA lAkho mANasAne dArU - mAMsa cheDAvyA. atyAranI duniyAmAM mANasamAja- zAkha ane vyasanomAM DUbato jAya che. dArUnuM vyasana garIba ke tavaMgara, zrI ke puruSa, badhAne gherIvaLyuM che. paMjAbanA sukhI kheDUtomAM A vyasana vyApaka che to AdivAsIomAM paNa ochuM nathI. zikSita ke nirakSara tenA bhAga bane che. AphrikAnA garIba dezomAM eTaluM ja che. ane pazcimanA samRddha dezomAM paNa eTaluM che. nAgarika mULabhUta pharajo baMdhAraNamAM dAkhala kare che to, eka e pharaja paNa dAkhala kare dArU na pIvA ane bIjAne temAMthI cheDAvavA- A badhuM araNyarudana jevuM lAge che.! ' tA. 10-7-76 cImanalAla cakubhAI kAyadA ane vakIlAmAM phasAyelA deza-amerikA bhArata dezamAM pahelAM mAnavI gaurava letA ke "mAre ghare dujhaNI gAya agara bheza che." have zahera ke gAmaDAnA mANasa ghaNI vakhata kahetA hoya che ke "A amAro vakIla che." phaeNmilI DaoNkTara jevA zabdo ApaNane pazcimanA dezae ApyA che. have kAnUno vadhyA che tenI sAthe vakIlo paNa vadhyA che. dareka kuTuMbane have koIne koI kAmasara ekAda vakIla to rAkhavo ja paDaze. kAnunanI AMTImAM phasAvAnA aH saMskAra ApaNane pazcimanA dezemAMthI maLyA che. jo ke sadbhAgye briTana ane amerikAmAM je prakAre loko vakIlAnI cuMgAlamAM phasAyA che te rIte ApaNe phasAyA nathI. amerikAmAM gharegharamAM ekAda vakIla sAthe saMbaMdha hAya che. e pahitanA ApaNe nikaTathI paricaya karIzuM to ApaNane thaze ke bhAratamAM paNa kAnunanI AMTIghuTImAM Ama mAnavI sAta jAya te pahelAM kAyadAonI saMkhyAmAM jabaro kApa mukavA joIze, pramukhapadanI cUMTaNI mATe amerikAmAM judA judA umedavAro UbhA che; temAM jImi kArTare eka vakhata eka sabhAmAM kaheluM ke "huM voziMgTananA nathI, temaja huM vakIla paNa nathI." Ama zrI kArTare spaSTatA karavI paDe che ke te vakIla nathI. amerikAnI mULa vasatimAM je reIDiyanA hatA te rIte tyAMnI mULa vasatimAM vakIlA paNa AvyA hatA ! vAIlDa vesTa' tarIke oLakhAtA pradezamAM 1830nI sAlamAM dareka jaNa potAnA vakIla hatA. amerikanone Teva che ke teo thADA jaNa ekatra thAya eTale esosiezana-maMDaLa race che. AvuM maMDaLa racavA mATe sau prathama vakIlanI jarUra paDe che. kAraNake prabuddha vana vakIla sivAya koI baMdhAraNa lakhI zakatuM nathI. bhAratamAM moTA zaheromAM makAna bhADe letI vakhate, kharIdatI vakhate paNa vakIlane ja zodhavA paDe che. sAcI ke khoTI rIte pAlisa pakaDI jAya tyAre vakIla vagara polisa pAsethI chUTI zakAtuM nathI. amerikAmAM te nIcenuM vAkaya ghaNA bAle "If you want to get anything done here you have to have Layer. karaverA mATenA vakIlo duniyAbharamAM che, eTale amerikAmAM to hoya ja, jamIna kharIdatA pahelAM amerikanA pahelAM vakIlane zeAdhe che. paraNatA pahelAM paNa vakIlonI jarUra paDe che. chUTAcheDAmAM vakIlanI jarUra rahe che. amerikAmAM to bimAra paDanArane paNa vakIlanI jarUra paDe che. DokaTara khoTI cikitsA karI bese ke bhaLatuM ja oparezana karI bese to vakIla ja moTI rakamanuM vaLatara DaoNkaTara pAsethI paDAve che. DaoNkaTaro pAsethI chellA traNa varSamAM rUA. 300 karoDanA kleIma dardIoe paDAvyA che. eTale ghaNA DokaTaro vakIlanI hAjarI vagara dardInI cikitsA hAtha dharatA nathI. amerikAmAM vidyArthIne kahevAmAM Ave che ke "bIjuM kaMI sUjhatuM na hoya to vakIla banI jA." amerikAmAM kAyadAnI kolejomAM vidyArthInI saMkhyA bamaNI thaI gaI che. pahelAM DokaTaronI mAga hatI tyAre meDikala kolejo bharapUra rahetI hatI. have kAyadAnI kolejo bharapUra rahe che. lA-koleja sthApavAno eka udyoga ja khIlI nIkaLyo che. amerikAmAM je pramukha AvyA che te meTA bhAganA kAnunanA niSNAta hatA. bhAratamAM gaIkAla sudhI 90 TakA rAjapuruSo berIsTara, eDavokeTa ane vakIla hatA. pramukha nikasananA veTarageTa kaubhAMDamAM saMDovAyelA, moTAbhAganA vakIlo hatA. pramukha nikasana pate paNa vakIla che. vaoNziMgTanamAM vakIlAnuM kendra che. e pachI nyuyorkamAM vaoNlasTrITamAM vakIlonI moTI peDhIo che. "sulIvAna enDa kromavela", "ziyaramana enDa sTaliMga" "Devisa polDa enDa vArDavela" vagere nAmeA ApaNe jANatA nathI. paNa meTA vakIlAnI A peDhIo amerikAmAM mazahura che. A vakIlonI peDhInA bhAgIdArone A peDhIna nAmanA vijhiTiMga kArDa paNa rAkhavA devAtA nathI. kAraNake mAtra kArDa uparathI ja phArDa dharAvanAro moTI pratiSThA meLavI zake che. A peDhIomAM dAkhala thavuM ghaNu kaparuM che. khUba vaga hoya, acchu bhejuM hoya ane amuka kuLamAM janmyo hAya tevA juvAna ja A peDhImAM dAkhala thaI zake che.' kALI cAmaDIvALA A peDhImAM pravezI zakatA nathI. thoDIka mahilAo ane muhudIo chelle chelle A peDhImAM kAma karatA thayA che. ITAlIyana juvAnane A peDhImAM sthAna ja nathI. ITAliyanonI pramANikatA upara lokone bahu vizvAsa nathI, amerikAnI hAravarDa, yela ane kolaMbiyA yunivarsiTInA kAyadA vibhAgamAM grejyueTa thayelA sattvazIla yuvAnone A peDhImAM temanA kuLa ane rASTra nI cakAsaNI karIne praveza maLe che. 53 A yuvAno pachI tana toDIne kAma kare che, rAtabhara ghaNI vakhata kAyadAnI AMTIghUMTI ukelavA kArakunI kAma kare che. siniyara pArTanaro navA navA bharatI thayelA pAse majUranI mAphaka kAma karAve che. 32 varSano thAya tyAre te kAnunanA niSNAta bane che ane tyAre te paisAnA jhADa khaMkheravA mAMDe che. kAyadAnI peDhImAM kAma karanArA ghaNA yuvAnonAM lagnajIvana bhAMgI paDe che. moDe sudhI kacerImAM kAma karanArA A vakIleAthI patnI gaLe AvI jAya che. amerikana zaheronI gIcatAthI dUra bhAgavA parAmAM vase che. vahelI savAre lokala Trenane pakaDavA sAta vAge vakIla cAlato thAya che. bALako vakIla-pitAne 16 varSanA thAya tyAM sudhI oLakhatA hotA nathI. ATalI majUrI karyA pachI vakIla uparanI mATI peDhImAM bhAgIdAra bane che tyAre mAMDa te sAmAjika jIvananI mAja laI zake che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-776 / paNa have amerikAmAM navA navA kAnUne ane vaLatara mATenA kesa vadhyA hoIne juniyara ke siniyara koI vakIla navaro rahe Ama-prakAza nathI. vaLI avanavA kAyadA ane khAsa karIne zarIrane IjA thayAnA aMgata dAvA tema ja akasmAtamAM koI marI jAya te maraNa pAmelAnAM sagAonA vaLataranA dAvA vadhI gayA che. eka vakIle to akasmAtamAM aho adabhUta kalyANakArI maMgaLa Atmatatva, tane pAmIne marI gayelA mANasane kabaramAMthI khadAvIne tenA hADapiMjara pRthya manuSya dhanya dhanya thaI jAya che. karaNa korTamAM karAvI tenA asIlane kevI IjA thaI hatI te batAvyuM hatuM ! he mAnava tuM zarIrane ane zarIranAM dharmone choDa ane AtmavakIlanI phI paNa vicitra rIte nakkI thAya che. jagatanA tatvamAM sthira thA; sthira thA. bahu ochA dezamAM korTanA dAvAmAM vakIla bhAga rAkhI zake che. e ja sauthI pavitra, nirmaLa, alipta ane chatAM saumAM amerikAmAM vakIle * asIlanA dAvAmAM bhAga ' rAkhe che. vakIla otapreta rahenAra tathA paramazAMtino anubhava karAvanAruM eka zAkabhAjInI bajAranI mAphaka potAnI phI aMge rakajhaka kare che. pahelAM mAtra maMgaLa tatva che. dAvAnI rakamamAM 50 TakAnA bhAgathI zarUAta karIne pachI 10 TakA hissAmAM paNa kesa laDe che. he zarIra, tuM pavitra maMdira che. jarA dhyAnathI jo! tArI aMdara . vakIlo potAnA vyavasAyanI ane phInI jAherakhabara ApI koMNa bIrAjamAna che? alaukika, adbhuta, kalyANakArI, maMgaLamaya zakatA nahotA. have amerikana bAra esesiezananA vakIle maryAdita evA prabhu svayaM virAje che. ene prema kara, ene ja prema kara. ene tArA pramANamAM potAnI vakIlAta aMge jAherakhabara chapAvI zake che. aNue aNumAMthI pragaTa thavA de. enI divyatAne jagatamAM relAvA de. "phakata 100 DolaramAM tamArA maraNa pAmelA sagA mATe lAkhkhonuM vaLatara meLavo" evI jAherakhabara vakIle chapAve che! samRddhinI Toce he zAzvata, caitanya nuM ja che. jagatamAM kevaLa tuM ja che. hArI e pahoMcelA amerikAmAM A badhuM che ane ema lAge che ke bhAratamAM kAnunI jaMjALa vadhatA amerikAnI A badI paNa kadAca bhAratamAM caitanya sabharatAe mane jItI lIdhI. tAre e divya prakAza mArA ANaeNamAM otaprota thatA jAya che. tArI e divya suMdaratA Avaze. - kAnti bhaTTa ane madhuratAthI mArA rome roma pulakita thaI UThe che. have jANe tuM ja zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya che, huM to kAyAranIya maTI gaI chuM. * ane pustakAlaya samiti he prabhu, tArI kRpA vaDe huM tane pAmatI jAuM chuM. A jagatanAM sarve jIvo tane pAme e ja IrachA. A samitinA, prastuta vAcanAlaya ane pustakAlayanA nIcenA pAMca TrasTIo adhikAranI rUe sabhya gaNAya che. he jagatanA mAna, mArI eka ja vinaMti svIkAre. tamArI (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha ' aMdara pAse ane sAme ja AvI rahela A parama prakAza tarapha khullA (2) zrI ratilAla cImanalAla koThArI thAe, basa khullA thAo. ene tamArI pAse AvavA do. tamArAmAM 3) zrI manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA kAma karavA do, tamArAmAM etapreta thavA do ane pachI juo (4) zrI cImanalAla je. zAha ke duniyA keTalI badalAI gayelI che. bhUtakALa bhUlI jAo. (5) zrI subodhabhAI ema. zAha bhaviSyanI ciMtA na karo. basa, phakata prakAza, prakAza ane prakAza... - A uparAMta kAryavAhaka samitimAMthI gaye varSe hatA eja nIcenA tenA tarapha mITa mAMDI rahe ane anubhave. tamArA badhAya prathama cAra sabhyanI temaja eka navA sabhya zrI gaNapatalAla maga praznonuM nirAkaraNa emAM AvI maLaze. enA para ja badhuM choDe. nalAla jhaverInI nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. zAMta raho. ene ja sAMbhaLo. e parama prakAzamAM rahetA thaI jAo. (1) zrI zAntilAla devajI nandu - maMtrI - dAminI jarIvALA (2) zrI harilAla gulAbacaMda zAha kAryavAhaka samitimAM sabhyanI pUravaNa (3) zrI ke. pI. zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI 1978 nA varSamAM cUMTAyalI (4) zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha, kAryavAhaka samitinI prathama sabhA tA. 1-76 roja zrI cImanalAla (5) zrI gaNapatalAla maganalAla jhaverI cakabhAI zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI tyAre, nIcenA be A rIte vAcanAlaya ane pustakAlaya samiti dasa sabhyonI sabhyanI kAryavAhaka samitimAM pUravaNI karI hatI. bane che, ane zrI zAntilAla devajI nandunI A samitinA maMtrI (1) zrI jagajIvana pI. zAha tarIke nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. (2) zrI nagInadAsa je. mahetA cImanalAla je. zAha ( ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha ane saMghanA AjIvana sabhyo - AjIvana sabhyanA 726 sudhInA nAme tA. 16-6-7 nA aMkamAM pragaTa thaI gayA che, tyAra pachI thayelA sabhyonA nAma nIce pragaTa karavAmAM Ave che. 727 zrI nalina vI. zAha 736 , eca. ema. zAha 74ja vRjalAla gIradharalAla koThArI 728 , azoka vI. mahetA 737 , pI. pI. surakhiyA 745 , khImajI TekarasI 729, manasukhalAla DI. kAmadAra 738 , hiMmatalAla eca. khaMdhAra e bApAlAla prabhudAsa desAI 730 , vADIlAla jeThAlAla zAha 739 , DaeN. prameda esa. kulakarNI 747 , vallabhajI dharamazI deDhiyA ' 731, , maganalAla bhANajI ceTAI 740 zrI lIlIbahena sI. kAmadAra 748 zrI surajamala ke. saMghavI 732, jinuMbhAI indulAla khAMDiyA 741 3. ela. ena. vorA 749 - harSadabhAI dharamacaMda zAha 733 , jItendra ramaNikalAla vorA 750 , araviMda dalAla 734 , prANalAla chaganalAla geDA 742 - kAMtilAla Ara. parIkha 751 , ena. pI. maNiyAra 735 khImajI mANeka vIrA 743 , cInubhAI chaganalAla zAha 7para , hasamukha ema. zeTha , e have phakata 248 sabhya meLavavAnA bAkI rahe che. AnA mATe zubherachako prayAsa kareane e rIte Teko Ape evI prArthanA che. - cImanalAla je. zAha * ke, pI. zAha-maMtrIo.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-76 buddha jIvana "sAnerI dharatInAM rUperI zamaNAM [ ApaNA saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha tathA temanA patnI maMjulAbahena tA. 3-6-76nAM roja traNeka mAsanA amerikAnA pravAse gayA che. tyAMthI mitro para temanA rasaprada patro avAranavAra Ave che. prabuddha jIvananA vAMcakone yAda haze ke sva. paramAnaMdabhAInI sAthe 1965mAM saMghanA keTalAka sabhyoe kacchanA tera divasano sTImara pravAsa karyo hato, tenuM madhura varNana zrI cImanalAla je. zAhe lakhyuM hatuM ane prabuddha jIvanamAM te "sUkI dharatInAM mIThAM smaraNa" e mathALA nIce eka lekhamALAnA rUpamAM AThadaza hapte prakaTa thayuM hatuM. amerikAnA pravAsanA temanAM saMsmaraNA paNa temanAM judA judA patrAmAMthI jema jema maLatAM jaze tema tema TUMkamAM tAravIne pragaTa karavAnuM vicAryuM che.] [1] priya phrI. ke. pI. zAha, zikAgo, tA. 8-6-76 tamArA badhAnI vidAya laine zikAgonI suMdara dharatI upara samayasara utarANa thayuM che. cAra divasamAM lakhavA jeTalA 'masAlA' bhegA kyAMthI thAya? eTale atyAre mAtra eTaluM ja ke ArAma e ahIMnuM amAruM kAma che. rAtanA UMgha AvatI nathI ane divase UMgha Ave che. tyAMnI rAte ame sUie chIe ane tyAMnA divase ame jANIe chIe, eTale ahIM divase ame pIdhelA jevA lAgIe chIe. jo ke, ahIM jagadIzanAM gharamAM ane enA mitravartulamAM pIvAnuM to zuM sigAreTaneya pratibaMdha che. koi halakI vAto paNa nahi, 'sekasI' sAhityane jevA khAtara paNa jUe nahi. ahIMnA yuvAno mATe ApaNe tyAM je abhiprAya pravarte che e ahIMnA yuvAnonuM jIvana jotAM khATo che. sau sakhata zrAma kare che ane zAMtibharyu jIvana gALe che. ahIM zevaroleTa - jevI meATI gADIo rastA uparathI saDasaDATa cAlatI dekhAya. koi karatA koi ja page cAlavuM dekhAya nahi. 'hAusa' beThA ghATanA. DAuna TAunamAM phorTa jevA vistAramAM meTI imArato kharI. rAtanA samaye to allAuddInanI cirAgathI jAdunagarI UbhI thai jAya koi sAmAjika kArya ahIM dekhAtuM nathI. badhuM sarakAra ja kare che. vIka enDamAM sau svakendrIta ... TI. vI. darekanAM gharamAM traNa - traNa ane raMgIna, eTale samaya lekhana-vAcanamAM kADhavAno hoya ja nahi, [2] zikAgo, tA. 23-6-76 vahAlA ane priyanuM mitAkSarI che, priyabhAi. lAgaNI ane mahobbatanA jAmathI chalakAto tamAro tA. 16-6-76 nA (pyAlA) patra Aje maLyo. koi hoya enAthI ene vadhu karI batAvAvA, A kaLA tamArAmAM bahu ja sahaja ane sarasa che. amerikA vizALa deza che. ahiM huM to vAmana jevA lAguM chuM. kuTuMba mATe pharaja bajAvatAM bajAvatAM saMsthAonI sevA, A uparAMta sAhitya, saMgIta ane kalAnI rasamastI, jIvananuM tattvajJAna jANavAnI jijJAsA - je ApaNe tyAM anubhavIe chIe emonuM ahIM kazuM ja nathI. saune Dabala phAsTa che. hA pratyekane phorDa - zevaroleTa - keDIleka gADI che. suMdara sagavaDabharyuM 'hAusa' che. zaheramAM ronaka che. kyAMya avAja nahi, kyAMya kacaro nahi. cAvI dIdhelA pUtaLA erakaMDIzana ephisamAM kAme lAgI jAya. DaoNlara vinA jIvana zakya nathI. svAkAyanuM mUlya che, gaurava che. ane A rajAnI prajA zani-ravi 'vIkaenDa' mANe, ArAma kare, athavA loMga DrAivamAM UpaDI jAya. ke. pI, ne sI.je.nI paDI na hoya. sI je ne ke.pI.nI paDI na hoya, chatAM ya taka maLe. to madade UbhA paNa rahe. [3]] priya zAMtibhAI, zikAgA, tA. 24-6-76 ahiM vasati karatA meTaranI vasati vadhAre lAge che. mANasa mazInanI mAphaka jIve che. vijJAna AMjI nAMkhe evuM che. jIvanadheAraNa paNa prabhAvita kare. ahIM kAmane mahimA che. Ama kare to ja Dolara maLe evuM ahIMnuM arthamALakhuM che. beMko ane vImAka panI, mANasane badhI sagavaDatA ApavAmAM sahAya kare che. amerikana, Avaka karatA vadhu kharcamAM mAne che. ApaNA loko kamAya eTaluM vApare che. vAparavAmAM sadupayogAthe echuM, pAtA mATe ane dezamAM peAtAnA kuTuMba mATe, ahIMnA jIvanamAM bahudhA satya, pramANikatA, asteya ane parigraha dekhAya che. amerikana bhAjana-sAryabhAjana kare che. sAMjanA 6-30 pahelA badhAe ja 'DInara' laI lIdhuM hAya. gujarAtI chekarAomAM haju sudhI meM koi apalakSaNa joyA nathI. koine sigAreTa pItA paNa joyA nathI. (khAnagImAM pItA hoya to judI vAta). amerikano strI - puruSo sarovarakAMThe sUrya-snAna karatA hAya, paraMtu koinI sAme ya na jUe, cheDatInI ke mazkarInI tA vAta ja kyAM? [4] zikAgo tA. 26-6-76 ahIM TI. vI. AkAzavANI basa TekSI Treina badhuM ja khAnagI kaMpanI calAvatI hAya che. sarakAranA hastakSepa bahu ja ochA. loko mATebhAge prAmANika ane kAmanI vakhate kAmamAM mAnavAvALA. ApaNAM holathI daza gaNA-paMdaragaNA meTA sToro. emAMya koi sAta mALanA hoya to koI bAra mALanA. vecANamAM koi ja hAya nahi, erakaMDIzana sToramAM tamAre pharavuM hoya tyAM sudhI pho. je cIja game enA bhAva vAMcI, lai lyo ane bahAra nIkaLo tyAre paisA ApI do. TreinanI TikTimAM ya evuM - TikTi laine ja tame aMdara thai zako, pachI TikiTa cekiMga nahi. AvuM te ghaNuM ahIM che. jIvanamAM yaMtra kendrasthAne che. kuTuMba maryAdIta hoya che. sAjemAMde hospITalamAM dhakelAvuM paDe. ahIM dAkatara ghare Ave nahi. dAkataro paNa priskri pzana lakhI Ape, davA na Ape, jIvanamAM gati che, pragati che, jijJAsA che. A ja 35-40 varSanuM jIvana che. e pUrepUrI sphurtithI jIvavAnuM. vRddhAvasthAmAM sarakAra penzana Ape, saMbhALa rAkhe. vRddhonI sthiti dayAjanaka che. 55 [5] ame parama divase DeTroiTa tathA keneDA nAyagrAnA phola jovA jaizuM. sAmavAre maMgaLavAre pAchA AvIzuM. ame kempa zikAgomAM rAkhyo che. thoDA thoDA divaso pharIne pAchA ahIM AvI javAnuM. zrI jayaMti paTela hamaNA ahIM che. be divasa pahelA amAre tyAM jamavA Avela. emanA reDiyA upara raMgalAno pogrAma paNa hato. ahIM bheAmiyA vinA kyAMya javuM agharuM che. jayaMti paTelane tha muzkelI paDe che. chatAMya teo amadAvAdI kaLAno upayoga karI koikane koika utsAhI bhemiyo gotI kADhe che. cImanabhAinAM snehasmaraNa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada prabuddha jIvana IzvaranI eka gaMbhIra lekhA jemAM sAdhAraNa rIte vAMcavA maLe che tevA 'prabuddha jIvana " mAM uparanA mathALAnA lekha joIne AnaMda thayo. thayuM ke AmAM huM paNa kaMIka umeruM, ApaNAmAM kahevata che ke hasyAM tenA 'vasyAM.' A hasavAnI kaLA A kaparA kALamAM jANavAnI, apanAvavAnI khUba ja jarUra che. hAsya zuM che e pahelA jarA samajI laIe, hAsya ane rudana e mAnavInI prAthamika ceSTAo che; nAnuM bALaka bIjuM kaMI na karI zake tyAre paNa e raDI ane hasI te| zakeja che. pazu--paMkhI, are jhADa pAna raDI zake che, parantu hasavAnI amAlI bheTa to Izvare mAnavIne ja ApI che, jenA mATe eka paiso paNa kharca karavA paDatA nathI ane phAyadA khUba ja kare che e jANavA chatAM eno upayoga ja ApaNe karatA nathI, agara karIe chIe te khUba ja kaMjUsAIpUrvaka. sokreTIsa kahetA ke hAsya e to du:khI duniyA para Izvarano premALa hAtha che. gAMdhIjI kahetA ke "jema huM prArthanA vagara jIvI zakuM nahi tema hasyA vagara paNa jIvI zaku nahi. " e sukalakaDI kAyA para, mana para, AkhA dezanA bhAvinA bhAra hatA chatAM ghaDI ghaDI gAMdhI bApunA oraDo hAsyathI guMjI UThatA, bApujInuM e bekhuM hasatuM moM ApaNe bhUlI zakavAnA nathI. vinebAjI paNa kahe che ke: " eka gaNu khAo, be gaNu pIo, traNa gaNI havA khAo, ne cAra gaNu haseA. " hAsya te ApaNA mATe TonikanuM kAma kare che, emAM "e" thI mAMDIne "jheDa " sudhInA viTAmina bharyA che, e hAsya aneka rIte UpajAvI zakAya che, koI galagaliyAM kare te! hasavuM Ave, koIne khaDakhaDATa hasatAM joIne paNa hasavuM Ave, koInA AMgika abhinaya joIne hasavuM Ave, ramujI Tucako sAMbhaLIne--vAMcIne hasavuM Ave, ane koI jAto mANasa keLAnI chAla parathI lapasI paDe to ye hasavuM Ave, parantu koInA du:khamAMthI, koInI pIDAmAMthI UpajatuM hAsya e hAsya nathI, hAsyanI krUra mazkarI che. hAsyanA aneka prakAro che, koI phakata moM marakAvIne ja hase, koInI AMkhamAM ja hAsya rame, koI phakata smita ja kare, koInuM mAM bAle tyAre hasuM hasuM ja thatuM lAge, koI khaDakhaDATa paNa hase. prakAra game te hoya parantu nAnuM bALaka paNa hAsyaneM jANI jAya che, phakata moMnA marakATa ke smitanI lipi paNa bALaka ukelIne ApaNI tarapha doDatuM Ave che. hAsya abhinaya mATe paNa hoI zake che dAkhalA tarIke pleInamAM ApaNane AvakAra ApatI era hrAsTesanuM hAsya, e abhinaya ja che, enI pAchaLa koI bhAva nathI. ApaNe ghera peAtAnA mAla vecavA AvanAranuM hAsya, e sADA -vATaranA UbharA jevuM che. " jA nathI levuM. eTalA zabdo sAMbhaLatAM ja enA moM paranuM hAsya vilina thaI jAya che ne tyAM bIjo ja bhAva jAgI jAya che. ameAlI bheTa jhaDapI sudhAro paNa thavA lAgyo, eTalA jhaDapI ke khUda DokTaro paNa aMcaMbAmAM paDI gayA. * tA. 16-7-76 TUMkamAM davA ne DokaTara jena karI zakayA te hAsya karyuM. saune hasatuM mAnavI game che. rotala ke rodaNAM rotuM koIne gamatuM nathI. tethI ja eka kavie kahyuM che ke: "harAvuM hoya te tArI sAthe hasavA AkhA jagatane nAtaraje paNa raDavuM hoya to chAnekhUNe besIne ekalA ja raDI leje, " moTAnI vAta jema ja bALaka paNa hasatuM hoya che te ja sIne ramADavuM game che,raDe ke turata enI mAne soMpI daIe chIe. hAsya e bagAsA jevuM cepI che; tame haseA to sAme paNa hasaze. davA-havA karatA hAsya, roga maTADavAmAM vadhu sahAyabhUta thAya che, tene akhataro eka daradIe karyo che. e lAMbA samayathI rogane kAraNe hAspiTalamAM hatA, khUba ja du:khI hatA, tyAM eka divasa enA hAthamAM be citrA AvyAM, jemAM bALako khaDakhaDATa hasatAM hatAM, e jotAM pote paNa hasI paDayo, ene khUba sAru lAgyuM. pachI te evI ja jAtanA citrA bhegA karavA lAgyo. eka Albama banAvyuM ane e jotAM enuM du:kha haLavuM thavA lAgyuM. pachI to e bIjA daradIone paNa citra dekhADavA lAgyo, e paNa harAvA lAgyA, ne tabiyatamAM vartamAna yuganI Arthika saMkaDAmaNA,upAdhi, bekArI, cintA, e badhI musIbata sAme Takkara jhIlavAno eka ja upAya che ane te che hAsya. ane tethI ja eka mahAna lekhake Izvara pAro yAcanA karatA kahyuM che ke: " prabhA, huM hasI zakuM evI buddhi Apa, hAsya mANI zakuM evuM mana Apa, potAnI jAta para paNa hasI zaku evuM dila cApa, jethI huM sukhI thaI zakuM ane bIjAne karI zaku aMgrejImAM kahevata che ke: " An apple a day keeps the doctor away, " arthAta eka sapharajanamAM eTaluM sattva che ke divasamAM eka khAo to DaoNkTara pAse javA vAro Ave nahi, parantu sapharajana karatAM ye hAsya vadhu asarakAraka che. mATe have navI kahevata zarU karIe ke A hearty laugh a day keeps the doctor away. kasturIbhRganI DUMTImAM ja kasturI che, sugaMdha tyAMthI ja Ave che, parantu enuM ene jJAna nathI tethI e sugaMdha kyAMthI Ave che te jANavA phAMphAM mAre che. ApaNI paNa kaMika aMze evI ja dazA che. roga, zAka, du:kha, darada, vedanA, Tenzana, ciMtA e badhAne haranAra hAsya rUpI saMjIvanI ApaNI pAse che chatAM e vAta ApaNe visarI gayA chIe, kAM jANatAM nathI ane tethI ja to eno pUro upayoga karatA nathI. AgaLanA lekhakone AnI jANa hatI, rAjAmahArAjAone paNa jANa hatI, tethI ja to gaMbhIranA nATakonI vacamAM komIka drazyo mukAtAM. rAjA rAjyakArabhArane bhAra haLavA karavA viduSako rAkhatA. akabara birabalanI vAto e vAtanI sAkSI pUre che. sarakasamAM paNa e ja rIta ajamAve che. vAgha - siMhanI ramata bAda, ke koi herata pamADe tevAM prayoga bAda, turata lAuna Ave che, ane e AvatA ja 'Tensa " thayelI paristhiti haLavI banI jAya che eka kavie kahyuM che : "e zamA, terI umra tabaI haiM eka rAta, haMsa kara gujara yA ise rokara gujAra de. ApaNe ApaNI jiMdagI kai rIte gujAravI e ApaNA - raMbhAbahena gAMdhI hAthanI ja vAta che. LP LP zrI vardhamAna bhAratI eglAranI navI rekArDa/keseTo "rAjapada" LP (zrImad rAjaceMdrajI kRta binA nayana, bahu puNya, he prabhu! ane "rAjakita pada" EP (baMnenA rUA. 63-00 zrI Atmasiddhi zAstra" sAdu jekeTa (za. 60) "zrI bhakatAmara "mahAvIra darzana" "vIra vaMdanA" stotra" LP EP (rU|. 18) "AnaMda (pratyeka ! 42-50), "apUrva asara" dhana ke pada" EP ane anaMtaka kI anugUMja" EP (pratyeka / . 16-50) vagere grAmeAphona rekaryo ane (1) zrI Atmasiddhi bhakatAmara (2) mahAvIra darzana vIravaMdanA (3) rAjapada --rAja traNa keseTa) bhakita pada + AnaMdadhana + anubhUMja vagerenI (pratyeka rUA. 65-00: sI -90 doDha kalAka, TuDiyo rekarDa karelI UMcI jAtanI) uparAMta (ca) zrImadanAM anya padonI khAsa saLa`ga keroTa "paramagurupada" (za. 55) havethI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayethI paNa maLa zakaze
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-76 buddha jIvana no siddhArtha - thoDIka kSaNanI mudrA* * rahe "phare che. nA sAthe te pIne ApI : tame kaho cho, tamane 'pIkacara' bara ( bore) lAgyuM. A ja jue che te strInI AMkhamAMthI mastInA taNakhA jhare che, te jANe te zaruAta che. siddhArthane paNa ema ja lAge che. badhuM sAruM sAruM sahetuka haro che. siddhArtha paNa saheja hase che. A hAsya lebhAvache . gaMgAnuM jaLa, ghara, maMdira, dAMTArava ane chatAM, badhuM ekasarakhuM nAruM che, lalacAvanAruM' che, paheluM pagathiyuM che .. e siddhArthane ekadhAruM, rasahIna lAgyA kare che. manane jANe kazuM becena karI mUke kayAM derI jaze! vasaMtanuM Agamana che ane havAmAM koyalane che. A ja basa nathI. - suMdara ane secured (surakSita) jIvana Tahauko che! hoya te paNa! ethI paNa vizeSa kazuM che. eTale ja enI zodhamAM siddhArtha te satyanI khejamAM che. eka dizA ene sparzI- siddhArthane ghara choDavuM che - sAdhu thavuM che, araNyamAM javuM che. nathI - premanI ! eNe nArI pAsethI prema zIkhavo che, ane ene paNa pitAnI AMkha kaDaka che ne mA - bApane du:khI paNa nathI kamalA maLe che. kamalA ene pUche che; tArI pAse zuM che ApavA jevuM? karavA. AzA ullaMghavI nathI. eTale ja chelle pitA kahe che: "tAro ahaM te je Ave che te saunA khissAmAM sikkAone mIThe raNakAra nizcaya aphara che? te bhale nuM araNyamAM jA. have tuM (Mature) che. tane zuM AvaDe che? ne thaye che sAna darzana thAya te mane kaheje. na siddhArtha kahe: "I can think, I can wait, I can thAya te pAcho Avaje, nadInI jema badhuM pAchuM phare che. meditate (huM vicArI zakuM chuM, huM pratIkSA karI zakuM chuM. ke ApaNe tyAM mAtApitA sAthe rahevAnI eka zarata che. dhyAna dharI zakuM chuM.' pAMkha kApIne ApI devAnI. keTalA putra pitAnI AmanyA rAkhe pahelI daSTie kSullaka lAgatI A vAta bahu agatyanI che. che ApaNA gharomAM? ane gharanA dvAra khullAM rAkhI putrane vidAya kAraNa, jayAre eka mANasa zAMta besI zake tyAre e kazuM paNa na ApatA - rajA ApatA siddhArthanA pitA jevA keTalA pitA? karato hoya te paNa eka ghaTanA ghaTe che, eka krAMti sarjAya che. araNyanI zAMti, sAdhunA geru vastra ghaNAMne lalacAve, chatAM pitAnI e sAdI sIdhI lAgatI vAta pAchaLa sAdhanAne kAma hoya che, ane gharanI zILI mehaka chAyA chADavA jeTaluM daDha daya - siddhArtha mananI eka keLavaNI hoya che, ane evA sAdhu mATe kazuM jevuM - keTalAnuM? konI pAse che cittAne azAMta karI mUkatI, rAtrine azakaya nathI rahetuM. becena karatI jhaMkhanA - khaLakhabhaLAvI mUkatA prazna? ,. kamalo pUche che, "buddhanuM smita kevuM hoya che, siddhArtha ! huM goviMda sAthe che. govida ene mitra. banne sAdhu-sanyAsInA eka divasa enA saMghamAM joDAIza !' jamAtamAM phare che. sAdhuone calama pI naza karatAM, mastImAM DUbelAM buddhanuM smita--eka pUrNa mAnavanuM smita manane zAMti Ape joI siddhArtha kahe che ke, duniyAdArInA mANaso potAnuM du:kha che. jANe enI pAse ApaNane kheMce che - belAve che. buddha pote bhUlavA, manane jaDa karavA dAruno nAza kare che tenA jevA ja A bIjuM kazuM bolyA na hoya te paNa emanI AMkhanI karuNA basa lokone nazo che. paNa A nazo ke pelo naze - enAthI koI zAMti hatI ! emanI karuNAsabhara AMkha, zAMta, svastha, nilepa raheze prApta thatI nathI. A sanyAsIe paNa Akhare pitAnA manane macchamAM ja nAkhe che. manathI teo paNa dUra bhAgavAnI koziza siddhArtha kamalAne oLakhe che, eTale ja kahe che: "huM bIjI kare che. A AkarI tapazcaryA, A kaThora sAdhanA kaze dorI nathI badhI nArI jevI sAmAnya nathI. A saMsAramAM, bhegamAM rAcavA jatI, koI zAMti ApatI nathI. A sAdhuo paNa Akhare te chatAM tArI pAse potAnI eka jagyA che, zAMta ane gaMbhIra, jyAM bhAgeDae che - Escapist duniyAthI - potAnAthI dUra bhAgatA! tuM pAchI pharI zake. eTaluM tArAmAM ne mArAmAM (eka sanyAsImAM) bauddha sAdhuonI pAchaLa cAlatAM cAlatAM eka anirvacanIya sAmya che. A bahu moTI vAta che ne badhAne A kaLA sAdhya nathI zAMtino anubhava thAya che. dharmane zaraNe javAnuM mana thAya che. buddha hatI. loko saMsAra pAchaLa kheMcAya che, ragadoLAya che, paNa pAchA nAM zreraNA pAse besavAnuM mana thAya che. buddhanA vAka hajI be pharI nathI zakatA. potAnuM evuM koI sthAna nathI hotuM. lokone jyAM hajAra varSa pachI paNa guMjyA kare che. dareka ghaTanA pAchaLa kAryakAraNanI teo sthira UbhA rahI zake, -- saMsArano ghumarAtA vamaLonI vacce ! eka aphara zRMkhalA che. du:khanuM kAraNa vAsanA che ane vAsanAno kamalA siddhArthane kAmAsvAmIne paricaya karAve che. kAmAsvAmI tyAga, vAsanAne kSaya e ja enuM nivAraNa che. vaNika che. eTale ja pUche che: 'tArI pAse saMpatti zuM che!" mANasane goviMda ene mArga pasaMda karI le che. siddhArtha pitAne mitra mApavA enI pAse bIjo koI mApadaMDa nathI! enI jiMdagI eTale ja khAtAM raheMsAI jAya che, du:khI thaI jAya che. paNa siddhArthane A mAla - milakatane saravALe : ane siddhArtha kahe che, "ke huM sAdhu chuM. guru pAsethI pelA guru pAse, eka praNAlikA choDI navI praNAlikA huM araNyamAM rahyo chuM. mana jene vaLagI rahe evI koI saMpatti sAthe jAtane joDavI nathI. eNe to badhA guruone * badhI mArI pAse nathI. mane koI saMpattinI jarUra paNa nathI. dareka saMsArI praNAlikAone pAchaLa mUkavI che. kAryakAraNanA siddhAMtathI siddhArthane vaNika A vAtane zaMkAthI joI khaMkherI nAkhe che ane pitAnA saMtoSa nathI. eNe badhuM ja eka satata aikayanA sUtramAM paravAyeluM - dharmamAM pAchA vyasta thaI jAya che. kAraNa koI paNa vyakita potAnI lAge - unified paNa goviMdanA guru ene cetave che: "siddhArtha, nIjI saMpatti vinA jIvI zake e enA khyAlamAM besatuM nathI. tuM khUba catura che. atizaya caturAIthI cetato raheje!' govidane kRSNamUrti yAda Ave che, kahe che: I am happier without khAI siddhArtha siddhArthane pAme che! possessions of my own. What do we want with gAmamAM AvatAM eka suMdara strI enI tRpAne saMtoSe che, paNa possessions? When you don't want things they come thoDuMka aDapaluM karI enA paga upara potAne aMgUTho dAbe che. to you. When you do want things, then you are in saMnyAsIne eka suMdara strInA caraNane mulAyama sparza! UMcuM conflict and when you don't get them you suffer My needs are very simple. All I need is some* ['siddhArtha" calacitra joIne thayelI anubhUti] thing to eat everyday, a few calories, encugh
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prabuddha jIvana tA. 16-7-76 tAre maravAnuM che: tuM amara che. che. huM zAntikanA bhakatane ubhI javI che. clothes to keep me warm. The only clothes I own are these I'm wearing'. e sukhI mANasanuM paheraNa ApaNane maLe to? mahArASTramAM ekanAtha nAmanA prasiddha saMta thai gayA. govindA siddhArtha aizvarya meLave che. suMdara vastrothI AbhUSita pAlakhImAM temane ananya. bhakata hatA. govindo tenA gAmanA pATila hate. pasAra thatAM enuM mana ene pUche che.: jIvana te kANe kSaNe pasAra tene kuTuMbanuM ane paisATakAnuM paNa sukha hatuM, paraMtu tenA manamAM thaI jAya che. zuM A badhA mATe ja Akhare tyAga karyo hato? udAsInatA rahetI ane tethI te azAnta rahetA. eka divasa teNe ane pharIthI kamalA - kAmAsvAmInI duniyA choDI siddhArtha guru ekanAthane hRdayanI becenInI vAta ekAMtamAM kahI ane temanA nIkaLI paDe che. ene vAsudeva maLe che, vAsudeva je nAvika che caraNomAM daMDavata praNAma karIne bolyA, 'gurudeva, mAre zAnti joie ane nadI jenI guru che! siddhArthane e kahe, "tuM mArI sAthe chIe. huM zAntipUrvakanuM jIvana ane zAMtipUrvakanuM mRtyu icchuM chuM. Ava - ApaNe sAthe rahIzuM!' vAsudeva koIne sAthe rahevAnuM AmaMtraNa Ape e ja keTale moTo sahAro che! kahe che: "nadI guru ekanAthe potAnA bhakatane Ubhe karyo ane kahyuM: 'gAvidA! satata gatimAne - satata parivartanazIla che. nadInA jaLamAM gurunI tAre DAbo hAtha batAva! tArI hastarekhA jovI che, hastarekhA joIne zAMta vANI che . zAtA Ape evo upadeza che. nadIne mAtra vartamAna guradeve kahyuM "are govindA! tuM te have dasa ja divasa jIvavAne che" che. ahIM badhuM ja pAchuM phare che - nadInI jema ja! - TUMkI mudatamAM thanAra potAnA mRtyunI vAta sAMbhaLIne gevinda gAmanA loko buddhanA aMtima darzana mATe nIkaLe che. siddhArtha te stabdha banI gayo - animeSapaNe te tenA gura nI sAme joI rahyo. ane vAsudeva paNa. emAM kamalA ane siddhArthane putra paNa che, tenuM moTuM viSAdamaya banI gayuM. te dhrujavA lAgyo ane tenI kamalAne sApa daze che. siddhArtha - kamalA - putra maLe che. aMtima samaye AMkha mIMcatA pahelAM kamalA eka tIvra prazna kare che. "siddhArtha - AMkhamAMthI azrunI dhArA vahevA lAgI! gurue kahyuM : 'govindA, tane "e" maLyuM? tane zAMti maLI?" ane pote ja jANe ene zuM tuM mRtyunA samAcArathI gabharAi gaye? jene janma thayo che te javAba ApI detI hoya ema kahe che, "huM joI zakuM chuM tane zAMti badhAnuM mRtyu te nizcita ja che, ane tuM mAro bhakata hovA chatAM maLI che." sAcI vAta che. A darzana, bhASaNa karavAnI vAta nathI. ene jovA mATe AMkha joIe. e to caherA para aMkAI jAya mRtyuthI Dare che?' gurunI AvI vANIthI govindAne thoDuM AzvAsana che. je samaje che te enI lipi ApoApa ukele! jatAM jatAM maLyuM. gurue kahyuM: 'govindA, have nuM sIdhA ghera jA. mRtyune bheda kamalo kahe, "mane paNa zAMti maLaze.' koIne jaNAvIza nahi, eka haptAmAM gharanI leNa - deNa sarakhI karI jIvanamAM Ama ja bane che. patnI mRtyu pAme che. putra choDI badhe ja prabaMdha karI mArI pAse AvI jA. mAruM vacana che ke, pachI jAya che. eTale ja vAsudeva kahe che, "siddhArtha, huM jouM, chuM, tane tane jevI joize evI zAnti prApta thaze. ghaNuM vityuM chatAM tArA caherA upara glAni nathI.' siddhArtha nadI govindo sIdho ghera gayo. teNe pitAnA copaDAo tapAsyA pAsethI zIkhyo che. jenuM deNa hatuM temane paisA cUkavI dIdhA. jemanI pAse leNuM hatuM vRddha siddhArthane thAkele gAviMda maLe che. goviMda je enI sAthe temanI pAsethI patAvaTa karIne paisA vasUla karI lIdhA. gAmanI satyanI zodhamAM nIkaLyo hato. govida jJAnanuM rahasya pUche che. gauzALA, maMdira ane garIbene thogya rakama dAnamAM ApI - ane siddhArtha e ja vAta pAchI kare che-satyane zodhavAne parizrama mAtra bacelI rakama ane jamInane hisAba karI putra, putrI, patnI ane choDI de. e ja mukita che. mUkatamane prema kara - prema Apa! Ava bhAio vacce tenI 5 vaheMcaNI karInAkhI. pitA mATe zeSa mArI sAthe ApaNe banne nAva calAvIzuM ! A nadI ghaNuM zIkhavaze. kaMi ja na rahevA dIdhuM. badhA ja kuTuMbIone saMtoSa thayo ane pachI - A e ja nadI jenA jaLanA sUra hemaMtakumAranAM kaMThamAM badhA ja virodhIo ane zatruone ghera jaine saunI pAse guMthAya che. . je prAraMbhamAM che, madhyamAM che ane citranA aMtamAM kSamAyAcanA karI lIdhI. A rIte citAethI mukata banI gharanAonI paNa che. zodhamAM nIkaLelA siddhArthanI pAchaLa pAchaLa jANe e kSamAM mAgI, halako phUla thaine te gurunA sAnnidhyamAM hAjara thaze. * sUra cAlyA ja kare che, e sUra, e dhvani ......"kathAya temAra * - gura, ekanAthe gevindAnI prasanna mukhAkRti joi. ATale zAnta, deza ... e nadI re...!" hajI gUMjyAM ja kare che... divasa pachI paNa! sthira ane be jAvihina pahelA kayAreya tene joyo nahote. gurue -vipina parIkha smitasaha tene AvakAryo ane kahyuM, govindA, zuM hajI tane cintA ane zizu-milApa saMpuTa pahele becenI lAge che?" govindAe madhura paNa sthira vANImAM javAba Apyo : 1975 jema AMtararASTrIya mahilA-varSa tarIke ujavAyuM, tema 'gurudeva, jyAre thoDA ja samayamAM have mAre saMsAra choDavAne che ane 1976ne jagatabharamAM zizu-varasa tarIke ujavavAnuM sUcana zikSaNa A deha tyAga karavAnuM che, te putra-patnI - zatru - mitra - saMsAra saMskRtinI vizvasaMsthA yuneskoe kareluM che. gujarAtamAM A ujaMvaNInA bhAgarUpe pAMcathI dasa varasanAM bALako mATe paMcaraMgI citra AvI jhaMjhaTamAM huM zuM kAma paDuM! have te meM e sarvane tyAga karyo che vALI pAMca rUpakaDI copaDIone eka saMpuTa tA. 2-10-1976nI ane ApanA caraNamAM Avyo chuM. have mane nathI adhUrApaNu lAgatuM; gAMdhI yaMtIe lekamilApa TrasTa taraphathI bahAra paDaze. nathI becenI lAgatI. mAruM cittA have haLavuM phUla ane zAMta thai gayuM - dilhInI mazahUra prakAzana-mudra--saMsthA, themasana presa che. huM khUba ja prasanna chuM. gurudeva, have Apane amara upadeza taraphathI aMgrejImAM pragaTa thayela bAlasAhityanI vIseka copaDIo sAMbhaLavAnI ja mAtra AkAMkSA che. mAMthI A pAMca citrakathAonI pasaMdagI gujarAtI anuvAda mATe thaI che. mULa aMgrejI cepaDIonI kiMmata rUA. 10 jeTalI thAya che. gurudeva bolyA: manuSya haMmezA harapaLa jAgRtipUrvaka ema enA e ja kAgaLa, bahuraMgI chApakAma ne manahara rUparaMga sAthenA vicAravuM joie ke, mRtyu tenI sAme ja UbhuM che - na jANe kayAre gujarAtI anuvAdanI pAMca cepaDI "zizu-milApI' saMpuTa pahelAnA tene te grasI jaze. jo A vAta hRdayamAM sthira thAya to te mANasa nAme bahAra paDaze ke tenI kiMmata paNa rU. 10 raheze. khATI cintA ane jhagaDAmAM jyAre paNa nahi paDe. jene AvI sthiti kasuMbIno raMga', 'meghANI graMthAvalI' ane 'ApaNA sAhitya prApta thai tenA jIvanamAM parama zAnti, AnaMda ane prasannatA vArasa' jevAM lekamilApa TrasTanAM bIjA prakAzanone dhAraNe A 'zizu-milApanA paNa AgotarA gharAka ochI kiMmate noMdhavAmAM Avaze. rahevAnI ane te haMmezA paramArthanA kAryo ja karyA karaze. A mATe loka-milApa TrasTanI A yojanAne ame AvakArIe chIe amara upadeza che. ane saMghanA sabhyo tathA "prabuddha jIvana'nA vAcako rUA. 8-00 ane sAMbhaLa, tAre hajI ghaNuM lAMbuM AyuSya bhogavavAnuM che. eDavAnsamAM mokalI amane orDara noMdhAvI zake che. le. nemIcanda kaToriyA anuvAdaka ' maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. ('tirthaMkara' mAsikamAMthI sAbhAra) , , , , zAnitalAla TI. zeTha
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-76 prabuddha jIvana pa9 ne dUradarzanane dUrathI namaskAra - mATe philma- ame caDI. zako ja evA karAra karIne mAhitI uN AyAto tarata ahIM ke ame sArI philmo ja pasaMda karIe chIe. paraMtu philmanuM sArApaNuM paNa sApeThA hoya che. gharamAM phi9mIvAtAvaraNa phelAvavuM e dUradarzanane hetu hoI zake nahi. amerikAmAM TIvI AzIrvAda karatAM zAparUpa vadhu banyuM che. AthI dakSiNa AphrikAnI gorI rArakAre hamaNA sudhI TIvI apanAvyuM na hatuM. ApaNe dUradarzanane ApaNI saMskRti ane ApaNI jarUriyAto tathA jhaMkhanAonuM vAhana banAvI na zakIe to temAM garIba prajAnA karoDo rUpiyA hAmIne thoDAka lokone kaniSTha prakAranuM manoraMjana pIrasavAne zuM artha che? sinemAnA naTanaTIone ane bIjA philmI kalAkArone TIvI para AmaMtrIne TIvIne seMdhI lekapriyatA apAvavI e A garIba ane abhaNa dezane TIvI ApavAne hetu che? je 'sArI' philmo dUradarzana para dekhADavAnI che temAMthI ApaNA dezanI saMskRti ane jIvanapraNAlikAnuM sAcuM pratibimba pADI zake evI philma keTalI haze? je philma ApaNe nikAsa karIe chIe ke dANacorIthI bahAra jAya che - te philma bhAratanuM sAcuM darzana karAve che ke bhAratane vikRta rIte rajU kare che? ApaNe philmone vIMchI gaNIne khaMkherI nAkhavA nathI mAgatA, paNa rASTranA ghaDataramAM sauthI baLavAna evA sAdhanane veDaphI nAkhIne tenA vaDe vikRtti phelAvA dIdhI che, te vizenI A TIkA che. duniyA satyajIta rAyanI philmanI kadara kare che. avAstavika sRSTi racIne temAM mUrkhAibharelI mArAmArInA ane premalApremalInA vAnaraveDA ane vevalA nakharAMvALI philmane koi AMtararASTrIya saMsthAe pAritApika nathI ApyAM, chatAM nikAsa evI philmanI thAya che. ane temAM bhAratanI vikRta rajUAta thAya che. nirdoSa ane zAnapUrNa manoraMjana sAthe dUradarzana dharmanirapekSa rASTrIya ekatA ane pragatinuM sAdhana na banI zake ane jo te reDiyenI jema sAmAnya janatAne sulabha na banI zake to te thoDAka lokonA vaibhavo ramakaDAne dUra darzanane dUrathI ja namaskAra karIe. - vijayagupta maurya paNa rASTranA ghatara A be varSa pahelAMnI philma dUradarzana para batAvavA mATe philma- utpAdako sAthe evA karAra karIne mAhitIpradhAna zrI vighAcaraNa zukale te samAcArane potAnA eka parAkrama tarIke camakAvyA hatA, savAla e che ke zuM Telivijhana philmI saMskRti ane philmI havAmAna thiyeTaromAMthI gharoghara pahoMcADavAnuM mAdhyama che? prajAnuM ghaDatara ghaDavA mATe philama, reDiye ane Telivijhana sauthI baLavAnA samAcAra che. paNa ApaNA dezamAM temaNe sukRti karavAne badale vikRti ja sajI che. philmamAM gIta, saMgIta, saMvAdo, vArtA ane abhinaya ApaNI saMskRtine anukULa prajanuM ghaDatara karavAne badale prajAne pazcimanAM azlila, bibhatra , Vulgar zokha ApyA che. tenI upara gunA ane jAtiya vikRtivALI vArtAonuM sAhitya pazcimamAMthI dhodhanI jema AyAta thatuM rahyuM che. ahIM paNa lakhAtuM rahyuM ane pazcimamAM AvuM pustaka pragaTa thAya che, tarata ahIM prAdezika bhASAomAM temanAM ceraTAM bhASAMtara pragaTa thatAM rahyAM. mULa puratonI ceTI AvRttio paNa chapAya che. pazcimanI AvI philmanuM paNa ahIM anukaraNa thatuM rahyuM che. jayAre ApaNA dezamAM Telivijhana AvyuM tyAre evI AzA hatI ke te janatAne phera ra evI AzA hatI ke te janatAne reDiye jevuM sulabha bane, ane zrAvyapracAra ra karatAM drazya - kAvyapracAra vadhu prabhAvazALI hovAthI prajAne te keLavaNI, tAlIma - jJAna ane saMskAra ApavAnuM eka sauthI baLavAna mAdhyama bane. paraMtu temAM ApaNane ghera nirAzA sAMpaDI che. Telivijhana dhanavAnono vaibhava banyuM che. tenI kiMmata, rIperakharca, lAyasansa phI vagere jANe janatAne tenAthI vimukha rAkhavA mATe ja hoya ema lAge che. ane Telivijhana vasAvI zakanArAone paNa teNe zuM ApyuM? Telivijhana dvArA deza ane duniyAne paricaya ApI zakAya, jenArAone ghera beThe deza, duniyA ane vizvane pravAsa karAvI zakAya. temanAmAM nAgarika ane rASTrIya asmitA vikasAvI zakAya. temane rASTranA ghaDataramAM rasa letA karI zakAya e AzA phaLI nathI. sarakAra : pAse saMskAra ane ghaDataranuM AthI vadhu baLavAna sAdhana bIjuM hoI zake nahi. tene badale Telivijhana para philma batAvavI, philmI jagatanA AgevAnone TI. vI. para lAvavA ane temanI pAsethI vevalI ane nirarthaka vAta saMbhaLAvavI, gharane sinemAnI havAthI bharI devuM, e badhuM jo dUradarzanane hetu hoya te ApaNe je TIvI nathI vasAvI zakyA-teo dUradarzanathI vaMcita rahIne kazuM gumAvatA nathI. ApaNA dezamAM sinemAnI saMskRti para eka peDhI UcharI gai ane bIjI UcharI rahI che. tethI ApaNA naitika mUlyone keTalo kSaya thayo che te vicAravA, sattAsthAne beThelAone kazI huM rasada nathI! ethI dezamAM gunAkhorI ane bhraSTAcAra vadhyA che. navI peDhIne bauddhika vikAsa parisimita bane che. ane sAMskRtika vikAsane badale vinipAta thayo che. have philma sakhtAIthI yuriTana thI - sensara karavAnI nIti sarakAre apanAvI, e AvakArapAtra che. tema chatAM prajAne sine sRSTinA avAstavika vAtAvaraNamAM ucheravAne ze aI che? Aje navI peDhI-UcharatI prajA-rASTranuM ghaDatara karanAra mahApuru, dharma ane saMskRtinA jyotirdhara ane ApaNA prAcIna | vArasA vize kazuM nathI jANatI ke kazo rasa nathI dharAvatI, paNa sinemAnAM naTa * naTIo dvi-arthI azlila gAyane ane saMvAdo, ane pazcimanI popaTIyA nakala jevA rAge ane nRtyemAM umaLakAbhera rasa le che. AkAzavANI ane dUradarzana paNa A hIna rasavRtti piSavA mATe kaMIka aMze javAbadAra che. dUradarzana e dAvo karI zake che mArI nAkhavA nathI mAgatA, * to ya ghaNuM gaNAya * jyAre gumAvI nija cittanI svasthatAne, sau doSanI TIlaDI bhAla mUke tamAre, tyAre tame magajane samatala svastha rAkhI zako jarIka te ya ghaNuM gaNAya. jayAre badhA ya tama mera juve sazaka, tyAre jo acala rahe nija AtmazraddhA, ne nyAyI jo vaLI zako samabhAvathI e saMdehanI prati ya teya, ghaNuM gaNAya. ne hoya dauryabaLa, sarva vilaMba mATe, vA, thAva nA vyathita koI vilaMbathI ya, ne jALamAM anutanI yadi hai phasAyA; tyAre ya je asata paMtha tame gRhe nA: vA bhegA thAva avahelananuM chatAMya, sAmethI evuM avahelana nA karo jo, ne thAva nA adhika sajaja, vA paDe nA mithyA pralApa mahIM, te ya ghaNuM gaNAya. [ mULa aMgrejImAM rUDayArDa kIrDiMganI kavitAne bhAvAnuvAda-'jhalaka ane jhAMkhI mAMthI sAbhAra uddhaa].
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-76 prabuddha jIvana tA *. 60 - ' aMdarathI marI gayelA mAnavI ke " A guDha zakita ma ta ke tene maratva * ja. vecavA taiyAra paNa phasTasa vAta tela opha phora 1523nI sAlamAM spenanA sAhasika pravAsI penTA 'da lionane jagatanA judA judA deze zodhIne teno pravAsa karavAnI eTalI badhI tAlAvelI lAgI hatI ke tene jaNAvyuM ke ATalI evaDI jiMdagImAM AkhI duniyA joI zakAze nahi, eTale 80thI 100 varSanA AyuSyane badale mANase amara banavuM joIe, tevI tenI IcchA thaI. tene keIe kahyuM ke amerikAnA khaMDamAM kayAMka akhaMDa juvAnI Apate jhare (phAunTana epha yutha) che. te jharAmAM snAna karavAthI akhaMDa javAnI rahe che. e jharAnI zodha karavA jatAM pirA "da lione amerikAne phlaoNriDA prAMta zodhyuM hatuM. A penIza vizvapravArIe amara thavAnI zodha karI, paNa kAmiyAba zo nahi. eka galI amerikananAM jherI tIrathI te marI gaye. amara banavA mATe cInAoe paNa bahu prayAsa karyA hatA. jarmanInA jAdugara phesTasanuM nAma ghaNAe sAMbhaLyuM nahi hoya. phesTasa je phesTa tarIke paNa jANItA hatA. teNe 1535 ArapAsa amara banavAnI zakita meLavavA ghaNA prayAsa karyA. koIe tene kahyuM ke "akhaMDa javAnI kAvI rAkhavA tuM tArA AtmAne setAnane teDI ? to tane gaDha zakita maLaze." e sAMbhaLIne phasTasa tene AtmA vecavA taiyAra thayA hatA. jo ke tene amaratva meLavavAnI guru cAvI maLI nahi paNa phasTasa vArtAo lakhato temAM je pAtra hoya tenI pAse saMvAda bolAvatA hatA. helana opha TroyanI vArtAmAM helanane cAhaka helanane kahe che "he helana, tuM mane tArA dIvya ekkonuM cuMbana ApIne mane akhaMDa javAnI Apa." AvI kalpanAo dvArA phasTasa amaratva mATenI phAMphA mAryA karatA hate. bIjA sAhityakAroe paNa amaratvanA vicArane vAgoLyA karyo che ane aMte amaratvane. arthahIna TharAvela che. eNDasa hakasalIe tenI "AphTara menI e samara DAyajha dhI svAna" nAmanI navalakathAmAM amaratvane kAraNe UbhI thatI upAdhionuM karUNIjanaka varNana karyuM che. amaratva nirbheLa sukha ApatuM nathI tema zrI Aisa hakasalIe puravAra karavA dhAryuM che. aDhAramI sadImAM je-sTeyara nAmanA koI taraMgI dhanapatie DA. obI nAmanA eka vijJAnIne javAnI TakAvavA mATenI jaDIbuTTI zodhavA mATe bhADe rAkhyo. DaeN. ebI e zodha karI ke IglAMDanA koI arla opha ganIsTaka nAmane : umarAva tenA peTamAM bAnA AMtaraDA bharAvIne roja peTa sApha kare che. Ane kAraNe gInIsTara 200 varSathI vadhu jIvyo hato. paNa e ganIsTara kayAMya maLe nahiM. paNa pachI mAlUma paDayuM ke gInIsTara - amaratI meLavavAnA A vidhine kAraNe eTaluM lAMbu jIvyo ke te dhIre dhIre vAMdarA je banate gaya! Ama ApaNe mULa vAnaravaMzanA . hatA te kaDavuM satya bahAra AvyuM! * sTIyara nAmanA dhanapati ane DA. - olI e Aisa hakasalInA vArtAnA pAtro che. zrI. hakasalI jevA tevA vArtAkAra nathI, vijJAnanA UMDA abhyAsa pachI temaNe amaratva mATenI utkaMThAnI nA hAMsI uDAvI hatI. 19Dha0nA dAyakAmAM Daca zarIravijJAnI 3. luI beke zodhI kADhayuM hatuM ke ghaNA pagA prANIo juvAnImAM - pahoMce tyAM sudhI je lakSaNo batAve che tevA lakSaNe mAnavImAM che. Aisa hakasalInA bhAI jaliyana hakasalIe paNa vijJAnI hatA ane teo paNa mAnavInA zarIramAM je rAsAyaNika pheraphAro thatA hatA tenA acchA abhyAsI hatA. vAnare ane ApaNA zarIranI aMdara thatI keTalIka kriyAonuM sAma zodhAtuM hatuM. vAnara ane manuSyanA zarIranA aMdaranA aMgo jaldI vikase che, mAtra magajane vikAsa bahu maMda rIte thAya che. AnA uparathI ADasa hakasalIe suMdara tAraNa kADhayuM ke "ApaNe vikAsa thAya che, paNa te vikAsa aTale maMda thAya che ke ApaNA asala bApadAdA jevA majabUta banIe te pahelAM ApaNe marI jaIe chIe. paraMtu Ane artha ema nathI ke ApaNA magajane vikAsa jaladI thavo joIe. magaja jeTaluM jaladI vikase teTaluM AyuSya ochuM thAya che. A prakAranuM vidhAna koIne vicitra lAgaze, - paNa te mATe vAnarane dAkhalo levo paDaze. cAluM vAMdarAnuM magaja tenA pUrA zarIranA kadamAM 65 TakAne hisso dharAve che. cimpAnjhI vAMdarAnuM magaja nAnuM hoya che. e magaja 40.5 TakSa hisso dharAve che. jayAre mAnava magaja vikasIne mAtra 23 TakA hisso dharAve che. Ane kAraNe ApaNe joIe chIe ke cimpAnjhI vAMdaro vadhu jIve che ane moTA magajavALe vAMdare ochuM jIve che magajanA je vikAsanI vAta ahIM karI che te bacapaNanA gALAne lagatI che. eTale ApaNuM bacapaNa jeTalAM laMbAya teTaluM ApaNe jIvana mANI zakIe chIe. bacapaNamAM ja magajane vadhu paDate vikAsa thaI jAya to AyuSya lAMbu thatuM nathI. - ApaNe jaladI jaladI jIvIne badhuM ja mahANI levA mAMgIe chIe. mahANI levAnI e abaLakhAne kAraNe ApaNe lAMbu jIvI zakatA nathI, vaLI jIvanane puratuM pANI paNa zakatA nathI. kavi varDajhavarthe kahyuM che "grIva neTa, rAdhara phAInDa sTrentha Ina veTa rimAInsa bIhAInDa." amaratva meLavavA mAMganAra ke lAMbA AyuSya karIne e hAlatamAM mAtra taMdurastI ja IcchanArAone varDajhavarthe kahyuM che ke hAthamAMthI chaTakI gayuM che tenA upara aphasa na kare. tema ja jIvanane amara karavAnI koziSa na karo. hAthamAM je bAkI rahyAM che tene pUrI rIte mANe. atyArano mAnava ajara-- amara banavAnI koziSa karatA nathI paNa tene je bhAga, vilAsa, sattA, me ane sagavaDa maLI che te sagavaDo "yAvatacaMdra divAkarI" sudhI cAle tevI vetaraNamAM te paDa rahe che. Ane kAraNe mANasanuM sarerAza AyuSya vadhyuM che, chatAMya aMdarakhAnethI thatuM sarerAza mata vadhatuM jAya che. AMtarIka matanuM pramANa paNa vadhyuM che. phrAMsanA rDo. sTIphana je gAulDane koIe pUchayuM ke mAnavIe aneka davAo zodhI tene kAraNe te lAMbu jIvavA mAMDe che ane dareka dezanuM sarerAza AyuSya lAMbu thatuM jAya che, tyAre DaeN. gouDe kahyuM ke "jene tame jIvate juo cho te aMdarathI keTalo marI gayo che tenuM mApa kADhayuM che?" priyakAnta zAha AgAmI paryuSaNa vyAkhyAna mALA saMgha taraphathI yojAtI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI jAtI vyAkhyAnamALA A vakhate paNa bhAratIya vidyAbhavanamAM tA. 21-8-1976 zanivArathI tA. 29-8-1976 ravivAra sudhI ema nava divasanI javAmAM AvI che. hAla nakkI thayelA vakatAonAM nAme nIce pramANe che : zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha DaeN. ramaNalAla sI. zAha zrI rohita mahetA zrI zrIdevI mahetA AcArya zrI yazavaMta zukala AcArya zrI jayendra trivedI, Do. vI. ena. bagaDiyA De. candrazekhara jenA che. naMdalAla pAThaka, zrI mRNAlinI desAi zrI kiraNabhAi zAha zrI yazavaMta dozI cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha, maMtrIe vizA nA rAtanA nAnapati ane mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04-Te. naM. 350296 mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By South 54 Licence No.: 37 , baku jIvana "zuddha jainanuM navasaMskaraNa varSa 38 : aMka: 7 muMbaI, 1 oNgasTa, 1976, ravivAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pakSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 chUTaka nasla 0-50 pisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha jI dAnadenAra ane lenAra jI ahIM dAna eTale lakSmInA dAnane ja ullekha samaja. bIjAM ghaNAM prakAranAM dAna che - jIvitadAna, zramadAna, cakSudAna - jene ahIM ullekha nathI karatA. vizeSamAM ahIM dAna lenAra eTale jarUriyAtavALI vyakita nahi paNa saMsthA athavA sAmAjika kAryakara je dAnane upayoga samAja hitArthe kare che tene vicAra karyo che. dAnano mahimA zAstromAM bahu varNavyuM che. tene upadeza dhaNA thAya che. tenI prazaMsA khUba thAya che. A badhuM yogya che. samAjamAM garIbAI ane asamAnatA che tyAM sudhI dAnanI jarUrithata rahevAnI, sadAkALa rahI che ane dIrdhakALa sudhI raheze. dAnane mahimA gAvo eTale garIbAI ane asamAnatAnI vikarALatA upara bhAvanAne pa caDAvo ane ApaNA manane manAvI levAne prayatna karavo. dAnanuM svarUpa samajI laie. dAna koNa karI zake? jenI pAse pitAnI jarUriyAta karatAM vizeSa milakata che te. je garIba che athavA jeNe svecchAe potAnI jarUriyAto ochAmAM ochI rAkhI che te na te dAna karI zake, athavA na tenI pAsethI evI apekSA rakhAya. vadhAre paDatI milakatane saMgraha prAmANikatAthI vyavahAra karatAM thAya athavA aprAmANikatAthI. moTe bhAge aprAmANikatAthI thAya che, paNa prAmANikatAthI na ja thAya evuM nathI. paNa A prAmANikatA eTale sAmAnya sAmAjika nItinuM dhoraNa. mANase potAnI jarUriyAta ochAmAM ochI rAkhI hoya ane tethI vizeSa prApta karavAnI icchA ja na rAkhe ane e prayatna paNa na kare. evI sAcI ucca aMtaranI nItimattA bahu thoDI vyakitaomAM jovA maLe che. mANasane potAnI jarUriyAta karatAM vadhAre milakata prApta karavAnI taka maLe e sAmAjika ane Arthika vyavasthAne AbhArI che, e koi izvaradatta vyavasthA nathI. evI sAmAjika ane Arthika vyavasthA hoi zake ke jyAM koi vyakitane vadhAre paDatI milakatane saMgraha karavAne avakAza ja na hoya. sAmyavAda AvI vyavasthA che. tyAM dAnane avakAza nathI. jyAM garIbAi dUra karavAnI javAbadArI rAjayanI che. AvI vyavasthAmAM paNa thoDI asamAnatA rahe che, paNa pramANamAM te ghaNI ochI hoya che. sAmyavAda vartamAna yuganI pedAza che, mUDIvAdanA pratikArarUpe. atyAra sudhI ane jayAM na sAmyavAda nathI tyAM garIbAi ane asamAnatA dUra karavA dAnane upadeza ja apAyo che ane tene mahimA gavAya che. evI sAmAjika ane Arthika vyavasthA ka9pI zakAya ke jyAM dareka vyakita svarachAe potAnI jarUriyAta ochAmAM ochI rAkhe ane tethI vizepa milakata thAya te potAnI jAtane tene TrasTI mAne ane samAjahitArthe tene upayoga kare. A Adarza che ane Adarza ja rahevAne. kharI rIte vicArIe te je samAjane vadhAre dAna upara nabhavuM paDe te samAja vadhAre rogiSTha che ema samajavuM. dAna davA che, nIrogI zarIrane davAnI jarUra na paDe. nIrogI samAjane dAnanI jarUra na paDe. dAnanI jarUriyAta ke mahimAM ochA karavA A nathI kahete. samAja rogiSTha che ane vadhAre rogagrasta thato jAya che tyAM dAna AvakArapAtra che, paNa tethI khuzI thavA jevuM nathI. ApaNe tyAM ane kadAca bIjA dezomAM paNa, garIbone saMteSamAM rAkhavA, dharmane nAme eka rIta ajamAvAya che. pUrva karmanuM phaLa mAnI saMtoSa rAkhavo ema kahevAya che ane dharmagurUo e upadeza Ape che. Established church has always been an ally of established order. sAcI rIte joie te dAna parigrahanA pApanuM prAyazcita che. dAnathI koinA upara upakAra nathI karatAM. upakAra hoya te pitAnA upara che, ke karmo khape che, pApa dhovAya che. ApaNe dAna ane dayA bane zabdo sAthe vAparIe chIe dayA hoya tyAM dAna hoya ja- mAtra milakatanuM ja nahIM paNa sarva prakAranuM. dayA na hoya to te mANasa nathI. dayAmAM prema che, mAnavatA che. Arthika kAMi paNa sahAya karavAnI zakita na hoya tyAM paNa sAcI dayA ane prema hoI zake che ane te Arthika dAna karatAM hajAragaNuM vizeSa che. Arthika dAna che, tyAM dayA hoya ja tema nathI. aneka kAraNe mANasa dekhItI rIte dAna kare che. zaramathI kare, dabANathI kare, pratiSThA mATe kare, bhayathI kare ane sAcA aMtarathI paNa kare. A badhuM samajI dAna ApanAra vyakitae namratApUrvaka mAtra pitAnI pharaja adA kare che ema samajI dAna ApavuM. thoDuM ApI vadhAre prasiddhi meLavavAnI vRtti na rAkhavI. dAtAnuM nAma jAhera thAya, kayAMka tenuM nAma joDAya, tenI kadara thAya e badhuM gya che, paNa temAM banne pakSe viveka rAkhavo jarUrI che. dAna ApanAranI musIbate paNa samajI laie. kevA kArya mATe ApavuM? sAmAjika sevAnA aneka kSetre che. potAnA dAnane pUro sadupayoga thAya evI icchA saune rahe. koIne tabIbI rAhata game, koine zikSaNa, koIne garIbone sahAya karavAnuM, koine samAjahitanA bIjA kAryo karavAnuM. badhA sArAM kAryo che. A badhuM pote jAte karI zake evI bahu thoDI vyakitao hoya. kuzaLa, prAmANika kAryakartA hoya temanA upara vizvAsa rAkhavo rahyo. AvA kAryakta maLavA ne dAtAnuM sadbhAgya lekhAya. have AvA kAryakartAo vize thoDuM vicArIe. huM mAnuM chuM, dAna ApanAra karatAM paNa dAna lenAranI javAbadArI vadhAre che. ApanAra, ApIne chUTI jAya che, tenI pharaja pUrI thai. lenAranI pharaja dIrdhakALanI che. dAnane sadupayoga karI batAva tenI pharaja che. dAna karI zake evI mahimA gavAja kara karavA dAna
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 prabuddha jIvana tA. 1-8-76 letAM pUro vicAra karavo. pachI niSThApUrvaka tene mATe kAma karavAnuM rahe che. A saheluM nathI. satata kALajIne viSaya che. samAjamAM dAtA nI prazaMsA sArI peThe thAya che. huM mAnuM chuM saniSTha kAryakartAnuM eTaluM ja gaurava thavuM joie. huM evo divasa jovA icche ke sevAbhAvI kAryakartAe dAtAne zodhatA javuM paDe tenAM karatAM dAtAe AvA sevAbhAvI kAryakartAne zodhatA javuM paDe. AvA kAryakartAe lAcArI batAvavI na paDe, kheATI khuzAmata karavI na paDe. alabata, dAtAne samajAvavuM paDe. tene vizvAsa saMpAdana karavo paDe paNa ubhaya pakSe svamAnapUrvaka te thAya. kAryakartAe potAnI zakita uparAMtanI mahattvAkAMkSA na rAkhavI. ati namratA ane vivekapUrvaka vartavuM. vakhatovakhata ema kahevAya che ke paisAne abhAve koi sAruM kAma aTakI paDatuM nathI paNa jene nANAM meLavavAM che temanI musIbatone AvuM kahenArane pUro khyAla nathI hotuM. keTalIye sArI saMsthAo satata nANAkIya bhIDa bhogave che. tenA vahIvaTamAM zithilatA Ave che. zrI nAnAbhAI bhaTTa temanI AtmakathAmAM lakhyuM che ke dakSiNAmUrti mATe phaMDaphALo karavAmAM ja temane ghaNA samaya jato ane chevaTa saMsthA baMdha karavI paDI. ravIndranAtha TAgorane zAntiniketana mATe pAMca lAkha rUpiyA joitA hatA, te mATe sthaLe sthaLe pharavuM paDayuM te joi gAMdhIjIne du:kha thayuM ane gurUdevane vinati karI ke A parizrama choDI de ane pAMca lAkha rUpiyA bhegA karI ApavAnuM pote mAthe lIdhuM. vaNamAgyA sAmethI cAlIne dAna ApavA Ave evA sukhada anubhavo paNa thayA che. zeTha haridAsa dAdara vize meM pahelAM lakhyuM che. traNa vakhata, dareka vakhate, rUpiyA pAMca lAkhanuM dAna, kula paMdara lAkha ApavA AvyA ane TrasTa turata karAvyAM. zrI TapulAla bhagavAnajI mahetA kuvaita rahe che. mULa rAjakoTanA vatanI. jAte AvIne 25000 pIMDa ane bIjA be lAkha rUpiyA ApI gayA. AvA anubhava bIjAne , paNa thayA haze. evA paNa anubhavo thayA che ke khUba vATAghATo karavI paDe ane zarato thAya, lakhANo thAya vagere. lagabhaga pacAsa varSanA anubhave A lakhuM chuM, eTalA mATe ke dAna ApanAra ane lenAra banne pitAnI paristhitine vicAra kare ane bannenuM je lakSya che - samAjahita- tene ja prathama sthAna Ape. 16-7-76 cImanalAla cakubhAI A prakIrNa noMdha 4. gujarAtamAM prajAkIya zAsana janatA moracA sarakArane rAjInAmuM ApavAnI pharaja paDI ane rASTrapati zAsana AvyuM tene lagabhaga traNa mahinA thai gayA. te rAmaya daramiyAna gujarAta dhArAsabhAnA zAsaka pakSe, gametema pitAnI sabhyasaMkhyA vadhArI che ane lagabhaga 110 kahevAya che. maMtrImaMDaLa racavA AsAna bahumatI gaNAya chatAM koMgrese rASTrapatizAsana haTAvI maMtrImaMDaLa racavAnI mAgaNI karI nathI. tenAM kAraNe have suvidita che. koMgresanI AMtarika phATaka Ta ane jUthabaMdhI - kendranA pradhAne gujarAta AvI. koMgresa sabhyone sakhata zabdomAM dhamakI ApI gayA che. koMgresa dhArAsabhA pakSe potAne AgevAna cUMTa joie te lokazAhI rIta che, paNa kendranA pradhAne evI spaSTa cetavaNI ApI gayA che ke, AgevAnanI pasaMdagI vaDA pradhAna ja kiraze ane saue te svIkAravAnI che. nahi svIkAre teNe sahana karavA taiyAra rahevuM. rAjyonA dhArAsabhA pakSone potAnA AgevAna cUMTavA devAnI paddhatine tajI dai, vaDA pradhAna pasaMdagI kare evI rIta zrImatI indirA gAMdhIe keTalAka samayathI apanAvI che. madhya pradeza, bihAra, hariyANA, uttara pradeza, rAjasthAna vagere rAjamAM AvuM banyuM che. tenAM pariNAme koMgresa pakSamAM ekatA AvavAne badale, asaMtoSa ane phATaka Ta vadhyAM che. gujarAtamAM zrI ghanazyAmabhAinI e rIte pasaMdagI thaI tenA gaMbhIra pariNAme ApaNe anubhavyA che. AvI rIte pasaMda karAyela AgevAna pakSanI vaphAdArI meLavavAne badale vizeSa avizvAsane pAtra bane che, netAgIrI mATe pAmAM harIphAI hoya temAM navAi nathI. pariNAme pakSa bahumatIthI cUMTaNI kare te sarvasvIkata paddhati che. IMglAMDamAM kanjharveTIva pakSamAM mi. hItha ane misisa thecara vacce sakhata harIphAi thai ane aMte misisa thecara cUMTAyAM. mi. vilsane rAjInAmuM ApyuM tyAre majura pakSamAM netApada mATe cha umedavAro taiyAra thayA. traNa vakhata gupta matadAna karI mi. kaeNlehana chevaTa cuMTAyA. e chaye umedavAro have sAthe kAma kare che. badhA maMtrImaMDaLamAM che. mi. kelehananA moTA harIpha mi. mAIkala phiTa, maMtrImaMDaLamAM bIjA naMbaranuM sthAna pAmyA che. paNa atyAre nizcita lAge che ke gujarAtamAM pasaMdagI vaDA pradhAna ja karaze tethI jUthabaMdhI ghaTaze ke vadhaze te jovAnuM rahe che. zrI hitendra desAi ane zrI solakI vacce tIvra harIphAI che. temAM kazI cImanabhAi paTelanA bhAva vadhI gayA che. samayanI balihArI che. prajAne kai avAja nathI, tenI koI kiMmata nathI. amerikAnuM pramukhapada amerikAnuM pramukhapada eTale duniyAnA sauthI samRddha ane zakitazALI dezanI AgevAnI. amerikAnA pramukhanI sattA briTana, bhArata ke bIjA koI paNa lokazAhI dezanA vaDA pradhAna karatAM paNa vadhAre che. amerikAnI koMgresa (pArlAmenTa) mAM pramukhanA pakSanI bahumatI na hoya chatAM cAra varSa pramukhane koi haTAvI zakatuM nathInikasana jevA apavAdane bAda karatAM. tethI A pramukhapada prApta karavA bhagIratha prayatna thAya ane karoDo Dolara kharacAya temAM navAi nathI. be pAMca varSa agAuthI umedavAranuM nAma belAnuM thAya che. eka varSa - kadAca tethI paNa vadhAre samaya - tenI cUMTaNIjhuMbeza cAle che. amerikana pramukhanI cUMTaNI prajA sIdhA matadAnathI kare che. amerikAmAM be ja rAjakIya pakSo che. DemokreTika ane rIpablikana. dareka pakSa eka ja umedavAra nakkI kare che. ane aMte A be vyakitae vacce ja sIdhI harIphAi thAya che. paNa umedavAra tarIke potAnA pakSanI aMtima pasaMdagI meLavavA dareka pakSanA AgevAna sabhyomAM tIvra harIphAI thAya che. pakSanA umedavAranI AvI pasaMdagI mATe amerikAmAM khAsa paddhati che. jemAM dareka pakSanA dezabharanA prAthamika sabhyone prajAmata levAya che, jene prAimarIjha kahe che. A prAmata jAgyA pachI dareka pakSanA pratinidhionuM saMmelana thAya che. ane pakSanA umedavAranI aMtima pasaMdagI thAya che. pakSanI AvI prAthamika cUMTaNImAM karoDo DaoNlara . kharacAya che. sAmAnya rIte, eka vakhata cUMTAyela vyakitane tene pakSa bIjI vakhata - bIjA cAra varSa mATe - umedavAra tarIke pasaMda kare che. pramukha mI. oNrDa rIpablikana pakSanA che. paNa temanI paristhiti judI che. phorDa cUMTAyelA pramukha nathI. te vakhatanA upapramukhane rAjInAmuM ApavuM paDayuM tyAre nikasane temane upapramukha nImyA ane pachI nikasanane rAjInAmuM ApavuM paDayuM eTale phorDa pramukha thayA. pharDanI chApa eka sIdhI pramANika vyakita tarIke che, paNa zakitazALI hovAnI chApa nathI. tethI rIpablikana pakSa temane umedavAra tarIke pasaMda karaze ke kema te vize zaMkA che. pakSamAM temanA harIpha rIgana ane phorDa vacce kAnazorI harIphAI che. prAyamarIjhamAM phorDane nAmanI bahumati che. rIpablikana pakSanuM saMmelana thoDA divasomAM thaze. tyAre chevaTa konI pasaMdagI thAya che te jovAnuM rahe che. atyAre hajI ema lAge che ke phorDanI pasaMdagI thaze, paNa chevaTanI cUMTaNImAM pramukhapada mATe phorDane saphaLatA maLavA vize bhAre zaMkA che. DemokreTika pakSe potAnA umedavAra tarIke mI. kArTarane tAjetaramAM pasaMda karyA che. mI. kArTara, jANItA AgevAna DemekeTika sabhyone 4 pradhAna
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad bhakita-pado : jemAM emanuM aMtara sarvasva ThalavAyuM che! tA. 1-8-76 prabuddha jIvana ThinkitiAnanaNa nA kAkAsAmaia kore mUkI, aNadhAryA AgaLa AvyA che. DemekreTika saMmelanamAM temanI pasaMdagI prathama matadAnamAM ja moTI bahumatIthI thai che, DemokreTika pakSa mATe A Azcaryajanaka ghaTanA che. A pakSAmAM bahu phATaphaTa che. pramANamAM ajANI evI vyakitanI ATalI ekatAthI pasaMdagI kema thai tenuM vizleSaNa thaI rahyAM che. kArTare zuM jAdu karyo? [zrImada rAjacaMdrajI kRta "rAjapada, parama gurupada' vagere 51 varSanI uMmaranA eka kheDatanA A patramAM zuM evA guNa che ke AvI aNadhArI saphaLatA meLavI? kArTarane, tenA kaTambIjanona bhakitakRtionI vardhamAna bhAratI beMglora nimita nUtana rekanAM tenI mAtA, patnI, putra, putravadhuo, bhAi, bahena - badhAne bhUta- udghATana prasaMge tA. 5-776 nA roja zrI muMbaI jaina yuvaka kALa ukheLAya che. kArTara viSe vizeSaNa vaparAya che te uparathI khyAla saMghanA sabhAgRhamAM adhyApadethI apAyeluM atyaMta preraka ane Ave ke sau koi vismayamAM paDI gayA che. Smartest man, mananIya pravacana.] Relaxed, determined, No Compromise, Jekyll and Hyde vagere. kArTaranI nIti zuM che? Ambiguity seems zrImad rAjacaMdrane A yuganA eka parama adhyAtmayogI tarIke his main asset. He remains distrusted by manyliberals. huM mAnuM chuM ane emanAM lakhANo ane kAvyone abhyAsa huM kArTara vakhatovakhata dharmanI vAta kare che. pote kahyuM che ke, divasamAM lagabhaga pacAsa varSathI karato Avyo chuM. e lakhANa ane kAvya 25 vakhata prArthanA kare che. tenI mAtA zAntisenA - pIrasa nI utAvaLamAM vAMcavA ke sAMbhaLavA jevAM nathI. e ekAMtamAM, sthirasabhya hatI ane bhAratamAM be varSa - muMbaImAM vikarolImAM - sevA karI che. citta jyAre mana AvI saMbhAvanAo aMtaramAM utAravAne mATe viyeTanAma ane voTarageTanA AghAte pachI amerikana prajA navI netAgIrI zodhe che. kArTaranI pasaMdagInuM A eka mukhya kAraNa tatpara hoya eve samaye sAMbhaLavA ane vAMcavA jevAM che. evI OLEUM E. A new man, uncontaminated by the badhI ja kANA jIvananI nathI hatI ane evI virala dANAe stench of recent past. He holds out a vast promise e sAMbhaLyuM hoya athavA vAMcyuM hoya ane manana karyuM hoya to enI of regeneration. paNa vaLI ema kahevAyuM che ke, jayAre te arAra UMDI ane lAMbA samaya sudhI rahe che e mAro anubhava che. jayorjIyAnA garvanara cUMTAyA - 1970 mAM tyAre He deceived. zrImadanAM badhAM ye lakhANo ane badhAM kAvyone pradhAnasUra the people, misled them ard was elected. He has been successful in doirg the same thing in his eka che - presidential campain. "bhAsyo dehAdhyAsathI AtmA dehamAna, paNa sa koi svIkAre che ke tenAmAM AkarSaNa karavAnI paNa te banne bhinna che, jema asi ne myAna." bhAre zakita che. charismatic leadership khAsa karI habasIo A dehane pitAne mAnI lIdhuM che evA dehAdhyAsathI AtmA pratye tene sahAnubhUti che ane habasIone tene Teke che. ane deha samAna che athavA eka ja che ema mAnI lIdhuM che, paNa amerikAnA pramukha koNa thAya che te duniyAnA badhA dezo mATe jema "asi" eTale ke talavAra ane myAna judA che, tema deha bhAre jijJAsAne prazna che. phonI videza nIti upara kArTare khAsa ane AtmAM judA che, e be rIte emaNe samajAvyA che. - 'pragaTa prahAro karyA che. kArTaranI navI nIti kevI haze tenI koI spaSTatA lakSaNe jANa' : be pada be vakhata kahyA che - teNe karI nathI. bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA dehasamAna, - have navembaramAM cUMTaNI thAya tyAre khabara paDaze. paNa te baMne bhinna che, jema asi ne mAna." maMgaLa upara utarANa ne bIjuM pada e ja - - amerikana vAikiMge lagabhaga 11 mahinAnI avakAzayAtrAne "bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna, * aMte maMgaLa upara utarANa karyuM te aJta ghaTanA che ane paNa te baMne bhinna che, pragaTa lakSaNe jANa." avakAzanA avagAhanamAM ati mahattvanuM prasthAna che. mAnavI buddhi ahIM 'jema asi ne mAna" ne rathAne pragaTa kaNe jANI" ane zakitanI parAkASThA che. karoDo mAilanA aMtare AvelA maMgaLa e pada mUkayuM ane pragaTa lakSaNa enAM be batAvyAM ke, AtmA upara pUrva yojita sthaLa ane samaye barAbara utarANa thAya te mATe nijAnaMdI, zuddha svarUpa, jJAnamaya che ane deha jaDa ne cetanarahita che. vaijJAnikone jeTalA dhanyavAda ApIe eTalA ochA che. maMgaLanA saMzodhana mATe vAikiMga mAhitI mele che te uparathI "che dehAdithI bhinna AtmA re, upayogI sadA avinAza, lAge che, tyAM pANI che hatuM) ane sajIva sRSTi hovAno saMbhava che. mULa mAraga sAMbhaLo jinane re. paNa mAnava jevI buddhizALI jIvasRSTi te nathI ja, A avakAzI saMzodhanamAM karoDo - abajo DaoNlarane kharca thAya che ane keTalAkane "huM dehAdi svarUpa nathI ane deha, strI - putrAdi te nirarthaka lAge che. vizvamAM bIje kayAMya mAnava jevA buddhizALI koI paNa mArA nathI; zuddha caitanyasvarUpa avinAzI e huM prANI che ke nahi te jANavAnI mane ghaNI jijJAsA che. eTale AtmA che, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSane phAya thAya." A kharca nirarthaka nathI gaNate. sakaLa brahmAMDamAM A pRthvI eka ja -zrImada rAjacaMdrajI | evuM sthaLa haze ke jyAM mAnava che ! ema mAnavAmAM AvatuM nathI. mAnavathI paNa vadhAre buddhizALI prANI anyatra hoya te arasaMbhava zrImadane huM eka ativirala vyakita mAnuM chuM ane temaNe je nathI. AvI sRSTi sAthe saMparka thAya to ApaNA jIvanamAM paNa kadAca eka vastu kahI che emAM huM paNa daDhapaNe mAnuM chuM ke sadgurunA parivartana Ave. zAstromAM devalokanA varNane che te badhA purANanA samAgama vinA AvuM jJAna thavuM atyaMta duSkara che. paNa e sAthe gappAM haze ? kapolakalpita lAgatI zAstronI keTalIka vAto have emaNe e paNa kahyuM che ke sAcA sadguru maLavA e ethI paNa sAcI paDatI lAge che, vijJAnanA bAhyA sAdhanAthI nahi paNa aMtara vadhAre vikaTa che. ane je sadaguru nathI evo mANasa potAnI jAtane daSTithI je joyuM ane joyuM te ApaNe anubhavIe tyAre ja sAcuM sadaguru kahevaDAve ane je "asa guru che tene "sadaguru mAnIne lAge. tyAM sudhI, tenA vize rasAzaMka rahevAne badale khulluM je enI sevAbhakita kare, e baMne jaNA 'bUDe bhavajaLamAMhi': A mana rAkhIe te vadhAre yogya che. bhavajaLamAM beya DUbI javAnA che - evuM zrImadde spaSTapaNe kahyuM 29-7-6 cImanalAla cakubhAI che. eTale ke sadaguru maLavA muzkela che. je saguru na hoya e
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-76 pahoMcyA che e paNa potAnI jAtane jyAre Ama kahe tyAre potAnI jAtane nIcI paDavA nathI kahetA, paNa je prabhunuM e smaraNa kare che enI tulanAmAM e ema kahe chemArI tamArI tulanAmAM nahIM ! mArI - tamArI tulanAmAM te e ghaNA Ucca koTinA che. paNa je Adarza emanI samakSa che, je mUrti emanI samakSa che, enI tulanAmAM e "adhamAdhama adhika patita sakaLa jagatamAM huM ya" ema pitAnI jAtane "sadguru kahevaDAve ane ene jANavAvALa na oLakhe ane asada gurane sadgurune pade sthApe te baMne jaNA bUDe. eTale mANasanA jIvanamAM sadagurunI zodha satata cAlu rahevI joie ane enuM parama sadabhAgya hoya to ja e maLe. gAMdhIjIe ema kahyuM che ke "traNa mahApuruSenI mArA upara chApa rahI che . TaeNksToya, raskina ane zrImada rAjacaMdra. paNa koIne ya me hajI mArA guru mAnyA nathI ke gurupade sthApyA nathI." zrImada rAjacaMdrane te emane thaDe pratyakSa paricaya hatA, e chatAM ya ATalI ucca koTinA zrImadane paNa emaNe gurupade sthApyA nathI ema gAMdhIjIe kahyuM. eTale zrImade bIjuM kahyuM che ke jyAM Avo sadgurunA yoga na hoya tyAM sadvAMcana e bIjuM pagathiyuM che. ane sadvAMcana karavuM e potAnA hAthanI vAta che. enuM ciMtana karavuM, manana karavuM, nididhyAsana karavuM, avagAharTjha karavuM e mANasanI zakita pramANe che. zrImanAM je bhakitabharapUra pade che temAM emaNe potAne badhetha AtmA reDa che. zaMkarAcArya viSe ema kahevAya che ke emaNe brahmA- rasUtro lakhyAM ne ghaNuM pAMDitya ne vidratA emAM batAvyAM. paNa zaMkarAcAryane AtmA pragaTa thayo hoya te "bhajagovindama" mAM ke "vivecUDAmaNi" mAM ke jyAM emaNe potAnuM sarvasva reDI dIdhuM! ema zrImanAM lakhANonI aMdara AtmArtha bharapUra bharyo che, paNa emanAM bhakita kAvyanI aMdara emanuM badhuM ja aMtara emaNe ThAlavyuM che! e bhakitakAvyo saraLa che. sAmAnya mANasa paNa samajIne enAthI prabhAvita thAya, kAraNake jJAna che e buddhinA mAdhyamathI aMtara sudhI pahoMce che ane mAdhyama' ADuM Ave che, jyAre bhakita che e sIdhI hRdayane pahoMce che, temAM koI mAdhyama ADuM AvatuM nathI. bhAi pratApa ToliyAe TImanAM bhakitAvyone sulabha ane saMgItamAM ApaNI samakSa ApyAM che e emaNe eka meTuM upakAranuM kAma karyuM che ane ene mATe ApaNI sahunI vatI huM emane dhanyavAda ApuM chuM. savAMcanane kaeNga na hoya tyAre AvAM bhakitakAvyanuM zravaNa thAya to paNa emAMthI eka tejarekhA Upaje che ane ApaNAM bALako gharamAM philmI gIta sAMbhaLatA hoya tyAre ene AvuM "kAMIka sAMbhaLavAnuM maLe te emanuM paNa sadbhAgya lekhAvuM joie. - zrImanAM pado "bahu puNya kerA pUMjathI, zubha deha mAnavane maLyo" athavA "he prabhu! he prabhu! zuM kahyuM?" "re AtmA tAro, Atma tAro, zIdhra ene oLakha" ane huM koNa chuM, kayAMthI tha, zuM svarUpa che mAruM kharuM? kone saMbaMdhe vaLagaNA che, rAkhuM ke e pariharuM?" vageremAM "he prabhu! he prabhu!" jyAre emaNe gAyuM tyAre aMte kahyuM ke: "adhamAdhama adhika patita, sakaLa jagatamAM huM ," e nizcaya AvyA vinA sAdhana karaze zuM ya." zrImanI koTinI vyakita ahIM jyAre ema kahe ke, "A jagatamAM adhamamAM adhama huM chuM ane patitamAM patita huM chuM." tyAre te eTalA mATe kahyuM che ke "mANasamAM jyAM sudhI aAMta namratA na Ave ane badhA ja ahaMkAra gaLI na jAya ane huM adhamamAM adhama chuM, patitamAM patita chuM, evo aMtaramAM vicAra na Uge tyAM sudhI AtmavicAra thavAne nathI." jema tulasIdAse kahyuM ke "hIM prasiddha pAtakI" ane sUradAse kahyuM ke "mA sama kauna kuTila, khala, kAmI?" ahIM tulasIdAsa ne sUradAsa jevI vyakita ema kahe ke mArA jevo kuTila, khela ane kAmI koNa che? ane anya mahApuruSe je ATalI UMcI koTie AvA badhAya kAvyo ApaNane zravaNa karavAnuM maLe e ApaNI atyaMta sadbhAgyanI vastu che. bhAi TeliyAe ApaNane e ApyuM ene mATe huM pharIthI emane dhanyavAda ApuM chuM. eka vastu meM je "Atmasiddhi" viSe kahI hatI e paNa kahI dauM. 'apUrva avasara' nuM navuM rekaDiMga 'paramagurUdamAM hamaNAM meM sAMbhaLyuM e mane khUba gamyuM. ene rAga, ene laya barobara che. Ama 'apUrva avasara' atyaMta suMdara rIte mUkAyuM che. jayAre "bahu putha kerA mUMjathI" ane "he prabhu! he prabhu!" e haju jarA utAvaLamAM che, ene paNa e ja rIte dhImA layamAM mUkavAmAM Ave te vadhAre sAruM." aMtamAM eka vastu bhAi ToliyAe kahI tenA tarapha dhyAna kheMcuM. temaNe kahyuM ke 'bhakatAmara' UtAryuM te ja rIte "kalayANa maMdira" utAravAnI bhAvanA che, ne trIjuM netra 5da je mane eTaluM ja gamyuM che e che "kiMkarpara stotra" , "zrI citAmaNi pArzvanAtha tetra": "kiM karpUramayaM sudhArasamayaM kiM candrarocirmayaM kiM lAvaNyamayaM mahAmaNimayaM kAruNyakelimayam vizvAnaMdamayaM mahodayamayaM zobhAmayaM cinmayaM zukla-dhyAnamayaM vapujinapate bhUyAd bhavAlambanam / " atyaMta suMdara rAga che. "bhakatAmara", "lyANa maMdira" ane kaMkarpara' traNe ya kaMThastha karyA hatA. enuM adhyayana ane abhyAsa cAlu nahIM rahevAne kAraNe kaMika bhUlI gayo chuM, paNa e chatAM ya e jyAre sAMbhaLuM chuM tyAre anahada AnaMda thAya che, kAraNa ke enA mATe saMskRta jANavuM joie. e gujarAtImAM che, paNa gujarAtImAM ene pUrepUro bhAva Avato nathI. emAM ya khAsa karIne "kiMkapUramayae te atyaMta lAvaNyamaya ane sauthI zreSTha che ema mArA manane che. te bhAi TeliyA "kalyANa maMdira' nI sAthe A paNa bhegu utAre evI mArI vinaMti che-* ane emAM paNa meM kahyuM ema utAvaLa na karavI, dhImA laye javuM. bhale be sAMbhaLavA paDe, be vakhata sAMbhaLavA paDe, enI be rekarDa karavI paDe, paNa enI cAla dhImI rAkhajo, jANe meghadUta gAtA hoie ke - "kazcitkAntA virahaguruNA svAdhikArAt pramatta / / zApenAstam gamita mahimA varSa bhogyena bhartu : / / " evI rIte jANe ASADhI megha jato hoya tevI rIte A jAyadhIme dhIme , "Faa tharamAM, sudharrasamAM, fi Froniyam . . . . . " " ... ema jyAre dhIme dhIme mANasa sAMbhaLe ane enA aMtaramAM 5 kI UtaratuM jAya evuM Apajo. pharIthI amArA saunI vatI huM tamane khUba khUba hArdika dhanya vAda ApuM chuM. cImanalAla cakubhAI zAha [* "zrI ka9yANa maMdira stotra" nA nirmANanI sAdhanApUrNa taiyArI sAthe A 'kiMkarpara' paNa maMthara gatinA suMdara prabhAva pUrNa DhaMgamAM UtAravAnuM vardhamAna bhAratIe nakkI karyuM che.]
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA: 1-876 prabuddha jIvana prANIe upara ApaNe ajANatAM krUratA tame savAre koi viTAminanI TikaDI khAo cho ke mAthA upara zempu reDIne nahAvA che. tyAre tamane lAge che ke tame ADakatarI rIte prANIo upara krUratA Acaro che? tamane kadAca khabara paNa nathI ke ApaNA mATe je davAo, zempu ane bIjA sauMdaryaprasAdhano bane che te taiyAra karavAmAM hajAro sasalAM, uMdara, bilADIe, vAMdarA, gadheDAM ane kUtarAM, kAM to rIbAya che agara to rIbAi rIbAine mare che. davAnA saMzodhana mATe kadAca sasalA ke uMdara upara prayogo thAya tene jo kSamya gaNIe to paNa sauMdaryaprasAdhano mATe prANIo upara je krUratA AcaravAmAM Ave che te akSaya gaNAvI joIe. ekalA briTanamAM ja dara saptAhe 1 lAkha prANIo leboreTarImAM marI jAya che. temAMnAM 30 lAkha prANIo to sauMdaryanAM prasAdhano taiyAra karavAmAM ane temanI guNavattA cakAsavAmAM ja bila banI jAya che. atyAre briTananA keTalAka sajjano cetavaNI ApI rahyA che ke eka varasamAM 60 lAkha prANIo leboreTarIomAM mare che te gAMDapaNane aTakAvAze nahi te AvatA dasa varSamAM vijJAnIo dara varSe 1 karoDa prANIonI katala karatA thai jaze. sasalAnI A~khamAM zempunAM TIpAM pADavAmAM Ave che. kAraNa huM zempUmAM AvatA tikSNa padArthA mAnavInI AMkhamAM jAya ta AMsu Ave che ke nahi tenI prathama cakAsaNI sasalAnI AMkhamAM thAya che. jANIjoine sasalAnI AMkhamAM zempunAM TIpAM pADavAmAM Ave tyAre tenA taraphaDATa tame najare juo to bIje ja divase tame zempune badale sAdo sAbu ke arIThAM ke khAro vAparatA thai jA. yuropamAM keTalAka sugaMdhI sAbu cAmaDI mATe salAmata che ke nahi te cakAsavA mATe DukkaronA zarIra upara hajAmata karavAmAM Ave che. cAmaDIne khUba ALI banAvAya che. te pachI sau prathama e sAbu DukkaranA zarIre ghasavAmAM Ave che. sAbunA caracATathI Dukkara dhamapachADA karatuM hAya te jovAthI tamane jarUra thAya ke sugaMdhI sAbuthI nahAie chIe te Dukkara upara krUratA karavA jevuM thAya che. vaLI A sAbumAM prANInI keTalI carabI che tenI to tamane khabara ja nathI. kUtarAone jANIjoine amuka jherI padArtho khavaDAvavAmAM Ave che. vadhu pedAza levA mATe drAkSa, saMtarA, mesaMbI ane bIjA phaLe upara jaMtughna davA chaMTAya che. A davAne kAraNe phruTa khAnArane nukasAna thAya che ke nahi te cakAsavA mATe cheDa uparanA jaMtu nAza karavA mATenI davA sauprathama kUtarAMne khavaDAvAya che. kUtarAkhA A jherathI rIbAya che. mAnavI salAmata rIte phaLa khAi zake te mATe kUtarAMe kamote maravuM paDe che. amuka sigAreTamAM keTaluM nikoTIna che tenI cakAsaNI karavA mATe nikoTInanA Dojha vAMdarAne khavaDAvAya che. gheTAM ane Dukkarane dUrathI baMdUkathI zuTa karavAmAM Ave che. tophAnI ToLA upara amuka jAtanI pistolanI goLIthI keTalI asara thAya che tenI cakAsaNI mATe sauprathama prANIoe bila banavuM paDe che. kadAca ApaNe dalIla karI zakIe ke kensara jevA dardane kAbUmAM levA mATe sasalA ke uMdara upara vaijJAnika prayogo jarUrI che. dareka dezanA kAyadA pramANe koi paNa davA bajAramAM mUkatAM pahelAM tenI asarakArakatA cakAsavA tema ja te keTalI salAmata che te mApavA mATe prathama prANIo upara prayoga karavA paDe che; paraMtu prANIo upara prayoga karyA vagara paNa davAnA prayoge thai zake che. pahelAM vaidarAjo koi paNa davAM, dardIne ApatAM pahelAM potAnI jAta upara cakAsaNI karatA hatA. paNa have to vijJAnIo prANIAnA bhAga hA AcarIe chIe ? le che ane DaeNAkaTaro to jANatA paNa nathI ke te kevI davA dardI mATe lakhI Ape che! 70 varSa pahelAM to briTanamAM 'enTi - vivisekazana sekazana' nAmanuM eka maMDaLa prANIo uparanI krUratA aTakAvavA sthapAyuM hatuM. A maMDaLa jo ke koi paNa jAtanI vaijJAnika cakAsaNInA virodha karatuM hatuM. meDikala kolejonI laMbAreTarI upara A maMDaLanA sabhyo AkramaNa karatA hatA tyAre peAlIsa, vidyArthIo ane sabhyo vacce lAhIluhANa laDAI thatI hatI. te pachI 1908 mAM 'risarca Diphensa sosAyaTI" nAmanI eka saMsthA briTanamAM sthapAi ane teNe saMzodhanakAryamAM prANInA upayogano bacAva karavA mAMDayo. DAyAbiTisa, peAlIo, DiptheriyA, TAiphoiDa, kolerA vagere dardo mATe davAo zodhAi temAM ghaNA prANIoe jAnano bhAga Apyo paNa te pachI saMzodhanA sAme koi pratikAra ja na rahyo. ane have ghaNA binajarUrI saMzAdhano mATe paNa prANIonI ribAmaNI mATe pAye zarU thai gai che. ghaNA vidyArthIo mAtra pIeca. DI. nI upAdhi levA mATe ja prANIo upara prayogo karatA hoya che. temanA saMzodhanano koi vyavahA2 upayoga thatA nathI. prANIonI moTI saMkhyA jarUrI hoya che eTale temanA pratye durlakSa paNa ghaNuM thAya che. uMdarone amuka jherI agara rogAtpAdaka davAo ApIne gumaDAMnI gAMTha pedA karAya che. mAtra eka be uMuMdarane A davA ApavAnI jarUra hoya chatAM salAmatI khAtara dasa-paMdara udarane A davA apAya che. keTalAka uMdaronI gAMTha eTalI badhI moTI thai jAya che ke tenI ribAmaNInA koi hisAba rahetA nathI. reDIezananI asara arthAta kiraNAtsarganI asara mApavA mATe uMdarone jANIjoine reDIezananI asara heThaLa lAvavAmAM Ave che. Ai. sI. Ai. nAmanI mazahUra rasAyaNo banAvatI kaMpanInI leboreTarImAM 48 jeTalA kUtarAMnAM galuDiyAMne parANe sigAreTa pAvAmAM AvI hatI. Ane kAraNe A galuDiyAM guMgaLAI jatA hatA. ela. DI. 50 nAmanuM jhera keTaluM 'jherI' che te mApavA mATe vAMdarAne ApavAmAM Ave che. mAnasazAstra nAmanuM zAstra mAtra mAnavInA mana sudhI maryAdita rahahyuM nathI. mAnasazAstrIe prANIonA mana sudhI pahoMcI gayA che. ane temanA zAstranI cakAsaNI mATe prANIo upara krUratA AcaravAmAM Ave che. prANIonA vartanano abhyAsa karavA mATe temane pAMjarAmAM pUravAmAM Ave che. mAnavIne AhAra ane nidrA na maLe to tenI dazA zuM thAya tenI cakAsaNI mAnasazAstrIoe karavI hoya to kharekhara to temaNe koi mAnavI upara ja prayoga karavA joie. upavAsanI asara zuM thAya che tenI cakAsaNI vaido ane prAkRtika cikitsako potAnA upara karatA hatA. gAMdhIjI, bALakobA bhAve ane lIkAMcananA prAkRtika cikitsaka (je khUba ja taMdurasta che) zrI sukhavIrasiMhajI pote ja peAtAnA upara upavAsanI asara mApatA hatA. paNa Adhunika mAnasazAstrIo vAMdarAne eka pAMjarAmAM pUrIne tene UMgha ane AhArathI vaMcita rAkhe che. ghaNAM sasalAMne vIjaLInA jhaTakA apAya che. 27 jeTalA vAMdarAnA magajanI sthiti mApavA temane jokhamI davAe apAI hatI. 'laMDana sAikIeTrika insTiTayUTa' mAM amuka vAMdarAnA magaja pUrepUrA kADhI laine magaja vagara vAMdarAnI hAlata zuM thAya che te jovAmAM AvyuM hatuM. sapheda uMdara upara paNa mAnasacikitsako prayoga kare che. mAnavInA pAcanataMtra upara bhayanI asara zuM thAya che te mApavA mATe sapheda
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 3. 1-8-7 bhaThThIe ke kaika karavuM - kAMti bhaTTa uMdaranA paga sAthe vIjaLInA tAra bAMdhIne amuka samayane aMtare , ApaNe paNa AvuM karIe te.... tene bhayajanaka jhaTakA apAtA hatA. ghaNI vakhata sthApita satya mATe paNa ajANyA ane 'azAna' mAnasazAstrIe pharIthI prANIo nmArkamAM rahetA DaoNkaTaranI A vAta che, DaoNkaTaranuM nAma kAryakarSe upara kUra prayoga karatA hoya che. 1974 mAM 11232 bilADIe, ane kensaranA niSNAta e DaoNkaTara. aneka nAnA meTAne e 16811 kUtarAM ane 608 ghoDA - gadheDA briTananI eka ja lebe- daradathI pIDAtA jue ane vedanA anubhave. meTAnAM du:kha jANe reTarImAM marI gayA hatA. vAMdarA upara hAipara - Tenzana (ati mAtrAnI samaje, vyathA thAya, parantu jyAre nAnAM nAnAM bhUlakAMne e rogamAM mAnasika tANa) mApavA mATe tene sajajaDa rIte kAcanA pAMjarAmAM sapaDAyelAM jue ane kSaNe kSaNe mRtyunI najIka dhasatAM jue tyAre pUrIne mahinA sudhI rakhAya che. nyUyorkanI eka prayogazALAmAM to emanA du:khane pAra rahe nahi; thAya ke jIvana to laMbAvI zakabilADInA mastakane chedIne tenA magajamAM ilekaTroDajha bharAvIne vAne asamartha chuM, paraMtu e bALakonA moM para hAsyanI rekhA paNa tenA magajamAM dardanuM kendra keTaluM uttejita thAya che te mApavAnI lAvI zakuM to kevuM sAruM? thoDI vAra paNa emane emanA daradane koziza thai hatI!. bhUlAvI zakuM te kevuM sAruM? uparyukata prakAranAM krUratAnA seMkaDo udAharaNa ApI zakAya. rogathI pIDAI rahelAmAM dhanavAna to koi upAye bALakanI Adhunika sukha - sagavaDa vadhI che ane ApaNe te sagavaDone lAbha icchA pUrNa karI zake, paraMtu garIba mA-bApanAM bALako, janmatAM laie chIe paNa te sagavaDo ApavA mATe lokhaMDanI bhaThThIo pAse du:kha ja joyuM hoya, jenA jIvananI koI AzA - AkAMkSA pUrNa na keTalA mAna pasIne pADe che ane ApaNane taMdurasta rAkhavA ke thai hoya temanA aMtima divase, kaMika sukhamAM jAya te khAtara suMdara rAkhavA keTalA prANIone bhega apAya che tenI ApaNane kaMika karavuM joie ema satata lAgyA ja kare, paranuM karavuM zuM? khabara paNa paDatI nathI. gAMdhIjInuM je grAmINa arthataMtra hatuM te te sUjhatuM nahotuM. A daSTie saMpUrNapaNe ahiMsaka hatuM. yaMtrayugamAM ApaNe jenI DekTara kArlakabeMnA manamAM A vicAro cAlI rahyA hatA ke buddhadharmI hoIe chatAM paNa pUrA ahiMsaka hovAno dAvo karI tyAre ja eka mANasa e ja hospiTalamAM kensaranA kAraNe ja mRtyu zakIe nahIM. zarIre sAbu lagADIe tyAM ja ApaNe hiMsaka banI pAmyo. eNe tyAM anekanAM du:kha joyAM hatAM, pote du:kha-vedanA jaie chIe te vAta koNa svIkAre? bhegavyAM hatAM, tethI maratAM maratAM veMkaTarane lagabhaga rUpiyA be hajArane ceka Apyo ne kahyuM ke A rogathI pIDAI rahelA daradIonA jIva namAM saheja AnaMda pragaTe te rIte ene vAparaje.' sugama saMgIta ' paisA te maLyA, paraMtu kaI rIte vAparavA, zuM karavAthI AnaMda zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AkAye tA. 16-7-76 zukra- maLe te hajI sUjhatuM nahotuM. tyAM bALakonA vaoNrDamAM pharatI be chokarIvAranA roja sAMjanA bhAgamAM, AkAzavANI amadAvAda - vaDodarAnA ene joi, banne kensaranI daradI, bannenA jIvananA lagabhaga chellA kalAkAra zrImatI jesmIna desAI ane svanijaka zrI mahendra- dahADA, chatAM eka bALakInA meM para AnaMda hato, kAraNa enI kumAra cAvaDAne sugama saMgItane kAryakrama rAkhavAmAM AvyA hatA. pAse majAnI sarasa DelI hatI ane ene e ramADI rahI hatI, tyAre enI pAse ja sUtelI bALAnA moM para du:kha hatuM, ane najara varasAdane divasa hovA chatAM sabhAgRha pUrepUruM bharAI gayuM pelI DelI para hatI. DekaTara du:khanuM kAraNa samajI gayA, e bALAne hatuM. A kAryakrama doDha kalAka cAlyo hato ane zrotAoe saMgItane daradanA du:kha karatAM DaeNlInA abhAvanuM du:kha vadhu satAvI rahyuM hatuM rasathI mANyuM hatuM. DaoNkaTara jANatA hatA ke e bALAnA mAM - bApa khUba garIba -zAMtilAla TI. zeTha che, evI DelI ene apAvI zake ema che ja nahi. e badhAM kAma paDatAM mUkIne bajAramAM deDiyA ane evI ja DelI kharIda karIne lAvyA, pelI bALAne ApI, tyAre enA moM para je AnaMda abhyAsa-vartuLa chavAyo tenAthI DaoNkaTarano nirNaya paNa pAkko thai gaye. . - abhyAsa vartuLanI AgAmI beThaka tA. 19-8-76 - kensaranA eka daradIe ApelI DAM nANAMnI bheTa ane DaoNkaTarane gurUvAranA roja saMghanA, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM nIradhAra e benA kAraNe te dahADe moTA vaTavRkSa samAM thanAra yojavAmAM AvI che. phaMDanAM bIja ropAyAM. * vakatA: zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAha A phaMDanI zarUAta lagabhaga 1936mAM be hajArathI thaI viSaya: baMdhAraNamAM sUcita pheraphAro ane pachI te phaMDa vadhatuM ja gayuM. navI navI dizAo khulatI ja samayaH sAMjanA 6-15 kalAke gai ane rathAyI phaMDa thatAM tenuM nAma ApavAmAM AvyuM - rasa dharAvatA sarve jijJAsuone samayarAra upasthita thavA "Trust fund for small pleasure" AvuM nAma sAMbhaLIne vinati che. beMkanA eka DirekTare vigata pUchI ane DakaTare tenI vigata kahI tethI e DirekaTare paNa emAM sAro umero karyo eTaluM ja nahi tA. 8-7-76nA roja yojelI sabhAmAM zrI sureza paranuM kahyuM ke e phaMDa kazAye cArja vinA e calAvaze.. dalAle svaracita ane anya kavionA kAvyanuM vAcana karyuM hatuM ane zrotAone pulakita karyA hatA. A sabhA ghaNI ja jema jema jAherAta thatI gai tema tema nANAMne pravAha saphaLa gaI hatI. te vadhato ja gayo ane e rIte mRtyunI najIka jai rahelA bALasubedhabhAI ema. zAha konAM jIvananA aMtamAM AnaMda umerAtA ga, vedanA kaMika aMze kanvInara, abhyAsa vartuLa bhUlAtI gai. "
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-876 chabuddha jIvana E eka majAnI rUpakaDI bALakI, jotAM ja saune gamI jAya tevI paNa kensara vadhI gayeluM, jIvavAnI te AzA ja nahotI, kadAca be cAra mahinA kADhe. ene janmadivasa Avyo. veMkaTarane lAgyuM ke A chelle ja janmadivasa haze, zA mATe ahIM AnaMdathI na Ujava; zA mATe enA jIvanano e divasa AnaMdathI na bharI deve? mA - bApa to ujavI zake tevI sthiti ja nahotI, tethI DokaTare ja e badhA prabaMdha karyo, vorDamAM ja pArTI gaThavI, tyAMnA ja bALakoe e utsavamAM bhAga lIdho, temAM vorDa beyajha, oNkTaro ane narsoe paNa bhAga lIdhe ane bheTasogAda paNa ApI. eka nAnakaDo chokaro, bicArAnA banne paga kApavA paDe ema hatuM, veMkaTare e oparezana te karyuM paraMtu emanA du:khane pAra rahyo nahi. AvaDo amathe chokaro, ene A darada, ane pAchA apaMga. e chokarAne pheMkaTare pUchyuM: beTA, kahe tAre zuM joIe che? chokarAe kahyuM mAre sAikala joie che. DekaTara jANatA hatA ke e have kadI sAIkala calAvI zakavAno nathI ja, chatAM ye sAIkla lAvyA che. e sAIkala jete, ne du:khamAM paNa hasate. oparezana pachI turata ja e mRtyu pAmyo, tyAre paNa enI najara sAIla para hatI ne moM para malakATa hato. DaoNkaTara kahe che ke enA e AnaMdanA kAraNe sAIkalanA paisA vasUla thai gayA.. enA dIkarA ke dIkarIne Apato tyAre e kedI, kedI maTI jato, gunegAra maTI jato, bApa banI jato ane e bApa-dIkarAnuM pavitra milana joIne phaMDanAM nANAM vasUla thai jatAM evuM rDokTara anubhavatA. eka hoTela menejara pitAnI 50mI varSagAMTha ujavI rahyo ? hato. eNe potAnI hoTelamAM ja pArTI ApI, e menejara ApaNA veMkaTarane mitra, eNe varSagAMThanI pArTImAM jAhera karyuM ke huM e phaMDamAM pAMca hajAra ApuM chuM ane jenI ummara 50nI lagabhaga hoya te badhA ja Ape ane pachI te ummaranI vAta bhUlAi gai ane paisAne varasAda varasyo ane e anubhava pachI hoTelanA menejare tyAM ja dvAramAM ja moTI peTI mUkI, upara lakhyuM ke tame te AnaMda mANyo, zeDo bIjAne paNa Ape ane e rIte nANAM jamA thavAM lAgyAM. A phaMDamAMthI have te hospiTalomAM TI. vI. seTa mukAyA che. je harIpharI zake temane TrAnjhisTara apAyA che, rekarDapleyara ApyAM che; jemAM chokarAMone vAta kahevAya che, nATako saMbhaLAvAya che. AnaMda pramehanA ramatagamatanA aneka sAdhana umerAyAM che. Aje te e phaMDa evaDuM moTuM thayuM che ke enA vyAjamAMthI ja lagabhaga kAma cAlyA kare che. A mATe TaeNkTare meTI uMmmare paNa khUba mahenata karI, khUba phekyo ApyAM, TUra karI ane phaMDane sthAyI pAyA para mUkI dIdhuM. koie oNkaTarane moTI ummare paNa eTalI mahenata karatA joine pUchayuM. tamane thAka lAgato nathI? te javAba dIdho ke kAma karyA pachI jene badale emanA sukha, saMtoSa, AnaMda ane hAsyamAM maLe che te mArA jIvanamAM viTAminathI vadhu kArya kare che, mane saMjIvanI samuM nIvaDe che ne thAka ne ummara badhuM ja bhUlI jAuM chuM. A dizAmAM ApaNe kaMika karIe to? koi sevAbhAvI sajajana vicAre ane amalamAM mUke te? karavA jevuM kArya che. koi zarUAta karaze te pachI paisAne tUTo to nahi ja rahe. karIzuM?!! (aMgrejI uparathI) - raMbhAbena gAMdhI eka garIba mAne dIkaro, kensarane daradI, enI mA roja ene sAIkala para besIne jovA Ave. eka dahADe e tyAM ja bebhAna thai gai. veMkaTare bebhAna thaI javAnuM kAraNa jANyuM ne du:kha thayuM. bicArI garIba janetA enA jAyAne jovA roja lagabhaga 50 mAila sAIkala para AvatI hatI, sakhata ThaMDI, pavananA susavATA ane emAM sAIkala calAvIne AvatI, kAraNake basamAM AvavA jeTalA paisA enI pAse nahotA. DaoNkTare ene basamAM AvavA jeTalA paisA ApyA tyAre e bAinA paisA letAM dhR jatA hAtha, moM para vedanA, AMkhamAM AMsu ne phaphaDatA AzIrvAda ApatA hoTha, DaoNkTara kadI bhUlI zakatA nahotA. jarUriyAta vadhatI ja gai, DokaTare phaMDanI vigata samajAvI ne chApAmAM apIla karI, nANAMne Dhagale thaye, uparAMta keTalAka dukAnadAroe ramakaDAM ane jAtajAtanI ramatonI bheTa mokalI. dhIre dhIre bIjA DaoNkTaroe paNa AmAM rasa levA mAMDI ane DekaTara kAkaeM to moTI ummare paNa "lezcara TUra karavA mAMDI. phaMDa khAtara ja TUra gaThavatA, lekTara ApIne pitAne maLatAM nANAM phaMDamAM ApI detA. uparAMta lekacara pachI apIla karatAM, tethI tyAM paNa nANAM bhegAM thatAM. have te AvuM ja phaMDa svIDana, norvemAM paNa zarU thayuM che. bIje paNa thavA lAgyuM che ane enA sImADA paNa lAMbAyA che. have mAMdA bALako uparAMta, gunegAranAM bALakone paNa temAM umeryA che. gunegAra bApa guno kare, temAM bairI chokarAMne ze deSa? emane te madada karavI ja joie, e vicAra jAge ane emanAM bALako rakhaDu na banI jAya, nirutsAhI na banI jAya, emanA jIvanamAM paNa AnaMda-utsAha pragaTe te jAtanAM pagalAM paNa levAyAM. jela bhegavanAra bApa hoya ene enAM chokarAM maLavA Ave, bicAro zuM ApI zake bALakone? kai rIte khuza karI zake ? te pelA phaMDamAMthI ja e jelamAM sajA bhogavanArane bheTa apAtI, je A samaNusuta jaina dharmasAra]. AcArya vinobAjInI preraNAthI jaina dharmanA sArasamAM "samasuta graMthane taiyAra karI ene pragaTa karavAmAM Avyo che. yaza prakAzana samiti, vaDodarAe A graMthanuM prakozana karyuM che. jaina munirAjoe jene bhagavAna mahAvIranA 250mAM varSanA avasare thayelI eka moTI upalabdhi tarIke gaNAvyo che, evA A graMthanI gujarAtI AvRttinI kiMmata bAra rUpiyA che, muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAMthI A graMtha dasa rUpiyAmAM maLI zakaze. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 Lai sAnerI dharatInAM ame DITroiTa - keneDA-pAMca divasa jagadIzanI navI phorDa kAramAM pharI AvyA. 1300 mAila pharyA. nAyagrA jiMdagImAM jovA maLaze evA kadiya vicAra ne ta Avyo. anokhuM ane adbhuta dazya joyuM. dhodhanI UcAi nathI, pahoLAi che. karoDo jaladhArA bhegI thAya tyAre eka jabbara zakita ubhI thAya. pAchaLa nahipaDakhe ubhA raho." ane koI virATa zakitanuM sarjana tame paNa karI zA evA kaika divya saMdeza nAyagrAno, mAnavasRSTine hatA. rAtanA A dhodha upara lAiTathI vidhavidha raMgA pheMkavAmAM Ave che ane rAte koi svapnasRSTimAM ApaNe vicaratA hoie evuM ja lAge. nAyagrAnuM darzana helikopTaramAMthI paNa karyuM. tyAMthI TorenTo jai "onaTeriyA plasa" jaoNyuM. cha mALa jeTalA UMcA ane paheALA skrIna upara ENERGY calacitra jo. 800 mANA besI zake evuM oDiToriyama paNa kharuM ja. khUbaja majA AvI. A sivAya Children's Village mAM bALakone navI navI ramatA ramatA joi AnaMda Avyo. vaLatA DITroiTamAM phorDanI kAranuM kArakhAnuM joyuM. eka miniTe eka navI gADI bahAra paDe che. ahiM AmAM kuTuMbinayojana che nahi) e gADImAM badhuM enI meLe kevI rIte esembala thai jAya e jovAnI paNa majA AvI. A deza vize ghaNuM kahevA jevuM che--ghaNu zIkhavA jevuM paNa che. ahiM koi sAmAjika kSetra jevuM nathI. eTale badhA maLe ane vicAravinimaya ke pravRtti vize vicAra-kAryakramo, kazuM ja nahi. sau vIka enDa"mAM thAkI gayA hoya eTale zani-ravi ekadama ArAma kare athavA meTara laine bahAra upaDI jAya. theDA ghaNA mitrA maLe te paNa milananA AnaMda mANe. je koi esosIezana ke maMDaLa cAlatA hoya che te TikiTa rAkhI nATaka, rAsa-garabAnAM kAryakrama kare. athavA koi dhArmika utsava Ujave. jaina rosAyaTI pUjAnA kAryakrama rAkhe athavA pikanika kare. koi kAryakramamAM koi ucca Adarza athavA jIvananA mUlyA vize vicAra kare evA tattvo dekhAya nahi. ahiM darekane be aDhI mANasanuM kuTuMba che. ghara che, Teliphona che, gADI che. vaDIlonI ke vyavahAronI koi khaTapaTa nathI. ethI emane ahiM game che. nAtra prabudhdha jIvana mane lAge che ke ahIMnA svargasamA sToro vize me tamane athavA bIjA koi mitrAne lakhyuM che. gai kAle sAMje AvA ja eka sToramAM zopiMga karIne moTaramAM besavA gayA tyAM zrImatIe emanAM parNanI mane yAdI ApI ane mane yAda AvyuM ke henDa kArTamAMthI badho sAmAna 'DIkI'mAM mUkyo ane parsa to henDakArTamAM rahI ja gayeluM. turaMtaja ame sTora tarapha gayA. henDakArTo badhIja khAlI, parsa na maLe. eTale ame sToramAM praveza upara dhyAna rAkhatA bhAine maLyA. ane eNe kahyuM. "hA, eka yugala hamaNAM ja A parsa ApI gayuM che. barAbara aMdara paisA joi lyo. badhuM barAbara che ne ?" parsamAM lagabhaga sADAlara hatA. (ApaNA lagabhaga 925 rUpiyA) badhuM barAbara hatuM. ame e amerikana bhAinA AbhAra mAnyo. eNe kahyuM, "mAro niha, pelA yugalanA AbhAra mAno." Ama kahI zopiMga karatAM pelA prauDha yugalane bolAvI amArA paricaya karAvyo. ame emano khUba khUba AbhAra mAnyo. ame prasanna vadane ghare AvyA tyAre ApaNA vIrA yAda AvyA. teo amerikAmAM grehAunDanI basamAM bega bhUlI gayA tyAre emAM sArI evI mATI tA. 1-8-76 rUperI zamaNAM rakama hatI-paraMtu emane paNa e bega sahIsalAmata maLI gayelI. Ama amerikAmAM paNa pramANikatA jovA maLe che. ahIMnA vizALa sToromAM kharIdI karavA mATe aneka AkarSaNA ane aneka suvidhAo heAya che. 'kalIaransa sela' ahiMnI viziSTatA hoya che. je kAunTara upara AvuM lakhANa hoya tyAM tamane vastuo sArI evI sastI kiMmatamAM maLe. eka zarTa metheDA divase upara nava DaoNlaramAM lIdhuM hatuM. e ja zarTa ja sToramAM A paMdara divasa pachI sADA cAra DaoNlaramAM - selamAM - meM lIdhuM. A sivAya dareka vastumAM tamane Perfectness dekhAya. kayAMya veTha utArI hAya evuM lAge ja nahi ane eka sToramAM tame kadAca kharIda karatA na thAko paraMtu cAlatA tene jarUra thAko ja. A uparAMta tame sTeramAM dAkhala thAva tyAre tamAre "haeNnDakArTa" sToranA daravAjethI lai levAnI. emAM kharIdelI vastuo mUkatA jAva ane bahAra nIkaLA eTale cekIMga kAunTara upara bila cUkavI gho. ahiMyA paNa 5 % selsa TekSa hAya ja che. meM 28 paisAnA pApakorna lIdhA tyAre be paisA (penI) mAre TekSanA ApavA paDayA hatA, ahIM eka penInuM paNa mahattva che. eka penI paNa cheDAya nahi. Penny makes doller jyAre ApaNe tyAM eka rUpiyA upara becAra paisA jatA karatAM ApaNane sahejeya khacakATa thato nathI. mane lAge che ApaNe eka paisAnuM paNa mUlya samajavuM joie. ahIM rAte ATha vAge taDako hoya che ane rAte 9 vAge aMdhAruM thAya che. A divaso taDakAnA ane ughADanA che. amerikana strI-puruSo taDakAne khUba pasaMda kare che. sUryanA sIdhA kiraNA zarIra upara paDe mATe ughADA zarIre sAyakala calAvatA hoya athavA sarovara kAMThe kalAkonA klAko paDayA rahetA hoya che. sUryodaya savAre pAMca vAge thAya che. ahIM baporanAM bhAjanane- 'lAMca'-ne bilakula mahattva nathI. rAtanA 'DInara' mATe karelI rasoinA upayoga bIjA divasanAM UMca'mAM karatA koi saMkoca anubhavanuM nathI. laMcamAM ekAda senDavIcathI paNa calAvI levAya che. ahiM mahemAno jamavA Ave tyAre jamyA pachI teo rasoDuM cokhkhuM karavAmAM, vAsaNA mAMjavAmAM paNa madada kare. ahiM pratyeka kaTuMbamAM strIne gharakAmamAM puruSa pUrepUro sahayoga Ape che. keTalAkane tyAM te puruSone bALakonA DAyapara (bALatiyA) badalatAM paNa jeyAM (A kaMika vadhu paDatA julma strIone puruSo upara nathI lAgatA zuM?) A havA muMbaimAM ApaNI baheno sudhI na pahoMce te sAruM. (21-7-76 nA patramAMthI ) cImanalAla je. zAha " artha UghaDI, bilADInAM baccAMnI AMkho hajI hamaNAM ja kayAMkathI AvelA sagAMvahAlAMnI khuza - khabaranA, chokarAMo kahe che, 'oTalA para hIMcako bAMdhIe ne" hamaNAM ja eka keLa phaLaphUla prasavIne pukhta thaI... arthahIna paNa sUtrabaddha evA aneka loko aneka vAra khaMjavALa che ughADA sAthaLo, to ye bilADI kevI sparzALupaNe joI zake che? keLa paNa prasave che? khuzAlInA patra kevI rIte Aveche? UgatA dareka divasa AkAzanA garbhapAta, jiMdagI hoya che ghaNI vAra AtmahatyAnI aphavAo, tame Ane kevI ke lokhIlavAnI prakriyAnI jema haLavethI ghase che e mArA bALakanA tALavAmAM tela ! A badhAno artha gajakarNanA sAthaLa jeTalA : kadAca te artha eTale khaMjavALa haze, nahi paNa hoya, paNa A cAmaDInA gAbhAmAM A ja anaMta vAM kheDeluM paDayuM che gIta ... to ye kema cAlu che. pai paisAnI levaDa devaDa ? AratI prabhu : jayA mahetA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) nA. 1-8-76 prabuddha jIvana phiziza karavAnI AkAMkara ti abhaya bhagavadgItAkAre devI saMpattionuM varNana karatAM abhayano Ama te dIThe mArge javuM ane dIThe mArge AvavuM e ullekha sauthI pahelo karyo te kevaLa anuTupa chaMdanI AmanyA sAmAnya manuSyane kAyamane vyavahAra hoya che. e paraMparAne vaLagI pALavA te nahIM ja, enuM eka rahasya che ane te kadAca e che rahe che ane prayoga sAme nAkanuM TIMcakuM caDAve che te A valaNane ke sarva guNAmAM e zreSTha che, enA vinA eka paNa guNa kAraNe. paNa jeo i paNa kSetramAM sAhasika hoya che, marajIvA hoya ... athavA gItAkata eka paNa daivI saMpatti potAnI pUrNa zakita pragaTa che, te aparicitane mukAbalo karIne tene paricitamAM pheravavA hoDa karI zake nahIM. bake che. AvA sAhasavIroe AMkelI keDIe pachI sAmAnya jane manuSyane keTalA badhA bhaya vaLagelA che ? zArIrika pIDAnA DaratAM DaratAM Daga dhare che ane potAnI hiMmata vadhAratA jAya che. bhayo, ekalavAsanA bhayo, pratiSThAlapanA bhaya, saMpattinAzanA mANase je jJAnavijJAne khIlavyAM che, je saMskRti vikasAvI che tenI bhayo, anAdaranA bhaye, svajanaviyoganA bhaya, anizcita pari- pAchaLa aparicita vizenI jijJAsAthI prerAinI teNe karelI sthitionA bhayo ane A jANe ochA hoya tema bIjA kAlpanika anekAneka sAhasayAtrAo paDelI che. A sAhasavIroe jIvananAM bhaye umerIne mANasa satata bhaya vacce gherAyeluM rahe che. tathApi vividha kSetramAM ati bhaya saMcAra karIne ochA sAhasikone A pRthvI uparanA potAnA astitvanA lepane bhaya- maraNabhaya- aparicitane AnaMda laNavA izArate karelI che. koie dharmanA, e ene sauthI moTo bhaya che. maraNa anivArya che ema yuganA koie jJAnavijJAnanA, koIe adhyAtmanA, koie bhUgoLa ane anubhavathI mANasa jANato hovA chatAM maraNa kaMi AvakArya to khagoLanA, te koie vividha mAnavavyavahAronAM kSetromAM ghA khamanathI ja, ene TALavA, ene vilaMbamAM nAkhavA mANase kAyama vAnI zarate mArgo phaMTAvyA che. jahemata uThAvI che. amaratva enuM priya svapna che. yauvana, zarIra- A badhA pUrNapaNe nirbhaya mAnavIo hatA? ema kahevAnuM mananI pUrNa avasthA enuM parama AkarSaNa che. paurANika kathA. tAtparya nathI. jJAnavijJAnanA kSetramAM geliliyo jevAke sAhasa karyuM yayAti A baMne AkAMkSAonuM pratIka che. mANasa hajI amaratva te dharmasattAnI khaphagI vahoravI paDI. jayAre pIDAvAne prasaMga pAmyo nathI, paNa yauvananI avadha vadhArIne ane maraNa TALavA Avato tyAre e catura nara dharmasattAne namI paDato paNa khAnagImAM koziza karIne eNe anivAryatA sAthe rAmAdhAna karI lIdhuM che. pitAnI zodhayAtrA cAlu rAkhate. paNa jisasa krAisTa judI mATInA amaratvanI AkAMkSA mUlata: khetI nathI. bhale pachI e daihA- hatA. emanI dharmazodha rAjasattA sAme hovAthI temane vadhastaMbhe caDavuM paDayuM sakitamAM sImita hoya. kharekhara te jeNe jIvana ApyuM che teNe hatuM. paNa temaNe potAne mArga choDa na hate, geliliyo ane ja jIvanarakSAnI vRtti paNa ApI che. bhaya paNa paTAtare jIvana jisasa krAisTa vacceno bheda tarata parakhAi Avaze. rakSAnI ja vRtti che. A vRttine sarvathA abhAva te abhaya na jeo potAnA siddhAMtamAM acala hoya temane vAraMvAra sattAnA paNa hoya ane khAlI jaDatva paNa hoya. je vicArazUnya ane lAgaNI- koine koi svarUpa sAthe athaDAvAnuM thAya che, pachI te rAjasattA zUnya che, je saMvedanAbadhira che te bhaya na pAme, te abhaya nathI. hoya, dharmasattA hoya ke asattA hoya. A prasaMge pitAnA mUlya jIvanarAnI kALajI levA jeTalI cetanA jAgRta hoya chatAM bhaya- ke siddhAntanuM mUlya ja e hoya ke siddhAMtane vaLagI rahevA mATe vRtti upara jeNe vijaya meLavyo hoya tenA ja abhayanuM mUlya che. upara kahI tevI sattAonI je kaMi khaphagI vahoravI paDe te abhaya e jIvananI upekSA nathI, paNa jIvanane svIkAra che. jIvananA vahoravI. grIka purANakathAone promithiyasa devenI khaphaggIne ja vijaya mATe astitvalepanI ane bIjI cintA choDe te nirbhaya. bhAga banyo hato, paNa pitAne siddhAnta choDavAne badale yAtanAo vyavahAramAM nirbhayatA keLavI keLavAya che ema kahIe te te sahana karavAnuM eNe pasaMda karyuM hatuM. promithiyasa e manuSyanI amuka aMze sAcuM che. manuSyane je kaMi aparicita che tene bhaya sthApita sattAne paDakAranArI saM5zakitanuM pratIka banI rahela hoya che. paNa keTalAka sAhasikone aparicitanuM AkarSaNa paNa hoya che. pote svIkArelA jIvanamUlya mATe yAtanAo sahana karanArAonAM che. De. beMgalanuM pAtra eliDAne prazna kare che: "tuM zAne gajabanuM aneka daSTAntothI mAnavaitihAsa bharelo che. koie gharabAra kahe che?" eliDA tyAre kahe che : "je ekI sAthe bhaya pamADe ane lUMTAvyA che. koie zArIrika yAtanAo sahana karelI che. mAnava kAmaNa kare tene huM gajabanuM kahuM chuM." manuSya paNa gajabane che : saMsthAonI utkrAntine samagra ItihAsa siddhAntone khAtara bhayone te kAmaNa anubhavatAM anubhavatAM bhaya pAme che ane bhaya pAmatAM nahIM gaNakAranArA, mANasenI chAvarIe pravartAvelA sattA upara pAmatAM kAmaNa anubhave che. paNa aparicita sAthe Aste Aste siddhAntanA vijayane ItihAsa che. teo gaNatara mANase hatA, prasaMga pADate paricaya keLavavA jeTaluM sAhasa karatAM karatAM mANasa paNa yuge yuge temaNe potAnA samarpaNabhAvathI ane siddhAMtaniSThAthI bhaya ghaTADatA jAya che. pitAnA ochA nirbhaya manuSya bAMdhavone hUMpha ApI che ane potAnA AdimAnavanI kalpanA karo. meghagarjanAthI paNa te bhaya siddhAntamAM raheluM satya upasAvyuM che. pAmate hatA ane AkAzamAM saMtAyelI vinAzAtmaka zakitane te sAmAnya janasamAja vyakitaza: svahita vicAratA rahe ane kAlAvAlA karato hato ke pitAne jIvavA de-enuM jIvana kaMI samuM- vetasIvRtti dAkhavate rahe e svAbhAvika che. badhA ja mANase sUtaruM nahotuM, paNa evuM evuM ke jIvane nAkhI devAnI tenI taiyArI marajIvApaNu dAkhave e zakaya nathI, paNa eka marajIvApaNuM anekomAM nahotI. paNa Aje meghagarjanAthI mANasa eTale badho Darato himatana-abhayane-saMcAra kare che ane manuSyanI manuSyatAne UMce nathI. eNe ene pichAnI lIdhI che. bhayanuM svarUpa pichAnI stare pahoMcADe che. levAthI ene mukAbalo karavAnuM AsAna bane che. bhaya pedA jyAre mahAtmA gAMdhI dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre tyAM mUThIbhara karatI paririthati sAthe prasaMga pADavAthI pitAne keTaluM sahana karavAnuM hiMdIo vasatA hatA. pitAnA samAjathI ane dezathI seMkaDo mAila Avaze tenuM mApa maLI rahe che. mANase potAnA utkrAntikALamAM dUra AvelA AphrikAmAM gAMdhIjIe Atmagauravane ane abhayane. aneka bhayenuM svarUpa pArakhyuM che ane potAne bhaya nivAryo che. dhvaja laherAvyo tenuM zuM pariNAma AvyuM? emaNe hiMdI hamavatanIomAM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) 30 prabuddha jIvana va paSaNa vyAkhyAnamALA visa zrI muMbaI jaina yuvaka gha taraphathI zanivAra 21 augasTathI ravivAra tA. 29 egasTa sudhI ema nava divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ceAjavAmAM AvI che. A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAnuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha ceAbhAvaze. A vyAkhyAnasabhAe " bhAratIya vidyAbhavana" mAM ceAjavAmAM Avaze. dareka sabhA savAre 8-30 vAgye samayasara zarU thaze. savAranA 8-30 thI 9-30 ane 9-30 thI 10-30 sudhI ema dararAja e vyAkhyAnA raheze. je divase bhakitasa'gIta che te divase 10-30 thI 11-00 sudhI bhakitasagIta raheze. A vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che : tArIkha vyAMkhyAtA vyAkhyAnaviSaya zina riva sAma magaLa sudha gurU zukra ni riva 21-8-06 "" 22-8-06 27 23-8-16 "" 24-8-06 ,, 25-8-76 , 26-8-06 "" 27-8-76 28-8-79 ,, zrI vijaya marcanTa AcArya zrI yazavaMta zukla jasTisa jI. ena. vaidya zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI ajita zeTha-nirUpamA zeTha DaoN. vI. ena. gaDIA pre. kumArapALa desAi prA. naDhelAla pAThaka zrI kiraNabhAi preA. tArAbena zAha zrI yazavata dAzI DA. zekharaca'dra jaina zrImatI mRNAlinI desAi preA. haribhAi kAThArI DaoN. kAntilAla kAlANI "" 29-8-06 hAma prerI ane paradezI sattAne namAvI. jyAre te dakSiNa AphrikA choDIne svadeza pAchA pharyA tyAre paradezI hakUmatanA zasrabaLa AgaLa karoDo dezabAMdhavA asahAyatA nahAtA anubhavatA ? paNa gAMdhIjInA abhayathI temanAmAM hiMmata AvI ane svarAjanI laDatA daramiyAna nyAchAvarInA keTakeTalA prakAro khIlI rahyA te samIpanA ItihAse noMdheluM che. komI dAvAnaLa bhAratamAM cArekora bhabhUkI UThayA hatA tyAre noAkhalImAM koinI paNa vahAra vinA padayAtrA karanAra mahAtmA gAMdhI abhayanI mUrti samA hatA. emane abhaya aneka dezavAsIenAM haiyAmAM nirbhayatAne saMcAra karI zakatA. DI. ramaNalAla zAhe AcArya zrI jIndrabhAi trivedI zrI zAntilAla zAha zrI rAhita mahetA zrImatI zrIdevIkhahena mahetA mahetA ,, A vyAkhyAnAne lAbha levA saMghanA AjIvana sabhyA, sabhyo, zubhecchake kayAMthI e abhaya--nA maMtra zIkhyA hatA? emanA bALapaNamAM to e aMdhArAmAM jatAM paNa DaratA. dAsI rAdhAe emane tyAre rAmanAmano maMtra Apyo hato. e maMtra te kAyama raTatA rahyA. emaNe rAmane- potAne jIvana ApanAra satvane rAmagra jIvana samarpI dharma - mArI STie lagna saMsthA ane Adhunika nIti Bhagwan Mahavir in the Twentieth Century satyane khAtara bhakata-saMgIta janma, jarA, mRtyu- manAvaijJAnika dRSTie jIvana - vyavahAramAM dha dharma - kala, Aja aura kala ArAdhanAnA mArga samyaktva ApaNA sAhitya upara vaicArika prabhAva maiM aura merA svarupa bApu- eka mahAkAvya bhAratIya saMskRtinI vizeSatA saMta phrAnsisa tA. 1-8-7 lezyA sAMjanuM vALuM saiAnI sAthe bhakita - saMgIta yugadharma ane zramaNadharma - eka samanvaya (saMgIta sAthe) tathA mitrane premabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAha, ke. pI. zAha maMtrIe, mukhai jaina yuvaka sala dIdhuM te divasathI teo nirbhaya banyA. paNa ApaNe ATale ja aTakIzuM te cAlaze kharuM? mahAtmAkhAnI izvarazraddhA ananya hatI ane evI ja hatI. temanI prApti. paNa emanI bIjI lAkSaNikatA te emanI anAsakita hatI. teo nirbhaya hatA kemake teo ni:spRha hatA, anAsakata hatA. chatAM premanI to te mUrti hatA. ni:spRhatA, anAsakita, prema ane izvarazrAddhA A cAra tattvoe satyane mArge nirbhayapaNe vicAravAne temane zakita ApI. koithI e bhaya pAmatA nahIM. videzI rAjasattAe lAdelA jelavAsAthI paNa nahIM ane temanA paDayo bAla upADanArA dezabAMdhavAthI paNa nahIM. sAme pUre taravAmAM temane jarAye hicakicATa hota to aspRzyatAnivAraNanuM gaMjAvara kAma te zI rIte upAr3ata ? paNa jema e bhaya pAmatA nahIM tema bhaya pamADatA nahIM. caitanyavikAsanA je satyapUta premapUta marma gAMdhIjI pAmyA hatA. te ja AjanA jagatamAM abhayane preraNA ApI zakaze. yazavaMta zukala mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004-Te. naM. 350296 mudraNarathAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MK, By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jIvane prabuddha jenuM navasaMskaraNa varSa 38: aMka: 8 muMbaI, 16 oNgasTa, 1976, somavAra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 0-50 pisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha " ka svataMtratAnA 30mA varSe 55 ApaNA dezane svataMtratA maLe 29 varSa pUrAM thayAM. 30 ? ' thai rahyA che ke kaTokaTI anivArya hatI, jarUrI hatI. tenA kAraNe varSa bese che te avasare, A 29 varSanA anubhavanuM vihaMgAvalokana deza arAjakatAmAMthI bacI gayo che. tethI ghaNAM lAbha thayA che. keTalAka karIe ane vartamAna tathA bhAvine kAMika vicAra karIe te asthAne mAne che ke kaTokaTInI bilakula jarUra na hatI. tethI anahada nahi gaNAya. nukasAna thayuM che. kaTokTI jarUrI hatI evuM mAnavAvALA paNa have vyakitanI peThe prajAnA itihAsamAM paNa caDhatI-paDatI Ave ema kahe che ke tene dabAvavAthI prajAjIvanane mATI hAni thaze ane tene tAtkAlika aMta lAvavo joie. je hoya te atyAre kaTokaTI che. A itihAsa, upara athavA nIce, sIdhI lITImAM gati nathI che ane tatkALa tene aMta Ave tevA koI cihane jaNAtA nathI. karate paNa temAM Aroha-avaroha Ave che. kAlIdAse kahyuM che tema - A che 29 varSane svataMtratAne itihAsa - have zuM? Where nIce gacchatyari ca dazA, cakranemi krameNa do we go from here ? sauthI agatyane A prazna che. bhUtaprajAnA itihAsamAM trIsa varSa lAMbe gALo na lakhAya, tethI kALa je hoya te, banavAnuM hatuM te banI gayuM. bhAvi zuM che? utAvaLe, AzA-nirAzAmAM UtarI paDavAnI jarUra nathI. A praznano javAba zodhIe te pahelAM, eka bIjo prazna svataMtratA maLI te sAthe dezanA bhAgalA thayA ane aNadhAryA karIe. svataMtratAnI laDatanuM ApaNuM dhyeya zuM hatuM? zuM prApta karavA ati vikaTa prazna ApaNI samakSa AvI UbhA rahyA. dezanI ekatA laDayA, ane te prApta thayuM che? vartamAnamAM je dizAmAM ApaNe jai ane akhaMDitatA jokhamAya evA bIjA paNa vikaTa prazno, khAsa rahyA chIe tethI A dhyeya siddha thaze? karI dezI rAjyonA, ApaNI samakSa hatA - paNa AzA hatI, ' laDatanuM eka lakSya hatuM paradezI sattA haTAvavAnuM temAM saphaLa utsAha hatA, hiMmata hatI ane sauthI vizeSa sabaLa netRtva hatuM thayA. paNa gerA sAhebene badale dezI sAhebe besADavA eTaluM ja eTale AvI badhI viTaMbaNAo saphaLatAthI pAra karI. pAMca mahinAmAM pariNAma hoya te e saphaLatA nathI-duniyAnA itihAsamAM ApaNI gAMdhIjInuM avasAna thayuM, be varSa pachI saradAranuM avasAna thayuM, chatAM laData anekhI hatI. samagra prajAjIvanamAM krAMtikArI parivartana naherue dezanI naukA salAmata rAkhI. pahelo dAyako -' 1947 thI lAvavuM hatuM. ApaNI laData keTalAka sanAtana mUhanI jIvanamAM 1957 : pragatino hato. AMtararASTrIya kSetre paNa pratiSThA prApta pratiSThA mATe hatI. - gAMdhIjIe satya, ahiMsA ane nirbhayatAnA karI. 1957 pachI gatimAM maMdatA AvI ane 1962 pachI pAyA upara laData AdarI hatI. sattAnA durUpayoga ane anyAya asthiratA. 1964mAM neharunuM avasAna thayuM tyAre anizcitatA hatI. sAme laData hatI. jayAM ane jyAre AvI paristhiti hoya tyAM pAMca varSa AvI sthiti rahI. julAI 1969 mAM vaLI pAchI laData rahe che. gAMdhIjIe prajAne potAnA puruSArthathI svAdhIna thavAnA gati AvI. thoDA AkarSaka pagalAM levAyAM. benkonuM rASTrIyakaraNa thayuM, pATha zIkhavyA, rAjasattA upara AdhAra rAkhavA nahi. sAdhana-zuddhi rAjavIonA sAliyANA gayAM, pAkistAna sAthenA yuddhamAM abhUtapUrva upara bhAra mUko. rAjasattA upara ja avalaMbita rahevAthI prajA vijaya maLyo ane 1971nI cUMTaNImAM "garIbI haTAva'nA nAdathI nirbaLa thAya che. dezamAM bhayaMkara garIbAI che te jANatA hatA. paNa deza guMjI UThaze. A nAdanuM ghena be varSa rahyuM. paNa bhItaramAM eka garIbAi haThAvavA ApaNe Apakhuda sattAnI jarUra mAnI nathI. bIjI prakriyA zarU thaI hatI te tarapha dula thayuM. sattAnuM kendrIkaraNa AphrikA - eziyAnA aNavikasita deze bIjA vizvayuddha pachI vadhatuM gayuM. tenA viparIta pariNAme dekhAvo zarU thayAM. viphalatA svataMtra thayA - lagabhaga te badhA Apakhuda satAnA bhaMga banyA che. ane gherI nirAzAmAMthI janmela pratyAghAtee, baMdha-gherAvanA rAja ApaNe lokazAhI mUla jALavavA niradhAra karyo. have ema sAMbhaLIe kAraNane janma ApyuM. baLajabarIthI dhArAsabhA visarjana karAvavI, chIe ke jhaDapI Arthika vikAsa karavo hoya to keTaka samaya svataMtratAnA dhAkadhamakIthI dhArAsabhyone rAjInAmAM ApavA pharaja pADavI, vidyArthI- 2012 313 Ei 432. It is said, the choice is bread or nAM tephAne, vagere saMgharSoe prajA ane rAjakartA vargane taMga karI freedom. Our choice is bread and freedom. baMdhAraNanA mUkyA. keTalAMka rAjayomAM taMtra bhAMgI paDavAnI aNI para AvI gayuM. kaI AmukhamAM je Adarza zabdomAM mUkayo che tene sAkAra kare che. svadizAmAM A badhuM dezane kheMcI jaze tenI bhAre cintA hatI. tene tratA, samAnatA, nyAya, bhrAtRbhAva, vyakitanuM gaurava - AmAMthI koIne samaye alahAbAda, hAIkorTanA cukAdA ane gujarAtanI cUMTaNInAM bhega Apavo nathI. badhA sAthe rahI zake che, rahevA joie. pariNAme e nimitta puruM pADayuM ane kaTokTI AvI paDI- tene ApaNI saMskRtinA pAyAmAM sahiSNutA che. hindudharma, jainaeka varSa vItI gayuM. dharma ane buddhadharma traNe, vividha ane bhinna matane AdarathI kaTekTInI carcA karavAne A prasaMga nathI, atyAre irAde jue che. upakhaMDa jevA moTA dezamAM ApaNe vividhatAmAM ekatA nathI. keTalAka ema mAne che ane prajAne ema manAvavA bhAre prayatna sarjI che, rAjakIya ekatA na hatI, tyAre paNa sAcI sAMskRtika ekatA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-76 sarjI che. ATalA moTA dezanuM rAjya eka vyakita, eka pakSa ke eka garIba bahene, moTI saMkhyAmAM hatI. temane zikSaNa ApavuM, kendrathI thai zake nahi. tethI ApaNe samavAyatra svIkAryuM che. ApaNAM nAnA udyogo zIkhavavA, lagna karAvI ApavAM, badhuM nihALyuM. baMdhAraNanuM A pAyAnuM tattva che. sattAnuM vadhAre paDanuM kendrIkaraNa ati vikaTa kArya che. jeTalI sahAya karIe teTalI ochI che, kusuma hAnikAraka che. vartamAna asahiSNutA ApaNAM sAMskRtika vArasAthI bena muMbaimAM paNa AvI eka saMsthA calAve che. rAjakoTa, viparIta che. vadhAre paDatI sattAne ApaNe sadA aNavizvAsa karyo che. vaDhavANa khAte paNa AvI saMsthAo meM joi che. " tene nirakaMza thatI aTakAvavAnA prayatno karyA che. sAcI svataMtratAmAM je bhAio ane bahenone A mAnava dayAnA kAryamAM rasa mukata saMvAda hoya che. rAjA - prajA vacce, samAja ane vyakita vacce, hoya teo potAno phALo moklI Ape evI vinaMtI che. rokaDa sattAsthAne beThela vyakita ema mAne che ke tenA Azraye paDela mANasanuM athavA cIjavastuo - kapaDAM, ramakaDAM, mIThAi je kAMi hoya hita pote ja jANe che. tene pUchavAnI jarUra nathI, tene anubhava te AvakAradAyaka che. jANavAnI jarUra nathI. A khATI bhramaNA che. zarUAta karI che. je Ave te bane teTaluM jaladI vAparI Policies which are going to determine the future nAkhavuM che. A pravRtti vikase eTale tene vadhAre vyavasthita karIzuM. of a people cannot morally and legetimately be pursued in a situation where the people are debared to khAsa karI bahene - zikSita ane sukhI bahene jemane pUrato samaya debate freely about them... che te, ghaNI madadarUpa thai zake. jAte saMsthAomAM javuM ane A saMvAda, mAtra pArlAmenTa, dhArAsabhA ke vartamAnapatro pUrato tyAMnI jarUriyAta joi, te pUrI pADavI te anubhave khabara paDaze. sImita nathI, na hovo joie. Aje te e paNa nathI rahyuM. | mArI IcchA che ke paryuSaNa pachI, je bhAio ane bahenane vartamAnapatroe mauna vrata lIdhuM che. tenA mAliko ane patrakAroe ' A kAmamAM rasa hoya temanI eka miTIMga bolAvI te kAma mATe pitAnI salAmatI zodhI che e batAve che ke temaNe loka judI samiti racavI ane gya vyavasthA karavI. je bhAio ane kalyANanI dIkSAno bhekha lIdhe na ho, dhaMdho lai beThA hatA. bahene A kAryamAM sahAyabhUta thavA icchA rAkhatA hoya teone vartamAnapatronI ravataMtratA jarUrI che, paNa tenA upara bahu AdhAra mane lakhI jaNAvavA vinaMtI che. raMbhAbahene je DaoNkaTarane anubhava rAkhavA jevo nathI. varNavyo che temaNe paNa nAnA pAyA upara zarUAta karI, vizALa vartamAnamAM ApaNe evA tabakake AvIne UbhA chIe ke vaTavRkSa banyuM. lokonAM aMtaramAM dayAnuM jharaNuM paDayuM che tene vahetuM kai dizAmAM jaizuM tene nirNaya ati mahattva che. eve prasaMge karavA ApaNe nimitta banIe. badhA vargo mATe, samasta prajA mATe AtmanirIkSaNa ane mukata 13-8-76 cImanalAla cakubhAI vicAraNA Avazyaka che. koIne doSa devAne kAMI artha nathI. hajI - govadhabaMdhI aMge akabaranuM pharamAna bahu mevuM thayuM nathI. pasaMdagIne avakAza che. eve samaye jene mATe svataMtratAnI laData karI hatI te yAda karIe ane e ja dayeyanI megala samrATa akabare I. sa. 1586mAM govadha-baMdhInuM pharamAna siddhi arthe kRtanizcaya thaie. jArI karyuM hatuM, je aMgejo A dezamAM AvyA tyAre paNa amalamAM 10-8-76 - cImanalAla cakubhAI hatuM. akabaranuM e aitihAsika pharamAne gvAliyaramAM surakSita che. tene gujarAtI anuvAda: ApaNe paNa AvuM karIe to? | 'saltanatanA prabaMdhaka karmacArI amIra umarAva paragaNAnA hAkIma "prabuddha jIvanInA gatAMkamAM prakaTa thayelA zrImatI raMbhAbahena .. ane zAhI ilAkAonA kArabhAranA karanArA mANase A samajI gAMdhIne A lekha keTalAyanA hRdayane sparzI gayA. bhAizrI rAmadAsa le ke A nyAyanA yugamAM A pharamAna jArI karavAmAM Ave che ke premajI kAcariyA mArI ophisamAM AvyA ane mane kahe, AvI jenuM pAlana badhAne mATe jarUrI che. badhA jANI lo ke samasta pravRtti zarU karo ane rU. 2,000 ne ceka turata Apyo. huM thoDo pazu izvare banAvyAM che. badhAMthI koi ne koi lAbha thatuM hoya vimAsaNamAM paDayo. have navI pravRtti zarU karavAnI ke navI javA che. temAM gAyanI jAti mAdA hoya ke na hoya paNa te lAbha ApabadArI levAnI vRtti nathI rahI. che eTalo bojo ghaNA che. zrI nArI che, kema ke manuSya ane pazu anna khAIne jIve che. anna rAmadAsabhAie Agraha karyo ane meM ceka rAkhe. pachI raMbhAbahena khetI vinA utpanna thatuM nathI. khetI haLa calAvavAthI ja thaI gAMdhI sAthe vAta thai. temaNe kahyuM, keTalIka bhAie temanI pAse paNa zake che. ane haLa calAvavuM e baLado upara AdhAra rAkhe che. AvyA hatA ane AvI pravRtti zarU thAya te sahAya ApavA ethI spaSTa thAya che ke samasta saMsAranA pazuonA jIvanane AdhAra taiyArI batAvI hatI. sArA kAmanuM AkarSaNa saune rahe che. sAmethI eka gAya jAti che. cAlIne Ave te nA kema paDAya? saMdhanI menejiMga kamiTImAM meM "upara lakhyAM kAraNone lIdhe amArI daDha hiMmata ane zuddha dAnavAta mUkI ane sabhyoe AvakArI. tethI zarUAta karavAno nirNaya tanI A tAkIda che ke amArA sAmrAjyamAM gauhatyA bilakala na karyo che. rahe te mATe A zAhI pharamAna jotAM ja samasta rAjakarmacArIhola turata, anAtha, garIba bALakone sahAya karavAne kAryakrama ee A bAbatamAM vizeSa rUpathI prayatna karavA joie. jethI rAkhe che. bALaka ane suvAvaDa khAtAnI haoNspiTala, anAthAzrame, zAhI pharamAna pramANe have koI gAma ke zaheramAM gauhatyAnuM nAmatyajAyelAM athavA kuMvArI mAtAnAM bALako vagere khUba madadane nizAna bAkI na rahe. jo koI AdamI A pharamAnanuM ullaMdhana kare pAtra che, rAha jue che. thoDA divasa pahelAM, pUnA gaLe hato tyAre te teNe samajI levuM ke teNe sulatAnI krodhamAM ke je khudAnA kusumabena metIcaMda zAha AvI eka saMsthA calAve che te jovA krodhanuM eka svarUpa che, temAM phasAi javuM paDaze ane te sakhatamAM mane lai gayAM. tAjAM janmelAM bALakothI mAMDI, be - pAMca varSanAM sakhata zikSAne pAtra Tharaze. A pharamAnanuM ullaMghana karanAranA hAtha ane tyAM ja rahI moTAM thayelAM saMkhyAbaMdha bALako, tyajAyelI paganI AMgaLIo kApI nAkhavAmAM Avaze. strIo, polIsa kasTaDImAMthI athavA korTanI sUcanAthI Avela ("bhUmiputra'mAMthI)
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-76 prabuddha jIvana saMskRta paMDita gulAma dastagIra khIrAjadAra paMDita gulAma dastagIra bIrAjadAranuM nAma tame sAMbhaLyuM che? nahi sAMbhaLyuM hoya kAraNa ke teo eka mAdhyamika zALAnA zikSaka che ane muMbainI anekAneka mAdhyamika zALaonA zikSakonA nAma sAMbhaLavA tame karyAM. navarA che? paraMtu mAre tamane Aje A nAma saMbhaLAvavuM che ane eno thoDo paricaya paNa Apo che. mAro ane emanA meLApa zrAvaNI pUrNimAne divase, mahArASTra sarakAra dvArA ujavAyelA saMskRta - dinanA samArohamAM thayo hato. saMskRtanI mandAkinI se! so koTizarada paryanta vahetI rahe, ( zata zata koTi zarat paryantaM pravahatAt saMskRta mandAkinI ) enA vahanamAM bane eTalI saraLatA Ave e hetuthI kendra sarakAre zrAvaNI pUrNimAne saMskRta-dina tarIke ujavavAnuM nakkI karyuM che ane e nirNayanA upalakSamAM mahArASTra sarakAre A varase zrAvaNI pUrNimAnA ukatasamArohanuM Ayojana karyuM hatuM. e samArohamAM pote musalamAna ane gAmaThI mANasa hovA chatAM, saMskRtathI AkarSAyelA ane saMskRta bhaNI gaNIne " paMDita " thayelA zrI gulAma dastagIra bIrAjadAranuM sanmAna karavAno paNa eka kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. sarakArI taMtra kalpanAzIlatA mATe jANInuM nathI paNa paMDita gulAma dastagIrane mAna ApavAnA nirNayamAM kharekhara kalpanAzIlatA vyakata thatI hatI. koAtAvargamAM ghaNA kharA mArA jevA pazvime varSAMsa vartamAna: - sAThI vaTAvI cUkelA ja najare paDatA hatA, jo ke AvA saMskRtapremI vRddhono sAro evA samudAya bhAratIya vidyAbhavanamAM bhegA thayo hato te saMskRtanA zubhecchakone Ananda Ape evI vAta hatI. alabatta, enI sAme e paNa noMdhavuM joie ke yuvAvarganI lagabhaga saMpUrNa gaNAya evI anupasthiti kheda upajAve evI hatI. chellAM keTalAMka varasa daramiyAna saMskRtanA abhyAsa pratyenI je bedarakArI ApaNA zikSaNataMtramAM pravezI che tenuM ja pratibiMba, yuvAnonI A anupasthitimAM paDatuM hatuM. sabhAnuM saMcAlana zrI kavIzvara, jeo paNa eka zALAnA zikSaka che temaNe karyuM hatuM. samagra saMcAlana saMskRtamAM ja thayuM hatuM paraMtu evA saraLa saMskRtamAM thayuM hatuM ke lagabhaga badhAMne ja zuM kahevAya che tenI samaja paDatI hatI. saMskRta eka durgama ane durgaMdha bhASA che. evA je AkSepa thAya che tenI sacoTa javAba phrI. kavIzvaranI sacoTa bAnImAMthI maLI rahyo hato. sabhAmAM traNa pravacane marAThImAM thayAM hatAM ane be saMskRtamAM. marAThImAM pravacana karanArAo hatA zikSaNamaMtrI zrImatI prabhA rAva, rAjya zikSaNa maMtrI zrI. saMgrAma mAkaNIkara ane zikSaNa saciva zrI. sukhaTaNakara. saMskRtamAM pravacana karanArAo hatA devavANI maMdira nA saMcAlaka zrI zrI. bhi. velaNakara ane paMDita gulAma dastagIra . bIrAjadAra. zrI. velaNakare eka vAta e kahI hatI ke saMskRta Ama janatA mATe durbodha banI ane pANinIe lakhyuM tenA sivAya bIjuM kazuM ja sAcuM nahi evI khaMDa valaNa jyAre saMskRta bolanArAoe apanAvI tyAre gautama buddha enI sAme virodha pAkAryo ane loko samaje evI prAkRta - pAlI - bhASAmAM temaNe pravacano ApavA mAMDayAM. temaNe saMskRta ane pAlInA bheda aMgenuM eka udAharaNa ApatAM jaNAvyuM hatuM ke viSNu zabdanuM chaThThI vibhakitanuM rUpa pANinIya vyAkaraNa pramANe yiLo: thAya paNa pAlImAM vinusya thAya. rAmanuM rAmatsya thAya to viSNunuM cittulya zA mATe nahi evI kadAca gautama buddhanI dalIla haze paraMtu e jehoya te, saMskRtanI jagyAe 73 saMskRtamAMthI ja utpanna thai hoya evI saraLa bhASAonI jarUramAMthI AjanI marAThI, gujarAtI, hindI vagere bhASAo janmI che ane zrI velaNano to evA abhiprAya hato ke A bhASAo pAsethI paNa saMskRte grahaNa karavA jevuM hoya te karI levuM joie. " zrI. velaNakara pachI paMDita gulAma dastagIre pravacana karyuM hatuM. temanuM pravacana zuddha saMskRtamAM hatuM. emanA avAjamAM saMskRta pratyenA apratima premano raNako hatA ane uccAro paNa evA hatA ke jANe ApaNe sAMbhaLyA karIe. temaNe potAnI oLakhANa ApatAM jaNAvyuM hatuM ke "huM gAmaDAmAMthI muMbai Avyo tyAre mAre rahevAnuM koi sthaLa nahAvuM tethI eka daragAhamAM sUi rahete." e samaya daramiyAna zrI hamIda dalavAi vageree emane je madada karI hatI tene emaNe saprema ullekha karyo hato. potAne saMskRta pratye kema prema thayo enuM varNana karatAM emaNe jaNAvyuM hatuM ke "mane svapnamAM dararoja viSNuno e zlAka saMbhaLAtA (e zlAka emaNe gAi batAvyA hatA paraMtu durbhAgye e mArI smRtimAM nathI.) pachI eka maMdira pAsethI pasAra thatAM eka divasa e ja zlokanuM paThana jyAre meM sAMbhaLyuM tyAre enA uccArothI huM eTalA prabhAvita thayo ke meM saMskRta zIkhavAnuM zarU karyuM". zrI. gulAma dastagIranA A bhrama hoya ke emanA asaMprajJAta mane kareluM koI aLavItarUM hoya ke pUrvajanmanA saMrakAra hAya--game te hAya paNa temaNe saMskRta zIkhavAnuM zarU karyuM. A rIte saMskRta zikhavAnuM zarU karanAra zrI gulAma dastagIra bIrAjadAra Aje saMskRtanA paMDita banyA che ane marAThAmaMdira saMcAlita eka mAdhyamika zALAmAM saMskRtanA zikSaka che. A zALA varalI DI. DI. cAla naM. 12mAM AvelI che ane zrI bIrAjadAra paNa varalImAM ja rahe che. sabhAne aMte huM jyAre emane maLyo ane me emane pUchyuM ke tame kayAM rahe che tyAre emaNe mane saMskRtamAM ja javAba Apyo. temaNe kahyuM: suradhaza joyA: pRta: gamA nivAsa: ( varalI DerInI pAchaLa ame rahIe chIe) emaNe ahIM bahuvacana paNa sahetuka vAparyuM che. teo tyAM tenA kuTuMbIjano sAthe rahe che eTale amAm ja belAyane ? emanA cothA bhAinuM thoDA varSa para jyAre lagna hatuM tyAre temaNe lagnanI nirmatraNa patrikA paNa saMskRtamAM chapAvI hatI ! paMDita gulAma dastagIre paNa potAnA pravacanamAM eka suMdara vAta karI hatI. temaNe kahyuM hatuM ke : "tame videzAmAM jAva ane marAThI ke gujarAtImAM bAlavA mAMDo to loko tamane pUchaze ke A kayA dezanI bhASA che? paNa tame saMskRtamAM bolavA mAMDo to koi tamane nahi pUche ke A kathA dezanI bhASA che. badhA ja jANe che ke saMskRta e bhAratanI bhASA che. saMskRta ane bhAratIyattva A rIte abhedya ane abhinna che." paMDita gulAma dastagIre potAnA dhruvacananuM samApana badhAne namonamaH karIne karyuM hatuM. paNa vartamAnanAM je vaheNA che te jotAM saMskRta ane bhAratIyatvanI AvI abhedya ane abhinna sthiti raheze kharI ? ghaNA vakatAoe, abhyAsakramamAM saMskRtanI upekSA thatI hovAnI phariyAda karI hatI ane AnA javAbamAM zrI. saMgrAma mAkaNI kare te, saMskRte kevaLa rAjyAAya para nabhavuM na joie prajAkAya paNa ene maLavA joie evuM kahyuM hatuM. A lekhakane A rAjyAzraya ane prajAkAyanI vAtamAM samaja paDatI nathI. prajAe pote nANAM UbhAM karIne Thera Thera saMskRta pAThazALAe UbhI karavI joie ema teo sUcavavA mAge che? vartamAna zikSaNanI sAtheAsAtha AvI pAThazALAnuM zikSaNa zakya che? hakIkatamAM to saMskRtanA zikSaNanA vartamAna zikSaNakrama sAthe samavaya sAdha-vAno koi mArga zodhavA e ja sauthI uttama upAya che. ane zrImatI prabhA rAve, AvA upAya jo koi zikSaNa niSNAta sUcavaze to zAsana enA para jarUra dhyAna Apaze ema paNa jaNAvyuM hatuM. temaNe tAM jaNAvyuM hatuM ke zikSaNa aMgenA nIti viSayaka
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-76 74 nirNaye koi pradhAna ke pradhAna maMDaLa game tema letuM nathI. niSNAtanI nahi maLe ane vArasAmAMthI paNa nahi maLe. vyavahAranI daSTie salAha meLavyA pachI ja e levAya che. tAtkAlika nukasAna thatuM lAge to paNa eka vakhata lagnaprasaMge niSNAta saMskRtanA zikSaNane uddhAra thAya evo koi upAya levaDadevaDane karivAja dUra thaze to vArasAmAM ApavAnuM mAnasa taiyAra ApaNA zAsakone rAcavaze evI AzA sAthe A lekha pUro karuM chuM. thayA vinA nahi rahe. kAyadesara dIkarI hakadAra che eTale te paNa tene Agraha rAkhatI thaze. AthI dahejane kAyado amuka pramANamAM [noMdha: sabhAne aMte mujhaTim vagere saMskRta nATakomAMthI, zuddha paNa asarakAraka bane te mATe je strIdhana tarIke svaicchika ApavAnI zAstrIya rAgomAM besADelA zlokonuM gAna paNa thayuM hatuM, saMgIta chUTa che tenI upara maryAdA mUkAya te jarUrI che. chatAM chAnuMchapanuM saubhadra e marAThI nATakanA saMskRta anuvAdamAMthI paNa gAna thayuM te eka yA bIjA svarUpe levAya te rokavuM muzkela che. e mATe sAmAhatuM. gAyikA hatAM zrImatI sumatI TIkakara.] jika jAgRti Ave ane temAM rahelI pratiSThA tUTe to ja e nimULa thAya. jyAM sudhI holanI vevizALanI paddhati che tyAM sudhI dahejanI ', ' manubhAI mahetA lAbhanI ochIvattI gaNatarI rahevAnI; paraMtu yuvaka-yuvatI baMne daheja ane lagnavayanA kAyadAmAM sudhAro ekabIjAnA paricayamAM AvIne lagna karavAnI utkaTatA dharAvatAM thAya tyAre daheja tarapha najara rAkhavAne savAla khAsa na rahe. eka - saMsadanI varSARtunI beThakamAM hAlanA daheja kAyadAmAM keTalIka - sAmAjika dUSaNa tarIke dahejane dUra karavAnI kAyadA pAchaLanI dakiTa . kaDaka jogavAio umero ane lagnanI ladhutama vayamAM vadhAro karato che, to hAlanI ladhutama lagnavaya vadhAravA pAchaLano Azaya dezane vasativadhAro rokavA vividha pagalAM vicArAya che tevuM che. je kevaLa kharaDe kAyadAmaMtrI zrI gokhale raja karaze tevA samAcAra pragaTa thayA sAmAjika rivAjanI daSTie A prazna vicArA hota to hAla che. dahejano kAyado thaze dasakAthI vadhu samaya vItI gayo che; paraMtu kanyAnI sagIra vaya 15 varSanI ladhutama che te 18 varSanI pukhta teNe e kaprathA upara dhyAnapAtra asara pahoMcADI che tema na kahI zakAya. karI hota ane varanI hAla 18 varSanI pukhta uMmara che temAM vadhAre 'miyAM - bIbI rAjI to kyA kare kAjI' e kahevatane maLatI dahejanA karyo na hota. paraMtu temAM paNa 18 ne badale 21 varSa karavAnuM kAyadAthI vicAreluM che, jethI mAtA banavAnI ane pitA banavAnI rivAjanI sthiti che. amuka jJAtiomAM e rivAja cAlyo Ave vayamAM vadhAre thAya. jo ke hAlane ladhutama vayane kAyado 40 varSathI che eTale e jJAtimAM amuka muratiyA sAthe kanyAnuM vevizALa karavAnuM cAlu hovA chatAM e vaya paNa paLAtI nathI ane pachAta gaNAtA, mAnasa rUDhine lIdhe hoya te daheja ApyA vinA te saMbaMdha baMdhAtA ane arakSita samAjamAM moTA pramANamAM bALalagna thAya che. AthI lagnavayamAM vadhAro karavA chatAM evAM lagna na aTake te kAyadA nathI. saMbaMdha bAMdhavo na bAMdhavo te mATe varapakSa svataMtra che. AthI pAchaLano je hetu che te bara Ave nahi, AthI sudhArelA kAyadAmAM enI IcchA pramANe daheja maLe tema na hoya to te nA pADe che. lagnavayanA bhaMgane phojadArI guno gaNavAmAM AvanAra che. ene nA pADavA mATe daheja vinA bIjuM game te kAraNa ApI zake che. asarakAraka banAvavA mATe pharajiyAta lagnanI noMdhaNIne kAyade vaLI daheja nakkI karIne te na Ape to chokarIo sAthe sAro thavo joie. ethI kayAM lagna kai uMmare thayAM tenI mAhitI noMdhA celI hoya to tenI cakAsaNI paNa thai zake. pharajiyAta noMdhaNI vartAva na thAya te muzkelI rahe che. AthI kanyAnAM mAbApa dIkarI ane phojadArI gunAne lIdhe amuka pariNAma siddha thai zake. paraMtu paraNAvIne ene sukhI karavA mAMgatA hoya te daheja ApyA pachI emAM sAmAjika saMsthAo ane tevI vyakitao sakriya bane to te kAyadAne Azaro lai zakatAM nathI ane te pahelAM Azare levA sArI evI saphaLatA maLI zake. phojadArI guno hovAthI tenAM lagnanI jAya to te lagna ukelI zakatAM nathI. AthI A manodazA baMne pakSanI mAhitI sAmAjika ejansI polIsane Ape che te lagna rokI zake; vaLI lagna thai gayA pachI paNa zikSA thAya tenI asara evAM hoya tyAM sudhI kAyado khAsa upayogI thai zake tevI sthiti kahI. bIjA lagna upara paNa thayA vinA na rahe. kAyado ane sAmAjika na zakAya. ' ' jAgRti e bannene samanvaya sAmAjika sudhAraNAmAM jarUrI che. * chatAM kanyAne mAbApa rAjIkhuzIthI je kaMi dAgInA, kapaDAM, ['nirIkSakamAMthI sabhAra ] -Izvara peTalIkara bheTa vagere Ape te dahejamAM gaNAtuM nathI paNa strIdhana tarIke gaNAya che. hAlanA kAyadAmAM tenI manAi nathI AthI varapakSa pharajiyAta - dIvAle dezanI jevA daheja tarIke je kaMi ghareNAM ke cIjavastu le te svecchAe kanyAne strIdhana tarIke AvyuM che tema bacAva karI zake. vaLI A badhI levaDa- dIvAle dezanI jovA, ekadA je hatI daDha devaDa, sAmAjika pratiSThA gaNAya che. eTale tenuM pradarzana thatuM hoya daSTine jayAM karI sthira, joyA khaMDeranA Dhaga; che. mAbApe kanyAne zuM ApyuM che te lagnaprasaMge zobhA ane TAi- varSonA thAkanA jANe papaDAM vaLagI rahyAM mATe jAhera karAya che. vaLI varapakSa ghera jaIne potAnI jAnamAM na zaurya kerI kathAe sau ItihAsa banI gaI. AvelA vargane batAvIne tenI jAherAta kare che. Ama te bAhya ThaThArAnuM khetare huM gayo jovA barpha jayAM jharaNAM banI svarUpa banyuM che. tenI upara koi prakAre kAyadAthI niyaMtraNa Ave pIgaLe je rahyo pIte sUrya; ne pAra tenI the ane kanyAne strIdhanamAM paNa amukathI vadhu dAgInA ke cIjavastu TekarI je hatI mATI, chAyA evI have dhare na apAya ane Ape to guno gaNAya tevuM mayadAmAM thAya te je jANe tejasvitA tenI lUMTAI hoya sarvathA pradarzana karI meTAi piSavAnI vRtti che te maryAdAmAM Ave. paraMtu sukhI gharanAM mAbApane svecchAe kanyAne ApavAnI gRhe mArA praveze te khaMDera zuM ghara - manAi thAya te dIkarIne geralAbha thAya tema dalIla thAya che. paraMtu vaseluM koI nA jANe varSothI tyAM nahIM, kadI, have hindu kAyadA pramANe dIkarI paNa dIkA jeTalI mAbApanA mAMdalI ne vaLelI the hAthanI yeTikA mama, vArasAmAM hakadAra banI che. AthI sukhI mAbApa lagnanA prasaMga zastra mAruM mane lAge hAreluM kaika varSathI, vinA dIkarIne ApI zake che. paraMtu kAyado thavA chatAM haju sukhI daSTi jayAM jayAM karuM sthira, kazuM nA pAmatI have: mAbApanuM valaNa paNa vArasAnA hakanI rIte dIkarIne ApavAnuM mRtyunuM cihana nA heye jouM evI jagA nahIM. ghaDAyuM nathI. lagnaprasaMge ApavAnuM jUnuM mAnasa cAlu raheluM che. . anu: bakula rAvaLa AthI eka mata evo che ke je lagnaprasaMge svaicchika strIdhana Apa- (maLa, spenIza kavitAnA aMgrejI parathI anuvAda spenIza vAnI manAI Avaze te chokarIne nukasAna thaze. ene lagnaprasaMge kavi-Franciso De Quevedo aMgrejI anuvAdaka: Kate Flores)
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-76 prabuddha jIvana * rAtAMva bhAratamAMthI pa sAra tene A jIvanasAdhanA dRSTipUtaM nyaset pA vastrapUtaM pibedda jalam / A zlekamAM ullekha che. saMnyAsI mATe hovA chatAM, koipaNa satyapUtAM vadeda vAcaM manaHpUtaM samAcaret // 46 / / jIvananA sAdhaka mATe te eTalo ja upayogI che. gAMdhIyuga samagra manusmRti-chaThTho adhyAya-46 zloka. samAja ane vyakitanI tamAma jIvana avasthA mATe, A mUlyone anuvAda : vikasAvavAM jarUrI gaNe che. Daga mAMDa daSTizuddha, vastragALyuM pIje jala; saikAothI mAnavajAta pitAnA caitanyanA vikAsa mATe tenA satyazuddha vade vANI, manazuddha sadAcara. pazubhAgane pAchaLa rAkhI mAnavabhAgane vikasAvavA- AgaLa karavA artha : jahemata uThAvI rahI che. A vikAsa je kaMIka thayuM hoya te, daSTithI zuddha (thayeluM pagaluM mAMDavuM: vastrathI gALeluM jala pIvuM; te buddhipUrvaka, hRdayapUrvaka ane saMkalpapUrvaka pitAnA vinAzaka manovege para aMkuza mUkavAnA prayAsanuM pariNAma che; te aMgenA satyazuddha vANI vadavI: manathI zuddha sadAcaraNa karavuM. AcAravicAranuM pariNAma che. e sAdhanAne mArge, teNe saMyamadvArA pacAsa varSa pUrve prasthAna' nAmanuM sAmayika cAlatuM hatuM, mana ane kAyAnI nirogItA sAdhI. te vaDe 5rama jIvanane tenA taMtrIe upara zloka e mAsikanA mudrAlekha (Motto) sakriya mahimA karyo. Ama manasA, vAcA, karmaNA karIne teNe jIvanatarIke mUkyo hato, tyArathI e zloka vizenuM mArA manamAM jJAna sAdhanA upajAvI. e sAdhanAnuM ati saMkSipta sUcana, te A zlokanI vigate che. kautuka hatuM. ema thatuM, ke AtmasAdhanAno bodha ahIM keTalo saraLa hiMdudharma saMyamapradhAna che deha ane mananA kalyANa mATe rIte karavAmAM Avyo che. ane vaLI sacoTapaNe! tAjetaramAM 'manusmRtimAMthI tenI bhALa maLI. ane vaLI pAchI e jJAnecchA saMyama-niyamanane te jarUrI gaNe che. A zlekanI mukhya daSTi te saLakI UThI. joyuM, to te zloka vAnaprasthImAMthI thayelA saMnyAsInA ja che. tene anulakSIne ahIM cAra bAbatenI sUcanA che. A cAre dharma mATe mUke che. temAM saMnyAsI arthe nI jIvanasAdhanAne. sUcanAo, anuSTrapa chaMdanI be paMkitao paNa tenAM cAra caraNAmAM badha che. tapAsa karatAM A ne A zloka, A ja bAbate, bhAga samAvAI che. anuSTrapa che ApaNA ThIka ThIka prAcIna chaMda, tenuM pratyeka vatamAMthI paNa nIka. ( bhAgavata-'11me skaMdha, 18 caraNa vikIe. adhyAya, 16 zloka). smRtikara kahe che, daSTithI zuddha thayeluM pagaluM mAMDavuM. ahIM daSTi banne prakAranI che; dehanI ane mananI; e caraNane artha che, AMkhe jotAveta ja A pAsAdAra zleka, calaNI subhASitanA vaDe pUrI najara rAkhIne sAvaceta, sAvadha rahIne cAlavuM. A barano lAge. mahAbhAratamAMthI paNa jo te nIkaLe te mane navAI zloka racAyo haze te kALane vicAra karIe; janA samayanA rastAo na lAge ! eTale ekathI vizeSa sthAne tene upayoga sahaja atyAranI jema pUrA pAkA nahatA. tyAre ane hajI Aje ke, mArganA lAgyo; vaLI 'prasthAna'nA taMtrI rA. vi. pAThaka, te gAMdhIyuganA khADA-khaiyA, caDhANaUtarANa vagerene khyAla rAkhavo joie; te veLA, gaphalatIthI paga dhUcakAya nahi, paDI javAya nahi, ADAMlekhaka eTale temane A mudrAlekha hoya, e ya sahaja lAgyuM. avaLAM cAlatAM vRkSo va.. joDe bhaTakAi javAya nahi, tenI sarata satyanI upAsanA tathA zuddhAcAranI niSThAvALA gAMdhIyuganuM temAM rAkhavI joie; dhyAna rAkhI jAtanuM rakhavALuM karavuM joie. jethI deha nave rUpe pratibiba hoya, te paNa sahaja jaNAyuM. tyArathI A AtmasAdhanA mATe sAbadA rahe. subhASita manamAM vasI gayuM hatuM. paNa A daSTi carmacakSunI uparAMta cittanAM-mananAM cakSunI paNa A sukita athavA subhASitane mahimAM mArA manamAM kema che. khAsa te A zloka saMnyAsadharmI mATe- vyApaka arthamAM vicArIe vasyA? pahelI bAbata te mane A lAgI: hiMdu varNAzramadharmanA te sAdhaka mATe che. tethI, sAmAnyapaNe saMsArI manuSya mananI vRttio, chellA saMnyAsa Azrama vize A bleka eka kalAma eTale ke Avege mujaba jIvye jAya che. te paNa ta belagAma banI AMdhaLuMlakhANa banI rahe che. ethI AkhA samAjanA saMbaMdhamAM, saMnyAsa kiyAM karI zake nahi, te saMnyAsI sAdhu jana mATe nigraha - AtmalenAra vyakitanI jIvananiSThAne ahIM vicAra thayo che. Ama dekhItI saMyama khAsa jarUrI, temAM navAI zI? eTale ja koI paNa pagaluM rIte vyakitajIvananA, paNa vyApaka rIte samagra samAjajIvananA, bharavuM ke nirNaya karavo hoya te daSTithI - cittathI pUrepUruM vicArIne -ema bannenAM hito temAM otapreta che. bharavuM rahyuM. kaMI paNa AcaravA ke vicAravAnA nirNaya pUrve, pUrI ApaNA dharmagrantha, upaniSade, gItA, dhamapada va. mAM cekasAI rAkhavI joie. A yogya - agya, A iSTa - aniTa, dharmanuM je tattvadarzana che, te kevaLa pokaLa upadezajJAna mATe ja A koya - aDhoya e sAruM - narasuM ke taratama e badhI bAbatone nathI; kharI rIte, dharmanA e siddhAMta uparathI ja ApaNA samAjanA jIvananA hitathI mUlavI jovI, ene artha ja viveka. jIvanavyavahAranuM AkhuM mALakhuM ghaDAyuM che, tene dhyAnamAM rAkhI, A pramANe jIvananA parama hitane vicAra karatAM, naitika vyakita jIvananA AcaraNanAM dhArAdhoraNo racAyAM che. enuM sphaTika valaNa praveze che. jene mATe ApaNe tyAM viveka zabda vaparAya che. ahIM eTale UMDA artha sAthesAthe che ja, haMsane nIrakIra viveka suMdara, pAradarzaka Alekhana ahIM A zlekamAM che. jANe hiMdu kahevAya che, te A bheda samajanArI - AcaranArI buddhi parathI ja, dharmanAM aneka vidhividhAne, ahIM gaLAi - caLAIne rajU thAya che. manuSyanI sUma bheda samajanArI buddhi, dIrdhadaSTi bharI hoya che, ane saMnyAsa mATe je mukhya ane muLabhuta e jIvanamUlya A mATe ja mana para aMkuza mukanArI hoya che. A vivekazakitane zlekadrArA dhAravAmAM Ave che. te - te parathI thate saMkacita artha ApaNe svIkArI lIdhuM che. e artha A daSTibinduthI mAra' mana te blokane cIvaTAithI zItavI che, sAruM vartana-AcaraNa, te viveka. vyApaka arthavALA A vivekane jagatanA tamAma dharmo, ISTa guNAmAM ziromaNinuM sthAna ApyuM che. jovAmAM - kaho ke cakAsI jovAmAM paDayuM. te mane tenI pAtratA saMyamapreraka hoi, temAMthI ja prajJA eTale ke nirmaLa ane nirmama ghaNI lAgI. hiMdu varNAzrama dharma, vyakitane saMkucita svArthanA zAnabuddhine ugama che. bhautika jIvanamAMthI pasAra karI, haLuhaLu choDavI laI, parama AjanA zaherI jIvanamAM je svaccha jalanI vyavasthA, te AtmAnA vyA5ka jIvana tarapha lai jAya che, ane te jIvana- - jUnA kALamAM nahotI. eTale ahIM bIjA caraNamAM, dehanI taMdurastI sAdhanAne mArge. chele saMnyAsa AzrAma, te bAbata sAkSAta mATe gALIne pANI pIvAnI sUcanA che. paNa Ane dehanA tamAma rIte kare che. saMyamaniyama, vrata va. tenA upAyo che; ane tene prakAranA pathya AhAra mATenI eka suvAMga sUcanA rUpe ye lai zakAya,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-76 tyAre nanA melanI-malika vANInA thI, vANInuM ha dehanI malinatA deha ane manane roga dUSita karI zake kharI, e to rAmAyaNa-mahAbhArata parasparane mArmika saMbaMdha che. tenuM sacoTa udAharaNa te naLanA paganI ja pAnInuM che; tenI vaNadhAvAyela rahI gayelI pAnInA amuka bhAga- - mahAkAvyanI racanA rASTrIya saMskRtinA koI mahApravAha, sabhyatAnA mAMthI kalino praveza thayo hato : jeNe naLanI matine bhamAvI uda gama, saMgama, pralaya; koI mahata caritranA virATa utka athavA hatI; te vAta uparanA saMbaMdhamAM samajavA jevI che. jo " khe mAre AtmatattvanA koi cira anubhUta rahasyane pradarzita karavA mATe thatI deha" hoya che, temAM 'vase jagatano nAtha', e prAthamika zALAnI hoya che. Arya - sabhyatAnA vikAsa - kALamAM jayAre deva - dAnavone, kavitAne ahIM saMbhArI zakAya. (eTale daivI ane AsurI saMskRtine) saMgharSa thaI rahyo hato have bIjI paMktinuM pUrvacaraNa: satyazuddha vANI vadavI. vANInA tyAre maharSi vAlamIkie devapakSanI vijyoSaNA karavAvALA rAmAyaNa asatya pAchaLa kAyA ane athavA mananA melanI malinatAnI zakayatA mahAkAvyanuM nirmANa karyuM. vedavyAse dvAparanA aMtamAM karakSetra rahelI che. vaLI, vANInuM uparachalluM lAgatuM judA ne aniSTa, saMgrAmanA smArakasamuM mahAbhArata kAvya racyuM, je kaLiyuganA agradUta vadhAre ane UMDA jUTha ne aniSTanuM sUcaka hoi zake athavA to samAna, atyanta karUNa sarjana che. mahAbhAratanA gItA - prakaraNamAM teve mArge laI jaI zake. e AzayathI A maMtavyane artha UkelI mahAkavie AMsu lUchavAnI alpa-ceSTA na karI hota to enuM adhyayana zakAya. karavuM duSkara thaI paData. ene zAtiparva to bhAre azAMtikAraka che. A caraNamAM meM satyane badale zAstra zabda prayoga paNa ujajaDa bhAratavarSamAM smazAna dIpanI jema jhabUkatA pAMce pAMDavo jAmyo che. zAstrazuddha vade vANI', e rIte artha karIe, te Ama thAya: paNa jayAre jyotihIna banI jAya che tyAre aMdhakAranI vikarALa zAstravaDe pramANabhUta - bahujanamAnya evI zuddha vANI varavI. zAstrane pATha letAM paNa tAtparya - artha te eka ja AkRtio jANe yudhiSThiranA naraka - darzananA rUpamAM pragaTa thaIne che. zAstro jagatamAM je satya pravarte che ane pravartavuM joie, te satyane bhISaNa bhayane saMcAra kare che. vidhavA bhAratabhUmi e vakhate zekanA pragaTa karatAM hoya che. mATe ja prAcIna kALamAM potAnI vAtane puravAra cAra AMsu pADavAthI paNa vaMcita rahI gaI che. A nRzaMsa e karavA mATe, zAstrokata vacanone ullekha thata; e pramANenA zAnti parva che! ziSTajanamAnya samAjanA AcAranI rUe thatI vAtathItane ApaNe tyAM DhALo ho : manusmRtimAM A zlokanI pUrvanA zlokamAM, rAmAyaNa ane mahAbhArata, mArA namra vicAra pramANe, jagata saMnyAsI kevI vANI vade te vize kahevuM che ke satya ane ahiMsAvALI tattvanA be viparIta cakro che. viparIta hovA chatAM samAna, trIjahoya. te ja vAtane ahIM pharI AcArasaMhitAnI eka klayarUpe ullekha che. vAnAM toLAyelAM pallAM jevAM! A banne cakro kramaza: AzA have Ave che chelluM caraNa: je che A zlokanI vicAraNAnI nirAzA, vikAsa-hAsa ane utpatti - pralayanA pratIka samA che. parAkASThA. kaI rIte, te joie: A zlokamAM ApaNe joyuM tema viparIta paraMtu samacakro jenA para A sRSTine ratha cAlI rahyo paheluM caraNa che, samyaka eTale ke yogya athavA sAcI evI che. rAmAyaNa sRSTinI AzA che. mahAbhArata nirAzA, jo kALa - cetanAnuM -saMcaraNanuM bIjuM che samyaka AhAranuM trIjuM samyaka cakronA A be mahAna rUpakone kALanA ja eka ladhurUpa dvArA ja vacananuM to ceThuM che samyaka AcAranuM eTale ke sadAcaraNanuM. A pragaTa karavA hoya to huM ema kahIza ke rAmAyaNa madharAtathI zarU sadAcaraNa - salkiyA te ja jIvananI sarvathI unmatta sAdhanA che, thaine madhyAhana sudhIne samaya che ane mahAbhArata madhyAhanathI mATe ja te parAkASThA. pelAM pUrvanAM traNa mUlyonI sAdhanAnuM e zaru thaine madharAta sudhI samaya che. baMnenI samayAvadhi samAna, ekatra- pariNAma svarUpa che. che. bannenA nAyaka avatArI puruSa che . rAma ane kRSNa! tene vigate artha spaSTa karIe. manathI eTale ke, samagra cetanAthI rAmAyaNa sRSTinuM AzAcakra hovAthI aDadhI rAte, ghora aMdhakAranA zuddha - pavitra banelA evA samyaka AcaraNanI ahIM vAta che. A samaye eTale ke daityonA mahAutpAtanA samaye zaru thAya che. dhIre mana jene ApaNA RSimunioe sarva ziva saMka9panuM Asana karyuM che, dhIre AzAnI uSA ughaDatI Ave che, ane rAvaNa - vadhanA samaye jene mahAtmA gAMdhIjIe aMtarAtmAne avAja kahyo te tarImAM che, aruNodaya thai cukI hoya che. pUrNa prakAzamAM prAta:kALe rAmarAjayanI tenI preraNAthI sadAcaraNa karavAnuM kahe che jyAM manuSyanuM mana, vacana, sthApanA thAya che. Arya - sabhyatAno sUraja soLe kaLAe jhaLakarma-buddhi, hRdaya ane saMka95, sarva ekatrarUpe upasthita che. saMgadita haLatuM hoya che ane barAbara madhyAhane, barAbara bAranA TakorA haja rUpe sakriya che: mAnavacetanAnuM e ja sattAsthAna che; tenI ANa vAgavo zaru thAya che tyAM sItAtyAgane prasaMga Ave che. vikAsanI svIkArIne saMnyAsIe satkarma pravRtti karavAnI che. jethI samAja carama sImAe ja vinAzanuM paheluM paramANu pedA thAya che. sItAnI kalyANamaya rahI zake; pote Izvaramaya. A parIkSA Arya saMskRtinA utthAnanuM zIbindu ane patananuM koi jo ema pUche ke prathama caraNamAM 'daSTi" dvArA paheluM lakSaNa che. mananI ja vAta karI che, te pachI cethA caraNamAM 'mana:pUta kahIne mahAbhAratanA AraMbhe AryasaMskRtinA sUrya madhyAhane tapate paNa mana vize ja kahIne zuM enI e vAtanuM punarAvartana karyuM che? hoya che. barAbara madhyAhna ja, bAranA TakorA haju pUrA thayA nathI ene javAba e che ke prathama kahelI kriyAmAM eTalo UMDe mane- tyAM aMdhakAranI eka rekhA dekhA de che. lokottara mahApuraSa zrIkRSaNanA vyApAra nathI; kadAca cAluM ane sAmAnya jIvananA vyavahAra pUrato ja athAga prayatno chatAM kaurava - pAMDava vaccene gRhahha rAyuddhanI teno ullekha heya; Ama chatAM tenI gaMbhIratA te che ja; ethI kakSAe (sivila vora) pahoMcI jAya che. godhUli veLAe kurukSetra aMtarAtmAna samyaka avAja mATenI ene pUrvabhUmikAnI kriyA mace che. sudarzana cakra kSaNakALa mATe lIlA karIne arjunane jyadratha to jarUra mAnI zakAya eTale punarAvartana pAmelI nahi, paNa saMbaMdhita evI mananI banne kriyAo gaNI zakAya kharI. para vijyI banAve che. paraMtu e kSaNa ja saMskRtinI saMdhyAnI che.' Ama A zlokadrArA khAsa to saMnyAsIne, ane vyApaka yuddha pUruM thAya che tyAre aDhAra akSauhiNI senAmAMthI mAtra pAMca rIte je koI AtmArthI hoya tevA manuSyane baMdha karelo che. samaga pAMDavo bacyA che. rAtanA bAra vAgavAmAM jANe pAMca miniTa bAkI che. kalekane vyApaka sura dhArmika naitikatAne che, tene mArmika purA yudhiSThira naraka - darzana kare che, arjananA hAthamAMthI gAMDIva sarI te zlokamAM vAraMvAra-vaLIvaLIne Avato dUta zabda che. jIvanamAM je paDe che, cAinA hAthe zrI kRSNane vadhu thAya che ane bAranA TakorA kaMi tene vizene A pUtane - pavitra-zuddhane Agraha, te ja purA thAya che. ane mahAmuni vyAsa zAntiparva kahe che. ahIM ja hiMdudharmI mAnasanA saMskAra che; e jIvanasAdhanA vaDe sAdhaka sthira paradA paDe che. Ama mane to rAmAyaNa ane mahAbhArata sRSTinA divasa jJAnane prajJAne pAme che. A pleTa, pAse AvatA punAsaNa parvanA rAta sama ja lAge che. eka pachI bIjAne AvavAnuM ja che. prayojanane pradarzita karI rahI hIrAbahena pAThaka sva. naMdadulAre bAjapeyI anu. jayendra trivedI che tyAre ahI gAma nA thALamAMthI mAM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-76 prabuddha jIvana vanaspatinuM rahasyamaya jIvana [jaina darzana pramANe pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati-badhAM sajIva che. 2500 varSa pUrve bhagavAna mahAvIrane A darzana thayuM tyAre, atyAre che tevAM vijJAnanA sAdhano na hatAM. AvuM adabhuta darzana .AtmajJAna ane aMtaradaSTinuM pariNAma mAnavuM joIe. vizAna have A hakIkata svIkAre che. vanaspati sajIva che te zrI jagadIzacaMdra bojhe prathama puravAra karyuM, tyAra pachI vanaspati saMbaMdhe ghaNA prayogo thayA che. A bAbatamAM A lekha ghaNI rasaprada hakIkato pUrI pADe che. jaina darzananuM jIvazAstra - bAyolojI - ati gahana che. koI prakhara vaizAnika - bAyolojisTa - tenA abhyAsa kare to vijJAnane temAMthI ghaNuM jANavAnuM maLe tema che. jaina darzanano abhyAsa ka2e che tene vaijJAnika mAhitI nathI, eTale jUnI paribhASAmAM raTaNa thayA kare che. jIvanA anaMtAbheda - ekendriyathI mAMDI paMceIndriya sudhInA ane nigoda ane samuddhi sudhInA gAkhAye jAya che. eno tulanAtmaka abhyAsa thAya to ghaNuM upakAraka thaze. --cImanalAla ] keneDAnA zrI krisTophara baDe tathA zrI pITara thampakinse 1974nA okaTobaramAM eka pustaka pragaTa karyuM che - "dhI sikareTa lAipha opha plAMTsa' - vanaspatinuM rahasyamaya jIvana', A romAMcaka kathA vanaspati - vijJAnanA asaMkhya prayogo ane phaLazrutionuM varNana che. yuropa, amerikA ane khAsa karIne raziyAmAM A vize je bhAre tapazcaryA karAi che, enuM A pustaka jANe bRhadAraNyaka upaniSada che. pustaka pAMca bhAgamAM vaheMcAyeluM che. pahelA vibhAgamAM cheDa zuM zuM karI zake che enuM manoraMjaka varNana che. zrI bekasTara nAmano chUpA jAsUsa potAnI pAse 'gAlavenomITara' rAkhatA hatA. manuSyanA zarIranA vighna tasaMcAra para enA mananI prasannatA ke tANanI je asara thAya che te A maMtra mApe che. eka divasa teNe yaMtranA tAra potAnA khaMDamAMnA choDanAM pAMdaDAMne joDI dIdhAM. joyuM to pAMdaDAMnA saMvedanano nakazo paNa maMtramAM UpasavA lAgyo. teNe vicAryuM : "jarA eka pAMdaDAne dIvAsaLI cAMpIne jouM to kharo, zuM thAya che?" manamAM A vicAra Avyo ke tarata maMtra para bhayanuM cihana AvyuM. bekTarane dayA AvI, chatAM kevaLa DarAvavA khAtara teNe dIvAsaLI saLagAvI tyAre pelA cheDa sAva nakaro hato! A joi bekasTara AnaMdavibhAra thai gayA. jAhera mArga para doDI jaine elAna karavAnuM tene mana thai AvyuM. 'are, nAnA cheDa paNa vicArI zake che, samajI zake che.' eka vAra keneDAnA eka bhautika vijJAnI bekasTaranA prayogo jovA AvyA, e AvyA evA pAMca cheDa behoza thai gayA, ane yaMtra kazuM ye batAvI zakatuM nahotuM. chaThTho choDa kaMika kAma Avyo. e joi bekasTara / Avaka ja thai gayA. pelA AvelA mitre saMkocasaha kahyuM, "huM che.Do vize saMzodhana karyuM chuM. bhaThThImAM temane tapAvuM chuM. sukavyA pachI vajana noMdhuM chuM ...' e mitra cheka vimAnaghare pahoMcyA e pachI pUrA pANA kalAke pelA cheDavAomAM jIva AvyA . che. ApaNA prema pahecAnI zake che. ApaNI bhAvanAonA javAba vALavAnI utsukatA paNa enAmAM che. jema manuSya potAnuM UrvIkaraNa icche che tema vanaspati paNa icche che. vanaspati paNa anya jIvasRSTinI sevA karavA tatpara hoya che. A sevA paraspara prabhAvathI levAya, AkramaNathI nahIM. eka vAra beksTara keneDAthI nyUyorka javA nIkaLyA tyAre keTalAka ropAo sAthe saMvedana - yaMtra joDIne gayA. 15 divasa pachI nyUyorkamAM keneDA pAchA javAnI TikiTa te kharIdatA hatA te divase pelA cheDAe AnaMda vyakata karelA yaMtramAM noMdhAyA hatA! 37 eka bIjA vijJAnI zrI vogale vadhu saghana prayoga karyo. enI ziSyA viviyane be pAMdaDAM teDayAM. eka pAMdaDuM pAtAnA khaMDamAM mUkI rAkhyuM ane roja ene mATe zubhecchAo vyakata karatI rahI, 'ghaNuM jIvA' nA saMkalpa-maMtra raTatI rahI. bIjA pAMdaDAne paNa eTaluM ja poSaNa ApatI hatI, paNa ene bahAra rAkhyuM hatuM. bIjI bAbatamAM paNa upekSA karI hatI. eka mAsa pachI banne pAMdaDAMnA prayogapothI para phoTA utAryA tyAre paheluM pAMdaDuM suMdara vikaseluM hatuM. bIjuM murajhAyeluM hatuM! zrI jyorja lorense siddha karyuM ke vidyuta cuMbakIya yaMtra karatAM choDanAM pAMdaDAM vadhAre tIvratAthI pratibiMba - saMvedananAM AMdolanA dekhADe che! jIvaMta mAnavanA bhAvAnuM koSTha pratibiMba jIvaMta mAdhyamamAM ja paDI zake che, ema lArense sAbita karyuM. pAMdaDAMnI madadathI teNe bAyoDAyanemika (AMtaratArikA - cihna saMgrAhaka) sTezana banAvyuM ane eprila 1975mAM 'UjA mejhara' thI saMdezA noMdhyA . raziyana vijJAnIo zrI yoi tathA zrI pANiskIne jAhera karyuM ke lAMbA divasanA prakAzathI ropAo thAkI jAya che, rAtre temane aMdhakAra tathA ArAma joie che. raziyana prayogakAroe eka vanA choDanAM mULiyAMne garama pANImAM bALyAM tyAre enAM pAMdaDAM cIsa pADI UThayAM hatAM. pAgala peThe cheDa ayata bavATa karavA lAgyo ane Akhare mRtyunI vedanAthI te cheDe citkAra karyo. 'A choDanAM pAMdaDAM lIlAM hovA chatAMye enAM mULiyAM jalI rahyAM hatAM ane enI aMdaranA koika mastiSkakoza (barnarasela) ApaNane enI vedanA batAvI rahyo hatA.' mANasAnI jema ropAo paNa ajavALuM - aMdhAruM, garamI - ThaMDI, peAtAnI suvidhA pramANe teo lai zake e mATenI svica cAlu ke baMdha karavAnAM sAdhano taiyAra thai rahyAM che. eka sAdhAraNa vAlALanA cheDe A sAdhanano lAbha levA mATe khAsa 'hAtha' paNa banAvI lIdhA che. manuSyanI mAMsapezIo peThe IMDonA mULamAM vikasavAnIsaMkocAvAnI naso che ane enI upara vidyutIya taMtrikA kendra (narvasa senTara) joDavAthI manuSyanI sUkSma jIva - jagatanI ghaNI badhI gupta vAtonI noMdha karI zakAya che, tema ja cakAsaNI karavA mATe koika dUranA kendra sudhI paNa pahoMcADI zakAya che. choDa ane manuSya vacce be premIo jevA bhAvanAsetu nirmANa thai zake che. cheDa risAya che, hase che. soLamI sadInA eka jarmana tattvajJAnI vanaspatinA jIvanamAM praveza karatA hatA. vAgelanI ziSyA paNa evA praveza karatI hatI. beksTaranA prayogo vAMcIne jApAnanA zrI hozimoTo tathA emanAM patnIe cheDo upara prayoga karIne batAvyuM ke UMDo vAta karI zake che, manuSyano janmadivasa batAvI zake che, saravALA karI zake che yAne emane gaNita zIkhavI zakAya che. eka cheDane upavAsanI sajA karIe te! ene AsapAsanA bIjA choDo chUpI prakriyAthI poSaNa pahoMcADe che. kolasA, peTrola ke gesanI tulanAmAM pAMdaDAmAM saMgrahAyelI sUryakiraNAnI zakitane sIdhA upayoga karI zakAya che evA anubhava paNa karavAmAM Avyo che. zrI, lorensa bIjI eka mahattvanI vAta kahe che ke cheDavAe dvArA jJAna prApta karavAnuM kAma sAmAnya vidyuta prayoga jevuM nathI.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-76 ene mATe prayogakAre keTalAka guNa, saMyama ane sahRdayatA hAMsala kozamAM emanA nAma parathI eka navo dhAtu umeravAmAM Avyo - karavAM joize. cheDo tamAma jIva sRSTi sAthe ekarUpa rahe che. vaiza- -- "Tu barabeMka. koi cIjane khAsa karIne choDIne doSavihIna ane besinamAM garama pANI reDavAmAM AvyuM ethI naLamAM rahetA bekaTe- ane unnata banAvavA mATe Tu barabeMka dhAtu vaparAvA lAgyo. riyAone bahu kaSTa thayuM. emanuM e du:kha pAsenA cheDoe vyakata karyuM. 1906nI 18mI eprile eka Azcaryajanaka ghaTanA banI. sAnabe raziyana vijJAnIoe hiMdu zAstramAM vAMcyuM hatuM ke jorathI bagAsuM phrAnsiskomAM sAMtArojhA nAmanuM AkhuM gAmaDuM nAza pAmyuM, paraMtu khAvAthI zakita puna: AvirbhAva (ricArja) thAya che. A rIte emaNe tyAM Avelo barabeMkane bagIce surakSita rahyo. e joi barabeMke choDone zakita ApI paNa kharI. kahyuM, "meM vRkSone pyAra karyo che, e prakRti - tAdAme ja mArA pustakanA bIjA vibhAgamAM bhAratIya vijJAnI zrI jagadIzacaMdra prayogakSetranuM rakSaNa karyuM che. temaNe lakhyuM che, "anAdikALathI bejhanA jIvana ane kAryane visvata paricaya ApavAmAM Avyo pRthvItaLa upara vRkSarAjI TakelI che. te tenuM potIkuM vyakitatva tathA che ghaTamAM raziyAnA kI zikhine bhAre prakopa vyakata karatAM enI joradAra saMka95zakita nahIM hoya evuM tame dhAro che?" lakhyuM hatuM: 'zrI bejhe 1902mAM je prayoga karyA e vize pazcimanuM zrI jyorja vaoNziMgTana kArvara nI hovA chatAMye bahumAnya jagata 50 varSa sudhI sUtuM rahyuM. zrI bojhe pUrvanA prAcIna banyA hatA. bALapaNathI te vanaspatinI saMgatamAM moTA thayA. jJAnane tathA pazcimanA Adhunika zAstra ane paribhASAne sumeLa hatA. temaNe "cheDonuM davAkhAnuM' zarU karyuM hatuM. gAmegAmathI karyo che." vaijJAnika prayogakAronuM saMmelana yojIne raziyana vijJAnIoe bImAra choDavA enI pAse AvavA lAgyA ane puna: praphullita zrI bojhanI zatAbdI UjavI. AjanA keTalA prayogonI pazcAd thavA lAgyA. emanA eka prophesara kahe che, "dezane kRSibhUmikArUpe asaMkhya vicAro A pustakamAM jovA maLe che. prema jIvatA hoya che tyAM sudhI ja deza jIvaMta rahI zake che.' meTa karatAM ye vadhAre Azcaryajanaka thaIne kArvara mahAna kRSivijJAnI banyA. pitAnA vidyArthIo mATe zrI jagadIzacaMdra bojhanI agAu sadIothI evI mAnyatA hatI te khUba parizrama karato hato. roja vahelI savAre cAra vAge UThIne ke choDamAM nADI praNAlI (narvasa sisTama) nathI. ethI sarva prakAranI jaMgalamAM jato ane ghaNA choDa laIne kAra pAchA Avate. te kahe : ' uttejanA mATe te javAbadAra (rispensiva) nathI. zrI be "prakRti sarvottama zikSikA che ane bIjAo UMdhatA hoya che tyAre choDane eka jagyAethI ukheDIne bIje ropyA tyAre emane kAMI huM prakRti pAsethI ghaNu badhu zIkhI lauM chuM. DhaLatI rAtanA aMdhArAmAM Izvara 'mane batAve che ke mAre kaI kaI yojanAo pUrI karavAnI che.' kaSTa na thayuM. saMzodhana ane prayogonA AdhAre zrI bejha vismita * eka divasa teNe magaphaLInA choDane pUchyuM, 'tAruM rahasya zuM che?' zrotAone kahyuM ke 'sthAvara ane jaMgama vaccenI khAI kAMi adhika paTa daIne choDe javAba dIdhe, '-vyavasthA, uSNatAmAna ane havAnuM gaNanApAtra che nahIM, bhautika (phijhikala) ane zArIrika (phijhi- dabANa', sAta divasa ane sAta rAta emanA para prayoga karIne lojikala) ghaTanAo vacce sImArekhA batAvavAnuM muzkela che. temaNe kArvare magaphaLInA 21 prakAra taiyAra karyA. maratAM pahelAM potAnA eka mitrane eka phUla batAvIne kArvare kahyuM, 'A phUlane sparza karatAM ja jaNAvyuM ke pazuonI khAla ane zAkabhAjI - kRLanI chAla, samAna huM anaMtamAM pahoMcI jAuM chuM. e sparza pArthiva nathI...adazya jagarIte kAma kare che. "piMjara - solyuzana' nAmanA rasAyaNamAM prANInuM tamAMthI jANe eka nAjuka avAja Avate na hoya!' . hRdaya mUkavAthI te dhabakavA lAge che tema pAMdaDAMne pANImAM mUkavAthI kalyANakArI vanaspati tene dhabakAra cAlu rahe che. choDa mare che tyAre vidya tazakitane eka pustakanA trIjA vibhAgamAM vanaspatine saMgIta keTaluM priya Rels dha thAya che. vaTANAnA 100 dANA pa00 volTasa che enA prayoganI, nedha che. vanaspatine prAcIna saMgIta game che. pedA kare che. zarAba sIMcavAthI choDo pAgala banyA, khUba hAlyA reka saMgItathI te moM pheravI le che. priya saMgItathI vanaspati 2 vadhe che. DayA. kArbana DAyokasAIDa ApavAthI te mRtavata thayA ane puna: - pratyeka jIvaMta vastumAMthI eka prakAranAM zakita - kiraNA nIkaLe che. 1845mAM jarmanInA zrI kArlo ane pAchaLathI zrI viliyama prANavAyu ApavAthI ThIka thayA. choDane vikAsa saMgItanI jema rIze jAhera karyuM ke prAcIna grIka "oragana" ane sAhityamAM "itharane layamAM thAya che - pratyeka taraMga veLA eka ArohaNa, pachI thoDo ullekha Ave che. te koi bhautika zakita nahotI. 1960 sudhImAM virAma ane chevaTe avarodha. meTAM vRkSo potAnI pratikriyA bAdazAhI to e vAta sarvamAnya thai gai ke samasta jIvasRSTi pAchaLa ThAThathI batAve che. jyAre nAnA choDa jalada utsAhI thai jAya IlekTrona (vidyuta paramANu) no mULabhUta pravAha vahe che. che. zrI henrI barkasane kahyuM che, 'bApaDAM mUMgAM vRkSone zrI bAjhe have to vAtAvaraNamAM rahelA vidya ta taraMgeno upayoga vana spatinA vikAsa arthe karAi rahyo che. pAMdaDAMnI tIkSaNa zirAo prabhAvapUrNa bhASA ApI." zrI bojha svayaM kahetA hatA, A badhuM vighu tane AkarSe che. ThaMDo prakAza choDone nukasAna kare che, TeliparIkathA karatAM vadhAre ajaba che, chatAM satya che." . vijhana paNa nukasAna kare che..." . . . . . vanaspatine paNa potAnuM astitva che. bhAratamAM "mehana, mAraNa uccATana (maMtrataMtrathI ucATa 1964mAM jarmana vijJAnI zrI rUDolpha jekaba kemerAriyo zedha karAvavo. tenI vAta ApaNe sAMbhaLatAM AvyAM chIe. raziyana vijJAkarI ke phUlavALA choDonI vividha jAto che ane puSparajanI kriyAthI nIeAe saMvegamApaka yaMtra mUkIne vanaspati para saMmehanane prayoga karyo. pachI cheDone hasavAno Adeza Apyo. choDoe kaLIo khilAemanI phatpatti thAya che. vIne hAsya prakaTa karyuM. pachI temane kahevAmAM AvyuM, 'tamane have . zrI gustAva pheranara nAmanA tabIbe aMdhArA oraDAmAM prArthanA ThaMDI lAge che,' tyAre e choDe ThaMDIthI thatharavA lAgyA. zrI kiliyAne karatI veLA phUlano avAja sAMbhaLyuM ane enI upara eka ane emanAM patnIe te kamAla karI dIdhI. cheDo pAMdaDAMnI aMdaranI zakitane jyotirmaya phoTo kheMcI zakAya evo kemerA jyotirmaya deha joyo. pachI aneka prayogo dvArA temaNe siddha karyuM temaNe nirmANa karyo! ke manuSyanI peThe choDane paNa sUkSma deha, kAraNa - zarIra ane prabhA- dardathI cIsa pADatA dardIo vacce keTalAka choDone eka vizAmaMDaLa che. meMda avestA ane gaTenAM kAvyomAM ene prAthamika - nIe mUkayA tyAre e phaTAomAM e choDanI urjAzakita ochI ullekha che. thayelI dekhAi. urjAzakitane pravAha mANasanA madhyabhAgamAMthI nIkaLIne ravastika AkAre vahe che. gatanI lagabhaga badhI saMskRtie ja rIte 1892mAM paNa zrI bhUthara barabeMke amerikAmAM mAM A saMskRta zabda - svastika pracalita che, jene artha utsAhanuM mojuM phelAvI dIdhuM hatuM. pariNAme vebasTaranA navA zabda- thAya che - kalyANa, Arogya ' '
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ F tA. 16-876 vanaspatinuM rasAyaNazAstra pustakanA cAthA vibhAgamAM vanaspatinuM rasAyaNazAstra ApavAmAM AvyuM che. AhArazAstranA niyamo e AdhAra para sAMpaDayA che. A vijJAnamAM zreSTha phALo ApanAra che zrI nikolasa. emaNe rajU karelAM tathyo nIce pramANe che : (1) taMdurasta cheADo pAte ja jaMturakSaka hoya che. (2) aprApya viTAmina 'bI' ane beriyama ghauMnA loTanA caLAmaNamAM hoya che. pramuddha jIvana (3) kRtrima mAkhaNa (mArjarina), sapheda sAkara, sapheda riphAinDa mIThuM ane kRtrima khAtara khataranAka che. zrI rUDolpha hozikAe pramANeA ApIne puravAra karyuM che ke caMdranI kaLA khIle che tenI sAthe vanaspati sukumAra (IthIriyalAiDa) bane che ane vikase che. jo ke sadIothI pazcimI jagatamAM vanaspati vAste sUryanI garamI ane pANI ja Avazyaka gaNAyAM che. tyAre bhAratIya auSadha vijJAnamAM caMdrane auSadhIza athavA amRtavadhu: kahyo che, e sAcuM che. samasta sajIva sRSTinA vikAsa mATe caMdra bahu upayogI che evA dAvA zrI hozikAno che. zrI. sTInare AdhyAtmika vijJAna vize ghaNuM lakhyuM che. temaNe kahyuM che ke, ApaNe cheADa - pAna pAsethI prANavAyu, hAiDrejana ke kArbana prApta karI zakIe chIe. paraMtu e cIjonuM koi paNa rIte saMyojana karIne ApaNe breDa pedA nathI karI zakato. je jIvaMta che te mare che. paraMtu e marelAMmAMthI vaLI pAchuM sajIva ApaNe pedA nathI karI zakatA. sajIva - sRSTinuM jJAna kevaLa bhautika tattvothI nathI thatuM . vanaspati ane AhAra khAdya - padArthonI UrjA mApavAnA prayogAnuM varNana pAMcamA vibhAgamAM che. zrI bevise eka halakuM lolaka banAvyuM. enI nIce eka phUTapaTTI mUkI. tapAsavA mUkelI khAdyavastunI jIvanazakitanI mAhitI pelA lAlakanA hAlavAthI maLe che. enA parathI zrI bevise padArthonI jyotirmayatA (reDiyansa) mApavAnuM yaMtra banAvyuM. enAthI eka dravyanI mAhitI maLI, enuM nAma che, 'engesTroma' bIjA eka vijJAnI zrI sImAneTane sAbita karyuM ke, pASaNa (nyuTrIzana) nA uSmamAMka ( kelarI ) nI gaNatarI karavAnuM jeTaluM vAstavika ane vaijJAnika che eTaluM ja 'engesTromanI gaNatarI karavAnuM, kelarInI jema 'engesTroma' paNa upayogI che. sImenaeNTane kai cIjamAM keTaluM 'engesTroma' che tenI lAMbI yAdI peAtAnA pustakamAM ApI che. A yAdI ApIne zrI sImAneTane cetavaNI ApI che ke je cIjamAM 6500 karatAM ochA pramANamAM 'engesTroma de te padArtho khAvAthI khAnAranI jyotirmayatA cAlI jAya che. temaNe e zeAdhyuM che ke vanaspatinA vividha avayavomAM ja auSadhIya guNo rahelA che te kevaLa emanI rAsAyaNika prakRti para avalaMbatA nathI paraMtu emanI jyotirmayatA para paNa nirbhara che. Aje badhA padArthonI rAsAyaNika saMracanA pUrvavata hovA chatAM ye 27 emanA guNAmAM ochapa AvI che enuM A ja kAraNa che. pradUSaNane kAraNe te mRtyuvata thai gayA che. vanaspati auSadhIomAM manuSyanI gatimAnatA vadhavAnI zakita che, jenA dvArA manuSya AdhyAtmika tAkAta kheMcI zake che. sikreTa lAIpha opha plAnTasa pustakamAMthI 'samarpaNa' dvArA sAbhAra kramaza: 22 "3 (chaMda : paramparita jhUlaNA) Aja che mRtyutithi tamArI, kavi ? kintu kayAre tamAruM thayuM mRtyu te jANuM nA! mAthuM chuM parNapaNe ane phUla para, vAyunI mare ne dIkula * upara nitya huM to tamAro dhvani gUMjata; RtutunI Rju pAMkha para besIne UDatI vanavane, kaNakaNe, meghanA garjane, vIjanAM nartane bhALuM chuM daga tamArI mRdu mugdha huM; prANanA masta lalakAra zA ne tame dhanya AnaMdanA lalita dhabakAra zA paLapaLe jiMdagI--mAdhurI mANatA; nityanava darzane, divya AkarSaNe parama ko zAMtinA samadare nAva haMkAratA dUra cAlyA pramANe tame eka dina....... e divasane kahyuM 'mRtyuM huM ApanuM? mRtyu hoye kadI kAvyane...? kAvyanA prANa zA Apane ? jehanA zabda mAtre svayaM mRtyu to divya ke amRte varSanuM tehanI Aja to mRtyutithi ? khare ke kahyuM lInAbahena anu : amRta modI mRtyutithi ? 760 zrI. kAMtilAla rAyacaMda saMghavI 761 dinezacaMdra hematalAla bATaviyA 762 dhIrena TokarazI zAha 763, 764 suMdara anaMtanA amRtanI prAptinI tithi kaviaMtare Aja che? Aja che?! saghanA AjIvana sabhya AjIvana sabhyAnA 752 sudhInA nAmo tA. 16-7-76nA aMkamAM pragaTa thaI gayA che, tyAra pachI thayelA sabhyonA nAmeA nIce pragaTa karavAmAM Ave che. 753 zrI. mahendralAla mohanalAla zAha Ara. ema. zeTha 754,, 755,, 7pa6 na 757 767 zrI. harilAla sI. koThArI 768 % 769 che vIrajI ratanasI saMghavI jeThAlAla sAkaracaMda jhaverI 70 371,, nAnubhAI ke. zAha surezacaMdra aMbAlAla zAha caMpAbena kezavalAla vorA navanItalAla nyAlacaMda zeTha 759 - pravINa pI. saraiyA 772 773,, bhUpatalAla jIvaNalAla zeTha dilIpakamAra zAMtilAla saMghavI choTAlAla haridAsa gAMdhI jayaMtilAla mAvajIbhAI zAha pravINacaMdra narottamadAsa zAha 58 774 R A aMka ApanA hAthamAM Avaze tyAra bAda tarata ja tA. 21thI paryuSaNa parvo zarU thAya che. ApaNI paryuSaNa vyAkhyAnamALA paNa tA. 21thI zarU thAya che. te cAlu dareka AjIvana sabhyone evI AgrahabharI vinaMti che ke ApanA kuTuMbIjanamAMthI Apa amone eka AjIvana sabhya meLavI Apo, jo Apano premALa sahakAra sAMpaDe to amArA mArA 1000nA lakSyAMkamAM khUTatAM 226 sabhyo vyAkhyAnamALA cImanalAla je. zAha, * ke. pI. zAha, maMtrIo daramiyAna ja meLavIne ApaNA lakSyAMkane AMbI zakAya. # [tA. 7-8-76ne roja kavivara TAgoranI puNyatIthi *nadIkula-nadIno kinAro. ] gItA parIkha maganalAla saMghavI zAMtilAla choTAlAla mahetA $ 765 rasika Mdra dhIrajalAla gurakhI " 766 DaoN. ena. ema. zAha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana '' tA. 16-8-76 ja sva. maMgaLajIkAkA * muMbaI jaina yuvaka saMgha ja temaNe pote ja mane eka vakhata kahela ke huM sarakArI vahIvaTadAra hato tyAre meM nIcenA mANasa pAsethI evI rIte kAma lIdhuM. eka apIla-eka abhyarthanA che ke ene jalAma kahI zakAya, paraMtu have mane lAge che ke Ama karavAne mane koI adhikAra nahoto ane mane ema paNa lAge * chellAM 47 varSathI A saMsthA aneka prakAranI samAche ke e pApanuM Aje huM prAyazcita karI rahyo chuM. payogI vividha pravRttio calAvI rahI che - tenA Apa che temanA jIvana saMdhyAnAkALe AvI temanI bUlAta ane jAgRti ' , sAkSI cho. mATe temanA pratye mAnanI lAgaNI utpanna thAya. * 34 varSathI cAlatI vyAkhyAnamALA, te A saMsthAnI keTalAMye varSo pahelAM pote kAMtIne vaNAvelI khAdI gAMdhIjIne bheTa ApelI, tyAre gAMdhIjIe temane kahela ke kAMtavAnuM jIvanaparyaMta LpravRttiomAM yazakalagIrUpa gaNAya. cAlu rAkhajo, paNa te gokaLagAyanI gatithI nahi, ane temaNe gAMdhIjIne 8 varSathI cAlatI vasaMta vyAkhyAnamALAne paNa eTalo badho vacana ApyuM ane te vacana temaNe jIvanaparyata pALyuM, eTaluM ja nahi AvakAra sAMpaDe che ke tene mATe saMgha gaurava laI zake. paraMtu kAMtavuM - satata kAMtavuM, tene temaNe potAnA jIvanamaMtra banAvyo. jANItA vicAraka ane samAjasevaka zrIyuta cImanalAla cakateo satata ATha kalAka kAMtatA hatA, ane kAMtatA kAMtatA dareka bhAI zAhanA taMtrIpaNA nIce cAlatA saMghanA vicArazIla tAranI sAthe teo OM ne jApa karatA hatA. jIvadayAnA tema ja pAkSika patra "prabuddha jIvane paNa buddhizALI vargamAM sArI keLavaNIviSayaka ane sAMskArika pravRttiomAM paNa temaNe pitAthI pratiSThA prApta karI che ane sAcA vicArone nirbhikapaNe pragaTa zakya teTaluM pradAna karyuM che. karavAnI teNe hAma bhIDI che. e rIte gujarAtI patra- sArI pravRttio calAvatI saMsthAone pite rakama Ape ane kAratvamAM teNe ghaNI UMcI chApa upasAvI che. sArI rakama bahArathI meLavI Ape - e rIte temaNe ApaNA muMbai vAcanAlaya - pustakAlayamAM 11000 pustako che ane jaina yuvaka saMdhane - e rakamanA vyAjamAMthI homiyopethI sAravAra jarUriyAtavALA mANasane ApavI e zarate - 2,500 rUpiyA meLavI 120 sAmayiko maMgAvavAmAM Ave che. ghera pustako laIpela. jIvadayA maMDaLIne temaNe sittereka hajAra rUpiyA jeTalI janAra sabhyonI saMkhyA 1025 sudhI pahoMcI che. mAtabara rakama meLavI ApelI. zaikSaNika saMsthA zAradAgrAmane paNa A badhI pravRttio calAvavA mATe saMghane Arthika temaNe sAteka hajAra rUpiyA meLavI ApelA. A rIte pitAnA jIvana jarUriyAta rahetI hoya che. AmAM ApanA premALa Arthika daramiyAna bIjAne kema upayogI thavuM e ja temanI vRtti ane pravRtti sahakAranI apekSA che. banIrahela. jIvananA uttarArdha daramiyAna temanAmAM AvI jAgRti AvI ane potAnA jIvanamAM teo AmUla parivartana lAvyA. ahi amAre khAsa kahevAnuM e che ke, 1000 AjIvana sabhya meLavavAnA amArA lakSyAMkane pahoMcIvaLavAmAM have teo kAMtatA hatA te sUtara athavA tenI khAdI koi sevA phakata 226 sabhya ja meLavavAnA rahe che - temAM Apane bhAvI kAryakarane athavA te evI saMsthAne bheTa ApI detA hatA. sakriya premALa sahayoga maLe. to amAro khAsa Agraha che ke teo ApaNA sva. paramAnaMdabhAinA saMparkamAM paNa AvelA - ane ApanI pharajarUpe, amane Apa phakata eka ja AjIvana sabhya temanI pravRttithI paramAnaMdabhAI paNa khUba prabhAvita thayelA ane meLavI Ape. amArI A apekSAne Apa jarUra pUrI temanA mATe khUba ja mAnanI lAgaNI dharAvatA hatA. karaze ja evI amane pAkI zraddhA che - kAraNake, ATalI - evA zrI maMgaLajIkAkAnuM 92 varSanI ummare tA. ra4-7-'76 nA | badhI pravRttionuM saMcAlana ane zraddhAnA baLane lIdhe ja karI roja avasAna thayuM. tenA mATe zeka pradarzita karavA zrI jIvadayA rahyA chIe. maMDaLI, pAlanapura samAja kendra ane zrI muMbai jaina yuvaka saMgha cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha - mAnada maMtrI tema ja anya saMsthAonA Azraye tA. 7-8-'76 nA roja DAyamanDa maracanTa esosiyezananA holamAM eka zokasabhA yojavAmAM AvI hatI ane temane zraddhAMjali arpaNa karavAmAM AvI hatI. maMgaLajIkAkAnA avasAnanA kAraNe samAjane eka sevAbhAvI kAkartAnI khoTa paDI che tenI noMdha dIlagIrI sAthe levI paDe che. tA. 7- 8-76nA bhAvanagarathI zrI popaTabhAi hemacaMda koThArI kAryAlaya upara patra Avyo. prabhu temanA AtmAne zAzvata zAMti Ape e ja prArthanA. teo ApaNA saMghanI pravRttiothI khUba ja prabhAvita che ratilAla cImanalAla koThArI ane 'prabuddha jIvana' nA cAhaka ane prazaMsaka che - A kAraNe teo prathama ApaNA saMdhanA AjIvana sabhya thayA - tyAra bAda temanA lavAjama viSe jANakArI be dIkarI zrI dulAbahena praviNabhAi mahetA ane zrImatI mInAkSIbahena sudhIrakumAra baMnene AjIvana sabhya banAvyA. ane A patramAM saMghanA AjIvana sabhyanuM lavAjama teo lakhe che ke, temane trIjA dIkarI Do. ramAbahena kizorabhAI zukalajeo nyujarsI - amerikA rahe che, temane AjIvana sabhya bhAratamAM rUA. 251 banAvavA che - tenA lavAjama mATe puchAvyuM che ane teo lakhe che paradezamAM : dariyA raste rUA. 501 ke ame ema samajIe chIe ke bIjA kariyAvara sAthe ATalo vimAna bhAge rUA. 1001 sAMskRtika kariyAvara paNa karIe. saMghanA cAlu sabhyanuM lavAjama rUA. 12 A uparAMta zrIyuta cImanalAla cakubhAi zAhane lekhasaMgraha pragaTa thavAne che tenA prakAzana kharca mATe vagaramAgye temaNe - prabuddha jIvananuM lavAjama rU. 1500 mokalI ApyA che. ' bhAratamAM rU. 12 sAMskRtika pravRttione Teko ApavAnI A temanI vRtti mATe paradezamAM : dariyA raste rUA. 25 tema ja saMgha pratyenI lAgaNI ane sadabhAva mATe ApaNe temane jeTalA dhanyavAda ApIe teTalAM ochA che. A dAkhale anya vimAnamAge rU. 70 mATe paNa preraNArUpa tema ja mArgadarzaka bane eve che. kAryAlayamaMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha zAntilAla TI. zeTha kAryAlayamatrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha ja sAMskRtika kariyAvara mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04-Te. naM. 350296 mudrasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By South 54 Licence No.: 37 " : . - - ja buddha jIvana prabuddha jainanuM navasaMsaratha varSa 38 : aMka: 9 muMbaI, 1 sapTembara, 1976, budhavAra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka na 0-10 pasA taMtrI : cImanalAla cakabhAI zAha kSamApanA (keTaluMka prakTa citana) paryuSaNa parva aMtarazuddhinuM parva che, kSamApanAnuM parva che. kSamA mAgavI kAMIka saheluM che. temAM dInatA, namratA, kSamApanA mATe ApaNe kahIe chIe : nirahaMkAra che. sAmI vyakita kAma Ape ke na Ape te paNa kSamA khAmemi savve jIvA, savve jIvA khamaMtu me| mAganAranI aMtarazuddhi thAya che, jo sAcA dilathI mAgI hoya te. . mittI me sabdha bhUesa, veraMmajjhaM na keNai / / tenI sArthakatA tyAre thAya, je pharIthI e aparAdha ke bhUla huM sarva jIvenI kSamA mAguM chuM, sarva jIve mane kSamA Ape. na karavAnI jAgRtithI rahe che. nahi te kevaLa vyavahAra banI jAya che. sarva jIvo pratye mane maitrIbhAva che, koI jIva sAthe vaira- kSamA ApavI eTaluM saheluM nathI. ApaNA pratye koIe bhAva nathI. aparAdha ke anyAya karyo hoya te bhUlI jaI, maitrIbhAva keLavo agharo che. manuSya svabhAva che ke pitA pratye thayela aparAdha ke anyAA gAthAmAM vyakita kSamA mAge che, kAma ApavAne bhAva nathI. pote karelA aparAdhanA prAyazcita rUpe mA yAce che. bIjAe yano badalo mAge. tyAM sudhI tene jaMpa ke saMtoSa na thAya. kSamA potAnI pratye karela aparAdha mATe vyakitae kSamA ApavAnI rahe che. ApavAmAM udAratA che, te sAthe koI vakhata meTapano bhAva ke sUma A ja gAthAne tAjetaramAM prakaTa thayela samasuttama mAM ahaMkAra AvI jAya. jIvanavyavahAramAM mANasa aparAdha ke anyAya kare che ane bIjI rIte mUkI che. paheluM pada " "grkheti ane jIve" ne badale "grfma bIjAonA aparAdha ke anyAyano bhAga paNa thavuM paDe che. A a famro " ema ApyuM che. teno artha thAya che, huM sarva parasparAvalaMbI prakriyAomAM kSamA ApavA taiyAra na hoya tene jIvone kSamA pradAna karuM chuM. tyAra pachI bIjuM 5da Ave che ke kSamA mAgavAne adhikAra raheto nathI. jIvanavyavahArane saraLa banAsarva jIva mane kSamA Ape. A gAthAmAM kSamA ApavI ane vavAne A mArga che. mAgavI bane bhAva che. keTalIka vakhata kSamA karavAne dekhAva karIe tyAre pitAnI bane bhAva vakata karatI bIjI eka gAthA A pramANe che: nirbaLatA athavA kAyaratAne DhAMkavAno prayatna hoya che. mATe kAma savvassa samaNa saMgha ssa vIra jUurzuM kahyuM che. sAcI kSamAmAM nirbhayatAno guNa che. magavao aMjali kariasise / sAmAnya rojiMdA jIvanavyavahAramAM, kauTumbika ke sAmAjika savve khamAittA khamAmi, saMbaMdhamAM, paraspara sahiSNutAthI vartavuM upakAraka che, hitAvaha che. sadhassa ayaM pi / sadAya gAMTha vALI rAkhIye to jIvana azakaya bane. nata mastaka aMjali karIne huM, bhAgavata zramaNasaMdhanI paNa jyAM koI vyakita, potAnA svArthathI ke vinA kAraNa, sAmA yAcuM chuM ane huM sarvane kSamA karuM chuM. IrAdApUrvaka anyAya ke atyAcAra kare athavA karatI rahe, tyAM sadA AvI kAmaNA paripATI keTaleka darajaje jaina dharmanI vize sahana karavuM ane kSamA ApavI? tethI anyAyIne protsAhana na maLe? patA che. anya dharmomAM kSamAyAcanA che paNa te mukhyatve Izvara ke eTaluM yAda rAkhavuM ke moTe bhAge ekapakSI anyAya bahu bhagavAnanI kSamA yAce che. jainadharmamAM sarva jIvonI kSamAyAcanA nathI hoto. parasparanA vartananuM pamigAma hoya che. koI e kare, che. tAtvika daSTie bheda nathI paDato paNa mAnasika valaNamAM kAMIka koI vadhAre- zakita ane saMjogo para AdhAra rAkhe che. phera paDe. ekAMtamAM besI, IzvaranI kSamA mAgI le ane sAmUhika paNa eka pakSI anyAya, aparAdha ke atyAcAra nathI hotA rIte potAnI AsapAsanA sarva jIve, manuSya ja nahi evuM nathI--keTalIka vakhata moTA pAyA upara hoya che, mAtra svArtha paNa nAnAM moTAM jIvamAtranI kSamA mAge tyAre jIvanavyavahAramAM ke ahaMkArathI ke sattA mATe. valaNa badalAya. bannene hetu aMtarazuddhi che. pariNAma e ja mArA manamAM eka bIjI vAta paNa che. huM mAnuM chuM ke vyakitaAvavuM joIe, paNa sakala jagatanI sajIva sRSTi sAthe pitAne gata jIvanamAM, khAsa karI kauTuMbika ane sAmAjika sabaMdhomAM, thoDuM sIdhe saMbaMdha che evI yAda pitAnI jAtane devaDAvavI e vadhAre sahana karavuM paDe to karI levuM ISTa che. asarakAraka thavA saMbhava che. A paNa anyAyano kayAMya ane kayAreya pratikAra na karavo ane kSamA mAgavI ane kSamA ApavI e be keTaleka darajaje sadA rahana karavuM ane kSamA ApavI e nirapavAda niyama, bhinna kriyA che, bhinna pariNAma che. jIvanadharma hoya ema mane lAgatuM nathI. potAnA svArtha mATe pratikAra
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 na ja thAya. koi kaheze, potAnA hitanA rakSaNa mATe thAya. bIjAnuM hita haNIne pAtAnuM hita thatuM hoya tyAM hitanA rakSaNanuM kahevuM naryA svArtha che. mANasa AvA bhramamAM sadA paDe che, paNa A badhI jhINavaTamAM ahIM na utaruM, saMtaparaMparA evI che ke badhuM sahana karavuM, kAraNake pote badhuM tajavA taiyAra che, potAnA dehane paNa. temAM evI mAnyatA che ke anyAya athavA aniSTanI upekSA karavAthI ApoApa te aTakI jaze. athavA aMte tenA pApe maraze. A vastu cAra rIte mUkI zakAya. prabuddha jIvana 1. Resist not evil 2. 3. 4. Resist not evil by evil Resist evil by evil Resist evil by good pahelA mArga saMtAno che. sAMsArika pravRttio sAthe temane bahu saMbaMdha nathI. vyakitagata AdhyAtmika vikAsanA e graMtha che. bIjo mArga paNa saMtAno che. paNa vyavahAramAM eTalA ja upakAraka che. bIjo mArga trIjA mArganA niSedha kare che. trIjo mArga duniyAdArIno che, huM ane ApaNe badhA e mArge chIe. ApaNe anyAya sahana nathI karatAM, sahana karI nathI zakatAM paNa tenA pratikAra e ja mArge ane e ja sAdhanAthI karIe chIe. pariNAme e ja viSacakramAM pharIye chIye. badhA dharmonA ane badhA saMtAno e anubhava che ke verathI vera vadhe che, krodhathI krodha vadhe che, hiMsAthI hiMsA vadhe che. chatAM duniyA e ja mAge che. cothA mArga gAMdhIe batAvyo che. duniyAne mATe navA che, gAMdhIe kahyuM hatuM ke kAyara thai anyAya sahana karavA tenAM karatAM hiMsAthI paNa teno sAmano karavo. A vAkyanA ghaNA anartha thavA saMbhava che -- gAMdhIne kahevuM hatuM ke nirbhayatAmAM jIvana che, bhayabhIta rahevuM mRtyu che. gAMdhInA mArgamAM satya ane ahiMsA banne che. gAMdhIe bannene eka ja sikkAnI be bAju mAnI che. gAMdhI mATe ekanA vinA bIjuM azakaya che. paNa satya khAtara balidAna ApavuM paDe tyAM ahiMsA hovI ja joie evuM duniyAe svIkAryuM nathI. gAMdhIe saMtAno anubhava svIkAryo che. verathI vera koi divasa zame nahi, hiMsAthI hiMsA vadhe. gAMdhInA mArgamAM e che ke anyAya sahana na thAya. tenA pratikAra mATe prathama pagathiyuM asahakAra ane bIjuM satyAgraha. There can be no co-operation with evil or injustice. directly or indirectly. tene mATe je biladAna ApavuM paDe te ApavuM. AvA pratikAranI saphaLatA turata athavA TUMka samayamAM dekhAtI nathI, tyAre adhIrA thavAnI jarUra nathI, tyAM gAMdhInI zrAddhA hatI ke aMte vizvanA naitika niyamaMoral Law of the Universe jenuM bIjuM nAma satya che, te anivAryapaNe vijayI thAya che. ItihAsa tenI sAkSI pUre che. balidAna koi divasa niSphaLa jatuM nathI. sAkreTiro jherano pyAlo pIdhA, krAisTa phrAMsa upara caDayA. sadI sudhI mAnavajAte temanAM jIvanamAMthI preraNA meLavI che. A vizvanI racanA ke ghaTamALa koi evI che ke te tyAga ane zahAdata mAge che-nirdoSa ane batrIsalakSaNAnA bhAga mAge che. 2 kSamAnA vicAramAMthI kyAM pahoMcI gayA ? jIvanarahasyanA tAga pAmavA sahelA nathI. saMvatsarI- 28-8-76 cImanalAla cakubhAI prakINa noMdha tA. 1-9-7 P presiDanTa phorDanI umedavArI ripablika pakSe chevaTe presiDanTa phorDane umedavAra tarIke pasaMda karyA che - bahu pAtaLI bahumatIthI cUMTAyA - AvI pasaMdagI mATe amerikAmAM banne pakSanA saMmelana thAya che. te moTA saraghasanA tamAzA jevA lAge. lagabhaga 5000 pratinidhio hoya, hoTalA UbharAya, bhAtabhAtanI tarakIbo ajamAvAya, ripablikana pAnA A saMmelanamAM chevaTa sudhI anizcitatA ane kheMcAtANa rahI. dhakkAmukkI ghaNI thai, upapramukha rokaphelara paNa temAM sapaDAyA, lAMcA apAyAnA AkSepeA thayA. amerikAmAM badhuM asAmAnya hoya che. relapaNuM kAMya na lAge. UbharAtI zakita, UbharAtI dolata, Adhunika sAdhano, badhAnA atireka. have phorDa ane kArTara vacce harIphAi jAmI - atyAre kArTaranI sarasAi dekhAya che. kArTara cAlAka, bAhoza, zakitazALI jaNAya che. phorDa sIdho, sAdA, prAmANika, sAmAnya lAge. aDhI mahinA dezabharamAM dhamAla cAlaze. prajAnI pasaMdagI chevaTa konA upara Utaraze te kahevuM muzkela che. aMte, je cUMTAya te. tethI duniyAmAM bahu phera paDavAno nathI. jApAnanuM vaoNTarageTa lokahIDa kaMpanInA bhraSTAcAre jApAnamAM moTo khaLabhaLATa macAvyo che. tenA bhUtapUrva vaDA pradhAna TanAkAnI dharapakaDa thai ane jelamAM pUryA te asAdhAraNa banAva che. TanAkA, libarala DemekreTika pakSamAM bahu lAgavaga dharAvatI vyakita che. A pakSa 25 varSathI sattA upara che. A pakSane mATA udyogapationA Teko che. A bhraSTAcArathI pakSane moTo dhakko pahoMce tethI tenA upara DhAMkapIcheDo karavA bhagIratha prayatno thayA paNa vartamAna vaDA pradhAna mIkI, dhAkadhamakIo ane dabANane vaza na thayA. have mIkIne haTAvavA joradAra prayatno cAle che. tenA pakSanA AgevAna sabhyo tenI viruddha paDayA che, paNa mIkIne eka dare prajAno Teko che ane tene haTAve tA libarala pakSa upara ghaNAM viparIta pratyAghAto paDe. pArlAmenTanuM visarjana karI mIkI cUMTaNI karAve te pakSa bhayamAM mUkAya. lAMcaruzvatanI badI jApAnamAM ghaNI vyApaka haze tema lAge che. TanAkAne cAra lAkha pAunDanA jAmIna upara che.yA che. have kesa cAlaze. vicitratA to juo - e ja kahIDa ka MpanIne briTane karoDo pAunDano konTrAkaTa Apyo. mUDIvAdanuM bhUMDuM svarUpa (Ugly face of capitalism ) cAre tarapha jovA maLe che. dhananI lAlasA anahada vadhI paDI che. rAjakIya pakSone kaMpanIonuM dAna rAjakIya pakSo ane cUMTaNIo, paisAne jore nabhe che. karoDo rUpiyA ekaThA kare. pariNAme vyApaka bhraSTAcAra, lAMcarUzvata ane paisAdAronuM sIdhI ke ADakatarI rIte jora ane lAgavaga vaSaeN. duniyAbharamAM AvA kaubhAMDo cAle che. moTA udyogapatio moTI rakame ApI zake. koi rAjakIya pakSa sAcA prajAkIya Arthika TekA upara nirbhara nathI. sattA uMpara hoya te pakSane svAbhAvika vadhAre Teko maLe. tethI thoDA varSa pahelAM kaMpanIdhArAmAM pheraphAra karyo ke koi kaMpanI koi rAjakIya pakSane phALA ApIna zake. tethI jAhera jIvanamAM koi zuddhi AvavAne badale bhraSTAcAra vadhyo. kALAM nANAMnuM jora vadhyuM. lenAra ane ApanAranI mUMjhavaNa vadhI. have pharIthI kaMpanI dhArAmAM pheraphAra thAya che. kaMpanI rAjakIya pakSone phALo ApI zake, tenAM naphAnA pAMca TakA athavA pacAsa hajAra, je vadhAre hoya te, mATI kapanIo, jene karoDo rUpiyAno napho hAya te lAkho rUpiyA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-76 prabuddha jIvana naka mAnavanuM pratidina che. te A kyA pa ApI zake. Avo phALo ApavAnI sattA borDa opha DAyarekTarsane hoya che. paisA jAhera prajAnA, vApare DAyarekTaro. have kALAM nANAMnI heraphera pramANamAM ochI thai che eTale A pheraphAra anivArya hate. cUMTaNI mAthe Ave che. dakSiNa AphrikAmAM hatyAkAMDa - dakSiNa AphrikAmAM raMgabhedanI nItie jema mAjhA mUkI che , tema habasI lokonA asaMtoSanI javALAo vadhAre bhabhUkatI rahI che. Aphrikana bhASA habasIone pharajiyAta zIkhavavAnA nimitte soveTamAM tephAne zarU thayAM te A niyama pAcho kheMcavA chatAM vadhatAM rahyAM che. tema damanane koro vadhAre vIMjhAto jAya che. 33 lAkha gorAo temanAthI dasa gaNA habasIo upara kayAM sudhI Adhipatya bhogavI zakaze? habasIonA hAla gulAmethI paNa bUrA hAla che. koi nAgarika hakaka temane nathI. vartamAnamAM, rAjanI hiMsAzakita amApa che. ni:zastra ane garIba nAgarika tene kema pahoMce ? A prazna dakSiNa AphrikAne ja che ema nathI. Every modern state is an embodiment of organised violence. The citizen is helpless. paNa aMte Izvara garIbane belI che. pApano ghaDo bharAi jAya tyAre phUTe che. anyAya ane atyAcAra sahana karavAnI, dharatI ane mANasanI maryAdA che. dakSiNa AphrikAnA gorAo A satya nahi samaje te kudarata tenuM kAma karaze. rahoDeziyA ane dakSiNa AphrikA be dezomAM gorAonuM rAjya rahayuM che. - dakSiNa AphrikAnuM eka vadhAre pA5 che, tenI pazcime eka moTo deza che namIbiyA, te pahelA vizvayuddha samaye jarmanInuM saMsthAna hate. jarmanI hAryuM eTale tene vahIvaTa dakSiNa AphrikAne TrasTI tarIke saMpAyo. rASTra saMghanA aneka darA chatAM A dezane dakSiNa AphrikA mukita ApatuM nathI. tyAM phATaphaTa paDAvI hajI kabaje rAkhI beThuM che. alipta dezonI pariSada alipta dezonI pariSada tAjetaramAM kaeNlaomAM thaI gaI. AphrikA, eziyA ane dakSiNa amerikAnA tathA bIjA deze maLI 85 dezoe A pariSadamAM bhAga lIdhe. bIjA vizvayuddha pachI ApaNo deza svataMtra thayuM tyAre eziyA, AphrikAnA bIjA deze hajI pazcimI dezonA saMsthAne hatA. te samaye javAharalAla naherue binajoDANanI videza nItine siddhAMta prarUpyo. raziyA ane amerikAnAM sattA jUthothI alaga rahI eka navuM baLa Third world pedA karavA prayAsa Adaryo. neharu - nAsara - TITonI tripuTIe AgevAnI lIdhI. bIjA deze svataMtra thayA temAM joDAtA gayA. 1955mAM bAMDuga pariSade tenuM svarUpa ghaDayuM. tyAre saMsthAnavAda ane sAmrAjyavAda sAmenI laData hatI. rAjakIya svataMtratA dhyeya hatuM. tyAra pachI eziyA - AphrikAnA lagabhaga badhA deze svataMtra thayA. binajoDANanI nItinuM svarUpa badalAyuM. have Arthika prazna mobare che. garIba ane samRddha deze vaccene saMdharSa che. have rAjakIya binajoDANa karatAM Arthika hito, garIba ane vikasatA dezone joDatI sAMkaLa banyAM che. A pariSadamAM. pazcimanAM samRddha deze ane amerikA upara lagabhaga tahomatanAmuM mUkAyuM. bhASAmAM kaTutA ane paDakAra hato. pariSadamAM sAmyavAdI dezo paNa hatA. eTale rAjakIya binajoDANa gauNa banyuM. je dezo bhegA thayA hatA temanAmAM matabhedo hoya te svabhAvika hatuM. keTalAka dezone pazcima dezo ane amerikA sAthenA gADha saMbaMdhane kAraNe, pariSadanA valaNa sAthe sahamatI na hatI. chatAM chevaTa je prastAve thayA te ekaMdare pazcimI deze ane amerikAne paDakAra rUpa che. raziyAne AvakArya thAya te dekhItuM che. ApaNA deze AgevAnI bharyo bhAga lIdho. 28-8-76 cImanalAla cakubhAI ( Ajano mAnavI ) [ zrI khAMDekarane temanI navalakathA "yayAti' mATe bhAratIya jJAnapIThanuM pAritoSika maLyuM te jANyA pachI yayAti vAMcavAnI mane IcchA thaI. huM bahu ochI navalakathAo vAMcuM chuM. yayAti purANakALanI kathA che eTale temAM navuM zuM hoya ema manane hatuM. thoDA divasa pahelA te pustaka magAvI joI gaye. zrI khAMDekare temAM pArzvabhUmirUpe lAMbI prastAvanA lakhI che. pite A purANakathA zA mATe pasaMda karI te vigatathI samajAvyuM che ane pratipAdana karyuM che ke yayAti AjanA mAnavIne purANa pratinidhi che. ane yayAtinA jIvanamAM Adhunika mAnavanuM pratibiMba maLe che. tethI pote A kathA pasaMda karI che ane potAnI rIte vikasAvI che. temanI prastAvanAmAMthI keTalAka agatyane bhAga ahIM ApuM chuM. temaNe 1958mAM lakhela A prastAvanA, 18 varSa pachI vadhAre sAcI lAge che ane temaNe je vedanA anubhavI tethI vadhAre vedanA thAya tevI paristhiti Aje nihALIe chIe. -taMtrI ] purANakALanA yayAtino sukhavilAsano khyAla strImukhamAM ja maryAdita thato hato; AjanA yayAtinuM evuM nathI. Aje to zAstra, yaMtra ane saMskRtie sarjelI adyatana, suMdara ane sAdhanasaMpanna duniyA enI sAme hAjara thaI che. sukhepabhegana jAtajAtanAM sAdhano laIne e paLe paLe ane Dagale ne pagale mAnavIne moha pamADI rahela che, dareka kSaNe enI vAsanAne jAgRta karavAmAM Ave che, uttejita karavAmAM Ave che. enA sukhasvapnamAM koI ne koI tarehanI aTakAyata nathI. paDadA upara kAmottejaka hAvabhAva karanArI suMdara naTIothI mAMDIne raste cheka paDakhethI pasAra thatI nakharAMbAja taruNI sudhInI tamAma strIone emAM samAveza thAya che. meTara, baMgalAo, beMbu, tarehatarehanAM avanavAM khAvo, ghaDIe ghaDIe badalavAnAM pozAka, galIpacI kare tevAM mIThAzabharyA DolanabharyA halakI koTinAM gAyane, haraghaDIe gaLAmAM AvI paDatA tathA pratiSThA ApatA moTA ane jADA puSpahAra, AkAze aDe evAM sattAnAM uttuMga zikharo - A badhuM AvAM sukhasvapnamAM AvI caDe che, pasAra thaI jAya che. e badhuM mAnavInA AMtaramanane bhulAvAmAM nAkhe che ane ene saMtoSa na ApatAM svargamAM UDI jatI apsarA pramANe turata adazya thaI jAya che! ane Ama jAgrata karanArI aneka vAsanAone pariNAme AjanA mAnavInuM mana bhUkhyAM hisya pazuothI bhareluM eka ajAyabadhara banatuM jAya che. - sArvajanika jIvanamAM pravartatuM lAMcarUzvatanuM jora, samAjamAM vadhatI jatI gunAkhorI, kuTuMba saMsthAmAM patharAtI avyavasthA ane asaMteSa, vidyArthIvargamAM jAmeluM gerazistanuM vAtAvaraNa, nAcagAnanA uttejaka citrapaTe, kAmavAsanA ane premabhAvanA vaccenA bheda paratve samAjamAM vadhato jato goTALo, koI paNa daguNa pratye samAjamAM dekhAtI bedarakArI-agara kaho ke koI paNa zAstranA adhUro AdhAra laI ulaTAnuM enuM pratipAdana karavAnI pravRtti - A badhAMne anyonya sAthe agara to sAmAnya mAnavInA mananI thayelI hIna manodazA sAthe kaze ja saMbaMdha nathI ema jemane lAgatuM hoya temanI gaNanA bhAgyazALI lokomAM karavI joIe. bhagavAne mane e lokonI hAramAM besADelo nathI; eTalA pUrata huM durbhAgI chuM. mane to ema ja lAge che ke samAjamAM najare AvatI A badhI apriya bAbato mULe eka ja viSavRkSanAM DALAM pAMdaDAM che. vegabhera parivartana pAmanuM ane mAnavIne kevaLa yaMtra banAvI detuM AjanuM jIvana A viSavRkSane ucherI rahyuM che. AvatI kAle ja A viSavRkSane phaLo Avaze ane e phaLo ApaNA samAjane
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-76 va- pada - 4 - samAjamAM ja huM vasate hovAthI enAM sukhadu:khanuM bhAna vadhAre tIvratAthI anubhavI zakuM chuM evA mArA A samAjane - cAkhavAM ja paDaze, e khyAlathI huM bahu ja becena banI jAuM chuM. purANakathAnA thathAtinA caritramAM behada kAmavAsanA keTaluM amAnuSa svarUpa dhAraNa karI zake che, tema ja bheganA sAgaramAM mAnavI game teTalo ropao rahe te paNa enI vArAnA kaI rIte saMtoSAtI nathI, enuM citraNa che, paraMtu Ajane mAnavI kevaLa aMdha, svaira ane krUra kAmavAsanAne ja bhoga bane che. evuM nathI, enA badhA ja manovikAro AMdhaLA ane svaicchAcArI banavA mAge che! enI jAtajAtanI vAsanAo udhRkhala banI rahI che. yAMtrika jIvane enI zAMtine nAza karyo che. mahAyuddhanA bhIpaNa othAra taLe e jIvatA hovAthI surakSitapaNAnI enI bhAvanA manamAMthI cAlI gai che. ethI divasanA covIse klAka eka agara bIjA pAkaLa sukhamAM manane parovI rAkhyA vinA AnaMdane bIjo koI rasto ene sAMpaDatuM nathI. AtmAnaMdanI bhAvanA ene mATe cheka aparicita banI gaI che. aMtarmukha banIne jAta vizenuM tema ja jIvana vizenuM cintana ene mana mUgajaLamAM vAvelA kalpavRkSanAM puSpo vaMdhyAnI kanyAe gUMthelA hAra samuM banyuM che. sukhamAM, vilAsamAM, upabhegamAM jAtane DUbAvI devI, roja roja khAdya padArthothI mAMDIne pizAka sudhI navI navI phezane kADhavI ane enA AsvAdamAM tema ja pradarzanamAM magna rahyA karavuM, e ja ene jIvanadharma banI jAya che. koi paNa UMDANabharI bhAvanA agara udAtta vicAro sAthe jyAM ene daDha paricaya thatuM nathI tyAM koi Adarza sAthe jIvanamaitrI to jAme ja zAnI? tyAganI apekSA rAkhanArI kei paNa niSTha enA aMtaramAM cAMTatI-UgatI nathI; Uge to paNa enAM mULa UDAM UtaratAM nathI. gayA chIe. jijIviSA ane temAMthI ja nirmANa thatI bhogecchA e mAnavImAtranI preraka zakita che, enI koI nA pADatuM nathI. paNa e zakita sarva rIte AMdhaLI ane svacchaMdI che. ene saMyamamAM rAkhanArI koi paNa svarUpanI Atmika zakita Aje samAjamAM astitvamAM nathI. UlaTAnuM pUrvenA cAra puruSArthonuM sthAna artha ane kAma e be puruSArtho ja kai rIte lai le, enI ciMtA chellAM aneka varSothI ApaNA aneka paMDita sevI rahyA che. A be puruSArtho paikI paNa arthane puraskAra te A loko nAilAja banI karatA haze - savAramAM UThIne upahAragRhamAM kAunTara upara paisA mUkayA. vinA cA nA maLI zake tethI! A mahApaMDito game te mAnyatA dharAvatA hoya, paraMtu je samAjamAM artha ane kAmanA svaccheda saMcAra upara enA nana +nya upara dharmanuM niyaMtraNa nahi hoya (pachI e dharma junA jamAnAnI- izvarazraddhA ke kartavyaniSThA rUpe ho agara te navA yuganI samAja sevA ke mAnavaprema rUpe ho) e samAjanuM adha:patana Aja nahi te AvatI kAle paNa thayA vinA rahetuM nathI. yayAtinI kathAne A sAra, A zikhAmaNa sanAtana svarUpanI che. bhAratIya samAja e zikhAmaNa kadI paNa na visare eTalI ja mArI namra icchA che. (payAti' mAMthI) - vi. sa. khAMDekara anu: gopALadAsa vidrAMsa pIDA pIDA nathI kAMI kinakhAbI pAmarI ke oDhavAnA koDa thaI jAya pIDA e te bhAI kakaru mAdarapATa; rAta ne di kheMca kheMca thAya. pIDA nathI posTakArDa: lakhI ke, vAMcIne vaheMcI zakAya. pIDA e pADe che chUpA jakhame jIva; bhItarane bhItara ghUMTAya. pIDA nathI kAMI kahevAnI vAratA ke, ketA ketA pUrI thAya. pIDA e te bhaI mugA ke belatA ja, banne rIta vadhatI jAya. AjanA mAnavI kSaNika sukhanI pAchaLa doDavAmAM tallIna dhanya che; e sukhe vadhumAM vadhu maLe e arthe e talasI rahyo che, mathI rahyo che. sukha ane AnaMda vacceno taphAvata enAthI oLakhI zakAtuM nathI. harakoi prakAranuM zarIrasukha-pachI te jItIne, caTaka lagADI enI lahejatane kAraNe ene khuzakhuzAla karI denAra baTATAvaDAnuM ho agara te bIjuM game te indriyajanya tema ja indriyanirbhara sukha ho-eka vakhata bhegavavAthI mAnavIne saMtoSa bhAgye ja vaLe che. UlaTAnuM e kSaNika sukha jatAM jatAM te te indriyane pitAne caTako lagADatuM jAya che. e TakAmAMthI ene casako lAge che! pachIthI jarUriyAta tema ja mojazokha vacceno taphAvata oLakhavAmAM enI zakita baddI banI jAya che. koi paNa kSaNika sukhane casake caDelI mANasanI tamAma indriya haThIlA bALaka peThe e sukhanI pharI pharI mAgaNI kare che ane emAMthI eka viSacakra pedA thAya che. ghaDIbhara e sukha mANavuM, e pUruM thayA pachI enI khAtara jhajhavuM, e pharI maLe te mATe mathyA karavuM ane e satata maLyA kare e arthe sArAmAThA game te mArgonuM avalaMba karavuM, e ja mAnavInuM jIvanasUtra banI jAya che. devayAnI ane zarmiSThA e be suMdara ta NIonA sahavAsa sukhane lAbha yayAti pAmyo hato. paraMtu eTalAthI ene kayAM saMtoSa thayo hato? indriyasukhanI bAbatamAM kAmathI asaMtoSa e mAnavI manane nabaLAmAM nabaLe ekaDo che. eka sAdA upAkhyAna dvArA A sanAtana samasyAnI barobara pakaDa levAmAM mahAbhAratakAranI prazAnuM svarUpa saMpUrNa rIte pragaTa thayuM che. ke pIDA nathI e kAMI pALeluM paMkhI che; piMjaramAM pUrI rakhAya. pIDA e te DaMkhIlA nAganuM jhera zai; 2. 2. mAM vyApatI jaya. pIDA e naI kAMI phUlavela ke phoratI; vADe caDatI jAya. pIDA e te bhAI pahADI viSavela che; je phUlatI phAlatI jAya. pIDA nathI e kAMI dIvAsvapana ke rAcIne jemAM rahevAya. pIDA e to bhAI soNaluM kharAba ke je bhUlavAmAM jiMdagI jAya. pIDA nathI e kAMI ASADha mehulo ke bhajI lathabatha thAva. pIDA e te meha varasyA keDe neva; TapaTapa TapakayA jaya. suzIlA jhaverI ..paraMtu chellAM aneka varase daramiyAna AbAlavRddha sahune mana saMyama e bahu junavANI zabda banI gayo che; lagabhaga hasI kADhavA jevuM lAge che. vyakita jIvanamAM tema ja samAjajIvanamAM saMyama e mahA meTo guNa che e vAta ApaNe lagabhaga bhUlI ja
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-76 prabuddha jIvana << eksTrIma e dravya nathI: taraMga la MbAI mATenA ekama che kavi nAnAlAle eka kAvyamAM lakhyuM che: "brahma laTakAM kare brahma pAse." kAvyanI A ardhapaMkitano kavie peAte ze| artha vicAryA haze tenI tA mane khabara nathI paraMtu vijJAnanA eka adanA abhyAsI tarIke huM to enA evA artha karuM chuM ke sarjananI je adbhuta ramya camatkRti che te camatkRti ja brahmanAM laTakAM samAna che ane e camatkRti pote ja, brahmanuM eka avibhAjya aMga hovAthI, ene '- sarvapasviTamA samakSa karAyelAM laTakAMnI upamA apAya to emAM anupayukata kazuM nathI. brahmanAM laTakAMnI me karelI vyAkhyA kevaLa bhautika che ane brahma aMgenI vicAraNA tA bhautika starane AMbIne ghaNA UMcA stara sudhI jAya che. enI carcA karavAne mAro adhikAra nathI. gArgIe paNa yAjJavalkayane brahma viSe jyAre vadhAre jhINavaTapUrvaka pUchavA mAMDayuM tyAre yAjJavaye paNa ene kahyuM hatuM ke gA" mA gati prAkSI: gArgI vadhAre paDatA prazno na kara (e praznonAM uttaro tAruM mAthuM pheravI nAkhaze evuM ja kahevAno yAjJavalkayanA uddeza haze kadAca ) ane mahAviduSI gArgInA je viSaya carcavAno adhikAra nahoto te mAro to kyAMthI ja hAya. eTale viSayanI ATalI mAMDaNI pachI Tyam karIne huM saMtoSa mAnIza. mAro Ajano viSaya che sarjananI adbhuta ramya camatkRtino. e camatkRtiono abhyAsa eTale ja vijJAna. 'prabuddha jIvana'mAM vanaspationI adbhuta ramya camatkRtio varNavato je lekha "vanaspatinuM rahasyamaya jIvana' e zIrSaka heThaLa pragaTa thayo che te lekha vAMcIne A lakhavA huM prerAyo chuM. sarjananI camatkRtio apAra che ane vijJAnIo te hajI enA thoDA aMzanuM ja darzana karI zakayA che. A camatkRtie viSe mahAna aNu vijJAnI sva. Apana hAimare eka vakhata kahyuM hatuM ke "ame to aMdhArA kUvAmAM DokiyuM karI rahyA chIe. e kUvAmAM zuM che tenI amane khabara nathI." jema jema samaya vaheto jaze tema tema e aMdhArA kUvAmAM vadhAre ne vadhAre dekhAtuM jaze, vadhAre ne vadhAre camatkRti chatI thatI jaze ane e camatkRtione pele pAra zuM che te jANavAnI utkaMThA vadhatI jaze. e utkaMThA saMtoSavA mATe, uparokata lekha je pustakane AdhAre lakhAyo che te dhI sikreTa lAipha pha plAnTasa' jevAM pustako paNa prasiddha thatAM jaze ane jijJAsue e vAMcaze paNa kharA. paraMtu AvAM pustako koi bhedabharamanI navalakathAnI jema vAMcI zakAya nahi. enA vAcana mATe, emAM pragaTa thayelI sAmagrInI samyaga samajaNa mATe thoDAM prAthamika vaijJAnika jJAnanI jarUra che. AvuM zAna jo na hoya to, "vanaspatinuM rahasyamaya jIvana" e zIrSaka heThaLa lakhAyelA lekhanAM lekhikA bena lInAbena je eka bhUla karI beThAM che tevI bhUlA thavAno saMbhava pUro che. dhI sikreTa lAipha opha plAnTasa' e pustakanA pAMcamA bhAgama khAdya padArthonI jIvanazakita mApavAnA A bAvIsa nAmanA eka gRhasthe banAvelA maMtranuM varNana che. e varNana aMge ukata lekhamAM je mAhitI ApavAmAM AvI che te e lekhanA ja zabdomAM nIce utAruM chuM jethI e mAhitImAM rahelA doSanI carcA karavAnuM sugama paDe. lekhikAbahena kahe che ke zrI bevIse (nAma kharuM bAvIsa che) padArthonI jyotirmayanA (reDiyansa) mApavAnuM yaMtra banAvyuM. enAthI eka dravyanI mAhitI maLI. enuM nAma che e gasTroma. bIjA eka vijJAnI sImAneTane sAbita karyuM ke peSaNa (nyuTrIzana) nA uSmAMka (kelarI) nI gaNatarI karavAnuM jeTaluM vAstavika ane vaijJAnika che teTaluM ja egasTromanI gaNatarI karavAnuM. kelarInI jema egasTroma W 85 paNa upayogI che. sImAneTane, kaI vastumAM keTaluM ogasTroma che tenI lAMbI yAdI potAnA pustakamAM ApI che. A yAdI ApIne zrI sImAneTane cetavaNI ApI che ke je cIjamAM 6500 karatAM ochA pramANamAM egasTroma che te padArtho khAvAthI khAnAranI jyotirmayatA cAlI jAya che. temaNe e zeAdhyuM che ke vanaspatinA vividha avayavamAM je auSadhIya guNA rahelA che te kevaLa temanI rAsAyaNika prakRti para avalaMbatA nathI; paraMtu temanI jyotirmayatA para nirbhara che." lekhamAMnuM uddharaNa ahIM pUruM thAya che. A lekha vAMcanArAne to ema ja thAya ke khAdya padArthomAM Aja sudhI koie joyeluM nahi ane jANeluM nahi evuM e'sT|ma nAmanuM dravya Andra bAvIse (lekhikA bahene bevIrA lakhyuM che.) zodhI kADhayuM che. paNa hakIkata e che ke A esTroma e dravya ja nathI. e to ilekaTTa - megneTika spekaTrama eTale ke ilekaTre megneTika tara'ga - paTalanA atyaMta sUkSma taraMgAnI laMbAI mApavAnA eka ekama che. bAvIse pote e TreDama e miliTamITarano lAkhamA bhAga che. ema lakhyuM che. (jue sikreTa lAipha opha plAnTas peMgvIna AvRtti pAnuM 268) hakIkatamAM to, prakAzanA kiraNAnI taraMga laMbAi (vevalentha) mApavA mATe paNa A e'olRAmanA ekamano ja upayoga thAya che. sUryano prakAza Ama to zveta dekhAya che paNa e sAta raMgonA banelA che e sauthI pahelavaheluM nyUTane puravAra karyuM hatuM. eNe sUryanA prakAzanA kiraNane tripA[kAca (aM. prIjhama) mAMthI pasAra karyuM hatuM ane e kiraNa kAcanI bIjI bAju nIkaLyuM tyAre ene eka sapheda sapATI para jhIlI lIdhuM hatuM. A sapATI para ene, sUryanA kiraNanI sapheda lakIra dekhAvAne badale jA'buDI, gaLI, bhUro, lIlA- pILA, kesarI ane lAla evAM 2MgAnA raMgapaTala dekhAyo hato. e pachI eNe puravAra karyuM hatuM ke A sAta raMgo sUryakiraNanA mULa ghaTako che. e sAta raMgone jo pharI bIjA tripArzva kAcamAMthI pasAra karavAmAM Ave to pharI pAchuM zveta kiraNa e kAcanI bIjI bAju dekhA de che. pahelI vakhata, sUryakiraNa sAta raMgAmAM vaheMcAi gayuM enuM kAraNa e hatuM ke e sAta raMgAnA taraMgonI taraMga laMbAi judI judI hatI ane tethI e taMrage tripALaMkAcamAMthI pasAra thatI vakhate judI judI rIte vakrIbhavana pAmatAM hatAM. pachI to A sAta raMgAnA taraMgAnI laMbAi mApavAmAM AvI hatI ane evuM mAlama paDayuM hatuM ke, lAla raMganA kiraNanI taraMga laMbAI sauthI vadhAre eTale ke 7600 thI 6200 esTreAma jeTalI (athavA to 0.000076thI 0.000062 senTimITara jeTalI) ane jAMbuDI raMganA kiraNanI taraMga laMbAI sauthI ochI eTale ke 4300thI 3800 esTraMma jeTalI che. upara eM dUM Ama ane senTimITara vacce je saMbaMdha darzAvyA che te uparathI e spaSTa thAya che ke sUkSmAtisUkSma taraMga laMbAIvALA taraMgAnuM mApa jo senTimITara ke milimITaramAM lIdhuM hoya hoya to te gaNatarI vakhate agavaDa paDe eTale evI tara'ga laMbAi mATe esTraMgamanA navA ekama nakkI karavAmAM Avyo hato. hakIkatamAM te| A esTremanA ekamane sarjananA eka mULabhUta AvikAranI sAthe sIdhA saMbaMdha che. A AviSkAra che ilekaTre megneTika reDiyezana. A AkhuM brahmANDa ilekaTmegneTika reDiyezana - ilekTrAmegneTika taraMgothI bhareluM che. sUrya ApaNA tarapha je prakAza mokale che. te ilekaT| megneTika reDiyezana che. ApaNe je raDiyA sAMbhaLIe chIe tepaNa ApaNA gharamAM ilekaT| - megneTika
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 prabuddha jIvana - tA. 1-9-76 kSa kiraNonA taraMge che enI ta. la. 1 thI 1000 eMsTroma sudhInI che. naM. 4: asTrA vAyoleTa kiraNenA taraMgo che. enI ta. . 2500 thI 400 eMsTroma sudhInI che. naM. 5: drazya prakAzanA taraMge che. enI ta. le. 4000 thI 8000 sTroma sudhInI che. naM. 6: InphAreDa kiraNonA taraMge che. enI ta. laM. 8000 eMsTromathI 0.04 senTImITara jeTalI che. . 7: gharamAM lAITaranA taNakhAmAM utpanna thatAM taraMge che. enI te. luM. 1 se. mI. thI 10 se. mI. sudhInI che. naM. 8: reDiyo taraMge che. enI taraMga laMbAI 0.01 se. mI. mAMDIne 550 mITara sudhInI che. naM. 9: vighu tatpAdaka yaMtronA utpanna thatA taraMge che. enI ta. le. 10 kilomITarathI vadhAre hoya che. reDiyezanathI ja saMbhaLAya che. DaoNkaTara je kSa-kiraNonA yaMtrathI ApaNA phephasAM vagere tapAse che te paNa ileka - megneTika reDiyezana che ane yureniyamamAMthI je kiraNotsarga thAya che te paNa ilekamegneTika reDiyezana che, avakAzamAMthI je vizva kiraNo Ave che. ane jene abhyAsa amadAvAdanI phijhikala risarca leboreTarImAM 3. vikrama sArAbhAie zarU karyo hato. te paNa ilekamegneTika reDiyezana che ane ApaNe gharamAM IlekTrika lAiTara vaDe gesa saLagAvIe tyAre vIjaLIne je taNakha utpanna thAya che te paNa ilekaTromegneTika reDiyezana phelAve che. ilekamegneTika reDiyezana to jIvanane pAya che evuM jayAre vijJAnIone samajAyuM tyAre . emaNe e aMge vadhAre saMzodhana karavA mAMDayuM ane tyAre emane jaNAyuM ke, keTalAMka ilekaTro-megneTika kiraNo evAM che ke, jenI taraMga laMbAI senTimITaranA karoDamAM bhAga jeTalI hoya. A taraMga laMbAIne kAgaLa para mUkavA mATe eka navA ekamanI jarUra paDI ane e. je. eNsTema nAmanA eka svIDananA vijJAnIe, sUkSmAti sUkSma taraMga laMbAIvALA taraMga mATe senTimITaranA dasa karoDamAM bhAgAne eka ekama banAvyo (eTale ke milimITaranA karoDamAM bhAgano) ane ene ema nAma ApyuM. vijJAnI eMnTrAme to kevaLa prakAzanA kiraNanI taraMga laMbAI aMge ja saMzodhana karyuM hatuM paNa pachI te ilekaTro megneTika taraMgapaTalanA inphA reDa vistAra sudhInA bhAga mATe A eNsphAmanA ekamano upayoga thavA mAMDayo. sRSTinA koI bhAgamAMthI je vizvakiraNo ApaNe tyAM Ave che tenI taraMga laMbAI eka eMgasTeAmanA samA bhAga karatAM paNa ochI hoya che, jyAre vighu ta gharamAM cAlatAM vighu tatpAdaka yaMtra je ileka- megneTika taMraga choDe che tenI taraMga laMbAi 10 hajAra mITarathI paNa vadhAre hoya che. eTale ke AvuM ilekamegneTika taraMga paTala eka milimITaranA abajamA bhAgathI te 10 hajAra mITara sudhI vistareluM che. A taraMga paTalamAMnA dazya taraMge mAtra prakAzanA ja taraMge che ane e taraMge AkhA paTalamAM nAnA sarakhe bhAga ja roke che. taraMga lAMbAI jema TaMkI tema e taraMgAnI avarodha pAra karavAnI zakita vadhAre. kSa-kiraNanI taraMga lAMbAI ekathI hajAra eMgasTama jeTalI hoya che ane tethI e cAmaDIne avarodha pAra karIne, zarIranI aMdaranA avayavonI chabI pADI zake che. taraMga paTalane samagratayA khyAla sAthenI AkRti parathI AvI zakaze: 1 2 3 45 6 7 8 9 have ApaNe Andra bAvIsa zuM kahevA mAge che te upara AvIe. bAvIsane mAlama paDayuM hatuM ke judA judA khAdya padArtho taraMge choDe che ane e taMraga mApavAthI e khAdya padArthonA aMtabhaMgamAM rahelI mUlagata jIvanazakita ane tulanAtmaka tAjApaNuM (e. rileTIva phrezanesa) mApI zakAya che. A taraMgo mApavA mATe eNe eka bAyomiTara nAmanuM sAduM yaMtra banAvyuM hatuM, ane A yaMtra khAdya padArthomAMthI utsarga pAmatA taraMgonI lAMbAi mAikronamAM eTale ke milimITaranA hajAramAM bhAgamAM ane eMgasTemamAM eTale ke, milimITaranA lAkhamAM bhAgamAM mApatuM hatuM. enuM yaMtra zUnyathI dasa hajAra eNgAma sudhI mApavA mATe zakitamAna hatuM. . uparanI carcA pachI vAcakane jaNAze ke eNsTema e koi navuM dravya nathI. e to sUkSmAti sUkSma taraMga laMbAi mApavAno ekama che. sarjananI adabhUta ramya camatkRtine samajavA mATe vijJAnanA prAthamika jJAnanI bhUmikA paNa keTalI jarUrI che e paNa A uparathI spaSTa thaze. meM A lekhamAM AgaLa kahyuM che tema sarjananI camatkRtio nirUpatI vAta kAMi rahasya sthAnI jema vAMcI zakAya ema nathI. atre eka bIjo muddo paNa carcA levAnuM mana thAya che. lekhikAbahene jotirmayatA zabdanI sAthesAthe kauMsamAM reDiyansa zabda paNa mako che. reDiyansa eTale jayotirmayatA e barAbara che paNa jovIse je zabda vAparyo che te 'reDiyanTa phrIkavansIjha" che ane ene artha te e ja thAya ke khAdya padArthomAMthI utsarga pAmatA taraMganI taraMga laMbAi. TUMkamAM ene reDiyezana kahI zakAya ane A reDiyezana mATe jyotirmayatA evuM bhASAntara karavuM keTale aMze yathArtha che te prazna mane thayA kare che. vijJAnamAM bleka boDI reDiyezananI vAta ghaNI vAra Ave che. sRSTinI utpattinA pAyAnA vaijJAnika koyaDAnA ukelanI sAthe A bleka beDI reDiyezana" nI vAtane gADha saMbaMdha che. A zabdone sthULa artha to "kALA padArthamAMthI thato kiraNotsarga" evo thAya. jo ke hakIkatamAM te ene artha ghaNo gahana che ane enI carcAnA atre avakAza nathI; paraMtu reDiyezana zabdane mATe bhASAntaramAM jayotirmayatA zabda vAparI zakAya nahi evo mAro mata che. kiraNotsarga badhA ja padArtha kare che - kALA hoya ke dhoLA - eTale reDiyezanane mATe 'kiraNotsarga" zabda vadhAre upayukata nathI? reDiyansa ane reDiyanTa phrIkavansI vacceno bheda lekhikAbahena samajayAM nathI lAgatAM. lekhanA prAraMbhamAM, meM kavi nAnAlAlanA kAvyanI eka ardhapaMkita TAMkI hatI. have aMtamAM paNa mane emanI eka bIjI kAvyAdha paMkita yAda Ave che. (saMbhava che ke e koi bIjA kavinI paNa hoya kAlAntare smRtidoSa thavAne pUro saMbhava che.) e paMkita che - brahmANDa brahmA pAtharyuM ' ' tyAM eka uDuM. kavi "brahma pAtharelAM brahmANDa' zabdanA upayoga dvArA zuM kahevA mAge che te to huM jANato nathI paNa eTaluM jANuM che ke, brahmANDa ilekaTTA-megneTika reDiyezanathI patharAyeluM che. ene koI khUNo e reDiyezana vinAne nathI ane e reDiyezananI taraMga laMbAinuM mApa eMgasTremanA ekamathI thAya che. alamati vistareNa - manubhAI mahetA upara AkhA IlekaTromegneTika taraMga - paTalanI AkRti ApI che. eNsTromanA semA bhAgathI nAnI taraMga lAMbAI dharAvatAM vizva kiraNothI mAMDIne 10 kilomITara - hA, dasa kilora , miTaranI laMbAI dharAvatA vidhu totpAdaka yaMtro dvArA utpanna thatA raMganA phalaka sudhI A taraMga paTala vistarela che ane A phalakamAM ApaNe je IlekaTromegneTika taMrago joI zakIe chIe te prakAzanA taraMganuM sthAna te eka nAnA khUNAmAM jarAka jeTaluM ja che. virATanI lIlAmAM agatyano bhAga bhajavatA A IlekaTromegneTika taraMgone vyApa keTaluM che tene khyAla AnA parathI Avaze. uparanI AkRtimAM naM - 1: vizva-kiraNonA taMrago che. enI ta. . 001 eNsTroma thI ochI che. naM. 2: gAmA kiraNonA taraMga che. enI ta. laM. 001 thI 1.5 eNsTroma sudhInI che. naM. 3:
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-76 prabuddha jIvana 45 vanaspatinuM rahasyamaya jIvana, [ gatAMka cAlu) je bhAga para praveza karyo hato teTalA hissAnI makAi jaMtumukata zrI lyuthara barabeMkanI peThe zrI bAze vanaspati sAthe AdhyAtmika thai gai hatI. pheTAno je TakaDo kApIne alaga rAkhyo hato teTalo nAto joDo. emaNe keTalAMye khAsa prakAranAM phUla zodhyAM che, khetarane hisse jemane tema jaMtugrasta rahyo hato. jenA darzanamAtra dvArA ke sAnnidhya dvArA manuSyanI ciMtA, bhIti, zrI hIronimaNe e tathya pragaTa karyuM che ke vanaspatine jenAthI anidrA Adine upacAra karAya che. dhIredhIre zrI bAzanI vanaspati zakita maLe che te sUryaprakAza vAstavamAM sUryaprakAza nathI, paNa sUryarAthenI sahadayatA eTalI vadhI gaI ke choDano sparza karavA mAtrathI prakAzamAM rahelI bIjI zakita che, jene tAra dvArA vahetI karI yA enA pAnane jIbha para rAkhavA mAtrathI enA AMtarika ' zakAya che. prakAzane pravAhita karavAnuM zakya nathI. guNanuM jJAna temane thavA lAgyuM. e rIte temaNe 38 davAo zodhI. ekajhenanA jyorja dhIlA varda daMpatIe vanaspatIne sIdhI e vize eka pustaka lakhyuM, ane IMglenDanA hajAro lokoe emane zakita pahoMcADavA mATe cAmaDAnI chata ane kAcanA lensavALI 'kALI upacAra lIdho. peTIo banAvI che. temaNe e ya sAbita karyuM che ke choDane poSaNa Atmavata sarvabhUteSa pahoMcADatA mANasanI AzA, apekSA ane zraddhA paNa choDavAonI zrI mekinsa nAmane vijJAnI be aThavADiyA mATe bhAratamAM pizIonI racanAmAM pharaka karI zake che. Avyo hate. tivaNAmalaimAM teNe joyuM ke zrI ramaNa maharSi sAMje 3. beare joyuM ke vaDa jevA vizALa vRkSanI zakita dvArA pharavA nIkaLatA tyAre gauzALAnAM pazue, jaMgalanAM jAnavara, sApa mANasanI zakitamAM pUrti karI zakAya che. jarmanInA vikhyAta vagere paNa emanI sAthe cAlavA lAgatAM. paMkhIo tathA zikArI cAnsolara biramArka kAmanA bhAre bejathI thAkI jatA tyAre pitAnA pakSIothI AkAza bharAI jatuM. e joine mekinnAne ekadama khyAla vaidyanI salAha anusAra arthe ardho kalAka eka jhADane bheTIne AvyuM ke je A mahApurapa dvArA prasArita AvAM reDiyezanethI UbhA rahetA. ethI emane thAka UtarI ja. A aMge zrI bAze ApaNe jagatabharanI vanaspatine UrjA ApI zakIe to e ' lakhyuM che: "ApaNe bImArI para prahAra ke AkramaNa karavAnI jarUra vanaspati khAine vAdha - bakarI ekI sAthe rahI zake. siMha - vAgha - nathI. phUlo, jhADo e jaMgalanA sAnnidhyamAM rahIne ApaNe bakarI badhAM jAnavara sukhe jIvI zake. zarIranAM ArogyadAyI adalane vadhArI zakIe chIe. sAruM zrI mekinTA AgaLa kahe che: kemake samucI sRSTi ane saMgIta, citra ke koi UrdhvagAmI kakSAnA AMdolana dvArA dardInI jagata parasparAvalaMbI che, mATe eka kAryathI eka prakAranI jIvanecchA ane jIvanazakita vadhe che.' jIvasRSTi para asara thAya che enAthI bIjI, trIjI ane badhI sRSTi zrI gelara paMdara sekaMDa gulAbane sparza karatA te tenI kaLI upara asara thavI joie. jANIbUjhIne anya jIvo para ApaNe khIlI UThatI! "vijJAna atyaMta sunizcita (prisAijha) che; paraMtu du:kha, kaSTa ke bImArI lAdIe chIe te ema karIne ApaNuM potAnuM prayogavIrone prema yA to saMkalpazakita prAkRtika niyAmAM paNa ja du:kha vadhArIe chIe ... prayogazALAnAM prANIo para je vIte apavAda UbhA karI de che. vikhyAta pratibhAvAna zrI nikolA TeslAnuM che enAthI tamAma sRSTimAM catkiAra UThe che. roge haTAvavAne e kahevuM che ke vijJAna jyAre parAbhautika dhaTanAonuM adhyayana karavA vArtha ane vinAzagAmI prayatna che. e ja rIte rasAyaNazAstrI roja lAgaze tyAre te dara varSamAM eTalI pragati karaze, jeTalI sadIomAM karoDo choDone mArI nAkhe che tyAre samagra astitvane AghAta pahoMce eNe nathI karI. kadAca e dAyakAmAM ApaNe pravezI cUkyA chIe. che. rAjabaMdhI (kansezana) kempamAM mANaso mare che tyAre ene prAthamika kartavya : prema AghAta janajananA jIvanane lAge che, ema vanaspatinA A hatyA zrI mArzala gale lakhyuM hatuM: 'vicAra karavo e eka sarjanakAMDane mAra paNa pratyeka mANasa para paDe che. kArya che. ene mATe te ApaNe ahIM beThA chIe - sarjana karavA anya zakita dvArA pUrti mATe. mathArtha vicAranI madadathI ApaNe ApaNane astitvamAM lAvaeka vAra zrI abrAmsa joyuM ke eka maNirA kAcanA glAsa vAnA che, eka rAdI jIva - yoni - vanaspati ApaNA vicAranuM para potAnI AMgaLIthI Takoro mAre che, dhyAnapUrvaka e avAja nirIkSaNa kare che tathA svIkAra kare che te rIte ApaNane paNa evo sAMbhaLe che, pachI thoDAM DagalAM dUra jaine pitAnA meethI e ja anubhava thaze joie ke mANasa ane choDa vacce keTalo AzcaryaavAja kADhe che, ethI glAsa phUTI jAya che. AnA AdhAre avAjanI kAraka saMbaMdha che! jyAre ApaNe sneha karIe chIe tyAre ApaNI madadathI roga pArakhavAnI paddhati abrAmsa zodhI. eka taMdurasta pelI sarjanazakita pheMkIe chIe, je prema pAmanAra sudhI pahoMcI mANasanA mAthA para bhinna bhinna rogonA namUnA mUkyA ane enA jAya che. peTa para mAra mAryo. tyAre pratyeka namUnA vakhate peTamAMthI alaga zrI bekasTara mAne de ke vanaspatinI jJAnazakita tenI potIkI prakArane avAja nIkaLyo. meleriyAne namUne mUkavAthI nIkaLelA ane pAyAnI hovI joie. kadAca samasta sRSTimAM eka vyApaka kSINa dhvani pachI kivanAIna mUkI te pharI taMdurasta avAja nIkaLyo. prAthamika saMjJAna - zakita vahe che je manuSyanI pAMca indriyo dvArA yAne davAonI asara paNa dhvanithI mApI zakAya. AnuM adhika avarodhAya che. saMbhava che ke cheDe AkhA vinA vadhAre jotA hoya. saMzodhana have pachI thaze. manuSyane mATe enI pAMca indriyone kAraNe vikalpa maLela che - cAhe - 19 varSonA prayogo pachI eka vijJAnIe jaMtunAzaka phe- Indriyo dvArA te anubhave yA nA anubhave, echuM anubhave yA paddhati zodhI. eNe eka khetarane vizeSa prakArane AkAzI (eriyala) sAvadhAna rahe. prakRti - tattva kadAca badhuM ye jotAM - sAMbhaLatAM e pheTe lIdhA. aneka mAila dUra jaIne e phoTone eka khUNA kApI zAna anubhave che. lIdhe. bAkInA phoTA para eka jaMtunAzaka davA lagADI ane e zrI sevina nAmanA vidyuta - vizArade choDa para aneka prayogo hissAne dhvanyAtmaka (reDiyonika) sAdhana (DivAisa) para mUkI dIdho. karIne ApaNane zIkhavyuM che: "sAce dharma vaizivaka buddhimatA che. kayAMya e rIte dasa dasa miniTe e prayoga karato rahyo. thoDA kalAka e mRtyu nathI, kayAMya 'mRta' nathI. punarjIvana ane utkrAMti kAje kayAMya prayoga cAlu rAkhyA pachI te khetare gayo te joyuM ke pheTAnA paNa rekaNa ke avarodha nathI-nathI A lokamAM ke nathI paralokamAM.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tI. 1-9-76 1 - 1. 5 mArI TapeTa riAsTama rAbita kare che ke pUrvajonA AdhyAtmika anuF bhavo sAcA che. karmanA niyama, manuSyane bhrAtRbhAva, izvaranuM pitRtva, AtmAnuM amRtatva, mRtAtmA sAthe saMparka, prArthanA dvArA bIjAonuM kalyANa, naitika mArge cAlatAM sukhanI dhyeya - prApti, prakRtinA niyama ane vanaspati pAsethI jJAna pAmavuM, e badhuM sAcuM che.' saMpUrNa lInA bahena desAI - anu: amRta modI - TdhI sikreTa lAipha opha plAMTsa' (lekhaka pITara thamakisa ane krisTophara barDa) pustakamAMthI, "maitrI' dvArA samarpaNamAMthI sAbhAra.] kevAM khataranAka auSadho ane rasAyaNa! bIjA vizva vigraha pachI auSadhavijJAnamAM ane rasAyaNavijJAnamAM Azcaryajanaka pragati thaI che; paraMtu temAM evAM khataranAka auSadho ane rasAyaNa paNa banyAM che je bhayaMkara pariNAma lAve. lagabhaga be dAyakA pahelAM eka pazcima jarmanInI peDhIe thelinamAIDa nAmanI UMghanI ane uzkerATazAmaka TIkaDIo banAvI hatI je garbhavatI strIoe te khAdhI temane hAtha vinAnAM ke paga vinAnAM ke hAtha-paga vinAnAM bALake jamyAM. AvA lagabhaga ATha hajAra kissAe yuropamAM hAhAkAra phelAvyuM. Aje A bALako yuvAnImAM AvI rahyAM che ane temanI tathA temanA vaDIlonI dazA dayAjanaka che. gayA julAImAM ITAlImAM milAna nagara TI sI DI DI (TeTrAkalAraDI - benjha - pArA - DAyekisana) nAmanuM kRSi-rasAyaNa banAvatA eka kArakhAnAmAM dhaDAko thaze tethI temAMthI je gesa phlAya temAM doDheka hajAra mANaso AvI gayA. A rasAyaNathI hRdaya, mUtrapiDe, yakRta ane magajane nukasAna thAya che ane kensara paNa thAya che. vaLI garbhAvasthAmAM bALakane nukasAna thAya che. A gesa chevaTanI pedAza nathI. khetaramAM nakAmI vanaspati vagerene mArI nAkhavA mATe pramANamAM je nirdoSa rasAyaNa banAvavAmAM Ave che temanAM utpAdana daramiyAna vacce A gesa bane che. utpAdananI A prakriyA satata jALavI rAkhavI joIe. temAM vikSepa paDe ke kaze akasmAta thAya to A gesa bhayajanaka bane che. A kArakhAnAmAM dhaDAko thayo ane A vAyue dharatI, havA ane makAne paNa dUSita karyA. mApI na zakAya eTalI sUkSmatama mAtrAmAM paNa A gesa jokhamI che. A rasAyaNe duniyAmAM bIjA AgaLa paDatA dezomAM paNa bane che? varSa pahelAM briTanamAM A rasAyaNane akaramAta thayo hato tyAre dUSita padArtho, dIvAle, chata ane dharatI para khAdIne e kATamAla pIpAmAM bharI dharatImAM ghaNe UMDe dATI devAmAM Avyo hato. bIjA banAvamAM te dariyAmAM vAmI devAmAM Avyo hate. milAnanA akasmAtamAM paNa eka phalUTa jeTalI dharatI khedIne samudramAM vAmI devI paDaze. amerikAmAM rasAyaNa banAvanAra peDhIomAM De. kemikalsa korporezana AgaLa che. te viyeTanAmamAM khetI ane jaMgalano vinAza karavA mATe je rasAyaNo banAvatI hatI te vigrahanA eka zastra tarIke evAM bhayaMkara hatAM ke e dharatI para varSo sudhI khetI thaI zake nahi ane vRkSo ugADI zakAya nahi. viyeTanAmI prajA mATe paNa te rasAyaNe khataranAka hatAM. De. kemikalsanA kArakhAnAmAM paNa eka vAra akasmAta thayo hato, paraMtu A jhera bahAra phelAya te pahelAM tene aMkuzamAM levAmAM AvyuM hatuM.. A navAM prakAranAM bhayaMkara jheronAM saMsargamAM AvanAranI sAra- vAra kema karavI e paNa eka tabIbI samasyA che. thelinemAIDa TIkaDI- enAM kamakamATI upajAvanAra pariNAmethI bhaDakI gayelA ITAliyana DokaTaree sagarbhA strIone anurodha karyo ke je sagarbhA strIo A jherI vAyunA saMsargamAM AvI hoya te garbhapAta karAvI nAkhe. paraMtu ITAlI remana kethalika khristI saMpradAya pALanAra deza che. ane e saMpradAyamAM garbhapAta pApa gaNAya che. AthI pope A anurodhane virodha karyo. tema chatAM keTalAka ITAliyana DokaTaroe keTalIka strIone garbhapAta karAvyA. ITAliyana akhabAroe evo AkSepa karyo ke milAnamAM A rasAyaNonA utpAdana sAthe amerikA saMkaLAyela che. amerikAe tene InkAra karyo, paraMtu sahAya mATe taiyArI batAvI. amerikAnI nATo lazkarI chAvaNIne laDAImAM zastra tarIke vAparabranA jherI vAyuone anubhava che. tethI nATo chAvaNImAMthI keTalAka niSNAto ITAlIne madada karavA milAna gayA, paNa jAhera karyuM ke ame khAsa kaMI madadarUpa thaI zakIe tema nathI. DI DI TI jevAM jaMtunAzaka rasAyaNe jokhamI che ja have sarakhAmaNImAM DI DI TI nirdoSa lAge evAM bhayaMkara jokhamI rasAyaNo banI rahyAM che. vigrahamAM vAparavA mATenA zastra tarIke te evAM bhayaMkara rasAyaNa zodhAyAM che ke jemanI vinAzaka asaranI kalpanA na thaI zake. keTalAka vAyuo adrazya ane gaMdharahita che ane te jJAnataMtuene nAza karIne mRtyu upajAve che. amerikAmAM eka akasmAtamAM jherI gera chUTI gayo hato tenA saMsargamAM mAIla dUra hajAre gheTAM AvyAM ane te badhAM marI gayAM. A kaI jAtanI pragati che? - - vijyagupta maurya jenuM koI nathI ane huM chuM eka vakhata amerikAnA pramukha abrAhama liMkana pAse eka aparAdhInI arajI AvI, je vAMcyA pachI liMkanane thayuM ke A mANasa nirdoSa che, Ane khATI rIte sajA thaI rahI che. arajI sAthe koI bhalAmaNa patra na jotAM emane vadhAre Azcarya thayuM. 'zuM A mANasane koI mitra paNa nathI ? tarata temanuM haiyuM kahI UyuM 'nahi, enA mitra Izvara che. Isue kahyuM che ke "mitravihoNAne huM mitra chuM, jenuM koI nathI ane huM chuM" ane pachI nirNaya karatA hoya ema e bolyA: "Izvara jene parama mitra ja hoya e ApaNA paNa mitra ja kahevAyane ? Izvara sAthe to ApaNo saMbaMdha paNa khUba ja gADha che. jene koI ja mitra nathI tene lAgavagane abhAve sahana karavAno vAro na Avo joIe. eka nAnAmAM nAnA mAnavIne paNa InsApha maLe e jovAnI mArI pavitra pharaja' che, e mATe te lokoe mane A khurazI para besADayo che." ane liMkane e nirdoSa mANasane phAMsInA phaMdAmAMthI ugArI lIdho. hazeDo ja che - leluM nathI? phreMca ciMtaka ane rAjanItijJa tera tenI dUSaNa buddhi ane sacoTa dalIla mATe khUba jANItA hatA. koI paNa vAtane kema kApavI, sAva beTI dalIlo karIne carcAmAM kema jItavuM ne sAcAkheTA zathI lokone kema naMga karavA, e badhA pitarAemAM ja e pitAnI tIvra buddhi ane pracaMDa vAzakitane upayoga karyA karatA. AvA bhaDavIrane eka vakhata eka saumya sAva mANasa bheTI gayo. kArbAIla enuM nAma. duniyAnI tamAma bAbate vize apAra TIkAo sAMbhaLIne kArbAIla volaterane mAtra ATalA ja zabda kahA; tamArI pAse bhAMgavA mATe mAtra hathoDe ja che? caNavA mATenuM leluM tame rAkhatA ja nathI? -
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-76 prabuddha jIvana paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna sadhane maLela bheTanI rakameAnI yAdI rUA. 31/- zrI. kAMtilAla caMdulAla modI 31 puSpAbahena jayaMta jhaverI ramaNikalAla mohanalAla jhaverI popaTalAla meghajI 31. 301 -- zrI. cImanalAla cakubhAI zAha e. je. zAha jayazrIbahena vinodacaMdra dozI lIzA prinTarI cImanalAla je. zAha 301/ 301/ 251/ 251/ 251 ,, ke. pI. zAha 251/-,, TokarazIbhAI ke. zAha 251/ 251/ 251- 251/ 2512 2510- 251/ 151/ 151/ 151/ 1512 1510- 151/ 151 151/ 112102- 101/ 101 101 - 101 101- 101 101- ,, 101 101101/ 101 - "3 101 101 -- 23 23 23 13 23 23 33 22 .. ,, 23 33 33 27 101- premacaMda pApaTa caMdariA 101 DaeN. ramaNalAla cI. zAha 101/- prA. tArAbahena ramaNalAla zAha amara jarIvALA 101/- zrI. 101 101- 53 ,, .. 35 23 !! gaNapatalAla maganalAla jhaverI dhIrajalAla klacaMda zAha phattehagaMda lallubhAI zAha hIrAbahena dIparAMda saMghavI tArAbahena caMdulAla jhaverI rasikalAla meAhanalAla jhaverI "" meghajI pI. zAha ratilAla cImanalAla koThArI 22 ,, haMsarAja dAmajI sudhAbahena jhaverI (vaidyakIya rAhata ) suzIlAbahena parIkha nIra enDa kuM. nareMdrabhAI kApaDiyA nyAlacaMda je. mahetA 33 subodhabhAI ema. zAha maphatalAla bhIkhAcaMda zAha gajIvana pI. zAha lalitAbahena lAlabhAI zAha manubhAI DI. zAha tejasI mADaNa cheDA (vaidakIya rAhata ane vAcanAlaya pustakAlaya ) bAbubhAI je. zAha harAbhulAla dADhIvALA caMdrakAntabhAI AnaMdaparA 23 101/1010 101/- kuMvarajI khImarAjanI zuM. 101/- DuMgarazI rAjubhAI mAtA 101- gIragAma kemIsTa 101 - DaoN. ema. sI. koThArI 101- zrI. zazIkAMta sI. zeTha " prabhudAsa lIlAdhara , vinodabhAI maNilAla sunItAbahena zeTha 101 - 101 - ramezabhAI cInubhAI zeTha zAMtilAla devajI naMda nIrubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha tArAbahena cImanalAla zropha kalyANabhAI jhaverI. joramala maMgalajI mahetA kumudabahena esa. zeTha 23 ,, kamaLAbahena jhaverI. 23 pI. TI. zAha phAunDezana rA. 101/- zrI. e. Ara. zAha 101/ 101/101/ 101/ -100|-- 100/ 100/ 100| 100 100|-- 51/-- 51 51/-- 51 51/ 51- 51/ 51/ 51/ 51/ 51/ 51/ 51 51 51 51 51/ 51- 51 51- 51 51/ 51/-- 51> - 39 23 392 36/ 17 22 22 33 22 .. 51/ 51-- v 51/-- 51/ 51/ 51/ 23 !! rAMkalAla ema. ajamerA cImanalAla mANekalAla dave IndulAla hiMmatalAla veArA vidyAbahena dalAla lInA jItendra zeTha ramAbahena verI dInakarabhAI naMdalAla pArekha rAjendra amRtalAla mahetA v madhurIbahena haMsarAja zAha ,, ANaMdajI gAviMdajI 23 ,, 33 33 ** 33 33 32 23 23 * 33 33 maMgaLAbahena jhATakiyA 33 bihArIlAla bI. mahetA lakhamazI neNasI eka bahena eka sadgRhastha >> cImanalAla bhAMkharIyA kAMtAbahena prANajIvanadArA nemajI vIsanajI pravINacaMdra hemacaMda amaracaMda mahAlakSmIbahena maNilAla jhaverI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha harilAla gulAbacaMda zAha manISAbahena dalAla nagInabhAI je. mahetA ema. kAMtilAla enDa sva. aMbAlAla caturabhAI zAhanA smaraNArthe sva. pArvatIbahena aMbAlAla zAhanA smaraNArthe suvarNAbahena dalAla rANikabhAI gaiAsaliyA eca. dIpacaMdanI . zakuMtalAbahena zAMtilAla zAha ajIta zAMtilAla zAha ramaNikalAla zAMtilAla zAha kAMtilAla umiyAzaMkara mahetA lAbhubhAI jI. mahetA kAMtilAla bhAIcaMda kAmadAra 33 522 ,, ema. nAnAlAlanI kuM. hIrAlAlabhAI gAMdhI 51- 33 51/ " eka bahena 50/- 6, meAhanalAla nagInadArA jharI vALA maheMdra zAMtilAla zAha ramAbahena vI. mahetA uSAbahena je. mahetA jayaMtIlAla vADIlAla dozI anubhAI amRtalAla jhaverI vinoda sarvisIjha (vaidyakIya rAhata ane vAcanAlaya pustakAlaya 300 25/-- 25 25/ 21/ 25- 25- 25- 25 25/-- 25 25 25 25/ 25/- 25 25- 25/ 25/ 25 25/-- 25/ 25 ', 27 kusumabahena ma. zeTha 32 ,, jayAbahena pravINacaMdra zAha , dAmajI zAmajI 23 23 "" 22 23 22 " 25 1) 23 ,, je. ke. zAha 12 23 33 33 (0) 37 zAbhAbahena AI. mahetA TokarazI bhulAbhAI dardInaralAla ela. koThArI lavaNaprasAda phUlacaMda zAha sulocanAbahena nemacaMda hIrajI puSpAbahena bAbubhAI IndulAla bI. mahetA zarmiSThAbahena bhagavAnadAsa guNavaMtIbahena choTAlAla jayaMtIlAla sukhalAla tukhiyA kasturIbahena maizerI nasarI korasInI ka. maMdAkInI ja. nANAvaTI subhadrAbahena je. rAMghavI suzIlAbahena racaMdrakAnta mahetA vaikuMThabhAI chApi 11,469/ 508- rUA. 25/- thI nacenI rakamA 3,558- jhoLImAM AvyA 15,535/ e cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo samaNusUta " sa ma Nu s taM" pustaka nI gujarAtI AvRtti jenI kiMmata khAra rUpiyA che, te mukhaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAMthI dasa rUpiyAnI ki Mmate maLI zakaze. santhemoTA jaththAmAM A pustako maMgAvyA hAI, jeTalI joize teTalI nakalA sa MdhA, upAzraye, ke anya saMsthAone maLI zakaze. jarUriyAtavALAne Te. na. 350296 upara saMparka sAdhavA vinaMti che. kAryAlayamaMtrI, mubaI jaina yuvaka saMgha
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-76 paryuSaNa vyAkhyAnamALA vAsinI sabhAna mulA AjanA karavA mATe temaja navamA divasanA pravacanane aMte ane tyAra pachI zrI anupa maMca parathI apIla karavI nA paDe evI koi pejanA vicArI zakIzuM. jAlaTAe relAvelA bhakitasaMgItanA madhura sUrone vAgeLatAM ame prathama divasanA pravacananA aMte pri. yazavaMta zukala paNa sau mitro-kAryakaro jayAre bhavananAM eDiToriyamanI bahAra maLyA ApaNA AjIvana sabhya banyA. A agAu phAdhara vAlesa, zrI puruSottama mAvaLaMkara vagere ghaNA vakatAo ApaNA saMdhanA AjIvana tyAre amArA saunA citta para AnaMda, aMteSa ane prasannattA sabhya banyA che, te ApaNA mATe gauravarUpa che. chavAyelI hatI. koi moTuM kArya upADyuM hoya ane te sAMgepAMga paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA samaye sva. paramAnaMdabhAInI yAda pAra paDe tyAre kAmane thAka hovA chatAM paNa paripUrNatAne je AnaMda AvyA vinA rahetI nathI. emane e cahero, emanI besavAnIhoya che te AnaMda amArA saunA caherA para varatAte hate. mAIka para balavAnI Dhaba, emanI elyuminiyamanI pANInI aDhAre pravacane khUba suMdara thayAM. nava divasanI vyAkhyAna- baraNI, badhuM hajIye najara samakSa taravare che. mALAmAM A vakhate be zanivAra ane be ravivAra AvatAM hovAthI A vyAkhyAnamALAnuM samagra Ayojana karavA mATe tema ja pravacananAM aMte bhakitasaMgItanuM je vizeSa Ajana karyuM hatuM te nave divarAnI sabhAnuM pramukhasthAna zebhAvavA mATe DaoN. ramaNalAla paNa atyaMta suMdara banyuM. zrotAonI hAjarI amArA mATe vadhu ne zAhanA ame atyaMta RNI chIe. vakatAomAM A vakhate vadhu utsAha preranArI banI rahI. Arthika sahAyanI amArI apIlane zrI yazavaMta zukala amadAvAdathI, . zekharacaMdra jaina tathA pre. jayendra sArI dAda maLI. A vakhate paNa lagabhaga rU. 16,00nI rakama trivedI bhAvanagarathI temaja zrI rohita mahetA ane zrIdeva mahetA bheTamAM maLI (jemAM kArobArInA sabhyanA rU. 3,500 tathA jhoLImAM banArasathI AvyA hatAM. temane saune tathA bAkInA sthAnika AvelA rUA. 3,500ne samAveza thai jAya che.) hajI cAreka hajAranI vakanAone AvA suMdara pravacano dvArA ApaNane saune preraNA ApavA mATe jeTale AbhAra mAnIe teTalo ocho che. khoTa rahI, paNa amane vizvAsa che ke maLI raheze. saMghanA nave divasa mATe bhajanikonuM Ayojana karI ApavA mATe 85 navA AjIvana sabhya A nava divasamAM banyA. eka hajAranA ramAbahena jhaverInAM paNa ame AbhArI chIe.' lakSyAMkane pahoMcI vaLavA have 135 jeTalA khUTe che. AzA che ke nave divA jhaLI laIne khaDe page UbhA rahevA mATe 1976nuM varSa pUruM thAya te agAu A lakSyAMkane pahoMcI zakIzuM. - bahena suzIlA jhaverI (jemanAM kAvyo avAranavAra prabuddha A vyAkhyAnamALAnI phaLazruti zuM ? evo prazna anekavAra jIvanamAM pragaTa thAya che)nAM ame AbhArI chIe. A riAvAya pRchA che. ne ene javAba paNa ghArIvAra apAve che. amAre Athika rAhAya karanAro bhAI-bahene, saMsthAnAM sTAphanAM kAryakaro. kArobArInA rAjo vagere badhAMne AbhAra mAnIe chIe. mana te A vyAkhyAmAMthI, thoDAMka zrotAone paNa pitAnuM jIvana ke. pI. zAha ja cImanalAla je. zAha sAcI rIte jIvavAnI samaja prApta thAya ane te samajamAMthI jIvana maMtrIo: muMbaI jaina yuvaka saMgha parivartana karavAnuM baLa maLe, te ja amArA prakAranI sArthakatA che. ziza-milApa saMpuTa pahele voN. hIrAbahena pAThaka jevA vidapI bahenane tema ja temanAM jevA A saMpuTanI 20 ja nakalene ApaNe agAuthI orDara aneka marmaza bhAi-bahenane nave divasa ekITaze ane prasannabhAve noMdhAveluM, ane te rUA. 8 nI kiMmate sabhyane ApavAnI jAherAta satata babbe kalAka sudhI zabdezabdanuM amIpAna karatAM joie karelI, te 20 nAme lakhAI gayA eTale tyAra bAda ghaNA sabhyone tyAre amane e sArthakatAnI pratIti thAya che. nA pADavI paDelI - paraMtu e ja kimate e saMpuTanI theDI vadhAre niyata kAryakramamAM be pheraphAra karavA paDayA. nAdurasta tabiyatane nakalo maLe evI vyavasthA karavAmAM AvI che. to jarUriyAtavALA sabhyone satvara pitAnA nAme kAryAlayamAM nedhAvI javA vinaMti kAraNe . kumArapALa desAi AvI na zakayA temanA sthAne tA. karavAmAM Ave che. 23-8-76nA divase zrI harIndra davee bIjuM pravacana "dharma ane kAryAlayamaMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha kavitA" e viSaya para ApyuM hatuM, tema ja zrImatI mRNAlinI desAi abhyAsa-vartuLa paNa asvastha tabiyatanA kAraNe AvI zakyAM nahi, temanAM sthAne pR. uSAbena mahetAe e ja viSaya para tA. 26-8-76nAM roja abhyAsa - vartuLanI AgAmI beThaka tA. 16-9-76 guruvAranA pravacana ApyuM hatuM. A baMne ' vakatAonAM ame rAvizeSa roja saMghanA, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM javAmAM AvI che. AbhArI chIe. vakatA : zrI harSidAbahena paMDita amane zrotAo taraphathI jAtajAtanI sUcanAo maLe che. viSaya: manovaijJAnika daSTie rojIMdu jIvana A badhI sUcanAo bahu kALajIpUrvaka vicArI jaie chIe; paraMtu sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha kAryakramanA AyojanamAM keTalAMka kAraNosara badhI sUcanAo ravIkArI samaya: tA. 18-9-76 zanIvAre sAMje 6 vAge. zakatA nathI te mATe kSamA prArthI chIe. je zakaya hoya che tene tarata rarasa dharAvatAM sarve jijJAsuone samayasara upasthita thavA vinaMti che. amala paNa karIe chIe ghaNA badhA lokonI phariyAda Arthika sahAyanI maMca parathI thatI apIla tathA jhALI rAkhavA sAme hoya tA. 19 - 8- 76nA roja yojAyelI sabhAmAM zrIyuta che. paNa AdarzanI sAthe amAre A praznanI vyavahArika bAja cImanalAla cakubhAI zAhe "baMdhAraNamAM sUcita pheraphAro" e viSayanI paNa jovAnI hoya che. ame paNa IcchIe chIe ke apIla karavI viSada samIkSA karI hatI ane ethI zretAone e aMge sArI nA paDe; paraMtu varasovarasa moMghavArInI sAthe saMsthAkIya kharca vadhatA ja jAya che. saMghanI badhI pravRttione kharca Aje pAMsaTheka hajAra jANakArI prApta thaI hatI. jijJAsu patAonI hAjarI sArI hatI. jeTalo thAya che. tema chatAM AjIvana sabhyonuM lakSyAMka pUrNa thatAM subodhabhAI ema. zAha amane AzA che ke Arthika sahAya mATe paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kanvInara, abhyAsa vartuLa. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04 Te. naM. 350296 mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIMpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By South 54 Licence No.: 37 prabuddha jIvana "mayddha jena'nuM navasaMskaraNa varSa 38 : aMka: 10. muMbaI, 16 sapTembara, 1976, guruvAra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chuTaka nakala 0-50 pisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha, ke baMdhAraNamAM pheraphAra jarUra baMdhAraNa ane tenA sUcita pheraphAra vize 'prabuddha jIvana' mAM me aneka vakhata lakhyAM che. pharI eka vAra te vize lakhuM chuM tenuM kAraNa e che ke have pheraphAronI cokkasa darakhAsta rajU karato kharaDo sarakAre pArlAmenTamAM raju karyo che. ane TUMka samayamAM pArlAmeMTanI beThaka bolAvI te maMjUra thaze. svarNasiMgha samitie karela bhalAmaNomAM keTalAka agatyanA sadhArA vadhArA karyA che. A pheraphAro sAmAnya pheraphAro nathI. baMdhA- raNanuM svarUpa keTaleka daraje palaTAvI nAkhe che. vaDA pradhAne kahyuM che ke lokonA mAnasika valaNo (Mental attitudes) badalAvavA che. pArlAmeMTane baMdhAraNanA pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra karavAne adhikAra nathI evuM kezavAnaMda bhAratInA kesamAM suprIma korTe TharAvyuM che. sarakArI pravakatAoe bhArapUrvaka kahyuM che ke baMdhAraNamAM koI paNa pheraphAra karavAnA pArlAmeMTane adhikAra che. A hakIkata spaSTa karavA baMdhAraNanI kalama 368 mAM eka peTA kalama umeravAmAM Ave che, jemAM jaNAvyuM che ke A pahelAM ke have pachI baMdhAraNamAM koI paNa pheraphAra karavAmAM Ave tene korTamAM paDakArI zakAze nahi. jo suprIma keTe" baMdhAraNanuM karela arthadhaTana sAruM hoya to A khAsa kalama umeravAthI baMdhAraNanA pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra karavAnI sattA pArlAmeMTane maLI jatI nathI. to A kalama ja gerabaMdhAraNIya thAya che. kalama 368 nI khUba vizada chaNAvaTa karI, zrI. sIravAie abhiprAya Apyo che ke : "The amending power is wide but does not extend to destroying or damaging the basic structure. The doctrine of basic structure gives a correct interpretation to Art, 368' pAyAnA mALakhAmAM pArlAmeMTane pheraphAra karavAno adhikAra nathI, e siddhAMta upara, vaDA pradhAnanA cUMTaNI kesamAM suprIma korTe 39 mAM baMdhAraNIya pheraphArane amuka bhAga gerakAyadesara TharAvyo. suprIma korTa have zuM karaze? be mArga che. prasaMga Ave tyAre kAM te suprIma korTe ema kahe ke A pheraphArothI pAyAnA mALakhAmAM phera paDato nathI ane tema kahI potAne cukAdo kAyama rAkhe. athavA A pheraphAromAM pAyAnA mALakhAnA pheraphAro hoya tene gerabaMdhAraNIya karAve athavA pitAne cukAdo badalAve - sarakArI pravakatAoe spaSTa karyuM che ke baMdhAraNamAM pAyAnA mALakhA jevuM kAMi nathI The theory of basic structure itself is wrong. URL suprIma korTe kahyuM che tema pAyAnA mALakhA jevuM kAMi hoya to A pheraphAro keTaleka darajaje pAyAnuM mALakhuM badalatA nathI ema kahI zakAya tema nathI. Some of them do make fundamental changes in the basic structure of the constitution. je navI peTA kalama umere che te e hakIkata spaSTa karavA mAge che ke pAyAnA mALakhA jevI koi vastu hoya te tene badalavAnI paNa pArlAmeMTane sattA che- AnuM pariNAma bhaviSyamAM khabara paDe. pAyAnA mALakhAnI hakIkata eka bAju rAkhIe te paNa A pheraphArothI nAgarika jIvanane gaMbhIra asara thaze ane tenA pariNAmo daragAmI che te hakIkata spaSTa che. vartamAna patroe A pheraphArone far-reaching and sweeping kahyA che te yathArtha che. te sAthe ema paNa kahevAya ke ghaNAM vyApaka che, It is almost a revision of the Constitution. karavA dhArelA badhA pheraphArono ullekha athavA tenuM vivecana karavAno A prasaMga nathI, avakAza nathI. mukhya pheraphArone saMkSepamAM nirdeza karIza. mULabhUta hakako ane rAjya nItinA nirdezaka siddhAMto vaccenA saMbaMdhamAM dharamULane pheraphAra thAya che, have, nidezaka siddhAMtane sarvoparitA apAya che ane emAMnA koipaNa siddhAMtanA amala mATe pArlAmeMTa ke koI rAjya dhArAsabhA kAyado kare ane te kAyado kalama 14, 19 ane 31 nA mULabhUta hakakone bAdhaka hoya te paNa te kAyadesara gaNAze. milkatane lagatA mULabhUta hakakane gauNa gaNavAmAM Ave te samajI zakAya. paNa kalama 14 cAne 19 mAM Apela vyakita svAtaMtrya vANI svAtaMtrya, samAnatA, jevA mAnavIya hakone paNa gauNa banAvAya temAM vyakitanuM gaurava haNAya che. ApaNA baMdhAraNe rAjaya ane vyakitane paraspara adhikAro vacceno samanvaya sAdhyo che. lekazAhI taMtramAM vyakitanuM gaurava che. rAjayane sarvopari banAvavA jatA vyakita eka sAdhana mAtra banI jAya che. AvI sattA dareka rAjya dhArAsabhAne paNa ApavAmAM Ave che, teNe mAtra rASTrapatinI saMmati meLavavAnI rahe. AvI sattAne pariNAme kevA kAyadA thaze ane zuM pariNAma Avaze te bhaviSyamAM khabara paDe. svarNasiMdha samitinI bhalAmaNomAM na hatI evI eka bAbata A kharAmAM umerI che. rASTravirodhI pravRttio ane rASTra virodhI saMsthAone aTakAvavA athavA nidhinA kAyadA karavAnI pArlAmeMTane sattA ApavAmAM Ave che. Avo kAyado kalama 14, 19 ane 31 nA mULabhUta hakone bAdhaka hoya to paNa korTe tene gerakAyadesara TharAvI zakaze nahi. vartamAnamAM Avo koI kAyado hoya - ane kaTokaTI daramyAna AvA kAyadAo karyA che .. te kAyama raheze. rASTravirodhI pravRttio ane rASTravirodhI saMsthAnI vyAkhyAo ApI che ane te ThIka ThIka vyApaka che. Ama joie te, rASTravirodhI pravRtti ke rASTra virodhI saMsthA upara aMkuza mUkAya te sarvathA vyAjabI che. paNa tenA nimitte have kAyadA thaze ane tene kevo amala thaze te jovAnuM rahe che-atyAre pArlAmeTane AvI sattA ApavAnI jarUra kema paDI ? kalama 14 ane 19 no cheda uDADAya che tyAre vicAra karavo paDe. suprIma korTa ane hAIkorTonA adhikAramAM vyApaka kApa mUkAya che. tenI vigatathI carcA ahIM thAya tema nathI-temAM eka mukhya hetu che ke pArlAmeMTa ane rAjya dhArAsabhAe karelA kAyadAo bane teTalA surakSita rahe. vadhAre vicAra mAgI le evI vastu e che ke kArobArI hukama kare tenI sAme nAgarika korTomAM rakSaNa mAgI zakato te have nAmazeSa rahe che. klama 226 nuM svarUpa sarvathA badalAI jAya che. A kalamane keTaleka dUrapayoga thato hato. dUrapayoga aTakAvavA jatA have sAva bIje cheDe jaine besIe chIe. The citizen's remedy against buraucratic excesses by writ Pitition is severely curtailed. keTalIka bAbatomAM korTonI sattA bilakula lai levAmAM Ave che ane tene badale khAsa adAlate (Tribunals) racavAmAM Avaze. karaverA, AyAta nikAsa, videzI hUMDiyAmaNa, audyogika ane majUronI takarAro, khetInI ane zaherI jamInanI TocamaryAdA,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 prabuddha jIvana cUMTaNI, anAja ane bIjI jIvanajarUrIyAtonuM utpAdana, prApti, vitaraNa vigere bAbato mATe AvI khAsa adAlato thaze ane evI adAlatanA cukAdA aMtima lekhAze. bahu anyAya thayo che ema lAge to suprIma korTe paravAnagI Ape te suprIma korTamAM apIla karI zakAya. pArlAmeTa ane dhArAsabhAnI cUMTaNImAM gerarIti thai hoya to korTamAM arajI thai zakatI, have tene mATe khAsa adAlata thaze. AvI gerarIti puravAra^thAya te tenI zikSA mATe kAyadAmAM prabaMdha che tene badale have te sattA rASTrapatine ApavAmAM Ave che. svaccha ane nyAyI cUMTaNI lokazAhIno pAyo che. taTastha adAlatI tapAsa vizvAsa prere che. pArlAme Te karela koi kAyado koi hAikorTa gerakAyadesara TharAvI zakaze nahi. e adhikAra mAtra suprIma korTane raheze ane te paNa sAta jajonI benca ane tenAM 2/3 bahumatithI cukAdo hoya te ja, pArlameMTa ane dhArAsabhAonI mudata vadhArIne cha varSanI karI che. koi rAjyamAM rASTrapati zAsana mUkavuM paDe to hAla prathama cha mahinA mATe mUkI zakAya che, te mudata vadhArI eka varSanI karI che. kendra sarakArane jarUra lAge to koi paNa rAjyamAM kAyado vyavasthA jALavavA sazastra daLa mokalI zake che, evA prabaMdha karyo che. atyAre baMdhAraNamAM evA prabaMdha che ke rASTrapatine sahAya karavA ane sAtha ApavA vaDApradhAna sahita maMtrImaMDaLa haze. baMdhAraNIya paraMparA evI che ke maMtrImaMDaLanI salAha pramANe ja rASTrapati vate che. have prabaMdha karavAmAM Ave che ke maMtrImaMDaLanI * salAha pramANe vartavA rASTrapati baMdhAyela raheze. svarNasiMgha samitie nAgarikanI mULabhUta pharajo batAvI che ane tenA amala mATe pArlameTa kAyadA karI zake ane tenA bhaMga mATe zikSAno prabaMdha kare evI bhalAmaNa karI hatI A pharajomAM ThIka ThIka pheraphAro karyA che. paNa vadhAre agatyanI bAbata e che ke tenA amala mATe kAyadA karavA ke zikSA karavI evA koi prabaMdha karyo nathI. A pharajo Adarza rUpe rahe che. jo ke zabdo ema che ke It shall be the duty. ... AnA amala mATe kAyadA thaze? pharajo evI che ke kAyadAthI teno amala karAvavA saheluM nathI. eka navI vastu baMdhAraNamAM umerAya che, je sAmAnya kAyadAmAM hoya che paNa baMdhAraNamAM koI divasa hotI nathI. baMdhAraNamAM je pheraphAro karavAmAM Ave che teno amala karavAmAM kAMi musIbata naDe to rASTrapati, be varSa sudhI, hukma karI baMdhAraNamAM pheraphAra karI athavA bIjI rIte, AvI musIbata dUra karI zake che. rASTrapatinA hukamathI baMdhAraNamAM pheraphAra thai zake e navA prayoga che. baMdhAraNamAM karavA dhArela pheraphArono meM ati saMkSepamAM khyAla Apyo che. tenAM pariNAme bhaviSyamAM jANI zakAya. keTalIka hakIkato spaSTa che. pArlAmeTa ane dhArAsabhAonI sattAo vadhe che. korTonA adhikAro ghaTe che. pariNAme kArobArI ane nokarazAhInI sattA vadhe ane nAgariko uparanA aMkuzo vadhe. rASTranI ekatA ane akhaMDitatA mATe sabaLa kendrasarakAranI jarUra che tema ja sAmAjika ane Arthika krAnti jhaDapathI karavI chete mATe AvI vizALa sattAo pArlAme Ta, dhArAsabhAo ane kArobArIne hovI jarUrI che, evA dhAraNe A pheraphAro thAya che. kaTokaTInA saMdarbhamAM ane TokTInA samaye A pheraphAro thAya che te sUcaka che. ToTInA keTalAka aMzA ApaNAM jIvananuM kAyamI aMga bane che. kalama 14 ane 19 nA mULabhUta mAnavIya adhikAro moTebhAge pArlAmeTa ane dhArAsabhAnA khALe mUkAya che. A badhI sattAonA kevA upayoga thAya che tenA upara A pheraphAronI jarUriyAta ane yogyatAnA AdhAra che. ema kahevAya che ke Such powers to the legislature and executive are necessary in a modern state. AthI sattAnuM kendrIkaraNa thAya che te hakIkata che. AvuM karIne prajAnuM sAcuM kalyANa thAya to ItihAsanA evA tabakkAmAMthI pasAra thavuM anivArya gaNazuM. A pheraphAronA hetuo ane kAraNA ApatAM kahyuM che ke garIbAI, ajJAna, roga ane takanI asamAnatAno aMta lAve evI sAmAjika ane Arthika krAnti karavAmAM je baMdhAraNIya musIbato naDe che te dUra karavI che. ApaNe AzA rAkhIe ane prArthanA karIe ke A pheraphAro karyA pachI A hetu satvara siddha thaze cImanalAla cakubhAI 13-9-16 prakIrNa noMdha govadha baMdhI ane ahiMsA tA. 16-976 baMdhAraNanI kalama 48 mAM prabaMdha che ke: The state shall, in particular, take steps for preserving and improving the breeds and prohibiting the slaughter of cows and calves and other milch and drought cattle. rAjye, khAsa karI, gAya, vAcharA, ane bIjA dudhALAM ane upayogI jAnavaronI olAda jALavavA ane sudhAravA tathA tenI katala aTakAvavA, pagalAM levA. A klamanI anvaye keTalAka rAjyoe gAvadhabaMdhInA kAyadAo karyA. temAM gAvadha baMdhI uparAMta, baLada, bheMsa, pADA vigere jAnavaronA vadhana paNa baMdhI karavAmAM AvI hatI. kasAio ane musalamAna vartI A kAyadAone paDakAravAmAM AvyA. temAM mukhya be muddA upasthita karavAmAM AvyA hatA. (1) kasAioe kahyuM ke A kAyadAthI vepAradhaMdhA karavAnA temanA mULabhUta hakkane bAdha Ave che. musalamAnoe kahyuM ke bakarI idane divase gehatyA karavI IslAma dharmanuM pharamAna che ane tethI A kAyadAthI temanA dhArmika hakako ane mAnyatAonA mULabhUta adhikArane bAdha Ave che. chevaTe 1958 mAM suprIma korTe TharAvyuM ke gAyanI saMpUrNa vadhabaMdhI karavAmAM Ave tethI kasAionA vepAra - dhaMdhAne keTaleka aMze bAdha Ave che te kharuM che, paNa te hakka upara AvI AMzika maryAdA (Reasonable Restriction) mUkavAno rAjyane adhikAra che. te sAthe ema paNa TharAvyuM ke gAya--bheMsanA baccAM, dUdhALI bheMsa, upayogI baLada ke upayogI pADA ane sAMDha upara saMpUrNa vadha-baMdhI mUkAya te paNa vyAjabI che. paNa taddana vasukI gayela bhe'sa, nirUpayogI thayela baLada ke pADA ke sAMDhanI vadha--baMdhI thAya te vyAjabI nathI. musalamAnonI dhArmika mAnyatA viSe korTe kahyuM ke govadha karavA ja joie evA kurAnamAM koI Adeza hoya ke evI koi daDha dhArmika mAnyatA hoya tevAM koi purAvA korTa samakSa rajU thayA nathI. balke musalamAnonA samayamAM ane khAsa karI akabare saMpUrNa govadhabaMdhI karI hatI. gAya ane upayogI baLada tathA pADAnI vadhabaMdhI vyAjabI TharAvatAM korTe kahyuM: The cow and the working bullocks have on their patient back the whole structure of Indian Agriculture. gAya ane upayogI baLadanI khAMdha upara dezanI khetIvADInA badhA AdhAra che.' suprIma korTanA A cukAdA pachI keTalAka rAjyoe saMpUrNa govadhabaMdhI ane dUdhALA ane upayogI bheMsa, baLada vigere jAtavaronI AMzika vadhabaMdhInA kAyadA karyA che. keTalAka rAjyomAM saMpUrNa nahi paNa AMzika gauvadha baMdhI thai che. keTalAka rAjyomAM bilakula evA kAyado nathI. jUna mahinAmAM vinobAjIe potAno nirNaya jAhera karyo ke badhA rAjyomAM saMpUrNa gAvadha baMdhInA kAyadA karavAmAM Avaze evI jAherAta, 11 mI sapTembara - je temanA janmadina che - sudhImAM sarakAra nahi kare te pote AmaraNa upavAsa karaze. vinobAjI mAne che ke gAyanI badhI olAdanI paNa saMpUrNa vadhabaMdhI hovI joie. paNa suprIma korTanA cukAdAnI maryAdAmAM rahI potAnI mAgaNI temaNe maryAdita rAkhI hatI. sadbhAgye, je rAjyomAM AvI saMpUrNa gAvadhabaMdhI nathI temAMthI AMdhra, mahArASTra, tAmilanADu tathA karNATake AvI jAherAta
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-76 prabuddha jIvana che, paNa AdhyAtmika . vinobAjInI 25 na banAve karI dIdhI che. keraLa ane pazcima baMgALe hajI AvI jAherAta mAo-se-tuMganuM avasAna karI nathI paNa te mATenA prayatno cAlu che ane thai jaze evI mA --DuMganuM 82 varSanI uMmare avasAna thayuM te cIna pUrI AzA che. sukhada Azcaryajanaka hakIkata e che ke kAzmIramAM mATe ane keTaleka darajaje duniyA mATe agatyane banAve che. 50 Avo kAyado varSothI che. varSathI vizeSa jAhera jIvanamAM aneka jhaMjhAvAtane saphaLatApUrvaka - vinobAjIe potAnuM AMdolana pAchuM kheMcI lIdhuM che ane temaNe sAmano karyo. cAMga - kei - zekanA eka vakhatanA sAthI, bannenA izvarane, potAnI mAtAne, mahAtmA gAMdhIne ane indirA gAMdhIne mArge judA paDayA tyAre vikhyAta 800 mAilanI lAMbI kUca karI, AbhAra mAnyo che. uttara - pazcima cInamAM sAmyavAdI thANuM nAkhyuM ane navasarjana ApaNe vinobAjIne dhanyavAda ApIe ane temane AbhAra karyuM. jAgane AkramaNa karyuM ane pachI bIjuM vizvayuddha AvI paDyuM mAnIe. te sAthe zrImatI indirA gAMdhI ane rAjaya sarakArone tyAre matabhedone aLagA karI, cAMga - kei - zekane sahAya karI. bIjuM paNa dhanyavAda ApIe ane AbhAra mAnIe. vizvayuddha puruM thayuM. pachI cAMga - kei - zekanuM rAjataMtra bhAMgI paDyuM keTalAka zaherI ane zikSita loko prazna karatA hatA ke bIjA tema ja lAMcarUzvata, ane svArthI rAjapurUthI gherAI gayuM chevaTe - agatyanA prazna choDIne govadha baMdhI upara anazana karavAnuM vine 1949mAM cInanI samyavAdI krAnti thai. mAe A kAtinA sarjaka bAjIne zuM sUjha ? vaLI Arthika draSTie ja vicAra karavAvALA ane sUtradhAra hatA. tyAra pachI 27 varSa tenA apritama nAyaka rahyA. kahetA hatA ke A mAgaNI avyavahAru che ane kharcALa thaI paDe. mAtra Arthika daSTi hoya te dalIlenI bhramajALamAM paDI javAya. zarUAtanA varSomAM raziyAnI sahAya lIdhI paNa raziyA ane sTelInanI tAbedArI svIkAravA taiyAra na hatA. cInanI krAnti raziyAnI nakala ke alabatta, teno paNa sacoTa javAba che. paNa AdhyAtmika ane naitika daSTine pAyArUpa na banAve to vicAravamaLamAM guMcavAyA anukaraNarUpa banAvavI na hatI. cInanI paristhitine anurUpa e krAnti karavI hatI. raziyA sAthenA saMbaMdha tUTayA eTaluM ja nahi kare. vinebAjInI bhUmikA judI che, dharmanI che. e kharuM che ke A duzmanAvaTa thai. amerikAne virodha hato ja. potAnI zakita upara daSTie badhI jIvahiMsA rokavI joIe. paNa badhI rokI na zakIe UbhA rahI rASTranuM navaghaDatara karyuM. anahada viTaMbaNAo veThavI paDI. mATe ATaluM paNa na karavuM evI bhramaNAmAM na paDIe. govadhabaMdhIne kAyado karavAthI kAma saratuM nathI. mAtra bhUmikA cIna jevA 80 karoDanA garIba dezane ekatAnA sUtre bAMdhI prajAmAM taiyAra thAya che. prajAe ghaNuM karavAnuM rahe che. gomAtAnA ApaNe navacetana reDayuM. chevaTe amerikAne namavuM paDayuM. saramukhatyArI hatI, behAla karyA che. pAMjarApoLa temane maraNazaraNa pahoMcADavAnA paNa elIna ke bIjA sAmyavAdI deza jevA juka ke atyAcAro karavA paDayA nathI. sthaLe ja banyA che. ahiMsApremIo potAne dharma vicAre ane keTalAka ema mAne che ke mAnA avasAnane kAraNe cInamAM kAme lAge. sattA mATe saMgharSa thaze ane cIna vizeSa nirbaLa banaze. mAonA anusarvaprANI pratye karaNI gAmI nizcita nathI te kharUM che. sattAnI kheMcatANI paNa thaze. chatAM govadhabaMdhInA anusaMdhAnamAM, sarvajIva pratye karUNA ane cIna nirbaLa banaze ema mAnavAne kAraNa nathI. sTelInanA avasAna ahiMsAne vicAra karIe. dhArmika daSTie dalIla karavAnI rahetI ja samaye raziyA vize paNa ema mAnavAmAM AvatuM hatuM. naherUnA ava sAna samaye ApaNA deza mATe paNa ema kahevAnuM. lei mATe deza nathI. A ja dharma che, mAnavatA che. paNa, ApaNe pramAdathI, svArthathI, ema bhAMgI paDatuM nathI. hakIkatamAM cIna mATe vartamAnamAM sAnukuLa vinAkAraNa, TALI zakAya evI vyApaka hiMsA karIe chIe te tarapha paristhiti che. dakSiNa eziyAnA dezomAM cInanI lAgavaga vadhI che, ApaNuM lakSa nathI. ApaNA baMdhAraNamAM pheraphAra thAya che temAM nAga- jApAna ane bhArata sAthenA saMbaMdho sudharyA che. bahArano koi bhaya nathI. rikanI mULabhUta pharajo ullekha karavAmAM AvyA che. svarNasiMgha mAo kharekhara eka mahApurUSa hatA. temanA Adarzo ane ... .samitie ATha pharajo batAvI hatI temAMnI ghaNI pheravI nAkhI che. te kAryapaddhati sAthe ApaNe saMmata hoie ke nahi, paNa vizvanI eka carturkIza vastInA mahAna dezane pharI temaNe sabaLa rASTra banAvyo eka pharaja navI mUkI che te vAMcI khUba AnaMda thayo. te A pramANe che. che. ApaNA deza peThe cInane hajAro varSane sAtatyavALo sAMskRtika It shall be the duty of every citizen of India :- vArase che. chinnabhinna thayelA A deza mATenA netRtva nIce * To protect and improve the natural environment pharI mahAsattA banyo che. including the forests, lakes, rivers, and wild life and 12-9-76 cImanalAla cakubhAI to have compassion for living creatures. saMghane maLelI bheTanI rakama | bhAratanA dareka nAgarikanI pharaja raheze ke vane, sarevare, nadIo ane vanyaprANIo sahita kudaratI pradezanI rakSA karavI vyAkhyAnamALA daramiyAna saMdhane maLelI bheTanI rakamonI yAdI ane tene sudhAravI tema ja badhA jIvo pratye karuNA rAkhavI. AvI gatAMkamAM pragaTa karavAmAM AvI che- temAM saMdhanA zubhecchako evA thoDIka vyakitaonI rakame AvI nathI te tarapha temanuM lakSa kheMcavAmAM pharaja baMdhAraNamAM mUkavA mATe sarakArane dhanyavAda ghaTe che. Ave che ane potAnI rakama mokalI ApavA namra vinaMti karavAma. praduSaNathI mANasane dhaNI hAni thAya che eTaluM ja nahi paNa Ave che. pArAvAra hiMsA thAya che. AvuM praduSaNa rokavuM eTaluM ja nahi paNa tA. 1-9-76 bAda maLelI rakamo nIce pragaTa karavAmAM AvI che. (sakriya rIte) badhA jIve pratye karuNA rAkhavI e nAgarikanI mULa 15535 gatAMkamAM pragaTa thayelA nAma 501 zrI jaina sezyala gra 5 - muMbaI bhUta pharaja bane che. tene amala thAya te A bhAratavarSamAM ahi - 251 zrI hIrAlAla traMbakalAla DagalI sAne jayajayakAra thAya. sarakAra paNa aneka prakAre hiMsAnuM kAma 201 zrI cImanalAla prANajIvanadAsa zAha kare che. te have rokAze evI AzA rAkhavI vadhArepaDatI nahi lekhAya. 101 zrI dIneza TreDIMga karyuM. mAMsanI moTA pAyA upara nikAsa thAya che. deDakAnI jIbha, 101 zrI mukatAbena lAbhubhAi saMghavI 101 zrI rabbara guDajha TreDIMga ko. tathA paga, pakSIo, sarpa ane anya prANIonI cAmaDI, vigerenI 25 zrI devacaMdabhAI ghelAbhAI zAha nikAsa thAya che te have baMdha thAya ane nAgarikanI mULabhUta pharajasarva prANIo pratye karuNA - ne sarakAra pote amala karI, suMdara 16816 dAkhalo besADe evI prArthanA karIe. A cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha -maMtrIo
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 prabuddha jIvana tA. 16-976 zaradapUrNimAnA pUrNa caMdra samA zaradacaMdra - jyArathI mAnavasaMskRti ane tenA avibhAjya aMga samI lalita kaLAone udaya thayo tyArathI sauthI vadhumAM vadhu vAta mANase pitAnI ja karI che. mAnava svabhAvanuM eka AgavuM lakSaNa potAnI ja vAta karavAnuM rahyuM che, cAhe manovaijJAniko ene svakendri (IgAsenTrika) graMthi kahe ke AhAra, nidrA, bhaya ne maithuna jevI janmajAta graMthiomAM e lAkSaNikatAne sthAna Ape. sAhitya e ja lalitakaLAomAM mokharAnuM sthAna meLave che kAraNa ke potAnI vAta sAhitya dvArA mANasa vadhu sArI rIte karI zako che. ahIM eka evI vyakitanI vAta karavI che, jeNe mArI, tamArI ane ApaNA saunI - mANasanI ja vAta karI che eNe kadI kalpanA taraMgone rAma ke kRSNa jevA devI pAtro sudhI viharavA dIdhAM nahotAM. e sAmAnya mANasa tarIke sAmAnya mANasanI vacce ja rahyo ane jIvyA. eNe ApaNI ja manobhAvanAo mUrta karI. potAnI vAta sAMbhaLavI kone na game? ApaNane e sadA gamyo che, gamato rahyo che. - maharSi kavivara ravIndranAtha ThAkura sAthe potAnuM nAma pote (alabatta, abhimAna, sUcavavA nahi, pitAnI kadara karanArA UMdha ravADe caDI gayelAonI kSati namratApUrvaka darzAvavA) sUcavanAra e sUkalakaDI yuvAna zaradacaMdranI Aje samagra rASTra ane videzanI sAhitya premIo jamazatAbdI ujavI rahyA che. bhAratIya tAraTapAla khAtAe te emanA mAnamAM eka TapAlaTikTi paNa pragaTa karI che je A aMka pragaTa thaye tyAre pragaTa thai cUkI haze. * baMga sAhityanabhamAM svanAmadhanya ravi ThAkura madhyAhane tapatA sUrya samA che te e ekavaDiyo rogiyala yuvAna zaradacaMdra kharekhara zaradapUrNimAnA pUrNacaMdra same che. mAnavajIvananI sArthakatA eNe mA sarasvatInA mUka upAsaka banI rahevAmAM samajI. 'vera 7 TIseLa prasiddha: puNo bhaye' (game te rIte mANase prasiddha thavAnA prayatno karavA joie). jevI sastI prasiddhimAM e rAcate nahoto ke emAM ene rasa paNa nahotA. tethI ja kavacita svadezamAM ane kavacita vatanathI dUra besIne pitAnA baMga bhAibhADuMonA hRdayamAM pracchannapaNe vahetI mAnavasahaja guNAguNanI saravANIne zarade ciraMjIva karI che. chatAM e mAtra baMgALI sarjaka rahyo nathI. prAdezika sImADA vaTAvIne e kayArane 'mAnavamitra' banI rahyo hate. enA mAnasa saMtAne koi paNa jAti, dharma ke sAmAjika vADA- ethI para rahyA hatA. e nijIva niprANa pAtro nahotAM- e mArI ne tamArI vacce jIvatAM hAlatA cAlatA mAnava hatAM - che. je paristhitimAM huM ane tame jevuM vartana karIe tevuM ja vartana zaradanA e mAnasa saMtAe karyuM che. e bindu; nArAyaNI, zubhadA; jJAnadA; mokSadA mAtra kAlpanika pAtra che evuM kai nArI Aje svIkAraze? kai nArIe zaradanA ukata saMtAnamAM potAnA jIvananI kara Na kathanIne jIvaMta thatI nahi anubhavI hoya? kai mAtAe zaradanA rAma ke (bindunA) kikAmAM pitAnA tophAnI putrane nahi joyo hoya? kayA premIe manomana devadAsa ke kAzInAthanuM pAtra seMkaDo vAra nahi bhajavyuM hoya? - ane te pachI e mAnasa saMtAnane nirjIva ke niprANa kema kahevAya? mA ane putra; diyara ane bhojAI; bhAI ane bahena, pati ane patnI (dAMpatya) - nAM pavitra saMbaMdhonuM zaradabAbue kareluM vAstavika, beke jIvaMta nirupaNa ajoDa che ema kahevAmAM lezamAtra atizayokita thatI nathI. koI paNa varganA, vayanA ke kakSAnA, vAMcavA lakhavA jeTaluM jJAna dharAvatA mANasone zaradabAbunuM ekasarakhuM AkarSaNa rahyuM che - emanA vAcaka mudha banIne e': AsvAda letAM AsapAsanI duniyAnuM vimaraNa karI zarada bAbunI AMgaLI pakaDIne cAlavA mAMDe che. rAyathI raMka ne hamAlathI vyutpanna paMDita sudhI AvuM AdarabharyuM sthAna meLavyuM e ja emanI 'gvAdritIya' siddhi che. keTalIkavAra emanA A mAnasa saMtAnane maLatI vakhate pazcimanA vicArakoe karelI karuNAMtikA' (TrejeDI) nI mUlavaNI yAda AvI jAya che. zeksapiyara pUrve ane zekasapiyarathI TrejeDInA badalAtA svarUpa vize lakhatAM eka vivecake kaheluM "zekasapiyara amane vadhu game tenuM kAraNa e che ke teNe tenA (mAnasa saMtAna) pAtrone pUrvenA sarjakonI jema ajJAta, adazya daivazakitanA paMjAmAM kUra paNe tajI nathI dIdhAM. eNe temane temanAmAM ja rahelI vyakitagata maryAdAo dvArA patanane mArge javA dIdhAM che." ahIM be janmajAta pratibhAo - zarada ane zekasapiyaranI sarakhAmaNI karavAne irAdo nathI paNa ukata vivecanA ahIM - taddana judA deza - kALa ane paristhitimAM sAkAra thatI joi zakAya che eTaluM ja kahevAne Azaya che. zaradabAbunA pAtramAM rahelI kamajorI bahudhA emanA vyakatigata sadguNo che. nArI pAtrAmAM snehazIlatA, sahAnubhUti, dayA, tyAga ane audArya sarvatra najare paDe che. A sadaguNo emanI "nabaLI nasa' che jene kAraNe e pAtro aMta sudhI mauna rahIne sahana karatAM rahe che. paNa A nabaLI nasa ja emane vAstavika dharatI para sudaDhapaNe mAnava" banI rahevAmAM sahAyaka nIvaDe che. eka pAtramAM daivI za nathI dekhAte enuM kAraNa enAmAM rahelA mAnavIya lakSaNa che - pAtrane svabhAva che. hAMkimacaMdranI 'pAlakuMDalA' navalakathAnI eka suMdara ukita che - "tumi adhama boliyA, Ami uttama nA hAiba keno?' tame tamAruM adhamapaNuM (svabhAva) na choDe te huM zA mATe uttama na thAuM (zA mATe mAro svabhAva tajuM?)? jeNe jIvanabhara snehasabhara saMbaMdhone, kaho ke prema ne, mUrta karyo e sahadaya sarjaka pote kadI prema pAmyo nahi. enuM jIvanacaritra lakhanArAe zaradabAbu ane anupamAdevInA maitrIsaMbaMdhanI ukata vivecanA karI che, keTalAka evuM maMtavya paNa vyakata karyuM che ke ethI ja kadAca zaradabAbunA moTA bhAganAM pAtra premabhUkhyAM, lAgaNIbhUkhyAM hoya che. paNa emAMya 'A zva praNayasukhanI hoya AzA ja kevI' paMkitane yAda karIne eTaluM ja kahIMe ke zuM anupamA sAthenI maitrI saMbaMdho gADha thayAM hota to zaradabAbunA pAtranuM vyakitatva, che tenA karatAM juduM hota? A A vAta bahu gaLe Utare tevI nathI. Aje premanA e gAyakano janmadivasa che. enI janmazatAbdI atyAre vizvabharamAM ujavAi rahI che. tyAre enI sAhitya kRtiomAMthI preraNA meLavIne, kRtakRtyatApUrvaka ' ene smaraNAM jali ApavAthI vizeSa bIjuM zuM kahI zakIe ? jyAM sudhI AvA sarjaka ane temanuM sAhitya jagatamAM vidIyamAna che tyAM sudhI mAnavajAta jarUra TakI raheze. --ajita popaTa | zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM pravacana progresIva grupanA upakrame ApaNA saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM eka jAhera pravacana javAmAM Avela che. viSaya: 'mahAtmA gAMdhI" sthaLa: tAtA eDIToriyama, basa sTrITa, koTa. samaya: zukravAra tA. 1-10-1976 nA sAMjanA 6-15.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-7 prAddha jIvana papaNu vyAkhyAnamALA * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI prati varSanI jema A varSe paNa paryuSaNa vyAkhyAnamALA bhAratIya vidyAbhavanamAM zanivAra, tA. 21 mI ogasTa, 1976thI ravivAra, tA. 29 mI ogasTa, '79 sudhI ema nava divasa mATe yojavAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAnonuM dhAraNa ekaMdare ghaNuM UMcuM rahyuM hatuM ane rojeroja zrotAonI saMkhyA paNa ghaNI meTI rahI hatI. chapAyelA kAryakrama pramANe roja vyAkhyAno niyata samaya pramANe zarU thatAM hatAM. A vakhate be vyAkhyAtA pro. kumArapALa desAi ane zrImatI mRNAlinI desAi, asvastha tabiyatane kAraNe AvI zakyAM nahotAM. temane badale zrI harIndra dave ane DaoN. uSAbahena mahetAne nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM, je svIkAravA badala ame temanA AbhArI chIe. pahele divase, tA. 21mI ogasTe prathama vyAkhyAna hatuM zrI vijaya marcanTanuM. temanA viSaya hato 'dharma - mArI daSTie, ' svAnubhavanA cAra judA judA prasaMgo kahI emaNe chinnAinna thaI jatAM kuTuMbane sukhane mArge kevI rIte vALI zakAya che te samajAvyuM hatuM. ni:svArthabhAve yathAzakita tana, mana ane dhanathI mAnavasevAnuM kArya karavuM e paNa eka moTo dharma che ema emaNe darzAvyuM hatuM. e divase bIjuM vyAkhyAna AcArya zrI yazavaMtabhAi zuklanuM hatuM 'lagnasaMsthA ane Adhunika naitika khyAlA ' e viSaya para beAlatAM emaNe lagna vizenA be aMtima koTi sudhInA khyAlono paricaya karAvI, samAjazAstrIonI daSTie lagnasaMsthAnuM aitihAsika avalokana karAvyuM hatuM. vartamAna samayamAM lagnasaMsthAne sAmAjika, Arthika, dhArmika ityAdi daSTie tapAsI, emAM parsadagInuM tattva, pitAnuM sthAna, bALakonI saMkhyA, sAthI badalavAnI vRtti, svAtaMtryanI abhipsA, pazcimanI asara ItyAdi bAbatonI emaNe chaNAvaTa karI hatI ane lagnajIvana sukhI banAvavA mATe paraspara sahiSNutA ane sahakAranI bhAvanA upara bhAra mUko hatA. bIje divase, tA. 22mI ogasTe 'Bhagavan Mahavir in the twentieth Century' vyAkhyAna ApatAM muMbai hAikorTanA nyAyamUrti zrI jI. ena. vaigha kahyuM hatuM ke satya ane ahiMsAne varelA jaina dharma enI sahikRtAnI bhAvanAne kAraNe bhAratamAM TakI rahyo. jaina dharma bhakitayoga, jJAnayoga ane karmayogano samanvaya karyo che. ane tevI ja rIte Adarza ane vAstavikatA vacce samatulA jALavI che. aNuvijJAna, anekAntavAda, srIpuruSasamAnatA e jaina dharmanuM moTuM pradAna che. viSaya upara e divase 'satyane khAtara ' e viSaya upara, bIjuM vyAkhyAna ApaNA saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe ApyuM hatuM. emaNe potAnA vyAkhyAnamAM kahyuM hatuM ke dareka dharma koika tattva upara bhAra mUkI ene parama dharma tarIke oLakhAve che, jemake jaina me" ahiMsA, bauddha dharme karuNA, gItAe anAsakita yoga ane izu khriste prema upara bhAra mUkayo che. duniyAnA badhA dharmoe satyane eTaluM ja mahattvanuM sthAna ApyuM che. satyanuM saMpUrNa darzana saheluM nathI. bAhya jagatanA satya karatAM AMtara jagatanuM satya juduM che. e zodhavuM ghaNuM kaThina che. e satyane khAtara Izu khrista, saoNkreTisa, gAMdhIjIe balidAna ApyAM che. evA mahApuruSoe satya ane vyavahAra bhinna nathI ema potAnA jIvanamAM siddha karI batAvyuM. satyanA mArge janArane pratikAra karavA paDe che. e 95 mAge janArane ahaMkAranA tyAga avazya karavA paDe che. e mArga kAMTALo che, paraMtu eTalA ja sukhada che, kAraNake satya vagaranuM jIvana mithyA che. trIje divase, tA. 23mI ogasTe prathama vyAkhyAna DA. vI. ena. bagaDiyAnuM hanuM. emano viSaya hato : 'janma, jarA, mRtyu - manovaijJAnika daSTie' emaNe ApaNAM bhAratIya darzanAe ane pAzcAtya manovaijJAnikoe janmathI mAMDIne mRtyu sudhInI ghaTanAonA kevA vicAra karyo che te samajAvyuM hanuM tathA janmathI mAMDI mRtyu paryaMtanI vayanA judA judA tabakake mANasamAM kevI kevI vRttie, lAgaNIo, graMthio rahelI che tenuM Adhunika manovijJAnanI daSTie pRthakkaraNa karyuM hatuM. te divase bIjuM vyAkhyAna 'janazakita ' nA taMtrI zrI harIndra davee ApyuM hatuM. emano viSaya hato 'kavitA ane dharma, ' emaNe AnaMdadhanajI, rAMDIdAsa, makaraMda dave, rilke vagerenI keTalIka tattvajJAnaviSayaka kavitAonA AsvAda karAvavA sAthe darzAvyuM hatuM ke sAcI kavitA haMmezAM dharmanA saMkucita vADAmAMthI bahAra nIkaLI jAya che. evI kavitA, devAnA kAvyanI jema jIrNa thatI nathI. ceAthe divase, tA. 24mI ogasTe prathama vyAkhyAna prA. naMdalAla pAThake ' dharma-va, jJAna mArja " e viSaya upara ApyuM. emaNe dharmanuM svarUpa samajAvI, manu bhagavAne dharmanAM batAvelAM daza lakSaNAnA paricaya karAvI, vartamAna jIvanamAM thatI dharmanI upekSAnA nirdeza karI vahetI gaMgA jevA dharmanuM mahattva, bhaviSyamAM paNa eTaluM ja raheze ema darzAvyuM hatuM. e divase bIjuM vyAkhyAna ArAdhanAnA mArga' e viSaya upara zrI kiraNabhAie ApyuM. emaNe kahyuM ke ArAdhanAnA mAge janAra prathama aMtarmukha thavuM paDaze. jyAM sudhI bahArathI aMdara javAnI ane aMtarAtmAne jAgRta karavAnI kriyA nahi thAya tyAM sudhI ArAdhanAnA mArge jaI zakAtuM nathI. saMta rAbiyA, tulasIdArA, bhagavAna mahAvIra svAmI, rAmakRSNa paramahaMsa, rUpa gosvAmI, jhena yogI vagerenA prasaMgo TAMkIne jJAna, darzana, cAritra ane tapanA sArarUpa dhyAnayoga siddha karavAnI; amAMthI ama mAM javAnI, svArthamAMthI sarvArthamAM javAnI prakriyA kevI che te emaNe samajAvyuM hatuM. pAMcame divase, tA. 25 mI ogasTe prathama vyAkhyAna prA. tArAbahena zAhanuM hatuM. emanA viSaya hatA. 'samyakatva. ' emaNe AdhyAtmika sAdhanAnA kramamAM samyakatvanI anivAryatA keTalI che te samajAvI samyakatvanuM svarUpa, graMthibheda, samyakatvanA prakAro, enAM lakSaNA, enAM aMge, enAM patthAnako ItyAdinA paricaya karAvyo hato. e divase bIjuM vyAkhyAna zrI yazavaMta dozInuM hatuM. emano viSaya hatA 'ApaNA sAhitya upara vaicArika prabhAva ." emaNe ravIndranAtha, gAMdhIjI, kArla mArkasa ane phoiDa e cAranA vicAronI gujarAtI sAhitya upara keTalI prabaLa asara paDI che te meghANI, suMdarama , umAzaMkara, zrIdharANI, niraMjana bhagata vagerenI kRtiona udAharaNo sAthe darzAvyuM hatuM. chaThThuM divase, tA. 26mI ogasTe prathama vyAkhyAna hatu Do. zekharacandra jainanuM. viSaya hato "maiM aura merA varSa" emaNe 'sva ' ne 'para 'ane 'para 'ne 'sva' mAnavAmAM AtmAnI kevI gati thAya che te samajAvI, AtmAnA zuddha sahajAnaMdI svarUpane pAmavA mATe am no tyAga karI aMtarmukha banI, AdhyAtmika sAdhanA karavA para bhAra mUkayo hato. e divase bIjuM vyAkhyAna DaoN. uSAbahena mahetAe 'bApu eka mahAmAnava' e viSaya upara ApyuM. emaNe gAMdhIjInI satyanI ane ahiMsAnI sAdhanAna paricaya karAvI,gAMdhIjInA jIvananA judA judA prasaMgo TAMkI, gAMdhIjInA vicAro AjanI duniyA mATe keTalA badhA upayogI che te samajAvyuM hatuM ane kahyuM (4)
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-76 * vAMnI eka zAne mAruM hatuMva. adhyavara go , mArga ane ikatI nathI paNa badhA ja, amuka hatuM ke gAMdhIjInuM jIvana ane kArya bhinna bhinna kakSAnA aneka rAjA ApaNA sAhitya upara vaicArika prabhAva loko mATe haMmezane mATe preraNAstrota samAna che. sAtame divase, tA. 27mI ogasTe prathama vyAkhyAna che. [gai paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM zrI yazavaMta dozIe ApeluM vyAkhyAna | haribhAi koThArIe 'bhAratIya rAMskRtinI vizeSatA ' e' viSaya - AjanA mArA jAhera thayelA viSayane gheDo maryAdita karIne huM upara ApyuM. emaNe prakRti, vikRti ane saMskRti vacceno bheda cAlIza. sAhitya upara, eTale atyAre pUranuM kahuM te gujarAtI samajAvI, sAMskRtinAM vividha lakSANane paricaya karAvI, bhAratIya sAhitya upara, vaicArika prabhAva te seMkaDe vyakitaone paDo haze. saMskRti e samanvayanI saMskRti che ema pratipAdana karyuM hatuM. paNa mAro irAdo te vIsamI sadI daramiyAna jemaNe sauthI vadhu e divase bIjuM mAkhyAna "saMta phrAnsisa' vize DaeN. kAnti vaicArika prabhAva pADele, huM mAnuM chuM te cAra vyakitaenI ja vAta lAla kAlANInuM hatuM. emaNe AsisInA eka zrImaMtane putra karavAnuM che. cAra vyakitae te ravIndranAtha, gAMdhIjI, mAkarsa ane phreMiDa. phrAnsisa kevA saMjogomAM pitAnuM ghara choDI cAlyo jAya che, jyAM vaicArika prabhAvanI bAbatamAM thoDoka khulAse karI lauM. jyAM e jAya che tyAM tyAM kevA kevA banAvo bane che, garIba koi amuka tamuka kRti upara Ave prabhAva paDe che evuM puravAra pratye e kevI dayA ane prema batAve che, potAnA gAmanuM devaLa karI ApavAne udyama mAre Aje kara nathI. sAhityamAM ane kevI rIte samuM karAvI Ape che, bhUkhyAM, rakatapittiyAM ane tara janasamUhanI sarvasAmAnya vicAraNAmAM keTalAka vicAre UMDe sudhI cheDAyelAMnI e kevI sevA kare ityAdi ghaTanAo varNavI phrAnsisanA UtarI jAya che. pachI prajAne amuka varga e navA vicAranI ja jIvanamAM rahelA divya aMzane paricaya karAvyo hate. kaseTIe banAvenI cakAsaNI kare che. sarjake, vicArako paNa e AThame divase prathama vyAkhyAna mAryuM hatuM. mAro viSaya hate | vicArone pitAnI kRtiomAM svIkArI le che. TUMkamAM A vicAro vezyA." "zyA" e cittamAM UtA vicAro, bhAva, adhyavasAya prajAnA potAnA vicAro banI jAya che ane prajAnuM valaNa e vicAro mATe, anta:kraNanI vRtti ke AtmAnA vibhinna pariNAmo . anusAra ghaDAvA lAge che. A rIte A cAra vyakitao ravIndranAtha, mATe vaparAtA jaina pAribhASika zabda che. kRSNa, nIla, kApata, gAMdhIjI, mArksa ane phreMiDanI vicAraNAne prabhAva ApaNe tapAsIzuM. teje, paMgha ane zukla ema cha prakAranI lezyAomAM dravyalezyA A cAre Ama to ekabIjAthI ghaNA badhA judA paDe che. enA nAma pramANe zarIramAM sUma raMga dhAraNa kare che. Atma- pradezamAM paNa te sAthe ApaNe joizuM ke emAMnA keTalAka amuka amuka lezyAonI je jhAya paDe che te bhAvalezyA tarIke oLakhAya che. muddA paratve ekabIjA sAthe khUba samAnatA dharAve che. paNa e lezyAonA prakAra, enAM lakSaNe, enAM pariNAma tathA labdhi cAramAM koi eka samAna tattva hoya che te e che ke emanAmAM tarIke tejolezyAnuM svarUpa ityAdi vize mArA vyAkhyAnamAM samajAva- manuSya pratye UMDI lAgaNI hatI, karaNA hatI, prema hato. cAreye vAmAM AvyuM hatuM. A lAgaNIthI prerAi potapotAnA kSetramAM kAma karyuM. ane je kAma e divase bIjuM vyAkhyAna AcArya zrI jayendra trivedInuM karyuM te kAmamAM manuSyanA cittane paraMparAgata baMdhanamAMthI mukata karyuM. hatuM. emane viSaya hato 'sAMjanuM vALu saunI sAthe.' emaNe kahyuM A dhAMdhavimecana, vicArabaMdhavimocana, e mArI daSTie A cAre hatuM ke vartamAna samayamAM kuTuMbajIvanamAM be peDhI vacce je aMtara vicArakAnuM samAna tatva che. ane e emanI mATI mAnavasevA athavA kayAreka saMgharSa jovA maLe che athavA dAmpatya jIvanamAM paraspara paNa che. aNabanAva jovA maLe che tenuM kAraNa jIvanamAM saMvAda nathI, sahi- ogaNIsamI sadImAM bhArata upara pazcimanuM je sAMskRtika thatA nathI, eka bIjAmAM rasa levAnI vRtti nathI. divasamAM ochAmAM AkramaNa AvyuM tene sAmano karanArAomAM ravIndranAthane avAja ochuM eka vakhata AkhuM kuTuMba sAthe besIne jame ane paraspara eka samartha avAja hato. ravIndranAthanI zailI prativAdanI zailI vicAra vinimaya kare te jIvanamAM saMvAditA sthapAya ane saMgharSa TaLe. nahotI paNa ananayanI, samajAvaTanI, pavaeNjhana (Persuasion) che divageravivAra tA, razmI ogasTe zrI rohita mahetAe, nI zailI hatI. emAM pazcimanI siddhiene InkAra naheAte, enI zrImatI zrIdevIbahena mahetAnA saMgIta sAthe, 'maNadharma ane yuga- upekSA paNa nahotI. paNa pazcimanI vaijJAnika siddhione svIkAra dharma- eka samanvaya" e viSaya upara pravacana ApyuM. emaNe nIti- karIne paNa bhArata pAse je kAMi utkRSTa citana raheluM che tenI dharma ane adhyAtma dharma vacceno bheda samajAvI. sthitisUcaka zramaNadharma rajUAta emaNe karI hatI. ApaNA bhavya bhUtakALamAM ApaNA ane gatisUcaka yugadharma e baMne vacce saMgharSa dUra karI, e baMnene dezamAM badhuM ja hatuM evI zekhI karanArA lokomAMnA e nahotA. samanvaya sAdhavA upara bhAra mUkayo. sAce zramaNa samyakajJAna, eTale bhAratanA hArdane vyakata karate emane javAba AdhyAtmika darzana ane cAritra vaDe ane dhyAna vaDe cetanAne jAgrata karI zake che. javAba hato. pazcime paNa emanA avAjamAM rahelo sAce bhAratIya ane tethI te ekale UbhA rahevAnI zakita dharAve che ane je evI raNako svIkAryo. pazcimane 'gItAMjali' mAM bhAratanuM darzana thayuM zakita dharAve che te kAmaNadharma ane yugadharmane samanvaya karI zake che. eTaluM ja nahi, emAMthI ene zAtA paNa maLI. Ama, A vyAkhyAnamALAmAM badhA vyAkhyAtAoe bhinnabhinna "gItAMjali'nAM kAvya viSe kAkAsAhebe kahyuM che ke: "manuSya viSaya upara mananIya vyAkhyAne ApyAM. vyAkhyAno AraMbha hRdayamAM jeTalA bhAva pedA thaI zake che te badhAne madhurapaNe izvara rojeroja prArthanA ane bhakitasaMgItathI thato hato. taduparAMta rajAnA tarapha kaI rIte vALavA e emaNe [ravIndranAthe ] ApaNane traNa divasee vyAkhyA pachI anukame zrI ajita zeTha tathA batAvyuM che." nirUpamA zeTha, zrI zAMtilAla zAha ane zrI anupa jAlaTAne bhakita- "gItAMjali" nAM kAvyo Ama te bhakitakAvyo che paNa e premasaMgItane kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato, kAvyo paNa che. emAMnI bhakita premanA pAyA para maMDita thayelI che, - ekaMdare vyAkhyAnamALA rAphaLa rIte yojAi hatI ane e mATe athavA kaho ke e bhakitanuM svarUpa premanuM che. AmAM vyakata thayelA vyAkhyAtAo, saMgItakAro, kAryakartAo ane zrotAone je suMdara manebhAvomAM milanane talasATa, milana viSenI AzaMkA ane sahakAra sAMpaDaye te mATe te badhAMnA ame RNI chIe. anizcitatA, virahanI vyAkuLatA ane pitAnI gApheliyatane ane . ramaNalAla zAha pramAdane pastAvo paNa che; te bIjI bAju izvara. paNa abhisAre
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-76 azuddha jIvana nIkaLe che ane mArI khoja karI rahyo che e daDha vizvAsa paNa che. have A vicAra kaMi navo nathI. vaiSNavI bhakitasaMpradAyano ja A vicAra che. paNa ravIndranAthe je utkaTatAthI, je kalpanAzakitathI, je kAvyamaya mAdhurA sAthe A vicAra mUkyo tene lIdhe e vicAra jANe A kavie ja Apyo hoya evI enI pratiSThA baMdhAI gaI. gujarAtI kavionA manane kabajo A vicAre daDhatAthI lIdhA che. 'gItAMjAla'nA eka kAvyanI paMkitao vAMcuM. (A ane have pachI je kAvyo vAMcIza te anuvAdo zrI nagInadAsa pArekhe karelA che.) jyAre vizva magana nidrAmAM, gagana vize aMdhAra, koNa jagADe vINA tAre muja AvA jhaMkAra? nayana taNI nidrA harI lIdhI, zayana tajI UThI thaI beThI, AMkha ughADI joI rahuM, nava darzana maLe lagAra. che ke jhaveracaMda meghANIthI mAMDI rAjendra ane niraMjana sudhInA kavie enA prabhAva nIce AvyA che. meghANInuM paheluM ja gIta laIe: dIvaDo jhAMkhe baLe - re mAro dIvaDo jhAMbe baLe. Aje ghera atithi Ave: pala pala paDaghA paDe, sakaLa nagara sUnuM che svAmI! tArAM svAgata koNa kare? dIvaDe. ane bIjA kavionAM paNa keTalAMka kAmo joIe. zrIdharANI: ratha tAro muja bAraNe AvyuM, jANuM ne kayAre? kema? kayAre te AMgaLe hAtha parovyA kayAre meM pUcha khema? pAMpaNe ghenanA DuMgarA beThA, IrachAyA na UbhA thAya; aMtaramAM paDachaMda paDayA toya trATaka nA saMdhAya. manasukhalAla jhaverI: mArA prItamane abhisAra akelI Aje bhavyuM, mArAM pAyala bAje pAya, kaMpe mAruM haiyuM kUNuM. mAruM jIvatara jholAM khAya, re! prANa mAre kone dharuM ? huM te bhavanA te vananI mahA 1 akelI bhUlI bhayuM. sneharazmi : AMgaNa koNa AvI Aje gAne bolAve! ko hRdayadrAre Atura - Aja vINA bajAve! rAjendra zAha (jayAre) Avela nuM ghara mAre (tyAre) hAya huM ghelI bhAna bhUlI'tI aMganA alaMkAre, ' kayAM du:khathI jANuM nA re, hRdaya bharyuM muja azubhAre kone paheravA mana icche kaMTha taNe A hAra? AmAM je prArthanI bhASA che e bhASA gujarAtI kavie keTalI badhI vAparI che te ApaNe AgaLa upara joizuM. gItAMjalinI vadhu paMkitao vAMcuM : pAse muja AvI beTho to, toye huM nava jAgI, UMgha mane kevI AvI'tI! kevI huM hatabhAgI ! Avyo to nIrava madharAte, lAvyo te vINA nija hAthe, svapna mahIM gaMbhIre nAde, rAgiNI UThI vAgI, pAse muja AvA beTho" te, te huM nava jAgI. A pramAdanA pastAvAnuM kAvya che te have je vAMcuM te paMkitaomAM kaMika nirAzA che : divasa badho vItyo topaNa hajuM Asana che patharAyuM, gharamAM dIpa nathI pragaTAvyA, zI rIte belAvuM? maLavAnI ura - Aze jIvuM, hajIMye nathI maLAyuM; gIta ahIM AvI je gAvA te te nathI gavAyuM. te A gItamAM jarAye hatAza thayA vinA prayatna cAlu rAkhavAnI daDhatA dekhAze : dina vIye, vItI gaI veLA, vikharAyA hATo ne meLA, AvyA'tA belAvA teo phariyA pAchA roSe, prema taNe hAthe pakaDAvA beThI chuM ahIM hase. ane have priyatama pote abhisAre nIkaLyo che e bhAvanAM be kAvyonI eka eka kaDI joie : Aje vAvaMToLI rAte, piyu che, tuM nIkaLyo abhisAre, hatAza sama AkAza rUe che, nIMda nathI, nayane cUe che, dvAre khelI che muja priyatama, jotI vAre vAre, ' . piyu he, nIkaLyo abhisAre, ane bIjuM kAvya : muja milana mATe nuM yugayuga vItyAM sadA raho che AvI, tava caMdrasUrya tujane kaI pere mujathI zake chupAvI? * A vicAro gujarAtI kaviomAM eTalI vyApaka rIte prasaryA koNa te AvyuM A vaLatI rAtanA - jhAkaLabhIne 2 aMdhAra? che ne Takore aDakI bANe koNe kIdha re TIkAra? AMgaNe AvIne jouM te koI nA! niraMjana bhagata: meghalI rAte virahanI koI vyAkula vAte koNa kare che gIta ? nathI soNalAM sonalaraMgI, mAre mAraga nA koI saMgI, toya ajANe, pUravIne sUra pAgala prANe koNa dhare che prIta? ApaNe ravIndranAthanuM eka kAvya jevuM emAM piyatama abhisAre nIkaLyo che. manuSya Izvarane jhaMkhe che te ivara paNa manabane che jhaMkhato nathI. niraMjana bhagata e vAtane Ama mUke che: harivara mujane harI gayo meM te hAla kIdhuM nhotuM ne te mujane varI gayo! abudha aMtaranI huM nArI, huM zuM jANuM prati? huM zuM jANuM kAmaNagArI muja haiye che gIti? che te muja kaMThe be karathI varamALA re dharI gayA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ e prabava jIvana tA. 16-9-76. ravIndranAthanA vicAronI bIjI vyApaka asara zikSaNako thai che. cheka A sadIne prAraMbhe 1901 mAM emaNe zAMtiniketanamAM pAMca vidyArthIothI zikSaNa saMsthA zarU karI. zikSaNa vize ravIndranAthanA vicAro pracalita paddhatithI sAva judA hatA. vidyArthInI tamAma sarjanAtmaka pravRtiene mokaLuM medAna maLe, e pravRttiomAM ene protsAhana maLe ane enI zArIrika ane mAnasika zakitaone mukatapaNe vikAsa thAya evI zikSaNa paddhati ravIndranAtha icchatA hatA. e mATenI emanI prayogazALA te zAMtiniketanane Azrama. emAM emaNe vidyArthIonA hAthapaga, emanI darzana chAvaNanI indriyo, emanuM magaja ane emanuM hRdaya e badhuM keLavAya evI zikSaNapaddhati zarU karI. emanI kSitijo samagra sRSTine AMbI jatI hatI. emane nAtajAta, dharma, rASTra evI koI dIvAle mAnya nA hatI. eka bAju dharatIne bIje cheDe paNa emanI najara pahoMcatI hatI te bIjI bAja zAMtiniketananI AsapAsa AvelAM gAmaDAM paNa emanI daSTi bahAra na hatAM. e gAmaDAMnA hunnara udyoganA vikAsa mATe paNa emaNe Ayojana karyuM hatuM. pAMca vidyArthInA AzramamAMthI vikaselI vizvabhAratI yunivarsiTI ravIndranAthanA zaukSaNika vicArone mUrtimaMta karanArI saMsthA banI rahI . - ravIndranAthanA zikSaNavicAranAM be tattvoe khAsa dhyAna kheMcyuM. ziDhANa kevaLa paraMparita bIjika viSayo pUratuM maryAdita na rahe. sAhitya, saMgIta, nRtya, citrakalA, zila5kalA, hastakArIgarI - e tamAma viSayo jIvananI samRddhi mATe Avazyaka che eTale e koIne zikSaNamAMthI bAkAta na rakhAya ane bIjuM vidyArthInI zikSaNasAdhanAmAM ochAmAM ochAM baMdhane hoya. enA vyakitatvanA pUrNa vikAsa mATe avakAza maLe evuM mukata vAtAvaraNa hoya. vyakitatvane ane sarjanAtmaka zakitaone kuMThita kare evuM viSayanuM baMdhana ke paddhatinuM baMdhana vidyArthIone mAthe lAdavuM nahi. vidyArthI prakRti sAthe vadhu ne vadhu 8,5 thAya evI zikSaNa paddhati vikasAvavI. | gujarAtamAM ravIndranAthanA zaikSaNika vicAro zAMtiniketanamAM bhaNI AvelA vidyArthIoe prasarAvyA. A vicAroe zikSita gujarAtIo para UMDo prabhAva pADo. ravIndranAthanA zikSaNa vizenA vicAro gujarAtanA zikSaNacitanamAM UMDA aMkAi gayA. sAhityamAM paNa A vicArone prabhAva jaNAyA vinA rahyo nahi. kramaza: - - yazavaMta dozI 3. ramaNalAla zAhanuM sanmAna A paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM saphaLa saMcAlana karanAra Do. ramaNabhAI zAhanuM sanmAna karavA eka meLAvaDAnuM Ayojana zrI ramaNIkabhAi mehanalAla jhaverIne tyAM karavAmAM AvyuM hatuM, jemAM muMbai jaina yuvaka saMghanA agraNIo ane paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vakatAo gayelA yuvaka saMghanA mahAmaMtrI zrI cImanalAla je. zAhe jaNAvyuM hatuM ke, meM hamezAM amerikAnA mArA pravAsa daramyAna paNa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI satata yAda karI hatI ane tyAM beThA beThA mArAthI thAya teTalAM salAhasUcana paNa karyA hatA. DaeN. ramaNabhAIne paNa A aMge meM patro lakhyA hatA. ahIM AvyA bAda paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM saphaLa Ayejana thayeluM jANI prasannatA anubhavI. temaNe jaNAvyuM hatuM ke DaoN. ramaNabhAi zAha jevA vidvAna ane vinamra vyakita maLavAthI A vyAkhyAnamALA vadhu sArI rIte pAra paDe che. zrI kiraNabhAi zAhe jaNAvyuM hatuM ke, huM varSothI De. ramaNabhAIne ghaNI ja najIkathI oLakhuM chuM. teo satata vidyAvyAsaMgI che. temanAmAM sauthI zreSTha guNa mane je jovA maLe che te temanI guNagrAhakatA che. - zrImatI hIrAbahena pAThake jaNAvyuM hatuM ke, vyAkhyAnamALAmAM AvatI dareka vyakita jAgRta - bhakitabhAvapUrvaka AvanArI che. teo zraddhAthI vyAkhyAnamALAnuM zravaNa kare che. sephiyA kolejanA hindI vibhAganA vaDA prA. naMdalAla pAThake jaNAvyuM hatuM ke, Aje samAjamAM aneka jAtanI pravRtti cAle che. paraMtu AvI "jJAnasatra' nI pravRtti calAvavI ghaNI ja agharI che. emAM paNa ATalA badhA sujJa leko bhAga le che ane dhIrajathI. sAMbhaLe che e virala bAbata che. * DaeN. ramaNabhAi zAhanI khyAti zikSaNakSetre paNa ghaNI moTI che. teo ghaNA ja sAdA ane saraLa che. AvA jJAnasatranuM saphaLa saMcAlana temanI AgavI pratibhAne AbhArI che. jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAi zAhe jaNAvyuM hatuM ke, sva. paramANaMdabhAi gayA pachI eka varSa meM A vyAkhyAnamALAnuM saMcAlana karyuM hatuM. temAM keTalI kALajI levI paDe che ane kaSTa uThAvavuM paDe che tene mane khyAla che. paraMtu bIjA varSathI ja De. ramaNabhAie A kAryabhAra vahana karyo che. ane Aje huM anubhave kahuM chuM ke haLavo thayo chuM. temaNe DaoN. ramaNabhAimAM vinamratAnA guNane biradAvyA hatA ane UMDA dhArmika jJAna dvArA teo keTale lokasaMgraha karI zake che tenuM udAharaNa ApatAM jaNAvyuM hatuM ke, DaeN. ramaNabhAi zAha ane zrImatI tArAbahena zAhe bhagavAna mahAvIranI 2500 mAM nirvANa varSa nimitte AphrikAmAM pravAsa karyo tyAM Aje paNa loko emane eTalA ja sneha ane AdarathI yAda kare che. zrI cImanabhAie A prasaMge jAherAta karatAM jaNAvyuM hatuM ke, je rIte . ramaNabhAi AphrikAnA pravAse gayA hatA te pramANe teo AvatA mArca mahinAmAM. briTana ane konTInenTala dezanA pravAse javAnA che, te eka ApaNA 'mobAila embeseDara' jevA che! temaNe jaNAvyuM hatuM ke, vyAkhyAnamALAmAM vakatAo ane viSayonI pasaMdagI paratve teo jyAre mArI sAthe maMtraNA karavA Ave che tyAre ghaNI ja jhINavaTabharI daSTi apanAve che. sanmAnane uttara ApatAM atyaMta vinamrabhAve rDo. ramaNabhAie jaNAvyuM hatuM ke, kharekhara te A sanmAna muMbaI jaina yuvaka saMghanuM che, huM to nimitamAtra chuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke, vyAsapITha upara huM besuM chuM tene eka lAbha mane e maLe che ke, atyaMta tanmayatAthI huM tamAma vakatAene sAMbhaLI zakuM chuM, tene sAra grahaNa karI zakuM chuM. DaoN. ramaNabhAie jaNAvyuM hatuM ke, aneka vidvAnoe pote ghaNI ja vidvatApUrNa kRtio racI hoya chatAM eTalI vinamratA darzAvI hoya che ke, meM AmAM kaMi navuM karyuM nathI, huM te mAtra nimita chuM. * e pramANe ja jyAre huM vyAsapITha upara besuM chuM tyAre huM muMbaI jaina yuvaka saMgha vatI tenA pratikamAtra tarIke besuM chuM. - saMkalana : kanubhAI mahetA AgAmI abhyAsa - vartuLanI beThaka tA. 16 nahi paraMtu tA. 18nA roja rAkhavAmAM AvI che tenI noMdha levI. -maMtrIe paNa thAka meLAvaDAnuM hatuM jemAM vakatAo che jemAM muMbaI upasthita rahyA hatA ane paryuSaNa A prasaMge yuvaka saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe potAnAM svAgata ane abhinaMdana pravacanamAM jaNAvyuM hatuM ke, DaoN. ramaNabhAI zAha jevA vina, vinayI ane kAryazIla vyakita ApaNane sAMpaDayA che e ghaNo ja AnaMdane viSaya che. teo A vyAkhyAnamALAnuM Ayojana atyaMta cIvaTapUrvaka ane dhagazathI kare che. vakatAo ane viSayanI pasaMdagI, tenI gUMthaNI ane samagra sabhAnuM Ayojana temanI kAryakuzaLatA ane kAma pratyenI utkaTa bhAvanAnuM ghotaka che. zrI zAhe jaNAvyuM hatuM ke, gayA sAta varSathI satata parizramapUrvaka teo vyAkhyAnamALAnuM sukAna saMbhALI rahyA che ane A kAryane AgaLa dipAvI - dhapAvI rahyA che sva. paramANaMdabhAInA avasAna vakhate e dvidhA hatI ke A vyAkhyAnamALAnuM saMcAlana ane saMvardhana karaze koNa? mu. zrI. cImanalAla cakubhAIe paNa zarUAtamAM A kAryabhAra vahana karyo hato. paraMtu ramaNabhAi zAhe je rIte A kAryane AgaLa dhapAvI rahyA che e jotAM have saune bhAra haLave thayela lAge che. zrI ke. pI. zAhe evI AzA vyakata karI hatI ke che. ramaNabhAI zAhanA netRtva heThaLa have pachI je Ayojana thavAnuM che te "vidhAnasabhA" vyAkhyAnamALA paNa ghaNI ja saphaLa raheze. A paryuSaNa vyAkhyAnamALA prasaMge amerikAnA pravAse
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-76 prabuddha jIvana ee ja mAnavI ane vRkSo amuM puraH paryAsa devadAruM putrIkRtI'sau vRSabhadhvajena jALavaNI mATe tathA e vanasaMpattimAM vadhAro karavA mATenA saghana yo hemakuMbhastananiHsRtAnAM skandasya mAtuH payasA rasajJaH // prayatna thavA mAMDayA che. A prayatnomAM prajAe pUrA dilane saha kAra Apavo jarUrI che ane e prajAnA pitAnA lAbhamAM paNa che raghuvaMzamAM kAlidAse A zleka lakhe che. kavinI kaha5nA bhale kAraNa ke vanasaMpatti jo nahi haze te prajAne varasAdana hoya, paraMtu e zlokamAM eka hRdayaMgama vRkSAkathA rahelI che. vAta ema hatI ke bhagavAna zaMkara ane devI pArvatI jayAre himAlayamAM nivAsa bAbatamAM, kRSi utpAdananI bAbatamAM are pIvAnA pANInI bAbatamAM paNa muzkelI ubhI thaze. jemAM bhagavAna zaMkare devadArUnAM vRkSane ttAka hatAM tyAre himAlayanI vRkSArAjIe emane eTalAM prasanna karyA hatAM ke temaNe eka devadArUnA vRkSane dattaka lIdhuM hatuM. devI pArvatI lIdhuM hatuM temaja dareka prajAjana paNa jo pitAnI AjubAjana vRkSomAMthI eka ekane dattaka le te, ApaNI vRkSa saMpattimAM vadhAro e devadArUnA vRkSane roja dudhapAna karAvavA AvatAM ane ene karavAnI dizAmAM sArI pragati thai zake. hiMdu gharomAM te prAcIna vikAsa joIne AnaMda pAmatAM. eka divasa evuM banyuM ke potAne samayathI tulasI kayA rAkhavAnI prathA che ja, A tulasIne sAmAnya zarIre AvatI khaMjavALa miTAvavA eka hAthI e devadArUnA vRkSanI choDa paNa meleriyA jevA rogonI sAme rakSaNa ApavAmAM sahAyabhUta sAthe ghasAya ane ethI e vRkSanI thoDI chAla ukhaDI gai. bIje divase devadArUnA vRkSane thayelI IjA joIne, pArvatIe jANe pitAne thAya che. kahevAya che ke pUrva AphrikAmAM jyAre vikasyuM nahotuM ane tyAM macchaze ane meleriyAne trAsa pukaLa hatA tyAre sauthI pahelA putra avasAna pAmyo hoya evo vilApa karyo. vasAhatIo tarIke tyAM gayelA karachI potAnI sAthe tulasInA A vRkSakathAnuM jo koi tAratamya hoya to te eTaluM ja ke, choDa lai gayA hatA ane AphrikAmAM vRndAvana ubhuM karyuM hatuMdeve paNa je vRkSo pratye ATalo prema karatA hoya to ApaNe mAna A tulasI vAvIne vasAhatIone maccharonA bhayaMkara trAsamAMthI bacAvie te, devonAM e priya vRkSo upara savizeSa prema rAkhavo joie. vyA hatA A rIte joie te AphrikAnA vikAsamAM tulasIne phALe ane hajI hamaNA sudhI ApaNe ema karatA paNa hatA. pIpaLe, paNa sAro evo che ema kahevuM paDe.. vaDa, AsopAlava, uMbare e badhAM moTAM chAyA tarUo eTale ke - ApaNI prajA to prAcIna kALathI vRkSonI agatya pIchAna mukhyatve karIne chAyA ja ApatAM tarUnI ApaNA pUrvajo pUjA AvI che. vedamAM vRkSo ullekha aneka ThekANe Ave che. vedana karatA. Aje paNa jUnI saMskRtithI jeo vaMcita rahyA nathI teo zAnti pAThamAM vanastapataya: zAnita: eTale ke amArI vanaspatie ' A vRkSanI pUjA kare che kAraNa ke koIne koI deva sAthe A vRkSone zAnta thAva ane madhumAne vanaspati:- amArI vanaspati madhumaya ApaNA pUrvajoe sAMkaLelAM che. bhagavAna buddhane paNa eka vRkSa banI rahe e ullekha Ave che. vanaspati azakta hoya, madhumaya heThaLa beThA beThA ja kevaLajJAna prApta thayuM hatuM e vAtanI sUcakatA na hoya to te mAnavI mATe aniSTa che e jANe ApaNA vedanAbhUlavA jevI nathI. kAlidAsane yakSa paNa jyAre zApa pAmIne kSIo jANatA hatA. ApaNe A saMskRti sAthe saMparka gumAdezavaTo bhogavavA game tyAre teNe snigdha chAyA ApatAM tarUothI vyo ane tethI vRkSo sAthe saMparka paNa gumAvyo. ApaNA eka rAmRddha evA rAmagiri AzramamAM nivAsa karyo hato e vastu paNa vicAraka zramakaranda davee sAcuM ja kahyuM che ke mAnavI jayAre vRkSane vRkSa aMgenI ApaNA prAcInanI draSTi kevI hatI te sUcavatI nathI zuM? samajato thaze tyAre e buddhone samajavAnI zakita paNa prApta karaze. ane ethI ja huM te mAnuM chuM ke chellAM thoDAka dAyakAomAM ApaNe vedanA kALathI ItihAsanI daSTie hajI hamaNAMne ApaNe vRkSonI je upekSA karI che te ApaNI paraMparAgata saMskRtinI kahevAya evA kALa sudhI AvIe te paNa ApaNane jaNAze ke sapATIthI ApaNe keTalA nIcA utarI gayA chIe te batAve che. ApaNe tyAM vRkSonI agatya ApaNI prajA ane ApaNA te sama"jIvo jIvasya jIvanama" e sutra ucAranArA ApaSNa ApaNA yanA zAsako pIchAnatA ja hatA. kahevAya che ke mahammada begaDAnA karatAM paNa keTalIka draSTie vadhAre saMvedanazIla evI jIvIta vanaspati vakhatamAM janAgaDhathI pAvAgaDha sudhInA enA zAsana heThaLanA vistAsRSTi pratye kevaLa bedarakArIbharI vRtti keLavatA thayA e kharekhara ramAM be karoDa AMbAnA jhADa hatAM. vedanI zajdrI eTale AjanI ApaNI mATI sAMskRtika kamanasIbI hatI. satalaja nadI jyAMthI nIkaLe che te zivAlikanI TekarIo Aje ane e paNa kahevuM joie ke e adhogati kevaLa sAMskRtika te DIbaTa che paNa megalAnA kALamAM e ghanavRkSarAjIthI bharelI nahotI, vaijJAnika paNa hatI. vijJAne e puravAra karyuM hatI ane nUrajahAMe te tyAM grISmavihAra mATe eka mahela paNa che ke mAnavI vanaspati vinA jIvI zake nahi. ulaTuM baMdhAvyo hato. ApaNA deza choDIne videzanI vAta karIe te moromAnavI jo vanaspatinI yogya sArasaMbhALa le, enuM yogya konA rAjAne mahela jyAre baMdhAto hato tyAre eka vRkSa ADe Avata sanmAna kare te, e aneka rIte mAnavIne upayogI thai paDe hatuM paNa rAjAe e kApavA dIdhuM nahotuM. vRkSono mahimA kevaLa ema che. mAtra vanaspatimAM ja evI zakita che ke je sUrya zakitanuM ApaNe ja nahi paraMtu duniyAnI bIjI prajAe paNa pIchAleTa sithesIsa nAmanI prakriyA vaDe rUpAMtara karI zake che ane e natI hatI e A dAkhalAo uparathI spaSTa thAya che. Aje paNa rUpAMtarane kAraNe ApaNe zvAsamAM je prANavAyu vAparIe chIe te IjharAela ane raziyA raNane vadhatuM aTakAvavA vRkSone divAla vanaspati ApaNane pUrA pADe che ane khorAkamAM ApaNe je kArbo- tarIke upayoga kare che. ApaNe paNa vRkSanI agatya pratye sajAga hAiTa vAparIe chIe te paNa vanaspati ApaNane pUrA pADe banI rahyA chIe e AnandanI vAta che. A jAgutine prajAnAM che. makAIne ja dAkhalo laie te eka makAine choDa rojanuM pUrAM pIThabaLanI jarUra che e kahevAnI bhAgye ja jarUra che. doDheka lITara pANI bhejanA svarUpamAM havAmAM choDe che ane enAM atre eka vAta e paNa kahI devAnI jarUra che ke prajAnuM mULiyAM evAM hoya che ke je jamInane bAMdhI rAkhe che; dhovAi jatI pIThabaLa meLavavA mATe prajAne keTalIka sagavaDo karI ApavAnI paNa aTakAve che. moTAM jhADo je bheja havAmAM choDe che te te rojanA - jarUra che. AmAMnI mukhya sagavaDa che baLataNa aMgenI. vRkSo kapAi hajAro lITara pANI jeTalo hoya che, ane A bhejane kAraNe vAda javAnuM eka kAraNa e che ke ApaNI prajAmAM thaI rahelA LAMonI varALanuM pANInAM TIpAmAM rUpAMtara thavAmAM madada thAya che. vasativadhArAnI sAthe baLataNanI jarUriyAta paNa vadhatI gaI ane ethI AthI ja jyAM jaMgaluM hoya tyAM varasAda vadhAre paDe che ane ethI ja. jaMgale vadhune vadhu kapAtAM gayAM. jaMgalo vadhu paDatAM kapAi javAmAM koi paNa bhUpradeza upara ochAmAM rAchA tetrIsa TakA jeTalA vRkSA jaMgala adhikArIonAM AMkhamicAmaNAM paNa keTalIkavAra kAraNabhUta rAjIvALA pradeza hovo joie evI vijJAnIonI gaNatarI che. banyAM. A aTakavuM joie ane sAthosAtha prajAne baLataNanuM paNa ApaNe tyAM to jaMgalo varasethI kapAtA AvyAM hovAthI Aje koi taikalpika sAdhana pUruM pADavuM joIe. AvuM eka vaikalpika ApaNA dezamAM jaMgala heThaLane kula vistAra dezanI kula kSetraphaLanI sAdhana che bAyogesa athavA gobara gerara. bAyo gesanA upayoga 22 TakA jeTalo ja che. duniyAnA ghaNAkharA dezanA jaMgala vistAra aMgene pracAra e ApaNI vanasaMpattinI jALavaNI aMgenA purukaratAM A ochA che. pArthane eka bhAga banI rahevo joie. bAyogesa te vaLI bevaDo A vastu nivAravA ApaNA zAsakoe vanamahotsava phAyadAkAraka che. eka to e baLataNa pUruM pADe che ane ADapedAza ujavavA mAMDayA hatA paraMtu e vanamahotsavanI ujavaNI jANe tarIke suMdara sendriya khAtara pUruM pADe che. alabatta, bAyogesanA aupacArika ja rahI hatI. hajI hamaNAM ja A bAbatamAM upayoganI dizAmAM pahelAM karatAM vadhAre jAgRti AvI che e saMtasaMgIna kAma thavA mAMDayuM che ane ApaNI vanasaMpattinI thanI vAta che
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-76 ApaNI prajAmAM vRkSo aMgenI ApasUjha nathI evuM kAMi che vaLagI raheto ane ene thAka UtarI ja. vRkSa kevaLa jaDa nathI nathI. chelI laDAI vakhate ApaNA sainiko jyAre raNamAM laDatA e jANe e pIchAnate. hatA tyAre temaNe, raNanI retIthI potAnA taMbuone bacAvavA mATe ApaNI daMtakathAomAM kAmadhenuM ane kalpavRkSanI kalpanA eka cokkasa prakAranAM vRkSo vAvyAM hatAM. jhaDapathI UgatAM A karavAmAM AvI che. gAya samAja mATe aneka rIte upayogI che e vRkSAe sainikone joito sahAro Apyo hato eTaluM ja nahi hakIkatane kAraNe ja kAmadhenunI kalpanA udbhava pAmI haze ane paNa vRkSe aMgenI e raNanI prajAnI draSTi ja badalI nAkhI hatI. e ja rIte vRkSa samAja mATe-mAnava - samAja mATe aneka rIte upayogI raNanI prajA e vRkSe vadhune vadhu pramANamAM vAvatI thai hatI ane hovAthI ka95vRkSanI 5nA uddabhava pAmI haze ema huM te mAnuM ane Aje te e vRkSa raNane vadhatuM aTakAvavAnuM kAma karavA chuM. AjanA ApaNA vRkSa kalpanAnA pelA kalpavRkSa samA banI uparAMta raNanI prajAne joinuM baLataNa paNa pUruM pADI rahe che. rahI zake ema che, jarUra che mAtra A zakayatA pIchAnavAnI ane mAnavI ane vRddho vacceno kevaLa bhautika saMbaMdha nahi paraMtu e zakayatAne sAkAra karavA mATe joIne parizrama karavAnI. cetanAtmaka ane saMvedanAtmaka saMbaMdha paNa che evuM vadhAre ne vadhAre eka samaya evo hato jayAre gAmegAma vaDa, pIMpaLe, uMbare pramANamAM have puravAra thavA mAMDayuM che. ghaTAdAra vaTavRkSanI nIce bese ApAlava vagere moTAM vRkSo najare paDatAM. Aje AvAM vRkSonI saMkhyA nahivata thai gai che. ApaNI vanasaMpattinA saMrakSaNa aMte te tamane zAnti maLe tenuM kAraNa kevaLa vaTavRkSanI chAyA ja te eka ja icchA vyakata karavAnI che ane te e ke pharI pAchA nahi paraMtu bIjuM paNa kAMika che ema keTalAka vijJAnIo kahe che. gAme gAma AvAM meTAM vRkSo dekhA devA mAMDe ane e vRkSonI jANe ke e vaTavRkSa tamArA para mAyA ja vasAve che! kahe che ke jarma- chAyAmAM bhara bapore paNa zItaLatA mANatA parivrAjako najare paDavA mAMDe. nIne ajoDa rAjapuruSa bismArka jyAre khUba thAkI jatuM tyAre manubhAI mahetA pitAnA bAgamAM jaIne, eka jhADane bAtha bharIne 5 aradhA kalAka (AkAzavANI para Apelo vArtAlApa: thoDA sudhArA-vadhArA sAthe) saMghanA navA AjIvana sabhyonI yAdI 19 - [AgaLa 774 sudhInA nAme pragaTa thaI cUkayA che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna ane tyAra bAda tha lA sabhyonI nAmAvalI nIce pragaTa karavAmAM AvI che. mitronA khUba khUba premALa sahakAra mATe ame aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. 775 zrI mANekalAlabhAi vI. savANI 810 zrI chabIladAsa nImacaMda zAha 845 zrI cinubhAI nagInadAsa gAMdhI 776 zrI ema. ke. pArekha 811 zrI dhIrajalAla tArAcaMda zeTha 846 zrI vasanajI ravajI gAlA 777 zrI anaMta durlabhajI khetANI 812 zrI mahendra sI. parIkha 847 zrI premajI dhArazI saMgAi 778 zrI dhIrajalAla maNilAla dozI 813 zrI hasamukhalAla bhegIlAla zAha 848 zrI nirmaLAbena prANalAla vaDAlIyA 79 zrI jayaMta vADIlAla dozI 814 zrI vIjaya premajI zAha 849 zrI keyula niraMjana zAha 780 zrI rasikalAla maNilAla dozI 815 zrI madhusudana eca. zAha * 850 zrI kamalAbena sukhalAla zAha 781 zrI hIrajI khImajI gAlA 816 zrI vikramabhAi sI. zAha 851 zrI pratApa vRjalAla zAha 782 zrI kIrtIlAla camanalAla koDAya 817 zrI rasikalAla ke. zAha 852 zrI jIvaNalAla maganalAla zAha 783 zrI praphulla maNilAla zAha 818 zrI amitA dineza, pArekha 853 zrI jasavaMta choTAlAla zAha 784 zrI kumudabena eca. kAmadAra 819 zrI mAvajI dhanajI deDhiA 854 zrI bI. ke. zAha 785 zrI kusumacaMdra DAhyAbhAi zAha 820 zrI jatIbena jagajIvana tejANI 855 zrI cInubhAi ema. zAha 786 zrI yazavaMtabhAi zukala 821 zrI anilakumAra vaikuMThabhAi chApIyA . 856 De. madhubahena zAha 787 haiM. lakSmIcaMda meghajI zAha 822 zrI iMdirA dhIrajalAla kAnANI 788 zrI mahendra rasikalAla zAha 823 zrI dhIrajalAla tArAcaMda zeTha 857 zrI caMdrakAMta ema. maNiyAra 789 zrI rasikalAla narezacaMda zAha 824 zrI kalyANajI velajI lakhamazI 858 zrI munira harSajIta gIlAnI 790 zrI harakizana koTIyA 825 zrI premajI velajI . 859 zrI nIlamabena caM. zAha 41 zrI vasaMta vI. mahetA 826 zrI je. vI. dezI 860 zrI zAMtilAla jhaTakiyA 792 zrI mahendra ANaMdajI 827 zrI pradIpa nagInadAsa mahetA 793 zrI ramezacaMdra durlabhadAsa mahetA 828 zrI jyAbena caMdrakAMta zAha 861 zrI dhIrajalAla varajIvanadAsa zAha 94 zrI samIra jhaverI 829 zrI bhAratIbena zeTha 862 zrI bhegIlAla zAMtilAla desAi 75 zrI hasamukhalAla mANekalAla zAha 830 zrI ramAbahena mahetA 863 zrI maNilAla jesIMgabhAi zeTha 796 zrI ajaya joramala mahetA 831 zrI harSada maganalAla zeTha 864 zrI rasikalAla kALIdAsa mahetA 797 zrI jamanAdAsa je. zAha 832 zrI mane ramAbena ke. vakIla 798 zrI pI. pI. zAha 833 zrI navInacaMdra premacaMda zAha . 865 zrI rasikalAla ke. zAha 799 zrI harilAla jecaMda dozI 834 zrI ItilAla kasturacaMda zeTha 866 zrI janaka kIsanadAsa kAcarIA 800 zrI e. sI. kAmadAra 835 zrI jyAlakSmIbena jayaMtilAla zAha 867 zrI pradIpa nAnajI gAlA 801 zrI yaMta nautamalAla mahetA 836 rDo. e. sI. koTharI 868 zrI rautanyabahena tu. mahetA 802 zrI nirmaLakumAra jayaMta zropha 837 zrI zIvajI mUlajI zAha 803 zrI zarada esa. mahetA 838 zrI raMjanabena ela. maracaMTa 869 zrI naMdalAla ratilAla gAMdhI 804 zrI AratI parimala parIkha 839 zrI pareza chaganalAla 870 zrI bhagavatIbahena zAha 805 zrI niraMjana eca. bhaNazAlI 840 zrI jItendra lakSmIcaMda zAha 871 zrI ramaNabahena jasANI 806 zrI DI. ema. pArekha 841 zrI madanakumAra premajI narazI deDhIyA 872 zrI hariza dAmajI gesara 807 zrI suMdaralAla ena. dozI 842 zrI nagInadAsa goviMdAjI lAThIyA 808 zrI zakuMtalA kalyANadAsa mahetA 843 zrI puraNa svarUpacaMda zropha 873 zrI vIpIna cImanalAla zAha 809 zrI ema. TI. zeTha 844 zrI kiraNacaMdra epha. zeTha 874 zrI manaharalAla harilAla dezI - cImanalAla je. zAha , ke. pI. zAha -maMtrIe mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: kI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, mubaI 400 004-Te. naM. 350296 mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By South 54 Licence No.: 37 pabaddha jIvana yuddha jainanu navasa sarala lava 38: : 11 muMbai, 1 okaTobara, 1976, zukravAra vArSika lavAjama rUA. 10, paradeza mATe zili'ga : 30 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAhe rASTrIya cAritra ane rASTranuM ghaDatara dareka rASTrane ane prajAne potAnuM vyakitatva hoya che. te tenuM cAritrya che, tenI lAkSaNikatA che, tenI viziSTatA che. hajAro varSanA ItihAsa ane paraMparAthI te ghaDAyeluM che. samaye samaye tenuM svarUpa palaTAnuM rahe che. chatAM temAM keTalAMka tattvo evAM hoya che je sthAyI ane cirakAlIna che, sanAtana che. A tattvo enI saMskRti che, teno AtmA che. keTalAka dezezamAM, tenI purAtana saMskRti sAtheno saMbaMdha evA vicchinna thaI jAya che ke te mAtra bhUtakALanI smRtirUpe ja avazeSa rahe che. jyAre keTalAka dezomAM tenuM sAtatya jaLavAi rahe che ane bhUtakALa ane vartamAnakALane sAMkaLe che eTaluM ja nahi paNa bhaviSya mATe mArgadarzaka rahe che. grIsa, roma, mIsaranI saMskRtio bhUtakALanI smRtirUpe ja rahI che. sadbhAgye ApaNA dezane pAMca hajAra varSanA sAtatyanI jIvaMta saMskRti sAMpaDI che. vedo ane upaniSadomAM je Atmadarzana thayuM te Aje paNa ApaNe mATe eTaluM ja jAgrata che. rAmAyaNa - mahAbhAratamAM je leAkajIvananuM nirUpaNa thayuM ane je Adarzo mUrtimaMta thayA te ApaNA dezanI samagra prajAmAM rageragamAM vahe che. temAM bhAratanuM hRdaya dhabake che. ApaNI A saMskRti upara aneka AkramaNA AvyAM. kAMika jhaMjhAvAtamAMthI tene pasAra thavuM paDyuM. paNa A badhA AkramaNo ane jhaMjhAvAtonA teNe saphaLatApUrvaka sAmano karyo. kAMIka videzI pravAho * AvyA. badhAne camatkArika rasAyaNathI peAtAnAmAM samAvI dai ekarasa karI lIdhA. chelluM videzI AkramaNa pazcimanuM AvyuM. tenI mAhitImAM keleAka vakhata ApaNe aMjAyA. rAjakIya gulAmIne kAraNe kSubhita thayA AtmavizvAsa kAMika ochA thayo. laghutAgraM'thithI pIDAyA. temAMI paNa bahAra AvyA. rAjA rAmameAhana rAyathI mAMDI, rAmakRSNa paramahaMsa, dayAnaMda sarasvatI vageree pharIthI ApaNA AtmA jAgrata karyo. chevaTe AvyA gAMdhIjI. rAjakIya gulAmImAMthI chUTayA eTaluM ja nahi, gAMdhIe mAtra bhArata varSane ja nahi paNa jagatane navA saMdeza Apyo. yugapuruSa hatA. yugane pIchAnyo, yuganI mAga pIchAnI, tenI gurucAvI batAvI. pharI satya - ahiMsAno saMdeza bhAratane ane jagatane Apyo. zrI muMbaI jaina yuvaka sa'ghanu' pAkSika mukhapatra chUTaka nA 50 paisA gAMdhInA saMdezanuM hArda hatuM svamAna, svapuruSArtha, AtmanirbharatA Atmava AtmanA bandhu : Atmava AtmanA ripu: duzmana koI bahAra nathI, aMdara che. tene jItavAno che. gItAno karmayoga jIvI batAvyo. ApaNI saMskRtinA sanAtana tattvone pharI prANavAna banAvyA. rAjakIya ekatA ApaNI na hatI tyAre paNa AvI sAMskRtika ekatA kAzmIrathI kanyAkumArI ane pUrvathI pazcima sudhI dezane Cha vyApI rahI hatI. e sAMskRtika ekatA ja ApaNuM sAcuM baLa che. have rAjakIya ekatA sAMpaDI che tyAre A sAMskRtika ekatA vadhAre sabaLa thavI joie. paNa ApaNAmAM rahelI nirbaLatAo, vidhAtaka baLA ane svArthI vRttienuM jora ochuM nathI. bhAratIya samAjamAM ekatAnA baLA che tema 'bheda' pADatA baLA paNa prabaLa che. jAtivAda, ucca - nIcanA bheda vagere ApaNA samAjamAM jaDa ghAlI beThA che. jAti - jJAtinA vADAo hajI ApaNA manano kAbU rAkhI beThA che. hindudharma ane samAjamAM ghaNAM sudhArako thayA. gAMdhIjI sauthI krAntikArI sudhAraka hatA. hajAro varSanuM ApaNA samAjanuM moTuM kAMka aspRzyatAne pAyAmAMthI hacamacAvI nAkhyuM. strIo ane zudrone ApaNe sadA dabAyela rAkhyA hatA, temane gauravabharyuM sthAna ApyuM, jIvanamAM naitika mUlyone prAdhAnya ApyuM. zrama ane saMyamane jIvananA kendramAM mUkyAM. anyAya ane asamAnatAonA ahiMsaka pratikAra karatAM zIkhavyuM. bhrAtRbhAva ane samAnatAmAM ja mAnavatA che e sUtrane jIvanamaMtra banAvyo. All men are brothers gAMdhIjIe yuga - dharma batAvyo, tene ApaNe visArI rahyA chIe evA prazna thAya tevI paristhiti pAchI nirmANa thatI dekhAya che. pazcimano pavana jorathI phUM kAya che. ApaNA sAMskRtika vArasAne bhUlI jai jIvananI dizA palaTAtI hoya tevo bhAsa thAya che. ApaNe sadA tyAga, tapa ane saMyamano Adara karyo che. lakSmIvAna ke sattAdhizAne nahi paNa saMta ane jJAnIne pUjanIya mAnyA che. ApaNI saMskRtinuM bIjuM eka pradhAna lakSaNa sahiSNutA che. aneka jAtionA banelA A dezamAM paraspara sahakAra ane AdarathI sau rahetA AvyA chIe. AkramakatA--dhArmika, sAmAjika ke anyaprakAranI, ApaNI prakRtimAM nathI. sahana karavuM e dharma mAnyo che. paNa have paristhiti palaTAtI jAya che. pharaja karatAM hakanuM vadhAre bhAna che. bIjAnA mato ane vicAro pratye asahiSNutA vadhatI jAya che. matAgraho ane pUrvagrahone satyano Agraha mAnIe chIe. pariNAme judA judA vargo ke dezanA vibhAga vacce saMgharSa janme che. ApaNA Adarza rahyo che savaeNae janA: sukhino bhavantu: gAMdhIjIe ene sarvediya nAma ApyuM. Aveza mAnasika abhigama phrI jAta karavAnI jarUra che. rASTranA cAritryanuM ghaDatara, daMDa, bhaya ke mAtra upadezathI na thai zake. ApaNI paraMparA che--mahAjana: yena gata: sapanthA: - AgevAno athavA saMtapuruSone anusaravA ApaNe TevAyelA chIe. samAjamAM eka athavA bIjI rIte agrasthAna bhAgavatA hoya temanuM vartana lokone daSTAMtarUpa bane che. gAMdhIjIe lokahRdaya jItyuM kAraNa ke je kahyuM te pahelAM pote karI batAvyuM. rASTranA cAritrya ghaDatara mATe
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 prabuddha jIvana tA. 1-10-76 A rAjamArga che. bAlAzrama jevI AgevAna saMsthAomAM temanI sevAo noMdhapAtra che. - ApaNAmAM bIjuM eka lakSaNa che ke ApaNe ApaNI jAtane jhaTa zrI vADIlAlabhAI sevAbhAvI kAryakara uparAMta udAradiladAtA utArI pADIe chIe. ladhutAgraMthithI pIDAtA hoIe tema ApaNI paNa hatA. sAmAnya sthitimAMthI vyApAra kSetre sAhasa kheDI temaNe nabaLI bAjune bahu moTuM svarUpa ApI daie chIe. buddhimattAmAM, kAryakazaLatAmAM ane jIvananA badhA kSetromAM, duniyAnI koi paNa saMpatti meLavI. zrI aMjavALIbena catrabhuja gAMdhI upAzraya (ghATaprajA kratA ApaNe utaratA nathI. abhimAna lAvavAnI ke TI. kopara), zrI vADIlAla catrabhUja gurukaLa hAIskUla (ghATakopara), rojAvADI moTapa anubhavavI na joie. paNa AtmavizvAsa gumAvavo na hospiTala (ghATakopara), lAyansa komyuniTI hola (ghATakopara), zrI narmadAjoie. rASTranuM bhAvi ujajavaLa che e zraddhA daDha hovI joie. bena catrabhuja gAMdhI mahilA koleja (bhAvanagara), zrI catrabhuja tAtkAlina musIbatothI mUMjhAyA vinA potAnA puruSArthamAM vizvAsa rAkhavo. motIlAla gAMdhI vidyAlaya (pAlItANA), mahAtmA gAMdhI smAraka phaMDa, vartamAnamAM, AkhuM jagata dhana ane sattA pAchaLa ane supabheganI lAlasAmAM paDayuM che. vijJAne evA sAdhano ApyA zrI kasturabA smAraka phaMDa, bharUca sevA saMgha tema ja saurASTra gujarAtanI che ke AvI kAmanAone baLa maLe che. ApaNA vArasAne aneka saMsthAomAM temanA dAnanI sugaMdha hajI Aje ya paNa heke che, ApaNe vaphAdAra rahevuM hoya te AvA pralebhanethI cetatA rahevuM ane mahekatI raheze. - paDaze. bhagavAna vedavyAse mahAbhArata lakhI aMte kahyuM: temAM sudharAI tema ja dhArAsabhAnA varSo sudhI sabhya hatA. urdhva bAhovirogyaSa na kazcita zruNotimAm zrI vADIbhAI Aja ApaNI vacce nathI, paraMtu teozrInI vividha dharmAta arthazca kAmazca, sadharmoM kimana sevyate " kAyamI sevAonI smRtio ApaNane sadAya preraNA ApatI raheze. hAtha UMcA karI pukArIne huM kahuM chuM ke artha ane kAma, sukha ane muMbaimAM tenI anekavidha sevAone aMjali apa zokapradarzita saMpatti dharmathI ja maLe che tethI evA dharmanuM sevana karavuM. paNa mAruM karavA aneka saMsthAonA upakrame sabhAo yojAI hatI. koI sAMbhaLatuM nathI. | kAtilAla korA bhAratavarSane A sanAtana saMdeza che. sukhasaMpatti dharmathI ja zrI khImacaMda maganalAla vorA . maLe che, adharmathI vinAza che. tyAre paNa koie sAMbhaLyuM zrI khImacaMdabhAinA avasAnathI jaina samAje ane khAsa nahi ane vinAza notaryo. Aje paNa nahi sAMbhaLIe to e ja karI sthAnakavAsI samAje eka sanniSTha kAryakara gumAvyo che. huM pariNAma che. ane khImacaMdabhAi lIMbaDI benkiMgamAM rahI sAthe abhyAsa karatA. ApaNA baMdhAraNamAM have nAgarikanI mULabhUta pharajo dAkhala khImacaMdabhAi abhyAsa pUro karI karAMcI gayA ane tyAM 20 varSa karavAmAM Ave che. temAM eka pharaja evI mUkI che ke: rahyA. ApaNA samAjane karAcImAM temaNe sArI sevA ApI. temanuM - To value and preserve the rich heritage of our jaina dharmanuM jJAna sAruM hatuM ane dharmabhAvanI UMDI hatI. 1940composite culture. mAM muMbaI AvyA tyArathI satata ekadhArI rIte 35 varSa temaNe ApaNI samanvayakArI saMskRtinA samRddha vArasAnuM mUlya samajavuM sevA ApI. sthAnakavAsI konpharansanA maMtrI tarIke ane jana prakAzanA ane tenuM jatana karavuM. A saMskRti jIvanamAM utArIe to ApaNuM rASTrIya cAritraya ujajavaLa thaze ane tethI ja sabaLa rASTranuM nirmANa thaze. tetrI tarIke 30 varSa anupama kAma karyuM. taMtrI tarIke teo nIDara cImanalAla cakubhAI zAha ane spaSTa vakatA hatA. sthAnakavAsI samAjane gADha paricaya hate. pRhada muMbainA sthAnakavAsI mahAsaMghanI zarUAtathI 15 (AkAzavANI upara vArtAlApa: 22-9-76) varSa maMtrI rahyA. amArI ratnacitAmaNI kanyAzALAnA maMtrI hatA. zikSaNapremI hatA. zALA sAthe otapreta thai gayA hatA. zramaNI vidyApITha ane zrAvikAzrama tathA kanyA chAtrAlayanA maMtrI zrI vADIlAla catrabhuja gAMdhI hatA. badhI saMsthAomAM sakriya hatA. khUba mahenatuM ane badhuM kAma saMniSTha sakriya kAryakara, dAnavIra ane udyogapati zrI vADIlAla jate karavAvALA eTale ghaNo samaya Apavo paDato. amArI jhAlAvADI sabhAnA menejiMga kamiTInA sabhya hatA tathA sabhAnI patrikAnA catrabhuja gAMdhInuM ravivAra, tA. 199-76nA roja ghATakoparamAM sahataMtrI hatA. sAhityanA abhyAsI hatA. jaina kathAnako upara temaNe avasAna thayuM che. teozrInA nidhanathI samagra jainasaMgha ane samAje keTalAka nATako lakhyAM che te amArI kanyAzALAmAM bhajavAtAM. pIDha, anubhavI tathA bAhoza kAryakara tema ja udAradila dAtA gumAvyA che. temanI milakata ane AvakanA pramANamAM sArI peThe dAna karyuM che zrI vADIlAlabhAInuM 74 varasanuM jIvana pracaMDa ane saphaLa puru saMtAna na hatuM eTale parigrahamoha na hato. bhagavAna mahAvIra SArthanI yazasvI kIrtigAthArasamu che. bhAvanagarathI muMbaI AvIne 250 mAM nirvANa mahotsavanA kAryamAM ane varSothI cAre phirakAmAM saMyukata Azraye mahAvIra jyaktinI ujavaNImAM AgaLa paDato bhaga ApabaLe ane ApasUjhathI muMbaInA jAhera jIvananA vividha kSetramAM letA hatA. sakriya sevAo ApIne teozrIe jaina samAja ane jAhera jIvanamAM A badhI saMsthAonA mArA sAthI kAryakara tarIke mAre jo AdarabharyuM sthAna upalabdha karyuM hatuM. zrI vADIbhAI gAMdhI vicAra- temaNe ghaNI haLave karyo hato. temanA avasAnathI mAro bhaNA saraNI ane sarvadharma pratye samabhAva dharAvatA hatA. hAtha gayo che. ane mArA bAje ghaNA vadhI paDyo che. temanA jevA teozrInuM vyakitatva bahumukhI, preraka ane prasanna hatuM. azoka sujhabUjhavALA, samarpitabhAvathI kAma karanAra kAryakara maLavA ati muzkela che. mila ane bIjA aneka bahoLA ane vyasta aughogika saMcAlanamAM temanuM mRtyu acAnaka thayuM. te divase bhArata jena mahAmaMDaLa teozrI rata hovA chatAM paNa teozrIe dharma, samAja, rASTra ane ane cAre phirakAnI konpharansanA saMyukata Azraye vAlakezvara upAzraye keLavaNInA kSetroe paNa sevAbhAve saphaLa kAmagIrI bajAvI hatI. vizvamaitrI dina hatuM. temAM hAjarI ApI ane pravacana karyuM. jainadharmamAM UMDI zraddhA, utkaTa mAnavaprema, dezadAjha, sevA mATe samAjamAM pravartatI vartamAna paristhitithI potAne thatI vedanI khUba uchaLatA utsAha tema ja milanasAra ane sAlasa svabhAva - Adi . lAgaNIthI vyakta karI. ghare gayA ane chAtImAM dukhAvo thatAM turata guNAnA lIdhe teozrIe je je kSetromAM potAnI sevAo ApI hospiTalamAM gayA ane sAMje pAMca vAge deha choDe. temanI bhAvanA te te kSetra dIpI uThayAM che. te uparAMta teo aneka saMsthAo ane hatI ke chevaTa sudhI kAma karatA rahevuM ane tema ja thayuM. TrasTanA TrasTI hatA ane bIjI aneka saMsthAo sAthe saMkaLAyelA AvA eka sAthIne gumAvyA tenuM mane ghaNuM du:kha che. temane hatA. zrI ghATakopara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMdha, zrI jaina zvetA- huM aMta:karaNa pUrvaka zraddhAMjali arpI chuM. mbara konpharansa, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, zrI siddhakSetra jaina cImanalAla cakubhAI 3 prakIrNa nedha :
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-76 prabuddha jIvana 103 (3 ApaNe phUla-jhADathIe gayA? - phUlane chuMdo, kacaro toye e tamane sugaMdha Ape che, agara battIne bALI nAkhe che ke tamane sugaMdha Ape che, rAMdanane ghasI nAkho te ye sugaMdha Ape che, jhADane paththara mAro to ye phaLa Ape che, Azraya Ape che, ThaMDaka ne zItaLatA Ape che. nadI saravaramAM phAve teTalo gaMdavADa pheMko to ye e te tamArI tRSA chIpAve che, manane tRpta kare che. phUla bIjA mATe khIle che, jhADa parArthe ja jIve che, te na khAtAM bIjAne phaLa Ape che, nadI parArthe vahe che, are pazupaMkhI paNa parane mATe jIve che. gAya potAnA vAcharaDAne choDIne tamane dUdha Ape che. kUtarA jevA kUtarA paNa baTakuM khAIne jIvanabhara tamArI sevA kare che, jIvatAM te sevA kare che marIne paNa tamAruM ja kalyANa kare che. enA hADa, cAma, mAMsathI ApaNane pape che. hAthIthI mAMDIne pelA rezamanA kIDA sudhI mAnavajAta mATe khapI jAya che ane te paNa kazAyanI AzA apekSA vinA ja. mAnavI te A badhAthI UMce, pAMca indriya jene che, mana che, buddhi che, vANI che, vicAra che, arthAta nArAyaNanI pratikRti chIe evA ApaNe zuM sAva phUla-jhADathI ye jaizuM? ApaNe ApIe chIe para guptadAna karIe chIe kharA? isue kahyuM che ke jamaNe hAtha Ape tenI khabara DAbAne paNa na paDavI joie evI vAta Aje ApaNe mAnIe chIe? nathI ja mAnatA. mAnatA hatA te, oraDeraDe tanI na mukAvata. nAnI evI rakama chApAmAM chapAvI ja joie ema na mAnata. nAmamAM zuM che ema kahenArA ApaNe nAma pAchaLa ATalA jhAvAM na nAkhata! koie kahyuM che ke "ivare tamane ApyuM che te bIjAne ApavA, tame te nimitta mAtra ja che. Izvarane upakAra mAne ke lenArA haju che, je lenAra ja nahi hoya to deza kone? daIne upakAra karIe chIe e vAta bhUlI jaie, mAnIe ke pelA laIne ApaNI para upakAra kare che kAraNa ke ApaNane thoDuM puNya kamAvAnI taka Ape che. eka samajadAra dhanavAna jyAre dAna detA tyAre nIcI najare ja detA. koie pUchyuM: Ama zA kAraNe? javAba dIdho ke lenAra denAranI AMkhe maLe, lenArane zarama Upaje ane denArane manamAM garva thAya e banne vAta huM TALavA mAguM chuM. Izvare taka ApI che, dhana ApyuM che, samaya Apyo che te bApe, niHsvArthabhAve Apa, dAna Ape, sevA Ape, dhana Ape, du:khiyAne dilAse Ape, ekalA paDI gayelAne sAtha Ape, paDatAne BdhiyAro Ape, sneha Ape, huMpha Ape, du:khane TANe hIjarI pApe, AzvAsana Ape, basa ApyA ja karo, nirvyAja Ape, ma DIma vagADayA vinA Ape, lenArane sukha thAya, saMteSa thAya nedenArane AtmAnaMda thAya tevI rIte Ape. 'phakata dhana ApavuM e ja dAna nathI, upara kahyuM tema ghaNuM Adha zakAya che. ApavAnI vRtti, sevAnI vRtti joie ane ApIne Gii e, lenAra sadAye tamAruM ezigaNa thaIne ja rahe te bhAva dUra karo, kazIye AzA apekSA vinA pelA jhADa jema, phUla jema, vahetI no jema Ape. . tamAzA che tyAM nirAzA che ane nirAzA che tyAM du:kha che. ApIne kai jAtanI AzA rAkhavI ja nahi. AzA rAkhIe te nirAza thaya ne? ApaNe saMsArI, ApaNAmAM nAmanI lAlasA jAgI ane sAdhu - sAdhvIne paNa ApaNA saMgane raMga lagADa che.. sAdhu - sAdhvI mATe vyAkhyAna ApavAM, dharmopadeza karavo e emane dharma, pachI lenAra le ke na le, ochuM che ke adhikuM le, pravacanamAM dhanavAna Ave ke garIba Ave, emane kazo ja phera nahota; parantu Aje meTA zaheromAM e AvyAM, emanA saMgane raMga ApaNane lAga joine hatA, parantu durbhAgye UMdhuM thayuM che. ApaNA saMgane gheDe raMga emane lAgyo che. emane nAmanI paDI nahotI, saMsAranI paDI nahotI, kIrtinI paDI nahotI, emane te AtmAnI paDI hatI. e hatA UMca AtmAnI koNI para, paratuM ApaNe emane nAda lagADa nAmane. chApAmAM jAherAta ApIApIne, emanA nAma AgaLa moTAM moTAM vizeSa lagADIne, emanA vyAkhyAne ke je koI bhAgye ja vAMcatA haze te chApIne emanAmAM ahaMkAra jagADayo. huMpada AvyuM ane jyAM "huM" AvyuM tyAM meLavavAnuM badhuM ja gumAvyuM. emanA saMge ApaNe eka sapAna UMce caDavAne badale emane ja be sapAna nIce kheMcI ApyA che ane pApanA bhAgIdAra banI rahyA chIe. AzA che ke A dizAmAM sau koi vicAra karIzuM ane ApaNA samAjane, dharma, saMsArIne ane sAdhune zobhe e rIte sau ApIzuM ane laizuM ane je rAha khoTo che tyAMthI pAchA pharIzuM. . - raMbhAbahena gAMdhI kaNikAo... teM A zuM karyuM? nyAyamUrti mahAdeva goviMda rAnaDe eka divasa bahArathI AvI, paga dhovA mATe pANInI rAha joine AMgaNAmAM UbhA rahyA, paNa nokara kAmamAM hovAthI tene e vAtane khyAla na rahyo. thoDIvAre nekarane khabara paDI ke enA zeTha bahAra pANInI rAha joIne UbhA che, eTale e ekadama rasoDAmAM gayo ane garama pANI laIne doDI Avyo. utAvaLamAM ne utAvaLamAM te bApa garama pANImAM TADhuM pANI umeravAnuM bhUlI gayele. bahAra AvIne teNe te rAnaDenA. paga upara e garama pANI reDatAM temanA paga dAjhI gayA ane cAmaDI ekadama lAlaceLa thaI. gai! paraMtu rAnaDejI jarAye rAya karyA vinA zAMtithI bolyA: 'alyA, ATalI badhI zI utAvaLa! mArA paga dAjhI jAya evuM gAMDA jevuM te A zuM karyuM?' roTale ra - lokamAnya TiLakane i. sa. 1908 mAM aMgreja sarakAre pakaDayA hatA ane temane sajA karI. speziyala gADImAM amadAvAda lAvavAmAM AvatA hatA. rastAmAM eka sTezane sAthe AvelA eka yuropiyana polIsa amaladAre temane roTalo ane pANIne pyAla ApyA ane lokamAnya te sahajabhAve laIne khAvA mAMDayuM. je joine amaladAre kahyuM: 'mi. TiLaka, tamArA jevA meTA vidvAna mANasane paNa AvI sthitimAM rahIne roTalo ane pANI upara gujarAna calAvavuM paDe emAM te zuM sukha che?" lokamAnya zAMtithI javAba Apyo: 'are, phakata roTale paNa jemane be vakhata peTabharIne khAvA maLato nathI, evA mArA karoDo dezabAMdhava A dezamAM bhUkhe mare che, te mane A roTalAne TukaDe paNa maLe che te vadhAre
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 prabuddha jIvana ' tA. 1-10-76 ApaNuM sAhitya upara vaicArika prabhAva 25 [gatAMkathI cAlu) ' ', Darapoka mANasanI ahisAne sAcI ahiMsA gaNatA nathI. vIsamI sadInA bhArata upara jo koi vyakitane sauthI vadhu gAMdhIjInI ahiMsA jema DarapokanI ahiMsA nathI tema e - vaicArika prabhAva paDayo hoya te te gAMdhIjIne. A prabhAvanAM kAraNe niSkriya paNa nathI. anyAya sAme hAtha joDIne besI rahevAnI vAta. dekhItAM che. eka to e ke gAMdhIne jIva ja zikSakane. je sAme emane maMjUra nathI. anyAyane ahiMsaka rIte pratikAra thai zake ema , AvyuM tene kaMIka zIkhavyA vinA emane cena na paDe. eTale pachI e mAne che, paNa pratikAra vakhate ApaNuM sAdhana zuddha ja rahe enI paga kema dhAvA ne dAtaNa kema kacaravAM tyAMthI mAMDI svataMtra bhAratanI takedArI rAkhavI joie. zuddha sAdhya paNa azuddha sAdhanathI ne * sarakAre zuM karavuM ane mANase prArthanA kevI rIte karavI tyAM sudhInA meLavAya. e rIte meLaveluM sAdhya aMte malina thayA vinA rahe nahi. jhINAmAM jhINA ne meTAmAM meTAM viSaya paNa temaNe vicAro vyakata ahiMsaka rIte pratikAra karavAne uddeza anyAya karanAranuM hRdayakarye rAkhyA. bIjuM, emaNe eka evI caLavaLa nI netAgIrI parivartana karAvI anyAya miTAvavAne hovo joie. anyAya pratye ja ApaNo vAMdhe hoya, anyAyI pratye vyakita tarIke te ApaNane ' karI jemAM bhAratanI janatAnI pahelAM kadI nahi kheMcAi hoya prema ja hovo ghaTe. eTalI moTI saMkhyA kheMcAi athavA rasa levA lAgI. caLavaLa e - gAMdhIjI ema mAnatA ke vyakita sudhare nahi te samAja sudhare vicArapracAranuM meTAmAM moTuM sAdhana che. ethI gAMdhInA vicAro nahi samAjane sadhAravAno prayatna karanAre pahelAM te potAnA ja vadhumAM vadhu vyApaka rIte prasaryA. * jIvanamAM sudhAro karavo joie. eNe pitAnA vicAra ane AcAra A mANase je vicAro prajA samakSa rajU karyA te pithImAMnAM | rIMgaNAM jevA nahotA. e vicAro para jAtaanubhavanI chApa hatI. vacce kazo taphAvata rahevA de na joie. Arthika bAbatomAM gAMdhIjIne mukhya tAttvika vicAra e che ke ane e vicAre koi tarkazAstrInA citanamAMthI nahi paNa mAnava parigrahavRttimAMthI zeSaNa UbhuM thAya che, mATe mANase parigrahavRttine jAta pratye UMDo prema dharAvatA cittamAMthI nIpajelA hatA. enI tyAga karavo joie ane potAnI jarUriyAta ochI karavI joie. [pAchaLa prANImAtra pratye aparaMpAra karuNA rahelI hatI. Arthika vyavasthA gAmaDAMnA svAvalaMbana upara racAyelI vikendrita chellA thoDA samayamAM, khAsa karIne 1969 nuM gAMdhIjInI janma vyavasthA hovI joie. yaMtre mANasanuM sthAna pacAvI pADe athavA zatAbdI varSa najIka AvavA mAMDayuM hatuM tyArathI Aja sudhI, eka mANasane lAcAra banAvI de eTalI hada sudhInuM yAMtrikIkaraNa vAjabI carcA jAhera rIte cAlI che. 'gAMdhInA vicAro Aje kaMi kAmanA nathI. samAjanI Arthika vyavasthA evI hovI joie ke nabaLAmAM RELL 1421? (Gandhi's relevance to the present nabaLA mANasane paNa tenA jIvananI jarUriyAtanI cIjo maLI rahe. age) e viSaya upara aneka seminAra thayA che, lekha lakhAyA ene ja e sarvodaya kahetA. che, carcAo thai che. gAMdhIjIne ApaNe bhUlI gayA chIe e vasavase paNa vyakata thayo che. gAMdhIjIne jIvanane Adarza nivRttine nahi paNa pravRttine kharI rIte gAMdhI ApaNA cittanA evA evA khUNAmAM pahoMcI ' hatuM. paNa pravRtti gItAe kahelA anAsakata bhAve karavAnI hatI. gayA che ke emane tyAMthI kADhI zakAya nahi. ApaNI rojerojanI gAMdhIjInA zaikSaNika vicAroe paNa ghaNo moTo prabhAva pADayo jhINI jhINI aneka bAbatamAM sAcAkheTAne ke sArA kharAbane nirNaya che. A viSayanA emanA ghaNA badhA vicAro ravIndranAthanA vicArone karatI vakhate A maNane gAMdhIne yAda karavAnI jarUra nahi paDatI hoya, maLatA hatA. bauddhika keLavaNI sAthe zArIrika keLavaNI ane hRdayanI 'paNa ApaNuM tulanA karavAnuM trAjavuM gAMdhIvicAre ApeluM haze. keLavaNI e gAMdhIjIne paNa Adarza hate. paraMparAgata abhyAsa" ApaNAM kAryo, ApaNAM valaNe gAMdhIjInA vicAronI sAthe susaMgata kramanI pakaDamAMthI e paNa zikSaNane mukata karavA mAgatA hatA. emane haze ke nahi e rIte jANyeajANe vicAravA ApaNe TevAI gayA paNa zAMtiniketana prakAranuM AmI vAtAvaraNa UbhuM karavuM hatuM. chIe. gAMdhInuM nAma laine sajAgapaNe ApaNe Ama nathI karatA, bhASAzikSaNane pAye mAtRbhASA ja hoya ema ravIndranAthanI jema mAtra emanA je vicAro ApaNA manamAM vaNAi gayA che, je vicAro gAMdhIjI paNa mAnatA hatA. gujarAtamAM sthapAyelI keTalIka zikSaNagAMdhIjInA che enuM ApaNane cekasa bhAna paNa nathI, e saMsthAoe gAMdhIjInA A zikSaNavicAranA pAyA para potAnI vicAra sAthe ApaNe ajANapaNe ApaNAM kAryone kasI joie chIe zaikSaNika imArata racI che. gAMdhIjIe satyane sarvocca pade mUkyuM. satya e ja izvara che gAMdhIjInA vicAronI yAdI te ghaNI lAMbI thAya. jAtamahenA, ema kahyuM. satyane ahiMsA vaDe prApta karI zakAya. paNa ahiMsA saphAikAma, grAmasevA, jAhera saMsthAne vahIvaTa komI ekatA, saeTale phakata koine jIva na le athavA koine ijA na karavI dharmasamabhAva, aspRzyatAnivAraNa, strIpuruSasamAnatA, lagnamAM brahmArya eTaluM ja nahi. ahiMsAne gAMdhIjIe eka jIvanapaddhatinuM svarUpa - rAmanAma, izvaraprApti ema aneka viSayo upara temaNe viro ApyuM. eTale je mANasa mitabhASI, mitAhArI, karakasariye, parizrama darzAvyA che. kizoralAla mazarUvALAe gAMdhIjInA vicAronuM daMDana karanAra, zeSaNa na karanAra, sAdAithI jIvanAra, saMyama pALanAro potAnA zabdoma kareluM ane gAMdhIjInI maMjUrI sAthe e gaTa hoya te ja ahiMsA AcarI zake. Ama ahiMsAnA eka guNamAM thayeluM, te pachI bIjA keTalAye abhyAsIoe gAMdhIjInA vicAemaNe aneka guNone samAveza karyo. ahiMsA mAtra niSedhAtmaka ronA saMgraho pragaTa karyA che. eka saMgrAhake pAMcaso viSaya upara nahi paNa sarjanAtmaka hovI ghaTe. ahiMsA eTale prANImAtra para prema. gAMdhIjInA vicArone saMgraha pragaTa karyo che. ahiMsAnA sikkAnI bIjI bAja che abhaya athavA nirbhayatA. meM Apane pahelAM kahyuM tema gAMdhIjI A dazarna ja<
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 10pa e - koi sAhityaprakAra e nahi hoya jemAM gAMdhIvicArathI prabhAvita aneka kRtio na batAvI zakAya. paNa Apane zrI umAzaMkara jozInuM eka kAvya eTalA mATe saMbhaLAvuM ke emAM mArA Aja vicAranuM samarthana mane maLI Ave che. AjathI soLa varSa pUrve gAMdhIjayaMtIne divase lakheluM e kAvya che. kavie ene mathALuM ApyuM che. 'gAMdhI jvatI te dine." mArgamAM kaMTaka paDayA saune naDayA; bAju mUkayA UMcakI, te dI nakI janma gAMdhIbApune, satyanA amegha meMghA jAdune. anyAya nIcI mUMDIe nA lIdho sAMkhI; durgadha para mUThI bharIne dhULa nAkhI, ukaraDA vALI ulecI sujananuM khAtara racyuM; abelA bhaMgAvavA - e vAtamAM manaDuM macyuM; kaMIka AmAMnuM bane, gAMdhI jayaMtI te dine mUrkhane lIdhA nabhAvI, dhUrtane jyAM jagatakalyANanA pathamAM paTAvI; haiyuM dIdhuM te dIdhuM, pAchI vaLI - khamacAInA kaMI gaNatarIthI sAMkaDuM kIdhuM; dUlyAMdabAyAM koInuM ekAda paNa je AMsu lUchayuM, dAkhavyuM ghara manuja kerA mAMhyalAne vaNapUchayuM; hRdaya. je nAcI UThayuM anyanA sAttvika sukhe, harakhara jo jhaMpalAvyuM adayabhISaNa jagatahiMsAnA mukhe; -tithi na joze TIpaNe gAMdhI jayaMtI te dine. te mAre paNa e ja kahevuM che. jayAM AmAMnuM kaMi paNa banatuM hoya tyAM gAMdhIvicArano prabhAva che. - kArla mAkarsa viSe sauthI pahelI vAta e kahevI joIe ke emanI samagra vicAraNA manuSya pratyenI UMDI hamadardImAMthI pedA thai hatI. mUDIvAdI yAMtrika udyogane pratApe je mAnavayAtanA sajAtI hatI te temaNe joi hatI. emAMthI manuSyone ugAravAnA prayatnamAMthI ja mAkarse pitAnA mukhya siddhAMto tAravyA. mAkarsanA paga nakkara dharatI para hatA. emaNe e hakIkata tarapha dhyAna kheMcyuM ke kaLA, saMskRti, vijJAna, dharma, rAjakAraNa e badhI pravRttiomAM mANasa rasa le te pahelAM enI pAyAnI jarUriyAta saMtoSavI joie - eTale ke ene bhajana, vastro raheThANa maLavA joie. paNa mAkarse joyuM ke te vakhatanI arthavyavasthAmAM mANasane A ja vastuo mATe phAMphAM mAravAM paDatAM hatAM. mArksa AmAMthI rasto zodhavAno prayatna karatAM karatAM ItihAsane jovAnI navI daSTi prApta karI. emanA virodhAtmaka bhautikavAda (dialectical materialism)mAM huM UMDa nahi UtaruM paNa itihAsanA e pRthakkaraNane AdhAre temaNe vargo vaccenA saMbaMdhane siddhAMta sthApyo. emaNe kahyuM ke mahattva vyakitanuM nathI paNa varganuM che. koi eka varganA sabhyonAM hita samAna hoya che. dareka varganuM hita utpAdana sAthenA tenA saMbaMdha parathI nakkI thAya che. koi paNa be vargonA utpAdana sAthenA saMbaMdha ekabIjAthI virodhI hovAthI emanAM Arthika hite paNa paraspara virAthI hovAnAM. Arthika hitenI A . athaDAmaNamAMthI vargasaMgharSa utpanna thAya che. mAkarsanuM kahevuM ema che ke vargo hoya eTale vargasaMgharSa hoya ja. vargone aMta Ave, eTale vargavihIna samAja sthapAya te ja vargasaMgharSa TaLe. vargo kema miTAvI zakAya? Arthika utpAdana sAthenA saunA saMbaMdho sarakhA thAya te vargono aMta Ave. mUDIvAda samAjamAM mAkarsanI daSTie be ja vargo rahe che. udyogapatione varga ane kAmadArone varga. bIjA vargonuM kazuM mUlya nathI. mUDIpationI saMkhyA nAnakaDI che, kAmadAronI saMkhyA vizALa che utpAdana kAmadAronI zakitathI ja thAya che. chatAM ene lAbha mUDIpatio laI jAya che, jyAre kAmadAro kaMgAliyatamAM kacaDAya che. ene kAmamAM rasa rahetuM nathI. e manuSya maTI pazu jevo banI jAya che. AvI vyavasthA lAMbe vakhata nabhe nahi. mUDIvAde ja sajelAM baLA mUDIvAdI samAjaracanAnA cekaThAmAM purAyelAM nahi rahI zake ane visphoTa thaze. mUDIvAdI vyavasthA bhAMgIne bhUko thaI jaze. . AvuM bane te pahelAM mUDIvAde salAM Arthika baLA paripakava thavAM joie. A baLanI paripakavatA mANasanA hAthanI vAta nathI. itihAsanA banAve, bhautika paristhitimAM thatAM parivartana A baLAne paripakva banAve che. eTale krAMti lAvavA icchatA netAoe A baLo paripakava thayAM che ke nahi te jANI levuM joie. * A baLe paripakava na thAya tyAM sudhI junI vyavasthA teDavAthI mAnava pragatine hAni pahoMce che. mAkarsa mAne che ke kAMtinI AgevAnI kAmadAra vage levAnI che. kAmadAroe ja navA samAjanuM zAsana calAvavAnuM che. emanA abhiprAya pramANe mUDIvAdI samAjavyavasthA paNa mAnavInI pragatinuM ja eka ghaNuM moTuM pagaluM che. mUDIvAde dhArmika ane rAjakIya zoSaNakhorIne aMta ANyo che ane kevaLa Arthika zoSaNakherIne majabUta banAvI che. eka vAstavadaSTA tarIke mAkarsa mAne che ke samAjavAdI vyavasthAmAM mAnavInAM badhAM du:khe dUra nahi thai jAya. paNa pachI ene mAthe manuSya tarIkenAM ja du:kha paDaze, koI eka varganA mANasa tarIke, gulAma tarIke ke kAmadAra tarIke Aje sahana karavAM paDatAM du:kha pachI nahi rahe. mAkarsanI vicAraNAnuM vyavahAru svarUpa e thayuM ke vyakitagata prayatnathI kaMi vaLe nahi, kAmadAro potAnI sthitimAM sudhAro karAvavA gathe to thoDAka TukaDA ja maLe, hRdayapalaTa karAvI samAjapala karAvavAnI vAta jhAMjhavAnAM jaLa jevI che; kharo rasto rAjayasattA hAtha karavAne che. mAkarsamAMthI gujarAtI sAhitya kai kai vastu jhIlI e jarA UMDA abhyAsane viSaya thayo. paNa sAva uparauparathI jonArane paNa keTalIka vastuo to dekhAi Ave che. mUDIvAdI samAjavyavasthAmAM kaMgALa lokonI durdazA ane yAtanA, vargavigrahanAM saMbhavita cihanI AgAhI ane krAntinI AzA vagere viSayo gujarAtI sAhityamAM Thera Thera jovA maLe che. mAkarsanA vicArone kAvyamAM TALanAra prAraMbhika gujarAtI kaviemAM meghANI agraNI hatA. khUbI e che ke meghANIe ravIndranAtha, gAMdhIjI ane mAkarsa e traNenA vicArone paDagho pADatAM kAvyo lakhyAM che. mane lAge che ke meghANIe mArksane mAkarsa pAsethI nahi paNa apTana siMkalera pAsethI lIdhA che. emaNe sitteranI be navalakathAo ane eka kAvyano anuvAda paNa karyo che. vIsInA uttarArdhamAM ane trIsInA pUrvArdhamAM mArksanA vicAro jhIlatAM kAvyo ghaNAM lakhAyAM. yoga evo bane che ke gAMdhIvicArane vyakata " karanArA kavioe ja mAkarsanA vicArovALAM kAvyo vadhumAM vadhu lakhyAM che. meghANIe anuvAdita karelA ana sikaveranA kAvyamAMthI thoDIka paMkitao ApaNe joie. le . , tame rethI nabhanA ujAsa, prabhujInA pavana - vAsa, ' raciyAM rauravI khAsa yaMtra - kArakhAnAM;
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 chabu jIvana tA. 1-10-76 havA dhananA tA thanabAgaDa: kAma koDabhALI sAvitrIe , Ape che: levA dhananA niceDa, chUtho manubAgachoDa; atyAre vyApArI dhoraNe eNe kevI svAyattatA tathA siddhi hAMsala bAyAM ama koDabharyA bAlapuSpa nAnAM. karI che tathA AtmavizvAsathI haju paNa kevI pragati karI rahI , tame pUrI ama putrIone, bheLI sAvitrIone, che tene lagato hato. kamaLa kaLIone cheka vezyAmaMdiriye; - jyAre bIjo kisso manovaijJAnika nidAnane avagaNIne A TukaDA roTIne kAja, vece vanitAe lAja - tathA pUrvagraha sevIne eka bALakInA jIvanavikAsane kuThita karI - evA tama rAjanA pratApa zuM vIsArIe! evA tama rAjA,a. nAkhanAra mAbApane hato. A yuvatI bALamaMdiramAM hatI tyArathI meghANInuM potAnuM eka gIta rUMvADAM UbhAM karI de tevuM citra ene badhAM bALako sAthe haLavA maLavAmAM muzkelI paDatI hatI. svaciMtana vadhu paDatuM karatI hovAthI zikSakonuM dhyAna dorAtAM mAnasabhavuiM jale re baLatA paranI ho . jI zAstrIoe enA vartanane abhyAsa karyo hato. mAtApitAnuM dhyAna dhamavuM dhame re dhakhatA paranI ho jI A bAbata paratve kheMcatAM emaNe bALakIne bIjI zALAmAM bharatI khana khana aMgAre erANA, kasabI ne kArIgara bharakhANA; karAvI hatI. zALAzikSaNa mAMDamAMDa pUruM karanAra kizorIne enI koDa vare jIvaMtA baphANA - abhirucine anurUpa vyAvasAyika tAlIma ApavAne badale mAtA: ' . toya purA roTA nava zekANA : pitAe cIlAcAlu kaoNleja-zikSaNa mATe dAkhala karI dIdhI. kizArInI . umAzaMkara jozInuM peluM jANItuM kAvya Apane yAda haze. mAnasika kSamatA ucca zikSaNa saphaLatApUrvaka pUruM karI zake tevI enI chellI paMkitaomAM kavi jANe bhaviSya bhAkhe che: nahotI. ane citrakAmamAM rasa hato, pustakonI vyavasthA saMbhaLavAnuM daridranI e upahAsalIlA paNa gamatuM hatuM, mAnasazAstrIe A zokhane uttejana ApavA saMkelavA koTika jIbha phelato mAtApitAne salAha paNa ApI hatI paNa mAtApitAe lakSaNa bhUkhyAM janAne jaTharAgni jAgaze; ApyuM nahotuM. AthI enI zakitao kuMThita banatI gaI. nAnA khaMDeranI bhasmakaNI na lAdhaze. zA DinI vyavasthA karavAnuM mAbApa mATe azakaya nahotuM, paNa keTalAka kavioe evAM kAvyo paNa lakhyAM che jemAM ekavAra kAMi paNa kAraNasara emaNe e karyuM nahIM. atyAre yuvAnImAM pravezI badhuM bhAMgI - teDI - bALI prajALI khatama karyA bAda navuM sarjana, cUkelI yuvatIne hatAzA, AkramakatA ane irSAe ene evI gherI navI vyavasthA, karavAnI AzA vyakata thai che. lIdhI che ke enuM vartana saune mATe mUMjhavaNabharyuM banI gayuM che. meghANI otarAdA vAyarA pAse badhuM khatama karAvavA dhA nAkhe A banne daSTAMto parathI spaSTa thAya che ke mAnasazAstrane upayoga che. ene kahe che: jIvanane vegya rAhe lai javAmAM thAya che tyAre ane nathI thato kohelAM pAMda : phala pheMkI nAkhe re, bhAi! - karamAtI kaLIone cUMTa; tyAre kevI paristhiti sarjAya che. atyAre mAnasazAstra zaikSaNika -- thoDI ghaDIvAra bhale bujhatA dIvaDA vyAvasAyika mArgadarzana, udyoga - vyApAra jAherAte, tabIbI kSetra, cAra * dhADapADa bhale luTo! bALauchera, zALAjIvana, kaeNlejajIvana, lagnajIvana daramiyAna anuotarAdA vAyarA UThe ! kalana sAdhavAnA kSetramAM sArI evI pragati karI che. vRddho nivRtti'AmAM aMdhAruM thoDI ghaDIvAranuM je thavAnuM che, pachI te prakA vaye pahoMce ane jIvanamAM nokarI dhaMdhA sivAya bIjA kazAne vicAra zanI AzA che. pahelethI na karyo hoya tyAre bAkInI jiMdagI kevI rasahIna, binasundarama vadhu spaSTatAthI visarjana ane navasarjananI vAta salAmata tathA khAlI khAlI banI jAya che e ApaNe jANIe chIe. yuddhakhorI aTakAvavAnAM pagalAM tarIke yuneskonI eka samitie * ghaNuMka ghaNuM bhAMgavuM, ghaNa uThAva, mArI bhujA ! ghaNuM ghaNuM toDavuM, nuM rukAra ghA, e bhujA ! manovijJAniko tathA samAjazAstrIonI eka penala yojI hatI ema kahI chelle kahe che: A samitie philamanA mAdhyama dvArA vizvanI prajAmAM zAMti mATenuM valaNa keLavavA mATe yuddhanI philamanI bhalAmaNa karI hatI. je philmae TIpI TIpI badhuM te avalanavala tyAM arpavA ghATa ane yuddhanI bhayAnakatA ane jItAyelA dezanI vyathitatA tathA hArelA OMkI rahe ghA, bhujAo, lai ghaNa, dezanI lAcArI batAvIne yuddho dvArA praznonA nirAkaraNane mArga jagane ghA thakI ghATa de ne! kevo jokhamabharele tathA pokaLa che te spaSTa batAvyuM hatuM. chellAM kramaza: yazavaMta dozI 15 varSamAM vizvamAM paNa 15 varSamAM vizvamAM ghaNe ThekANe vizvayuddha thai jAya evI taMga ne sphoTaka paristhiti sarjAi chatAM vizvayuddha thayuM nathI e manovaijJAnika daSTie rejiMdu jIvana noMdhavuM joie. abhyAsa vartuLanA upakrame zrI paramAnaMda kApaDiyA hAlamAM mAnavInA bAlyakALathI mAMDIne tenA chellA zvAsa sudhInA jIvanane AvarI letuM A zAstra divase divase mAnavajIvanane vadhu zanivAra tA. 18 sapTembaranA roja sAMje 6 vAge mane vaijJAnika daSTie rojiMdu jIvana vize sabhA yojavAmAM AvI hatI. prAraMbhamAM upayogI nivaDavAnI kSamatA dharAvatuM banyuM che. mAnasika bImArIonA vartuLanA kanvInara zrI subodhabhAi zAhe saunuM svAgata karyA bAda kSetre paNa enuM pradAna noMdhapAtra che. prA. harSidA paMDitane paricaya karAvyo hato. - mAnasazAstra ane dharmane zuM saMbaMdha? mAnasazoe bhagavAnamAM - tyAra bAda zrImatI harSidAbahena paMDite mane vijJAna tathA manovaijJA mAne che. bALakanI AkramakatAne sArI bAju vALavA zuM karavuM? hInavRttione kevI rIte nAthavI? yuvAna para philmanI mAThI asaro niko vize samAjamAM kevA kheTa tathA bhrAmaka khyAlo pravarte che te jaNAvyuM ApavA zuM karavuM? mane zArIrika vyAdhie eTale zuM? manovipaka, hatuM. movijJAna eka vikasanuM vijJAna hovAthI prAkRtika vijJAnethI mane vaijJAnika, mAnasacikitsaka tathA mAnasika dardonA niSNAtoe e kevI rIte juduM paDe che te paNa darzAvyuM hatuM. temaNe gujarAtI samA kevI tAlIma levI paDe che tathA emanAM kAryomAM kevA taphAvata che? jamAMthI be kissAo saMbhaLAvyA hatA. emAM pahele kisse eka AvA badhA prazno zrotAo taraphTI pUchavAmAM AvyA hatA, jenA cha mAsanI bALakIne menenjAiTisa lAgu paDatAM mAnasika maMdatAnI bhIti utpanna thaI hatI. zALAjIvana daramiyAna ane tyArabAda saMtoSakAraka javAba vakatAe ApyA hatA. aMtamAM zrI cImanalAla yogya mArgadarzana maLatAM tenI citrakaLAnI abhirucine anurUpa cakubhAi zAhe samApana karyuM hatuM ane maMtrI zrI cImanalAla je. doravaNI ' maLatAM kaeNleja zikSaNamAM kevI saphaLatA maLI hatI ane zAhe AbhAra mAnyo hato. saMkalana: zAntilAla TI. zeTha
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-76 prabuddha jIvana - navuM prabhAta, navI pragati ja : hamaNAM ogasTamAM paryuSaNa AvI gayAM. parva tahevAro varasamAM rasAi mATe magAveluM badhuM ja mIThuM aMtimakriyAmAM gayuM! eka vaphAdAra ekavAra A rIte AvIne potAno mahimA batAvI jAya che, paraMtu premALa prANInI acAnaka vidAya ane tenA satata sahavAsanI , jIvananuM svarUpa ane ApaNI prakRtinI jaTilatA evAM che ke jagyAe sarjAyelI zUnyatAne jIravI levAnuM kAma ghaNuM kaThina dhArmika divasamAM je jAgRti ApaNe batAvIe chIe tene hatuM. paraMtu sAthe sAra paNa hato pelo khADo !..." miTTI se mila kAyama sAcavI lai uttarottara vikAsa sAdhI zakatA nathI. jAnA hogA .. kara le siMgAra!" . paraMtu A dizAmAM je kharekhara prayatna karavAmAM Ave to jiMdagIne mRtyu jIvananuM tattvajJAna te samajAve che; sAthe dehasvarUpanI eka eka divasa ApaNI pragatinuM jarUra sapAna banI zake tema yAda ApavAnuM paNa cUkanuM nathI. akabaMdha avayava dharAvatA sAjo che. sAmAnya rIte te ApaNe sau rojiMdA jIvananI A ghaTamALa- sAro mANasa AMkhanA palakArAmAM ke te chedAine chinnabhinna mAMthI kaMi paNa sAra tattva pAmyA vinA ema ja pasAra thai jaie thai jAya che! aMte to rUdhira ane mAMsamajajAnuM ja A piMjara che - chIe. sAruM, narasuM, kaTu, du:khada ke vismayakArI je je kaMi bane ne! saMkhyAbaMdha mAnava jIvanane eka sAthe je karuNa aMta Ave che te ApaNane sparzI to jAya che; paraMtu emAMthI je ciMtana che e ApaNane ghaNuM ghaNuM zIkhavI jAya che. mAnavamUtyu uparAMta pragaTavuM joie te dUra rahI jAya che. koi paLe ApaNe gaMbhIra pazu, paMkhI, prANIo ane jaDapadArthone je rIte vinAza thAya che banI jaie to eTalAthI kAma cAlI zake tema nathI; kAyamanI e tarapha paNa ApaNuM dhyAna javuM jarUrI che. ApaNane gharaDAM thavuM gamatuM nathI paraMtu jUnuM to thayuM re devaLa vAta ja jarUrI che. ke 'A re kAyA re haMsA DolavAne lAgI' e koi rAtorAta banI ApaNAmAM gaMbhIratA ane ciMtana pragaTAve evA banAvone : AvatI Asmika ghaTanA nathI; paraMtu ApaNA pratyeka janmadinanI te koi pAra ja nathI; jo ApaNuM kharekhara dhyAna jAya te rojidI - ujavaNI, vadhAi, mavAmIThAI ane phalagucchAnI sAthe ja cAlatI sAmAnya pravRttio ane jIvanavyavahAro koi veLA ApaNane parivartana ane palaTAnI na kaLI zakAya tevI paraMtu cokkasa gatie sAdhusaMte jeTaluM ja jJAna Ape che e ApaNe khAsa yAda rAkhavA AgaLa vadhatI eka prakriyA che. jIvananI mAvajata pahelethI ja karavA jevuM che. roja chApuM vAMcatAM mRtyunoMdha jotI vakhate 'sAdaDImAM javuM mATe A jAgRti ApaNane khUba upayogI thai paDe tema che. arIse paDaze" e udgAro sAthe A jIvananI nazvara lIlA 5ra ApaNuM paNa ApaNe guru banI zake che. mana vicAra karI zake te emAMthI ApaNI jAtane vicAra jarUra ApaNI jIvanadaSTine vyApaka banAvavAmAM kudaratanAM bhinna Ubhe thai zake tema che. kaMikavAra samAjika utsavo ane samA- bhinna tattvo paNa ghaNI sahAya kare che. pazupaMkhI, prANIo, jIvaraMbhamAM ApaNe hAjarI ApIe chIe tyAre ApaNI AMkha sAme jaMtuo, phaLaphUle, vanaspati, nadI, parvata, DuMgarA, khINa ne kotaro dekhAtI zAna-zobhA ane mAnavameLAnI jagyAe bheMkAra vAtAvaraNa, sarjanahAranI A badhI adbhuta lIlA ane vismaya pamADe tevI khAlI khurazI, karamAi gayele sAja-zaNagAra ane badhuM sameTI anekavidha racanA pAse ApaNI mAnavasRSTi ane ApaNe pote kazA ja letA majUro AvuM kaMika citra upasAvI zakIe to ApaNA visAtamAM nathI. prabhue darekane kazuMka anokhuM ApyuM che. ApaNI jIvananI gati kadAca badalAI paNa jAya. ApaNA pitAne ke pAse saMgItanuM moTuM zAstra che te pakSIo pAse TacukaDo paNa e anyanA judI judI uMmaranA phoTA joI ghaNIvAra ApaNe hasI mAne Tahuko che ke tene gaLAmAM ke vAghamAM utAravAnuM ApaNane paDIe chIe, paraMtu e sAthe satata parivartana pAmatA A devasvarUpano bhAre paDI jAya. ApaNI pAse maNipurI, bharatanATayama ke kathakalI khyAla karI zakIe to dehanuM nirarthaka lAlanapAlana baMdha paDI jai . che te cakalIo je sahaja saraLatAthI tAlabaddha kUde che e paNa ucita pravRtti mATe mArga ApaNane sUjhI paNa Ave e banavA jovA-nihALavA jevI ajAyabI che. Itara sRSTi ApaNane jJAne, joga che, loko tALIonA gaDagaDATathI ApaNane vadhAvI letA ramUja vagere ghaNuM ghaNuM Ape che. potAnAM aMgone AbAda rIte hoya tyAre ApaNane vijyanI khuzI upaje e taddana svAbhAvika saMkorI leto kAcabo Indriyone AtmAmAM lIna karI devAne baMdha che; paraMtu A badhuM kayAM sudhI? be ghaDI pachI loko ghera jaI ApaNane te Ape che; paraMtu thoDI kalpanA deDAvIe te ramUja paNa bhUlI jAya che ane ApaNe paNa vijyane vAgoLatA rahI jaI prere che. kAcabAnI jema bhagavAne ApaNane IrachIe tyAre mAthuM badalAtA jIvanapravAha sAthe goThavAi jaie chIe. hareka prakAranA aMdara kheMcI levAnI sagavaDa ApI hota to leNadAro, TALavA kunyavI vi ane vyavahAronI jayAre A dazA che tyAre sadAne. mAgatA mANase ke na gamatI kaMI kaMI bAbate vakhate ApaNane mAnaMda, sadAnI prasannatA ane sadA mATe lekahRdayamAM sthAna keTalI badhI sagavaDa raheta? vaLI saMkhyAbaMdha mANase A rIte mAthuM prApta karavA ApaNe judI judI mATInA mAnavI banavuM ja rahyuM, aMdara kheMcI laI kevaLa dhaDasvarUpe zerIomAM, bajAramAM ke rastA para 'ika anokhI ja siddhi prApta karavI rahI. cAlatA hoya te e dazya kevuM lAge? A to be ghaDInI gammata ApaNA irAdA ane hetuo para kudaratane ke vijya thAya che, paraMtu kahevAnuM tAtparya e che ke ApaNA AnaMda ane khuzIo ke e paNa ApaNA jIvanamAM avAranavAra banatuM ja hoya che. eka baMdha sinemA, nATayagRho ke mojamajhAnA meLAvaDAomAM ja baMdI para mArA gharamAM mIThuM khUTavA AvyuM tyAre evI khAsa utAvaLa nathI banI gayelA. ApaNI jAtane, jIvanane ane prabhune samajahotI chatAM ya meM kALajI rAkhI maMgAvI lIdhuM; paraMtu ene upayoga vAmAM kudaratanuM A virATa sarjana ApaNane ghaNI vizALatA Ape . dhArelI rIte thaze. gharane kUtaro jarAtarA mAMdo have tenuM aNa che. judAM judAM phaLaphUlanI racanA, aMdaranI kalAtmaka goThavaNI, zuM te ja divase avasAna thayuM ne badhuM ja mIThuM tenI aMtimakriyA rUpa, raMga rasa, gaMdha, zobhA A kevI te ajAyabI che?kaI citrakAra game teTalI suMdara kRtio banAve te paNa kudaratanI virATa AMgaTe khodelA khADAmAM vaparAyuM! A ghaTanAthI mArA jIvane ghaNuM LIo pAse ApaNI nAnakaDI AMgaLIonuM gajuM keTaluM? Ama muM lAgyuM, paraMtu samajavAnI vAta e paNa hatI ke ApaNI kudarata ane Itara sRSTi tarapha dhyAna ApIne paNa ApaNe ghaNe bedhaPNA para "prabhu icchA baLavAna" ne ke sikako lAgI jAya che? pATha laI zakIe chIe.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 ApaNuM jIvana satata sukhadu:khanI ghaTamALa vacce vahI rahyuM che. A sthitine ApaNe TALI zakIe tema nathI, tA sAmI bAju ApaNI mULabhUta prakRti - rAgadraSAdi - pAse paNa ApaNe lAcAra chIe, pariNAme ApaNI pAse je vyakitattva che te khaMDita TukaDA jevuM che. paraMtu ApaNe dhArIe to edhAruM akhaMDa vyakitatva paNa pAmI zakIe tema chIe. ApaNA svarUpanI A punarracanA mATe mAnava tarIkenuM ApaNuM jIvana je bhUmikA para atyAre sthita che tene cheDI dai upara cAlyA javuM anivArya che. e sivAya ApaNI asura prakRtimAMthI chUTakAro thai zake tema nathI. je vastu mULabhUta che tene ApaNe chedI to kai rIte zakavAnA? eTale vartamAna bhUmikAmAMthI khasI uparanI cetanAmAM praveza karavA e ja eka mAtra saMvAdamaya jIvanano mArga che, vaLI A cetanA e eka rUmamAMthI bIjA rUmamAM javA jevI koi eka sapATe prApta karI levAnI vastu nathI. sIDInAM uttarottara pagathiyAMnI jema cetanAnI ekaekathI caDi yAtI bhUmikA che ane e darekanI uttarottara zreSThatA che, guNavattA che. jema jema ApaNe upara jatAM jaie tema tema pratyeka cetanA ApaNAM kAryo ane vyavahAromAM peAtAne sAkAra kare che. uparAMta ApaNI buddhi, vicAra ane kalpanA karavAnI zakita, ekAgratATUMkamAM ApaNI samagra mAnasika avasthA para paNa tenA prabhAva paDe che. cetanAne badalavAnuM A kAma kaThina to che, ApaNI jAtanA abhyAsa karatAM rahI vadhu ne vadhu banavAthI A duSkara kAma siddha thai zake che, rojanuM jIvana ghaNuM kiMmatI che. paraMtu niraMtara izvarAbhimukha mATe ja ApaNu pramukha jIvana jIvananA svIkAra sAthe 'aMtara mama jAgA re, punita punita tava padakamale dhyeyane sadA jIvaMta rAkhI zakAya to pratyeka divasa ApaNI pragatinuM seApAna che. zAradAbahena bAbubhAI zAha evI A rAta che ( gajhala ) sApa che; rAta che; sparaze; A rAta che. cAmarI zA A ghAsamAM saLavaLatA yu pigALe evI A paththarane mUjha gayAM che phulaDAM jhaMjhAnilanA AgiyA. jhilamilAve evI koyala nitya kakaLe te ghuvaDa prAtna che; rAta che. kAgAne cIbarI . cIkhe evI gagananA tAvaDAmAM zuM cAMdo bhuMjAya che ! dUjhe tAraka nizithe evI A rAta che. A vAdaLanA vAmAMthI dhenunA vraNa sUe che: rAta che. che. vIja - nastare ghA sUje evI A girakesarInI trADe phAluDI hase khaDakhaDa; dIvaDAnuM dila" koLe evI A rAta sAgara dUrathI doDI AliMge jalatA rahe sahyAdri evI A haraNAMnI AMkhamAMthI jharaNAM mhAle zamaNe taraNAM evI A tA. 1-10-76 zrImatI IndrakumArI nAharanuM duHkhada avasAna dharmaparAyaNa, saMyamazIla zrAvikA zrImatI indrakumArI nAha2nuM gaI tA. 22 mI ogasTe kalakattA khAte du:khada avasAna thayuM. teo bhUtapUrva upa - mukhya maMtrI vijayasiMha nAharanAM mAtA tathA prasiddha vidrAna sva. puraNacaMdajInAM dharmapatnI ane pAMcamI jaina zvetAMbara konpharansanA pramukha sitAbacaMdajI nAharanAM putravadhu thAya. emanA janma bikAnera rAjyanA rAjagaDha zaheramAM thayo hato. himAlayane; rAta che. jhame che. rAta che. harIza vyAsa murzidAbAdanA nAhara kuTuMbamAM AvyA bAda teo dharma ane tapasyA vizeSa laganathI karavA lAgyA. emaNe vrata - niyamanuM barAbAra pAlana karyuM ane upavAsa Adi tapasyA karI. dhArmika vRttinA hovA chatAM ye teo rUDhivAdI nahotAM. emaNe bahu zikSaNa nahotuM lIdhuM paNa teo dezabhakata hatA ane 1921 mAM gAMdhIjInuM AMdolana zarU thayuM tyArathI emaNe carakhA para kAMtavAnuM zarU karyuM hatuM. emanA bIjA kuTuMbIo pratyenA saMbaMdha paNa khUba ja mITho ane snehapUrNa hato, zrImatI indrakumArIe peAtAnA cha peDhInA bharyA parivAra cheDI dharma, dhyAna karatAM karatAM vidAya lIdhI. prabhu emanAM AtmAne zAMti Ape. cImanalAla cakubhAI zAha jaina sAzyala grupa--kalakattA "jaina sAzyala grupa" muMbai, mATuMgA, ghATakopara, rAjakoTa pachI kalakattAmAM paNa tA. 25-7-76 nA roja "jaina sozyala gru panI sthApanA thai che. sthApanA bAda sabhyo mATe, kalakattAnI 50 mAila dUra Avela ramaNIya sthaLa upara eka paryaTananuM Ayojana gUpe karela ane te khUba ja saphaLa gayuM. tenA pramukha zrI manasukhalAla pI. hemANI, khajAnacIzrI DaoNlarabhAi je, hemANI ane maMtrI zrI bhogIlAla pI. turakhIyA, zrI praviNacandra ke, dozI ane zrI vinaya sI. zAha che. tenAM kAryAlayanuM saranAmuM : 3, beMka sTrITa, po. bA. naM. 2622, kalakatA - 700 001. che. darzaka sAhityanA be saMpuTa zrI manubhAi paMcoLI 'darzaka' nA pustakonA be saMpuTo, sastI kIMmate janatAne maLe evI yojanA saMskAra sAhitya maMdire karI che. pahelA saMpuTa: traNa pustako - kula pAnAM 850 thI vizeSa sokreTIsa (navalakathA) dIpa nirvANa (navalakathA) paritrANa (nATaka) cAlu bajAradhAraNe jenI kiMmata rUA. 40 thI upara thAya te saMpuTa agAuthI tA. 30-11-76 sudhImAM orDara noMdhAvIne paisA mAkalavAthI rUA. 11mAM maLaze. A saMpuTa mArca 1977 mAM pragaTa thaze. bIjA saMpuTanA prakAzana samaya have pachI jAhera karavAmAM Avaze. orDara noMdhAvavA ane vadhu mAhitI meLavavA mATenuM sthaLa saMskAra sAhitya maMdira, darabAragaDhamAM, pA. bA. naM. 34, bhAvanagara (saurASTra.) abhyAsa vartuLa AgAmI beThaka vakatA : DaoN. ramaNalAla cI. zAha viSaya : sAhityamAM azlIlatA samaya : 11-10-76, sAmavAra. sAMjanA 6-00 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha A sabhA, AjIvana sabhyo, cAlu sabhyo, temanA kuTuMbI janA tema ja save jijJAsuo mATe khullI rAkhavAmAM AvI che. subodhabhAI ema. zAha saMcAlaka, abhyAsa vartuLa
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-76 prabuddha jIvana 19 ne zrI cImanalAla je. zAha-daMpatInuM sanmAna ke saMghanA je prathama be varSa koSAdhyakSa hatA ane chellA tyAra bAda zrI cImanalAla je. zAhe kahyuM: 20 varSathI maMtrIpade che, evA zrI cImanalAla je. zAha, temanAM "amerikAnI vAto karavA karatAM paNa, sau mitrone traNa mahinAnAM gALe patnI zrI maMjulAbahena sAthe amerikAne traNa mAsane pravAsa karI" maLavA. mAre mana moTuM mahattva che. bAkI, amerikA adbhuta sukharUpa pAchA pharyA, tenA anusaMdhAnamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha deza che. ApaNA deza karatAM aDhI gaNo moTo e deza che. baso taraphathI temanA mATe tA 25-9-76nA zanivAranA roja sAMjanA varSanI e dezanI pragati ApaNane AMjI de che. tyAM zista che, samaye zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM eka simita AkAranuM tyAM svacchatA che ane pratyeka nAgarikane vicAra vyakata karavAnI svAgata-milana yojAyuM hatuM. nimaMtritenI sArI saMkhyAmAM hAjarI hatI. saMpUrNa svataMtratA che. prajA, presa ane presiDanTanI rAttA sarvocca * sabhAnI zarUAtamAM svAgata pravacana karatAM saMghanA bIjA che. nAgarike mahenatu hoya che ane saunA dilamAM rASTraprema hoya che. maMtrI zrI ke. pI. zAhe cImanabhAInI kAma karavAnI dhagaza ane sAmAnyata: loke prAmANika hoya che - premALa hoya che." saMdha sAthenI temanI UMDA dilanI tamannA vize vAta karI hatI ane tyAMnA gujarAtI kuTuMba vize emaNe kahyuM : teo amerikA hovA chatAM, eka paNa divasa temaNe saMghanuM vismaraNa "meTA bhAganA ApaNA bhAi-baheno sarasa majhAnA hAusamAM karyuM nahotuM ane vyAkhyAnamALAnA AyojananI jhINImAM jhINI bAbato athavA epArTamenTamAM rahetA hoya che. teo nokarI karatA hoya che. aMge tyAMthI teo sUcanA karatA rahetA hatA. mAre kahevuM joIe ke, patipatnI gharakAma sAthe ja karatAM hoya che. ghaNA gujarAtIonAM phrIjamAM ame IDAM joyAM. mAMsAhAra ane DrIMkasa ThIka ThIka rIte tyAM temanA rUMvADe rUMvADe saMghanuM nAma aMkita thayeluM che. saMgha pratyenI vyApaka dekhAyAM. alabatta, AmAM apavAdo hatA. navI peDhInA tyAM : temanI sAcA dilanI niSThA viSe AthI vizeSa zuM kahI zakAya? prazna UbhA thAya che. bALako gujarAtI bhASAthI aparicita rahe che. tyArabAda saMghanA upapramukha zrI ratilAla cImanalAla koThArIe amerikanonI jema A bALako paNa svataMtra mijAjanAM dekhAya kahyuM ke saMdhanA astitvanA aDadhA varSothI eTale ke chellA 22 che. mAbApane AnI bhAre mUMjhavaNa che." varSathI cImanabhAI saMdhanI sevA karI rahyA che. temaNe potAno AmAM tyAra bAda cImanabhAie emanAM paMdara hajAra mAilanA reDIne kAma karyuM che-jeTalo samaya pitAnA dhaMdhAmAM ApatA haze eTale pravAra sthaLe aMgenA - pharIDA - DiTeiTa - nAyagrA - TorenTI seMTa lAisa, spIMga philDa, viskonsIna, Deila, menITovAska, mIlaja samaya saMghane temaNe ApyA che. saMghane AvA satata kAryarata, vakI, sAnaphrAnsisako, laoNsa jalasa, lAsavegAsa, thale sTona, UMDI sUjhavALA ane jAgRta maMtrI maLyA che te saMdhane mATe kharekhara nezanala pArka, grAnDa keniyana, nyuyorka, philADelaphiyA, voziMgTana gIrava levA jevI vAta gaNAya. amerikAthI ghaNI sArI vastunuM DI. sI, nyu jarsI ane eTalAnTika siTI - smaraNo rocaka jJAna teo meLavIne AvyA haze tene lAbha saMdhane paNa maLaze ja. zailImAM kahyAM hatAM. che. ramaNalAla cI. zAhe kahyuM ke cImanabhAIe saMdhanI aMtamAM, emaNe amerikA pAsethI zuM zIkhavA jevuM che e vize jaNAvatAM kahyuM : sArI rIte javAbadArI upADI lIdhI che, temanA vize mArA dilamAM "amerikAmAM sAmAnyata: loko sAMje sUryAsta pahelAM bhajana khUba ja mAnanI lAgaNI che, kema ke temanA saMbaMdho ane saMparkane kare che ane jarUra pUratI ja vastuone parigraha kare che. teo vyApa khUba ja moTo che ane ene lIdhe temanI sUjha-samajane kaMi paNa kharIdI karatAM pahelAM 'sela" nI rAha jotA hoya che. lAbha saMghane maLatA rahe che. temanI Ayojanazakita addabhuta kahI karAvAnI ane karakasara karavAnI emanI vRtti hoya che. gharamAM patnIne zakAya evI hoya che. temanAmAM kArya karavAnI jabarajasta zakita che. madada kare che. baporanAM laMcanuM mahattva rAkhatA nathI. svacchatAnAM udAratA sAthe kheladilInA paNa meM temanAmAM darzana karyA che. AkhA sau AgrahI hoya che. bhejanamAM kAgaLanI athavA kAcanI DIzana upayoga hoya che. kAma vakhate kAma ane ArAma vakhate ArAma samAjamAM temaNe sArI suvAsa prasarAvI che. ane nekarI upara samayasara pahoMcI javAmAM mAnatA hoya che. bIjAne zrI cImanalAla pI. zAhe kahyuM ke cImanabhAIne samAjanA tyAM javuM hoya te Teliphona karIne ja javAno niyama hoya che. zanipablika rIlezansa ophisaranuM bIrUda ApI zakAya. teo khUba ja ravi khUba ArAma karatA hoya che. varSamAM paMdara divasanuM vekezana lai jAgRta ane zakitazALI che ane saMghanA vikAsamAM temane ghaNe navA sthaLo jovAne Agraha rAkhatA hoya che. bALakone niyata samaye , moTo phALo che. rAta suvADatA hoya che. khorAkamAM khUba jAgRta hoya che. darekanAM zrI gaNapatabhAIe kahyuM ke cImanabhAI 90 divasa ame rUmamAM vajanane kAMTo hoya che ane vajana vadhI na jAya enI rikAmAM rahyA e daramiyAna ahIM mitro para temaNe 90 patra lakhyA. jAgRti rAkhe che." temanI kAryazakita-samaja sUjha mATe ApaNane hamezAM temanA pratye amerikAnuM zuM vakheDavA jevuM che e vize jaNAvatAM kahyuM: mAnanI lAgaNI rahe che. tyAM kuTuMbabhAvanAne abhAva che. vRddhone gharaDAgharamAM rahevuM zrI subodhabhAIe kahyuM ke cImanabhAI sAthe kAma karavAmAM paDe che. paDozI sAthe paricaya hotA nathI. sau svakendrita hoya che. kharekhara AnaMda Ave che. temanI dhagaza ane kAryaratatAnA kAraNe dharmAbhimukha thavAne abhAva hoya che. sAmAnyata: koi sAmAjika maMDaLe badhe sAro vikAsa karyo che ' kADhavAnI, gRpa banAvavAnI vRttine abhAva hoya che. Ama saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhe bolatAM amerikAmAM sAruM che te kharAba paNa che. gAma hoya tyAM DheDavADo hoya, ema amerikAmAM ya suMdara upavano che te gaTarane gaMdavADa jaNAvyuM ke je badhA vakatAe cImanabhAI mATe bolI gayA te temanA paNa che. kayAMka garIbI eTalI hade paNa jovA maLe che ke gArabeja ye sIne keTale prema ane Adara che te batAve che. mAruM e sadbhAgya mAMthI khAvAnuM upADIne khAtA loko ya dekhAya. mAnavapragati sarvatra che ke je je saMsthA huM calAvuM chuM tyAM mane sAthI kAryakaro evA sarakhI che. premanAM darzana thAya to gussAmAM paNa darzana thAya. LLI rahe che ke mAre mAthe tene kAryabhAra ghaNo ja ocho rahe che. AvakAra paNa hoya ane upekSitA paNa hoya - nahIM saMghamAM paNa kAryakaronI eka sarasa TIma che, e mATe huM gaurava - ekaMdare amerikA-It is a land of love and liberty ane jIvanamAM taka maLe te jovA jevo deza te khare ja." anubhavuM chuM. tyAra bAda pramukhazrIe zrI cImanalAla je. zAha tathA sa. , A pachI alpAhArane nyAya ApI sau prasanA vAtAvaraNamAM chUTA paDayA hatA. julAbahenanuM sukhaDanA hArathI abhivAdana karyuM hatuM. saMkalana : zAnitalAla TI. zeTha.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ The prabuddha jIvana tA. 1-10-76 jJAnanI upAsanA pUjya cImanabhAI, nathI. ame zA mATe A taklIpha uThAvIe. te mATe teone phakata paryuSaNa vyAkhyAnamALA pUrI thai. snehasaMmelanamAM ApaNe maLyAM. eka nAnakaDI ja vAta kahevAnI che. ' khUba AnaMda thayo. bhAizrI ke. pI. bhAie mane belavA kahyuM, atimAnasa ( Supramental) zabda te sarvee paNa je mAre kahevuM che te kadAca eTalA samayamAM na kahI zakuM sAMbhaLyo haze. atimAnasa e zrI araviMda ane zrI mAtAjInI tethI mauna rahI. pRthvIne AgavI deNa che. pRthvI eka ulkAnti kALamAMthI pasAra sauthI pahelAM te paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM saMcAlana karanAra thai rahI che. pRthvI para kamekrame je rIte prANa ane mana pragaTayAM bhAizrI ramaNabhAIne khUba khUba abhinaMdana. sAthe sahakAryakarone eTale ke prANIo pachI manuSyo AvyA e rIte have atimAnava paNa tathA sarve vyAkhyAtAone, A jJAnasatra keTalAya varSothI muMbaI loko samayanI AgekUca sAthe AvI rahyAM che. jaina yuvaka saMgha calAvI rahyuM che. pahelAM pUjya paramAnaMdabhAinI - pRthvI paranAM je je manuSya Aje bhakitamArge, karmamArge, preraNAthI ane have ApanI. ane tenI sAthesAthe jJAnamArge AgaLa vadhatAM haze teo AkhIya jJAnane jaina dharmamAM anekhuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. mekSa pRthvI para eka krAnti sarjaze, jene zrI araviMda pUrNayoga kahe che. gAmI evA jainadharma sadAya AtmalakSI rahyo che. AtmAne jo, A manuSya A traNe mArgane samanvaya karIne potAnI aMdara eka jANa tene vicAra karavo tathA tene amalamAM mukavo evI zikSA ApaNane hamezAM jainazAstromAMthI maLe che. samyaka jJAna, darzana viveka daSTinI jAgRti karaze. potAnI aMdara rahelA doSone haThAvavA ane cAritra e enI mukhya deNa che. Aje mAre namrabhAve e ja prayatnazIla raheze. pitAnA mana, prANa ane zarIranuM prabhune pUrNa pharIthI kahevuM che, lakhavuM che, paNa jarA judI rIte. samarpaNa karI AgaLa vadhatAM raheze. prabhunI divyazakitane potAnA jJAna e manuSyamAM raheluM utkRSTa sAdhana che ane tenAthI ja tarapha premathI pokAratA raheze ane javAbamAM A AnaMdamayI, caitae sarve pazuothI judo paDe che. jJAna ja nathI te phakata zarIra nyamayI, satyamayI evI prabhunI zakita tenuM dhIre dhIre saMcAlana jaDa che ane eTale manuSya jaDa dazAmAM pazu dazAmAM sarI paDe che. karavA lAgaze. paraMtu e jJAna mATe manuSya mahenata karavI paDe che, bhaNavuM paDe che, ApaNe je atyAre sAdhAraNa manuSyo chIe je nIcalI vAMcavuM paDe che, vicAravuM paDe che. jo Ama manuSya nathI karato te prakRtimAM bhavabhava ghumyA karIe chIe tene A pUNyayogathIkALakrame e janme che, jIve che, mRtyu pAme che - pharIthI janma prabhunA divyasparzathI eka navI cetanA prApta thaze. A cetanA che, pharI jIve che ane Ama krama cAlyA ja kare che. ' teja atimAnasa cetanA. e atimAnasa jyoti manuSyamAM vizALatA jJAna mATe kyAreya samayano abhAva hotuM nathI, abhAva ApaNI AnaMda, vizuddhi zakita, prakAza svasthatA sthApI eka navI ja aMdara rahelo che. ApaNI aMdara rahelI tRSNAe eTalIbadhI hoya dizAmAM pragati karAvaze. che ane tene pUrI karavA mATe ApaNe AkhuM ya jIvana kharcI nAkhatA. pRthvI upara atyAre A krAnti sarjAi rahI che. enA edhANa hoIe chIe; paraMtu jo roja ardho kalAka, kalAka ke vadhu samaya dekhAi rahyAM che. anubhavavA yogya evo e prakAza manuSyanI uttamottama sAhitya vAMcavA mATe kADhIe te dhIme dhIme samaya aMdara aneka pheraphAro racate jAya che. A eka jabaradasta AMtarika jatAM jJAna upara bhAva Ave ane pachI te svAbhAvika rIte ja pheraphAra che. bahArathI tarata khabara na paDe ane chatAM dhIre dhIre karatAM ApaNane vAMcyA vagara jANe cena na paDe. manuSya saMpUrNa rIte divya-mAnavamAM palaTAi jAya. je manuSyanI jaina dharmamAM zrAvaka mATe dayA, dAna, bhakita, vinaya vigere. aMdara A pheraphAra thavA mAMDe che te te saMpUrNa rIte sajAga hoya chedharma che, tathA kAmaNa mATe dhyAna ane adhyayana mukhya che. A vAta rAbhAna banI jAya che. e potAnI aMdara divyatAnA sparzane jhIlatA zrI mahAvIrasvAmIe 2500 varSo pUrve kahI hatI ane te Aje paNa sAcI che; paraMtu yugapalaTA sAthe ane jema jema manu jAya che. manuSyanI divya banavAnI jeTalI vadhu tIvra icchA, jeTalo SanI buddhi AgaLa vadhe che tema tema ApaNe have A banne dharmo vadhu e nigrantha tathA jeTaluM vadhu enuM prabhune potAnA mana, prANa je te samaye judA judA AcaravA mATe kahyA hatA te ekI sAthe ane zarIranuM samarpaNa teTalA pramANamAM vyakitanI cetanAmAM jhaDapathI teno samanvaya karIne na AcarI zakIe? pheraphAro thatAM jAya che. jaina samAjamAM be meTA vibhAga paDI gayA che. zrAvako potAnA ja A pUrNayogane ja prabhAva che. manuSya vegathI keTalAya dharmomAM haraniza racyApacyA rahe che ane zamaNe mokSamArgI dharmane janma pachI thanAra pheraphArane, eka athavA thoDA ja janmamAM, lAvI aMgIkAra karI dhyAna adhyayanamAM rahe che. Ane badale saMsArI manuSyo zake che . karI zake che. ApaNe jeTalA jhaDapathI A yoga karavAne zrAvaka dharmanI sAthe sAthe dhyAna adhyayana vAMcana) citana, manana nirNaya karIe ane sAthesAthe upalI zarate amalamAM mukatAM jaie vigere mATe paNa jo roja cheDe samaya kADhe te jJAnanI kevI krAMti sarjAya! pathvInI dhImI utkAntine vega ApI zakIe. jainadharmamAM paNa bIjA dharmonI jema lakhyuM che ke manuSya jo A badhAmAM jJAnanI jarUra paDe che. jJAna rivAya manuSya A jJAna mArge nahIM jAya to ene mekSa nathI kAraNa ke bhakitamAM paNa yoga karI zakatA nathI. A yoga karanAra manuSyamAM jayAre divya rAga che. 'samaNasura pustakanAM 65 me pAne lakhyuM che ke "ajJAnavaza cetanA saMpUrNa AkAra dhAraNa kare che tyAre te divyaprakRti - prabhunI jo jJAnI paNa evuM mAnavA lAge ke zuddha saMprayoga arthAta bhakita prakRtine banI rahe che. prema, zAMti, AnaMda, saMvAditA ane sahaja vigere zubha bhAvathI mukita maLe che to e paNa rAgane aMza hovAne samajaNa (jJAna) e enAmAM svAbhAvika AvI rahe che. kAraNe para - samayarata banyo kahevAya." Ane artha bhakita ke kriyA atyAre ApaNane je eka meTo bheda manuSya ane pazunI vacce na karavI ema nahi paNa jo mekSamArge javuM haze te sAthe sAthe dekhAya che tenA karatAM paNa savizeSa e Agavo bheda atimAna jJAna meLavavA sIvAya bIjo upAya nathI. ane atyAranAM manuSyo vacce dekhAze. kadAca saMsArI jIva kaheze ke amArI icchA mekSamArge javAnI - dAminI jarIvALAnAM praNAma . mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385 saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04-Te. naM. 350296 mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400 001
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By Sorth 54 Licence No.: 37 prinuM jIvana praha jena navasaMsarANa varSa 38 : aMka: 12 mAM muMbaI, 16 okaTobara, 1976, zanivAra zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 10, 5radeza mATe ziliMga : 30. chUTaka nakala 0-10 pasA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - deza ane duniyA bIjA vizvayuddhanA aMta pachInA trIsa varSomAM duniyAnA pariNAma AvyuM. 44 varSathI samAjavAdI pakSa sattA upara hate. svIDana badhA dezomAM moTAM parivartana thayA che. saMsthAnavAda ane sAmrA- namUnedAra velaphere sTeTa che. prajA Arthika rIte ghaNI sukhI che. rAjya jyavAdane aMta Avyo ane eziyA -- AphrikAnA deze mukata thayA. taraphathI sAmAjika sahAya dareka prakAranI puratA pramANamAM saune maLe chelle porTugIjhanA be saMsthAne-aMgelA ane mejhAmbikane sva- che. chatAM samAjavAdI pakSe bahumatI gumAvI. loko samAjavAdathI taMtratA maLI. roDeziyA ane dakSiNa AphrikA briTananA saMsthAne kaMTALI gayA? athavA lokazAhIne paricaya ApavA ja pheraphAra hatA. briTanathI mukata thayA che paNa temano AMtarika vigraha - gerA- karyo? velaphera sTeTanAM Arthika lAbha ghaNA che. paNa teno geralAbha kALAne - have ugra bane che. raziyAnA vaDA pradhAne be varSamAM ochA nathI. bahumatItaMtra sthApavA svIkAryuM che. daramyAna haMgAmI mizra sarakAra bhAre karaverA ane nerazAhInuM bahu jora prajAne akaLAve. racavAnuM paNa svIkAryuM che. briTana ane amerikA bannenuM dabANa karacorI aTakAvavA nokarazAhIne vizALa sattAthI vyakitasvAtaMtrya che. hajI avizvAsa ghaNo che. paNa aMte thaze, karavuM ja paDaze. upara moTo kApa paDe ane rAjyanI sattA sarvavyApI thai jAya raziyAne prazna pramANamAM saraLa che. dakSiNa AphrikAmAM ghaNuM evuM bane che. lohI reDAze. tenI aDhI karoDanI vasatimAM eka karoDa eMsI lAkha "The fundamental cause of Palme's (last Prime Minister) defeat was the popular feeling that Sweden's kALA, beMtALIsa lAkha gerA, sAta lAkha hindI ane 25 lAkha Government was becoming a Leviathan." prajajIvana raMgIna (mizra jAti) loka che. gorAomAM 60 TakA Daca ane 40 TakA upara rAjayane rAkSasI bhara asahya banI gayo. People wanted briTiza che. chellA 28 varSathI DacanA hAthamAM sattA che. uttarottara to break the power concentration. A karI zakayA, paristhiti vaNasatI rahI che. have lagabhaga dezanA bhAgalA pADavA kAraNake lokazAhI hatI. sAmyavAdI dezamAM e zakaya nathI. jevuM kare che. habasIo mATe judA pradezabaMdustAna - karI, badhA " velphara sTeTanuM bIjuM cintAjanaka pariNAma briTanamAM ane kALAone tyAM dhakelavA che. 87 TakA kALAene 13 TakA pradeza keTaleka darajaje yuropanA bIjA dezomAM jovA maLe che. chellA 30 Apavo che ane 13 TakA gerAone mATe 87 TakA pradeza rAkhavo che. varSathI yuropanA badhA deze velphara sTeTa racavAmAM paDayA che ane kALA majUro vinA cAle tema nathI. chatAM pUrI aspRzyatA rAkhavI rAjya taraphathI vadhu ne vadhu Arthika lAbha prajAne ApavA prayatna. che. geArA ghaNAM samRddha che, lazkarI tAkAta meTI che, briTana--ame thai rahyA che. ' , , rikAne Teke che. briTiza gerAo kAMIka udAramatavAdI che. habasIo For 30 years the democracies of Europe have been jAgyA che. AphrikAnA bIjA dezone Teko che. chevaTa gerAe committed to building better, and more often bigger, welfare states. For the first time the economic limits namanuM mUkavuM paDaze paNa ghaNe bhAga leze. of welfare state have suddenly become plain in the paNa mAtra rAjakIya mukti maLavAthI prajAnI Arthika AbAdI aftermath of Europe's worst post-war recession. vadhatuM thatI nathI. AphrikAnA koi dezamAM lokazAhI taMtra nathI. keTalAka jatuM utpAdana ane Arthika samRddhi hatAM tyAM sudhI A badhuM maLyuM. dezamAM zANA ane kuzaLa AgevAne che, jevA ke jhAmbiyA, TAnjhA Now to the anxious Autumn of Austerity. Souat antal niyA, kenyAmAM. ghaNAM dezamAM lazkarI taMtra che. garIbAi, ajJAnatA. moMghavArI anahada vadhatA gayA. briTanane sauthI vadhAre asara tathA vividha jAtionI parasparanI IrSA ane saMgharSa, pragatinA thaI che. tenuM arthataMtra tUTI paDayuM che. velpha sTeTamAM kharIdazakita avaredhaka che. pazcimanuM AMdhaLuM anukaraNa karavAnI lAlaca rokI vadhe ane utpAdana ghaTe. rAjya kayAM sudhI ane kayAMthI pUruM pADe? nahi zake te to bhraSTa tatabhraSTa thai jAya tevo bhaya che. Governments are finding it ever more difficult to madhya pUrvamAM. Araba ijharAIla vigraha kAMIka zAnta che paNa restrain the ballooning urgencies, of welfarism in an lebenena saLage che. lebenenamAM vicitra paristhiti thai che. ijha- era of sluggish economic growth. Arthika taMtra tUTe tyAre rAila ane sIriyA sAthe thayAM che. keTalAka Araba rAjaya ane rAjakIya asthiratA paNa vadhe. jene lAbha maLe che te choDavA taiyAra irAnane telanI aDhaLaka kamANI thai che. samRddhi ubharAya che. na thAya ane rAjyane badhA lAbha cAlu rAkhavA pisAya nahi tyAre . vinAzaka zastrastro khaDakavAmAM paDayA che. zene mATe? konI sAme? nAne sukhI varga ane bIjA vargo vacce saMgharSa vadhe. phrAnsanA acAnaka AvI paDelI A samRddhi prajAnuM sAcuM kalyANa karavAne vaDA pradhAne prajAne kahyuM ke The country is living beyond its badale upalA vargomAM dUSaNa notaraze evo bhaya asthAne nathI. means, karakasara karavI ja paDaze. paNa ucca jIvanadhoraNane ja dhyeya ' yuropamAM svIDanamAM tAjetaramAM cUMTaNI thaI tyAM aNadhAryuM mAnyuM hoya, jIvananI jarUriyAta vadhAratA ja javuM ene ucca jIvana
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 paka jIvana tA. 16-10-76 = = = - prakIrNa nedha AcArya saMmelana mulatavI A mahinAnI Akhare moTuM AcArya saMmelana thavAnuM hatuM te vinobAjIe mulatavI rAkhyuM che. temanA taraphathI bahAra paDela eka nivedanamAM jaNAvyuM che ke samAdhAnakArI pagalAM levAM sarakArane pUrI taka maLe te mATe saMmelana mulatavI rAkhyuM che. sarakAra taraphathI AvAM pagalAM levAze evAM cihane temane dekhAyAM haze tyAre A pagaluM lIdhuM haze. ApaNe IcchIe ke vinobAjInI AzA saphaLa thAya. prathama AcArya saMmelana thayuM ane teNe je sarvAnumati nivedana bahAra pADayuM temAM vAstavikatA, taTasthatA ane nIDaratAnAM darzana thatAM hatAM. tene mATe abhinaMdanane pAtra mukhyatve zrImanArAyaNa hatA. A nivedana sarakArane bahu AvakArapAtra thayuM na hatuM. bIjuM saMmelane jUna mahinAnI Akhare thavAnuM hatuM, tenA be-traNa divasa pUrve, banArasa yunivarsiTInA upakulapati DaoN. bALInI AgevAnI nIce keTalIka yunivarsiTIonA upakulapati vinabAjIne maLyA hatAM. ema kahevAya che ke A upakulapatioe kaTokaTIthI vidyArthI AlamamAM, zikSaNa saMsthAomAM ane yunivarsiTIomAM je lAbha thayA che ane zista AvI che te bhArapUrvaka batAvI hatI. bIjI je kAMi vAta thai hoya te, paNa vinebAjIe tAbaDatoba, be traNa divA pachI maLanAra AcArya saMmelana rada karyuM. dhAraNa mAnyuM hoya tyAM, jIvanadaSTi ne badalAya tyAM sudhI, saMgharSa ja rahe. sAmyavAdI dezane A mUMjhavaNa naDatI nathI, kAraNake prajAnA samagra jIvana upara tene saMpUrNa kAbU che. tyAM bhUMDI Arthika asamAnatA nathI, te svataMtratA paNa nathI. raziyAmAM, 60 varSanA sAmyavAdI taMtra pachI prajAnuM jIvanadhoraNa, pazcima yuropa ane amerikAnA pramANamAM nIcuM che, chatAM raziyA anargaLa lazkarI kharca - kare che. amerikAnI barobarI kare che eTaluM ja nahi paNa temAM sara sAi meLavavI che. zene mATe? : - amerikAne AvA prazna hajI bahu mUMjhavatA nathI, kAraNake tenI vaijJAnika pragati, utpAdana zakita ane Arthika samRddhi ne maryAdA nathI. amerikAnI A zakitae duniyAnuM jeTaluM bhaluM hyuM che eTaluM bUru che, vinAzaka zastro amerikA jeTalA bIjA koi deze duniyAmAM veryA nathI. dakSiNa amerikAnA dezamAM lokazAhInaMtra kayAMya nathI. keTalAka sAmyavAdI che. moTebhAge lazkarItaMtra che athavA saramukhatyArI che. brAjhIla, ArajInTInA, ane cIlI jevA moTA dezamAM paNa rAjakIya asthiratA che. taMtrapalaTAo vakhatovakhata thAya che. eziyAnA dezomAM bhArata ane jApAnane bAda karatAM lokazAhI taMtra kyAMya nathI. 1949mAM cIna sAmyavAdI banyuM te itihAsane bahu A mATe banAva lekhAya. jApAnanI Arthika samRddhi eziyAmAM sauthI vadhAre. pazcimanuM anukaraNa jApAna jeTaluM eziyAnA bIjA koi dezamAM nathI. eziyAnA keTalAka deza, viyeTanAma, lAosa, keDIyA rasAmyavAdI thayAM. thAIlenDamAM pharI lazkarItaMtra sthapAyuM. pazcimamAM manAya che tevI rIte jIvanadhoraNa UMcuM hoya tyAM svacchaMdatA vadhe, bhogavilAsa vadhe. vartamAna samAja permissive samAja che. daMbha ochA karavA eka vAta che ane AtmasaMyama gumAvI bIjI vAta che. - A badhAmAM ApaNo deza kayAM? svataMtra thayA pachI ApaNe briTiza pArlAmenTarI paddhati svIkArI. Arthika daSTie velaphera sTeTanuM dhyeya apanAvyuM. 26 jUna 1975 pachI navI dizAmAM jatA hAie tevuM jaNAya che. baMdhAraNanA pheraphAro pasAra thaze pachI A dazA kAyamI thaze ema lAge che. phUgAve ane moMghavArI kAbUmAM rAkhI zakyA chIe, kAraNake je navI havA pedA thai che temAM majUro ane sarakArI nokaronA pagAro, moMghavArI bhaththA, bonasa vigere maryAdAmAM rAkhyAM che chatAM virodha thayo nathI. karacArI, naphAkhorI vigere sAme kaDaka pagalAM levAyAM che tenI paNa avAra che. lokamatane eka dizAmAM vALavA pracAranA badhA sAdhane upara kaDaka niyaMtro che ane te sarakArane AdhIna che. reDiyo, Telivijhana, vartamAnapatro, samAcAra saMsthA upara sarakArI aMkuza che ane tenA tAbe che. lokazAhInI eka vyAkhyA evI karavAmAM Ave che ke lokone dhAryA mArge dorI javAnI kaLA. A badhuM to ThIka che paNa ApaNe hajAro varSone naitika ane sAMskRtika vAraso che tene visArIzuM te badhuM gumAvazuM. cUMTaNIo, pArlAmenTa, dhArAsabhA, badhuM hoya ke na hoya paNa jIvananA naitika mUlya, sAdAI, saMyama e ApaNo sAco vAraso che. e kharuM che ke duniyA sAMkaDI thaI che, koI deza alipta rahI zake tema nathI. ApaNe vArase duniyAne vAraso nahi banAvI zakIe to ApaNe te pravAhamAM ghasaDAI jazuM. velphara sTeTa mukhyatve Arthika daSTi che. che tenA pariNAme pazcimamAM joIe chIe. rAjaya Ape ane ApaNe khAIe te to sadAvrata che. potAnA parizrama vinA pArakAnI Apela sahAya upara koI prajA ane khAsa karI, ATaluM moTo deza, nabhe nahi. velaphera sTeTa eTale concentration of Power, Economic & Political. tenI gerarItio ane anaitikatAne pAra nathI. cUMTaNI eTale ja lokazAhI nathI. A badhI bAbate dharamULathI pharI vicAravAnI jarUra che. koInuM AMdhaLuM anukaraNa karavA jevuM nathI. ApaNo deza duniyAne jIvananAM sAcAM mUlyo ApI zake che, jo ApaNe te anusarIe to. prajAmAM AvI bhAvanA jAgrata karavA tyAgI, saMyamI ane ni:svArtha AgevAno joIe. sattAsthAne beThela vyakitao, dareka dezamAM, ema mAnI bese che ke prajAnuM kalyANa karavAnI javAbadArI Izvare temanA zIre nAkhI che. bhagavAnane prArthanA karavAnuM mana thAya ke AvI javAbadArImAMthI temane mukata kare ane prajAne potAno puruSArtha karavAnI taka Ape. 10-10-76. ', ' . . - cImanalAla cakubhAI meTuM AcArya saMmelana thayuM hatuM te vinobAjInI kalpanAnA, nIDara, niSpakSa, nirvera, AcAryo keTalA maLe te vicAravA jevuM che. prathama AcArya saMmelana maLyuM pachI gaMgA bahu pANI vahI gayAM. vinobAjIno AzAvAda AvakArapAtra che. paNa AcArya saMmelana lana rada karyuM temAM DahApaNa che. vaLI dArUnA daityane ghaNa bhaga pharI eka vakhata indoramAM 110 mANase jherI dArUnA bhAgabanyA che. AvI bhayaMkara durghaTanAothI ApaNe eTalA TevAI gayA chIe ke hRdayane AMcako lAgato nathI. surata, madrAsa, khApalIe AvA dAruNa dazya joyAM che. nAnA pAyA upara roja AvA banAve banatA hoya che. 100- 125 mANasa marI jAya tyAre vAta chApe caDe ane pachI bhUlI javAya. moTe bhAge garIba mANaso ja AvA duSkonA bhoga bane che. Avo jherI dArU vecanArAo polIsathI ajANyA nathI hotA. cAMpanAM pagalAM levAM joie te levAtAM nathI. tapAsa samiti nImAya, kesa cAle ane pachI zuM thAya tenI kAMi khabara na paDe. keTalAka dArUbaMdhIne depa Ape ane dArUbaMdhI rada karavAnI ke haLavI karavAnI himAyata kare. dArUbaMdhI jyAM nAmazeSa thai che tyAM paNa A gerakAyadesarane 'vyApAra' baMdha thaze nathI. sarakAranI javAbadArI sAthe sAmAjika kAryakartAonI paNa moTI javAbadArI che. mANasane AvA vyasanamAMthI mukata karavA sevAbhAvI vyaktioe ' ghaNI mahenata karavI paDe. AdivAsIomAM, majumAM, gAmaDAomAM A roga phelAto jAya che. sarakAra athavA sarakArI saMsthAo upara badho AdhAra rAkhavAthI kAma thavAnuM nathI. gAMdhIjIe dArUbaMdhInA kArya mATe mukhyatve bahenone preraNA ApI hatI. kAma kaThaNa che paNa azakaya nathI. 1176 - cImanalAla cakubhAI
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ht. 16-10-76 prabuddha jIvana 113 kSamAdharma - sapTembara 1lI. 1976nA prabuddha jIvananA gayA vidhidA ke samAjajIvananA DhAMcAne kAraNe saMbhavita tene mAsanA aMkamAM, taMtrIzrI cImanabhAIne "kSamApanA" vizene sAre thImanabhAie ullekha kare che. lekha che. temAM jaina dharmanI sAmaNA paripATInI daSTie paryuSaNa A tamAma anyAyo prati kSAmAnA abhigamamAM bheda hoI parvanI hAmApana vidhinI samIkSA che. sAthe sAthe tenI sarvasAmAnya zake: e phera hovo joie paNa. eTaluM ja nahi, aparAdhaanyAvicAraNA paNa karelI che. temaNe A ciMtana, jainadharmanI be hAmApanA yanA dUSaNanI mAtrAbhede paNa kSamAvidhine tema ja tenA amalamAM gAthAonA arthasphoTa ane pAThabhedanI arthavicAraNA nimitte kAlagaNanAne bheda che hoi zake. kareluM che. A bAbata phoDa pADIne kahuM; pahelAM, ApaNe samAja ke A lekhamAM temaNe eka bIjo muddo paNa vicAryo che. kSamAnI samudAye karelA anyAya bhaNI najara karIe, te tene mATe eka prakriyA pAchaLa rahelA aparAdhaanyAyanA tatva pratyenA vaiyakitaka sarvasAmAnya nirIkSaNa che ke, sAmAjika anyAya e ghaNI prabaLa sarvasAmAnya nirIkSaNa che ke sAmAjika ayA che. temaja sAmAjika abhigama(approach) nI sAmAnya vicAraNA, ghaTanA che. hiMdusamAje dharma jaDatA ne rUDhijaDatAthI evA aneka e A lekhane uttarArdha che; te paNa A lekhakane teTalo ja vicAra- anyAyonA atyAcAro sAmudAyika baLa jamAvIne AdarelA che. mahattvano mudo jaNAya che. jijJAsu lekhaka mAnavajIvananI daSTie ethI anekanA bhAga levAyA che. huM strI hoine, ApaNA samAjanA e aniSTa vize, A patrikAnA anya keTalAka lekhamAM tenuM vicAra- ghAtaka strIkhyAlanuM ja mAtra ahIM daSTAMta dharIza. kutUhala darzAvatA jaNAyA che. ene vize ATaluM kahevAnuMH samAjanuM ekama vyakita che; te kSamAvRtti eka sadAcAra lekhe, nirapekSa buddhie tene vize strI hoya ke puruSa-koipaNa vyakitae tene prANapaNe mITAvavA mathavuM saMmati ja hoya; ATale eka pAyAne svIkAra karIne ApaNe joIe. tyAM miAMnA muddAne badale, sudhAraNAnI jhuMbezane-sakriyaAgaLa cAlIzuM. kSamA yAcavI, pAmavI ane ApavI te bAbata muzkela tAne prazna AgaLa Ave che. have, samAjajIvananA saMdarbhamAM hoI virala che. te asAdhAraNa RjutAbharyuM mane baLa ane saMjogenuM vyakitanA parasparanA tema ja ekapakSIya anyAyaaparAdha aMgenI kSama.vidhine vicAra karIe. baLa hoya to ja zakaya che. eTale, te tamAma je sAcA hRdayanI vyakitae ekabIjAnA-parasparanA karelA aparAdhaanyAyamAM vidhi hoya to, nirabhimAna hRdayane abhijAta- umadA guNa che. vaLataranuM tattva praveze che temAM paraspara pratye hiMsAne mukAbale koipaNa kALanA, koipaNa vyakitanA ne tenA koI paNa prakAranA ane vaimanasyapUrvakane badale che. e chejhAjhe ke samAna aMze, meM aparAdha-anyAyanA aniSTane kSamAvaDe dhoI nAkhI zakAya che, e karelA anyAyane mane vyavahArajIvananA karmalainyAthe badalo maLe daSTibindu aparAdhI mAnasa mATenuM-pazcAttApathI prajavalita hRdaya che; jemAM vyavahAranI sapATIethI jADo e nyAya varatAya; paNa arthe nuM, kevaDuM te meTuM AzvAsaka baLa che, tene vicAra karI ja ! te che parasparanA anyAyane cheda uDADavAnI mithyA pravRtti; ajJAnate ja teno sAco khyAla Avaze. mAMthI janmate saMteya. ethI, vyakita ke samAjane UMDuM sAcuM AtmAnuM to bIjI bAju, anya karela anyAya ke duSkarmathI ApaNAM samAdhAna hoya nahi. kameni vipAka thAya che; aparAdhInI paristhiti ne prakRtine mA- A vize samAjane pratyAghAta che hovo joie? kSamAne? dhamIe khyAla karavo joIe; tenA prati dAkhave dIdarAya e mAnavavyavahAra te Ama ja cAle che evA ja hoya, evA galiyA. karmacAMDAlapaNuM che: vagerethI sAMpaDatuM samAdhAnanuM daSTibindu, ApaNA sAmAnyapaNe samAjamAM AvA anyAyone nibhAva thato hoya che. dharmo ne ziSTa samAje sujhADeluM che; mATe ja te mAnavacetanA mATenI eTale meTebhAge jo bahu gaMbhIra hiMsA ke hANa na hoya te, athavA AdhyAtmika keLavaNInuM baLa che. tenI UjaLI cetanAne temAM pratyakSa teno prabhAva na jaNAte hoya te, ke pachI pachAta samAja jayavAro che. A vAtanI hiMdudharmIne haiyAdhAraNarUpa pratIti che. e hoya che, te vyakitane tenI rIte phI levA-vartavA de che. dUSaNa sAme mujaba te AcarI zake ke nahi, te alaga bAbata che; paNa AcaravA AMkha ADA kAna kare che. A upekSA haragija kSamAvRtti nathI; mATe te AdhArarUpa saMskAra upalabdha che. e kaMI nAnIsUnI vAta te jaDatAnI svanA saMkucita saMteSanI tAmasI citta avasthA che. nathI. kharI rIte kSamAdharma e jagatane sarvadharmamAnya siddhAMta che. temAM samAjajAgRtinI rukAvaTa che; ethI hiMsA AcaranAra, bhAgavaAma chatAM, sarva dharmoe satva guNano ye viveka ka che, nAra ane sAkSI thanAra, traNenI cetanAnuM grahaNa che. te kSamAdharmane paNa lAgu paDe che. A vivekanuM tattva ja aparAdhInA ekapakSIya anyAya, e ugAra vinAnuM aniSTa che. je anyAya mAnasaparivartanamAM, sudhAraNAmAM ne vikAsamAM kAragata nIvaDI zake. pAmela vyakita nirbaLa hoya ke lAcAra paristhitithI dabAyelI hoya e daSTie tema ja gAMdhIjIne abhimata, cImanabhAinA lekhanA anu- to? teNe veThI lIdhela anyAyaaparAdha te khasUsa kSamA nathI. tyAM lakSamAM, kSamAdharma vize keTalIka sUma bAbatene ahIM vicAra karavA AsurI baLane vijaya che. lAcAra ne asahAya para aparAdha ThokI dhAryo che. besADI, asatyane satya TheravavAnI temAM dhRSTatAne duSTatA che. evo mane lAge che ke aparAdhaanyAyanA svarUpa ane tenI gaMbhIratA evo anartha che. pratikAra karavAnI azakitane kAraNe, tevI vyakitae ' parathI kSamAdharmanI paddhatine aMgIkAra hoI zake. A aparAdha- je kSamA ApI hoya te, temAM bhalIvAra nathI. te vIranA AbhUSaNarUpa anyAyanI prakriyA, vyakita ane samAja ubhayathakI i zake, nathI. AvI vyakitaprati samAjanuM saMrakSaNa ane tenA aparAdhI ubhayaprati paNa hoI zake. vaLI aparAdhaanyAyanuM svarUpa paNa prati pratikArabuddhi ane vizeSapaNe hovAM ghaTe. be prakAranuM hoi zake. 1. vyakita ane samAje paraspare-sAmasAme , "jayAre sabaLa vyakitane thatA anyAyaaparAdhanuM zuM? tenI kAmA ekbIjAne kareluM aparAdha anyAye; 2. ekapakSIya: jemAM paddhati kevI hoya? tene aMge samAjanuM valaNa kevuMka hoya? te bannenA nirdoSa sadAcArI vyakitane vagara vAMke durAzayathI, ISTa AzayathI, AcAra vicAra karIe. ke ajANapaNe karela anyAyano prakAra. AvA ekapakSIya sAmAnyapaNe je koI nirdoSa ane sadAcArIne anyAya, te nirdoSa prati aparAdhaanyAyanI zakayatA, A jagatanI ghaTanAmAM samA, saMsthA, kuTuMba ke mAnavasaMbaMdha e sahune mATe nitAH .
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 prabuddha jIvana aniSTa che. temAM samAja ane vyakti ubhayane hANa che. ATalI vAta jAgratasamAjane dIvA jevI cAkhkhI jaNAvI joie. jo anyAyaaparAdhanI bAbata dhUMdhaLI hoya te spaSTatAne sAra tapAsa AdaravAnI nirAmaya jAgRti keLavavI joie. samAjanA iSTa ne tethI ciMta ane saceta rahevuM joie. kSamAbhAva mananI bhItaramAM hAya te paNa tenA AcaraNamAM daDhatA ane UMga viveka joie. svArtha ke lokapratiSThA evA anya hetuthI te dharma dhUMdhaLA na banavA joie. kAraNa, niraparAdhIne anyAya e ja meTo aparAdha che. temAM iSTane hANa ane aniSTane suvANa che. evA aniSTamAM bhaLelA tamAmanI daptina saravALA hoya che. e saravALAnI bahumatithI nirdoSane AkSepeArApAALAthI nAdAra karavAmAM Ave che. e mArge potAne nyAyI TharAvavAnI nirbhIka duSTatA hAya che. sattAne baLe hiTalare ane tenA sAthIdAroe pAzavI baLapUrvaka karelA atyAcArovaDe yaratAvelA kALA kera, mAnavasaMskRtine keTalA jokhamI jakhamI nIvaDayo hato, te ahIM saMbhAravA jevuM che. jAgrata ane nItiparAyaNa samAja, tene na ja calAvI le; ane je samAja evA aparAdhIne jera karavAne badale bahumAna kare tenI adhAtinuM kahevuM zuM? paNa anyAya pAmela sabaLa vyakita ! potIkA pratikAradharma? nirapekSapaNe, nidra SapaNe kSamAnA dharma tA chetene che ja. paNa TharIne vicAratAM tene zreyaskara AcaraNanA mArga maLI rahe. AtmanepadI eTale ke AtmalakSI daSTie anyAya pAmanAra mATe AtmatinA temaja sarvanA hitanA AcaraNanA ja mArga hAi zake. kAraNa koinuM aniSTa AcaraNa e pAtAnA AcaraNanuM dhAraNa hoi zake nahi. 'tuM pApa sAthe nava pApI mAratA'e izu ane gAMdhIjIvanabhAvanA lakSamAM rAkhI, te peAtAnI vartanadizA nakkI karI zake. saha thI paDeluM, niraparAdhI vyakitae antA"no bhAga banyA pachI pazu, pe DAne zuddhatara-ujjavalatara karatAM jaine, sa!pAnA hRdayamAM pratIti upajAvavAnuM ke palaTavAnuM tapeAbaLa savizeSa keLavavuM rahyuM. A pUrvaprathama karavI jeitI prakriyA sAdhanA che; te ja tenI satanI zraddhA ane nirapekSabhAve sevelI niSThA puravAra kare che. te rAthe, teNe kSamA ApavA aMgenI peAtAne arthe jarUrI evI samaja keLavavI joie. kSamA ApavA jeTalI udAratAnI sAthesAthe peAtAnA te aMgenA AcAranI rUparekhA manamAM AMkI levI joie. jevA ne jeglA gaMbhIra gunA, tevA, teTalA ne teTalA samayanA pratikAra, evA kAika upakrama manamAM ghaDAvA joie. A pratikAranA prakAra, satyAgraha, asahakAra ane bahiSkara, je jarUrI lAge te prayojI zakAya. sAmAnA hRdayane tenuM bhAna thAya tyAM lagI e hAya. kAraNa dabAIne anyAyane je sahI le che, tenI cetanA nAza pAme che. e pratikAra alabatta, hitabuddhithI, premathI gherAyelA hAvA joie. prema je mAnavasamAjane sahayoga sAdhI Ape che, te Avazyaka tyAre asahayoga-asahakAranA paNa adhikAra dharAve che. AnuM udAharaNa ane rUpaka, geravartana karatA saMtAnane mAtA taraphathI thatI zikSAnuM dharI zakAya. je kSaNaeN aparAdhI peAtAnI kSatithI sabhAna bane, te ja kSaNe te niraparAdhInI kSamAnA adhikArI ApeAApa banI rahe, e bhAva kSamAvAne sadA dhabakatA rAkhavA joie. prazna thAya che; zuM aparAdhI dareka dAntamAM peAtAnI kSatithI jAgrata hoya che? ekAra, pazcAttApa sahelAithI karatA hAya che? bIjI bAju, zuM dareka anyAya veThanAra vyakita kSamAvAna banI jAya che? mAno ke teNe kSamA bakSI; to zuM tenA hRdayamAM tyArabAda kaze DaMkha rahetA nathI? e banne ati duSkara che. e mahAna, lokottara vyakita mATe ja kaMike zakya che. evA koI khamIravaMta, koi samartha tA. 16-10-76 samAjane pratinidhi hoya te| kaMike te zakya bane che. atyAranA, peAtAnA vyakitatvanA mahimAnA jamAnAmAM, eTaleA a MtyAga ne namratA azakaya nahi, to virala to che ja; kadAca madhyakAlIna yuganI saralanAmAM tene kaMike vadhAre avakAza hoya, tema bane. Ama chatAM ATaluM banI zake. anyAya karanAra ane sahenAra, bannenI mAdamAM kALe karIne peAtAnA mAnasane samAravAnI kaMike zakyatA rahelI che. sAmAnya vyavahAramAM vyaktine thayela anyAya visAre paDe ane dhIme dhIme vyavahAra enI meLe cAle, evuM banI zake; tema anyAya karanAra paNa kALakrame pAte karelA anyAyane khAnagI rIte manamAM svIka tyAre-bhale vacananA ekarArathI nahi, paNa vartanadvArA peAtAne sudhAravA prayatna kare, evI zakyatA UmI thAya che. cAhanapaNe ekarAra kare yA na kare: chatAM samAjanA sAmAnya mANasanA aMtarAtmA sadaMtara nirbhara na banI zake, ema lAge che. A thayo eka muddo have bIjo muddo: 2. Resist not evil by aniSTanA muAbalA aMge cImanabhAIe cIMdhI batAvelA cAra judA judA mArgo athavA levAM joItAM jarUrI pagalAM vize thoDI vigatonI spaSTatA karIe. A pagalAM, kaho ke mArga nIce mujaba che: 1. Resist not evil (aniSTanA pratikAra na kara.) evil (aniSTano aniSTa vaDe pratikAra na kara.) 3. Resist evil by evil (aniSTane aniSTa vaDe pratikAra kara.) 4. Resist evil by good (aniSTanA ISTavaDe pratikAra kara.) AmAMno trIjo AcaraNamArga sadaMtara aniSTa na hoI, ni:saMdehapaNe varjya che. to pachI ema kahI zakAya kharuM? ke prathamanAM be prakAranAM pagalAM maLIne kaMIka evI ghaTanA sAvI joIe ke temAMthI chevaTanuM cAluM pagaluM nIpajI Ave ? jo samajavA prayatna karIe teA 1, 2 ane 4thA pagalAM vacce AMtarasaMbaMdha yojI zakIe. kevI rIte, te kaLIe. paheluM pagaluM che, aniSTano pratikAra ja na karIza. eno artha zuM evA ghaTAvIzuM ke jaDa thaIne raheje? hariMgaja nahi. be arthInI zakayatA che: AtmalakSI ane paralakSI daSTie. pahelAM paralakSI daSTie joIe: te evo artha thAya ke sApanA aniSTane pratikArathI chaMcheDIza nahi; tenI samajapUrvaka upekSA karaje, kAraNa aniSTanA virodhI te durasta thaze, tevI koI khAtarI nathI. UlaTuM je UMDuM ne ugra aniSTa che, te sAmanA karyAthI ghavAya che, sAmuM thAya che. bamaNA vegathI, dveSathI varavA dhase che. kadAca evuM bane: vinApratikA2e enI meLAe zAMta paDI jAya; sadbhAvanAnI AbohavAmAM ke AMtaranirIkSaNathI potAnI IcchAthI te ISTa prati vaLI ye jAya. kAraNa mANasanA manamAM potAnA vartana aMgenI anaMta zakayatAo paDelI che. ISTa punita dhairyathI zrAddhAthI, snehathI upakAraka vRttithI tenI rAha jovAnI rahI. A che paralakSI dRSTie, ISTanA aniSTa joDeno jyavahAranA niSedhanuM arthaghaTana. have AtmalakSI daSTie, aniSTa joDenA vyavahAranA niSedhana artha UkelIo. aniSTanA pratikAra-virodha sAmanA te game tevA puNya hetuthI, nyAyapura:saranuM pagaluM hoya; chatAM te nakArAtmaka (Negative) pagaluM che. mATe ja sAdhaka jIva mATe temAM jokhama- bhayasthAnano saMbhava che. tema karatAM, kadAca evuM bane ke ISTa janamAM - kastarakavANa pragaTI nIkaLe. tenI sAvacetIrUpe pahelA pagalAnA evA artha ghaTAvAya, ke jema sAmI vyakitanI khAtara tema tArI petAnI khAtara paNa aniTa joDe vyavahArathI tenI sAthe pAnuM na pADaje. arthAta
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-76 * prabuddha jIvana * * * vegaLA raheje. A che prathama pagalA aMgene thato bIjo artha. saMghanA samAcAra - A parathI evuM maMtavya tAravI zakAya ke cAlacalAvIne aniSTa joDe vahevAra na pADIza. paNa jo pADaze ja paDe ? te bIjA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI navajIvanapreraka navI pravRtti: ' pagalAmAM kevI rIte cAlavuM tenI bhale nakArAtmaka paNa hitasUcanA (1) premaLa jyoti che. aniSTa karIne aniSTane sAmane na karIza. ahIM A bIjA pagalAne tAjetaramAM saMghe navI traNa pravRttio zarU karavAno nirNaya bArIkAIthI juo; te zuM jaNAze? prathama pagalAne artha gabhitapaNe karyo che, tene lagatI AchI rUparekhA nIce pragaTa karavAmAM Ave che:] rahe che. emAM be vikalpa che; nuM pratikAra nahi kare, te cAlaze, samAjane pragatizIla vicAra ApavA ane badalAtA samaya ke jethI tArI drArA aniTane avakAza nahi rahe, paNa jo pratikAra ' sAthe sau svataMtra rIte vicAratA thAya, A dariddhidune kyamAM rAkhI karavAne ja hoya to aniSTa vaDe to nahi ja. amArA saMdhanI be vyAkhyAnamALAo ane abhyAsa vartuLa niyamita Ama bIjA pagalAmAM aniSTane durasta karavAmAM nakArAtmaka rIte cAle che. A uparAMta paNa pustakAlaya - vAcanAlaya, vaidyakIya sucanA che; kramaza: cothA pagalAmAM te bhAvAtmaka svarUpa dhAraNa kare rAhata ane pAkSika 'prabuddha jIvana" saMghanI pravRttio che; paraMtu che ane spaSTapaNe evuM bolI UThe che ke, aniSTanI durastI ISTa vaDe keTalAka samayathI "kaMIka sakriya" ane "kaMIka racanAtmaka" kArya ja hoI zake. paNa karavuM evuM amArA ghaNA mitranA manamAM hatuM. tyAM ja, raMbhAte kevI rIte? eka bAju pratikAra kare che. bIjI bAju bahene anuvAda karela lekha "AvuM kaMIka karIye to" amane maLyo kevaLa ISTa vaDe ja te aniSTone samAravAnuM che. A valaNa-kaho ke pagaluM ane 'prabuddha jIvanamAM ame e prakaTa karyo. amArA pramukhe paNa saMkula prakAranuM che. kevI rIte e kArya sAdhe? tene ukela A che: AnA saMdarbhamAM " apIla' karI ane mane khUba ja preraNAtmaka niSabhAve aniSTone jANathI ke samajathI pratIta karAvIe ke je javAba maLyA. keTalIka Arthika rakama tathA e mATenAM vacano paNa aniSTa che te ISTane mAphaka hoI zake nahi. vizvanA paramecca hetune maLyA eTale, ame A sau sevAbhAvI bhAI-bahenanI mITiMgapaNa te mAphaka hoI zake nahi. pUrI AtmaniSThA hoya to ja te saMkula belAvI . vicAronA bAda belAvI - vicAronA AdAna - pradAna ryA ane AnA suMdara navapagaluM pAra pADI zakAya. kAraNa karavuM paDe mATe bahAra pragaTa thatuM jAta rUpe 'premaLa jyoti' ne janma thayo. AcaraNa pratikAranuM hAI kaMIka nakArAtmaka che; jayAre bhItare ISTa A "premaLa jayoti' nAM kanvInara tarIke ame zrImatI nIrubahena Azaya ane samajapUrvakanI hitabuddhi che. eTale temAM prerelAM asaha- zAhane nimyAM che. atyAre premaLa jyoti' enuM kAryakSetra kAra va. sAdhane pUrAM kasI jovAM joIe. te ja A cekuM pagaluM sImita rAkhaze ane tyArabAda ene vistAra karaze. 'premaLa jyoti'nI nizcitapaNe nizcayAtmaka nIvaDI zake-siddha thaI zake. ISTa pariNAma eka mITiMga somavAra tA. 11-10-76 nA roja saMghanA ja tenuM lakSya hoI zake, mATe ja te vidheyAtmaka (Positive) kAryAlayamAM maLI hatI. A mITiMgamAM bahenonI upasthiti ghaNI bhAvAtmaka che. sArI hatI ane je carcA-vicAraNA thaI ene TUMka sAra A mujaba, A pagaluM dharmI hRdayanI sankriyArUpe che. anyAyanA aniSTathI hato : ghavAyelane paNa prathama te tenI vyathA-du:kha ja che. pitAnA jIvana * ApaNe have karmabhUmi upara tana mana ane dhanathI sevA bharanA ISTa AcAraNane sAMpaDela Ave jAma, jIrava kapare paNa karavAnI che. che, paNa aniSTane aniSTa vaDe pratikAra, e duniyAdArIne rAha che, pratyeka vyakitamAM paramAtmA che ane A kAma ApaNe anAe vize ISTajanane zaMkA nathI. emAM mAnavanA sattvaguNanI cari sakatabhAve karavAnuM che. utA nathI te vize tenI UMDI samaja che. eTale yogya kSamAmArga sAmAjika kAma karanAramAM je saccAIno raNako haze te kAma paNa ISTavaDe ja, e tenI zraddhA daDha thAya che. anyAya pAmelAnA saphaLa thaze. dayamAM je ATaluM amRta zakaya hoya to ja aparAdhInA hRdayamAM * dina- du:khInI sahAya eTale ApaNAM ja cittanI zuddhi. yazcitabuddhinuM puNya pAMgarI zake. ahIM kalApInI paMkitao * AcaraNa e ja dIve che. ' ApaNA A saMdarbhamAM saMbhAravA jevI che: A mITiMgamAM sarvAnumate evo nirNaya levA ke guruvAre "dekhI burAI nA DaruM, zI phikara che pApanI? '21mI okaTobare, dhanaterazane divase, jaina klinikamAM bapore ' e pApane dhovA badhI gaMgA vahe che ApanI." 1-30 thI 3-30 bALakonAM vorDamAM bALakonI pAse besavuM. emane A puNyavaMtI gaMgA kaI? 1. anyAyaaparAdhane vAre tevI premathI bolAvavA ane emanI jarUriyAta jANavI ane vidAya jIvanabharanI jAgRti. ane 2. tene hRdayasamarpaNa samArI letI vakhate phUTasa, biskITa, tathA ramakaDAM ApavAM. A pachI pratyeka vala kare, te anyAya pAmelAnI cetanAmAM paDele sakriya kSamAne aThavADiyAmAM be divasa jaina kilanikanA judA judA veDanI mulA, aMza. kAtanA raheze ane mahinAmAM eka divasa "dAdara blAInDa kala mane lAge che ke sAce kSamAdharma ane sAcI aniSTa durastI, phera ga" tathA AvI bIjI saMsthAonI mulAkAtane raheze. AvAM hoya - - hIrAbena pAThaka 'premaLa jyoti' e sevAnI nAnakaDI jyota che. A nAnakaDI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pAritoSika jyota prasannatA prakaTAve ane nirAza tathA hatAza jIvanamAM, AzAne ekAda kiraNa paNa prakaTAvaze te mane kaMIka karyAne saMtoSa thaze. - gujarAtI sAhitya pariSadane paramAnaMda kApaDiyA samAraka" "premaLa jyoti', ApanAM tana mana dhananA sahakAranI apekSA e rU. 5000/- ApyA che, tenA vyAjamAMthI rUA. 500/- rAkhe che. ' toSika, samAja zikSaNa viSayaka ane cintanAtmaka lekha aMge A pravRttine mATe nIcenI rakama bheTa maLI che, jene amo 14 ane 1975nA be varSanA gALAnI zrI amRtalAla yAjJika sAbhAra svIkAra karIe chIe: "AtmagaMgetrInAM punita jaLa" ne ApavAnuM gujarAta 5,001 sva. menAbahena narottamadAsa zeThanA smaraNArthe... datya pariSade jAhera karyuM che. . ' hA: zrI praviNacaMdra hemarada amarada, dara varSe eka hajAra
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ . tA. 16-10-76 : - ika ina vAda 2001 zrI kIzanalAla rAmadAsa kAcariyA. AgAmI beThaka agenA vakatA ane viSayanI jAherAta have 51 zrI devajI rAghavajI nandu. pachI karavAmAM Avaze. 51 zrI jayAbahena praviNacandra zAha. varSa daramiyAna thayelI abhyAsa. vaLanI sabhAonI vigato nIce ApavAmAM AvI che. 25 ku. vasaMtabahena hIrAlAla zAha. varSa daramiyAna agiyAra sabhA bolAvavAmAM AvI hatI. ( 11 zrI cunIlAla la. DagalI. vekezanane kAraNe jUna mAsamAM sabhA bolAvavAmAM AvI nahotI. 7,140 (1) vakatA: zrIyuta cImanalAla cakubhAi zAha viSaya: 'jIvanavyavahAramAM dharmane AvirbhAva" (2) jaina dharmanI pustikAonuM prakAzana tArIkha: 8-11-75 zanivAra, ' zrI dIparAMda trI. zAha TrasTa taraphathI, e rakamanA vyAjamAMthI (2) vakatA: zrI rasikalAla je. zAha jaina dharmane lagatI pustikAonuM prakAzana zarU karavuM, e zarate viSaya: "dharma ane vijJAna" tArIkha: 6-12-75 zanivAra. rUA. 30,000/- saMghane bheTa maLyA che. A TrasTamAM jAhera dAne paNa vakatA: zrI rameza bhaTTa svIkAravAne nirNaya karavAmAM AvyuM che. jeTalI rakama vadhaze teTalAM viSaya: jIvanavyavahAramAM prazno ane samasyA vacceno viveka" vadhAre prakAzane karI zakAze. te A pravRttimAM rasa dharAvatA bhAi tArIkha: 3-1-76 zanivAra. bahenane Arthika sahAya mATe anurodha karavAmAM Ave che. Aja Arthika sahAya mATe anurodha karavAmAM aAve che. Aja (4) vakatA: zrI harIndra dave - sudhImAM A pravRtti mATe nIcenI rakama prApta thai che, tene viSaya: praznottarI ane vArtAlApa kaI cokkasa vidhya nahote . sIbhAi svIkAra karIe chIe. rAkhyo). : 30,090 me. dinakara TreDiMga kuM. (hADa che. tArAbahena 2. zAha) tArIkha: 5-2-76 guruvAra. 1,000 zrI pradacandra sI. zAha (cArTarDa ekAunTanTa, (5) vakatA: zrI cImanalAla cakubhAi zAha 2. 1,% zrI pratibhAbahena kAntilAla deDhIA. viSaya: 'jIvanasAdhanA" 100 zrI vADIlAla popaTalAla gesaliyA. tArIkha: 11-3-76, guruvAra. . * 51. tArAbahena vADIlAla gosaliyA. vakatA: pre. amRtalAla yAjJika viSaya: "keLavaNInuM prathama sopAna', 251 zrI dAmajI velajI zAha. tArIkha: 15-4-76 guruvAra. * 251 zrI cImanalAla je. zAha. (7) noMdha: A sabhAmAM koi vakatA nahotA ane vidhya paNa nakka 33,253. karavAmAM Avyo nahote hAjara sabhyamAMthI zrotAoe . (3) vidhAsatra potapotAnA maMtavyo rajU karyA hatAM.. tArIkha: 6-5-76 guruvAra, * saMgha dvArA be vyAkhyAnamALAo te ghaNA lAMbA samayathI cAlI (8) vakatA: DaoN. sureza dalAla rahI che, e uparAMta dara varSe Disembara - jAnyuArI mAsamAM sAhitya, viSaya: sarjanAtmaka kRtionuM vAMcana-manana. zikSaNa vize vyAkhyAne, parisaMvAda vigere mATe 'vighAsatra' pravRtti tArIkha: 8-7-76 guruvAra, zarU karavAne lagatA nirNaya saMghanI kAryavAhaka samitie karyo hate. 9) vakatA: zrI cImanalAla cakubhAi zAha te anusAra, sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetAnA smaraNArthe, temanA viSaya: "baMdhAraNamAM sUcita pheraphAro: tArIkha: 19-8-76 guruvAra suputra zrI joramala maMgaLajI mahetAe, A pravRtti sAthe temanA (10) vakatA: harSidAbahena paMDita pitAzrInuM nAma joDAya e zarate saMghane rUA. 20,000/- (rUpiyA viSaya: "manovaijJAnika daSTie, rojiMdu jIvana" vIsa hajAra) ApavAnuM vacana ApyuM. tArIkha: 16-9-76. guruvAra * - A temanI darakhAsta saMghanI kAryavAhaka samitie saharSa (11) vakatA: De. ramaNalAla cI. zAha AbhAra sAthe svIkArI. viSaya: "sAhityamAM azlIlatA" tArIkha: 11-1976 semavAra: ' eTale have A pravRttinuM nAma "sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA cImanalAla je. zAha prerita - zrIM mukAi jaina yuvaka saMgha saMcAlitavighAsatra" evuM ke. pI. zAha raheze. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMgha,. - A pravRttinA saMcAlana mATe eka kapTiInI racanA karavAmAM AvI che ane tenA kanvInara tarIke rDo. ramaNalAla cI. zAhanI lavAjama viSe jANakArI 1*:-jka karavAmAM AvI che. ' ' A pejanAnA upakrame AgAmI Disembara - jAnyuArI mAsamAM saMghanA AjIvana salayanuM lavAjama 'vighasatra yojavA mATenI taiyArIo thaI rahI che ane TUMka sama bhAratamAM rU. 251 , * vamAM ja tenI jAherAta karavAmAM Avaze. paMradezamAM dariyA raste rUA. 501 ' , abhyAsa vartuLa vimAna mArge rUA. 1001/* abhyAsa vartuLanI pravRtti, saMghe zarU karI, tene eka varSa pUruM saMghanA sabhyanuM cAlu lavAjama rU. 2/ thayuM. je kalpanA hatI tenAthI paNa vadhAre tene AvakAra maLyo ane .. . - prabuddha jIvananuM lavAjama . . sahakAra sAMpaDaye. tenA kanvInara tarIke zrI. subodhabhAI ema. zAhe bhAratamAM rUA. 10 . paradezamAM, dariyA raste rUA. 25 sArI evI jahemata uThAvI che ane samayane. bhAga ApIne khUba ja A vimAna mArge rUA. 70 rasathI temaNe A pravRttine kema vikAsa thAya tenI satata mAvajata " "[. ' kAryAlayamatrI maMbaI jaina yuvaka saMgha * * : karI che. Ane mATe ame temanA AbhArI chIe.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 16-10-2 * prabuddha jIvana premanA duSkALa : sarvatra prema ane karuNuA varSAve duniyAmAM Aje koi cIjanI khATa hoya, te te premanI khATa che. prema vinAnI A duniyA nirdhana che, garIba che, kaMgALa che. je garIbI dUra karavAnI che, te A premanI garIbI dUra karavAnI che. je achatanuM nivAraNa karavAnuM che, te A premanI chatanuM nivAraNa karavAnuM che. paraMtu peAtAnI A garIbInuM mANasane bhAna nathI. te viSe vicAravAnA ene samaya nathI. e basa, paisA pAchaLa paDayo che. ane paisA pAchaLanI doTamAM e dhaNuM na karavAnuM yekare che. temAM e eTalA gaLADUba rahe che ke bIjuM kazuM vicAravAnuM tene bhAna sarakhuM rahetuM nathI. paNa huM tamane kahuM chu ke game teTalA paisA bheLeA karaze, chatAM tame nirdhana ja rahezo. tamAre kAMika meLavavuM hoya, te prema karatAM zIkhA, bIjAnI ciMtA karatAM ane bIjAnI premabharI kALajI letAM zIkhA, IjAne samajatAM zIkho. duniyAmAM sarvatra prema ane karuNA prasarAvA. dInadu:khiyAnI sevA karo. emane kAMika ne kAMika madadarUpa thAva. mANasa paisAthI samRddha banato nathI, paNa tenuM hRdaya ane tenA prema tene samRddha banAve che. izvara tamArA mAnavabaMdhunA svarUpe ja tamArI sanmukha Ave che. je bImAra che, te e ja che. je bhUkhyo che, te e ja che. je gharabAravihANA che, te e ja che. je dInahIna che, te e ja che. eTale tArI sanmukha AvelA e mAnavabaMdhu taraphthI ta ! uN mAM na pheravI lA. e te mAnavavaeNze izvara tamArI sanmukha AvyA che. enA pratye tame je prema dAkhavaze. e ja izvara pratyenA tamAro jIvaMta, sakriya prema gaNAze. ? A badhAne tame madada to karazA ja, jarUra karajo. roTalA, vastra, gharabAra badhAMnI ja mANasane jarUra che ane tamAro ekeya mAnavabaMdhu tenA vinAnA na rahI jAya tenI avazya kALajI rAkho. tamArAthI je apAya te Apajo. pUrI udAratAthI Apajo. huM to tamane kahuM chuM ke ApavAmAM kadI pAchI pAnI karatA nahIM. paNa kevaLa tamArA vaibhava ane vipulatAmAMthI jana ApatA, tamArI potAnI jAtane kAMika kaThe, kAMika sparze, tyAM sudhI Apajo, kharuM ApavuM to A ja gaNAya. sAtheAsAtha e na bhUlaze ke mANasa te premanI bhUkhyA che, ene annavastra joie che, davAdArU joie che, AvAsa joIe che. paraMtu te badhAM karatAMye vizeSatA ene tamAro prema joie che. ene tArI dayAnI ke sahAnubhUtinI nahi, ene to tamArA prema ane karuNAnI jarUra che. mATe prema ane karuNA apAya eTalAM Apajo. to mAruM tamane Ijana che, premanI kherAta karavAnuM. jarUDiyAtavALA ApaNA mAnavabaMdhuA pAse pahoMcA ane emane premabharyuM eka smita Ape.. emane evI pratIti thavA do ke emanAmAM paNa koIkane rasa che. AvI pratIti je AnaMda ApI jAya che, tenuM varNana thaI zake etra nathI. smita e evA strota che, jemAMthI premanI saravANI vahe che. sadA sarvatra A premanI saravANI vaheM vaDAvatA rahA ! -madhara TeresA madhara TaeNresA viSene paricaya ghaNA samaya pahelAM 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa thaI gayo che. thoDAM varSo pahelAM teo saMgha saMcAlita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtA tarIke paNa ApaNe tyAM AvI gayAM che. temaNe dIna-du:khiyA mATe bhagIratha kArya upADayuM che, teo pote ane temanI sahAdhyAyI sevikAe taddana sAdu jIvana jIve 949 Ji che ane bhAratanA keTalAya zaheromAM temanI saMsthAnI zAkhAo sthApIne, jemane koInA AdhAra nathI tevA dInadu:khiyAnI sevA-zuzrUSAnuM bhagIratha kArya karI rahyAM che. eka paradezI bahena sevAnI dIkSA laIne koI paNa jAtanA badalAnI apekSA vinA ApaNA hajAro asahAya. bhAratIone upayogI thaI rahyAM che, tyAre ApaNe temanA dAkhalA levA joIe, ane ApaNA dezavAsI bhAMDuo mATe zakaya teTaluM karI chUTavA mATe manamAM pAko nizcaya karavA joIe. ane jo tameA Ave nizcaya kareA to teno amala karavA mATenI taka ii muMbaI jaina yuvaka saMgha pUrI pADaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe hamaNAM be traNa navI pravRttio hAtha dharavAnA nirNaya karyo che, temAM eka pravRtti AvA dInadu:khiyAnI sevA karavAne lagatI che. tAjetaramAM ja e kAryane AkAra ApavA mATe eka samitinI racanA karavAmAM AvI che, enA kAryakSetranI rUparaikhA A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvI che-te vAMcIne tene sahayoga ApavAnuM Apane cokkasa gamaze ja. yogAnuyoga evA banyo che ke jANe uparokata pravRttine khyAlamAM rAkhIne ja madhara TereMsAe upara Apela premano dukALa" vALuM lakhANa lakhyuM hoya eTaluM badhuM baMdhabesanuM te lakhANa che. eTalA mATe ja tene ApanI samakSa pragaTa karela che. tAsaMdhanI A navatara pravRttine tana-mana ane dhanathI TaeNka ApavAno nirNaya karIne mAnavajAta pratyenI alpAMze paNa pharaja bajAvavAne ApaNe saMtoSa laIe, zArdanalAla TI. zeTa kAryAlayamaMtrI sAbhAra svIkAra tattvArthasUtra (vivecana sahita): (hindI) : vivecaka paMDita sukha lAla 'saMghavI, prakAzaka: pArzvanAtha vidyAzrama zodha saMsthAna, vArAthrasI, 5, kiMmata dasa rUpiyA, e kalcarala sTaDI opha dha nizithA karNI : (aMgrejI) : lekhaka: madhusena, prakAzaka: sAhanalAla jaina dharma pracAraka samiti, azrutasara. kiMmata: trIsa rUpiyA, vanISI ANi Arogya paricayAcA prathama sopAna (marAThI), bAra pustikAnA ekatrita saMpUTa, prakAzaka : harivaMda mahetA pablika cerITebala TrasTa, a varDa, 3251 mahAdgAra roDa, kolhApura, 416002, kiMmata: dasa rUpiyA. bAlaghaDataranA preraka prasaMgo: saMpAdana: kAntA- haravilAsa, prakAzaka: yaza prakAzana, bhUmiputra, hujhAtapAgA, vaDodarA 390001 kiMmata : doDha rUpiyo. S S samAjavAda punavicAra : (saMkalana) bhAgIbhAI gAMdhI, prakAzaka : vizva mAnava saMskAra zikSaNa TrasTa, vaDodarA, kiMmata : pAMca rUpiyAM brA:i vizvanI mULa lipi : (hiMdI) ; lekhaka: premasAgara jaina, prakAzaka: vIra nirvANa graMtha prakAzana samiti. IdAra, kiMmata dasa rUpiyA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 . prabuddha jIvana tA. 16-1-76 ' ja ApaNuM sAhitya upara vaicArika prabhAva 5 . (gatAMkathI cAlu) enA ajJAta manamAM dabAyelI vRttio sudhI pahoMcavuM e A trIsInA keTalAka kaviomAM eka prakAranI AMtarika visaMgatatA cikitsAne uddeza hato. hisTIriyAnA dardIo para A paddhatie (Contradiction) dekhAya che. keTalAye kavioe amuka kAvyamAM ThIka ThIka saphaLatAthI kAma ApyuM. DaoNkTara sAthe khullA dile vAta badhuM bhAMgItaDI jUnI samAjavyavasthA chinnabhinna karI nAkha- karavA mAtrathI ja keTalIka vyakitaone roga maTI jato. vAnI vAta karI che ane bIjAM keTalAMka kAvyomAM ahiMsA, zAMti, * IDe evuM paNa anumAna karyuM ke ajJAta manamAM dabAI rahelI premanI vAta karI che. eTale emane kahyuM rAjakIya - Athika darzana keTalIye bAbata, jJAta manamAMthI bhulAI gayelI keTalIye smRtio, maMjUra hatuM te samajAtuM nathI. hiMsA ane ahiMsAne, vargavigraha svapnarUpe paNa chatI thAya che. UMghamAM jJAta mana jAgrata hotuM nathI. ane vargamULane e zaMbhumeLa thaI jAya che ke e. je kavi eTale ene aMkuza nIkaLI jAya che ane ajJAta manamAMthI jJAta A bannemAM ekasAthe kevI rIte zraddhA dharAvatA hoya e prazna mana taraphane pravAha aTakAvI zakAto nathI. EiDe svapnanA artha thAya. paNa. te sAthe eya kahevuM joie ke lagabhaga e paNa ghaTAvyA ane svapnanA arthaghaTananuM eka pustaka paNa lakhyuM. dhImedhIme vargavigraha ane hiMsaka krAMtinA vicAramAMthI bahAra ajJAta manamAM dabAyelI je vRttionI vAta thaI emAM nIkaLI gayA. mAkarsa karatAM gAMdhInI pakaDa Akhare vadhu dIrghajIvI sauthI mahattvanI vRtti te jAtIya vRtti che ema phaiIDe mAnyuM. A nIvaDI. meghANI, zrIdharANI, sundarama, umAzaMkara e badhAnA prAraMbhika vRttine emaNe manuSyanI eka sauthI prabaLa vRtti gaNAvI ane kAvyasaMgrahomAM ja mAkarsanA vicArone prabhAva dekhAya che. emanA bALakamAM paNa e vRtti hovAne lIdhe ja e amuka pravRttio pAchaLanA saMgrahomAM e prabhAva UDI gayo. kare che ane mAtA ke pitA pratye amuka lAgaNI dharAve che, ema simaMDa phreMiDa paNa mAnavayAtanA nivAravAnA prayatnamAMthI ghaTADyuM. moTA bhAganI graMthio ane moTA bhAganA mAnasika rogatemanA suprasiddha siddhAMto para pahoMcyA. temane hisTIriyAnA dardI- mULamAM jAtIya vRttinuM damana ja kAraNabhUta hoya che evuM phaiIDanuM ene sAja karavAnA upAya zodhavo hato. bhUtapalita zarIramAM bharAya mAnavuM thayuM. evuM kaMI e mAnatA nahotA. pite DokTara hatA ane DaoNkaTaranI saMskRtie manuSya para lAdelA vidhiniSedha kevuM kAma kare che, davAo paNa AmAM kAra karatI nathI e emaNe joyuM hatuM emane samUhamAM vyakita kevI rIte varte che, kuTuMbanuM vAtAvaraNa bALakanA lAgyuM ke kaho na kaho paNa AnAM kAraNe mAnasika che. A mAnyatAnA cAritra ghaDataramAM ke bhAga bhajave che, saMgharSa ane AghAta vinAnuM AdhAre emaNe eka saMbhavitatA tAravI. e saMbhavitatA te jJAta - bALapaNa manuSyanA ghaDataramAM kevuM upakAraka bane che vagere vAta paNa ajJAta manane saMbaMdha. phaiIDanA vicArone eka bhAga che. phaiIDe IcchAo, gamAphroiDanI mAnyatA anusAra manuSyanuM vyakitatva pANImAM taratI aNagamA, AzAo vagere mATe ja nahi paNa kaLA, vijJAna, mAnyatA himazilA jevuM che. ene atyaMta alpa bhAga bahAra rahe che, jyAre zraddhA ane dharma e tamAmane lagatI pravRttionAM mULa paNa ajJAta mananI vRttiomAM joyAM che. dhaNa moTo bhAga chupAyeluM rahe che. khullo bhAga te jJAta athavA InphiriyoriTI kaeNpleksa, onsezana, nyUrosisa, ripezana, jAgrata mana, DhaMkAyele bhAga te ajJAta athavA ajAgrata mana. A . ajJAta mana te manuSyanA vyakitatvane ghaNo moTo bhAga che salphimezana e badhAM phaiIDanI paribhASAnA zabdo Aje ApaNI eTaluM nathI, e ghaNo agatyano bhAga paNa che. sAhityanI ane vyavahAranI bhASAmAM sthAna jamAvI cUkyA che. ajJAta mana, IcchAonuM damana, saMgharSamaya bALapaNanI asara, sAMskRtika mANasanI je mULabhUta vRtti che enuM ugamasthAna AjJAta vidhiniSedha sAme vyakitane saMgharSa, vRttionuM UrdhIkaraNa mana che. ajJAta mananI A vRttio ja jJAta manamAM icchAe, evI aneka bAbate ApaNI aneka sahityakRtiomAM vaNAI " lAgaNIo, gamAaNagamA, zraddhAo, vicAro vagere svarUpe Ave che. gayelI che. phaiIDanuM nAma lIdhA vinA phaiIDanI mAnyatA svIkArIne mANasane tenA saMskArane lIdhe ayogya jaNAtI vRttio ajJAta cAlavAnA aneka banAvo sAhityamAM ApaNe joI zakIzuM. manamAMthI jJAta manamAM AvavA prayatna kare tyAre jJAta mana ene - A cAra mahAnubhAvonA vicAro sAcA che ke khoTA e mArA aTakAve che. paNa hamezAM jJAta mana emAM saphaLa thatuM nathI. keTalIka vakatavyano bhAga nahoto. mAre e vicArone prabhAva ja batAva vRttio zAta manane gAMThayA vinA upara AvI jAya che. paNa Ave hato. cArenI tulanA karavAno paNa koI prazna nahe. paNa vakhate jJAta mana e vRttione saMskArI nAkhe che, enuM UrdhvakraNa eka vAta tarapha mAruM lakSa kheMcAyuM te chelle ApanI samakSa kahI (Sublimation) kare che. pariNAme e bahAra Ave che tyAre dauM. ravIndranAtha ane gAMdhIjI ane puruSArthavAdI hatA. vyakita pitAnI meLe, svaprayatne pitAne UMce laI jaI zake evA matanA e koIka sArI icchAnuM athavA koIka vicitra paNa nirdepa icchAnuM hatA. vyakita Icche te potAnI jAtane sudhArI zake ane tene pariNAme ke pachI aNagamAnuM rUpa le che. samAjane paNa sudhArI zake ema banne mAnatA. tyAre mAkarsa ane ajJAta manamAM bharAi rahelI vRttione jo vAraMvAra rokavI paDe phaiIDa bannenI vicAraNAmAM vyakitanA puruSArthanuM kazuM mahattva nathI. mAkarsa mAne che ke krAMti mATenI paristhiti ItihAsanAM paribaLothI, te te ajJAta manamAM ekaThI thAya che. jema eka nadImAM meTo baMdha bhautika paribaLothI nirmANa thAya che. vyakita tenI AsapAsanA bAMdhIe te tenI AgaLa pANI ghaNuM bharAi jAya che tema ajJAta rayogathI ja ghaDAya che. e pote jhAjhuM karI zakatI nathI. phaiIDane manamAM A rokelI icchAo eka kAdavanA khAbociyAnI jema mana mANasanI pravRttimAtranA mULamAM ajJAta mana che jenI upara bharAi rahe che. A bharAvAne aMgrejImAM kaeNplekasa kahe che, guja- mANasanA jJAta manane kAbU nathI. e rIte A banne pazcimI vidvAno koI prakAranA niyativAdI ( determinist) che. mANasanI rAtImAM ene graMthi kahIe chIe. A graMthine pariNAme hisTIriyA pravRttinuM nirNAyaka tattva e pote nahi paNa enA kAbU bahAranuM ane anya mAnasika roga pedA thAya che. koI bIjuM tattva che ema ene artha thayo. phaiIDe hisTIriyAnI je cikitsA karavA mAMDI tene manovizleSaNanI ' A eka dekhItA virodha tarapha A5nuM dhyAna khecI mAruM paddhati kahevAmAM Ave che. dardIne aneka prazno pUchIne, dardInA AjanuM vakatavya pUruM karuM chuM.. - zAta mananI vAta tenI pAse khulle dile kahevarAvIne tenA uparathI (saMpUrNa). - - -paMzavaMta dozI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 16-10-76 prabuddha jIvana parvata jharukhethI patra bharyuM jI rahI chuM. bhati 11 vAvaNI thAya che. rAme lAgelI nAnA mAtRtva ci vizALa paTe patharAyelI sAputArA, tA. 25-5-76 sAcA dAmpatyanI kaTIe caDhelI A sAdhanAnI mAtRtva priya, pRthvI paranA koI suMdara jharukhethI A patra lakhI rahI chuM. bhUti thAya che. paNa e sAthe lavakuzanuM (apragaTa) astitva ene mArI AMkha nIce vizALa paTe patharAyelI khINa che. enI pAchaLa judI ja bhUmikAe lai jAya che ane e pachInA prasaMge - lavaDekAtI nAnI nAnI TekarIonI hAramALA che ane e pAchaLa UMcA kuzane janma, uchera, rAma sAthenuM yuddhajanya mIlana - sItAnI rAdhaparvate khabhekhabhA milAvIne UbhA che ane A badhA para chavAyeluM ' nAnI kevI AkarI kasoTI kare che? sAcA sAdhaka ke sAcAM tapasvIne AchuM bhUruM AkAza AkhA dazyane koi rahasyamaya uThAva ApI zodhavA ApaNe bIje zA mATe javuM? ' rahyuM che. prabhAtanAM AchAM ajavALAnI kumAza e para patharAya che sItAnuM jIvana te eka patnI ne mAtA tarIke vIrala gaNIe; tyAre jANe jagatabharanI cetanA jAgRta thai rahI che tevuM lAge che. paraMtu AjanA aneka aniSTo rUpI detyothI gherAyelA A jamAnAmAM, vAtAvaraNamAM raNakate paMkhIone jhINA klarava manane praphullita pitAnA bALakomAM jAtane vilIna karI daIne uttama ra ApavA kare che. mana phAve tema pharavA nIkaLI paDelAM bhUlakAM jevAM vAdaLAM 'premathI maLatI mAtA paNa koi abhuta tapa kare che ne? kharekhara te ghaDIkamAM parvata Toce te ghaDImAM khINamAM besI jAya che. maMda maMda rasaMsAra mAMDavo jeTalo AnaMdadAyaka che, te ja ene niSThApUrvaka vahetI vAyu laharIo AsapAsanAM pAMdaDAMmAM madadala jhaMkAra jagAvI nibhAvIne saphaLa kare agharo che. jAya che. mana mugdhabhAve comera varasatAM amRtane pIdhAM kare che. ahoho! sAputArAnA parvata jharukhethI pharavA nIkaLeluM mAruM - parvatanI A Toce beThAM beThAM taLeTInI kSudratA kyAMthI sparze? mana kyAnuM kayAM pahoMcI gayuM! eNe zikharanI UMcAi te mANI, paNa e taLeTImAM jaIne zikhara jevI uracatA keLavavA - mANavAne svAbhAvikapaNe mana jIvananI jhINI jhINI gUMthI para thavA mAMDe prayAsa kare che. che. nIce taLeTImAM je sAmAnya du:khe manane hacamacAvatAM hatAM, Aje mane AnaMdanA janma samaye meM lakheluM kAvya yAda e ahIM yAda paNa nathI AvatAM. rojiMdA sukhadu:khathI para evI Ave che. emAMthI ahIM thoDuMka TAkuM. koi alaukika prasannatA manamAM chavAI jAya che. ahIMthI nAra A bharyo bharyo saMsAra, AMkhane jema taLeTInAM ghara, jhADa mAnavI vigere badhuM nAnuM nAnuM yegIne mana mAyA, mujane dekhAya che, tema cAlu jIvananAM sAmAnya roga paNa nAnAM nahIM ema jIvanane sAra! . . . dekhAya? ahIMthI mAnavI mAtrane, AsapAsanA jagatane tathA samagra - A . jIvanane jovAnuM navuM parimANa (dimension) maLe che. tapobhUmi A prema - tyAganI, ' DA divarAmAM ahIMthI nIce te javuM ja paDaze ne? paraMtu nahIM kAMi ni:sAra, tyAM rojiMdI ghaTamALamAM gUMthAyA pachI paNa Ave manebhAva cAluM heya baMjhavA mIrAMne mana, rahe te keTaluM sAruM? mAnavasvabhAvanI sAcI kaTI paNa emAM ja mane satya - aNasAra, che ne? saMsAra choDIne saMnyAsI thavuM agharuM gaNAya che. paNa saMnyAsa 'daSTi maLI te Atama kAje , vRtti sAthe saMsAramAM rahevuM zuM ochuM agharuM che? sAMsArika pharajone Aya mokSanuM dvAra! nyAya ApIne saMnyAsavRtti vikasAvavI beune sAro samanvaya karavo A haryobharyo saMsAra! e ja kharA mAnavInI kasoTI che. on li0 gItA parIkha saMnyAsa tarapha na javuM hoya te paNa koi paNa jAtanA Adarzo zizu - milApa saMpuTa - 1 tema ja kaLAnI sAdhanA karanAra mATe paNa A samanvaya jarUrI che, - zizu - milApa: saMpuTa pahelo AvI gayo che, te jemaNe nAme e vagara jIvana UbhuM rahevAnuM. lakhAvyA che temane rU. 8- bharIne kAryAlayamAMthI seTa meLavI levA vinaMtI mere to giridhara gopAla, dusarA na koi" gAnAra mIrAMnA karavAmAM Ave che. nAma nathI lakhAvyA temane paNa nakale haze tyAM jIvanamAM ghaNI kaseTI thAya che. paNa rAma sAthe cauda varSa vanamAM sudhI e je kIMmate maLI zakaze. rahenAra ane lakSmaNa vagara cauda varSa ayodhyAmAM rahenAra sItA -kAryAlayamaMtrI GmalAnI kaTI paNa ochI nathI thatI - mIrAM pAsethI je apekSA 2khAya che te karatAM sItA pAsethI jarA ya ochI apekSA nathI rakhAtI. saMsArane tyajave to che, paraMtu saMsArane sArthaka karavA ochA kaparA ApaNe badhA kAmakAja mATe ne prArthanA mATe judA judA samaya nathI. saMsArane tyajanAra mIrAMnI tIvratA ghaNI haze paNa saMsArane rAkhIe chIe, paNa mane emAM DahApaNa dekhAtuM nathI. rAkhAe chA", sAcI rIte nyAya ApanAranI zakita ne svArpaNa ochAM nathI. prArthanAne samaya hoya ke kAmakAjane vakhata hoya, jIvananI gAMdhIjIe saMsArI thaine je sAdhanA karI te i paNa tapasvI hareka pravRttiomAM ane paristhitimAM prabhu sAthe saMparka cAlu ja rahevo jaoNie. karatAM ochI nathI. ane emanI sAthe niSThApUrvaka saMsAra calAvanAra hRdayamAM birAjelA prabhune pichANIne ane e bhAvanAne jIvananA khADATeksamAM satata sAtha ApanAra - kasturabAnuM Atma manamAM sAcavI rAkhIne potAnAM dainika kAryo svAbhAvika rIte karatAM samAdhAna paNa keTaluM prabaLa haze? sAdhanAthI prakAzamAM AvanAra rahevuM e ja prabhunI prArthanA karavAnI mArI rIta che. " sAdhako karatAM paNa e pAchaLanuM aMdhAruM vAraMvAra, ghoLI ghoLIne prabhunA sAnnidhyamAM huM tallIna banI jAuM chuM ne nAnuMmoTuM pInAranI sAdhanA kaMi ochI nathI. e aMdhakAra "viSA pyAlA tamAma kAma ene arpaNa karato jAuM chuM. ne e mArA premane svIkAra rANA ne bhejA" karatAM kadAca vadhu vasamo haze. potAnI vyakitagata karato jAya che. sAdhanA karavA jeTalI ja mahAnatA koi sAdhakanA snehALa pIThabaLa prema ane bhaktipUrvaka karelAM kAmamAM UMcAM - nIcAMne kaze banavAmAM nathI? taphAvata nathI hoto. pratyeka paLe prArthanA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' tA. 16-10-76 - prabuddha jIvana ...120 - ---- > "vIra merA! gajathI heThA Utaro!" ka. ApaNI saMskRti ke dhanei itihAsa kaMika nirALo che. koka kauzalya, cApalya, AtmasUjha, nirNayazakita, sainya Ayojana ane vAra zAMtithI besIne joIe te khyAla Avaze ke A e deza netRtva. badhAmAM bAhubalI mekhare rahyA. tyAre dvayuddhanI kasoTI che jyAM eka tarapha drupada ane droNa jevA mitro che, bIjI tarapha AvI. haju paNa bAhubalInA manamAM dveSa, roSa, dhikkAra ke kRSNa ane sudAmAM; eka tarapha bhAi mATe cauda cauda varSa jaMgala lAgaNI pragaTI nathI. druddha yuddhamAM bharatadeve joyuM ke huM bAhubalIne viThanAra rAma che, bIjI bAju'vinA yuddha ne dAsyAmi' kahIne seyanI jItI zakuM tema nathI ane hAravAne artha ATalA vizALa sAmrAjya aNI jeTalI jamIna paNa jatI na karavAne durAgraha rAkhate duryodhana; parane haka gumAvavo. eka tarapha "nitya savAre bhAbhInA caraNasparza karate tethI A nUpura paLamAM bharate nirNaya karI lIdhuM. sArA nirNayo jhaDapathI nathI oLakhuM chuM bAkInA AbhUSaNe nahIM,' kahenAra diyara lakSmaNa che, levAtA, kutsita nirNayo ja jhaDapathI levAya che. alabatta, nirNayaane bIjI bAju draupadIne upADI javAne prayatna karanAra jyadratha che. zakitane vicAra karanArA vidrAne tvarita nirNayane AgavuM mahatva - tyAga ane ta5, saMyama ane zIla, jIvamAtra pratye karuNA ane Ape che, paNa ahIM e muddo asthAne che. bharate be dAva vaccene ahaMkArane tyAga e ApaNA dharmonI AgavI lAkSaNikatA che. virAma jAhera thayA pachI bAhubalI para dagAthI prahAra karyo. bAhubalIne Ama chatAM uparokata badhAM cAritraguNamAMthI "ahaM" ne tyAga have kodha Avyo, kAraNake bharate lIdheluM. pagaluM ramatanA niyamanI saraLatAthI thaI zakato nathI. mane vaziSTha brahmadhi' kema na kahe e daSTie te anyAyI ane niyamahIna hatuM, paNa eka bhAvi rAjA pAse - ahaMkAra vizvAmitrane, pRthvI sadAne mATe nakSatrI (kSatri vagaranI) AvI apekSA zI rIte rAkhI zakAya? bAhubalIe tarata mUThI bhIDI karI nAkhuM evo ahaMkAra parazurAmane, ane AvA keTalAM daSTAMto ane hAtha UMce karyo. hajAro lokomAM hAhAkAra phelAye. krIDAMgaNamAM TAMkyA? ethI ja jema kurAnamAM "khudIne choDa ane "khudA" bana AsapAsanA nagaromAMthI AvelA seMkaDo loko-e badhAne thayuM ke, kahyuM che, tema jaina zAsanamAM sauthI vadhu mahattva "huM" ne kADhI patyuM. have bharatadevane aMtakALa najIka che. paNa e ja vakhate nAkhavA para apAyuM che. mANasa game teTalo mahAna thayA pachI paNa bAhubalI sArAsArano vicAra karatA hatA. A tattvane tyAga sahelAithI karI zakato nathI. Aje evA ja bAhubalIne thayuM - paLa pahelAM huM bharatadevanA anyAyane vicAra eka narottamanI vAta karavI che, jenI dezavidezamAM sittera sittera karato hato. huM koSTha te siddha thaI cUka chuM. have zA mATe nAhaka eMsI esI phaTanI UMcI pratimAone Aje ApaNe hRdayapUrvaka bhrAtRhatyA karavI? ane bhAInA ja khUne raMgelI rAjagAdI para pUjIe chIe. besIne huM mArI prajA para zuM dAkhala berADIza? nA, nA, e na mahArAja RSabhadevanA se putro. ApaNe emAMthI mAtra bene joie, ane eka kSaNamAM sAmAnA prANa harI le evA e muSTioLakhIe chIe-eka bharatadeva ane bIjA bAhubalI. e samayanA prahAranI zakitane rAttvazIla upayoga karIne bAhubalIe kezalucana A baMne narakoSTha chatAM baMnemAM, zArIrika ane bauddhika bene daSTie karyuM ane A nazvara saMsArane tyAga karyo. bAhubalInA tyAgane bAhubalI caDhiyAtA. bAkInA aThANuM putro ane bahenee nAnI Aje paNa ATalA ahobhAvathI jovAnuM kAraNa ja e che ke pote vayamAM ja dIkSA lIdhI ane jJAnamArgamAM viharavA mAMDayA. samayanI koSThI siddha thai cUkayA hatA; sAme lAkha babbe karoDanI saMpatti sukha ane sAmrAjya chatAM temaNe tyAga karyo, tyAganuM mahattva tyAre sAthe sAthe e prazna UbhuM thayuM ke, paitRkI gAdI kone ApavI? paraMparAgata niyama evo ke pitAnA nidhana pachI jayeSTha putra thAya jyAre ApaNane adhika gamatI cIjavastu sAme hoya ane pitAne uttarAdhikArI bane. svAbhAvika e rIte te bharata meTA ApaNe te tarapha daSTipAta na karIe; jenI pAse hoya ja nahIM te putra eTale gAdI ene ja maLavI joie. ema kahe ke, meM tyAga karyo tenA zabdonuM zuM mUlya? te samaye bAhubalInA manamAM asaMtoSanI lAgaNI pedA thai. bAhubalIe dIkSA lIdhI. paNa ahIM ja e zreSTha naravIrane tene ahaM naDe. niyama mujaba temanI pUrve dIkSA lenAra bhAio vayanI temane thayuM mAtra jyeSTha hovAthI je zuM ATalI moTI javAbadArI daSTie nAnA hovA chatAM jJAnavRddha gaNAya eTale bAhubalIe temane vaMdana bharatadevane saMpAze? rAjA eTale janatAnA janaka ane pAlaka, karavA ghaTe. AMkhanA palakArAmAM saMsAra choDanAra bAhubalIthI e thayuM. mATe te yeSTha hovA ghaTe ke koSTha? AmAM eka mahattvane muddA e emaNe saMyama ane indriyazamanadvArA ekarUM tapa zarU karyuM. varSo para ' che ke, bharatane rAjasiMhAsana maLe enI bAhubalIne adekhAi nathI, varSo vItyAM. bAhubalI tapanI mAtrA vadhAratA ja rahyA. paNa jJAna irSyA nathI. bAhubalInA manamAM bharatadeva pratye eTale ja Adara thatuM nathI. kAraNa? pele ahaM, huM meTo chuM.' bAhubalIne zI rIte pitAne bharatadevane gAdI ApavAnA nirNaya pachI paNa che. emane prazna e che ke rAjA-dhuraMdhara (dhurA dhAraNa karanAra) bhUpati, nupa- vagerenI samajAvavuM? devoe bAhubalInI bahenane kahyuM tame jAo ane tamArA bhAIne samaja. je lAyakAta zAstroe ane prAcIna paraMparAe nakkI karI che, te jyeSThamAM che? AthI bAhubalIe pitAne virodha noMdhAvyo. baMne jJAnavRddha bahene brAhmI ane suMdarI bAhubalI pAse AvI ane snehathI kahyuM "vIrA, merA gajathI heThA Utare.' jenuM tapa madhyAvidrAnee baMnenI zreSThatA siddha karavA nirNAyaka spardhAo hananA sUrya samuM jIravavuM bhArI paDe tevuM che, evA bAhubalIne ji . jJAna, vijJAna, tarkazAstra, darzana, vedAMta, nIti, samAjazAsa, Azcarya thayuM! mArI bahena Ama kAM belI? paNa, samajane izAro, vAda-vivAda, vyavahAra zAna, itihAsa ane lalita klAo - sarvamAM ' tejIne Takere! tarata ja samajyA ane e gajathI heThA UtarIne nAnA bAhubalI zreSTha nIvaDayA. pachI AvI baLanI, zArIrika sauSThavanI bhAione vaMdana karavAno nirNaya lIdho na lIdho tyAM brahmajJAna thayuM. A parIkSA. emAM ya paTAbAjI, ghoDesavArI, rathavidyA, azvividyA, yuddha -ajita popaTa mAlika: zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, " sI 40 04-. na. 350296 - mRNasthAna dhI sTeTasa pIpala presa, koTa muMbaI 40 on
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M4, By South 54 Licence No.: 37 ja prabuddha jIvana javA ravAnA paNa jenanuM navasaMskaraNa varSa 38 : aMka: 13 muMbaI, 1 navembara, 1976, somavAra barSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra ja chUTaka nakala 0-50 pisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha aitihAsika beThaka baMdhAraNamAM pheraphAra karavA pArlAmenTanI khAsa beThaka 25 mI tArIkhathI zarU thaI che. baMdhAraNamAM karavA dhArelA pheraphAro vize meM pUrve lakhyuM che. te vize atyAre vizeSa lakhavAnuM nathI. paNa A traNa divasamAM A kharaDA upara lokasabhAmAM je carcA thaI tenI kAMIka jhAMkhI karAvavA IcchuM chuM. carcA hajI cAlaze ane rAjyasabhAmAM paNa thaze. paNa tene sAra AvI gayo che. virodha pakSonA keTalAka AgevAna sabhya jelamAM che. mukhya virodha pakSo - janasaMgha, bhAratIya kAntila, samAjavAdI pakSa, saMsthA keMgresa, mAsisTa sAmyavAdIe - je koI bahAra che temaNe A beThakane bahiSkAra karyo che. eTale rahyAM keMgresa ane tene Teko ApatA sAmyavAdI pakSa - sI. pI. AI. - nA sabhyo. pariNAme moTe bhAge A kharaDAnuM joradAra samarthana thayuM che. chatAM, pArlAmenTanI bahAra je kAMI thoDI TIkA thaI che tenA radiyA keMgresanA mukhya vakatAoe ApyA che. kharaDo rajU karatAM kAyadA pradhAna zrI gokhalee kahayuM ke, A aitihAsika prasaMga che ane It will be the finest hour of Parliament when this Bill is passed." prasaMga jarUra aitihAsika che. ApaNA dezane vartamAna samayane ItihAsa lakhAze tyAre A beThakamAM je thaze tenI sArI athavA mAThI dUragAmI asaranI noMdha levI ja paDaze. A kharaDo pasAra thatAM senAne sUraja Ugaze ke keTalAkane bhaya che tema je kAMI prakAza che te paNa AthamI jaze, te bhaviSyamAM anubhave khabara paDaze. keMgresanA AgevAnoe kahyuM che ke, sAmAjika ane Arthika kAntinA mArgamAM je avarodhe che te AthI dUra thaze. zrI. gokhalee kahyuM ke, The Bill sought to remove the hurdles in the way of socio-economic revolution envisaged in the 1935Karachi Resolution of the Congress. 45 varSe karAMcIne TharAva yAda Avyo ane have tene amala thaze e sadabhAgya che. baMdhAraNa ghaDatI vakhate ane tyAra pachInA 25 varSamAM sau ene bhUlI gayA. vaDA pradhAne tathA zrI. gokhalee bhArapUrvaka punarucAraNa karyuM ke pArlAmenTa sarvopari che ane baMdhAraNamAM koI paNa pheraphAra karavAne pArlAmenTane abAdhita, amaryAdita ane nirakeza (unfettered, unqualified and unabrigeable) adhikAra che. kRSNAnaMda bhAratInA kesamAM suprIma korTe TharAvyuM che ke, baMdhAraNanA pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra karavAne pArlAmenTane adhikAra nathI. zrI gekhalee kahyuM ke pAyAnA mALakhA jevI koI vastu nathI. vaDA pradhAne kahyuM ke jajoe upajAvI kADhelI A vAta che. (invented by the Judges) - zrI gokhalee sakhata zabdomAM suprIma korTane cetavaNI ApI che ke pArlAmenTanI sarvoparitA nahi svIkArAya te nyAyataMtra maTe pariNAma sAruM nahi Ave. (It will be a bad day for the Judiciary) kendranA kAyadA pradhAna variSTha adAlata viSe AvuM kahe te kamanasIba ghaTanA che. baMdhAraNane artha karavAne sapIma korTane adhikAra che. e artha niDarapaNe, pariNAmanI cintA karyA vinA, karavAne che, koInA abhiprAyathI doravAI jaine nahi, che ja0ne nahi, chellAM be traNa aThavADiyAmAM cAra koMgresa pradeza samitie - paMjAba, hariyANA, uttara pradeza ane bihAra - prastAvo karyo ke navI baMdhAraNa sabhA racavI athavA pArlAmenTane baMdhAraNa sabhAmAM palaTAvI nAMkhavI ane pachI baMdhAraNanA pheraphAro vicAravA. A darA thayA tyAre paMjAbamAM svarNasiMgha ane hariyANAmAM baMsIlAla hAjara hatA. tethI eka bhrama pedA thayuM hatuM ke kadAca koMgresa mevaDIe A dizAmAM vicAratA hoya. A bhramanuM nirasana thayuM. vaDA pradhAna ane zrI. gokhalee A sUcanane asvIkAra karyo. A pheraphArone je kAMI thoDo jAhera virodha thayo che temAM lagabhaga sarvAnumate traNa muddA rajU thayA che. AvA vyApaka pheraphAra karavAne A pArlAmenTane prajAno Adeza nathI ane tethI cUMTaNI karI A Adeza teNe meLavo joIe. bIjuM A pArlAmenTanI mudata pUrI thaI che. kaTokaTIne kAraNe eka varSa laMbAvyuM che tevA asAdhAraNa saMjogomAM AvA vyApaka pheraphAro karavAne A pArlAmenTane adhikAra nathI. trIjuM, AvA pAyAnA pheraphAra mATe mukata ane dIrdha vicAraNA thavI joIe, te thaI nathI. ane tene mATe atyAre avakAza nathI. A badhA kAraNe cUMTaNI pachI ja pheraphAro vicArI zakAya evI joradAra mAMgaNI cAre taraphathI thaI che. A badhI dalIla keMgresanA AgevAnoe nakArI kADhI che. 1971 nI cUMTaNImAM koMgresane baMdhAraNamAM pheraphAro karavA spaSTa Adeza maLyo che ema kahevAmAM AvyuM che. A javAba satyathI keTalo vegaLo che te thoDe paNa vicAra karIzuM te dekhAI Avaze. AvA pAyAnA pheraphAro koIe vicAryA paNa na hatA. kaTokaTI jAhera thaI tyAra pachInI ane tenAthI thayela anubhavanI pedAza che. 1971mAM Adeza maLyo hato ane sAmAjika tathA Arthika krAnti mATe A pheraphAra anivArya che ema hatuM to pAMca varSa besI kema rahyA? pArlAmenTanI pAMca varSanI mudata pUrI thaI che ane kaTekTIne kAraNe ja eka varSa vizeSa maIyuM che, e hakIkatane InkAra thaI zake tema nathI. evAM saMjogone lAbha AvI rIte levAya? cAra mahinA paMchI cUMTaNI thavAnI ja che te eTalI badhI utAvaLa zuM che? ke vartamAnamAM pArlAmenTamAM moTI bahumatI che, tene lAbha laI le che? AvA mahattvanA pheraphAronI mukata vicAraNA thaI che ema kahevuM eTI mazkarI che. vartamAna saMjogomAM evI mukata vicAraNA zakya ja nathI. zrI. gokhalee saMtoSa jAhera karyo ke, A pheraphAronI rASTravyApI carcA thaI che. vaDA pradhAne kahyuM ke AmAMnA keTalAka pheraphAra 1954 mAM javAharalAla naherue racela samitie sulyA hatA ane 20 varSathI tenI carcA thatI rahI che. A pheraphAronI eka mukhya TIma e thaI che ke tenAthI korTonA adhikAro upara moTo kApa mUkAya che ane kArobArInA manasvI ane gerakAyadesara vartana sAme nAgarikane korTonuM rakSaNa hatuM te rahetuM nathI. eka taraphathI A TIkAne InakAra karavAmAM Ave che ane ema kahevAya che ke, korTonA adhikAramAM kAMI kapa mUkAte nathI. zrI gekhalee kahyuM:Basically, the powers of the Supreme Court have not been taken away. vaDA pradhAne kahyuM: I can say clearly and unambiguously that Judicial power to protect personal rights has not been abolished or abridged. AvA badhA kathane ardhasatya hoya che. ane tethI bhrAmaka che. balka, koTaeN sAme moTI phariyAda karavAmAM Ave che - ane A phariyAda moTe bhAge sAcI nathI-ke samAjakalyANanA ane pragatikAraka kAyadAomAM korTe bAdhaka rahI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 prabuddha jIvana tA. 1-11-76 . rAvanI A cetavaNI pArlAmenTa sAMbhaLaze? mAtra rAjyanItinA nirdezaka siddhAMtanA amala mATe nahi paNa rASTravirodhI pravRtti athavA rASTravirodhI saMsthA upara aMkuza mUkavI ane tenI manAI karavA, kAyadA karavAmAM Ave temAM paNa kalama 14 ane 19 no mAnavIya adhikArInI saMpUrNa avagaNanA karavAnI sattA pArlAmenTane ApavAmAM Ave che, A khataranAka vastu che. zrI gokhalee karAcI TharAvane ulekha karyo che te temane . Pas cual keTaloka bhAga pharI yAda karIe, temAM kahyuM che: e Every citizen of India has the right of free expression cf opinion, the right of free asscciation and combination and the right to assemble peacefully and without arms for purposes not opposed to law or morality. All citizens are equal before the law, irrespective of caste, creed or sex. A bane anukrame ApaNA baMdhAraNanI kalama 19 ane 14 che. have ema kahevAya che ke sAmAjika ane Arthika krAntine A mULabhUta hako bAdhaka che. - karAcIne Akho TharAva mULabhUta adhikAra ane nirdezaka siddhAMtone pAyo che. tene bIjo keTaloka bhAga paNa jANavA jevuM che. " There shall be a drastic reduction of military expenditure so as to bring it down to at least one half of the present scale. Expenditure ard salaries in civil departments shail be largely reduced. No servant of the state cther than specially employed experts and the like shall be paid above a fixed figure, which should not ordinarily exceed Rs. 500/- per month. zrI gokhalee karAcI TharAvo ullekha karyo tyAre te vAMcyo hato? Judicial History showed that at every stage when something was done with a view to give effect to objectives, a hurdle has been placed. zrI svarNasiMghe kahyaj: The Bill sought to restore to it (Judiciary) the original function envisaged by the constitution, In his view, the relevant provisions (of the Bill) were designed to save the judiciary "from cynicism and ridicule" to which it could be exposed and to prevent the risk of Judges, transgressing their domain. In fact according to him, there had been "creeping invasion" (by Judges) of domain not their own. zrI gokhale ane zrI savarNasIMghanA kahevA mujaba, jajo ane A TIkA mukhyatve suprIma korTa ane hAIkorTanA jajo aMge ja che.) potAnuM 'sAruM" kSetra choDI bIjA kSetro upara AkramaNa karI rahyA hatAM ane te hA hatAM ane te kAraNe hAsyAspada sthitimAM mUkAtA hatA. temAMthI temane bacAvavA ane temanuM sAcuM sthAna temane batAvavA ane te pUratuM temanuM kAryakSetra maryAdita rAkhavA pheraphAro karavAmAM Ave che. hakIkatamAM, ApaNA baMdhAraNamAM pArlAmenTa (dhArAsabhA) kArobArI ane nyAyataMtra vacce je samatulA rAkhavAmAM AvI che ane parasparanA aMkuza ane dekharekha (Checks and balances) jaLavAyAM che temAM mULabhUta pheraphAra thAya che. ane pArlAmenTa ane kArobArInI sattAo moTA pramANamAM, korTonA aMkuza vinA vadhAravAmAM Ave che. A pheraphAro sAme bIjo eka mukhya vAMdho e che ke sAmAjikaArthika kAntine nAme rAjyanItinA nirdezaka siddhAMtone, keTalAka mAnavIya mULabhUta adhikAro upara agratA ane sarasAI ApavAmAM Ave che. milakatanA adhikArane avagaNe athavA mULabhUta adhikAra tarIke rada kare temAM virodha nathI. have te adhikAra nAmazeSa rahyo che. milakatanA adhikArane mULabhUta adhikAra tarIke rada karavA lokasabhAmAM mAgaNI thaI tene vaDA pradhAne virodha karyo. kone AzvAsana ApavA Ave dekhAya karyo te khabara nathI. kadAca madhyama varga bhaDake nahi tethI Ama kahyuM hoya, paNa baMdhAraNanI kalama 14 ane 19 nA mAnavIya adhikAro , samAnatA, vANI svAtaMtrya, saMsthAo racavI ane vicArapracAra karavo vigerene Arthika kAMtine nAme bhoga ApavAmAM Ave temAM lokazAhI nathI. ema kahevAmAM Ave che ke, samAja hitamAM vyakitanA hako gauNa lekhAvA joIe. A ardhasatya che. vyakitanA ane samAjanA hitanI samatulA jALavavI joIe. samAja vyakitaone banelo che ane vyakitanA sukha mATe che. rAjya athavA rasamAjane sarvasva gaNave ane vyakitane mAtra sAdhana 'mAnavI e sAmyavAdI athavA phAsIvAdI paddhati che, lokazAhI nahi. lekazAhImAM vyakitanuM gaurava pAyAnuM mUlya che. ' 'vANIsvAtaMtrya, samAnatA vagere adhikAro upara vyAjabI aMkuza mUkavAna rAjayane adhikAra vartamAna baMdhAraNamAM che ja. zreNa AvA mAnavIya adhikAranI sarvathA avagaNanA karavAne sadara paravAnA pArlAmenTa ke rAjya dhArAsabhAone Apa e sarvathA ayogya che. lokasabhAmAM koMgresa pakSanI eka vyakita to evI nIkaLI ke jeNe bItAM bItAM paNa AvA AkramaNa sAme avAja uThAvyo ane tenuM pariNAma hAnikAraka batAvyuM. Do. vI. ke. rAve kahyuM: In the discussion going on in the country now, fundamental right had become a "dirty word", while there could be drastic limitations on the right to property, some of the rights incorporated in Articles 14 and 19 like Freedom of speech and expression, right to assemble peacefully and to move freely, throughout the country, had been what we fought for and had become part of the values of civilization and parliamentary democracy. If they took the view that in the name of social progress any legislation could be passed superceding those rights, they might be or constitutionally open for the regimented society. * baMdhAraNamAM A pheraphAro A beThakamAM pasAra thaze te spaSTa che. zAsaka pakSa e viSayamAM kanizcaya che. A pheraphArathI pArlAmenTa, rAjayadhArAsabhA, kArobArI ane nokarazAhIne vizALa ane vyApaka sattAo maLe che. chatAM sAva nirAza ke hatAza thavAnuM kAraNa nathI. A sattAno saMbhavita durUpayoga aTakAvavo azakaya nathI. jAgrata lokamata hoya, pramANika ane niDara netRtva hoya te durUpayoga mahaMdaze aTakAvI zakAya che. vartamAna paristhitinI sauthI karUNa ghaTanA ApaNI bhIratA ane kAyaratA che. vartamAnapatro ane patrakAroe paNa salAmatI zodhI che. salAmatI mATe jeo svataMtratAne bhega ApavA taiyAra thAya che teo aMte salAmatI ane svataMtratA bane gumAve che. kharI kaTokaTI ane prajAnI kasoTI have zarU thAya che. 28-10-76 cImanalAla cakubhAI zrI ratilAla mAbhAI sanmAna samiti zrI ratilAla maphAbhAI jaina samAjanA sanniSTha kAryakara che. mAMDaLa jevA nAnA gAmamAM besI jJAnanI akhaMDa upAsanA karI che ane nIDarapaNe samAjanI avirata sevA karI che. temane 75 varSa pUrA thayA che. te prasaMge temanuM sanmAna karavA tathA temane eka thelI arpaNa karavA mATe sanmAna samitinI racanA thaI che. A samitie jaina samAjanA sahakAra mATe vijJapti bahAra pADI che. temAM zrI ratibhAInI sAmAjika tema ja sAhityaka sevAone ullekha karyo che. A vijJaptine Teko ApatA mane AnaMda thAya che. zrI ratibhAIne mane ghaNAM varSothI paricaya che. muMbaI jaina yuvaka saMdha. tathA zrI paramAnaMdabhAI sAthe temane ghaNA saMbaMdha rahyo che. jenA yuvaka saMghanA sabhyo tathA "prabuddha jIvana'nA vAMcako A vijJaptine lakSamAM laI potAno phALo mokalAve tevI mArI vinaMti che. zrI ratibhAInuM svAthya sAruM nathI. A uMmare temanI AvI kadara thavAnI khAsa jarUra che. phALe moklavAnuM ThekANuM: zrI vasaMtabhAI rasiklAla bhIkhAbhAI vorA, mAMDavI coka, mAMDala, (amadAvAda) jaina yuvaka saMghane phALo mokalAvaze te mAMDala pahoMcADavAmAM Avaze. cImanalAla cakubhAI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-76 prabuddha jIvana dara- na 123 - 4 - - - no huM ane mAruM svarUpa triI muMbaI jaina yuvaka saMghanI uparyuSaNa vyAkhyAnamALA' mAM ApelA hindI pravacananuM gujarAtI bhASAntara.] huM ane mArA svarUpanI vAta huM Apa samakSa karuM te pahelAM nathI, karkazatA nathI . jyAM che mAtra samatA ane ciraMtana eTaluM spaSTa karI lauM ke "huM" kahetA mAruM prayojana AtmA sAthe zItalatA. hindu zAstromAM paNa 3 mAM A samagra carcAno samAveza che ane svarUpa" thI tAtparya e AtmAne svabhAva. nAdikALathI, karavAmAM AvyA che. a, u ane ma kamaza: ApaNI jAgRta, svapnila AtmAnuM sAcuM svarUpa zarIra sAthe joDAyeluM che ema huM mAnato ane suSupta avasthAnAM paricAyaka che, paNa caMdrabiMdu je aMtima Avyo chuM. ajJAnAvasthAne lIdhe huM zarIrane AtmAnulakSaNa mAnI siMhAvarathAnuM pratika che, tenA pahelAM je repha che te mAyA che, jyAre beTho chuM. zarIrane ja sarvasva mAnavA lAgyo chuM. sAcI vAta te e jIva ke AtmA AnAthI upara UThe che tyAre ja paramAtmaavasthAmAM che ke mane AtmAnAM sAcA lakSaNa - jJAnane paricaya ja nathI thai prasthApita thAya che. A ja avasthAmAM pahoMcavA mATe je saMsAramAM zakyo. jyArathI, rAtmAnuM lakSANa zAna che te jANyuM tyArathI ja huM behoza hato, have tenAM pratye ke tenI viruddha behoza thavuM paDaze. A lakSaNadvArA lakSyane AtmAne oLakhI zakayo. meM anubhava mArA svarUpane na oLakhI zake kAraNake mArI AsthA karyo ke AtmA jJAnasvarUpa che, caitanya svarUpa che. tene anubhava te bAhya jJAnamAM hatI, potAne buddhizALI mAnavAmAM hatI. huM kutathatAM ja mane mArA A svarUpanI anaMta trikALadarzI zakitanI khabara paDI. kaeNnAM sahAre carcAomAM ja ropuro rahyo. buddhivAdane kAraNe meM anubhava karyo che ke AtmAne prasanna rAkhave, rIjhavavo hu te komaLa hRdayabhAvathI dUra ja rahyo. bIjA zabdomAM kahuM te jarUrI che ane te mATe RjutA mULa guNa che. huM enaMta yugothI buddhivAde mArA para AkramaNa karyuM hatuM. huM vijJAnanAM tarko vaDe bahAranAM prakAzane zodhato rahyo. mArI avasthA kasturI mRga jevI samAdhAna ke saMtoSa zodhato rahyo paNa sAcuM kahuM to mane AnaMda rahI. huM bhaTakato rahyo, paNa jevI mArI bAhya daSTi aMtarmukhI banI, na maLe. AnaMdano anubhava na thatAM eka mathAmaNa huM anubhavavA huM avAk rahI gayo. eka anaMta prakAza - sAgaramAM huM hiloLA lAgyA. A mathAmaNa vAstavamAM mArI AnaMda mATenI icchA levA lAgyo ane te prakAza hato mArA jJAnamaya AtmAne. tyAM hatI. paNa A AnaMdamAM sauthI moTo avarodha * vAsanA hatI.. mAtra prakAza hatuM, jenAmAM vizvane prakAzamAna karavAnI kSamatA vAsanAnuM baMdhana hatuM. vAsanAnI gati rekeTa karatAM paNa vadhu tIvra hatI. te prakAzamAM AMjI nAkhanArI camaka nahotI, saLagAvI devAne hoya che. vAsanAnAM bIja eka vAra manamAM paDe ke te amaravelanI Akramaka bhAva nahato..paraMtu eka zItaLa premamaya prakAza hatA. jema phelAi jAya che. te vRkSane naSTa karI de che. mArA A AtmarUpI mArI svataMtratA ane mArA satyAnAzanuM mULa kAraNa hu" hato, vRkSa para vAsanA ke mAyAnI amaravelano adhikAra thai gayo. arthAta mAro "aha" hatuM. koI paNa vastune kartA chuM te mAruM jJAnanuM vRkSa sukAtuM gayuM. pAMdaDA kharatAM gayA. navI kaMpaLe ahaM mane nAgacUDanI jema pakaDI rAkhato. parachindranveSI vRtti ja phaTavAnI to vAta ja kyAM.... huM sUkuM bhaTha thaI gayo... paDI gayo... mAruM nakhkhoda vALatI rahI. huM bIjAnI AMkhanA doSanI TIkA karatA mAruM patana thayuM. ahIMthI ja saMsAracakramAM bhaTakavAnI prakriyAne rahyo, paNa meM mArI phuTelI AMkhane saMbhArI ja nahIM. eTalA mATe ja AraMbha thai gayo. A ja AtmAnAM vRkSane haryobharyo rAkhavA mATe, AcArya kahe che: "paraniMdA zarU jUTha teja" mArI svataMtratAmAM tenI amaratA mATe, tenA vikAsa mATe sAdhanAnuM khUba ja mahatva che. bAdhaka tattvamAM kayAya hamezAM kasAInuM kAma karatAM rahyA, anAyAsa ja sAdhanAnI cAra avasthAmAM turiyAvasthA zroSTha avasthA che, krodha, mAna, mAyA ane lAbha khuzAmatiyAonI jema mane bhramamAM ja je kevalajJAAnanI najIka che. turiyAvasthA arthAta paramajJAna, evuM rAkhyo. tRSNAnI javALAe mane kyAreya tRpta na thavA dIdhe. saMsAranAM jJAna ke huM evI jyotine prApta karI lauM ke aMdhakArane kaNa paNa bhAgavilAsamAM DUbI meM bhayaMkara Aphata vahorI. mArI sthiti lagabhaga mArAmAM na rahe. tene dUra karavAne huM niraMtara prayAsa karato rahuMAvI rahI. jemake, roka vRkSa upara madhapUDo lAgyo hato. mArAmAM sata ane asata, karavA yogya ane na karavA yogyanI eka madhanA lolupa, madhapUDAmAMthI jharatA madhane svAda levA mATe daSTi pedA thAya, huM mahAvIranI bhASAmAM kahuM to mane bheda jJAna thai DALI para TIMgAya che ane eka eka TIpanI tRSNAmAM te e bhUlI gayuM. huM bheda vijJAnane jANI gayo.... grAhyA ane tyAjyane bheda jAya che ke DALIne uMdare kotarI rahyA che, hAthI jhADane mULamAMthI ja huM samajavA lAgyo. ukhADI nAkhavAnI peravImAM che, vRkSanI nIce je kUve che, jemAM nAdAbhya bodha" zabda Ape sAMbhaLyuM haze. tAdAtma bodha ajagara mAM phADIne beTho che, upara AkAzagamana karatAM gu2 mane bacAvavAno prayatna kare che, paNa jIbhanA svAdanI vAsanAmAM DUbele huM eTale ekabIjA sAthe abhinnatA, sAmaMjasya, ekatva bodha, madhanAM eka TIpA mATe mukitanA sAgarathI hAtha dhoi beTho. mArA manamAM prazna thAya che ke konI sAthe tAdAmya bodha? zarIranI pitAnAM aMdhatvane kAraNe satyane samajI na zakaya. sAthe? pudgala sAthe? huM samajI na zakayo. mohavaza athavA to saMsArI avasthAne kAraNe. udAharaNa tarIke mAro eka mitra che. huM mULata: huM rautanya svarUpa svayaMprakAzita AtmA, huM paNa jyAre tene cAhuM chuM. tene prema karuM chuM. huM anubhava karuM chuM ke amArA huM carma cakSuthI jouM chuM tyAre mane zuM dekhAya che, mAtra saMsAra, zarIra be, paNa AtmA eka che. paNa eka divasa te mArAthI alaga vAsanA ane evI ja aneka bAhya vAta, paNa mAruM sAcuM svarUpa thai gayo... mRtyu pAme. pachI? mane khUba du:kha thAya che. mAruM cira amaratva nathI dekhAtuM. pachI A kSaNikatAmAM tAro tAdAmya bodha kayAM? huM mArA kuTuMbahuM behoza thavA mAguM chuM. jo ke laukika daSTie huM mArA svarUpa- gharanAM badhAne mArA kahu chuM, paNa A bAdha mArI ajJAnatAne che, thI anya evA, A pudagala ane saMsAra pratye te behoza chuM ja, paNa svapnano che. A zarIrane bedha che, je bAhya che. jenuM A mehanuM have huM mArI behozIne AtmAnaMdamAM badalavA mAguM chuM, jethI saMsA- svapna tUTe che ke huM ekalatAne anubhava karuM chuM. paNa bheda ranAM sukhadu:khathI para thai jAuM. mArA mULa cidAnaMda svarUpanuM jJAna thatAM ja mane anaMtajJAnane bodha thAya che ane huM mArA ja smaraNa karatAM karatAM huM evA lekamAM pahoMcI jAuM jyAM kAlApu svarUpa - AtmA sAthe tAMdAmya sthApita karuM chuM, je kadI naSTa thatuM
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 prabuddha jIvana tA. 1-11-76 nathI. A bAdha zakita mATe jJAnanAM kiraNe mAre jagAvavA, rodho AvyA, paNa A mArganA avarodhothI huM DarI jAuM? paDaze. pharIthI eka prazna upasthita tha!... kyuM jJAna? zuM te jJAna je divase huM avarodhone kacaDI nAkhavAnI zakita meLavI laiza, jemAM vijJAnanI siddhinI carcA che? Aje ApaNe jJAna - vijJAna te divase A ja avarodho mArI urdhva gatinAM pagathiyAM banI jaze, dvArA caMdra upara pahoMcyA chIe ane maMgaLa upara pahoMcavAno prayAsa svataMtra AtmA nirbhaya hoya che. je divase huM paMcendriyane vazIbhUta karI rahyA chIe. ApaNe Dhela TIpIe chIe ke ame jJAnI thai gayA thai gaye te divase mAra patana thai gayuM. A indrio mane uzkeratI chIe, paNa e zAnapustakIyuM jJAna che. vida athavA te anubhava rahI . mane patananI khAImAM dhakelatI rahI. mArI sthiti pelI siddha jJAna nathI. upaniSadamAM eka carcA che. nAradajI sanatakumAra vaijJAnika saMdhana jeTalI thai gai, jeNe eTomika enarjInI zodha vacce A ja jJAnanI vAto thAya che, jyAM te samajAve che zA - karI hatI. teNe vicAryuM hatuM ke vizvane navI zakita maLaze. navuM pustakIya jJAna ke parA vidyA ane vida - anubhajanya aparA- sukha maLaze, paNa buddhivAdI mAnave tene viparIta upayoga karyo vidyA. arthAta sAcI vighA e che je anubhava siddha - anubhava- ane pariNAme te Aje potAnAM ja nirmANane gulAma banI beTho janya hoya che. A udAharaNa pachI huM ema kahIza ke sAcuM jJAna che. tenuM ja nirmANa tene DarAvI rahyuM che. A ja sthiti mArI te ja che jenA kiraNathI bAhya nahIM aMtara prakAzita thAya. mane paNa che. huM jyAre indriyo para prabhutva rAkhato hato, tyAre bAhya jagatanI koI paravA na hoya, mAruM jJAna na jevuM thai huM jitendriya hatA, paNa indriyane Azrita thatAM ja huM temanAthI jAya, mane mAtra paDhInI AMkha ja dekhAya, vRkSa, pAMdaDA ke bIjuM DarI rahyo chuM. te bhAi! mAre te mArA svarUpane jitendriya kAMI na dekhAya. A vAstavika zAna kiraNathI, ciraMtana pitAnAM banAvavuM che. huM vicArato hate, sAdhanA ane tapazcaryA mATe A sAcA svarUpane jANavA mATe AtmAnAM suSupta jJAnane jagADavA mATe zarIra mane sAtha Apaze, paNa huM tene sAtha dete rahyo, paNa jayAre mAre bahirathI aMtara tarapha agrasara thavuM paDaze. je huM joi rahyo mAro saMnyAsI jAgRta thayo, vAsanAnAM avarodha dUra thayA tyAre huM te satya nathI, paNa huM je anubhava karIza te sAcuM haze. enu- huM dharmane oLakhavA lAge. bhavanI A ja AMkhane mahattvapUrNa mAnI zAnIe tene ja caitanya kamaza: De. zekharacaMdra jaina svarUpa kahe che. A ja caitanya svarUpa AtmA te mAruM mULa svarUpa che A jANIne te huM jJAnanA kiraNane meLavI zako, prakAzane sAla-mubAraka pAmyo, paNa tene meLavavA huM zuM karuM? mananI caMcaLatAne kevI rIte [bhAIne patra] . jakaDuM? juo mAro svabhAva keTalo caMcaLa che. huM vAMcavA besuM chuM tyAre 'priya bhAI, sAla-mubAraka, zuM mAruM mana pustakamAM rahe che? aneka anya vicArothI huM trasta lakhavA mATe koi dhakako mArI rahyuM che. kema, zuM ane zA. thai jAuM chuM. huM mUrti samakSa AMkha baMdha karIne Ubhe rahuM mATe bAju para mukAvInechuM ke mUrti sivAya anya vastuo ja mArI sAme tarI Ave che tenuM hara varSa Ave che ne hara ghaDI jAya che-mAnavInA manamAM eka mukhya kAraNa e che ke huM mArA dhyAna kendrita ja nathI karI vAtanuM du:kha thAya che - ema nahi - vicAra cAle che ke te pote zakate. pariNAma! pariNAme huM aMdhArAmAM ja bhaTakato rahuM chuM. khIlI zakato nathI. kudarata tarapha STi karatAM rajUrya, caMdra, jhADapAna, - ahIM dhyAnathI mAra' tAtparya dhUNI dhakhAvavI ke AMkha baMdha dareka potAnI abhivyakita pUrNapaNe khIlIne kare che.. pavana vAya che karIne mALA pheravavA pUratuM ja nathI. A badhA te sAdhana che. sAdhya tyAre saMgIta relAve che ne jhADapAna khIlIne khaDakhaDATa hasIne Ava kAre che. kudarata zAMtapaNe paNa pUrNa khIlIne abhivyakita kare che. che, cittanI ekAgratA - ekAgratA arthAta bAhya urjAne aMdara mAnavInuM kamanasIba kahe ke sadbhAgya kahe, te khIlavAnI zakita vALavI, aMtaramAM kendrita karavI. A saDhoSTha udAharaNa che, tIrthako' hovA chatAM khIlatuM nathI. nI padmAsana mUrtio. eka sthaLe varNana Ave che ke "huM kayA tatte bAdhaka che te tarapha jotAM vartamAna jIvanane cakI prabhu, tame nAsA para daSTi dhAraNa karI che." tame paNa daSTine nAsA jo mAnavI najare paDe che. vartamAnamAM (karma - kALa - sva abhivyakita) traNa najare paDe che. A traNe tarapha daSTi karyA vagara gata tarapha dRSTi para rAkhIne besaze te .. te tamArA mastakamAM darda thaze. je divase karatAM yA bhaviSya tarapha jotAM enI svabhAvika prakriyA chUTI A sAdhanA karatAM karatAM tamAruM darda baMdha thai jAya athavA te jAya che. dareka samayamAM bhArate mANasa zuM pAmI zake? dunyavI bhUmi tame darda para kAbU meLavI le te divase tame tamArI aMdara eka para gati-karma anivArya che-paraMtu aMtaramAM eka evI dazA ane dizA zakitane, eka AhAdane anubhava karaze. tamArAmAM eka uja che jyAM agati che. bahAranA karmane aMtaranI agatithI je rasavAmAM cakrAkAramAM dhUmaze. A (Electrical Circulation ) tamArAmAM Ave te e samayamAM navuM rasAyaNa utpanna thAya che. je enAmAM zAMti pragati, nava-nIta khIlave che. A rasAyaNa -Chemical- vaDe pharavA lAgaze. arthAta daSTi nAsA para kendrita thatAM urjA kendrita thaI. rasAyeluM karma te ja jIvananuM baLa che. A aMtarmukhI kriyA thatAM huM eka pratimAM jouM chuM... mArI ja bAhya karma + AMtara STi = prema. hoya che. mArA AtmAnI pavitratAnI . mArA AtmasvarUpa bAhya karma karatAM karatAM aMtarane prabhupremathI je rasavAmAM bhagavAnanI pratimA, A bhagavAna svarUpa ja mAruM zuddha svarUpa che. Ave to kayAMya bhUla na thatAM mAnavI sAcA karmamAM-saMta karmamAM praveze jema ke huM pahelAM kahI cUkaye chuM. huM svataMtra ane svayaM che. AvI sata karmanI phaNA-sata samayanI kaLIo samaya jatAM phala rAMcAlita che. tethI mAro avAja svayaM saMbhAvuM chuM; tame prazna karazo thavAmAM; khIlavAmAM nimitta hoya che. khIlavAnA AnaMda sudhI jyAre ke avAja badhAne kema saMbhaLAto nathI? to teno javAba detA pahelAM karma pahoMce tyAre pUchavuM ke Ama kema? zA mATe? huM kahIza ke ApaNane vijJAne tarka Apyo che ... zraddhA nathI A ja jIvananI kalA, abhivyakita khIlakhIlATa Alchemi ApI. ane dharma zraddhAnI varanuM che, tarkanI nahi. hA, tarka vitarkanI sau pAme - arthAta jijJAsAnI bhAvanA hoya ane hRdaya arthAta jijJAsAno e ja bhAvanA. sAtha hoya te ja ApaNe dharmane samajI zakIzuM, paNa katarkathI A saMta AvA khIlelA phUlanI mAlA che-ApaNe AvA phUla banIe. zakaya nathI. jyAre jyAre meM zraddhAthI, ekAgratAthI dhyAna dharyuM che tyAre-tyAre mArAmAM eka nava-mAnava pedA tha che, je mAruM lI. tamArI bahena saMnyAsI svarUchyuM hatuM, paNa A mArgamAM paNa vAsanAnAM ava nIrubena subodhabhAI zAha
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-76 prabuddha jIvana 125 nehadhAma sUnA sUnA sUnA? priya sanAtanabhAi, tamane A patra lakhuM chuM tyAre khUba mUMjhavaNa thAya che. tame mArA karatAM ummaramAM moTA che ane prajJAvAna. eka satata bhIti manane rahyA kare che ke lakhatAM lakhatAM kayAMka vivekanI lakSamaNarekhA cUkI na jAuM! kyAMka mAruM DahApaNa namratAne aMcaLo oDhI tamArI AgaLa zekhI mAravA besI na jAya ane bIjuM A vAta karuM che te tamArA hRdayanA nAka saMvedananI che. A vAta je tame koIne moDhe nathI kahetA. je tame ekAMtamAM tamArI sAthe-have ekalA ja - sahI le che ane chatAM sahI nathI zakatA. A saMvedana, A hRdayanI Private Chembers mAM praveza karavAno adhikAra mAro keTale enI mane khabara nathI. paNa Ama tamAruM du:kha e mAruM du:kha nathI? tame jayAre ekAntamAM savAyA karatA ho tyAre huM paNa dUra beTho sesavA nathI zuM? - zruti kahetI hatI svAtibenanA mRtyu pachI tame khUba ekalavAyA banI gayA che. tame kayAreka nAnA bALaka jevA banI jAe cho ane dhrusake dhrusake tUTI paDo che; te kayAreka sAva sUnamUna! koI bAjumAM bese te paNa na game, te kayAreka koi paNa Company tamane maLe enI tamane bhUkha rahe che. jANe tamArA hAtha haMmeza - koI bIjA hAthanI huMpha mATe TaLavaLe che ane chatAM tame pUrepUro hAtha laMbAvI nathI zakatA! 2 jANuM chuM, moTI ummare patnIne khevI e keTaluM asahya che. mRtyu ApaNAmAMthI kazuMka harI le che. e mRtyunA AvavAnI (inevitability) ApaNe jANatA hoie to paNa! keTalI ya vAra ApaNe joIe chIe ke pati marI jatAMnI sAthe ja patnI acAnaka ja cha mahinAnI aMdara vRddha thai jAya che. nesIsano eka putra meTI ummare jayAre mRtyu pAmyo te pachI e kayAreya e kaLamAMthI bahAra na nIkaLI zako ane evuM lAgyuM ke ekAeka enI uMmara 10 varSa vadhI gai che. mArA eka paricita sajajananI patnI, pitAne putra marI jatAM thoDA ja divasamAM pAgala thai gai hatI. mRtyu mAtra ApaNA snehIne ja nathI laI javuM, sAthe sAthe ApaNane paNa mAratuM jAya che. jenI sAthe varSo sudhI eka tAlamAM pagalAM mUkayAM enA vinA jIvana besUruM lAge che - kalpanA paNa nathI AvI zakatI ke enA vinA jIvI zakAya! ane puruSa... enI patnI nAnI nAnI keTalI bAbatomAM enI kALajI rAkhe che... ene khabara paNa na paDe ema! savArathI sAMja nAnI nAnI kALajI, premathI bharelI vATa ane apekSA; puruSa nAhaka gusse thAya toya hasIne bhUlI jatI, ene nAnA bALakanI jema lADa laDAvI Almost spoil karI mUkatI ... e jyAre acAnaka vidAya le che tyAre pAchaLa puruSa - pati ekAeka ke asahAya banI jAya che. have koNa ene gusse sahana karaze? koNa ene ravivAre savAre mIThI Takora karI karI jagADaze? koNa enA nAnA-moTA svAdanA gamA - aNagAmanuM dhyAna rAkhaze? koNa enA vizALa gharanA ekeeka oraDAne astitvanA maMjUra layathI zaNagAraze ?-khUNAmAM rAja hasatAM phalone goThavI prabhAtane gharamAM koNa AvakAraze? pANIne glAsa mAgatA hAtha lAMbe karavA .... moTethI bUma pADavAnI ne pachI ekAeka raDI paDavAnuM? koNa Apaze? koInI pAse magAze? vahu - dIkarI - dIkarA bharyo bharyo saMsAra hoya ane chatAM A ekAeka ATalA paravaza banI javAnuM? badhA khaDe page UbhA rahe ane chatAM jenA premane adhikAra hato te prema kayAM. che. huM tamArI sthiti samajuM chuM. tame puruSa ja mAtra nathI tame vaDIla - gharanA meTA paNa che. tame harahaMmeza lekone chUTe hAthe ApatA AvyA che. tamAruM dila kayAreka mAnA haiyA jeTaluM udAra. tame haMmeza hukama karatA AvyA che. svAtibena sAthenA saMbaMdha bAda gharanI koi vyakita AgaLa tame hAtha laMbAvyo nathI, kazuM mAgyuM nathI. tame pUcho che. je mANase pote ja dAna ApavAmAM gaurava mAnyuM te pitAnA ja gharanI bahAra bhikSuka banIne hAtha lAMbAvaze? je siMhA sana para beTho che te ja zuM eka divasa bIjAne anAdAra sahana karaze?, paNa sAcuM kahuM? tamArI bhIti e cAlatI AvelI paraMparAgata bhIti che. ema nahIM ke e anAdAra nathI sahana karavo paData. paNa e bhIti badhAne mATe ja sAccI che? tamAre mATe paNa? tame jene 'bIjA kahe che e sAce sAca bIjA che? huM tamAre mana bIjo che? tame hA kaho to mArA astitvanAM kaNekaNa raDI UThaze. tamAre dIkare, tamArI putrI jene tame lADathI phUlanI jema rAkhI, tamArI putravadhU je roja savAre tamArA caraNane sparza kare che, tame enA pitA ho tema - e sau tamArA pitAnA nathI ? e lokone tamArA para koI adhikAra nathI? hA, svAtibenanI jagyA koi na lai zake ane Ameya jIvanamAM koi paNa vyakitanuM sthAna bIju kai thoDuM ja lai zake-chatAM dareka jaNa potAnI rIte tamane jarAya aDavuM lAge nahIM e rIte tamAre khyAla na rAkhI zake. tame harahaMmeza ApatA AvyA che - tame kayAreya koi pAse kazuM svIkAraze nahIM? e dAna nahIM - sevA, tame e sevA paNa ApavAno moko nahIM Ape? jayAre kai tamane hAtha ApavA Ave che - premathI tyAre e hAthane tamArI lAcArI gaNI nakAraze? tame prema Apyo che amAro prema tame nahIM le? amArA premamAM tamane amArI ApavaDAInI gaMdha Avaze? amAro egtamane DaMkha deze? Aje amAro vAro che -ame tamane phUlanI jema nahIM rAkhI zakIzuM? tame amane nahIM rAkhavA do? tame amArA astitvane sukhathI chalechala bharyuM che. Aje tamArA hRdayane sukha ApavAnI takathI amane vaMcita rAkhaze? tame juo kayAMya ame tamane ochuM lAgavA daie chIe? tamArA hRdayanA dvAra baMdha na karI do ... ame keTalAbadhA bahAra UbhA chIe ... 'tame Avo' ema tame kaho enI vATa joIne ! tamAruM hAsya amane Ape. ame tamane chetarazuM - ame kAMya ochA paDaze ema mAnI amane apamAnita ne karaze ! yAcaka tame nathI, yAcaka ame chIe. tamArI sevAnA adhikAranA ! amane e sukha nahIM maLe te mAnIzuM amane jIvatAM nahotuM AvaDayuM ke potAnA mANasane amArI pAse sevA mAgatA bhikSuka jevuM lAgyuM hatuM ! tame kayAreka puruSanI jema huM du:khI nathI ema mhoruM pahere che. te kayAreka nirbaLatAnI kSaNe januM Albama lai bALakanI jema rai paDe che. tame avAranavAra bALaka banI asahAya thai jAo cho te mane game che. kAraNa tyAre tamArI jAtane tame chetaratA nathI. tyAre tame amane badhAne jANe meTethI kahI rahyA che te ja huM ke asahAya thaI gayo chuM ...! mane tamArI jarUra che. tamArA AMsu luchavAnI amane taka Ape. eka vakhata bALakanI jema roi paDI pharI pAchA jaladI jaldI puruSa banAvAnuM mhoruM paherI na le. tamAromAM je puruSane sanmAna vhAluM che, bAhya AcaraNa vahAluM che e puruSane vidAya Ape. amArI sAthe thoDA divasa bALaka banIne raho! amArI pAse tame bALaka banaze te svAtibahena pratye thoDuM RNa cUkavyAne AnaMda maLaze tamArA khoLAmAM ramIne meTA thayAM chIe, tamArA e kheLAne ahezAna mAnavAnuM gaurava amane Ape. - tamArA jIvananA zeSa varSone acAnaka vRddha na thavA do. patnInI smRti tamArA jIvanane pavitra kare, * zekathI pIDita na kare! sahacaryanI yAda jidagIne surabhita kare - abhizApathI kAjaLakALI ne karI mUke. haju tamArA caherA para karacalI nathI paDI ... ekAeka karacalIo, tArA caherA para mALo bAMdhe e amane pasaMda nahIM paDe. amArA sanAtanabhAI pahelAMnI jema ja mukatamane hasIne amane saune ne pote paNa praphullita pha_lanI jema raheze e zuM vadhupaDatI apekSA che? e zuM kaThora sAdhanA che? - tame nAhaka tamArA zeSa varSone cImaLAvA na deze, svAtibenane paNa e nahIM game. huM kayAMka viveka - maryAdA cUkI te nathI gaye? jene siMhAsana para besADAya temane "tuM" kahevAnI dhuNatA te kalame nathI karI? kSamA karaze? . - vipina parIkha
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana che. tA. 11-76 eka premaLa jyoti saMdhanI eka navI pravRtti "premaLa jayoti" nA kAryanI maMgaLa zrI uSAbahena mahetA zrI jayAbahena gIta tA. 21-10-76 ne guruvAra dhanaterasanA zubhadine karavAmAM zrI kamalabahena pIsapATI zrI nirmaLAbahena AvI che. - zrI savitAbahena ke. zAha zrI DuMgarasIbhAI " - zrI zakuntalAbahena zrI zAntilAla TI. zeTha * pravRttinA uddezanI rUparekhA gatAMkamAM pragaTa karavAmAM AvI hatI. haju pravRttinI zarUAta thavAnI che evA samAcAra pragaTa A pravRttine agAu maLelI rU. 7140 nI bheTanI rakamanI thayA tyAM ja tene sAro AvakAra sAMpaDayo ane sukhI kuTuMbanAM bahe- - jAherAta gatAMkamAM karavAmAM AvI che. navI rakama nIce pramANe nee aThavADiyAmAM be divasa be be kalAka pote A pravRttine prApta thaI che, tene sAbhAra svIkAra karavAmAM Ave che ane A sevA Apaze evAM vacana ApyAM. pravRttine anumodana ApavA IcchatA saune pitAne yogya phALo satvara noMdhavavA vinaMti karavAmAM Ave che. A pravRttinI zarUAta, kAMdAvADImAM AvelA "navesTa jena 7140 gatAMkamAM pragaTa thayelI rakame. kalInika gupa opha hospiTalsa" thI karavAmAM AvI. 1001 zrI sI. ena. saMghavI A pravRttimAM rasa dharAvanAra nIcenA bhAI - bahene e A - 101 zrI cImanalAla je. zAha prathama milanamAM hRdayanA UMDANathI rasa lIdho hato ane samaya Apa 101 zrI lAbhubhAI mahetA 101 Da, esa. ke. paramANI vAnI khAtarI ApI hatI. sabhyoe kalInikanA bALa vibhAga ane * 101 zrI nirmaLAbahena gaNapatalAla jhaverI AMkhanA vibhAganI mulAkAta lIdhI hatI. tyAMnA sTApha mATe, dardIo * 51 zrI raNachoDabhAI amRtalAla paTela mATe ane mulAkAta lenArAo mATe A mulAkAte bhAre kutUhala 51 zrI uSAbahena mahetA UbhuM kyuM hatuM ane dareka vyakita AnaMdapulakita dekhAtI hatI. . * 51 zrI zAradAbahena bI. zAha jANe koI khuzIne prasaMga hoya evuM vAtAvaraNa sarjAyuM hatuM. dardI - 51 savitAbahena ke. zAha ( 51 zrI cImanalAla ema. ajamerA bALakone, plAsTikanA ramakaDAM, musaMbI, vAkojhanA pekeTa, kaeNDa-barIjha - 50 maMjulAbahena zAhe ' vi, A pravRttinA saMcAlako taraphTI bheTa ApavAmAM AvyA hatA * 25 zrI nIrUbahena esa. zAha ane temanI sAthe vAtacIta karI hatI 0 25 zrI kamalabahena ke. pIsapATI be bALakonA keso ghaNA gaMbhIra hatA, paraMtu evA bALakone * 25 zrI amRtabahena jI. zAha * 11 zrI ramAbahena hIrAlAla jhaverI paNa AvI mulAkAtathI jANe potAnA svajane temane maLatA hoya evI zAtA vaLI hatI. temanA moDhA para smIta pharakI rahyuM hatuM ane 8936 temanA aMtarane AnaMda temanI utsAhaghelI AMkhamAM jovA maLatuM kaeNnavesTa jaina kalInIke eka hetha - ceka - apa - skIma zarU hatA. temanA vAlIone paNa khUba zAtA vaLI hatI. karI che. ane koI paNa jAtanA naphA -nUkasAna sivAya e pravRtti * hospiTalanA cIpha meDikala ophisara De. kAMtibhAI sAMgANI calAvavAne emane hetu che. ene lagatI vigata De, sAMgANIsAhebe pitAnuM lAMca cheDIne paNa A samaye hAjara rahyA hatA, eTaluM ja samajAvI hatI. e AkhI yejanA paNa A aMkamAM anyatra pragaTa nahi, paraMtu temaNe A pravRttine uttejanA maLe e mATe UMDA karavAmAM Ave che. divyapUrvakano rasa dAkhavyo hato, sau sabhyonuM svAgata karyuM hatuM, zAntilAla TI. zeTha hospiTalanI AkhI vyavasthA samAvI hatI ane teo navAM zuM kAryAlaya maMtrI zuM kAma hAtha dharavA mAge che ane zuM zuM thaI zake tene vistArathI samAjaghaDatara: phAdhara vAlesanAM lakhANane saMcaya khyAla ApyuM hatuM. Da. sAMgANI sAhebanI mulAkAtathI mana para phAdhara vAlesanAM lakhANe gujarAtanAM lAkha yuvaka - yuvatIo evI makkama chApa paDI ke A koI sAmAnya rDokaTara nathI, sevAmUrti sudhI dainika chApAM tathA sAmayiko mAraphata pahoMcatAM rahyAM che. saraLa, 1. akhara eka pramaLa mUti che kemake sAmAnya * garIba madhura zailIe lakhAyelAM A preraNAdAyI lakhANAne gujarAtI prajAmAM dardInuM paNa hita kema sadhAya e satata temanI citAne viSaya hato hajI vadhu vyApaka phelA thAya tene mATe phAdhara vAlesanA cUMTelA lekhane evI chApa temanI vAto ane temanA tyAMnA dardIo sAthenA vartana eka saMgraha 1977nI 26 jAnyuArIe lokamilApa TrasTa taraphathI pragaTa pirathI paDI. A prasaMge saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha karavAmAM Avaze. 'ApaNe sAhitya vArasa" ne dhAraNe AgotarA ane zrI ke. pI. zAhe A pravRttino vikAsa karavA mATe zuM zuM pagalAM gharAko noMdhIne cAlu bajArabhAvanA karatAM trIjA - cethA bhAganI bharavA, kevA prakAranI jAgRti rAkhavI ane bhaviSyamAM kema AgaLa kImate A pustakanI nakale sulabha banAvavAnI yejanA che. zrI vadhavuM tene lagatuM, hAjara bahenone mArgadarzana ApyuM hatuM. A anaMtarAya rAvaLa, zrI caMzavaMta zukala tathA zrI cImanalAla trivedInuM pravRttinA kanvInara zrImatI nIrubahena zAhe prArthanA karAvI hatI saMpAdita pAkA pUThAnuM A pustaka 450 thI 500 pAnAMnuM haze tema ja DaeN. sAMgANI sAhebane ane anya saune abhAra ane prakAzana pachI tenI chApelI kIMmata rU. 12 (rU.4 TapAlamAnyo hate. .. . " ravAnagI) raheze. (eTalAM pAnAMnA pustakanI kImata Aje rU. 25 thAya) - A prathama mulAkAtamAM nIcenI vyakitaoe bhAga lIdho hato. paNa ochAmAM ochI dasa nakalanI AgotarI varadhI tA. 15-11-76 zrI cImanalAla je. zAha zrI aJtabahena jI. zAha, sudhImAM noMdhAvanAra vAcakone A pustaka gherabeThAM mAtra rU. 8 mAM zrI ke. pI. zAha zrI saralAbahena jhaverI maLI raheze. e rIte dasa grAhako pAsethI (ATha-ATha rUpiyA lekhe) zrI subodhabhAI ema. zAha zrI mukatAbahena ... : - kula rU. 80 bhaMga karanAre saMyojaka temAMthI vyavasthA - kharacanA zrI rAmadAsabhAI kacarIA ' zrI uSAbahena jhaverI : na dITha 50 paisA kApIne bAkInI rakama ceka, DrAphTa zrI prahalAdabhAI - zrI ramAbahena. jhaverI ... ' ke manIorDarathI nIcene saranAme mekalAve tevI vinaMti che. : zrI nIrUbahene esa. zAha zrI zAradAbahena , pha, lokamilApa TrasTa, pa.be. 23 (saradAranagara), bhAvanagara-364-001. DAM, kAMtibhAI nuM temaNe kara A samaja dila
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-76 prabuddha jIvana E meriziyasanI madhura smRti dvitIya vizva hindI saMmelanamAM bhAga levA muMbaithI Azare adhyakSazrI sema dattane saMmelana prasaMge pragaTa karAyelI smariNakA 4690 ki. mI. dUra hiMdI mahAsAgaramAM AvelA nAnakaDA ramaNIya (suveniyara) bheTa ApI. zikSaNa ane sAMskRtika khAtAnA pradhAna TApu moriziyasanI lIdhelI mulAkAta sukhada, saphaLa tema ja ullAsa- De. ela. Ara. zAparAe AbhAravidhi karyo ane bhakita gIte pUrNa rahI. 28 thI 30 mI ogasTa - traNa divasa sudhI cAlelA sAthe kAryakrama pUro thayo. hindI pustaka pradarzananuM udghATana paNa A saMmelanamAM vizvanA Azare 30 rASTroe bhAga lIdhela. bhArata- vaDA pradhAna DaeN. rAma gulAme karyuM. mArAM pustako tathA bhArata jaina mAMthI ApaNA Arogya pradhAna De. karaNasiMhanA netRtva heThaLa mahAmaMDaLe pragaTa karelA pustako paNa meM A pradarzanamAM bheTa ApelA. Azare 300 pratinidhio gayA hatA. mane paNa hindInA A tIrtha- udghATana pachI traNa divasanA saMmelanamAM cAra vicArasthaLa ane bhAratanI laghu AvRttinI mulAkAta levAnuM saubhAgya satro yojAyAM hatAM. e satramAM anukrame hindInI AMtararASTrIya prApta thayuM hatuM. paristhiti ane tenuM svarUpa, pracAra mAdhyama ane hindI, hindIne hiMdI mahAsAgaramAM javALAmukhInA vizleTathI meriziyasa pracAra karatI chika saMsthAo ane vizvamAM hindInA zikSaNanI TApune janma thaze. sau prathama Daca lokoe ene zodhyo. pachI samasyAo- e viSaya para carcA thaI. aneka rASTronA pratinidhio te porTugIjhe AvyA. phrenuM zAsana rahyuM, briTiza hakUmata rahI ane vidvAnoe potapotAnAM maMtavyo vyakata karyo. traNe divase ane have chellAM cha varSothI A TApu eka svataMtra rASTra che. mAtra daramyAna rAtre kavi saMmelana, (merizIyasanA klAkAro dvArA) Indra jita nATaka, raMga rAga kAryakama (gAMdhI saMsthAna ) ane bhAratIya 720 corasa mAilanuM kSetraphaLa ane lagabhaga 9 lAkhanI vasati kalA kendra prastuta rAmalIlA jevA sAMskRtika kAryakrama 2ja thayA. dharAvatI nAnakaDA TApumAM mULa bhAratIya hoya evI 60 TakA vasati che. e bhAratIyone majara tarIke aMgrejo tyAM lai gayelA. saMmelananA badhA pravacana ke vicAro atre prastuta karavAnuM e ja bhAratIyonA parasevAthI hariyALI bhUmi banelA A TApunA zakya nathI paNa eTaluM kahIza ke sarvAnumatie e abhiprAya vaDA pradhAna hai. zivasAgara rAmagulAma paNa evA ja eka bhAratIya vyakata karAyo hato ke hindI, AMtararASTrIya bhASA che mATe tene saMyukata majuranA putra che. bhojapurI ane hindI bolanArA 60 TakA lokonA rASTra saMgha (yune ) mAM sthAna ApavuM. eka bIjo muddo bhArapUrvaka A dezamAM traNa prAthamika zALAomAM hindI bhaNAvAya che, hindInA vyakata karA ke hindI koI eka deza ke saMskRtinI nahIM paNa aneka pracAranI aneka saMsthAo che ane hindImAM sAhitya paNa racAya che. deze ane saMskRtinI bhASA che. videzI vidrAnee pota potAnA hindu saMskRti, hindI bhASA ane bhAratIyatAnI asara joine dezamAM hiMdInI pragati ane tenA pracAranI muzkelIo rajU karIne ApaNe jANe bhAratanI laghu AvRttimAM na pahoMrayA hoie evuM kahyuM ke koI videzIne hindI belate joine ApaNe cekI uThavAnI, lAge che. aneka zivAlayo, maMdiro, Arya samAja, hindu mahAsabhA, kazI jarUra nathI. koI paNa dezanA nAgarikane aMgrejI bolate joine vida maMdira, araviMda Azrama, eTale sudhI ke brahmAkumArI samA jema koI aMgreja coMkI nathI uThato kAraNa ke te jANe che ke aMgrejI janI ya eka zAkhA che. hA, kai jena derAsara yA saMsthA dekhAyAM nahIM. AMtararASTrIya bhASA che. hindI premIoe paNa evI ja bhAvanA prAkRtika saundaryathI lacita, zeraDI, cA ane tamAkunAM kheta rAkhavI joIe. ' rothI zobhatA A TApumAM eka divasamAM traNa nu badale saMmelananI pUrNAhuti pachI 31 ogasTathI 3 jI sapTembara che. ekAda vistAramAM garamI jaNAtI hoya, tenAthI daseka mAila sudhI morizIyasanI vividha saMrathAo jevI ke hindu mahAsabhA; sanAdara ThaMDI ane ethI vadhu daseka mAila dUra varasAda paDate hoya. tana dharma Tempala pheDarezana, Arya sabhA, hiMdI pracAriNI sabhA, Arya eka sthaLa evuM paNa che jyAM saptaraMgI mATI che je thoDe dUrathI judA judA raMgomAM pArakhI zakAya che. meghadhanuSya te divasamAM dharmaveda pracAriNI sabhA, svastika kalaba, hindI pariSada, hindI asaMkhya vAra jovA maLe che. A raMgIna TApu ja kharI rIte to lekhaka saMgha ItyAdie svAgata samAraMbha yojyA hatA. meghadhanuSyanI chaTAthI bharelo che. kriDala ahIMnI bIjI mukhya mArA jevI vyakita mATe A saMmelanano sauthI moTo lAbha bhASA che ane te sivAya phrenca, aMgrejI, tAmiLa, marAThI vagere vizALa hindI parivArano thayele saMparka hato. vidrAne, lekhako, aneka bhASAo bolAya che ane e bhASAone samucita Adara kavio ane videzI hindI vidrAnene gADha paricaya thaze, hindInA karAya che. dharma, bhASA ane jAtinA AdhAre koi prakArane bheda- vizvavyApI svarUpane pratyaka anubhava thayo ane morizIyasanI bhAva pravartato nathI UlaTuM bhArata ane bhAratIya saMskRti pUrva- prajA tathA dharatInAM snehanI amITa chApa paDI. merizIyasamAM jonuM vatana hovAthI tenA pratye AdaranI bhAvanA che. je hindInuM sthAna sudraDha ane supuSTa che. sarakArI dhoraNe 300 prAthamika mariziyasanA AMtararASTrIya vimAnI mathake bhAratIya prI - zALAomAM hindInuM zikSaNa apAya che paNa te uparAMta sadIyothI nidhimaMDaLa ane DaeN. karaNasihanA svAgatArthe vaDA pradhana De. cAlatI grAma beThakamAM paNa hindI zIkhavAya che. hindInA zivasAgara rAmagulAma, dayAnaMdalAla vasaMtarAya tathA anya pradhAne adhyApakone vetana ane suvidhAo pUratI apAya che. vyakitagata hAjara hatA. badhA pratinidhio mATe moTI bheMTelamAM rahevA - rIte aneka hindI adhyApakone maLavAnuM ane temanI sAthe vicAra khAvA pIvAnI suMdara vyavasthA tathA sarakArI atithi jevI sarabharA vinimaya karavAne paNa guavasara maLe. rizIyasavAsIo bhAratanA ane sagavaDa apAyAM hatAM. tIrthasthAne, dharma, hindI philmo ane saMgIta pratye bahu rasa dharAve makA khAtenA mahAtmA gAMdhI saMsthAnanAM prAMgaNamAM traNa che. yuvaka yuvatIone maLatAM ja huM muMbaI chuM e jANIne temaNe divasanA saMmelananuM Ayojana karAyuM hatuM. AkhuM rASTra bhAratIya aneka abhinetA . abhinetrIe, saMgItakAro vize pUchaparacha tathA moriziyasanA dhvajo ane teraNAthI sajAvAyuM hatuM. svaracha karI. prauDha ke "vayasko kAzI, mathurA vagere vihAronI carcA mArgo para Thera Thera dhvajo ane toraNo baMdhAyAM hatAM. rAtre raMga karatA. gharamAM bhejapurIne upayoga karatA. A mULa bhAratIe amane beraMgI vIjaLI saMcAlita rozanI jhaLAhaLA thatI hatI. maLIne prasannatA vyakata karatAM, Adara vyakata karatA ane pitAudghATanasamAraMbha ghaNo bhavya banI rahyo. vaDA pradhAna De. paNAno anubhava karatA jaNAyA hatA. . zivasAgara rAmagulAme DaeN. karaNasihanA pramukhapade udghATana ATha divasanI moriziyasanI yAtrA pachI 4 thI sapTembare savAre karyuM. svAgata maMtrI zrI dayAnaMdalAla vasaMtarAya, vizva hindI saMme- 9-30 vAge (bhAratIya samaya 11-00 vAgye) ravAnA thayA. vimAnI lananA saciva zrI anaMta gopAla zevaDe vageree A prasaMge prava- mathake gadgad kaMThe ane hRdaye meriziyasanI prajA upasthita hatI. cane karyA. The. rAmagulAma ane zrI karaNasiMhanA pravacane khUba mahattvanA hatA. moriziyasanA saMdezA vyavahAra pradhAna sI. jI. Ara. chaeka kalAkamAM muMbaI pahoMcyA paNa rizIyasanI madhura smRti ko. e A prasaMge pragaTa karAyelI vizeSa TapAla TikiTonuM Albama ' Aje ya eTalI ja tAjI che. adhyakSazrIne bheTa ApyuM ane saMmelananI sAhitya samitinA caMdanamala cAMda anu: ajita popaTa
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddha jIvana tA. 1-11-76 - mAnavamAM bIje AkAra nahIM-nirAkAra mANasamAM jIvI rahelo bIjo mANasa, jyAre vAstavika ane AkAra paNa udbhave che! satya svarUpamAM Ave che, tyAre e mANasanA jIvanamAM eka mAnavamAM rahelA "mAnava" ne mAnava oLakhI zake te "AkArabhAvo vinAnuM ane AkAra vinAnuM paNa nirdoSa ane niSpA5 parivartana saMbhave che. mAMthI 'nirAkAra' banI zake ema huM mAnuM chuM . paraMtu A mArI "atyaMta garIba ane lAcAra mANasane zAhukAranA anekagaNA mAnyatA che, svayaM vicAra che - svayaM anubhUti nathI. vyAje lIdhelAM paisAmAM ivara dekhAya che!" A satyane tame game tema mAnavAmAM eka lAgaNInuM bahu meTuM kSetra che - emAM niSpharatA te kahe, paNa paisA lenAramAM jIvI rahele bIjo mANasa AkAra vinAno Uge che, dayA Uge che, bhAva Uge che, vicAre Uge che, * tAtparya ane bhAvo vinAne paNa niSpA5 parivartana pAmele mANasa che!" e che ke, A badhA guNAvaguNo mAnavIya lAgaNImAMthI udabhave che. rAMsArane sAcA artha game te thatA hoya, paNa mULa artha che mAnavane mAnavA mATe lAgaNI janme che - paraMtu enAmAM vyakitae vacceno saMgharSa eTale saMsAra! zrImaMta ane garIbo bIjo akAra udbhave eTale lAgaNIzunya banI jAya che! pachI vacce saMgharSa, sattAzIla ane azastra vaccene saMgharSa, lAgaNIzIla tyAM niSpharatA, tiraskAra ane evA judA judA svarUpanA ane niSphara vaccenA saMdharSa, nirdoSa ane pApI vacce saMgharSa bhAva janme che. ane bIjo eka saMgharSa ullekhanIya hoya to, dharma ane mANasa helamahonjha nAmane eka vaijJAnika thaI gayo. e haMmezA vaccene saMgharSa! sanAtana satyane AgrahI rahe, - paNa enAmAM eka vakhata bIjo A badhA saMgharSo mATe yugo thayAM parivartana lAvavA mATe, he mahelanjha nAmane AkAra udabhavyo ane e bolyo : saMgharSa thai rahyo che. paraMtu mAnavAmAM jyAre bIjo mAnavI AkAra mANasanI AMkha, jene loko kudaratanA sarjanakauzalyanuM uttamapAme che tyAre sarva saMgha zamI jAya che, thoDIka paLo mATe ane rAma daSTAMta mAne che, temAM yaMtranI daSTie vicAratAM aneka doSa pharI pAcho e ja saMgharSa eka ja svarUpe jIvavA mAMDe che! ane kuTio bharelAM che?" - zrImaMta pAsethI vyAje lIdhelAM arthane upayoga thAya tyAM sudhI, e garIba zrImaMtane mitra che paraMtu jyAre vyAja ane mULa mahAbhAratanA vilAnA upAkhyAnamAM vidulA pitAnA zatruthI rakama cUkavavAnI vAta Ave che tyAre, enAmAM zrImaMtane eka hArelA, dIna banI gayelA nirUdhama putramAM eka bIjo AkAra - moTo zatru janma pAme che! bIjo pu - sarjavA bole che : saMsArano eka bIjo paNa artha thAya che: eka vyakita bIjAne tidukanA aMgArAnI peThe eka muhUrtane mATe paNa saLagI UTha haka - adhikAra, bIjAne maLatA lAbha ane anyanuM chInavI laIne jIvavAne lobhe zikhAhIna kuzakAnA agninI peThe dhUMdhavAyA na kara. pitAnAmAM samAvI daye e saMsArane yugethI AkAra pAmelo bIjo artha che.! lAMbo samaya dhUMdhavAyA karyA karatAM; kSaNabharane mATe baLIne bhasma thaI mANasamAMnA vividha lakANAmAMthI udbhaveluM mAnasazAstra tyAM javuM e paNa hoya che." sudhI kahe che ke, mANasa eTale aneka pralobhanane piDa Ama, mAnava potAnAmAM nahIM te bIjAmAM paNa bIjo AkAra Ubho karavAnI kaLA, prAcInakALathI Aja paryata jIvaMta rAkhato AkAra! A AkAra, nirAkAra bane te ja mANasa! ane nirAkAra na pAme ? A prazna pratyeka buddhizALI mANase vicAravA jevo che. Avyo che! eka vakhata eka mATe mANasa AkAramAMthI nirAkAra pAmavA - ghaNAM kahe che, AbhAra vinAnuM astitva ja na saMbhavI zake. mATe vicAravA mAMDayA - have mane mArI bhUla svIkAravAnuM mana thAya huM kahuM chuM, AkAranA astitva karatAM "nirAkAranuM astitva vadhu che! A jIvanamAM karelA pAponuM ya prAyazcita karI lauM ? hA, vAstavika ane satyanuM astitva che! have e samaya AvI gayo che" AkAra ane nirAkAra vacce bheda upasthita karyo che tyAre prAcIna kALathI Aja paryaMtanA mANasanI pahADa jevaDI bhUlane paraMtu A vicAra sAthe ja, enAmAMne bIjo AkAra udabhavyo. cItaravAnuM mana thAya che! e ja moTA mANasamAMne bIjo mANasa vicAravA lAgya: "varSo thayAM, e bhUla A che. jene ApaNe nirAkAra" kahI prAthae chIe, meM mArA judA vyakitatvane saMgharI rAkhyuM che, ene chatuM karI ene 'AkAra svarUpe, nirAkAranI mUrtine aAkArane ApaNe nirAkAra dauM? ane jo evuM karuM te, prazna e upasthita thAya che, ke Aje samAjamAM mArI je pratiSNa che, e to na ja rahe?" kahIe chIe! ne pharI vaLI, potAnA mULa astitvamAM e vicAravA mAMDayo: nirAkAranuM koI svarUpa hotuM nathI; pachI enA vividha svarUpe zA mATe? to e AkAra bhrama che - satya 'nirAkAra che! "mane je pratiSThA maLI che, e mArA kAryonI suvAsa nathI, paNa mArI - guNavaMta bhaTTa pAsenI saMpattinI e pratiSThita kamANI che." jayAM sudhI mArI pAse saMpatti che, tyAM sudhI mArI A prati abhyAsa vartuLa : AgAmI beThaka ThAne koi kALe jAMkhapa lAgavAnI nathI!" vakatA: jANItA nisargopacAraka, Do. ema. ema. bhAgarA paNa tyAM to e ja paLe enAmAM bIje AkAra saLavaLyo viSaya : "paheluM sukha te jAte naryA." ne bolyo: samaya : 5-11-76, zukravAra, sAMjanA 6-15. huM sarva prAyazcita karIne, nirmaLa to banI jouM, paNa mArI sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha bhUle, mArA pApe ane mArA prAyazcitane vizALa daSTie jonAre 3. bhamagara nisargopacAranI daSTie zArIrika svAstha varga keTalo? huM jANuM ke mArA bhItaramAM huM huM nathI ja!" upara pitAnA vicAro rajU karaze. Ama eka mANasamAM jIvI rahele bIje AkAra mANasane nirAkAra thavA deto nathI ! A sabhA badhA ja jijJAsuo mATe khullI rAkhavAmAM Avela che. subodhabhAI ema. zAha mANasamAM paNa krame krame vicAronI mosama AvatI hoya che ! saMcAlaka, abhyAsa vartuLa vicArothI mANasa ghaDAya che, paNa e ja vicArathI mANasane bIje
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-76 prabuddha jIvana 129 mAnava tarIke mahammadaalI jhINAnuM mUlyAMkana mahammadaalI jhINA viSe pAkistAnanA eka lekhakane bhAratamAM sauthI vadhu Avaka karanArA te vakIla hatA. lAgaNIveDAthI kiMIka lakhavuM hatuM. jhINA tenI aMgata noMdho bahu ochI rAkhatA hatA. ekatAnA vicArane Teko Apyo hato. gAMdhIjInI satyAgrahanI vAte tene gaLe utaratI nahotI. A badhuM chatAM jyAre teNe islAmanI emanA gharanA bhaMDakiyA phesivAmAM AvyA te ghaNI mahenata pachI vAte hAthamAM lIdhI tyAre bhAratIya rAjakAraNanA takhatA upara te meDA eka noTabukamAMthI muMbaInI "bombe IlekiTrIka saplAya enDa meDA AvyA te paNa jhaLakI gayA. TrAmaveyajha kaMpanI limiTeDa " nuM (besTa ) vaNabharAyeluM | muslimone alaga rAjya joIe te vAta temaNe AgaLa vIjaLInuM rUA. 27 nuM bila nIkaLyuM. jhINAe tenA jI dharI paNa potAnAmAM muslimapaNAne chAMTo nahote. eka pAkisvabhAva pramANe A bila bharavAnI nA pADI hatI. AnAthI stAnIe ja kahyuM hatuM ke "jhiNA egnesTika che- eTale ke nAstika che.' jhINAne hindu dharma ke islAma dharma sAthe kAMI nAhavA nIcevizeSa koI DokayumenTo maLatA nathI. pharnicaranI eka peDhI taraphathI vAnuM nahotuM. uparAMta teNe kadI ja pitAnA dhArmika vicAro spaSTa jhINA upara meklAyela pharnicaranI kharIdIne hisAba paNa tenA karyA nahotA. atyAre paNa ApaNAmAMnA ghaNAkharA dhArmika vicAro saMgrahamAMthI maLI Avela che; Ama chatAM ya jyAre bhArata sarakAre spaSTa karI zaktA nathI. te meka paNa AvatA nathI. jarUra paNa mahAtmA gAMdhIjI ane paMDita javAharalAla naheru aMge ghaNA graMtha hotI nathI. pAkistAnamAM hajI paNa jhaNAnI dharmavRttine prazna uDAvI devAya che. ema kahI devAya che ke te "vidhivata islAma dharma sIdhI ke ADakatarI rIte prakAzita karAvyA che tyAre pAkistAnanI pALavAmAM mAnatA nahi." to jhINo zuM hatA? pitAmaha mahammadaalI jhINA jemanI janmazatAbdI A varSe jINAne dArU gamata. IMglIza kapaDAM paNa temane gamatAM. pAkistAnamAM ujavAya che tyAre jhINAnI pAMca bhAganI AtmakathA rUAbadAra dekhAvA mATe phrenca umarA jevA eka dAMDInA camA (mAnepaNa pAkistAnI sarakAra taiyAra karAvI rahI che. kalsa) paheratA hatA. namAjathI dUra rahetA. tenAthI 24 varSa nAnI mahammadaalI jhINAnA jIvananI eka jhalaka to "phrIDama eka pArasI chekarI sAthe temaNe lagna karyuM hatuM. jhINAne A romA nsa tenA aMgata vartuLamAM bahu carcA jagAvI gayA hatA. eTa miDa nAITa" nAmanA phrenca lekhakonA pustakamAMthI maLI rahe A badhI vigate hajI pAkistAnamAM bhAgye ja koI jANe che. jhINAnuM che, paNa pAkistAna sarakAre A pustaka upara pratibaMdha mUkayo che. lagnajIvana bahu TUMkuM hatuM ane phlezathI bhareluM hatuM. temanI ekanI hakIkatamAM A pustaka bhArata karatAM pAkistAnamAM vadhu vaMcAyuM ane eka putrIthI temane vikhUTA paDavuM paDayuM. te pArasI banIne ja rahI. chokarIe IslAma dharma kadI svIkAryo nahi. atyAre te pAkistAnamAM kharIdAyuM che. hajI paNa paradezathI pAkistAnamAM AvanArAo "phrIDama rahetI nathI. eTa miDa nAITa" dANacorIthI letA Ave che. paraMtu pAkistAnIe mAtra temanI bahena phAtimA sAthe temane saMbaMdha ane saMparka jemane kAyade Ajhama ane have rahamatullo (khudAnA pyArA) akhaMDa rahyo. phAtimAne te "phatI" kahetA ane jhINAne temanI tarIke oLakhe che te loko mahammadaalI jhINAne eka mAnava tarIke bahena "jIna " kahetI. aMgata saMbaMdhamAM jhINA hamezAM niSphaLa nahi paNa phiraztA tarIke jovA Icche che eTale jhINA dArU pItA gayA che ane tenuM rahasya hajI jANavA maLyuM nathI. pAkistAnane samAja ke ho joIe ane dharmanuM rAjakAraNa ke janajIvanamAM hatA ane muslima hovA chatAM bhAgye ja namAja paDhatA hatA tevI zuM sthAna hovuM joIe te vize jhINA maMtavyo vyakata karI zakavA vAte je pustakomAM che tenA upara pAkistAnI sarakAra pratibaMdha jeTalI phurasadamAM nahotA. mUke temAM navAI nathI. custa muslimo mATe, dArU pInArA, namAja nahi paDhanArA - pAkistAnI netAo mArImacaDIne pAkistAnI AIDIe- ane koma sivAyanI kanyAne paraNanArA jhINA ghaNA apriya thaI lejI arthAta pAkistAnanI eka aitihAsika vicArakoNI rajU paDayA hatA. jo ke yuropa ane eziyAnA ghaNA mahAna punA khAnagI jIvana paNa asthira ane du:khiyA rahyA hatA, paraMtu game karavA mAge che. jINAnI janmazatAbdI vakhate smAraka TikTi, phoTAnA tevuM jIvana hoya chatAM tenI vigate te maLI rahetI hatI. jhINAnA pradarzana ane smaraNikAo te bahAra pADI. pAkistAnanA ghaNA jIvananI koI vAta khAsa maLatI nathI ane phrenca lekhaka zrI buddhijIvIo kahe che ke pAkistAna ke jhINA vize kaMI lakhavuM hoya lerI kolinsa ane zrI Dominika leperIe je koI vAte khedIne te doDI doDIne jhAMpA sudhI pahoMcAya. tyAMthI vadhu AgaLa doDe tyAM kADhI che te pAkistAnI netAe pacAvI zakatA nathI. te hindustAna AvI jAya ! vaLI pAkistAna pedA thayuM pachI eka A lekhakoe kahyuM che ke "jhINAmAM islAma jevuM kAMI hoya to te eTaluM ja ke tenA mAbApa muslima hatA. khudA ane varasamAM ja jhINA gujarI gayA. jhINAe gAMdhIjI ke naherunI mAphaka kurAna mATe jhINAnA jIvanamAM koI khAlI jagyA nahotI." jo ke koI pustaka lakhyuM nahi. bahu ochA aMgata kAgaLo lakhyA hatA. phrenca lekhakoe jaNAvavuM joItuM hatuM ke jhINAnA mAtApitA khare jhINA kaI DAyarI paNa rAkhatA nahotA. eTale pAkistAnI janatA ' khara te IsmAIlI komanA hatA ane moTA bhAganA muslima samakSa koI kAlpanika - jhINA rajU karI zakAya. sAcesAcA jhINAne ismAIlIone amuka paMthanA anuyAyI mAne che. vizeSa nahi. rajU karavA jatAM eThanuM ceDa vetarAI jAya. jhINAne sauthI moTo guNa hoya che temanI prAmANikatA aMgeno pAkistAnamAM atyAre je banAvaTI - jhINAnuM citra (jene hato. paisAnI ane buddhinI bAbatamAM teo bahu spaSTa rahetA. te dArU pItA hatA te pItA hatA te vAtane chupAvatA nahi. bhaviyuropanA lekhako Fake Jinnah kahe che) rajU karAI rahyuM dayanI dareka moTI samasyAone kayAsa temane agAuthI AvI jato che te jhINA dArU pI zakatA nathI. premamAM paDI zakatA nathI ke briTi- hatA. jhINA barAbara jANatA hatA ke dharma e koI alaga deza sevA zarone paNa chetarapiMDI karI zakatA nathI. jINAne eka dharmacusta mATenI vAjabI dalIla hoI zake paNa rAjakAraNa mATe pAyo na banI zake. eTale ja pUrva pAkistAna eka samaye pAkistAnathI islAmI tarIke rajU karAya che. tenA jIvananI aMgata vAte kayAMya vikhUTuM paDI jaze te temane bhaya hato ane te sAce paDayo che. tene najare caDhatI nathI. jINA saramukhatyAra hatA, ke samAjavAdI hatA bhAvinI eTalI hade khabara paDI ke jyAre te maraNa pathArIe hatA ke lokazAhInA cAhaka hatA ke zuM hatA tenA kayAMya ullekha maLato tyAre temanA DokTaroe haiyAdhAraNa ApI ke, "tame A humalAmAMthI nathI. temaNe te pharIstA banI rahevuM paDatuM. ane atyAre to te bacI jaze." jhINAe ekadama jozathI kaheluM : " nA huM have nahi pAkistAnIo mATe rahIma tullA banI gayA che. jIvuM" - ane te lAMbu jIvyA nahi. gAMdhIjIne koI mahAtmA jhINAne sArI rIte mulavavA hoya to kahI zakIe ke te eka kahe te gamatuM nahi tema jhINA je jIvatA hoya te tene koI mAnava hatA. naheru vakIla hatA tema jhINA paNa vakIla hatA paraMtu, rahematullA kahe te vAta tene game nahi. para hoya tevuM temanuM kaThora-mana hatuM. zarUmAM jhINAe handui-muslima - kAMti bhaTTa
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. ybu jIvana tA. 1-11-76 priyakAnta maNiyArane ne Ameya pRthvInA kendramAM niyaMtAe evI seMsarI dharI utArI dIdhI che ke tenA paribhramaNakALamAM nue Rtu para lehInA DAgha paDelA ja che, priyakAnta! ne emAMya koI paNa kavinuM piosTamorTama karavAmAM Ave tyAre zuM nIkaLe? tArI A zokAMtikAemAM eTale te zizira ne vasaMta para paDelA lehInA DAgha che, sakhe! niyatinuM nizAna ja saudarya che! kayAM 38 bANanuM phaLuM ne kayAM kauca pakSIne Tahuko? vidhavuM ja satya che A lokonuM! ne zeNitanI nadIo laIne vahaye javAnuM satya che kavionuM ! eTale te kavinA lehImAM AkhI prajAnuM leto hoya che, priyakAnta? pharI kayAreka koI kArIAmAM ke viyeTanAmamAM kauMca pakSI vIMdhAya ne tuM mahAkAvya lakhavA avatare, kavi ! te A lAkaDAnA krosa para hADapiMjara jevI khakhaDatI saMskRtine utArIne tene agnidAha daI deje! manuSya bahu mATe vizvAsaghAta karyo che niyaMtAne! eNe te lehIne artha karyo hato ArdratA ne prema. ne A lokoe te .. paNa javA de, kavi lohI sivAya ahIM samudro, nadIo, parvata ne phale paNa che! ne tane babbe vizvayuddhone thAka che! eTale devaLanA ghaMTa jema khUlI gayelAM phalemAM mAthuM saMtADIne nuM koI paNa samRdra UMghe ekale ghasaghasATa UMdhI jA! ne pAchA AvatAM AvatAM pUrve jyAM te lehInAM dhAbAM joyAM hatAM tyAM koI kuMvArikA ke koI vezyAne peTe janma leje! (Ame ya e badhI tArI utsukAo che ne, kavi.) ne prathama AMkha khelatAMnI sAthe pRthvI paranA pratyeka manuSyane mATe svataMtratAnI ghoSaNA karI deje! aphATa mukitanI khejamAM te A janmamAM evaDo moTo AMcako mAryo hato, kavi! ke tamAma gurutvAkarSaNAne pheMkI dIdhA hatA A pRthvInI pAra! paNa nA, kavi! gurutvAkarSaNa te mAtAnA stana para peDhI gayelA zizune zvAsozvAsa che! ne A pRthvI te bhagavAnanI AMkhe jeTalI suMdara che! enAM mATI ne lehImAMthI ja phale ne kavitA janme che. ne e che eTale je nuM janme che, kavi! leNadeNanI bhUmiti te cerasa parado che je vizvanA anaMta romAMce para ApaNe pADI daIe chIe! paNa jIvana ane bhASA je kSaNe abhisArikAnA haTha para siddha thaI jAya che pachI - emAM mAthuM na lagADIza, sakhe! posTamorTama te kavionAM thayAM karene bicAro koronara emAM zuM lakhIlakhIne lakhavAnuM hatuM? thoDIka zizira, thoDIka vasaMta ne ceDAMka bhagavAnanAM AMsu...! yazavata trivedI heltha cekaapa skIma 24 zaherIjIvana Aje vadhu saMkula ane vadhu vegIluM banyuM che vorDamAM rahevAnI jarUra nahi paDe. pariNAme zaherIjane zArIrika, mAnasika tANane vadhu ne vadhu bhega (1) ekasa - re (chAtIne) banavA lAgyA che. satata taMgadilI heThaLa jIvatA hoya tevA nAgarikonI (2) I. sI. jI. saMkhyA uttarottara UMcI jaI rahI che. kadAca A kAraNe je lehInA 3) leboreTarInI tapAsa : UMcA dabANane roga sAmAnya banI rahyo che. koI mAMdagI (1) blaDa kAunTa (lAhI) acAneka kyAre AvI paDaze te paNa koI jANatuM hotuM nathI ane (2) yurIna rUTina pizAba) mAMdagI Ave te sAthe Arogya te kathaLe ja che, paNa rojida (3) TUla rUTina (jhADo). jIvanavyavahAra paNa kheravAI jAya che. kAryazakita ghaTI jAya che, ane (4) phAsTIMga blaDa sugara kAryakSamatA para mAThI asara paDe che. sAmAnya mAnavInA karatAM ya (5) lUkojha ApyA pachI doDha klAke blaDa sugara je UMcA hoddA para beThA che ane mahattvanA nirNaya levAnI bhAre (6) blaDa yurIA javAbadArI uThAvI rahyA che temanI bAbatamAM A savizeSa sAruM che. (7) AlkalAIna pheMpheTasa athavA esa. jI. o. TI. AvA lokone tANane vadhu bhoga banavuM paDe che e suvidita che, (8) kolesTrola kAraNa temanI kAmagIrI ja e prakAranI che. bhAvi mAMdagIne nivAravAne eka zreSTha mArga cesa samAMtare A badhAne saMkalita (pekeja) cArja rUA. 125 rAkhe che. zArIrika ceka - apa karAvI levAne che. potAnA sTAphanA sabhyonuM daradIe ochAmAM ochA 24 kalAka pahelAM epeInTamenTa laI varSe eka ke be vAra ceka * apa karAvavA jevI tabIbI rAhata levI jarUrI che. rasa dharAvatI kampanIone rasa paDe tevI vividha ceka-apa yojanAo vadhu AgaLa tapAsa ane kansalaTezana cAlu e. pI. DI. nA ame apanAvI che. janarala prekiTasa karatA tabIbe paNa A yoja- cArjIsa laIne thaze. nAno lAbha laI zaThe che, teo temanA daradIone kilanikanA mulA- - A ceka - apa mATe haispiTalanAM kAunTara naM. 2. uparathI kAtI niSNAta tabIbadrArA tapAsa mokalI zake che. tapAsane aMte sUcanAonI patrikA meLavI zakAze. daradIone pUrI ahevAla ApavA mATe Avaze. tamArA Arogya vize ceka-apa karAvI le ane vadhu taMdurasta A yojanAmAM chAtIne ekasa-2, I. sI. jI, 8 prakAranA jIvananI khAtarI rAkhe, loreTarI TesTa ane judA judA spezyAlITInAM pAMca niSNAta veMkaTaro dvArA tapAsane samAveza karavAmAM AvyuM che. dhI kaeNvesTa jena kilanika gRpa opha hospiTala, daradIne upavAsI rahIne savAre nava vAgye hAjara thavAnuM raheze. 10, nIkadavArI lena, muMbaI -4. Te. naM. 359308' mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385. saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 04-Te. na. 350296 kaNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa. koTa, muMbaI 400 001
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M4, By South 54 Licence No.: 37 praha jena navasaMskaraNa (varSa 38 : aMka: 14 muMbaI, 16 navembara, 1976, maMgaLavAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 10, paradeza mATe ziliMga : 30. chUTaka nakala 7-50 paisA taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - ekalo mANasa zuM kare? - samAjamAM rahetA mAnavI asaMkhya saMbaMdhothI baMdhAya che. kauTuM- bika, sAmAjika, vyavasAyAtmaka, Arthika, rAjakIya dhArmika, vagere. kuTuMbamAM, bhAI, bahena, pitA, putra, vagere hoya; sAjamamAM koI jJAtinA sabhya hoya. aneka sAmAjika saMsthAo sAthe saMkaLAyela hAya: vyavasAyamAM nekara hoya, zeTha hAya, vepArI saMbaMdhe hoya vagere. Athika daSTie deNadAra hoya, leNadAra hoya, garIba hoya, madhyama hoya, tavaMgara hoya; rAjakIya daSTie rAjyane nAgarika che, koI pakSanA sabhya heya, koI sthAna bhAgavata hoya vagere dhArmika daSTie hiMdu hoya; jaina hoya, muslIma hoca vagere. AvA badhA saMbaMdha mANasane vIMTaLAI vaLe che. karoLIyo potAnI jALa pedA kare ane pachI temAM baMdhAya tema mANasa AvA saMbaMdho pedA kare ane temAM baMdhAya che. A ja saMsAra che. mANasa, tadRna ekale rahI zakato nathI. A saMbaMdhomAM tenuM jIvana che. tene vikAsa che. eka mANasa sUkA jhADanA dUThA je, DALapAna vinAne lAge. te sAthe, A saMbaMdhe tenuM bAMdhana che, ghaNI vakhata tene muMjhave che, parezAna kare che. pachI temAMthI chUTavA te prayatna kare che, paNa chUTI zakato nathI. mAnavIe AvA saMbaMdho pratye seksa valaNa nakkI karyA che. eka varga ema mAne che ke A badhA saMbaMdhe vaLagaNa che, saMsAra mAyAjALa che, mANasanI mukita te badhAmAMthI chUTavAmAM che. sarva saMbaMdhanuM baMdhana tINa chedIne, e mukitane mArge vicaravA mAge che. bhAratIya ciMtanamAM AvI vicAradhArA satata vahI che. mANasanI aMtima caramaTi, virala vyakitao mATe, AvI hoI zake. moTA bhAganA mANase AvuM kahe ke kare tyAre palAyanavAda che, nirbaLatAne DhAMkavAnuM bahAnuM che. hajI paNa A upadeza apAya che. adhyAtmanA ucca zikhare pahoMrayA na hoya chatAM A upadeza grahaNa karavAne dekhAva kare tyAre abhraSTa: tatabhraSTa thAya che. nathI potAnI pharaja adA karate, nathI AtmakalyANa karate. bIjo varga eve che je AvA saMbaMdhone vadhAravAmAM ja mAne che. dhana mATe, sattA mATe, kIrti mATe, prakRtithI pitAne vistAra kara, te ja temanAM jIvananuM lakSa hoya che. temAM temanuM aham vadhe che, poSAya che. eka athavA bIjI rIte nAnA athavA moTA kSetramAM, Adhipatya bhegavavuM emanA svabhAvamAM hoya che. AvI pravRttimAM potAnI pragati mAne che. lakSamI ane adhikAra vadhatAM zuM vadhyuM che te kahe, vadhavApaNuM saMsAranuM naradehane hArI ja. Avo upadeza temane sarvathA asvIkArya che. trIjo varga AvA rAMbaMdhathI baMdhAya che, tenI vacce vase che. paNa tenAthI para rahe che. alipta rahe che, alipta rahevA bane teTale prayatna kare che. A varga paNa virala hoya che. saMsArathI sarasa rahe, mane mArI (bhagavAnanI) pAsa. e badhI pravRtti karatA hoya chatAM pitAnI jatane temAM DubADI deto nathI. cotho varga sAmAnyajanane che, je pravAhapatita jIvana jIve che. saMbaMdhothI baMdhAyela che. tenI vacce jIve che, tenAthI para thaI zakato nathI. sAmAnya sukhadu:kha bhogave che. vadhAre vicAra karato nathI, pitAne kaI vakhata sukhI mAne, koI vakhata du:khI mAne, koI vakhata saphaLa ne koI vakhata niSphaLa mAne meTA bhAganA lokone vicAra karavAne avakAza paNa nathI. jIvananI jarUriyAta prApta karavAmAM ja tenI jiMdagI jAya che. avakAza hoya to paNa vicAra karavAnI vRtti nathI. zakita nathI, ' AvA koI spaSTa nizcita vargo nathI. koI vyakitanuM ekaMdare valaNa kevuM hoya che te upara AdhAra che. sAmAnya mANasa paNa parahitane vicAra kare ane saMnyAsI svAthI hoja, mANasa aneka sArI narasI vRttione pUMja che, kaye samaye kaI vRtti vadhAre baLavAna thaze te nizcita nathI. paNa vicAravAne manuSya prayatnapUrvaka jIvanaghaDatara karI zake. A badhA saMbaMdhonuM satata gharSaNa thatuM rahe che, temAMthI nAnA meTA rAMgharSo pedA thAya che. A rAMgha anyAya, atyAcAra ane du:khanA kAraNa bane che. mANasane anyAya, atyAcAra ke du:kha gamatA nathI. vivazatAthI sahana karavA paDe che. e tenA pratikAra karavA prayatna kare che. eka kare che, samUhathI kare che. kayAMka saphaLa thAya che, kyAMka niSphaLa jAya che. ' vartamAna samayamAM AvA anyAyanA kAraNe eTalA badhA vyApaka ane prabaLa hoya che ke mANasa ni:sahAyatAthI pokArI UThe che ke ekale zuM karuM? have jarA vizeSa rUpe joie ke sauthI vadhAre anyAyanA kAraNabhUta kaNa hoya che? cAra prakAranA mANase kahyA te daSTie vicArIe. pahele va bane tyAM sudhI anyAya karatA nathI ane potA pratye anyAya thAya te sahana kare che. sakriya rIte lokakalyANanA kAryomAM paNa tenI pravRtti hotI nathI. tenuM jIvana saMsAra ane samAjathI bhinna che. bIjo varga sauthI vadhAre anyAya kare che tenI pAse lakSmI ke sattAnA sAdhana hoya che. sAdhane jema vadhAre tema anyAyanuM kSetra vadhAre. e lokahitanI pravRtti karato dekhAya tyAre paNa UDe - vaMDe eka athavA bIjA prakArane svArtha hoya che. trIjo varga parama hitakArI varga che, samAjanuM dhAraNapoSaNa kare che. e varga anyAya karatA nathI ane anyAyane pratikAra
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 prabuddha jIvana tA. 16-11-76 kare che. A vargane lamI, sattA ke kIrti meha nathI. cotho varga nAnA moTA anyAya kare che temaja nAnA moTA anyAya sahana kare che athavA tene sahana karavA paDe che. A citra jIvananA badhA kSetromAM jovA maLaze kauTuMbikathI mAMDI dhArmika sudhI. kahevAtA dharmagururone anyAya paNa ocho nathI hoto. dhArmika mAnyatAne nAme potAnuM varcasva jamAve che. vaDA mullAMjInI AzA vinA lagna ke daphana na thAya. eka samaya evo hato jyAre dharmagurUo rAjAone paNa dabAvatA hatA. sAmAjika nyAya cAre tarapha jovA maLaze. praNAlikA viruddha vartana karavAnI koika ja hiMmata kare che. vartamAna samayamAM rAjakIya anyAya sauthI vadhu thai jAya che. kAraNake rAjyanI sattA vizALa che. tenI pAse daMDazakita che. rAjakIya paddhati lezAhI hoya to AvA anyAyanA nivAraNa mATe kAMika mArga rahe che. saramukhatyArI hoya te muMge meDhe sahana karavuM paDe che. AvI paristhitimAM ekalo mANasa zuM kare? tenI sAme je paribaLe che. tenI samakA pote pAmaratA ke asahAyatA ke nirarthakatA anubhave che. samUhagata thAya to kAMika hiMmata Ave che. chatAM ekalo mANasa paNa eTalo pAmara ke asahAya nathI. eka vastu pote karI zake ke koine anyAya na kare ke du:kha na Ape. A paNa bahu moTI vAta che. bIjuM, potAnAthI bane teTaluM karIne anyAya ke du:khanuM nivAraNa kare. jayAM sakriya rIte pote kAMi paNa karI zake tevuM na hoya tyAM bhayathI ke lAlacathI, anyAyanI bhAgIdAra na thAya. tene sIdhI ke ADakatarI rIte Teka na Ape. tenI prazaMsA na kare. potAnI hAjarIthI athavA bIjI koi paNa rIte tene pratiSThA na Ape. * ATaluM karavAmAM paNa sahana karavuM paDaze. anyAya karavAvALI vyakita, tenI pAse lAgavaga, dhana ke sattA haze te, tene virodha na thAya teTalAthI saMtoSa nahi pAme paNa sahakAranI, prazaMsAnI, pratiSThAnI AzA rAkhaze. tema na kare tevAo pratye sadbhAvanuM valaNa nahi rAkhe. paNa ATaluM sahana karyo ja chUTake che, temAM ja mANasAi che. AvuM valaNa lenAra vyakitae pUrI namratA ane viveka rAkhavA joie. leza abhimAna na joie. pote kahe che te ja satya che, e durAgraha na joie. chatAM potAnI bhUla na dekhAya tyAM sudhI pote jeTaluM jANe che ke samaje che te satya che tema mAnI vartavuM rahyAM. e paNa samajavuM ke jIvanamAM ghaNAM samAdhAna karavA paDe che. ghaNuM aNagamatuM karavuM paDe che athavA sahana karavuM paDe che. paNa tenI maryAdA hoya che. pitA pUratuM zakaya teTaluM zuddha rahevuM joie. bIjA pratye sahiSNutA rAkhavI. A lakhavAmAM upadezane koI udde za nathI. te mATe mArI lAyakAta nathI. hAlamAM je momaMthana cAle che, temAM AvatA vicAro ati saMkSepamAM TapakAyA che. prabuddha jIvana mATe lakhavAnuM na hota te te paNa na karata, mArA manamAM ja raheta. meM je kAMi lakhyuM che te mAtra koI eka kSetra mATe nathI. jIvananAM badhA kSetromAM te lAgu paDe che. ekalo mANasa samAjamAM zuM karI zake kema varte te vize mArA anubhava ane ciMtananA parisAme ATaluM lakhyuM che. ghaNAM vakhatathI manamAM vicAre chelAtA hatA, te TapakAvyA che. manamAM je che te badhuM kahevA mArI pAse bhASA nathI. dareka zikSita ke vicAravaMta vyakitae sva-ciMtana-mananathI potAne mArga nakkI karavAno che. pramAda (Thoughtlessness). jIvanane jaDa banAve che. hatAza ke nirAza thaI athavA zraddhA gumAvI besI na rahevAya. 7-11-76 cImanalAla cakubhAI amerikAnA navA prasukha amerikAnA pramukhapada mATenI ati tIvra rasAkasIbharI cUMTaNImAM aMte jimI zarTa2 vijayI thayA che, phorDane parAjya thayo che. A vijya-parAjayanI samIkSA rAjakIya nirIkSako karatA raheze. tenAM ghaNAM kAraNo. apAze. eka hakIkata spaSTa che ke amerikano. prajAe IrAdApUrvaka A pasaMdagI karI che. kArTara pramANamAM yuvAna, ajANyA ane binaanubhavI che. AMtararASTrIya kSetre jarA paNa. jANItA na hatA. eTaluM ja nahi, amerikAmAM paNa eTalA jANItA na hatA. jyorjiyA jevA nAnA rAjyanA garvanara hatA. seneTara paNa na hatA. amerikAmAM dakSiNanA 13 rAjyo sAva ja do gaNAya che. dakSiNanA A rAjyomAMthI 130 varSe koI vyakita pramukha thaI hoya te kArTara. Alu pramukha hArI jAya tevuM 44 varSe banyuM. 1932mAM phenkilIna rUjhavelTa, huvarane harAvyA hatA. tyAre amerikAmAM jabarajasta Arthika kaTokaTI hatI ane amerikana prajA zakitazALI, prabhAvazIla AgevAnanI zodhamAM hatI tyAre evI Arthika kaTokaTI na kahevAya, jo ke bekArI, moMdhavArI, phugAvo sAsa pramANamAM che. paNa amerikana prajA mATe naitika kaTokaTI che. voTarageTa ane lokahIDanA kaubhAMDo, viyeTanAmanI nAzIthI prajA AtmavizvAsa gumAvI beThI che. pharI tenuM gaurava jAgrata thAya ane tenA bhUtakALane bhulAve evI vyakita prajAne joItI hatI. phorDa pramANika, paNa sAmAnya vyakita che. kArTaramAM prajAe nA AgevAna zodhyo. be vacce pasaMdagI karavAmAM, pherDane bhUtakALa nikasana ane ripablikana pakSa sAthenA temanA saMbaMdho, nikasanane phoDe ApelI mAphI, badhuM phorDanuM udhAra pADyuM hatuM. kArTarane jame pAsAmAM bahu nathI, paNa udhAra pAsuya nathI. dharmanI, nItinI, IzvaranI, prArthanAnI kArTare sArI vAta karI che. amerikana prajA mahAna che ane mahAna rahevA sajA yela che evI AzA athavA zraddhA teNe pedA karI che. kArTaranI nIti aspaSTa che. paNa prajA A navA prayoga mATe taiyAra thaI. habasIo, je lagabhaga 15 TakA che, majUro ane ladhumatI one, tema ja dakSiNanA badhA rAjyone kArTarane Teko sAMpaDaye. videzanIti saMbaMdhe kArTare bahu spaSTatA karI nathI, chatAM kisijaranI cANakya nIti nahi rahe. raziyA-cIna sAthenA saMbaMdho bahu maitrIbharyA nahi hoya. dakSiNa AphrikA ane rahoDeziyAnI raMgabhedanI nItine teno Teko nahi hoya, kArTa2 daDha nizcayI, lagabhaga jhanUnI vyakitanI chApa Ape che. amerikana koMgresamAM paNa Demake Tika pakSe bahumatI meLavI che eTale kArTarane koMgrerAne sAthe raheze. DemokreTika pakSa chinnabhinna hato te saMgaThita thaze. A cUMTaNIe eka hakIkata ni:saMdeha puravAra karI che ke amerikAmAM vartamAnapatronI svataMtratA ane lokazAhI hajI jIvaMta che ane prajA pitAne avAja asarakAraka rIte rajU karI zake che. A cUMTaNInA keTalAka anicchanIya tattva paNa sArA pramANamAM bahAra AvyA. karoDa DolaranuM kharca, tamAzA jevA lAge tevA Telivijhana uparanA be umedavAronA saMvAdo, guNavattA karatAM dekhAvane (Imeja) mahattva vagere amerikAmAM badhuM asAmAnya hoya che. leksabhAnI mudatamAM vadhAro lokasabhAmAM baMdhAraNanI carcA daramiyAna acAnaka gekhalee jAhera karyuM ke lokasabhAnI mudatamAM eka varSane vadhAro karavAmAM Avaze. lokasabhAnI mudatamAM pAMcane badale cha varSa kAyama mATe karavAnI kalamanI carcAmAM, sAmyavAdI pakSo A kalamane virodha karyo,
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1176 prabuddha jIvana 133 mAeAnA vigraha thaze. enisTa pakSI . enI jyAre koMgresanA keTalAka sabhyae mudata kAyama mATe sAta varSanI karavI tevI mAgaNI karI. tene javAba ApatAM, gokhalee A jAherAta karI. jAherAta ane te karavAnI rIta banne Azcaryajanaka hatA. vaDA pradhAna ane koMgresanA AgevAnonA vakatava uparathI sAdhAraNa evI chApa rahI hatI ke cUMTaNI niyama mujaba thaze. lekasabhAnI mudata kaTokaTIne nAme eka varSa lAMbAvelI che. tethI vadhAre laMbAvavA mATe koI sabaLa kAraNa na hatuM. koMgresanA AgevAno bhArapUrvaka vakhatovakhata kahetA ke cUMTaNI thAya to koMgresane vijyanizcita che. temane A dAva pAyA vinA na hatA. anya rAjakIya pakSo nAmazeSa thayA che. virodha kare evuM koI rahyuM nathI. cUMTaNI karI bIjI pAMca varSanI nirAMta karI levI e svAbhAvika lAganuM hatuM. chatAM eka varSa laMbAvI tenAM UMDA ane sAcA kAraNe prajajANaze nahi. jAhera rIte evA kAraNe ApavAmAM AvyAM ke hajI joIe tevI sthiratA nathI. kaTokaTI je kAraNae jAhera karavI paDI hatI, te kAraNe mejUda che. virodhI baLe parAsta thayA nathI ane mAthuM UMcakI rahyAM che. kaTokaTInA lAbhe daDha karavA ane 20 mudAnA kAryakramane jhaDapathI amalI banAvavA lokasabhAnI mudata laMbAvavI jarUrI che ema kahevAmAM AvyuM ke cUMTaNI thAya te je kaMI sthiratA AvI che ane kaTokaTInA lAbhe thayA che temAM anizcitatA Ave ane khaLabhaLATa thAya je prajA hitamAM nathI. lekazAhI eTale khaLabhaLATa-te kevA prakAranI sthiratA thAya ane virodhI baLe-je koI hoya te keTalA parAsta thavA joIe ke cUMTaNI karI zakAya enuM mApa te keMgresa pakSane ja hoya. vAraMvAra kahevAmAM Ave che ke, kaTokaTI pachI zista AvI che. sarvatra zAMti che. bhAve, moMghavArI, ane 2 gAve kAbUmAM AvyA che. videzIo ApaNI siddhionI ghaNI prazaMsA kare che. majUro, vidyArthIo ane sarakArI no AMdolananA mArgethI pAchA haTI kAme lAgyA che, polIsanuM kAma bahu ochuM thayuM che, kaTokaTI haLavI karAI rahI che, ghaNA mANasone jelamukita apAtI jAya che. vartamAnapatranA aMze ochA karyA che. vagere-eka tarapha A citra apAya che tyAre bIjI tarapha bIje citra apAya che. je kAMI thAya te mInapaNe svIkArAya che. mudata vadhArate kharaDe lekasabhAmAM nirvidane pasAra thaI gayo. sAmyavAdI pakSe dekhAva khAtara virodha karyo. baMdhAraNamAM karela meTA pheraphAronA AdhAre je kAMI navA kAyadA karavA che te A eka varSamAM have saraLatAthI thaI zakaze. kaTokaTI kAyamanuM svarUpa leze. AvakAradAyaka pheraphAra mahArASTra sarakAre dArUbaMdhInI nIti nAmazeSa banAvI hatI temAM AvakAradAyaka pheraphAra AvatA jaNAya che. have navA lAisansa ApavAmAM nahi Ave, pagAranA divase rIDhAMco baMdha raheze, zALAo ane maMdira najIkanA pIThAMo dUra laI javAze. vagere pagalAM levAya che. dArUbaMdhIne amala karavA mahArASTra sarakAra kAMIka utsuka jaNAya che. hamaNAM dArUbaMdhI saptAhanuM udghATana karatAM mukhyamaMtrI zrI cavhANe kahayuM ke temanuM cAle te dArUnuM vyasana hoya tevI vyakitaone cUMTaNImAM TikiTa ApavAmAM na Ave. zrI cavhANa temanI AsapAsa najara pheravaze to jaNAze ke A niyamane amala thAya te temanA ghaNA sAthIone temaNe choDavA paDe. ughATana prasaMge zI. cavhANe be dAkhalAo ApyA te Azcaryajanaka hatA. eka vakhata cavhANane khANA mATe AmaMtraNa maLyuM. AmaMtraNa ApanAra sajajane eTale badho dArU pIdho ke khANuM ApavAnuM bhUlI gayA ane zrI cavhANa ane temanA sAthIe eka khUNAmAM besI khANuM magAvI jamaNa karyuM. bIjA dAkhalAmAM AmaMtrita sajajana ane temanAM patnIe te dArU pIdhe paNa temanA pAMca varSanA bALakane paNa dArU pAya, AvAM AmaMtraNe mukhya maMtrI svIkAratA zA mATe haze ? eTalo niyama na kare ke temane ane bIjA pradhAnane jyAM AmaMtraNa apAya tyAM dArU na ja pIvAya. dArUbaMdhIne saphaLa banAvavI hoya te dArU pIvA pratye ane pInArA pratye ApaNe sakhata aNagame che e hakIkata mAtra zabdathI nahi paNa vartanathI batAvavI joIe. dArU pIve phezana ke pratiSThAnI nizAnI che evI chApa che te badale. dArU pIve zaramanI vAta che evuM vAtAvaraNa ane janamata keLavIye te tenI asara thAya. cInamAM zuM banI rahyuM che? mAnA avasAna pachI cInamAM sattA mATe sumula saMgharSa athavA kadAca AMtaravigraha thaze e bhaya hate. zarUAtamAM dekhItI rIte zAMti rahI ane huA komyunisTa pakSanA vaDA tarIke jAhera thayA paNa turata huM A sakhata pagalAM lIdhAM. mAonI vidhavA rayAMga ane tenA traNa sAthInI dharapakaDa karI. te jIvato che ke nahi te vize paraspara virodhI samAcAra Ave che. mAonI hayAtimAM sAmyavAdI pakSamAM uddAma ane vinIta be daLa hatA. vinIta daLanA AgevAna cAu-ena-lAI hatA. tene haTAvI na zakayA ja paNa mAonuM pitAnuM valaNa uddAmavAdI hatuM. krAMtinuM vAtAvaraNa satata cAlu rahe ane prajAmAM khaLabhaLATa-jAgRti-rahe evA pagalAM eka pachI eka levAtAM. mAonI pratiSThA eTalI moTI hatI ke te je kAMI kare athavA jene Teko Ape che athavA Teko Ape che e bhAsa thAya te paNa tene prajamAM AvakAra maLato. huA vinIta che ema kahevAya che. vinIta eTale zuM ane uddAma eTale zuM? e kahevuM paNa muzkela che. kadAca sattAne ja saMgharSa hoya, paNa atyAre ema jaNAya che ke virevI daLane huAe saphaLatAthI dabAvI dIdhuM che. huM Ane lazkarane Teko che. teNe jhaDapI pagalAM lIdhAM che. pote mAonA kharA vArasadAra che evuM batAvavA mAonA mRtadehane kabaje lIdhe che. eTaluM ja nahi paNa sTelIne lenine mATe karyuM hatuM tema tenA mRtadehane kAyama mATe sAcavI rAkhe che. te rIte mAonA badhA lakhANane kabajo lIdho che. ane pote prakaTa kare e ja mAonA sAcA lakhANe che evI chApa UbhI karavI che. mAonI vidhavAe mAe banAvaTI vIla UnuM karyuM che, mAne teNe khUba parezAna karyA ane mAnA mRtyu mATe tenI vidhavA javAbadAra che evo pracAra jorazorathI thAya che. A badhuM zuddhithI vicAra karIe te vAhiyAta lAge paNa jayAM lokazAhI nathI, prajAne avAja nathI, prajAmata keLavavAnA badhA sAdhana para sarakArI kAbU che. tyAM mAtra vyakitapUjA ja rahe ane koI vyakitane deva banAvI dai, tenA vArasadAra thaI javuM, e saheluM che cInamAM kharekhara zuM bane che tenI sAcI mAhitI maLavI muzkela che ane tenA kharA kAraNa jANavA ethI paNa muzkela che. chatAM cIna mATe deza che. temAM zuM bane che tenI asara cAre tarapha thAya. vinIte sattA para Avata ema mAnavAmAM Ave che ke paDozI deze-raziyA ane bhArata sahita sAthenA rAMbaMdha sudharaze ane saMgharSanuM vAtAvaraNa ochuM thaze. cInamAM mAmale thALe paDatAM ghaNe samaya lAgaze. duniyAmAM cAre tarapha azAMti che. vyakitao ema mAne che ke teo ja sarvasva che evI bhramaNA lAMbA samaya TakatI nathI. kALabaLa badhAne bharakha jAya che ane badhA jhaMjhAvAta mANasanI murnAInA namUnA tarIke rahe che. 10-11-76 -cImanalAla cakubhAI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prabuddha jIvana tA. 16-11-76 1 be patro zrI cImanabhAI * tA. 8-11-76 vasAvyA che te upayogI mahattvanAM hovA chatAM zarUAta mAtra tA. 1-11-76nuM 'prabuddha jIvana' maLyuM ke tarata ja vAMcI bI. pI., pezAba, vajana, lehI vagerethI karavAnI hatI. sau koI javAnI lAlasA thaI ane te pramANe lagabhaga AkhuM vAMcI gaye. tenA sAmAnya sabhya bane, darekane nAnakaDI copaDI maLe-sAthe te - zrI vipina parIkha zrI sanAtanabhAIne patra, dila halAvI aMgenI sUcanA ja hoya. eTale nAnA moTA rogonI zarUAtamAM ja gayo. vAMcatA vAMcatA AMkhamAMthI AMsu TapakavA mAMDayA. mane ane sAmAnya kherAkanA pheraphArathI ja A mAnavayaMtranI kALajI rAkhI hRdayanA aMta:sthaLane marmaghAta pahoMcADI jAya che. asahAya zakAya. pachI jarUra paDe to niSNAta rDokaTaranI sevAno upayoga jarUra karIe. puruSanuM mahoruM chUTatuM nathI. bALakanI jema reI paDAya che te svAbhAvika paraMtu A mAnavazarIramAM koIpaNa prakArane saDo ghara karI che. svAtibahena pratyenuM RNa cukavavA ane mAnavanuM gaurava prApta gayA pachI mAtra davA, Ijekazana, DokTaranA ja sahAre jIvavAnuM thAya tema aMgata snehIonI premamaya kAkaludI sanAtanabhAIne hoya che. uparAMta DokTara eTale? koI devane dIkaro nathI ja. pIgaLAvaze ke vadhAre ni:sahAya banAvaze ? sanAtanabhAInuM mukana "Do. eTale eka kuzaLa kArIgara". e karatAM kazuM ja vadhAre nahi. ane prapha llita hAsya pharI maLaze? patre je ke marmaghAta karyo che paNa paNa durdazA to moTe bhAge e joI-anubhavI che ke, jema meTa navA varSanA navalA dine nIrubahena bhAIne patra paNa DokaTara pAse jaIe tema vadhu davAo lakhI Ape. dardIo paNa kAMIka aMze AvI ja asara upajAvI jAya che. mAnavanuM mana emAM ja vazekAI mAne ane lAMbe gALe jarUrI jAMca mULa jANyA kudaratanA bIjA sarjananI jema kema khIlI uThatuM nathI? aMtarane sivAya je davAnI kharekhara A mAnavayaMtrane jarUra che e karatAM rasavAmAM ke khIlavavAmAM bIjAnI jema abhivyakita kema nathI vadhu tadRna khoTA apadravyo jaTharane ApI ajANapaNe na samajI thatI? eka kSaNamAM kaLI ane pachI phUla banavAnuM saheja nathI zakAya evuM ghaNuM moTuM nukasAna karyuM hoya che. banatuM. prazna che chatAMya uttara mAnIe te agharo nathI, eTale saMpUrNa ceka apa mATe vArSika rU. 125 bhale hoya : murabbI zrI cImanabhAInuM baMdhAraNamAM pheraphAranuM vivaraNa paNa eka evI yojanA mATe bane teTalI jhuMbeza uThAvIne evuM ATaluM bIje kayAMyathI vAMcavAnuM nathI maLyuM. pheraphAra thaI jaze kaMIka karavA kRpA karo ke, A mAnavayaMtra samajapUrvaka moTarae zaMkA vinAnI vAta che. emAM virodha nahi cAle, chatAMya gADInI jema cekaapa thAya ane jIvananI jANe ajANyenI bhUla hatAza thavAnuM kAraNa nathI, eTalI eka AzA-leka jAgrata sudhArI jyAM sudhI jIvana jIvavAnuM nirmANa hoya tyAM sudhI raheze te ghaNuM badhuM sUcave che. bhaviSya ja AnI sAcI kasoTI taMdurastIbharI kuzaLatApUrvaka jIvI zake. pachI game tyAre aTakavAnuM banaze e nirapavAda che. te che ja. paraMtu aNachAjatA paisA kharca karIne vaidya-DokTarane - A badhuM gamyuM eTale ATaluM pradarzita karavAnuM nathI hAthe bevakupha banavAnuM te aTakaze. Aje te kharekhara karoDa rokI zakato. rUpiyAnI davAo sAcA-kharA cekaapa sivAya je dardIone ApIne * prabuddha jIvana" khare ja jIvanane maghamadhatuM rAkhavAmAM kAMIka phorjarI-nezanala vesTa, DokTaro karI rahyA che. bIjI rIte koIpaNa aMze nimitta bane che. e ja ene mATe ghaNuM badhuM che. DokaTara ke vaidyanuM kAma paNa cekaapathI taddana saraLa banaze ane je sukhalAla ma. zAha mULa bagADe che tenA pratye cokkasa lakSa ApI zakaze. mArA lakhANamAM zabdoSa ke DekaTara pratyenI dhRNA ne samajavA Apa saune vinaMtI che. bhAizrI zAMtilAla TI. zeTha paraMtu Aje je kharekhara cAlI rahyuM che te vikRta mAnasadazA tA1-11-76nA "prabuddha jIvanamAM cekaapa senTara aMge tarapha meM Apa saunuM namrapaNe lakSa doravA namra prayatna karyo che. vAMcyuM. karyuM tame ne chAtI mArI AnaMdavibhora banI phATaphATa thAya che. agAu samAjanuM lakSa kheMcavA meM patrikAo chapAvela, paNa tene aneka sukhI gRhastho pAse A yojanA varSothI rajU karato namUne maLyuM nathI eTale te Apane mokalI zakayo nathI, paraMtu Avyo chuM. meTA davAkhAnAnA hajIrA karI nAmanA pATIyAmAM te vakhate bhAvanagarane dhaMdhAdArI DokaTarI samAja khaLabhaLI uThela-ke, rasa che. paNa A mULa pAyAnI pravRtti tame zarU karI e mATe anekAneka A te amArA dhaMdhA uparanI ja trA5 che, ane e bIkanA mAya dhanyavAda ane anekanA AzIrvAda. A yojanAthI sAcuM mArgadarzana mane AvuM kendra calAvavA koI sabhAvI DokaTara na maLe. maLavA uparAMta dezanA karoDo rUpiyAne apavyaya aTakaze. Ape sadakalyANathI zarU karela A cekaapa kendra vadhu 'kAraNake mananI lAgaNI bAda karatAM zarIra to eka komplakeTeDa kalyANakArI nivaDo. bInajarUrI cekaapa choDI tAtkAlika jarUrI mazIna che. mAnavajAta pedA thaI tyArathI te aMgenuM saMzodhana thatuM cekaapa bane teTalA vadhu sastAmAM sAmAnya loko karI-karAvI zake AvatuM hovA chatAM Aje ya jANe zarUAta ja hoya tema te evI yojanA thaI zake evI zubhecchA sAthe Apa saune zarU karela. kArya pUruM thayuM nathI. kayAre thaze te AdhIbhautika daSTie kahI pravRtti mATe pharI anekAneka dhanyavAda. zakAya tema nathI. vaLI game teTaluM AgaLa vadhaze toye mULa dazA ane moTA davAkhAnAo karatAM A mULa pAyAnI pravRtti bhAgAyatanamAM koI phera paDavAne nathI. mAtra khuvAra thaIne saMtoSa samajabharI rIte pAMgaro-anya mATe anukaraNIya thAya evI zubhecchA levAno che ane raheze. sAthe prabhune prArthanA. manamAM te ghaNo ukaLATa thAya che paNa te zabdathI vyakata . chatAM e dharmavRtti sAthe vijJAnane na bhUlIe. zarIra e karavAnI abhyAsa_AvaDatane kAraNe zakita nathI eTale dilagIra chuM. mAnavayaMtra che, tene lADa na laDAvIe paNa saMbhALavuM e pavitra pharaja che. eTale dara varSe tene cekaapa karAvavuM Avazyaka che. mAnazaMkara na. bhaTTa mArI je kalpanA hatI te Aje ApazrIe jarUrI kiMmatI sAdhana * zizuvihAra-bhAvanagara
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-76 prabuddha jIvana - 135 ke ane mAruM svarUpa ? 2 nA svAMga cha karI [ gatAMkathI cAlu) dharmanI vyAkhyA karatAM AcAryo kahe che " varaghucava ghamo " arthAta vastune yathAdithati eTale ke sAcA svarUpe samajavAnI prakriyA ja dharma che. AnA ja dvArA jayAre huM mArA sAcA 2varUpane samajI zakaryo tyAre ja satyane jANI zakAya. sukha prApta karI zako. sukha zuM che? A prazna mArA manamAM thayA kare che. eka mejA jevuM kAMika kinAre athaDAine pAchuM vaLe che. juo ! kayAreka mane koi bAhya du:kha athavA roga thAya che ane maTI jAya che. tyAre huM sukhane anubhava karuM chuM. bhajana karyA pachI huM tRpta thai gayo chuM ema kahuM chuM ane anubhavuM chuM, paNa ceka kalAko pachI pharIthI bhUkhanI vyAkuLatA udbhave che tyAre mArA manamAM eka AzaMkA thAya che, ke zuM du:khAne thoDI kSaNa mATe bhUlI javuM te ja sukha che ? jayAM zAzvata Anada anabhava hoya te ja sAre sukha che, bAkI to mAtra sukhane AbhAsa che. - keTalAka loko pUche che paramAtmAne joyo che? to huM ema ja kahIza ke te anubhavanI vAta che. ane ema kahyuM ke jenuM svapna naSTa thai gayuM, satyane samajI lIdhuM ane je potAne meLavI levAnI kriyAmAM rata che te paramAtmAnI najIka che. tenAM mATe dhArmika jJAna Avazyaka che. vijJAnamAM jJAne manuSyane kutarka ane ahaMkAra bakSyAM che. jayAre dhArmika jJAne tenAmAM saMskAra, namratA, mAnavatA ane oja dIdhAM che. vizvanAM vikAsamAM ane mAnavatAnA vikAsamAM dharma sarvAdhika mahatvapUrNa aMga rahyuM che. dhArmika zAnane kAraNe ApaNAM aMtaramAM niraMtara navA jJAnanI jijJAsA...AtmA tarapha agrasara thavAnI bhAvanA vadhe che. ApaNe aMtarakhojamAM lAgI jaIe chIe. mArI Aja sudhInI avasthA jugArI jevI rahI. meM lobhamAM mAruM sarvasva luMTAvI dIdhuM ane A mAnava jIvananI aMtima mUDI che tene paNa luMTAvavAnuM vicArI rahyo chuM. huM tene dAva para lagAvI cUkayo chuM. tenAM pariNAma? pariNAma che anaMta lAkha coryAsImAM bhaTakavuM. cAra gatiomAM bhaTakavuM, janmamaraNanAM du:khane sahevAM. A vakhate A manuSya janma, zrAvaka kuLa, uttama dharma meLavIne paNa tene khAvAnI bhUla mAruM dusAhasa nahi te bIjuM zuM che? A mArA vivekanI kamI che. . huM jouM chuM ke eka pahere satata lAge che. A pahero che ajJAna, vAsanA ane saMsArane. tene dUra karavA mATe AvazyakatA che eka gurunI, je viveka sahita AtmAne oLakhavAmAM madada kare. guru sAce jJAnane dAtA che. ane A jJAna ja AtmAnuM bhajana che. jyAre A bhojana mArA svarUpane maLe che, tyAre huM arthAta mAro AtmA nirmaLa bane che. A nirmaLatA te tenuM mULa svarUpa che. laukika daSTie juo te paNa huM jene prema karuM chuM, jene cAhuM chuM te alaukika lAge che. majanunuM udAharaNa le. ekavAra khudAe majanune pUchyuM, "majanu tuM A kadarUpI lalA pAchaLa pAgala kema che? huM tane svarganI apsarAo apAvuM." tyAre majanue kahyuM, "he khudA! kAza, tame majanunI najarathI laulAne joI hota" arthAta daSTinI alaikikatA ja mukhya che. laikika premamAM huM eTale tanmaya chuM eTale ja prema jo huM mArA AtmAne karyuM te keTale mahAna banI zake! kabIrajInI bhASAmAM kahuM to jyAre mArI kuMDalinI jAgRta thaIne sahastradala kamaLa uparathI uThI jaze tyAre huM eka anahada nAda sAMbhaLIza. A nAda koNa sAMbhaLI zake ? huM ke tame? nA, jeNe kabIrajI jevI sAdhanA karI che. te A prApti mATe kAMIka karavuM paDaze, prApti ane tyAjya vacce meLa besADa paDaze. ekI sAthe be na cAlI zake. huM IcchuM ke mane brahmajJAna thAya, huM jJAnasvarUpa AtmAnuM dhyAna dharuM ane bAhya jagatane ja maha paNa rAkhuM, te A badhuM ekI sAthe na thaI zake. kabIre kahyuM che. pIe cAhe premarasa rAkho cAhe mAna eka myAnameM de khaDaga dekhA sunA na kAna. jyAM ahaM haze tyAM paramAtmAnAM darzana nahi thAya. jayAM paramAtmAnAM darzana nahIM thAya tyAM jJAna nahIM hoya, jAgRti nahIM hoya, AtmAnI oLakha nahIM hoya, tyAgI ke saMta te bahAdura ja hoI zake. kabIrajInI bhASAmAM "potAnuM ghara bALI tamAzA jonArA keTalA ? mahAvIra eka ja thayA. buddha paNa eka ja thayA. AvA ja loko vizvakalyANa mATe kAMIka karI zakayA ane svayaM zuddha-buddha paramAtmA prakAza banI zakayA. jo huM svayaM prakAza thAuM te ja vizvane prakAzita karI zake. jema ke meM AgaLa kahyuM, A jJAnanA mArgamAM eka bAdhA che te che meha, moha arthAta saMsAra ane saMsAra eTale ja niraMtara parivartanazIla che te. je parivartanazIla athavA to nazvara che te mAruM svarUpa kevI rIte hoI zake? kahevata che jevI daSTi tevI sRSTi. mArI daSTi pavitra haze to mArI sRSTi paNa pavitra haze. leko kahe che ke phalANo mANasa sAdhu thaI gayo, muni thaI gayo, saMnyAsI thaI gayuM. A zabdanAM zabdakoSamAM aneka arthe maLaze. paNa kayAreka kayAreka ApaNe duvidhAmAM paDIe chIe ke je koe A nAma dhAraNa karyA che teo zuM A nAmane samajyA che ? bAhya dekhAva mATe bhale teo jarA vadhAre, sapheda vastro paherI le ke pachI nagnattva svIkArI le, paNa jayAM sudhI aMdaranAM kaSAya, vAsanA ke IcchAo dUra nathI thatI, jyAM sudhI aMtarmukhI nathI banatA tyAM sudhI te badhe mAtra svAMga che, svarUpa nathI. juo gRhastha ane sAdhunI vyAkhyA ApaNe A rIte karI zakIe-je zAzvata AnaMda tarapha agrasara thaI rahyo che te sAdhu che ane je kSaNika sukhanI pAchaLa bhaTake che te gRhastha che. - tyAgamAM paNa eka sukha che, eka AnaMda che. saMgItAtmaka guMja che paNa, A ja tyAga jyAre mAtra dekhAva mATe thAya che tyAre ja duvighAtmaka paristhiti UbhI thAya che. kahevAya che ke: "na khuda hI milA ne visAle sanamAM, na Idhara ke rahe ne udharake rahe." AcAryo kahe che ke jJAna, tapasyAnA telathI bharelA cetanAnA dIpakane pragaTAvavAthI ja AtmAnAM darzana thaI zake che, jayAre huM niMdrAmAM paNa jAgRtine anubhava karIza arthAta svapnamaya mAyAvI saMsAramAM paNa cetanAne anubhava karIza to ja AtmAnuM darzana karI zakIza. eka saMta che, zrI. sahajAnaMda varSIjI. pitAnA eka padamAM AtmAnuM varNana karatAM teo kahe che, huM svataMtra nizcala nivakAma zAtA- duSTa AtamarAma. 'A zabdone huM jANI lauM to mArA svarUpane saraLatAthI samajI zakuM chuM. huM svataMtra chuM. konAthI svataMtra chuM? parataMtra konAthI chuM? huM jenAthI parataMtra chuM temAMthI mukata thaI jAuM te huM svataMtra thai jAuM. te huM parataMtra chuM A zarIra vaDe. IcchAonI sAthe, je mane bhaTakAve che. A badhAmAMthI svataMtra thavAnI vAta che. svataMtratA mAre mULa svabhAva che, tethI mane te priya che. bIja lakSANa che nizcalatA arthAta aDagatA. mane koNa DagAvI zake ? jyAM sudhI saMsAranI vAsanAo kayAya sAme huM jhukayo nathI tyAM sudhI huM svataMtra chuM, A ja aDagatAne kAraNe meM je IcchayuM che te prApta karyuM che. ApaNe kahIe chIe ke phalANA sAdhune koI pralobhana DagAvI zakayuM nahIM arthAta tenA nizcala manamAM koI vikAra pedA na thayo. AgaLa zabda che, niSkAma ! keTaluM moTuM lakSaNa? huM je kAMI paNa karuM temAM aMza mAtra paNa svArtha haze te mArI bhakti niSkAma nahIM thaI zake. mUlata: joIe te mArA svarUpamAM koI lAlaca nathI. vakhate avanI bhalA kale che. A
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAddha jIvana 136 kAInI kAmanA nathI. loko maMdiramAM jAya che temane pUchI jao, 90 TakA loko dhana-lAbha, putraprApti ke evI ja koI IcchA sAthe jatA hoya che. cAra ane zAhukAra banne AvI bhakita sakAma che ane tethI AtmasvarUpane vikAramaya banAve che. joke eka IcchA mArI paNa che. huM svayaM zAnavAna banuM. svayaM prakAzita banuM, brahmamAM lIna thaI javA IcchuM, meM pahelAM paNa tamane kahyuM che ke jyAre huM AtmAne oLakhI lauM chuM tyAre paramAtmAnI nikTatAno anubhava karuM chuM Ane ja jaina dharmamAM meAkSanI nikaTatA kahI che. meAkSa eTale janma, maraNa ane saMsAranAM AvAgamanamAMthI mukita, A ja mukitanI kAmanA mArI paNa hA. huM svayaM zAtASTA chuM. huM badhuM ja jANuM chuM paNa ajANyo banyo chuM. tenuM kAraNa che mArA aMtaraMga aneM bahiraMga vacce AvelA saMsArarUpI mAyAnA paDado, je mArA jJAtA svabhAvane naSTa kare che. paNa have huM satya jANI cUkyo chuM. dRSTA chuM... dRSTA arthAta jene dRSTi che te arthAta AMkha che te, paNa mAra' tAtparya bAhya carma cakSu sAthe nathI. jyAre huM bAhya dRSTithI jouM chuM to A svanamaya jagata ja dekhAya che, paNa jyAre huM AMtaradRSTithI jouM chuM tyAre AtmAnA anaMta prakAzane jouM chuM... jyAM kaluSitA nathI.... rAgadveSa nathI, sukha-du:khanI bhAvanA nathI. juo pApa ane punya baMdhananA kAraNa che ane huM baMdhanamAMthI mukita pAmavA IcchuM te mAre tenAthI paNa upara uThavuM paDe. tA. 16-11--76 tapazcaryA kare che. rAjAe kahyuM, "mahAtmAjI, cAleA, huM tamane badhuM ja ApIza. mahAtmA daSTA hatA. teo jANI gayA ke rAjAmAM aha che, ajJAna che. tene prekaTikalI ja dUra karavA paDaze. teo rAjAnI sAthe gayA. savAre joyuM te rAjA maMdiramAM ghUMTaNiye paDI kAMIka bhagavAna pAse mAgI rahyo che. sAdhue kahyuM, "ke rAjA, jyAre tuM ja bhagavAna pAse mAge che te mane zuM ApI zakavAnA hatA? mANasa mANasane zuM ApI zake? devAvALA to Izvara che. tyAre pharIthI prazna thayo ke huM zuM mAMgu? jevI huM saMsAranI dolata ke sukha mAgIza ke mAru patana thaI jaze, huM khAImAM paDI jaIza ane pAchA mAgatI vakhate mArA hAtha nIce haze. mArAmAM hIna bhAva haze. huM ApI paNa zuM zakuM chuM? ApatI veLAe paNa mArA manamAM huM chavAI jAya che. sAcuM pUche te meM mAru jyAM sudhI bheda samasta jJAna A leNadeNamAM ja khAyuM che. vijJAnanA AdhAra para potAnA ane pArakAnA bhedane nahIM samaja tyAM sudhI huM du:khI ja rahIza. jyAre A samajI laIza tyAre leza mAtra du:kha nahIM rahe. meAkSanI najIka pahoMcelA AcAryoe kahyuM che ke huM te chuM je bhagavAna che ane je bhagavAna che te ja huM chuM. A kathanamAM keTalA tAdAtmya bAdha che. tAdAtmya bodhanI carcA ApaNe karI lIdhI che. ahIM eTaluM kahevuM che ke jyAre mAruM AtmasvarUpa sAthe sAMmajarU thaI jaze, jevI kaluSitA sApha thaI jaze ke huM bhagavAnanI pAse pahoMcI jaIza. A ja tattvamasi' nI avasthA che. he prabhu ! je nuM che te ja huM chuM Ama koNa kahe che... eka aMtarano avAja che. kayA aMtaranA ? jeNe sAdhanA karI che, saMyama dhAraNa karyo che, zAnadIpathI AtmAne pArakhyo che. te pachI bheda karyAM rahyo? aMtara kema paDayuM? te! khabara paDI ke ahIM rAga che. tyAM virAga che. jyAM meha che, tyAM ja baMdhana che. dharmamAM sAta tattvAnI carcA che, jemAM Asava, saMvara ane nirjarA A traNa tattvo paNa che. jyAM rAga che tyAM huM aneka sthaLethI tUTelA chuM. mArU svarUpa evuM che. jemAM aneka chidro che. jANe ke chidrALuM vAsaNa. tene pANImAM DubADatAM lAge ke pANI bharAI gayuM che, paNa bahAra kADhatA ja badhuM pANI nIkaLI jAya che, te ja rIte viSayavAsanAnAM chidromAMthI mArI zAna-jaLa nIkaLI jAya che. te huM zuM karavuM? te AcAryo kahe che ke Asavane lIdhe chidromAMthI je pApa AvI rahyAM che te mATe huM chidrone baMdha karIza te ja saMvara thaze. jyAre saMvara thaze tyAre huM mArAmAM jaLane rokI zakIza. tapa karIza, sAdhana karIza ane karmAnI nirjarA karIza, jyAre nirjarA thaI jaze, tyAre ja mArAmAM aMtima tattva mokSanI tarapha prayANa karavAnI zakita prApta thaze. ApaNe sAMbhaLIe chIe ke phlANA siddha puruSa che. jaina dharmamAM paMca parameSThImAM bIjA sthAne siddha che. siddha arthAta jeNe siddhi prApta karI dIdhI che te. huM prazna karIza ke siddhi zuM che? vadhu vyAkhyA te! zuM karuM basa eTaluM ja kahI zakuM ke jeNe peAtAnAM svarUpane jANI lIdhuM teja siddha che. meAkSagAmI jIva che. te anaMta zakitano, jJAnanA bhaMDAra thaI jAya che. juo, huM jJAnI chuM paNa siddha thaI zaktA nathI, kAraNake mArAmAM AzA ane prAptinAM bhAva che. huM temAM ja khovAyelA chuM. tethI bhikhArI chuM. jo ke laiAkika daSTie mArI pAse baMgalA che, dhana-dhAnya che, chatAM bhikhArI! eka dRSTAMta che. eka tapasvI tapazcaryA karatA hatA. eka divasa eka rAjA tyAMthI pasAra thayo. rAjAe potAnI daSTi ane buddhithI vicAryuM ke A sAdhu dhana mATe tyAganI vAta ApaNe badhA karIe chIe. phlANAe phlANI vastuM tyajI dIdhI. pelAe ghara choDI dIdhuM. teNe jatAM paheravAnuM baMdha karyuM vigere. emAM huM bAhya tyAga jouM chuM, paNa huM to te cheADavA mAguM chuM, je sarvathA kaThina che muzkela che, ane te che -rAga athavA prema. juo! huM koInI sAthe jhaghaDuM chuM, krodha karuM chuM, paNa A badhuM kSaNika hoya che. paNa huM jene prema karuM chuM tene cheDavAnI vAta keTalI agharI che. jaina dharma A rAgane cheDavAnuM kahe che tethI te tenA tIrthaMkaro vItarAgI banI zakyA. jyAre huM IcchuM ke huM saccidAta da svarUpI banuM tyAre tenA artha ja e che ke huM rAgano tyAga karuM. jyAre huM A lAkika huM AkuLatAthI dUra prema ane rAgane tyajI daIza tyAre ja thaIza. ApaNe pharIthI ApaNA muddA upara AvI gayA ke A Aku - latA ane tRSNA ja mane bhaTakAve che. jyAre te dUra thaze tyAre mane brahmajJAna thaze, mAro ahaM tirohita thaI jaze. atyAra sudhI huM ema ja mAnuM chuM ke huM kartA chuM...meM A karyuM. te karyuM te paNa koI kAMI nathI karatuM. A badhA tA mArA pariSkRta ke vikRta pari NAme che. temane haTAvIne mAre sahajAnaMda banavAnuM che... kAraNake mArU mULa svarUpa to sahajAnaMdI che. sahajAnaMda arthAta jene potAnAM svarUpamAM ja sahaja AnaMda thaI gayA hAya te. A svarUpanI oLakha mATe mAre guru joIe. kevA guru ? kSuramItampaeNnarama zrI gurave nama: " je mArI khAna khAle tevA guru. kevI khA? tenI carcA ApaNe karI lIdhI che, huM svavihArI chuM athavA banuM. eTale ke huM mArA potAnAmAM ja khovAI jAuM athavA ramyA karuM, ahIM pratIka tarIke huM nazAkhArane prastuta karIza, jema koI nazAkhAra koI eka ja dhUnamAM dhuNatA hoya che tema huM paNa AtmAnI dhUnamAM masta thaI jAuM... khAvAI jAuM, mAtra, huM maneM eTale peAtAne ja jouM. ane bhAI! sauAthI vadhu muzkela kAma ja A che. koI koIne zuM sudhArI zakavAnuM che? mAre je mArA sudhAraka thavAnuM che. mane potAne sudhAravAnA che, paNa meM teno prayAsa ja nathI karyo huM ! saMbaMdha ane baMdhane kAraNe du:khamAM bhaTakatA rahyo ane mAruM ja ahita karatA rahyo. have mane zAna thaI gayuM che ke huM zAnamUrti chuM, sanAtana chuM, nivikalpa chuM. Ama sahaja jJAna- dhana svabhAvane huM jANI zakyo chuM. parama jyotimaya mArA svabhAvanuM sAcuM svarUpa che. tenI sAthe ja huM ekattva bhAva keLavuM. tenuM parIkSaNa kema thAya ? parIkSaNa e ja, ke huM sarva bAhya padArthomAMthI mukitano anubhava karuM. jevA mane samajuM chuM - tevA ja Apane samaju ane tamArA badhAnAM bhavya jIvomAM birAjamAna sAcA AtmAnAM svarUpa rUpI bhagavAnane namaskAra karuM chuM. Do. zekhacaMdra jaina saMpUrNa.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-7 priyajana parisaMvAda gajhala eTale priyajana sAthenI vAta, gajhala vize eTale priyajana vizenI vAtanI vAta. AvI vAta karavAnuM mana kone thAya? saheje kahI devAya. 'mere pate se khalkako kayAM terA ghara mile' A paMkitamAM je Asakita, je pajhesivanesa dekhAya che, e gajhala vize, ApaNe jene prema karatA hoIe e sAhityasvarUpa vize sarjakamAM hoya ja. majAnI vAta e che ke ahIM sarjako ja A svarUpanI samIkSA karavA beThA che. 'gAliba 'nA peA zera yAda Ave che: jika usa pIvazakA era phi bayAM apanA, bana gayA rakIba Akhira thA je rAjhadAM apanA ! (artha: eka to e suMdara lalanAnI vAta ane e paNa pAchI mArI vANImAM. je mArA rahasyo jANakAra mitra hatA e ja mArI pratispardhI banI gayo) paNa sarjanamAM eka tabakako evA Ave che jyAre rAjha, rAjhadAM ane rakIba vizenA vicAro badalAI jAya che. kavitA e eka arthamAM parama rahasya che: te bIjA arthamAM joIe te sau koI AgaLa je pragaTa che evI bAbata che. phArasI kavi urphe zirAjIe kahyuM che: harakasana zanAsida-e- rAjhata, vagaranA ihA hamAM rAjhata ki mAlUme avAmasta. pratyeka mANasa e pAmI zakatA nathI eTale ja e rahasya che: nahIMtara, kharekhara to e evuM rahasya che, je sau AgaLa pragaTa che! sau AgaLa pragaTa che tevuM rahasya chatAM sau tene pAmI zakatA nathI. kavitAnI, gajhalanI A ja khUbI che. enuM kAraNa e che ke vyavahAranI vANI arthathI cAle che, kavitAnI vANI zabdathI. ApaNA kavi Adila mansurIe kahyuM che: bhASAnA adhikAranI vAta ja karyAM che? A zabdanA vyavAharanI vAta ja kyAM che? che citranA jevo ja anubhava 'Adila' A arthanA vepAranI vAta ja kayAM che? A ja vAta araba philasUpha-ItihAsakAra Ibne khaladune sarasa rIte kahI che: "sAhityaka abhivyakitanuM rahasya mAtra zabdomAM ja paDayuM che, arthamAM nahIM. artha te zabdone AdhIna che ane zabda ja mukhya che." AgaLa jatAM e artha ane zabda vaccene bheda A rIte samajAve che : "mAnI lyo ke zabdo e pyAlA che- artha e pANI che. pANIne game to sAnAnA pyAlAmAM bharo, game te rUpAnA pyAlAmAM bharo, game to mATInA pyAlAmAM. pANInA rUpamAM koI pheraphAra thato nathI chatAM sonA-rUpAnA pyAlAmAM eno mahimA vadhI jAya che, mArTInA pyAlAmAM ghaTI jAya che." khuba jIvana sAthenI vAta eTaleja artha te sau AgaLa pragaTa che: mAtra sau potapeAtAna gajA pramANeno pyAlo laIne Ave che: keTalAka pyAlA cirakALa sudhI Take che: keTalAka hajI heTha sudhI pahoMce e pahelAM to tUTI jAya che. AthI ja gajhalamAM bhAva ekanA eka hoya, chatAM kavi kayA gajAnI abhivyakitamAM ene maDhe che enA para badhA AdhAra rahe che. AmAM gaI kAla, Aja, AvatI kAlanA bheda lApAI jAya che: eka ja nikala rahe che, A gajhala kavitA banI che ke nahIM. DaMkhanI vAta, bulabulanI vAta, gAtA paMkhIonI vAta ane phUlothI lacelI DALInI vAta, phArasI, urdU, gujarAtI gajhalAmAM keTalI badhI 137 vAra AvI gaI che- chatAM nagIrI nizApurInA A phArasI zerane bhAvArtha ja juo--kavi kahe che : phUlothI lacelI DALI nIcenA sApe bulabulane DaMkha dIdho che. jene A DaMkha nathI maLyo ne chatAM gAya che e paMkhIone AnI kyAMthI khabara ? jarA stabdha thai javAya evI A paMkitao che. ahIM kavie kavitAnA nirdhA paNa ApI dIdhA che. keTalAka kavi phUlAthI lacelI DALI para hoya chatAM pelA DaMkha pAmI cUkayA hoya che. temanI vANImAM, temanI abhivyakitamAM pratIti umerAya che. pelA DaMkhanI pIDAne pacAvI che, emAMthI A pratIti Ave che. DaMkha lAgyA nathI ane gAtAM rahe che e paMkhIonA gItanuM paNa, che e sthAne mUlya che. paNa pANI mATInA pyAlAmAM Ave ke sAnAnA pyAlAmAM Ave ane je pharaka paDe, evA pharaka ahIM paDI jAya che. A ahIM gajhala vize thoDIka tAttvika carcA thavAnI che, tyAre svarUpanI guMjAyaza vize thoDIka vAta karavI jarUrI che. gajhalanI A guMjAyaza kaMi .badhA ja, badhe samaye pragaTa karI zakayA nathI. chatAM koika peAtAnI abhivyakitanI koi paramANe A guMjAyaza pragaTa kare tyAre e ogaNIsamI sadInA che ema kahI avagaNI zakAya nahIM, ke e vIsamI sadInA che ema kahI tene mAthe caDAvI zakAya nahIM! gajhalanA zera tamane sparze che. kAM enI vyaMjakatAthI, kAM enI camatkRtithI - camatkRti zabdonI navI gAThavaNInI hAya ke jUnA bhAva pratIkonI ethI bahu moTo pharaka paDato nathI. vyaMjakatA, vAraMvAra manamAM judA judA paDaghA pADe evI baliSThatA, e ja kadAca gajhalanA guNavizeSa che. javAhara bakSInA eka zera yAda Ave che. pachI aMdhAriyo gaDha kAMgarA sAthe tUTI paDaze. koI veLA huM sUrajanA TakorA sAMbhaLI jaIza. sUraja roja Uge che. paNa sUrajanA TakorAnI vAta, jenA avAja mAtrathI aMdhAriyo gaDha kAMgarA sAthe kaDakabhUsa karIne tUTI paDe evA TakorAnI vAta tame Aje karo to paNa navI che, sA varasa pachI karaze tyAre paNa navI raheze. gAlibe kadAca kSaNika sukhanI sukhanI kSaNabhaMguratAnI vAta karavA mATe ja A zera kahyo haze: pinhA thA. dAme sakhta karIba AziyAna ke uDane na pAye the ki giraphtAra hama hue. (artha: mALAnI bAjumAM ja meATI jALa guptapaNe bichAvavAmAM AvI hatI. hajI to ame UThayA paNa nahotAM, tyAM pakaDAI gayAM) lokazAhInA thoDAka sukhada a.nubhava lai pharI pAchA lazkarI zAsanamAM hamaNAM ja jakaDAI gayelA thAilenDanA nAgarika pAse tame A zera vAMcI jojo ene, ane enA jevA ja anubhava leAkamAMthI pasAra thatA saMkhyAbaMdha lokone thaze ke A amArI vAta savAso varasa pahelAM koi kavine karyAMthI karavI sUjhI haze ! AnI sAme kevaLa camatkRti paNa kavitA banI zake e mATe phArasI kiva 'khAkAnI'nuM eka pracalita udAharaNa laie. nAziravAne AdilanI rAjadhAnI madAyananA khaMDero kavi joI rahyA che. rAziravAne Adila eTale evA zahenazAha kahevAya che ke hajharata mehimmada payagambare kahyuM hatuM ke huM Adila zahenazAhanI hakumata hatI. tyAre janmyo hato. kavi A zahenazAhanI rAjadhAnInA khArA pAse A zabdo bAlAve che: ame kyAreka nauzeravAnI nyAyazALA hatA. * chatAM samayanA parivartane amArI A dazA karI che to sitamagaronA mahelAnuM zuM thatuM haze?
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-06 narI camatkRtinI vAta che. chatAM A paMkitao sadIothI belAtI rahI che; prazaMsAtI rahI che. atizayokitao, kayAreka te asatya kavitA banIne Ave che. te e vize zuM kahevuM? mirajhA muhammada tAhira namrAbAdIe 'tajhakIra'mAM, eTale ke potAnA kavi vRMtAMtamAka divasa rAtanA anya kavione prAMsA karI eka divasa rAtanA samaye sAheba Inme - ibAda tAlaphAnInI sabhAmAM rojanI mAphaka vidrAne ane kavie ekatrita thayA hatA. vAtavAtamAM kavitAnI vAta nIkaLI. koIe kavitAnI prazaMsA karI, to koIe nidA karI. jeo niMdA karatA hatA temaNe kahyuM: 'kavitAmAM kAM prazasti hoya che, kAM niMdA, baMnene AdhAra asatya ane atizakita para hoya che. A vakhate abU muhammada khAjine UbhA thaIne kahyuM: "A atizayokitanuM tAMbu zuddha suvarNamAMthI alaMkAra banAvavA mATe jarUrI che. camatkRti, atizayokita, paraMparAgata pratIka- A badhuM cAlI zake navInatA, pragazIlatA A badhuM ja nabhI zake; zarata mAtra eTalI che ke suvarNa sAthe meLavaNI karI zakAya, eTalI ja mAtrAmAM e che ke ethI vizeSa mAtrAmAM che. jo kavitAnA suvarNanI kAMti ghaTatI na hoya ane ghATa baMdhAto hoya, to game tevI camatkRti cAlI zake ane suvarNa hoya ja nahIM, te tAMbAne mahimA keTale ? - mane eka zekha tathA rUpajIvinI vacce saMvAda yAda Ave che: rUpajIvinIne joI zekhe kahyuM: 'tuM masta che, kAraNa ke tArAmAM nekI nathI ane te badIthI bharapUra che.' rUpajIvinIe kahyuM: "bhale, huM te jevI chuM evI ja dekhAuM chuM. paNa zekhajI, tame mane kaheze, ke tame dekhAva cho evA che?" - kavitA vize samIkSaka banI A vAta karavA beTho tyAre kavitAe to pele tIkhA tamatamate savAla pUchI lIdhuM che. have joIe, samIkSAko tene ze uttara Ape che? kavitA te che evI ja pragaTe che, sau koI sAme, vivecako teonA anugraho ane pUrvagrahathI mukata hoya che kharA? naharIndra dave (AI ena TI dvArA Ayojita gajhala vizenA parisaMvAdamAM belAyeluM) Akhare 25mA varSe krAntine samaya pAkI gayo. "bALabodha' nAmanA marAThI mAsika patramAM gautama buddhanuM caritra vAMcyuM ane buddhanA mArge javAnuM dhyeya nizcita thayuM. vIsamA varSe pahelI kanyA nAme mANikane janma thaze ane tenA nAmakaraNane divase koIne kazI jANa karyA vagara temaNe gRhatyAga karyo. pAlI bhASAnA ane bauddha dharmanA adhyayana mATe temaNe pUNe, gvAliyara, kAzI, paTanA, kalakattA, kAThamaMDu, sikkima sudhInI pradIdI padayAtrA karI. A ja samaye kolaMbemAM temaNe auddha dharmanI saMnyAsa dIkSA svIkArI tyAre teo sattAvIsa varSanA hatA. traNa varSe anAsakata bauddhabhikSuka tarIke kADhayA pachI trIsa varSanI uMmare teo pharI vidhipUrvaka gRhasthAzramI banyA. sAta varSa pachI dADhIjaTAdhArI ane baMgALI paheraNa dhAraNa karanAra dharmAnaMda jyAre patnInI sAme Akasmika rIte UbhA rahyA tyAre patnIne tema ja jeNe pitAne koIvAra joyA ja na hatA te putrIne kevuM lAgyuM tenuM sarasa varNana dharmAnaMde potAnA "Atmacaritra nivedana' mAM karyuM che. temanA jIvanane bIjo adhyAya have zarU thaye. pAlI bhASAnA graMthonuM saMzodhana karavA mATe hAravarDa vidyApIThe temane cAra vakhata ziSyavRti ApI. 1910mAM teo pahelI vAra amerikA gayA. 1918 mAM nAnA chokarAne sAthe laIne pharI cAra varasa mATe gayA. 1926 mAM trIjI vakhata ane 1931 mAM cothI vakhata amerikA gayA. amerikAnA pravAsa vakhate eka Daca vyApArIe temane mAkarsa ane sAmyavAda aMge vAta samajavI. dharmAnaMdane lAgyuM ke buddhane mArga ane sAmyavAda vacce ghaNuM sAmya che. 1929mAM paM. naheranI madadathI teo raziyAmAM jaIne rahyA hatA ane tyAM temaNe raziyana krAMtinA sAmAjika pariNAmone abhyAsa karyo hate. meTrika sudhI paNa jemanI vidhisaranI vidyA thaI na hatI te dharmAnaMda Ama aDadhI duniyAmAM jJAnadAnanuM kArya karyuM hatuM ane svadezamAM paNa temanuM bahumAna thayuM hatuM. kalakatta vidyApIThamAM, pUNe vidyApIThamAM tema ja gujarAta vidyApIThamAM temaNe adhyApana karyuM hatuM. bauddha dharma ane saMskRti, pAlI vADra-maya vigere aMge temane marAThImAM saMkhyAbaMdha graMtha ane nibaMdha lakhyA che. dharmanaMdanA saMtAnoe paNa pitAnI kIrti kAyama rAkhI che. pitAnI hiMmata upara ziSyapravRttio meLavIne ane nokarI karIne ucca sthAna prApta karyuM che. putrIoe hAvarDanI DokaTareTa prApta karI che ane putra dAmodara vizvavikhyAta gaNitajJa che. gaNitanA keTalAka siddhAMta kosaMbI themsa nAme oLakhAya che. mAkarsavAdI ItihAsajJa tarIke paNa dAmodara vikhyAta che. A parivrAjaka paMDite svAtaMtraya AMdolanamAM paNa bhAga lIdhe hato. ziraDA ane vilepArlAnA mIThAnA satyAgrahamAM temaNe bhAga lIdho hato ane temane sajA paNa thaI hatI. gAMdhI AzramamAM rahIne gujarAta vidyApIThanI yojanA banAvavAmAM phALe ApyuM hatuM. muMbaImAM parela khAte temaNe bahujanavihAra sthApIne harijana tathA garIba vidyArthIone zikSaNa ApyuM. DaeN. AMbeDakare dharmAntaranI ghoSaNA karI tyAre bhAratamAM sthapAyela boddha dharmane svIkAra karavA mATe temaNe AMbeDakara sAthe vArtAlApa calAvyo hato. vRddhAvasthAmAM pote parAdhIna thaI jaze e joIne temaNe jenenuM AmaraNa anazana vrata zarU karyuM. paNa gAMdhIjInI salAha svIkArIne temaNe apavAsa choDayo ane gAMdhI AzramamAM AvI gayA. 4 jUna 1947 ne divase temaNe AzramanA vyavasthApaka zrI baLavaMtasiMhajIne kahyuM hatuM ke have Aje mArA parinirvANanI taiyArI karo. te divase 2-30 vAgye temaNe deha choDayo hato. baLavaMtasiMhe kahyuM che ke: eMsI Adarza mRtyu maine apane jIvanameM kabhI nahIM dekhI." gAMdhIjIe dharmAnaMdane Apela zraddhAMjalimAM kahyuM hatuM ke "je. pitAne DhaMDhero pITe che temane te ApaNe bahu caDAvIe chIe paNa je mUka sevako che, dharmanI sevA kare che temane loko oLakhatA paNa nathI. dharmAnaMdajI AvAmAMnA hatA. temaNe pite phakIrI pasaMda karI hatI." pAlI bhASAne ane junA bauddha graMthone prakAzamAM lAvIne duniyAnI samakSa rajU karavAnuM mahatvanuM kArya dharmAnaMda kosaMbIe karyuM hatuM. vi. sa. bApaTa. parivrAjaka paMDita dharmAnaMda kosaMbI tAjetaranA marAThI vartamAnapatromAM eka oliyAnI janmazatAbdi aMge lekha prakaTa thayA che. jIvanane tapazcaryA gaNIne eka kAmagIrI mATe samarpaNa karanArA oliyAo mahArASTramAM ghaNA thayA che. dharmAnaMda kosaMbInuM nAma AvA jIvanadAnIomAM khare rAkhavA jevuM che. temanuM jIvana ane maraNa asAmAnya hatuM. loko zuM kaheze tenI phikara temaNe kyAreya karI na hatI. gAvAnA eka gAmaDAmAM sAmAnya sthitinA eka gRhasthanA soLa saMtAnamAM e paMdaramAM. temanI janmakathA paNa adbhuta che. mAtuzrI lakSmIbAI sagarbhA hatAM tyAre DAkuoe makAna lUMTI lIdhuM. lUMTArAoe koThInI cAvI mAgI tyAre lakSmIbAIe ApavAnI nA pADI ane madada mATe bUmarANa macAvI. DAkuoe baMdUkanA dastA vaDe temanA zarIra upara prahAra karyA paNa lakSmIbAIe bUmarANa cAlu rAkhI. Akhare leko AvyA ane DAkuo nAsI gayA. ATalA vakhata sudhI hiMmatabharI rIte UbhA hIne pratikAra karanAra lakSmIbAI tarata DhaLI paDayAM ane tyAM ja temane putra Avyo ! A putra bhavidhyamAM dharmAnaMda kosaMbI tarIke vizvavikhyAta thayo. dharmAnaMdanA jIvananA nATakane e mAtra pahele prasaMga. cAra copaDIo bhaNyA pachI seLa varSanI uMmare temanAM lagna thayAM, paNa saMsAramAM mana lAgyuM nahIM ane gharabAra choDI javAno prayAsa karyo.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 16-11-76 prabuddha jIvana 139 - -- - zALAnA jagatanuM trIju zakitazALI locana kayuM? amerikana pramukha ke raziyAnA lIonIda zrejhane pachI jagatamAM taraMganA kAraNe jabaro dhvaMsa ke satyAnAza vaLyAnA dAkhalA kera trIjI zakitazALI vyakita koNa che? Ane javAba gai kAla Thera paDyA che. mAtra ghelachA khAtara potAnI pAse hoya te tamAma sudhI badhA mAo-se-tuMganuM nAma laine Apata, paNa gaI sattA ane tAkAtane upayoga sattAdhIze kare che. viyeTanAmanA yuddhamAM kAle ya jagatanI trIjI mahAna zakita koi rAjapuruSa svarUpe nahotI. hanei uparane bombamAre amerikana pramukhanA hukama vagara thayo e trIjI vyakita che-amerikAnA "TAinDeTa" nAmanA aNu saba hato te ApaNe jANIe chIe. eka phrenca karnale ajIriyA upara marInanA kamAnDara ! gura karIne koi paNa adhikAra vagara ahajIriyana zahera upara - bombamAro karyo hate. amerikAnI eka ja TrAiDenTa sabamarInanI aMdara eTaluM badhuM koi paNa sattAne bejavAbadArI rIte upayoga karIne mAnavaghAtaka baLa che ke bhArata, briTana, iTAlI, brAjhila, pena, jAtane bhayamAM mukavAmAM AvI hoya tevA ghaNA dAkhalA jovA maLe Aje kiTanA pazcima jarmanI, jApAna, philipAinsa ane pAkistAna e che. ghaNI vakhata umadA dhyeya dharAvanArI rAjakIya vyakitao paNa tamAma dezonA lazkarI taMtranA baLane ane sphoTaka baLane jumale karIe to paNa TrAiDenTanuM ghAtaka baLa vadhI jAya ! sAnabhAna bhUlIne potAne maLelI amaryAda sattAno durupayoga kare che 1945 mAM hirozImA (jApAna) upara paDelA baMba jevA eka che. amerikana lokazAhInA sthApane 200 varSa pahelAM ja A vAtano aNasAra hato. e lokoe bhaviSya bhAkheluM ke dareka vyakita hajAra boMba bhegA karavAthI je rasphoTaka baLa pedA thAya teTalA aNa prathama sattA ane tAkAta ekatrIta kare che ane pachI tene darUpayoga bIbe A TrAIDenTa - sabamarInamAM khaDakavAmAM AvyA che. samudranI kare che. jona Adamsa ane elekajhAnDara hemilTana jevA rAjaaMdara rahetI A sabamarInanA pleTaphorma uparathI dariyAnI aMdarathI ja puruSoe 19 mI sadInI zarUAtamAM AvI dahezata akata karI hatI. ATalA badhA bebi pRthvI upara dhArelI jagyAe pheMkI zakAya tevI elekajhAnDara hemilTana jemanuM mRtyu 1804mAM thayeluM temaNe amerikana TrAiDenTamAM tyavasthA che. rAjyabaMdhAraNa ghaDAtuM hatuM tyAre eka vyakitanA hAthamAM vadhupaDatI TrAiDenTanuM aNunizAna koi paNa deza upara tAkI zakAya che. sattA na AvI jAya te mATe jogavAio karavA mATe potAnA AMtapaNa TrAiDenTa upara raziyA sahItanA koi deza humalAnuM nizAna 2DA teDI teDIne dalIla karI hatI. atyAre jo jona Adamsa ane tAkI zakatA nathI. samudramAM game tyAM saMtAvAnI ane koi paNa deza elekajhAMDara hemilTana jIvatA hoya to temane jarUra aphasa thAya upara dhAryuM nizAna karIne aNuba pheMkavAnI TrAIDenTanI zakita ke bhArata, raziyA ane amerikA jevA dezamAM je rAjakIya vAtAamaryAda che. varaNa che ane je ghAtaka lakarI baLa ekaThuM thayuM che te temanA bhayane jo ke TrAIDenTanA keTalAka lAbha che tema geralAbha paNa che. gera sAce TharAve che. lAbha e ja ke te eka 'DikaTeTara' arthAta saramukhatyAra banI zake 'seTara De rivyu' nAmanA pratiSThita amerikana pAkSikanA taMtrI teTaluM bhayaMkara che. je bhejAMe A matanI khANa jevA TrAIDenTanuM saMcA zrI normana kajhInne upara mujabanA vicAro tAjetaramAM temanA taMtrI lekha dvArA vyakata karyA che. temaNe rAiDenTa sabamarIna vize kahyuM che ke: lana kare che temaNe potAnI meLe kaTokaTInI ghaDIe nirNaya levAne "The Trident submarine is a logilcal development hoya che. temanA hAtha taLe je pracaMDa zakita che tene upayoga karavAnuM in an illogical situation." temanI marajI upara avalaMbe che. dhAro ke Amane ekAda sahAyaka emanA A vAkayane bahu vyApaka artha lai zakAya. TAiDenTa kamAnDara vadhu paDato rASTrapremI hoya ane tene icchA thAya ke raziyAne sabamarIna ne TekanolojInI daSTie eka tarkasaMgata vastu che paNa ke bhAratane batAvI daIe' ane te eka tharmonyuklIara bomba AsapAsanI AkhI paristhiti bilakula tarkahIna che. bhAratamAM pheMkavAnuM nakkI kare te? TrAiDenTanA kamAnDaro paNa Akhare mAnave ja paNa rAjyabaMdhAraNa badalavAnI kAmagIrI thAya che. te paNa sattAnA che. bIjA mAnave je prakAre mAnasika tANa ane taraMgathI gherAIne kendrIkaraNanI prakriyAmAMthI janmelI eka tarkasaMgata sthiti che paNa rAjyabaMdhAraNa badalavAne hetu jaNAvAi rahyo che te bilakula kAma kare che te prakAre A kamAnDaro kAma kare che. mAnavI ghaNI vakhata tarkahIna che." vicitra vartana karI bese che. mAnavI ghaNI bhUlane pAtra hoya che, -kAnita bhaTTa te rIte ekAda kamAnDarane kazIka dhUna caDhI ane te sAhasa karI bese tevI zakayatAne nakArI na zakAya. jo ke rAiDenTanA kamAnDaronI sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita varaNI karatI vakhate temanA vaDadAdA ane tenA paradAdAnA svabhAva zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane vartaNUkanI cakAsaNI thatI hoya che. dAdAe keTalA DAyavarsa lIdhelA vidhAsatra te paNa pUchAyuM hatuM. paNa mAnasazAstrIonI A cakAsaNI pachI A vidyAsatra pravRttine prathama kAryakrama kavi nAnAteo evI geraMTI na Ape ke amuka samaye koi cakAsAyela kamAnDara lAla zatAbdi nimitte AgAmI jAnyuArI mAsanI sAna nahIM ja gumAve. ApaNe eTaluM te cakkasa kahI zakIe ke tA. 10-11-12nA roja carcageTa para AvelA dhI TrAiTanA ephisaronA hAtha eTalA badhA majabUta che ke 1945nI sAla sudhI eTalI tAkAta jagatanA koI puruSanA hAthamAM nahotI. InDiyana maracanTasa cembarsanA sabhAgRhamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Azraye yojavAmAM Avela che. TrAiDenTa jeTalI aNutAkAta raziyA pAse nathI; paraMtu tenI A traNe divase mATe kavizrI nAnAlAla vize zrI pAse alaga prakAranI sabamarIne che temAMthI mijhAilase pheMkI zakAya candravadana mahetAnA vyAkhyAne kAryakrama yojavAmAM AvyA che. che. TrAiDenTa ghaNe dUrathI nizAna tAkI zake che te raziyana saba vyAkhyAnene samaya sAMjanA 6-15 ne raheze. marInee nizAna pAse thoDuM vadhu nikaTa javuM paDe ane koi paNa A traNeya divasanI sabhAonuM pramukhasthAna De.. amerikana zaherane te dhvaMsa karI zake che. eTale TrAi DeTanA kamAnDara je prakAre bhUla karI bese tevI bhUla raziyAnI kamAnDaro paNa karI bese. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. 3. cImanalAla je. zAha, ke. pI. zAha- maMtrIo. jagatanI rAjakIya ane lazkarI tavArIkhamAM ekAda mAnavInA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 Ro 140 dhruva jIvana ne jANItA nisargopacAraka DaoN. ema. ema. bhamagarAno vArtAlApa uparokata viSaya para tA. 5-11-376nA roja rAkhavAmAM Avyo hato. zarUmAM prArthanA bAda zrI cImanalAla je. zAhe mahe mAna vakatAne AvakAra ApatAM yAda ApI hatI ke abhyAsavartuLane zarU kaye bAra mahinA pUrA thaI gayAM che. gayA varSamAM ApaNe 11 sabhAo yojI hatI. A pravRtti saphaLatApUrvaka cAlI rahI hovA viSe temaNe potAno AnaMda vyakata karyo hato ane A pravRttinA kanvInara zrI subAdhabhAI ema. zAhe Ane mATe ja jahemata uThAvIne A pravRttine je vikAsa karyo che tene mATe temanA aMta:kakaNapUrvaka AbhAra mAnyo hato ane sukhaDanA hArathI temanuM sanmAna karyuM hatuM. tyAra bAda zrI cImanabhAIe DaoN. bhamagarAne sukhaDano hAra aparNa karyo hato. zrI subodhabhAI ema. zAhe vakatAno TUMka paricaya ApatAM jaNAvyuM hatuM ke nisargApracAradnArA svAsthyanA viSayamAM DaoN. bhamagarAe gaNanApAtra siddhi hAMsala karI che. zarIrasvAsthya temaja yoga upara paricayapustikAo temaja lekho-pravacanodvArA samAjanI teo ghaNI mATI sevA karI rahyAM che. A uparAMta zAkAhAranA pracAra mATe cAlu varSamAM akhila vizva pariSada bhAratamAM bharAvAnI che tenA anusaMdhAnamAM zrI jyaMtIlAla mAnkaranI sAthe teo uparAuparI videza yAtrAo karI rahyA che tathA sArI evI jahemata laIne videzomAM zAkAhAra viSe sAnukuLa vAtAvaraNa pedA karI rahyAM che. tyAra bAda DaoN, bhamagarAe potAno vArtAlApa zarU karatAM jaNAvyuM hatuM ke, jAte naryA e kharekhara sauthI prathama sukha che. ApaNA zaheranAM leAkomAM jAta jAtanA rogo thAya che. paraMtu tene mATe moTe bhAge ApaNI devA ja jvAbadAra che. nisargopacAramAM ame roganI davA karatAM nathI, rAgInI davA karIe chIe. ApaNe zAkAhArIo ema mAnIe chIe ke ApaNe to ahiMsAvAdI chIe, vanaspatyAhArI chIe eTale mAMsAhArI leko karatAM ApaNane rAgA ochA thavA joIe. paraMtu vAstavamAM ethI UlaTu che. dA. ta. zAkAhArIomAM mAMsAhArIo karatAM DAyAbITIsanuM pramANa bamaNuM che. pazcimanA dezo karatAM paNa ApaNA dezamAM hA TUMbala temaja medavRddhi vadhu che. tenA kAraNAmAM ApaNA lokomAM vyAyAmazUnyatA, khorAkamAM lIlotarIno abhAva tema ja ghInuM vadhu pramANa che. te uparAMta keTalAka rAgA bInajarUrI auSadhA levAthI paNa thAya che. eka vyAdhine maTADavA tenA mULabhUta kAraNAnI tapAsa tathA tenA upacAro karavAne badale Aje je prakAranuM DrIMga karavAmAM Ave che tenAthI bIjA aneka rogo pedA thAya che. nisargopacAramAM ame mukhyatve pANInA upacAro, sUryasnAna, khArAkanI parejI, zArIrika vyAyAma tathA yoganAM keTalAka Asano karAvIe chIe, mAtra davATonikathI svAsthya maLatuM nathI, ArogyanA niyamomAM mukhyatve ame traNa vastu para khUba bhAra mUkIe chIe, (1) khAnapAnanAM niyamA (2) vyAyAma (3) mAnasika zAMti. nisargopacAramAM upacAra ocho paNa daradInuM Educatin vadhu hoya che. "paheluM sukha te tyAra bAda keTalAka praznonA javAbamAM teoe jaNAvyuM hatuM ke jaino je upavAsa kare che te upavAsanI rIta barAbara nathI. kharekhara to covIsa kalAkanA upavAsa karavA hoya tema te zarU karatAM agAunAM 24thI 48 kalAka sudhI khArAka ochA karatAM javuM jeIe tathA upavAsa pUrA thayA pachInA 24thI 48 kalAka sudhImAM jAte naryA" Aste Aste mULa khorAka para javuM joIe. upavAsa daramyAna paNa zarIranI mazInarI te kAma karatI ja hoya che, ne jyAre navA khorAka peTamAM jatA nathI tyAre jUno kacaro je paDelA hoya temAMthI amuka prakArano vAyu pedA thAya che, jenA pariNAme mukhamAMthI kayAreka bIjA divase durgaMdha Ave che. eka bIjA praznanA javA bamAM teoe kahyuM hatuM ke kasarata ane yogAsano baMne judA samaye karI zakAya te vadhu hitakAraka che. UMgha sAmAnya rIte keTalI hAvI joIe te viSe temaNe jaNAvyuM hatuM ke sAmAnya rIte 7thI 8 kalAkanI UMgha levI joIe. mAthAnAM du:khAvA viSe Aja kAlamAM levAmAM AvatI gALIo viSe cAkhkho niSedha karIne temaNe kahyuM hatuM ke mAthAno du:khAvAnAM 203 kAraNeA zeAdhAyA che. mATe tenuM kAraNa zeAdhIne ja teno upacAra thavo joIe. samayanA abhAve bAkI rahelA keTalAka praznonA javAba ApI zakAyA na hatAM. chelle zrI ke. pI. zAhe AbhAradarzana karyA bAda sabhA visarjana thaI hatI. tA. 16-11-06 saMkalana, zAMtilAla TI. zeTha premaLa jyAti premALa-jyotinA kAryakaroe tA. 30-10-76nA roja bhAyakhalA para AvelI madhara TeresA saMcAlita "AzA dAna" saMsthAnI mulAkAta lIdhI hatI. jenA jIvanamAM AzAnuM koI kiNa nathI tevA raste rajhaLatAM apaMga bALako, daradIo, mRtyune kAMThe UbhelA vRddhonI sevA A saMsthA karI rahI che. kAryakaroe daradIonI khabara-aMtara puchI hatI ane yathAzakita madada karI hatI. je daradIo vAMcI zake tema hatA tevA daradIoesport, Readers digest, Illustrated wekly vAMcavAnI IcchA batAvI hatI. be kalAka pasAra karIne bhAvabhInA haiye kAryakaroe vidAya lIdhI hatI, zani ane budhavAre niyamita rIte jaina kalInIkanI mulAkAta paNa levAmAM Ave che. nIbena zAha kanvInara (premaLa jyoti) 9258 sagha-samAcAra premaLa jyoti'mAM vadhu rakame nIce mujaba maLI che jenA sAbhAra svIkAra karavAmAM Ave che. 8936 gatAMkamAM pragaTa thayelI rakama 101 zrI dAmajIbhAI velajI zAha 200 zrI ratanacaMda cunIlAla vaeNrI 21 vinedacaMdra je. zAha ame AbhArI chIe zrI ma. mA. zAha sArvajanika vAMcanAlaya - pusta kAyane temanI gharanI lAyabrerImAMthI 72 pustako bheTa ApyA te mATe zeTha gAranadAsa dolatarAmanA rUA. 21) vA.gu.ne bheTa ApyA te mATe zrI vinodacaMdra je. zAhanA / .101 vaidyakIya rAhata pravRttimAM bheTa ApyA te mATe zrImatI pAvatI dhIrajalAla gAMdhInA cImanalAla je. zAha. ke. pI. zAha maMtrIo mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400 001 mudhaI 400 004-2. : 350296
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA. By South 54 Licence No.: 37 prabuddha } 'zuddha jaina'nuM navasaMsphuraNa varSa 38 : ': 15 muMbai, 1 Disembara, 1976, budhavAra vArSika lavAjama rUA, 10, paradeza mATe ziliMga : 30 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha javAharalAla neharu javahAralAla neharu ane IndirA gAMdhInA nikaTanA paricayamAM hovAnuM manAtA bliTjhanA taMtrI zrI karaMjiyAe, neharunA janma dina prasaMge, InsTraTeDa vikalInA tA. 14--11-76nA aMkamAM, neharu ane IndirA viSe eka lekha lakhyo che, jemAM pitA-putrI vacce zuM samAnatA che ane zuM taphAvata che te batAvavA prayatna karyo che. zrI karaMjiyAe jaNAvela hakIkato, Apela abhiprAyo ane tAravelA anumAno neharu ane IndirAne keTale nyAya kare che ane keTale darajaje yathArtha che te vAta eka bAju rAkhIe ane zrI karaMjiyAe kharekhara aMtaranI vAto karI che, ema mAnI laIe to, temanA lekha, vartamAna paristhiti, bhAvi banAve ane IndirA gAMdhInI kAryapaddhati upara sAro prakAza pADe che. lekhano mukhya dhvani e che ke varSothI koMgresamAM rahela jamaNerI pratyAghAtI baLo (Right reactionaries)neharu kuTumbanA virodhI rahyA che ane A baLAne videzI sahAya athavA Teko maLato rahyo che. eTalI hada sudhI ke dezane svataMtratA maLI tyAre neharu vaDA pradhAna na thAya te mATenA prayatno thayA. eka mulAkAtamAM IndirA gAMdhIe zrI karaMjiyAne kahyuM: There seems to be a kind of vested interest in some quaters against the Nehrus and the progressive and democratic policies to which father and I are committed. Do you know that they did everything possible to persuade Gandhiji against my father becoming the Prime Minister? They even spread the rumour that Gandhiji was against Father, that he preferred Sardar Patel or Rajaji, A vAta eTalI hada sudhI gaI ke IndirAjI peAte gAMdhIjI pAse gayA ane pUchyuM ke bApujI, pitAzrI vaDA pradhAna thAya ema tame IcchatA nathI? gAMdhIjI A sAMbhaLI daMga thaI gayA ane khAtarI ApI ke javAharalAla neharu ja dezanA netA thAya e ja nisaMkocapaNe teo Icche che. AvI bIjI keTalIka hakIkata jaNAvI zrI. karaMjiyA chevaTa kahe che. The crux of the problem, then and now was that Indian Reaction and its western supporters had declared a war-unto-death against the Nehrus. J jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 0-50 paisA ApaNe to atyAra sudhI ema jANatA ane mAnatA ke bhAratanI prajAe neharu kuTumba upara je prema varasAvyA che te addabhuta ane ananya che. A IndianReaction koNa che ane tenI keTalI asara che te zrI karaMjiyA vadhAre jANatA haze. zrI karaMjiyAnA kahevA pramANe nehara kuTumba sAmenA A virodha satata vahetA rahyo che ane 1962mAM cInI AkramaNa thayuM tyAre te virodha parAkASThAe pahoMcyo. neharune parezAna karavA, pratyAghAtI baLAe cInI AkramaNane pUro lAbha lIdho. zrI karaMjiyA lakhe che: The last years of Jawaharlal Nehru, when the lion ay wounded in the political jungle to be mocked ane indirA gAMdhI ra by the jackals, were bourd to forge the sadder, wiser and sterner leadership today seen in achen. Standing between them (Nehru and Congress reactioneries) by her ailing father's side, shielding the dying colossus, from the slings ard arrows of petty, vindictive power politicians, Indira Gandhi evolved upto the formidable political strategist and combative warrior of recent times. potAnA pitA, guru ane IzvaranUlya neharunA pratyAghAtIone hAthe thatAM dhImA maraNa (Slow crucification) nA IndirAnA komaLa mana upara gherA pratyAghAto paDayA, jene pariNAme IndirA vadhAre daDha, kaDaka ane kaThora thayA. (firm, stern and tough) ApaNe ema mAnatA hatA ke cInI AkramaNa samaye, neharunI kSatio bhUlI jaI, prajAe eka avAje temane sAtha Apyo. ema kahevAtuM ke naherunA sthAne bIjo koI AgevAna hota to TakI zakata nahi, prajA TakavA deta nahi. paNa tebanA pratyenA anya prema ane zrAddhAthI prajAe temane A moTAmAM moTI kasoTImAMdhI pAra karavA, pUrNa sahakAra Apyo. A samayanI eka hakIkata thI karaMjiyA jaNAve che je, huM dhAruM chuM tyAM sudhI. pahelI vakhata jANavA maLe che. virodhIo neharunuM lohI pItA hatA, temane bolatA baMdha karavA kaTokaTI jAhera karavAnI sUcanA karavAmAM AvI. zrI karaMjiyA kahe che A sUcanA neharu samakSa rajU karavAnuM kAma temane soMpavAmAM AvyuM. No sooner had I broached the subject than Jawaharlal demolished the thought. It militated against his faith in democracy and the constitution. That was Nehru. I guess Indira would have reacted dift crently, as she did during the more recent National Crisis. For that is Indira. And this is the difference between the father and the daughter. zrI karaMjiyA kahe che, ke lokazAhI mUlyA ane lokazAhI saMsthAemAM akhUTa zraddhAne kAraNe, (TokaTI jAhera na karIne) sneharue lagabhaga pAtAnI netAgIrI gumAvI, kadAca peAtAnA jAnanuM balidAna ApyuM, kadAca deza paNa gumAvI besata. zrI karaMjiyAnA AvA abhiprAyo temanI pAse ja raheze, prajA ema mAnatI nathI. naherue kAMi gumAvyuM nathI, ghaNuM meLavyuM che. zrI karaMjiyA kahe che. tema neharue karyuM hAta te, neharu ane deza ghaNuM gumAvata. zrI karaMjiyAnA kahevA mujaba, 1962 pachI neharunI zakita ane sattA ghaTatA gayA te sAthe indirAnA vadhatA gayA. pariNAme neharunA avasAna samaye indirA vaDA pradhAna thavA joitA hatA, neharunI putrI che mATe nahi, paNa temanI zakita ane guNavattAnA dhoraNe paNa indirAe irAdApUrvaka Atmavilopana karyuM. lAlabahAdura zAstrInA 18 mahinAnA gALAmAM deza vadhAre khADe gayo.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 muha jIvana * tA. 1-1276 che ke kaTI ja After his (shastri's) taking over, an international conspiracy working through their syndicate in India had plunged the nation, already enfeebled by China war, into economic insolvency and a costly military conflict with Pakistan. indirA gAMdhI vaDA pradhAna thayA tyAre dezanI rAjakIya ane Arthika paristhiti atyaMta vikaTa ane kharAba hatI. keMgresa pratyAaldt Mafia-like syndicate a CARIU att Ola SCERL gAMdhI tenuM nizAna hatA. chevaTa julAi 1969mAM indirA gAMdhIe sinDikeTane teDI ane tyAra pachI jhaDapI pagalAM lIdhAM. beMkonuM rASTrIyakaraNa karyuM, sAliyANA nAbUda karyA vagere. baMglAdezane abhUtaparva vijaya, 1971-72nI cUMTaNIomAM gI bahumatIne pariNAme virodha nAmazeSa thai gayo. Opposition was dead as dodo. te pachI 26mI jUna 1975 kaTokaTI jAhera kema karavI paDI? karaMjiyAnA zabdomAM kahIe te mAkhIne mAravA hathoDe Thema upADa paDayo? karaMjiyAnA kahevA mujaba relave athavA bIjI haDatALe, alhAbAda cUkAdo, vigere nimitta hatA. kharA kAraNo bIjA hatAM. The answer to the riddle lies elsewhere, in Indira Gandhi's mind and its awareness of the Indian Political syndrome. The seeds lay deeply embeded in the History of the congress Party and Nehru regime over the past decades. The 26th June 1975 recorded Indira Nehru Gandhi's final triumph over the common enemy which had bedevilled the Trumurti of Gandhiji, Jawaharlal and Indira. AnA upara vivecananI jarUra nathI. ghaNuM kahevAya evuM che. kaTokaTInA mULa UMDe che te tenuM AyuSya paNa lAMbu hoya. zrI. karaMjiyA kahe che te kharuM hoya te kaTokaTInuM sAcuM kAraNa AMtarika asthiratA nahi paNa bIjuM che. . have chellA prazna upara AvIe. zrI. karaMjiyAe kahyuM che. This brings us to the final decisiva question, would Indira succeed in executing the socialist programme wbich Nehru had left incomplete, often times scuttled? samAjavAdI kAnti karavAmAM neharu niSphaLa kema gayA? karaMjicAnA kahevA mujaba India's constitution, Parliamentary democracy with its multi-party base and Judicial system could not permit radical socio-economic changes. Nehru, the loyal democrat and constitutionalist, fell to the insufficiency of the instrument forged at his instance. - bhAratanuM baMdhAraNa, aneka rAjakIya pakSovALI saMsadIya lokazAhI ane nyAyataMtra, sAmAjika ane Arthika krAnti mATe avarodhaka tattva che. This was the most bitter lesson learnt by Indira at ber father's side. She was unlikely to forget it. So when the crisis which bede villed the Nehru regime, threatened to bind her leadership in a more confounded knot, she cut it with the sword of Emergency. ApaNA baMdhAraNamAM krAnti mATe je avarodhe hatA te have dUra karavAmAM AvyA che. nyAyataMtrane tenuM sAcuM sthAna batAvI dIdhuM. che. hajI saMsadIya lekazAhI rahI che paNa aneka rAjakIya pakSovALI lAMbA samaya kadAca raheze nahi, ramUMTaNIo gauNa che. kAnti mukhya che. saphaLa krAnti mATe hajI ghaNAM mahattvanA pheraphAro thaze. The socio-economic programme before the Nation (20-5 points) seeks to transform the Emergency into a revolution; and the success or failure of the Indira Gandhi regime will depend on its outcome, eka bAbatane zrI karaMjiyAne khUba vasavaso che. 1971nI cUMTaNImAM garIbI haTAva'ne nAda guMjo paNa tyAra pachI tene amala na thayo. The dilution of economic policies since the 1971-72 land slide victory eroded the Garibi Hatao programme. zrI. karaMjiyAnA mate tethI paNa vizeSa zocanIya hakIkata e che ke kaTokaTI jAhera thayA pachI paNa Arthika nIti kAntikAraka thavAne badale milakatanA hakone poSaka rahI che. The Government's refusal to dethrore property from the Fundamental rights while inseribing socialism from the Fundamentalri in the Preamble of the constitution and the increasing pro-big business tilt in Economic Policies, pursued in the emergency, project the contradiction which is create ing a credibility gap. - A virodhAbhAsI samasyAnuM sAcuM kAraNa zrI. karaMjiyA zodhaze evI AzA rAkhIe. jANakAro samaje che, ke zrI kajiyAne tenuM sAcuM kAraNa koMgresanI vartamAna racanAmAM dekhAya che. The tragedy is that the ruling party has not been streamlined into an instrument of social change. zrI. karaMjiyAnI AzA saMjya gAMdhImAM che. May be the failure of the ruling party on thir count can be made up by the revitalised youth Congress under Sanjay Gandhi's leadership. Indira Gandhi has found another Nehru rise to her side at a moment when she was fighting, back against the wall, to save the country as well as ber political career, may be life itself from opposition alliance. History has an odd way of repeating itself. Just as Indira had proved a rock of support to Jawaharlal after the China war, so the emergency had found a formidable aide in Sanjay. Wasit dynasty, Karma or historical forces that brought about this extraordirary development? - vicAravAne prazna e che ke zrI kajiyA je prakAranI sAmAMjika Arthika krAnita kare che tevI krAnti, indirA gAMdhI, saMjaya gAMdhI athavA zAsaka pakSa karavA icche che athavA karavA samartha che? 1971 pachI ane kaTokaTI pachI paNa, indirA gAMdhInI Arthika nItine eka jamaNerI rahyo che. te akasmAta che ke temanI vicArasaraNInuM avibhAjaya aMga che? vartamAnamAM je banI rahayuM che te AvI koI kAti mATe che ke sattAnA kendrIkaraNa mATe ja che? zrI karaMjiyAnA kahevA pramANe samAjavAdI kAnti karavAmAM neharu niSphaLa gayA, kAraNake teo 19mI sadInuM junavANI mAnasa 2011 254. Victorian up-bringing ard faith in democratic solutions, karaMjyiA kahe che : indirA gAMdhI mATe AvuM kei bahAnuM rahetuM nathI. Indira Gandhi has consciously and 1ightly destroyed that excuse with the declaration of Emergency. neharunA samayamAM kharekhara kaTokaTI hatI tyAre paNa, kahevA chatAM, neharue je na karyuM, te, jayAre evI moTI kaTekaTI nathI tyAre indirA gAMdhIe kara, taithI, temaNe ane deze kAMi meLavyuM che ke ghaNuM gumAvyuM che te itihAsa nakkI karaze. zrI karaMjiyAnA lekhanI meM kAMika viravRta samIkSA karI che, kAraNake zI karaMjiyA javAharalAla neharu ane indirA gAMdhInA nikaTanA paricayamAM hovAne ane temanA vicAre yuthArtha rIte jANavAnI dAve kare che. temano lekha vartamAna paristhiti ane bhAvi banAvI upara prakAza pADe che. meM aMgrejI avataraNa kAMIka vadhAre ApyA che, jethI karI zrI karaMjiyAnA vicAro bane tyAM sudhI temanA zabdomAM ja 2jU thAya. chatAM jeo aMgrejI vAMcI zake che temane mArA A vilepaNanA saMdarbhamAM. aMgrejI lekha vAMcI javA mArI bhalAmaNa che. 25-11-76 cImanalAla cakubhAI
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ khuba jIvana kavizrI nAnacaMdrajI mahArAja [kavizrI nAnacandrajI mahArAja prabhAvazALI vyakita hatA ane nirbhIkapaNe pragatizIla vicAro dharAvatA. temanI janmazatAbdI muMbaImAM ravivAra tA. 21-11-76ne dine ghaNAM utsAhapUrvaka UjavAI. te prasaMge eka daLadAra smRtigrantha prakaTa thayo tema ja zrI nAnacandrajI mahArAjanAM pravacanonA be grantho - "mAnavatAnuM mIThuM jagata"- prakaTa thayAM. temanA jIvananI kAvyamaya bhASAmAM zrI zAMtilAla zAhe taiyAra karela rekarDa paNa prakaTa thaI. A prasaMge kavizrI nAnacandrajI mahArAja janmazatAbdI TrasTa racavAmAM AvyuM che, jemAM lagabhaga rUpiyA nava lAkhanuM phaMDa thayuM che. mane nAnacandrajI mahArAjano paricaya bahu nAnI uMmaramAM thayo. tenAM saMsmaraNo smRti granthamAM me ApyA che je ahIM ApuM chuM. tA. 1-12-71 kavizrI nAnacandrajI mahArAjanA prathama paricaya mane saM. 1914mAM thayo. tyAre huM lIMbaDI bArDiMgamAM rahI abhyAsa karatA hatA. borDiMganA badhA vidyArthIone jainazALAmAM javuM pharajiyAta hatuM. kavizrI, jainazALAnA abhyAsamAM ghaNA rasa letA. paryuSaNanA divaseAmAM kavizrInA racelA dhArmika saMvAdo ane gItA jainazALAnA vidyArthIo upAzrayamAM bhajavatA. kavizrInA guru pUjya devacandrajI mahArAjane pakSaghAta thayo hato. tethI kavizrIne nava varSa sudhI lIMbaDImAM rahevuM paDayuM. gurunI temaNe ananyabhAve sevA karI. kavizrImAM zarUAtathI samAjasudhArakanI dhagaza hatI. temanAM pravacanomAM kurUDhiono virodha ane mAnavatAno upadeza rahetA. keTalAka loko ema mAne che ke jaina sAdhue zAstronuM ja vAcana karavuM joIe, sAMsArika pravRttio sAthe temane koI saMbaMdha na hovA joIe. meAkSamArganA ja upadeza Ape. ahiMsA ane AraMbha - samAraMbha viSe ApaNAmAM evA khyAlA pravarte che ke jaina sAdhu samAjasudhAraNA ke sAmAjika sevA athavA lAkakalyANanAM kAryAnA upadeza Ape te temane doSa lAge. kavizrI e jamAnAmAM paNa--AjathI 60 varSa pahelAM-pragatizIla vicAro dharAvatA hatA. mANasanuM ane samAjanuM jIvana nItimaya na hoya to mAtra meAkSamArganA upadeza ApavA athavA zAonuM ja vAcana karavuM ethI dharmanI abhivRddhi thatI nathI. pAyo na hoya tyAM ImArata caNavA jevuM thAya ! kavizrI mAnatA ke mAnavatA e ja sAcA dharmano pAyo che. te jamAnAmAM srIonI mukita ke unnatinI vAta karavI ane te paNa jainasAdhue e alpya hatuM. paNa kavizrI mAnatA ke puruSa jeTalA ja strIne adhikAra che. strIne nirakSara ke dabAyelI rAkhavAthI samAjanI adhAgita thAya che. tethI kavizrInA upadezathI mahilAmaMDaLanI sthApanA thaI hatI je hajI paNa cAle che. lIMbaDImAM gAmaDAnAM vidyArthIonA abhyAsanI anukULatA mATe temanA ja upadezathI sthAnakavAsI berDiMganI sthApanA thaI hatI, jenA seMkaDo vidyArthIone lAbha maLyo che. dareka prakAranAM lokakalyANanAM kAryo mATe kavizrI preraNA ApatA. peAtAne navuM jANavAnI jijJAsA eTalI badhI hatI ke rAtre upAzrayama dIvAbattI - te vakhate te phAnasathI choTAlAla harajIvana 'suzIla' sArA aMgrejI pustaka vAMcI temane samajAvatA. pUjaya devacandrajI mahArAja kALadharma pAmyA pachI kavizrI badhe vicaryA. sarve sthaLe mAnavatA ane lekakalyANanAM satkAryanA upadeza ane preraNA ApatA. vizeSamAM kavizrI mAnatA ke jaina sAdhuno udeza mAtra jaino mATe ja nathI, sakaLa janatAne tenA lAbha maLavA joIe. tethI gAmaDAomAM vicaratA tyAre rAtripravacana rAkhatA ane grAmajanatA meoTI saMkhyAmAM temanA upadezano lAbha letI, bulaMda avAja hato ane kaMTha madhura hato. pote kavi hatA ane bhakitanA suMdara kAvyo ane pado racatA ane gAtA. svabhAvamAM Agraha paNa hatA. sAcI ane sArI vastu thavI ja joIe. peAtAnA anuyAyIone AgrahapUrvaka satkAryo mATe preraNA 143 ApatA. seMkaDo bhAIo ane bahenoe kavizrIthI prabhAvita thaI potAnuM jIvana sanmArge vALyuM che. temanA upadezathI ghaNA lAkakalyANanAM kAryo thayAM che. ApaNA dezamAM gAMdhIyuga zarU thayA tyAre kavizrI pote gAMdhIjInA vicArothI AkarSAyA ane khAdI paheravI, reTiMyo kAMtavo, grAmodyogane uttejana ApavuM, aspRzyatA nivAraNa, vagere racanAtmaka kAryakramA mATe upadeza ApatA. pote khAdI paheratA. mArI vismRtimAM bhUla thatI na hAya. te! - hAthe daLelA lATa ja vAparavA evA Agraha rAkhatA. jaina sAdhu mATe A pagaluM krAntikArI hatuM. zAstronA zAnamAM emanAM karatAM kadAca vadhAre vidrAna evA sAdhuo hatA, paNa yugabaLane oLakhI yugadharmanA upadeza ApavAmAM teo virala hatA. rUDhicUstA taraphathI TIkA thAya tenI bahu paravA na karatA. ApaNAmAM eka mAnyatA evI che ke kriyAo cUstapaNe pALe e sAcA sAdhu gaNAya - e dRSTie kavizrIe dezakALa pramANe sArA pramANamAM chUTa lIdhI hatI. kavizrIne jIvanamAM seTInA prasaMge paNa eka prasaMga, jeno huM sAkSI chuM, tenA ahIM AvyA. emAMnA ullekha karuM chuM: temanA ziSya, je pAchaLathI saMtabAlane nAme jANItA thayA, temanI sAthe tIvra matabheda thayo, aMtabAlakavizrI pAsethI ja preraNA meLavI be DagalA AgaLa javA taiyAra thayA. saMtabAlamAM taravarATa ghaNA. mAtra upadeza ApI besI rahevuM e temane yogya na lAgyuM, sAmAjika sevA ane lokakalyANanA kAryomAM sakriya bhAga le ane upadeza ApIe te karI batAvavuM evI temanI bhAvanA thaI. jaina sAdhu ATale sudhI jAya te kavizrIne mAnya na hatuM. A gRhana prazna che. tenI carcAmAM ahIM nathI UtaratA. saMtabAla makkama hatA. guru-ziSya vaccenI carcAmAM huM sAkSI ane keTaleka darajaje bhAgIdAra hatA. muMbaImAM varasAvA upara jIvaNalAla cinAInA baMgale banne hatA tyAre A vivAda cAlatA hatA, temAM me paNa thoDo bhAga lIdhA hatA. mukhya prazna e hatA, jaina sAdhuno veza rAkhIne AvI pravRttimAM paDaghuM keTale darajaje yogya lekhAya, e prazna hajI aNaukalyo che. chevaTa guru - ziSya bhAre haiye chUTA paDayA. saMtabAle potAnA mArga lIdhA. taghaDI sudhI guru pratye bhakita evI ja rahI. gurue paNa temanA pratye chevaTa sudhI premabhAva rAkhyo. kavizrIe potAnA dIrgha jIvanakALamAM ghaNA bhAIo ane bahenone dharmAbhimukha karyA. mane temanAM mIThAM saMsmaraNo yAda che. jainazALAmAM nAnI vaye temanA pratApe dhArmika saMskAro maLyA te jIvanabhara mArA vArasAmAM rahyAM che. ApaNA zramaNavarganA ghaNA pAyAnA praznonI puna: vicAraNA karavAnI jarUra che. temAM kavizrInuM jIvana mArgadarzaka bane tevuM che. kavizrInI janmazatAbdI prasaMge huM aMta:karaNapUrvaka temane zrAddhAMjali arju chuM. -cImanalAla cakubhAI zAha
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 prabuddha jIvana nikAsamAM dArU navI dilhIthI AvelA eka samAcAra kahe che ke peAlenDanA vyApArI pratinidhimaMDaLe karelI darakhAstA jo bhArata sarakAra svIkAraze tA bhAratIya baTeTAmAMthI nikAsa mATe voDakA nAmanI madirA banAvavAmAM Avaze. darakhAstAmAM peAlenDanA sahakArathI nikAsa mATe mAMsa paNa prosesa karavAnI yojanA che. dezamAM dArUbaMdhI karavI e ApaNA baMdhAraNanA eka Adeza che paNa te mATe samayamaryAdA TharAvela na hovAthI gujarAtane bAda karatAM koI rAjaye dArUbaMdhInI saphara nIti amalamAM rAkhI nathI. tAmilanADue saMpUrNa dArUbaMdhI karavAnA ane tene rada karavAnA akhatarA karyA che. bIjA rAjyo paikI koIe dArUbaMdhInI dizAmAM bhAgye ja kaMI karyuM che athavA adhakacarAM pagalAM lIdhAM che. mahArASTra rAjaye gAMdhIjInI janma zatAbdInA varSamAM dArUbaMdhI haLavI karI hatI. Akhare vaDA pradhAne saMpUrNa ane dezavyApI dArUbaMdhI karavAnA 12 muddAno kAryakrama rAjaya sarakArone Apyo che. Ama jayAre gharaAMgaNe ApaNe saMpUrNa dArUbaMdhInI nItine varelA chIe tyAre nikAsa mATe videzI prakAranI maMdirA banAvIe e yogya che? je ApaNI prajA mATe jhera che te jhera ApaNe bIjA dezonI prajAAne, videzI hUMDiyAmaNa kamAvA khAtara pAIe e ApaNA mATe yogya che? ApaNe jAherajIvanamAM naitika mUlyo apanAvyAM che. 'satyameva jayate' e ApaNI rAjyamudrA che. videzavahevAramAM ApaNe paMcazIla apanAvela che. ApaNe videzI hUMDiyAmaNanI kamANI jatI karIne paNa roDeziyA ane dakSiNa AphrikAnA Arthika tathA rAjakIya bahiSkAra karyo che. ApaNe taMgadilI ane azAnti vadhAre evA zastronA vepAra ane bheTano virodha karIe chIe. ApaNI mUMjImAM ujajavala saMskRti ane ucca nItimattA che. e badhuM yAda karyA pachI ApaNe videzezamAM dArU ane mAMsa nikAsa karavA mATe kArakhAnAM nAkhavAnI darakhAsto vicAramAM paNa kema laI zakIe ? tema chatAM ApaNe mAMsa to nikAsa karIe ja chIe. dArUbaMdhI ApaNA mATe eka pracArasUtra ja na hoya. e ApaNA mATe dharma ane karma che; kAraNa ke tenA vaDe ApaNe ApaNA karoDo garIbAnuM kalyANa karavA mAgIe chIe ane navI peDhIne e vinAzaka vyasanamAMthI bacAvavA mAgIe chIe. paraMtu ApaNA rASTra apanAvelA Adarza ane ApaNA keTalAka rAjakartAonA vyavahAra vacce bahu aMtara paDI gayuM che. te prajAne dArU pAIne rAjyanI AvakamAM vadhAro karavAnuM yogya mAne che. gaI tA. 22 okaTobaranA roja 'janmabhUmi'mAM pragaTa thayelA eka samAcAra pramANe ekalA muMbaI zaheramAM dara varSe Azare 55 karoDa rUpiyAnI kiMmatanA dArU pIvAya che. (bIjo gerakAyade pIvA hoya te judo) ane tenI upara ekalA muMbaI zaheramAMthI mahArASTra sarakAra varSa jJa. 20 karoDanI Avaka meLave che. ekalA muMbaI zaheramAM dArU vecavAnA paravAno dharAvatI 450 dukAne che. mahArASTranA mukhya pradhAna zrI zaMkararAva cavhANe Takora karI hatI ke jayAre khuda koMgresI dArU vecavAnI dukAno kholavAnI parimaTo meLavavA AgaLa Ave che tyAre mane du:kha thAya che. du:kha thatuM hoya to paNa temAM kazuM Azcarya nathI. koMgresanA je pAyAnA siddhAMto che temAM dArUbaMdhI eka che. paraMtu keTalA koMgresIo pAyAnA keTalA siddhAMtAmAM mAne che? thI nAIkanA zAsanamAM mahArASTramAM dArU banAvavAnAM ghaNAM kArakhAnAM sthapAyAM che. temAM karoDo rUpiyAnI mUDInuM rokANa thayuM che. zrI nAIka ema mAnatA jaNAtA tA. 1-12-16 ane mAMsa paNa ! hatA ke drAkSano koSTha upayoga dArU banAvavAmAM che. jo koMgresIo paNa dArU pItA ane vecatA hoya, ane jo pazcimI DhabanI vartamAna jIvanapaddhatimAM madirApAna meAbhe darzAvatuM sTeTasa simbola hoya te madirApAnamAM ane madirA vecavAnI parimaTo meLavavAmAM saMkoca kema rahe? mahArASTra zAsanamAM kAyadesara ane gerakAyadesara dArUnA utpAdana, vecANa ane upayogamAM eTalA badhA vadhAro thayo che ke have jayAre saMpUrNa dArUbaMdhInI dizAmAM vaDA pradhAne rAjyone 12 muddAno kAryakrama Apyo che tyAre teno amala karavA mahArASTra sarakAra mATe muzkela banI jaze. bIjAM rAjyomAM nAmanI ja dArUbaMdhI che, athavA nathI. paMjAbamAM pANI ane dUdha karatAM dArU vadhu pIvAya che ema kahI zakAya. vaDA pradhAnanA 20+ 5 muddAnA kAryakrama mATe khUba pracAra thAya che, paNa temanA dArUbaMdhInA 12 muddAnA kAryakrama vize bhAgye ja kazA pracAra thAya che. je rAjaya dArUbaMdhI kare tene AbakArI jakAtamAM je khoTa jAya tenA 50 TakA kendra sarakAre ApavAnI taiyArI batAvI hovA chatAM bhAgye ja koi rAjaye bAkInA 50 TakAno bhAga ApavAnI taiyArI batAvI. dezavyApI saMpUrNa dArUbaMdhI karavA kendra sarakAra Atura che paNa rAjya sarakAronI dAnata nathI evuM jaNAya che. dArUbaMdhIne baMdhAraNanA eka Adeza tarIke ane naitika dhyeya tarIke svIkAryA pachI kendra sarakAra nikAsa mATe dArU banAve e yogya nahi gaNAya. AyAtanA vadhatAM jatAM bila sAme DuMgaLI, keLAM ane sIMgadANAthI mAMDIne mAMsa sudhInI aneka cIjo nikAsa karIne hUMDiyAmaNa kamAvAnI vyApAra pradhAna zrI DI. pI. caTTopAdhyAyanI AturatA ApaNe samajI zakIe chIe; paraMtu ApaNe kayAMka maryAdA ane saMyamanI lakSmaNa rekhA doravI joie. tenI bIjI bAju game tevI lAbhAmaNI hoya te paNa e lakSmaNa rekhA oLaMgavI na joie. peAlenDanA sahakAramAM voDakA banAvI, videzanaeN vecI, videthI hUMDiyAmaNa kamAvAnI lAlaca voDakA jevI ja lalacAvanArI haze, paNa deza mATe Arthika lAbha karatAM naitika lAbha vadhu jarUrI che. dezamAM Alkohola ane dArU banAvavAnAM kArakhAnAMnI saMkhyA juo, DisTIlarInuM eka kArakhAnuM te mahAdevanA nAme cAle che! keTalA badhA videzI dArU AyAta paNa thAya che te juo. dezamAM dArUnI dukAnonI saMkhyA juo, kAyadesara tathA gerakAyade pInAcanI saMkhyA juo ane dara varSe bheLaseLathI jherI banelA dArU pIne garIbA mare che temanI saMkhyA juo to ema lAge ke dArUbaMdhInuM dhyeya eka mRgajaLa che ane dArU vecIne dhanavAna thavuM tathA pIne pazu thavuM e jIvananI eka karUNa vAstavikatA che. paraMtu jo ApaNA AgevAnA ja dArUbaMdhImAM mAnatA na hoya to tenA prajAne dArUnI badImAMthI mukata karavAmAM AgebanI kevI rIte lai zake! mahArASTranA vartamAna mukhya pradhAna dArUnA vyasananA virodhI che paNa temanA pUrogAmInA zAsanamAM mahArASTramAM dArU udyogano je vikAsa thayA che te jotAM dArUbaMdhInA 12 muddAno amala karavAmAM temane ghaNI muzkelI paDaze. muMbaimAM dhanavAnonA ucca vargamAM paNa dArUnI badI zokha, vaibhava ane ma|bhArUpe kevI phlAI che tenA temaNe hamaNAM coMkAvanArA dAkhalA ApyA che. tA. 1 jAnyuArIthI amalamAM AvatI dAniyaMtraNanI navI nItimAM dharmasthAno ane keLavaNI sthAna pAsethI dArUnI dukAne kADhI nAkhavAmAM Avaze ema temaNe kahyuM che, paraMtu e pUratuM nathI. Ave ThekANe dArUnuM vecANa na thavA devuM evo kAyado paNa che, te chatAM Ave ThekANe dukAno kema karavA devAmAM AvI tenI tapAsa paNa thavI joie. paravAnA ApavAmAM hamezAM prAmANikatA jaLavAI nathI. deDakAnA pagathI mAMDI veADakAnI bATalIo nikAsa karIne paNa hUMDiyAmaNa kamAvAno Agraha rAkhatA vepArapradhAnanI hUMDiyAmaNa kamAvI ApavAnI ciMtA ApaNe samajI zakIe chIe. paNa ApaNA ja lokone dArU pIvAnI sagavaDa karI ApavAnI rAjya sarakAronI cIvaTa ApaNe samajI zakatA nathI. vijayagupta maurya,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-76 prabuddha jIvana vijJAna ane janatA.... -IN janmabhUbhi-pravAsI mATe aNuzakita aMgenA bhAratanA bhAvi kAryakrama viSe mAhitI meLavavAnI hatI tyAre bhAratanA aNuzakita khAtAnA ghaNA vijJAnIonA saMparka thayo. vijJAnIo viSe janatAmAM ghaNI dhUMdhaLI chApa hoya che. vijJAnI samAjathI ataDo hAya che ke nAstika hoya che ke te ati Adhunika hoya che tema mAnI levAmAM Ave che. vikrama sArAbhAI pachI aNuzakitanA kAryakramane Toce mUkIne prathama aNuvisphoTa karavAmAM kAmiyAba nivaDanArA aNuzakita khAtAnA vaDA DaoN. homI bhAbhAe phariyAda karI ke vijJAna viSe vartamAnapatrAmAM bahu ochuM lakhAya che. bhArata sarakAra vijJAnanA saMzeAdhanamAM dara varSe rUA. 200 karoDa kharce che, aMgrejI vartamAnapatramAM je samAcAro Ave che temAM mAMDa pAMca TakA vijJAna ane TekanolAjI aMgenA samAcAro hoya che. jayAre prAdezika bhASAmAM (gujarAtI-marAThI vagere) pragaTa thatA patrA to vijJAnane bahu ochA 5" che. me' sAmethI phariyAda karI ke tabIbI vijJAna, rasAyaNa strIo ke vijJAnIe A bAbatamAM enA vADo karIne beThA che ke pote sAmAnya mAnavIne samajAya tevuM lakhavAnI phUrasada dharAvatA nathI ane patrakAra-lekhako vijJAna aMge lakhavAnI koziSa kare to jANe vijJAnIonAM kSetra upara tarApa paDI hoya tema UkaLI UThe che, AnAthI patrakAra-lekhako hebatAIne vijJAnanA viSayane sparzatA nathI ane tethI janatA vijJAna aMgenI jANakArIthI vaMcita rahe che. vijJAnIone loko phrenkesTIna mAne che. eTale ke te koI AMsa karanAro mahA ghAtaka mAnava che tema mAne che. aNuzakita paMca eTale jANe aNuboMba banAvavA ke aNuvIjaLI pedA karavA mATe ja UbhuM thayuM hoya tema loko mAne che. bhAbhA aNu-saMzodhana kendramAM je 4,000 vijJAnIo kAma kare che tenI jANakArI janatAne maLe tA sAmAnya mAvIne thAya ke ApaNA deza keTale AgaLa vadhyo che. vijJAnI ati Adhunika ke nAstika mAnava nathI. aNaziMkata khAtAnA pAvara prA jekaTa enjiniyariMga DivijhananA DAyarekaTara DaoN ema. Ara. zrInivAsanane tame maLeA ane tenA vicAro jANA tA lAge ke Ato koI Adhunika RSi jevA che. eka bAju te samagra jagatanI baLataNazakitano kayAsa kADhI jANatA hoya ane 2000nI sAla sudhI jagatamAM keTalA kolsA cAlaze te vAta jANatA hoya to bIjI bAju Adhunika mAnavI kapaDAMlattA, makAna ane raheNIkarImAM keTalA sAdo hovA joIe tenAM dhAraNA paNa nakkI karIne sAdAIne Toce caDhAve che. DaoN. zrInivAsananA kahevA mujaba baLataNa ane vIjaLIzakitanA vaparAzamAM amerikA je veDaphATa kare che teno dAkhalo laIne bhArata vIjaLInA vaparAzamAM ghaNI karakasara atyArathI zarU karI zake che. zarUmAM temaNe jagata AkhAnI baLataNakitano aDasaTTo kADhIne pachI bhaviSyamAM baLataNanI je taMgI paDe tene je saraLa IlAja batAvyo che te jovA jevA che. A jagatamAM 1 karoDa megATana jeTalA kolasA ane ghanapadArtharUpI baLataNanA anAmata staro paDelA che(eka megATana eTale 10 lAkha Tana) AmAMthI mAno ke pa0 TakA jeTalA kolasA khAdI kaDhAya ane atyAre dara varSe 2500 megATana jeTalI jagatanI vaparAza che te jotAM A kolasA 2000 varSa sudhI cAle. jo ke kolasAnI vaparAza eTalI badhI vadhavA mAMDI che ke 1985 sudhImAM 2500 megATanane badale dara varSe 3500 megATana jeTalA kolse vaparAvA mAMDaze. e hisAbe A kolasA 2000 varSa nahiM paNa "mAtra" 1000 varSa cAle. 1 145 paNa ATalA badhA jaththAthI ApaNe harakhAI javAnuM nathI. AmAMthI 90 TakA kolasA amerikA, raziyA ane cIna pAse che. bAkInA 10 TakAmAM tamAma deza Ave che. bhAratanI vAta laIne te ApaNI bhUminA kolasA ane bI ghana baLataNanA stara 83000 megATana che. jagatano hisAba bhAratane lAgu paDato nathI. ApaNI pAse 130 varSa cAle teTalA kolasA che. e pachI telano krama Ave che. Araba dezAmAM 30thI 50 varSa sudhI cAle teTaluM krUDa tela che. bhAratanA aMdAjo pramANe bhAratamAM 130 megATana jeTalA krUDatelanA anAmata staro che. 2000nI sAla sudhImAM ApaNe dara varSe 10 karoDa Tana tela vAparatA thaIzuM eTale ke hAla karatAM krUDatelanI vaparAza pAMca gaNI thaze. kolasA ane krUDatela pachI aNavIjaLInI vAta Ave che, aNuvIjaLI mATe yureniyama joIe. ApaNI pAse bahu jUja pramANamAM yureniyama che, paNa ApaNe theAriyamathI kAma calAvI zakIe ane phAsTa briDara riekaTara sthApIne pluToniyamano upayoga karIne e baLataNamAMthI ja baLataNa meLavI zakIe, DaoN. zrInivAsana uparanA badhA moTA AMkaDA ApyA pachI paNa bahu ja saraLa vAta upara AvI jAya che. teo kahe che ke jagatanAM zakitanAM sAdhano amaryAda nathI, eTale ApaNe ApaNu jIvana evI rIte gAThavavuM joIe ke ochAmAM ochI vIjaLI ane baLataNa vaparAya, amerikA ane yuropamAM vadhu vIjaLI erakaMDIzanagamAM vaparAya che, DaoN. zrInivAsana kahe cheke bhAratamAM erakaMDIzanaranI bhAgye ja jarUra, che, chatAM dekhAva khAtara ane sarakArane kharce ke zeraheAlDarone kharce erakaMDIzanarI besADAya che. erakaMDIzanarI kharcALa to che ja paNa te je vIjaLI vApare che te to khaga vALI nAMkhe che. DA, zrInivAsana jevA vijJAnI kahe che ke zaheronuM Ayojana karatI vakhate evAM makAno bAMdhavAM joIe ke temAM erakaMDIzanaga ke vIjaLInA paMkhAnI jarUra na paDe. muMbaI jevA zaheromAM leka je kapaDAM pahere che te moTAbhAganI Rtune anukULa nathI. kapaDAMne kAraNe paNa vIjaLIno vaparAza vadhe che tevI sIdhIsAdI vAta DaoN. zrInivAsana kahe che. temanA kahevA mujaba zahera vasAvatA pahelAM tenAM makAna rastA ane vRkSonI ropaNInuM Ayojana karavuM joIe, ApaNe makAnonA bAMdhakAmamAM pazcimanI nakala karI che. A kAronI bAMdhaNI ja evI che ke je vIjaLInA paMkhAne anivArya banAve che dara cAra makAna dITha eka vRkSa hAya ! 40 paMkhAnI jarUra na paDe. Adhunika TekanolojI dvArA moTarakAra ane bIjA sAdhano 25 varSa sudhI Take tevA banAvI zakAya che. DaoN. zrInivAsana coMkAva nArI vAta kare che. temanA kahevA mujaba amuka sAdhanomAM evI cAza rakhAya che ke te lAMbA TakavAne badale TUMkuM AyuSya bhAgave ! Ane kAraNe utpAdakanI cIjono uthalA sArA thAya che; paNa vIjaLIno vaparAza anekagaNA vadhe che. gAmaDAMo have zaheronI nakala kare che. makAnonI bAMdhaNI evI hoya che ke tyAM paNa paMkhA besADavA paDe che. gAmaDAMone kRSinA upayoga mATe vIjaLI apAya che. e vIjaLI kUvAmAMthI pANI caDhAvavA mATe jarUrI hoya che paNa gAmaDAMnA loko paNa khetI sivAyanA upayoga mATe vIjaLI vAparavA mAMDayA che. DaoN. zrInivAsana kahe che ke khetIvADImAM vIjaLInA vaparAza paNa ADedhaDa thAya che. vijJAnIoe have e vAta upara dhyAna lagAvavAnuM che ke kRSimAM kema ochAmAM ochI vIjaLI vaparAya. sintheTIka kApaDa, plAsTIka ane bIjI kRtrima pedAzenA vadhu
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146. . jIvana tA1-12-16 2. ke. joti pArekha paDatA vaparAza aMge paNa DAM zrInivAsana cetavaNI uccAre che. keTalAMka aMdha bALake maMdabuddhinA hoya che. teone khAsa sutarAu kApaDa vAparavAthI eka te mAnavInA Arogyane sArI asara prakAranuM zikSaNa ApavA mATe zivarI khAtenI eka zALAmAM mekapaDe che, garamI thatI nathI, paMkhA ochA vaparAya che ane kRtrima vAmAM Ave che. kApaDa je vIjaLI vApare che tenA karatAM sutarAu kApaDa anekagaNI zALAno pUrNa kharcane pahoMcI vaLavA mATe grAnTa tathA udAra ochI vIjaLI vApare che. plAsTikanI binajarUrI cIjo ApaNe keTalI badhI vAparIe chIe. A plAsTika ghaNI badhI vIjaLI vAparI dAtAo taraphathI maLela dAnanI rakama upara AdhAra rAkhavAne hoya nAMkhe che. 3. zrInivAsana AvuM bole che tyAre gAMdhIjI bolatA che. A mATe 'spAnasarazipa yojanA zarU karavAmAM AvI che. A hoya tevuM lAge che. mahArASTra sarakAra atyAre AThamA dhoraNathI aMgre- yojanA heThaLa dareka bALaka dITha dara varSe rU. 600 ApanAra dAtA, jImAM vijJAnanA viSaya zIkhavavA mAge che te sArI vAta che. vijJAna bALakanA vAlI (Sponsorer) gaNAya che. A uparAMta bIjI koIpaNa bhASAmAM zIkhavAya paNa uparanI daSTie te gAMdhIjI ke Do. zrInivAsananI "sAdAInI bhASAmAM" zIkhavAya te upara vadhu nAnI-moTI rakame, ramakaDAM, kapaDAM, vagere rojiMdI jarUriyAtanI cIjo dhyAna ApavuM joIe. paNa dAtAo pAsethI svIkAravAmAM Ave che. -kAnti bhaTTa ahIMnuM zikSaNa pUruM karI che ane sAta varSanI vayanA bALakone vadhu abhyAsa mATe aMdhajano mATenI mAdhyamika zALAomAM athavA S4 jJAna ane zramanA 52 { * jJAna ane premanA paMthe - netravAne mATenI zALAomAM mokalavAmAM Ave che. [A lekhanA lekhikA bahena zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Ama, A bALamaMdiramAM zikSaNano je majabUta pAyo taiyAra AjIvana sabhya che ane pote paNa prajJAcakSu hovA chatAM saMghanI karavAmAM Ave che te daSTihIna bALakanA bhAvi zALAkIya tathA audyo gika zikSaNamAM avazya sahAyaka bane che. bhAratamAM aMdha bALako pravRttiomAM sakriya rasa le che.. mATenuM khAsa bALamaMdira kadAca A prathama ja che. "UMDA aMdhArethI prabhu parama teje tuM laI jA... bALamaMdiranuM pUruM saranAmuM A pramANe che : A prArthanA che muMbaInA eka bALamaMdiranI aMdha bALakonI. ena. e. bI. mAtAlamI narsarI phora dhI blAInDa, carmacakSu gumAvI dIdho hovAthI teone sthULa prakAza khapata nathI. 218, sAyana roDa (sAyana IsTa) muMbaI-400 022 teo te jhaMkhe che jJAnane prakAza, premanI jayota. bALamaMdiranI sthApanA dvArA aMdha bALakone Avo prakAza meLavavAnI taka pUrI "samAja ghaDatara" pADavAmAM AvI che. phAdhara vAlesanA lakhANone saMcaya zuM sAmAnya bALaka ke zuM apaMga bALaka, darekanI AvazyakatAo phAdhara vAlesanA lakhANane saMcaya "samAjaghaDatara"nA para samAna hoya che. netrahina bALakane paNa prathamathI ja yogya mArgadarzana pustaka saMghe agAuthI rakama bharIne maMgAvyA che, te jemane maLe to tene bhAvi vikAsa saraLa ane samatala bane. A pustaka vasAvavuM hoya, temane saMghanA kAryAlayamAM rU. 9- bharIne A hetu siddha karavA muMbaImAM sAyana khAte aMdha bALako. (satvara potAnuM nAma noMdhAvI javuM. 50 nAme pUrAM thaze tyAM sudhI ja mATe eka bALamaMdira (narsarI) sthApavAmAM AvyuM che. tenI sthApanA nAme noMdhavAnuM cAlu raheze.) -kAryAlayamaMtrI I. sa. 1969mAM karavAmAM AvI hatI. "nezanala esosiyezana sastI-sulabhadarzaka sAhitya yojanA phora dhI blAInDa" ane "mAtAlamI TrasTa" nA saMyukata sahakArathI A bALamaMdira calAvavAmAM Ave che. temAM bethI sAta varSanI vayanAM . 1lo saMpuTa sokreTIsa-dIpanirvANa (navalakathA) paritrANa (nATaka) aMdha bALakone zikSaNa ApavAmAM Ave che. zikSaNa uparAMta rahevAnI, * rajo saMpuTa jhera to pIdhAM che jANI jANI, (navalakthA) ApaNo vAraso ne vaibhava (itihAsa) lekho tathA nibaMdho (cittanAtmaka) khAvA-pIvAnI tema ja tabIbI sAravAranI sagavaDo vinAmUlya dareka seTamAM 800 pAnAM-rAjanI kiMmata rUA. 40 thAya paNa ApavAmAM Ave che. je bALako potAne gherathI bhaNavA AvatAM naveMbara nAkhara sudhImAM grAhaka thanArane te pratyeka saMpuTa rUA. 11 hoya teone lAvavA-laI javA mATe zALA taraphathI vAhanakharca raji. pisTanA traNa maLI rUA. 14- maLaze. banne rAMpuTanA rUA. paNa ApavAmAM Ave che. 28- 2kama manIorDara ke DrAphaTathI ja mokalavI. prakAzana thaze aMdha bALakanI spazakita, zravaNazakita ane yAdazakita khIle, mArca 77mAM vizeSa mATe jaNAvae aMge ahIM vizeSa dhyAna ApavAmAM Ave che. 'breIla" lIpInA -vyavasthApaka, saMskAra sAhitya maMdira mULAkSare, gaNita, bALagIta ane hastakAma jevA viSayonuM prAthamika pi. be. naM. 34, bhAvanagara, jJAna ApavAmAM Ave che. vividha avAjavALAM ramakaDAM ane anya sAdhano dvArA bALa - samaNusUttama kone manoraMjana pUruM pADavAmAM Ave che. najIkanA temaja dUranAM sthaLoe paryaTane goThavavAmAM Ave che. hIMcakA para hIMcatA, sAIkala "samaNusUttama" pustakanI gujarAtI AvRtti pheravatAM, lasarapaTTI ane sIso para ramatAM ane AnaMdanI kikiyArIo jenI kiMmata bAra rUpiyA che, te muMbaI jena karatAM aMdha bALakone jovA e paNa eka lahAve che. e samaye yuvaka saMghanA kAryAlayamAMthI dasa rUpiyAnI kiMmate sahaja vicAra Ave ke ramatagamatane AnaMda ke sArvatrika che. maLI zakaze. bALako jAte chuTathI harIpharI zake, nityakramanAM kAryo ApameLe sAthe moTA jaththAmAM A pustake maMgAvyA karI zake, evI Teva pADavAmAM Ave che. netravAna ane netrahIna bALakonI mAnasika tathA zaikSaNika hAI, jeTalI joIze teTalI nakala saMgha, jarUriyAta samAna hoya che. A bAbatane dhyAnamAM rAkhI I. sa. 1972 upAzraye, ke anya saMsthAone maLI zakaze. nA DisembarathI eka no prayoga zarU karavAmAM Avyo che. jarUriyAtavALAne Te. naM 350296 upara dAdara khAte cAlatA netravAne mATenA bALamaMdira "zizuvihAra" mAM saMparka sAdhavA vinaMti che. aMdha bALakone mokalavAmAM Ave che. arthI aMdha bALaka netravAnA bALako joDe saraLatAthI badhI pravRttiomAM bhAga le che. bALamaMdiranI ' kAryAlayamaMtrI, kakSAe A jAtane A prathama ja prayoga che. A jAtanA zikSaNane muMbaI jena yuvaka saMgha 'saha-zikSaNa" "integrated education" kahe che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-74 pradUSaNa havA ane pANInAM pradUSaNa viSe ApaNe vadhu ne vadhu jAgRta banatA jaIe chIe e ghaNI IcchavA jevI vAta che. vAtAvaraNanuM pradUSaNa kevaLa ApaNA svAsthyane ja hAnikartA che evuM nathI; ApaNA samagra jIvana para tenI viparIta asara paDe che. vaLI, ApaNI jiMdagI pUrato ja A savAla che ema paNa nathI; bhAjIpAlA, vanaspati tathA phaLaphaLAdi para paNa pradUSaNanI ghaNI mAThI asara nIpaje che. e ja rIte ApaNA A mAnavadeha je kharI rIte to prabhunuM maMdira che tene paNa ApaNe jayAre ne tyAre ke jiMdagIbhara vikRta banAvI mUkIe chIe e pradUSaNa tarapha paNa ApaNuM dhyAna javuM joIe. meAthI pIvAtI pratyeka sigareTa e phephasAM ane leAhInuM pradUSaNa che, kephI yA mAdaka pINAMnA eka ghUMTaDo e jaThara ane lIvaranuM pradUSaNa che, ane kophIno eka kapa e hRdaya ane jJAnataMtuonuM pradUSaNa che e vAta paNa ApaNe vicAravA jevI che. A badhAM te tabIbI rIte sAbita thayelAM dUSaNo che, paraMtu kemisTanI dukAne bIjA pradUSaNAnI je bharamAra che e viSe te loko jANatA paNa nathI. ela. esa. DI. ane carasa, gAMjA jevA padArtho sAme je cetavaNI rAkhavI ApaNe jarUrI gaNIe chIe evI ja cetavaNI elApathInI eka eka davA mATe rAkhavI anivArya che. eA ke roriDAna jevI sAmAnya davAthI mAMDI enTibAyoTikasa sudhI vicAra karIe to tamAma davAo sAIDa IphekaTanuM -bakaruM kADhI UM'Ta pesADavAnuM-kAma kare che. A vAta ekadama ApaNA dhyAnamAM AvI zakatI nathI, paraMtu dhIme dhIme tenI asara thatI hoya che. nyU yorka, rokaphelara InsTiTyuTanA tabIba vijJAnI raeNrna DabAsa potAnA ' Mirage of Health ' pustakamAM jaNAve che ke enTibAyoTikasathI upadravI bekaTeriyA sAthe upayogI bekaTeriyAnA paNa sarvanAza thaI jAya che. DAkaTaro A upayogI pustaka tathA ela. meyalaranuM 'sAIDa IphekTa va Dragjha' jevAM pustakonuM kharekhara adhyayana kare to peAtAnA daradIone davAonI je lAMbI yAdI pakaDAve che - temAM ghaTADo karavA jarUra prerAya, davAo-TAima bokhkhu ? zarIranI dareka phariyAda ke darada pAchaLa aneka kAraNo kAma karatAM hAya che ane e badhAno tAga davAo meLavI zake tema nathI. dA. ta. mAthAnA du:khAvA jevI sAmAnya phariyAda laIe to (1) mAnasika kAraNa, (2) kaMI mAra yA IjA--AMcako lAgavA ke (3) Alkohola nIkAIna jevAM dravyonI asara thavI-A traNa vargIkaraNanA AdhAra para mAthuM caDavAnI najIvI gaNAtI phariyAda pAchaLa tabIbI saMzAdhana baseA ne traNa jeTalAM kAraNo rajU kare che! paraMtu tenA nivAraNa mATe te sAmAnya rIte kephina phinAseTIna yukata esITAIla selisIlIka esiDa ja hamezAM vaparAtAM hoya che. A davAo mAthuM du:khavAnAM badhAM kAraNeAne pahoMcI zake tema nathI, eTaluM ja nahi; enA upayogathI koI vAra UlaTAnI kiDanInI bImArI lAgu paDe che. dareka davA-are, kahone ke davAnI dareka mAtrA (Dojha) ApaNI jIvanazakitane raheMsI nAkhe che. AmAM keTalIka te vaLI TAIma-baoNmba jevI khataranAka che je potAnI sAIDaIphekaTanA paracA vIsa ke trIsa varSa jeTalA gALA bAda paNa batAvavAnuM cUkatI nathI! to keTalIka vaLI vaMzavArasA sudhI pahoMcI jAya che. 1950mAM kasuvAvaDa sAme bahoLA pracAra pAmelI sTIlabesTrola davAe strIomAM yonimArganuM kensara UbhuM kareluM. khUbInI vAta to e che ke je strIoe prabuddha jIvana mAnava dehanu A davA lIdhelI temane ja A darada thayuM evuM nahotuM, emane janmelI putrIo paMdara vIsa varSanI thaI tyAre temane paNa kensaranI A bImArI lAgu paDI. have A badhI chekarIoe A davAnI kaMpanIo sAme kesa karyo che! 12mI me '76 nA TAImsa oNpha InDiyA' mAM amerikAnA mAyAmI viSe ahevAla che. "mAyAmI yunivarsiTInI 21 varSanI ku, bArbarA kesa karI jaNAve che ke tenA janma pahelAM tenI mAtAne sTIbesTrola ApavAmAM AvelI jene lIdhe ku. bArbarAne paNa kensara thayuM. A prakAranA pAMca lAkha kesa noMdhAyA ane A badhI nirdoSa bALAone rAgI banAvanAra pailI sTIlabesTrola hatI. !'' aDhI lAkha DaoNlaranI nukasAnInuM AMdhaNa mukAyuM e te ThIka. uparAMta A davA banAvanAra batrIsa kaMpanIone kAyadAnuM pharamAna thayuM ke vIsa varSa pahelAM bajAramAM mUkAyelI A davA je je mahilA e lIdhI hoya ane ene lIdhe emanI je putrIone kensaranI bImArI thaI hoya temanI bhALa meLavI temane sAravAra ApavI binajarUrI zastrakriyA je vAta davAone lAgu paDe che e ja vAta zarusrakriyAnI bAbatamAM paNa che. kharekhara zastrakriyAnI jarUra hoya evA keMsa te bhAgye ja hoya che; hajAramAM ekAda be mAMDa kadAca, ane chatAMya zarIranAM aMgAnuM je paraspara ekIkaraNa ane kArya che enI upekSA karI zarIranA koI bhAganuM oparezana karI nAkhavAmAM Ave che. yu. esa. e. ane yu. ke.mAM Tonsilsa je ApaNA zarIranA saMrakSaNa mATe ghaNI upayogI graMthi che, tenAM saMkhyAbaMdha oNparezana thAya che. vagara oNparezane paNa moTA bhAganA kesone jarUra sudhArI zakAya tema che, chatAMya TonsilsanuM oNparezana tyAM agrasthAna bhAgavuM che. tyAra pachI naMbara Ave che. garbhAzayanA oNparezanano. 21mI sapTeMbara '75nA 'nyU yorka TAImsa'nA ahevAla pramANe garbhAzayanA ATalA badhA nahiM to ghaNA kesamAM oNparezananI kazI ja jarUra nathI. ahevAla AgaLa jaNAve che ke "divase divase vadhatA sarjane dardIone oparezana Tebala bhaNI laI jAya che temAM vadhAre dAkhalAmAM tA DAkaTaronI tabIbI diSTa karatAM temanI aMgata nANAkIya daSTi ja kAma karatI hoya che. eka sarjana A bAbata kabUla karI kahe che paNa kharA, "ame badhA ja DaoNkaTaro kaMI evuM kamAI zakatA nathI eTale zuM karIe? mahine mAse ekAda garbhAzaya ke evA koI avayavanuM oNparezana karI nAkhIe ane gharanuM bhADuM cUkavI daIe !" A ahevAla bIjI vAta e kahe che ke sApo ephorekaTomijha (aMDavAhinI tathA aMDAzayanAM oNparezana)nA oNparezana paNa daradanI koI pAkI khAtarI jaNAI na hoya chatAM darada pratye sAvacetI rAkhavAnAM oThAM heThaLa karI nAkhavAmAM Ave che. kahevAnI jarUra nathI ke sAvacetInAM nAma nIce thatAM A badhAM oparezana pAchaLa DaoNkTaronI aMgata lAbhavRtti ja kAma karI rahI hoya che. te te pachI evuM thaze ke A badhA sarjano ko'ka divasa ApaNuM mAthuM ja dhaDathI juduM karI mukavA lalacAze! pahelethI ja upAya! mAthAnA du:khAvAnI vAta ja nahi! keTalAka kissAmAM to kuTuMbaniyojananA sabaLa upAya tarIke garbhAzayanAM oNparezana karavAmAM Ave che. A aMgenA ahevAla mujaba mizigana yunivarsiTIe abhyAsa karI jAhera karyuM che ke garbhAzayanA oparezanavALA 12,000 kesAmAMthI 48 TakAne enTIbAyoTikasa levAnI jarUra rahI che, temAMthI keTalAka daradIone davAone lIdhe ja mAMdagI AvI jAya che e tA ThIka che, paNa enI asarathI meAta paNa nIpaje che. A sivAya garbhAzayanAM oNparezana pachI daradIomAM viSAda ane glAni AvI jAya che enuM pramANa paNa ghaNu jANavA maLyuM che. davAo ane DaoNkTaro viSe ATaluM jANyA pachI ApaNe sAvadhAna rahevuM ghaNuM jarUrI che. * anuvAdaka : zAradAbena bAbubhAI zAha mULa aMgrejI Do. ema. ema. magarA (IkolojI oNva dha hyumana' mAMthI)
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 prabuddha jIvana tA. 1-12-06 eTale vivAda mAlo. pAre 2-05 Aje mAla : kacaDAta-ribAtA mAnavI, ene zraddhAthI yAda karaze.... "vizvanA koI paNa jAtinA ke bhASA bolanArA mAnavane pratighoSa jhIlyAM che, jIravyAM che ane emanI karmabhUmi-cAhe sAhitya jyAre jamI le sItamagaranA pAzavI atyAcAra heThaLa kacaDAtA he yA anya-enI asara upasAvI che. jouM chuM tyAre enA caherA paranI dareka vedanA mArA rUMve rUMve mAro paNa bhAratane eka cAhaka ane prazaMsaka rahyA che. khAsa anubhavuM chuM ane e sItamagara sAme zastra ugAmavAnI mArI vidrohI karIne gAMdhIjI ane gAMdhIvAdanA. temaNe A bAbata jAheramAM kahI bhAvanA vadhu prabaLa bane che." evuM kahenAra, ane kahenAra ja nahIM che ke gAMdhIvAda jevI prabaLa zakita vizvamAM anyatra jovA maLI vakhata Avye AtatAyIonI vhAre mAtra mAnava hovAnA saMbaMdhe nathI. gAMdhIvAda eka ja kAMtikArI pravRtti evI che jemAM lohI zastra dhAraNa karanAra duniyAnA eka mAnavatAvAdIe ApaNI reDayA vagara 60 karoDanA eka rASTra svAtaMya meLavyAM hoya, 5. javA haralAla naherunA te te niphTanA mitra hatA. baMne ekabIjAne ciravidAya lIdhI che. ekathI vadhu vakhata uSmAthI maLyA che. hindu ane bauddha dharmano ApaNA svAtaMtrya saMgrAma vakhate bismIla (?) nAmanA eka mAlAe UDe abhyAsa karyo hato. saMskRtanA temanA jJAna badala urdU zAyare lakheluM "sarapharozI kI tamannA aba hamAre dilame hai, banArasa hindu yunivarsiTIe temane "vighA vAcaspati'nI upAdhithI, dekhanA hai jora kitanA bAjae kAtila meM hai"- je insAnanI navAjelA, tyAre ApaNe tyAM thaI rahelI saMskRtanI avajJA ane ApaNe vAta karIe chIe e to khudabakhuda yuddhanA medAnamAM bAjue avadazA tarapha najara karavA jevI che.. kAtilanI tAkAta jovA gayela. 1972mAM mAlarone AMtararASTrIya samajutI mATe, vizvazAMti. mATenA temanA prayAsa badala ane AjIvana siddhAMtaniSThA badala pa. 1901nA navembaranI trIjIe perisamAM janmelo e "insAna' nahera evorDa maLyo hato. DhAkAnI (baMgalAdezanI) rAjazAhI yunivaeTale vizvasAhityamAM ane khA mAnavatAvAdI sarjananuM pradAna siTIe temane sAhityanI mAnad DokaTareTanI upAdhi ApI. karI janAra "Andra mAlaze." ApaNane ahIM jANavA maLyA mujaba 1971mAM pUrva pAkistAna (hAlano baMgalA dezo, tenI mukita maMgaLavAra tA. 23mI navembare bapore 2-05 miniTe Andra - bAhinI ane sadgata pramukha zekha mujIba rahemAna jayAre pazcima jagatanI kacaDAtI ane jIvatejIva narkayAtanA bhagavatI prajAne, pAkistAnanA te vakhatanA saramukhatyAra janarala yAhyAkhAna ane lehabhUkhyA zAla jevA temanI sainikonA amAnuSI atyAcArone mAtra zabdanI sAThamArIne ja sAhityanuM dhyeya mAnatA sAhityakAronI sAmano karI rahyAM hatA tyAre A sarjakanuM dila dAjhatuM hatuM. temaNe vacce lohI reDatI avasthAmAM mUkIne mAro cAlyA gayA. ApaNA sarvodaya netA zrI jayaprakAza nArAyaNane eka patra lakhIne duniyAmAM kalama dvArA dareka mANasanA hRdayamAM vidrohanI Aga jaNAveluM ke have jAheramAM pravacane karavAno vakhata rahyo nathI, bhaDakAvanAra seMkaDo kavio-sAhityakArone ApaNe jANIe chIe. chApAmAM lekha lakhavAne vakhata kayArane cAlyo gayo che, have to paNa e vidrohane sAkAra karavA-mAthe hAthamAM laIne raNamedAnamAM baMduka hAthamAM levAnI ghaDI AvI pahoMcI che. gayAnA dAkhalA keTalA che? tAjetaramAM ApaNI vaccethI evA ja jarA vicAravA jevuM che. 69-70 varSanA A jaipha sarjake eka baMga kavi kAjhI najharala islAme ciravidAya lIdhI. paNa evA hAthamAM baMduka upADIne laDavAnI jAnaphesAnInI taiyArI dekhADI. evI khumArI,e sahRdayatA ane e samasaMvedana vakhata Avye keTalA sarjako AMgaLIne veDhe gaNAya eTalA ja. dekhADI zake che? phUAnsanA mAlaronI karmabhUmi kUpamaMDUkanI peThe mAtra phrAnsa jeTalA niSNAta yuddhazAstranA teTalA ja nipuNa rAjanItijJa. pUratI maryAdita nahotI rahI. nUtana cInanA ghaDavaiyA mAne lAla ethI ja 1945mAM janarala gele kahyuM: "mane je mANasanI jarUra kAMtine sAda paDayo te pUrve kominTAMganI krAMtimAM sakriya kAmagIrI hatI te maLI gayo." janarala dalanA gADha mitra ane mArgadarzaka, bajAvanAra mAlaro, 1937mAM janarala phrAnkonA phAsIvAdI daLone sahakAryakara ane sAthIdAra tarIke mAlaroe je kAmagIrI bajAvI sAmane karanAra samAjavAdIdaLanA havAI daLanA kamAnDara mAla, tenAthI koNa ajANa che? phrAnsanA samagra rAjakAraNa upara cAra cAra dAyakA sudhI vaicArika 25 varSanI vaye zAMghAInA yuddhamAM banAvelI kAmagIrIne upara prabhAva jamAvI rAkhanAra mAla-Ama mAlaronI eka ja kSetre kahyuM tema temaNe zabdamAM sAkAra karI che. hemiMgyuM ane ervelanI bahumukhI pratibhA sAmAnya mANasanA manamAM ahobhAva janmAve jema mAlaroe speniza yuddha vize paNa ghaNuM lakhyuM che. temanI vadhu che te anya kSetranI temanI AMkha AMjatI kAmagIrI zI rIte jANItI banelI kRtiomAM 'lA konpharanTasa' (dha kankarara-vijetA), 'lA kanDIzana hyumana' (mansa pheITa-mAnavInuM bhAvi), lA empiyara jayorja orvelanI eka navalakathA 1984' ame kaoNlejakALamAM (mensa ha5-mAnavInI AzA, jemAM emaNe phAsIvAda viruddha rajU bhaNatA te ahIM yAda Ave che. vaeNla ane bIjA jemaNe aNuboMba Ata karI hatI, ane 'lA voI royela" (rAyala roDa_rAjamArgana. banAvavAmAM agraNI vaijJAnika tarIke bhAga bhajavela temaNe jyAre samAveza thAya che. mAnavajAtane 'sAmUhika ApaghAta' tarapha ghasaDI jatA e khephanAka teo mRtyu pAmyA tyAre temano "phegAIla mena Ina. zastranI asara pArakhI tyAre temane eka jabaradasta AMcako lAgyo. liTarecara' (sAhityamAM bhaMgura mAnavI) graMtha presamAM hato je thoDAM enI kaLa vaLI tyAre emaNe potAnI e saMzodhana prakriyA ane enI dUragAmI asara vize sAhityakRtio sarjI. saptAha bAda pragaTa thaze. janarala pimpIdue eka vakhata mArIne prazna pUche - "vAraMvAra zA mATe tame mota sAme bAtha bhIDe che" Andra mAlaronI bAbatamAM paNa evuM ja banyuM che. samarAMgaNa tyAre unnata mastake mAlaroe kaheluM : "mAnavI potAnA jIvanane paranA pitAnA anubhavo ane AghAta pratyAghAtone emaNe sajIva ja hoDamAM mUkatAM acakAya te tenuM aMtmasammAna rahe kharuM?" karyA che pitAnI navalakathAomAM. eka bIjI vAta paNa atre lakhavAnI ApaNe eTale ke mAnavajAte mAtra eka rAjanItijJa nathI. IcchA rokI zakAtI nathI. vAraMvAra evuM sAMbhaLavA maLe che ke gAMdhIjInA jIvananI ane emanA karmakSetranI jeTalI asara bhAratamAM nathI gumAvyo ke nathI sAhitya vizve eka labdha pratiSTha sAhityakAra mAtra dekhAtI eTalI anyatra dekhAya che. gumAvyo paNa vizva AkhAyamAM jayAM jyAM eka paNa mAnava anyAya, - gAMdhIjIe bhAratamAM rahIne zuM karyuM che eTaluM badhuM jANItuM jorajulama ke tAkAtanA baLe kacaDAto haze ke pIDAto haze tyAM kAma che ke have ene punarAlApa karava nirarthaka che. paNa kayAM De. mArTina du:kha taptAnAM prANinAma AtinAzanama"ne maMtra laI AjIvana bhUthara kiMga, kayAM AnAtAla phrAnsa, kayAM barTrAnDa rasela ane kayAM jhajhUmanAra eka sahAyakane gumAvyo che. tenI khoTa sAlaze. barnArDa za? badhAe eka yA bIjI rIte gAMdhIjInI vicArasaraNInA ajita popaTa mUlavavI ?
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-71 prabhudhdha jIvana dharma - mArI dRSTie gata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApelA vyAkhyAnanA sAra] mArA Izvara maMdiramAM nathI ane tethI ja huM maMdire jatA nathI! mArA Izvara badhe ThekANe vyApelA che! "vaiSNava jana te! ane kahIe je pIDa parAI jANe re ...... A dharma ! mArA mAtA mane nAstika kahetA hatA? huM kaheto hato: vaiSNava hovA chatAM janoI grahaNa karavI nathI. kAraNa eTaluM ja ke huM janoIne khIMTIe TiMgALavAmAM mAnatA nathI ! mArA mATe badhA dharmo ekasarakhA che ane mane dharmanuM kaMI zAna na heAvA chatAM huM dhArmika chuM. badhAne prazna jarUra thaze ke to mAro dharma kayo? huM koI bIjo ja dharma pALuM chuM... A dharma te ... cAra dAkhalAo ApI huM samajAvavA mAguM chuM... enA parathI nakkI thaze ke kayA sAcA dharma ane huM zA mATe emAM mAnuM chuM? pahelA dAkhalA : 37 varSanI eka bahena sAMje sAta vAge mArI oNphise "pRvI ... bahAra beThelA sekreTarIne jaNAvyuM: mAre vijyabhAIne maLavuM che. sekaTarIe pUchyuM : zuM kAma che? tame vijyabhAInA zuM thAva che? bahene javAba Apyo... vijayabhAI upara mAro hakka che ane je kAma che te aMgata che eTale mane aMdara javA do ... mAre jarUrI kAme maLavuM che. sekreTarIe aMdara javA mATe, ciThThI lakhI mokalavA Agraha karyo. bahene ciThThI lakhI... 25 varSa pahelAM ApanI milamAM nokarI karatAM gujarI gayelA bhAInI huM dIkarI chuM. aMgata kAma che bahena aMdara AvyAM ... tAbaDatoba oLakhANa thaI gaI bahene jaNAvyuM: amane penzana Aja sudhI maLe che paNa mArI nAnI bahenane meDa hAusamAM moka lavI che . te gAMDI che ... amane koIne cena levA detI nathI. kema ? tame tamArI javAbadArI mukI devA mAgo cho ? 21 varSanI dIkarIne Ama cheDI devA mAge che ? AmAM huM madada karI zakuM nahIM... tame tamArI javAbadArI nibhAvavA mAgatA ha|| jarUra madada thaI zake. A gAMDI bahena paraNelI . tene traNa varSanI bebI paNa kharI, pita AvI gAMDIne rAkhavAnI nA pADe. sAsariyA te kema hA pADe? bIje divase A bahenane gAMDI bahena sAthe bolAvI TekasImAM nAkhI laI AvavA kahyuM ane javAbadArI svIkArI ! duniyAmAM koI mANasa 100 TakA DAhyA hotA nathI! DaoNkaTare ghaNI ja dhIrajathI sAravAra karI. je mANasa javAbadArIthI kAma kare che tene Izvara paNa madada kare che. bahenanI davA thaI 40, 60, 70, 75 TakA sArI thaI gaI! tenA patine bolAvyA, samajAvyA ane jaNAvyuM ke A chekarIne hUMpha ApeA tA bAkInA TakA e Apa meLe ja sAjI thaI jaze... teNe potAnI majabUrI vyakata karI ke huM svIkAruM, paNa mAruM te saMyukata kuTuMba che...mArA mAtA - pitA tene kema apanAvaze? patine samajAvyA ... alaga rahevA kahyuM, kImiyo kAragata nivaDayo ... mANasane zAMta pADavA paNa samaya joIe ... e maLyA... banne jaNA ane bebI sAthe rahevA lAgyAM ... ane ekaTobara 1975 mAM A mAnelI dIkarIne bAbA paNa AvyA! 149 ghara bharyuM bhAdaryuM thayuM? gAMDI kuTI mArelI dIkarI sAjI gaNAI! javAbadArI laIe to pUrI kALajI paNa rAkhavI paDe... ane jo mAtra meDa hAusa upara ciThThI lakhI ApI hota to? bIjo dAkhalo : muMbaInA e vakhatanA zerIpha nasarUkSya ... temanI pAse Azraya mATe eka bahena gayelAM ... apaMga ... pAliyA thayelA. amAre tyAM AjhAya maLyo ... komyuniTI senTaramAM davA thaI ... A indirA sAjI thaI gaI .. A indirAe jIvanamAM bhUla paNa karelI chatAM e khAnadAna hatI ... koIe tene phasAvI haze ....... sAjI thaI gayA pachI lagananI vAta mukI ... koNa lagna kare evI cheAkarI sAthe ? javAba maLyA ... chokaro zodhI lIdhA che ... ahIM ja kAma karyuM che, nAma che abadullA ! IndirA -- abadullA ! mArA kAne vAta AvI ... badhI vAto thaI? prazna pUchAI gayo ane javAba maLyo, hA. tamAma vAtA karI che aneM meM samajIne hA pADI che evuM abadullAe AtmavizvAsapUrvaka jaNAvyuM. mane thayuM: ApaNe khAnadAnI ane cAritryanI vAto ja karIe chIe paNa be TakAya sAcuM bolatAM nathI! mAtra daMbha! khAnadAna muslima abadullA ! teNe peAtAnI khAnadAnI dekhADI ... cha mahinA pachI lagna karI ApIza evuM AzvAsana ApyuM. chokarI - chokarAne pUchyuM: tamArA mA-bApa saMmati Apaze ? javAba maLyA tame to che ne ? mArI AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. chekarIne pUchyuM musalamAna thaIza? javAba maLyo hA ... koma apanAvaze to bApa paNa apanAvaze... cha mahinA pachI lagna karAvI ApyAM. IMdirA have amInA banI gaI! paNa A mANasAne rAkhaza karyAM? ame varSo pahelAM mahArASTra hAusiMga borDamAM eka TenAmenTa rAkhela. tenuM bhADuM bharyA karatA hatA ke koI 'supAtra' ne ApIzuM. mane thayuM: agnInA - abadullAnuM nAma AnA para lakhAyuM che, ane A rUma emane ApavAmAM AvI ane sukhethI saMsAra calAve che AvA kAmamAM Izvara hamezAM madada kare che... dAne dAne pe lIkhA hai...... mane yAda AvI gayuM. trIjo dAkhalo amArI milano sAdhAraNa kArIgara teNe be varSa pahelAM kuTuMbaniyojananuM oparezana karAvyuM hatuM. peAtAnI patnIne peTamAM dukhavAnI haMmezanI phariyAda. amArA davAkhAnAmAM tapAsa mATe lavAI ane peTamAM dukhAvo koI bIjo nahIM paraMtu garbha rahevAne kAraNe hato ! mane jaNAvavAmAM AvyuM 'kaMIka' che! me` narsane jaNAvyuM. tame hamaNAM zAMta rahejo... tamAma vakhate satya kahevAthI sArU ja thatuM nathI... A eka dharmasaMkaTa hatuM. pUrepUro pAkTa vicAra anivArya hato, jo ApaNA pakSe zraddhA hoya to Izvara madada jarUra kare che. meM tamAma vicAra karI narsane jaNAvyuM... DaoNkaTarane huM vAta karIza teo oparezana niSphaLa gayuM che ema jaNAvaze ane badhuM patI jaze.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 prabuddha jIvana tA. 1-12-76 paNa ... thoDA divasa pachI pelI vyakitae AvI mane jaNAvyuM . mArI patnIe mane badhI vAta karI dIdhI che! AnuM nAma cAritrya! ApaNe cAritryanI vAta karIe chIe paNa tenI vyAkhyA ApaNA mATe ghaNI judI che. dareka jaNa bhUlo kare che. ApaNe ApaNI jAtane chetarIe chIe. meM salAha ApI... have A bALakane kADhI nAkhe ... bALaka koI divasa tamArA vacce Avaze ane bhUtakALa vacce Ubho thaI aMtarAya pedA karaze. lAvAriza bALakone moTo prazna che... koNa mA - koNa bApa! badhuM hemakhema patI gayuM! Aje badhA zAMtithI AnaMdapramodathI sAthe rahe che. the dAkhalo eka bhAI eka milamAM sArI posTa upara nokarI kare. tene phaTabAla ramatAM ramatAM mAthAmAM IjA thaI ane e bhAre vakarI .. ghaNI davAo karavAmAM AvI paNa kAragata thaI nahIM. mANasa TriTamenTa laI zake che, khAI zakato nathI ! karI choDavAne vAro Avyo ... eka mArA mitre A kesa hAthamAM levA mane jaNAvyuM. meM A kesa hAthamAM lIdhuM ane milamAlika je prasiddha samAjasevaka che, tene phona karyo, maLavuM che. khuzIthI maLe, javAba maLyo. ame maLyA ane meM kopensezananI mAgaNI karI. teo 10 hajAra ApavA taiyAra thayA. meM 20 hajAra mAgyA. Akhare paisA ApavAnuM nakkI thayuM. kaMpanInA bAkI nIkaLatA paisA kapAI rUA. 15 hajAra hAthamAM AvyA ! maDhIvALA pAse A bhAInI TriTamenTa karAvavAmAM AvI ane Aje teo ekadama sAjA - sArA thaI gayA che. teo amAre tyAM ToraperapArTasa ophisara tarIke kAma kare che ane mahine rUA. 1250 ne pagAra meLave che. e bhAInuM nAma zrI nAyara che. phaTabola ramatAM jene gaMbhIra IjA thayelI ane jeo nokarI karavA suddhA "yogya rahyA na hatA teo Aje paNa kAma kare che...sArUM kAma kare che. A che mAro dharma! Izvara ApaNA mATe zuM kare e vicAravA karatAM ApaNe Izvara mATe zuM karI zakIe te vicAravAnuM che! ApaNe hamezAM Izvara pAse mAgatA ja hoIe chIe ... tene ja ApaNuM kAma karAvavA jaNAvatA hoIe chIe paNa ApaNe kadI vicArIe chIe ke Izvara mATe ApaNe zuM karIe chIe? Izvare zreSTha mAnavajanma zreSTha kuTuMbamAM Apyo che tenuM kAma karI traNamukata thAuM! mAre mATe mAnavatA e mAro dharma! Ama mAnavatAnA kAma karatAM mane zuM maLe che? mane bamaNI zakita hAMsala thAya che. krikeTamAM mane je kaMI maLyuM nathI tenAthI vizeSa mane A kAryomAMthI maLe che. mane AMtarika AtmazAMti maLe che. paisAnI madada ghaNA karI chUTe, paNa paisAnI madada e tura madada che. mANase pote potAnI jAtane mAnavatAnA AvA kAryamAM taravI joIe . pote temAM guMthAvuM joIe ane mane lAge che AnA karatAM bIjo kayo dharma hoI zake? ... ane mane ema paNa lAge che ke mAnavatAne dharma bajAvatAM bajAvatAM tenuM jamA pAsu majabUta banAvavuM joIe. kAraNake mAnavatAnI beMkanuM koI divasa nezanAlAIjhezana thavAnuM nathI. -vijaya maracanTa, saMgha samAcAra zrI ratilAla maphAbhAI zAha sanmAna samiti - tA. 1-11-76 nA aMkamAM ApaNA saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAi zAhe apIla karelI, tenA anusaMdhAnamAM zrI ratilAla maphAbhAi zAha sanmAna aMgenA phALAmAM moTA bhAganA saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyo ane thoDA anya grahasthA taraphathI 2,600 rUpiyA lagabhaganI rakama maLI che. A zALAmAM je vyakita pitAnI rakama mokalavA irachatI hoya tene tA. 14-12-76 pahelA potAnI rakama saMghanA kAryAlayamAM mokalI ApavA vinaMti karavAmAM Ave che. 15-12-76 sudhImAM jeTalI rakama thaze teTalI mAMDala maklI ApavAmAM Avaze. premaLa jyoti nakkI karyA pramANe zani ane budhavAre premaLa jyotinA kAryakaro niyimita rIte jaina kilanikanI mulAkAta le che rAne dardIenA khabara aMtara ane muzkelI aMge pUche che- jarUriyAta pramANe phUTa vagere Ape che. have mulAkAtanA A kamamAM thoDo pheraphAra karIne have dararoja mulAkAta levAnuM nakkI karyuM che. premaLa jyoti pravRttine nIce mujaba Arthika sahAya prApta. thai che. 9,258 gatAMkamAM pragaTa thayelI rakamo pa00 eka sadguhastha : 101 zrI ANaMdajI goviMdajI zAha 9,859 ha. zrI nAnubhAI jhaverIe -cImanalAla je. zAha -ke. pI. zAha maMtrIo. sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita * vidyA satra A vidyA satra pravRttine prathama kAryakrama kavi nAnAlAla zatAbdi nimitte AgAmI jAnyuArI mAsanI tA. 10-11-12 nA roja carcageTa para AvelA dhI inDiyana maracanTsa cembaranA sabhAgRhamAMthI zrI muMbai jena yuvaka saMghanA Azraye yojavAmAM Avela che. kavi zrI nAnAlAlanuM nATaya kalA tatva" e eka ja viSaya upara traNa divasa zrI candravadana mahetA vyAkhyAna Apaze. vyAkhyAnano samaya sAMjanA 6-15 ne raheze. A traNeya divasanI sabhAonuM pramukharathAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. -cImanalAla je. zAha -ke. pI. zAha maMtrIo, mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296, mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400001.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By South 54 Licence No.: 37 prabaddha bhavana zrI mukhya jaina yuvaka saghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala 7-50 paisA khuda jaina'nuM navasa karakyu 5 38: ka: 16 muMbai, 16 Disembara, 1976, guruvAra vArSika lavAjama rUA. 10, paradeza mATe ziliMga : 30 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha vikRtinA namUnA ahiMsA, ahiMsA zrI rajanIzanA eka lekha, "gAMdhIjInI nathI" 'jina saMdeza'nA tA. 15-11-76 nA aMkamAM prakaTa thayA che. te A aMkamAM (pRSTa 154) para prakaTa karyo che. A lekhamAM koi maulika cintana che athavA gahana vicAraNA che te mATe prakaTa karavAmAM nathI nAvatA, rajanIzanA vicAromAM keTalI vikRti che tenA eka namUnA tarIke A lekha prakaTa karyo che. vikRti sAthe, keTalA ahabhAva che te paNa A lekha uparathI jaNAze. rajanIzanA pravacana ane lakhANA pratye eka vargane sAruM evuM AkarSaNa che. temanA bhASAvaibhava vipula che. ane vakatRtva joradAra che. eTale tenA vegIlA pravAhamAM, sAmAnya mANasa kheMcAya che. e bhASAmAM rahela vicAro yathArtha che ke nahi te tapAsavAno avakAza rahetA nathI athavA zakita nathI. pravacano ane lakhANA mATe bhASAsamRddhi uparAMta, 24nozanI amuka Tekanika che je AkarSaNanuM kAraNa bane che. tenuM eka mukhya lakSANa e che ke coMkAvanArA vidhAno karavA, eTale zrotAne abe! thAya athavA bhramamAM paDI jAya ke kAMika maulika - koie dardI na kahI hAya evI - vAta rajanIza kare che. peAte te vAta samajI na zake te vismaya vadhAre thAya, ema mAne ke eTalI gahana vAta che ke huM samajI zakatA nathI mATe kharekhara adbhuta hovI joie. mAnavInI eka nirbaLatA cheke peAte na samajI zake tene asvIkAra karavAne badale, tenAthI vadhAre prabhAvita thavuM. jarmana philasUpha lAibanIjhanI eka vAta che. tene mesenika lojanA sabhya thavuM hatuM. lAjane niyama hato ke sabhya thavA icchatI vyaktie koi rahasyamaya tattvanuM lakhANa ApavuM. lAibanIjhe eka tadRna arthahIna paNa ghaNI bhabhakadAra bhASAmAM lakhANa lakhyuM. koi samajyuM nahi, kAraNa temAM samajavA jevuM kAMI hatuM ja nahi, paNa pote samajyA nathI evuM koine kabUla nahAvuM karavuM eTale dareka sabhye kahyuM ke adbhuta lakhANa che ane lAibanIjha sabhya thayA ane turata sabhyomAM priya thayA. muMbaimAM eka vakhata mahAvIra jayaMtano utsava hatA. rajarnIzane mukhya vakatA tarIke be lAvelA. zarUAtamAM meM prAstAvika thoDuM kahyuM. temAM ema kahyuM ke mahApuruSonI peThe mahAvIrano janma jagatakalyANa arthe hatA. rajanIzane bolavAno vAro Avyo eTale-paheluM ja vAkaya mahAvIrano janma jagata kalyANa mATe hato ja nahi, evuM bAlyA. sau Azcarya pAmI gayA pachI dhImethI kahyuM, mahAvIrano janma AtmakalyANa arthe ja hato. kevI moTI vAta ! jANe jagakalyANa ane AtmakalyANa virodhI hoya! paNa eka vakhata zrotAne AkarSaNa karyuM pachI stabdha banI sAMbhaLI rahe e irAdA siddha thAya. A lekha paNa evA prakAranA che. tenuM mathALuM 'gAMdhInI ahiMsA, ahiMsA nathI.' AkarSaNa karavA pUratuM che. pachI lekhamAM game tevAM khATAM vidhAna kare te, vAcaka gaLI jAya ane vadhAre Azcarya pAme. Cha zarUAtamAM ja 'ahiMsA eka anubhava che, siddhAMta nahi,' jANe siddhAMta ane anubhava virodhI hoya! pachI, "ahiMsA AcaraNa nathI, ahiMsA AcaraNa bane che paNa svayaM AcaraNa nathI!" vaLI kahe che, "ahiMsA, jevI siddhAMta banI ke tarata marI gai." ApaNe sAMbhaLatA AvyA chIe ane mAnIe chIe, ahiMsA mahAna siddhAMta che ane AcaraNamAM utAravA jevA che, paNa 2janIza bannenA virodha batAve. pachI kahe che. "ahiMsA zabda bilakula nakArAtmaka che. mahAvIra prema zabdano upayoga karI zakatA hatA, na karyo. ahiMsAne vidheyAtmaka rUpamAM lAvavAno koi upAya ja nahi ... hiMsA ane ahiMsA virodhI nathI." A badhA bhrAmaka, ardhasatya vidhAna karavAnuM eka ja kAraNa ke aMte rajanIzane kahevuM che ke gAMdhIjInI ahiMsA, ahiMsA ja nathI, kAraNake gAMdhIjInI ahiMsA nakArAtmaka nahi paNa vidhe thAtmaka che. mATe mahAvIranI ahiMsA nakArAtmaka ja hatI ema pratipAdana karI jainone, mahAvIrane nAme ThasAvavuM ke gAMdhInI ahiMsA, ahiMsA nathI ja. mahAvI, maitrI, karuNA, dayA vagere upa za Apyo che te Ne ahiMsA na hoya, kAraNa e to ahisAnuM vidheyAtmaka svarUpa thayuM! rajanIzanA arthamAM mahAvIre premanuM nAma nathI lIdhuM e kharuM, kAraNake rajanIzane mATe kAma ane prema paryAyavAcI zabdo che. gAMdhIjI pratyeno ranIzanA TrUpa jANIto che. A lekhamAM kahe che: "AthI ja huM gAMdhIjInI ahiMsAne ahiMsA nathI mAnatA. gAMdhIjInI ahiMsA e arthamAM ahiMsA nathI je mahAvIranA arthanI ahiMsA che. gAMdhIjInI ahiMsAmAM bIjAne dabAvavAno, bIjAne badalavAne, bIjAne alaga karavAno Agraha che. tethI hiMsA che. pachI satyAgrahamAM hiMsA che evuM pratipAdana karI, kahe che: "sAcI vAta to e che ke satyAgraha zabda ja behUdA che. satyano koI Agraha na hoI zake. kAraNake jyAM Agraha che. tyAM satya TakI kevI rIte zake? badhA satyAgraha asatya Agraha che. mahAvIra kahe che ke satyano Agraha karyo te hiMsA zarU thaI gaI." A vidhAnAmAM anekAntanI viparIta rajuAta che. peAtAno ahaMbhAva pASavA ane gAMdhIjIne utArI pADavA rajanIze zuM zuM mahAvIrane nAme caDAvyuM che! zArIrika dabANa ane naitika dabANa, satyAgraha ane durAgraha, baLAtkAre parivartana ane hRdaya parivartana, A badhA bheda ranIza samajatA nathI, athavA samajavA mAgatA nathI ane pote koIe kadI na kahyuM hoya evuM maulika kahe che evA potAnA ahaMkAra aMteAkhavA, mahAvIranA upadezane vikRta rUpe rajU kare che. aMte, mahAvAkya uccAre che. "mahAvIre ahiMsAnA upadeza ApyA ja
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra chabuddha jIvana tA. 16-12-76 prakIrNa noMdha / nathI. mahAvIre te dhyAnane upadeza Apyo hato. dhyAna ane ahiMsA virodhI che? dhyAnathI ahiMsA siddha thAya che. jagata jANe che ke mahAvIranA upadezane sAra, ahiMsA paramo dharma che. paNa rajanIze cakAvanAruM kahevuM ja joIe jethI mUDha loko maMtramugdha thAya. rajanIzanI Tekanikano bIjo prakAra che, vArtAo ane TucakAo, pite ja upajAvI kADhelA. sAmAnya mANasa mATe, tarkazuddha dalIla karatAM, upamA vadhAre asarakAraka nIvaDe che, upamA dalIla tarIke lUlI che paNa AkarSaka che. eka kavitAmAM vAMcyuM che : pILA paNe pharI nathI thatAM koI kALe ja lIlAM, bhAMgyA haiyAM pharI nathI thatAM koI kALe rasIlAM. A upamA che. pILA paNe koI kALe lIlAM nathI thatAM, kAraNake te marI gayAM che. bhAMgyA haiyAM koI kALe rasIlAM nathI thatAM te sAcuM nathI. bhAMgyuM te marI gayuM nathI. jIve che tyAM sudhI punarjIvanane pUro avakAza che. koI rasIluM haiyuM maLI jAya te bhAMgyuM haiyuM pU na hatuM tevuM rasI thaI jAya. paNa UMDo vicAra na kare ane upamA ja lakSamAM le te, paheluM vAkaya sAcuM che mATe bIjuM paNa sAru che ema turata mAnI levAya. rajanIza A Tekanikane khUba upayoga kare che. rajanIzanA vicAromAM ATalI badhI vikRtinuM kAraNa zuM? mane lAge che temanA ahaMbhAva uparAMta, kAmavAsanA vize temanA vicAro vikRtionuM mULa che. vartamAna yuga mATe te AkarSaNa rUpa che. A vize koI vakhata lakhIza. 6-12-76 cImanalAla cakubhAI - japAnamAM cUMTaNI lokahIDanA bhraSTAcAro ughADA paDayA pachI jApAnanA rAjakAraNamAM moTo khaLabhaLATa thayo che. vartamAna vaDA pradhAna mIkIe e daDhatAthI ane ghaNA virodha chatAM, sAsUphI karavAno nirNaya karyo ane bhUtapUrva vaDA pradhAna tanAkAnI dharapakaDa karI temanI sAme phojadArI kesa karyo tethI, prajAmAM lokapriya thayA, paNa temanA pakSamAM vaMToLa jAgyA ane temane dUra karavA moTA udyogapatioe kamara kasI. chevaTa mIkIe sAmAnya cUMTaNI jAhera karI, je DisembaranI pAMcamI tArIkhe thaI. libarala DemokreTika pakSanA eka AgevAna tarIke mIkI vaDA pradhAne thayA hatA. tanAkA paNa A ja pakSanA AgevAna. bIjA eka AgevAna phaTakADo je mIkInI kebineTamAM DepyuTI vaDA pradhAna hatA, temaNe mIkI sAme virodhathI rAjInAmuM ApyuM. pakSamAM AvI phATaphATane kAraNe, 21 varSathI sattA upara rahela paho, cUMTaNImAM bahumatI gumAvI. mIkIe have jAhera karyuM che ke pote rAjInAmuM Apaze. libarala pakSane moTo AdhAra AgevAna udyogapati-paisAnA jore A pakSa ATalA varSa sattA para rahyo. liba rala pakSa karatAM paNa vadhAre kanjharveTiva varga che jenA keTalAka sabhya cUMTAyA che. saMbhava che AvA jamaNerI pakSano sAtha laI, libarala pakSa sattA para raheze ane kadAca kADe vaDA pradhAna thaze - jApAnane anubhava batAve che ke lokazAhI kahevAya tevA taMtramAM kharI rIte paisAnuM ja jora che. vadhatA ochA aMze AvI lokazAhI che tevA badhA dezamAM A ja sthiti che. prazna thAya che ke Ane lokazAhI kahevI? AmAM prajane sAco avAja kayAM? tanAkA pote sArI bahumatIthI cUMTAyA. aneka rAjakIya pakSe, evA pakSomAM phaTaphaTa ane tIvra AMtarika harIphAI, vyApaka bhaSTAcAra ane paisAnA jore ja laDAtI cUMTaNIo A kahevAtI lokazAhInA lakSaNa che. sAmyavAdI deze ke saramukhatyArI deze paNa cUMTaNIo kare che. tyAM eka ja pakSa hoya che ane 99 TakA mata te pakSane maLe che. philipAInsamAM mArzala laoN che. te cAlu rAkhavo ke nahi te mATe prajAmata levAyo ane moTI bahumatI cAlu rAkhavAnI tarapheNamAM che ema jAhera thayuM. jANe koI prajA mArzala lo AvakAre! ApaNe tyAM paNa kaTokaTI cAlu rAkhavI ke nahi te mATe prajAmata levAya te kadAca meTI bahumatI tenI tarapheNamAM che ema mata paDe. A che cUMTaNI ane Ane lokazAhI kahevAya paNa bIjI koI paddhati sUjhatI nathI. zrI harekRSNa mahetAba zrI. harekRNa mahetAbanI misA nIce dharapakaDa thaI hatI. hamaNAM mukita meLavI che. surata eka nivedana bahAra pADyuM ane virodha pakSAne ane khAsa karI jayaprakAza nArAyaNane virodha ane caLavaLa pAchI kheMcI levA salAha ApI. virodha ke caLavaLa kayAMya che? bIja paTanAyakanI paNa misA nIce dharapakaDa thaI hatI. temane choDayA pachI temaNe paNa AvuM ja kAMIka nivedana bahAra pADayuM. A nivedana mukitanA badalAmAM haze? mahetAba ane paTanAyake rAjakIya jIvanamAM ghaNA raMga karyA. mahetAba eka custa gAMdhIvAdI gaNAtA. pachI koMgresanI virodhamAM paDayA - pachI bhraSTAcAranA Are che temanI sAme thayA. paTanAyakanuM bahuraMgI jIvana jANItuM che. temanI sAme paNa bhraSTAcAranA gaMbhIra Aropa hatA bane eka vakhata keMgresanA AgevAne hatA. erisAnA vaDA pradhAna thayA hatA. mahetAba kendra pradhAnamaMDaLamAM paNa hatA. muMbaInA gavarnara thayA hatA. mANasanI tRSNA ane mahattvAkAMkSAne kAMI hada na hoya? kAMI nahi te mauna rAkhI na zake? AvA AgevAne ne, prajA kayAM sudhI nibhAvaze? prephesara kezavalAla kAmadAra gujarAtanA suprasiddha itihAsavida ane jANItA prAdhyApaka kezavalAla hiMmatarAma kAmadAranuM 86 varSanI vaye tA. 25-11-'76 ne gurUvAranA roja avasAna thayuM che. gujarAta tema ja bhAratanI vividha saMsthAone ardhI sadIthI sevAo ApanAra sva. pra. kAmadAra temanA itihAsa ane vivecana viSayaka graMtho mATe sAkSaramaMDaLamAM pratiSThita hatA. gujarAta iti hAsa pariSadanI sthApanAmAM temane phALe mahattvane have te saMsthAnA pramukha tarIke temaNe sane 1964 thI 1966 sudhI sevAo ApI hatI. InDiyana hisTrI keMgresanuM 17 muM adhivezana amadAvAda bharAyuM tyAre teoe prAdezika ItihAsa vibhAganuM pramukhapada saMbhALyuM hatuM. gujarAtI sAhitya pariSadanA aMdherI (muMbaI) mukAme bharAyelA adhivezanamAM paNa teoe itihAsa vibhAganuM pramukhapada adA kare. gujarAtanI anekavidha jaina saMsthAonI sthApanAmAM temaNe khUba sakriya rasa lIdhele. jainetara saMsthAomAM pUnA gujarAtI samAja ane premAnaMda sAhitya sabhA mukhyatve gaNAvI zakAya. sva. che. kAmadAranI sevAone lAbha mahArAja sayAjIrAva yunivarsiTI, gujarAta tema ja saradAra paTela yunivarsiTIone tema ja esa. ena. DI. TI. vImensa yunivarsiTIne maLelo. muMbaI yuni. e Thakkara mAdhavajI vasanajI vyAkhyAno mATe teone AmaMtraNa ApI bahumAna kareluM. vaDodarAe tA. 33-1968nA roja jAhera sanmAna kareluM. vaDodarA rAjyane ApelI sevAomAM, beMkiMga ikvAyarI kamiTIne rirTa tathA baroDA gejheTiyaranI punarAvRtti ane rijanala sarve kamiTI viSayaka sevAo vizeSa noMdhapAtra che. sarakArI pustakAlaya tathA sahakArI caLavaLa viSayaka sAmayikonuM taMtrIpada teoe saMbhALyuM hatuM. prophesara kAmadArane mane thoDo paricaya hato. prabuddha jIvane
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-71 mATe avAranavAra lakhatA. zrImad rAjacaMdranA mArI sAthe patravyavahAra karI, jaina samAjanA dhyAna doratA. prabhu jIvana guNAnurAgI hatA. prazno viSe mAruM cImanalAla cakubhAI sva. manasukhalAla tArAcaMda mahetA mULa vatana amarelI, paNa hAla ghaNAM varSothI muMbaimAM ja zAradA sadana, bajArageTa sTrITamAM rahetA. jaina samAjanA prasiddha lekhaka ane jaina AtmAnaMda prakAzanA bhAvanagaranA saMpAdaka zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetAnuM A cAlu mahinAnI bIjI tArIkhe sAMje hRdayabaMdha paDI jatAM muMbaimAM - vIlepArlAmAM temanA nAnA putra bhAI ramezabhAinA makAnamAM avasAna thai gayuM, tenI noMdha letAM vizeSa kheda anubhavAya che. mahetA vize tathA temanA jIvanavRttAMta vize vigatavAra te| pachI lakhavAnuM banaze paNa tatkALa to temanA jIvanane lagatA meTAmoTA prasaMgone jaNAvI dauM chuM. (1) amarelInA haMsarAja mAvajInuM tathA vaccharAja mAvajInuM OMba AkhA kAThiyAvADamAM vizeSa prasiddha che. temane tyAM amarelI prAMtanuM kArabhAra hatuM. paNa pAchaLathI navI rAjyapaddhati AvatAM te pUruM thaI gayuM. teo 'mahetA' kahevAtA. sva. manasukhalAlanA pitAmaha vaccharAja mahetA nAnI vayamAM avasAna pAmelA. temanA putra tArAcaMda mahetA ane temanA putra bhAgIlAlabhAI mahetA hAla ja 81 varasanA beThA che ane 68 varasanI uMmaranA zrI manasukhalAla mahetAne 1976 nA DisembaranI bIjI tArIkhe kALa upADI gayA. bhAi manasukhalAla vize ghaNuM ghaNuM lakhI zakAya ema che, paNa ahIM to mAtra temanI sAhitya sevA vize ja TUMkANamAM lakhuM chuM. yogya keLavaNI meLavyA pachI temane sAhitya vize adhika rasa hatA, teo nepacyuna vImA kaMpanInA sthApaka ane saMcAlaka hatA ane sAthe sAthe jaina kathAone navA svarUpe lakhavAno prayatna karatA rahetA. mane yAda che te pramANe temanA beeka kathAsaMgraha prakAzamAM paNa AvelA che. teo chellA thoDA varasathI bhAvanagaranI jaina AtmAnaMda sabhA sAthe vadhu saMkaLAyelA hatA ane AtmAnaMdaprakAza mAsikanuM sauMpAdana paNa karatA hatA. AtmAnaMdamAM temanA jaina dharma vize tathA bIjA paNa lokopayogI viSayo vize lekhA AvatA rahetA hatA. teo vicAraka ane vizALavRti dharAvatA evA jaina hatA. vivekayukata kriyAnA ArAdhananA teo himAyatI hatA ane khAsa jAgRti sAthe teoe zrI zatruMjyanI navANuM yAtrAo paNa karelI. A mATe teoe zatruMjayatirthanI taLeTImAM ja eka makAnamAM peAtAnA nivAsanI vyavasthA karelI, sAduM bhAjana ane avakAzano samaya teo jaina sAhitya tathA vizALa rASTrIya sAhityanA vAcanamAM gALatA. svabhAve guNagrAhaka hatA. teo ghaNA munirAjonA sahavAsamAM Avela hatA. AtmAnaMda sabhAe' 'navacakra' nAmanA nava vizenA mahAgraMthanuM prakAzana karavAnI taiyArI karela che. te mahAgraMthanuM saMpAdana eka munirAjane soMpela che. A kAma pUruM' karavA sAruM zrI manasukhalAlabhAi anekavAra munirAjane preraNA ApatA ane e kAma zIghra pUruM' karavA munirAjane vinaMtI karavA paNa temanI pAse jatA, AtmAnaMdasabhA pratye temanI vizeSa lAgaNI hatI ane e mATe ja teoe AtmAnaMda prakAzanA saMpAdanano bhAra peAtAne mAthe lIdhelo A pravRtti te pAchalA thoDA vakhatathI ja karI rahyA hatA ane A kAma mATe jarUriyAta pramANe teo bhAvanagara paNa yathAsamaya vAraMvAra jatA rahetA. AvA eka sajjana, taTasthavicAraka ane dharmavicAra vize vyApaka manovRtivALA, vizeSa premALa vRti dharAvanArA tathA jaina samAjanA pUrA hitaiSI evA zrI manasukhabhAine kALa acAnaka upADI gayo. ema thavAthI jaina samAjane eka taTastha vicArakanI moTI khoTa paDI che, je tatkALa teA purAya tevI nathI. zAsanadeva temanA AtmAne pUrNazAMti Ape ane ApaNane temanA guNonuM anukaraNa karavAnuM tathA temanuM adhuruM kAma pUruM' karavAnuM sAmarthya paNa zAsanadeva Ape e ja eka vinaMtI, . becaradAsa dozI bhAi manasukhabhAino mane ThIka ThIka paricaya hatA. devakaraNa mULajI jaina cAla TrasTanA kAmakAja aMge avAranavAra mArI pAse AvatA. temanA jevA sajjana vyakina meM bahu thoDA joyA che. prasi ddhithI leza paNa icchA nahi. sAcI dhArmika vRtti ane sevAparAyaNatA temanA jIvanamAM vaNAyelAM hatAM. sAhityanA abhyAsI hatA ane jainakathA sArI lakhI che. vyavasAyamAMthI ghaNAM samayathI nivRtta thai gayA hatA. ane badhA samaya sAhitya ane sevAnAM kAmamAM gALatA--paMDita becaradAsajI pAse mahAvIravANI nAmanuM pustaka taiyAra karAvI ghaNAM varSa pahelA temaNe prakaTa karyuM hatuM. keTalIka jaina saMsthAo sAthe joDAyelA hatA. temanI namratA saune temanA pratye Adara upajAvatI . cImanalAla cakubhAI 153 premaLa jgyAti premaLa jyotinI baheno jaina kalinikanI mUlAkAta have lagabhaga roja lye che. A uparAMta badhAsabhyone tArIkha 3-12-'76 nA roja prinsesa sTrITa upara Avela maMdabuddhinAM yuvAnonI saMsthA 'sAsAyaTI phAra vaoNkezanala rihebiliTezana opha dhI rITAraDeDa 'nI mulAkAta lIdhI hatI. prastuta saMsthAnAM upakrame cAlatA svAmI vivekAnaMda ughogAlayamAM yuvAnane kazeka ne kazAka udyoga karI rAjanAM be--cAra rUpiyA kamAtA joI eka bAju AnaMda thAya to bIjI bAju emanI maMda buddhi joI du:kha paNa thAya. saMpUrNa rIte sazakata hovA chatAM paccAsa TakA buddhino abhAva che evA bhAIonuM bhAvi zuM ema manamAM saheje prazna thAya. AthI A rAMsthA - mANasAne samAjamAM svataMtra rIte pagabhara thavAnI je tAlIma Ape che e mATe - kharekhara abhinaMdanIya che. A saMsthAmAM zrImatI ramAbena jhaverIe amanI sakriya sevA ApavA taiyArI batAvI che. eTale premaLa jyotinA A sarathA sAthe kAyama nA baMdhAya che. 'premaLa jyoti taraphathI saMsthAnI Arthika jarUriyAta joI rUpiyA pAMcaso ApavAmAM AvyA che. maMtrIo : - muMbaI jana yuvaka saMgha saMgha samAcAra 'premaLa - jyoti' mAM vadhu rakama nIce mujaba maLI che, jene sAbhAra svIkAra karavAmAM Ave che. gatAMkamAM pragaTa thayelI rakama 9258 250 cuDA nivAsI zrI amRtalAla mohanalAla gosalIcAnA suputra sudhIranA lagna prasaMge. zrI jyaMtilAla sukhalAla surakhIyAnA suputra devI pR ci. azvinanA lagna prasaMge. 51 ame AbhArI chIe. zrI za. mA. zAha sArvajanika vAcanAlaya pustakAlanI gharanI lAyabrerImAMthI 99 pustako bheTa ApyA te mATe zrI. zaileza zAhanA. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha. - maMtrIe 3
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 154 tA. 16-12 - rakA- kAna kApI gAMdhIjInI ahiMsA, ahiMsA nathI ahisA eka anubhava che, siddhAMta nahi. zabda vinA siddhAMta jANI nahi zakAya. anubhUti zabdathI kayAreya nathI maLatI. anubhUti maLe che, ni:zabdamAM. ane siddhAMta che zabdamAM. baMne vacce virodha che. ahiMsA jevI siddhAMta banI ke tarata marI gaI. mahAvIra jevI, buddha jevI koI vyakita che te tenI cAra taraphanA jIvanamAM ApaNane ghaNuM dekhAya che. je ApaNane dekhAya che tene pakaDI laIe chIe. mahAvIra kema cAlatA hatA, kema khAtA hatA, zuM paheratA hatA, kaI vAtane hiMsA mAnatA hatA, kaI vAtane ahiMsA. mahAvIranuM AcaraNa joI ApaNe nirNaya karIe chIe ke evA hatA e. AcaraNa je ApaNe paNa karIe to kadAca je anubhava che te maLI jAya, paraMtu ahIM paNa ghaNI moTI bhUla thAya che. anubhava maLe te AcaraNa Ave che, paraMtu AcaraNa banAvI levAthI anubhava nathI Avate, bhItara anubhava hoya te AcaraNa badalAya che, rUpAMtara thAya che, paraMtu koI AcaraNa badale te abhinayathI vadhu kazuM nathI thatuM. mahAvIra nagna UbhA che te ApaNe paNa nagna UbhA thaI zakIe chIe. mahAvIranI nagnatA koI nirdoSa taLa para nitAMta saraLa thaI javAthI AvI che. ApaNI nagnatA hisAbathI, gaNitathI, cAlAkIthI Avaze. ApaNe vicArIzuM nagna thayA vinA mikSa nathI maLaze. te eka eka vAta choDatA jaIzuM, ApaNe nagnatAne abhyAsa karIzuM, abhyAsathI zuM kyAreya kaI satya maLyuM che? abhyAsathI abhinaya Ave che. AthI sau prathama meM kahyuM: ahiMsA anubhava che. bIjI vAta kahuM chuM ke ahiMsA AcAraNa nathI. AcaraNa ahiMsA bane che paNa ahiMsA svayaM AcaraNa nathI. gharamAM dIve paTAvIe te tene prakAza bArI bahAra paNa paDe che. paraMtu bArI bahAra paDatA prakAzanuM nAma dIva nathI. dIvA pragaTele haze te prakAza bahAra dekhAze ja. e tenA pAchaLa AvavAnI ghaTanA che. je ApoApa Ave che. ahiMsA e anubhava che, e AcaraNa che je pAchaLathI ApoApa Ave che, lAvavA paDatA nathI. je AcaraNa lAvavuM paDe te sAcuM AcaraNa nathI, je AcaraNa Ave, Utare, pragaTe, vistare, khabara paNa na paDe. sahaja bane te AcaraNa satya che. te AcaraNa sAdhI ApaNe ahiMsAne nahi pAmI zakIe. ahiMsA Ave te AcaraNa paNa AvI zake. te ahiMsA Ave kevI rIte? ghaNe adbhuta zabda che A ahiMsA. A zabda 'bilakula nakArAtmaka che ! mahAvIra prema zabdane paNa upayoga karI zakatA hatA na karyo. mahAvIra niSedhAtmaka zabdano prayoga kare che. ahiMsAthI te kahevA mAge che "hisA nathI.' hiMsA nahi thApa to zeSa je raheze te ahiMsA haze. ahiMsAne lAvavAno prazna ja nathI. te e zabdamAM ja chapAyelI che. ahiMsAne vidheyAtmaka rUpamAM lAvavAne koI upAya ja nathI. Ane eka bIjI rIte jovuM paNa jarUrI che. hiMsA ane ahiMsA vidhI nathI. je prakAza ane aMdhakAra virodhI che te dIvA para aMdhakAra DhAMkI zakAya te dI bUjhAI javAne. nA, aMdhakAra prakAzane virodhI nathI, aMdhakAra abhAva che prakAzano. aMdhakAranuM koI astitva ja nathI. prakAzanuM ja astitva che. aMdhakAra dUra karavo haze te prakAza karavo paDaze. aMdhakAra lAvavo haze to prakAza bujhAvavuM paDaze. mahAvIra niSedhAtmaka ahiMsA zabda prayoga kare che. te kahe che hiMsA che, ApaNe hiMsAmAM UbhA chI che. hiMsA nahi thAya te je bacaze tenuM nAma ahiMsA che. paNa jo keIe ahiMsAne vidheyaka banAvI che te hiMsaka rahIne ahiMsA sAdhavAno prayatna karaze. hiMsaka dvArA ahiMsA kayAreya sadhAtI nathI ane jo te sAdhI leze te tenI ahiMsAmAM hiMsAnAM tamAma tattva mejUda raheze. te ahiMsAthI paNa satAvavAnuM zarU karI deze. AthI ja huM gAMdhajInI ahiMsAne ahiMsA nathI mAnatA, gAMdhIjInI ahiMsA e arthamAM ahiMsA nathI je mahAvIranA arthanI ahiMsA che. gAMdhIjInI ahiMsAmAM bIjhane dabAvavAnI, bI ne badalavAnI, bIjAne alaga karavAno Agraha che. temAM hiMsA che. je ApaNe barAbara kahIe to gAMdhIjInI ahiMsA ahiMsAtmaka hiMsA che. huM tamArI chAtI para khaMjara laI Ubho rahI jAuM ane kahyuM ke je huM kahuM che te barAbara che, tame ene mAne te e hiMsA che. ane huM mArI chAtI para khaMjara ugAmI Ubho rahI jAuM ane kahuM ke je kahuM chuM te barAbara che, tame te nahi mAne te huM khaMjara bhoMkI daIza, te A ahiMsA kevI rIte thaI gaI ? anazana ahiMsA kevI rIte thaI zake ? satyAgraha ahiMsA kevI rIte thaI zake? temAM bIjA para dabANa lAvavAne bhAva pUrepUro che. mAtra dabANa lAvavAne DhaMga badalAyo che. eka mANasa charI batAvI bIjAne badalavA mAge che. bIjo mANasa kahe che tuM nahi badalAyA te huM bhUkhe marI jaIza. AMbeDakaranA virodhamAM gAMdhIjIe upavAsa karyA. aAMbeDakara jhUkI gayA; paraMtu pAchaLathI kahyuM ke gAMdhIjI bhUlathI paNa na mAne ke mAruM hRdayaparivartana thaI gayuM che. huM mAtra e vicArathI pAcho haTI gayo chuM ke mArA lIdhe gAMdhIjI jevo mANasa mAryo na jAya. vAstavamAM hiMsAthI hRdaya parivartana thaI ja zakatuM nathI. hiMsAmAM damana che, dabANa che, jabaradastI che. hA, jabaradastI be prakAranI, che. huM tamane mAravAnI dhamakI ApuM te paNa jabaradastI che. ane huM mane mAravAnI dhamakI Apu te paNa jabaradastI che. mArI najare bIjA prakAranI jabaradastI vadhu bhayAnaka che. pahelI jabaradastImAM tamArI pAse sAme paDIne laDavAno upAya che. bIjI jabaradasatImAM tamane huM ni:zastra karI dauM chuM. tamAruM naitika baLa chInavI lauM chuM. temane dabAvI rahuM chuM. ahiMsA je hiMsAnI bhItara rahI sAdhavAmAM Avaze te uparathI ahiMsA dekhAze, bhItara hiMsA hAjara raheze kAraNa ahiMsA ane hiMsA banne alaga cIjo nathI. ahiMsAnI sAdhanA karaze te hiMsA khatma thaI jaze; paraMtu keNa sAdhaze ahiMsAne? hiMsaka mANasa sAdhaze te ahiMsA paNa tenI hiMsAnuM sAdhana banaze. pachI te ahiMsAne e ja upayoga zarU karaze je teNe talavArathI lIdho hato! pUchI zakAya ke mahAvIre jIvana maramAM satyAgraha kema na karyo? pUchI zakAya ke mahAvIre koIne badalavAne Agraha kema na karyo? sAcI vAta to e che ke satyAgraha zabda ja behado che. satyano koI Agraha na hoI zake. kAraNa jayAM Agraha che tyAM satya TakI kevI rIte zake ? Agraha asatyane ja hoya che. badhA satyAgraha asatya Agraha che. mahAvIra kahe che ke satyane Agraha karyo te hiMsA zarU thaI gaI. kAraNa, jo meM kahyuM ke huM kahuM chuM te ja satya che te meM hiMsA zarU karI dIdhI. meM bIjI vyakitane du:kha pahoMcADavAnuM zarU karI dIdhuM. AthI mahAvIra satyano paNa Agraha nathI karatA. mArI daSTie mahAvIre ahiMsAne upadeza Apyo ja nathI, mahAvIre te dhyAnane upadeza Apyo hate. e dhyAnamAMthI je pasAra thayA te ahiMsaka thaI gayA. bhItara citta jAge te jAgelA cittathI hiMsA visaIjata thaI jAya che. jAgelA cittamAM hiMsA nathI rahetI. jAgeluM citta hiMsAthI mukata thaI jAya che, tene mukata thavuM nathI paDatuM. ane je zeSa rahI jAya che te ahiMsA che. ("jinasaMdeza'mAMthI sAbhAra) --AcArya rajanIza
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-76 prabhu jIna DAbI bAjuthI saMghanA maMtroe, zrI ke. pI. zAha, zrI cImanalAla je. zAha, pramukha zrI cImanalAla cakubhAi zAha dharmanuM rahasya tA. 27-11-'76 zanivAranA roja zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA upakrame, saMghanA, paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM munizrI saMtabAlajInuM eka jAhera pravacana "dharmanuM rahasya " e viSaya upara rAkhyuM hatuM. zarUAtamAM saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe munizrIne AvakAra ApyA hatA. tyAra bAda munizrI saMtabAlajIe prArthanA karyA bAda potAnuM pravacana zarU karatAM pahelAM sva, paramAnaMdabhAine yAda karyA hatA. pravacana zarU karatAM kahyuM ke, Ajano viSaya uttama pasaMda karavAmAM Avyo che. ApaNA rASTranuM slogana che, "satya meva jayate" jo A zabdo ApaNane gamatA hoya to te ja dharma che. jo satya na hoya to dharma kai rIte TakI zake? jIvana ane jagatanI tamAma samasyAo che - teno je ukela karI Ape, sUcave ane amalI banAvI zake te dharma. mANasane AcAra zIkhave enuM nAma dharma - ane A ja che dharmanuM rahasya. Aje yuga palaTAyo che ane jhaDapathI palaTAi rahyo che. AjanI peDhI dharma zabda pratye ja napharata kare che. tenuM kAraNa ApaNe jUnI ghareDa choDI nathI te che. A loko samA zAstronA zArthI Adhunika paribhASAmAM rajU karavA joie, to e lokone paNa cakkasa ApaNI sAthe calAvI zakIe. eTale Aje dharmopadeza samajaNapUrvaka ApavA e vadhAre Avazyaka che, mANasane durgatimAM paDatA bacAve enuM nAma dharma. e eka vyAkhyA. sva para " koya sAthe che te bIjI vyAkhyA. Ama to vastune vabhAva e ja dharma che. matalaba jenAthI phakata A lokanuM ja nahi paraMtu paralAkanuM paNa kalyANa thAya evA AcaraNane ja dharma kahI zakAya, " ahiMsA e dharma mATenuM meTuM baLa che. devatAo paNa temane name che, jemanuM mana dharmamAM che- jo devo paNa namatA hoya evA dharma hoya te dharmaguruo dharmasattAne AgaLa mUke ke rAjasattAne? al 155 mahAtmA gAMdhIjIe ApaNane jagAyA, temaNe ahiMsA, saMyama ane tapa - e traNaeNnuM racanAtmaka svarUpa ane tenI tAkAta --teja batAvI ApyuM. dhArmika mANasamAM satyano Agraha prathama hovA joie - satya e ja bhagavAna che. gAMdhIjI paNa satyane ja Izvara mAnatA. amArA gurudeva nAnamAMdrajI mahArAjane gaMdhIjI sAthe gADha paricaya hatA - kAraNake nAnacaMdrajI mahArAja dharmane sAcI rIte samajIne sAmAjika kAmane paNa vadhAre mahattva ApatA eTale gAMdhIjIne ema lAgyuM ke A jaina sAdhuno paricaya karavA jevo che. tithalanA dariyAkinAre gAMdhIjI ane gurudeva maLelA - vAtaciMtathI anyonya prabhAvita thayA - gurujIne vahorAvavA paNa gAMdhIjI laI jatA. temaNe ja eka vakhata gAMdhIjIne pUchyuM: Aje tame je svarAjyanI laData ahiMsAthI laDe cheH - gAmAMthI kadAca satya jhAMkhuM paDe - bhUlAya - to te Apa pasaMda karo kharA gAMdhIjIe kahyuM, mAre mana satya e ja izvara che, huM satyane bhAge svarAjya haragIja na svIkAryuM. mATe gAMdhIjI A dAkhalA laine kahetA yamathI AgaLa vA, anyAyano pratikAra karo. haMmezAM, vizvanA prArgomAtranI cetanAnA saMgama thAya che. gAMdhIjIe tapanI ArAdhanA karI. traNa AmaraNAMta ane zana karyA - A sahelI vAta nahotI temAM tapanuM baLa hatuM. aTale saphaLa thayA. lagabhaga 1937 - 38mAM rAjakoTamAM javAbadAra rAjataMtra mATe gAMdhIjIe AmaraNAMta upavAsa zarU karyA. te pachI temanI mAgaNI suprImamAM maMjUra karavAmAM AvI. - gAMdhIjIe upavAsa cheADayA, paraMtu temane prazna thayo ke upavAsa daramiyAna tyAMnA divAna vIrAvALA pratye duSTa bhAva AvI gayo hato. eTale mAruM A zuddha nirja rApUrvakanuM tapa nahotuM, ema kahIne - AvelA cukAdA samagra dezanA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 prabuddha jIvana 4. 16-12-16 Eaa . hitamAM hovA chatAM kaMkI dIdhA. Ama karIne satya , ' , " vyAkhyAne sAMbhaLyA paraMtu pariNAma na AvyuM. kAraNa ke dhArmika mANagAMdhIjIe ApaNane karAvyuM. eTaluM ja nahi paNa temaNe pitAnA sanuM vyakitatva dareka vakhate eka rahevuM joIe, tema ApaNe nathI AcaraNadvArA dharmanuM rahasya batAvI ApyuM. karatA. A rIte jaina dharmane ApaNe nyAya nathI ApatA. alabatta, satyane koI prakAranI jAherAtanI jarUra hotI nathI. temaNe ghaNA satyanA prayogo karyA, temAM temane parAjaya paNa te to svayaM ja prakAzanuM hoya che. maLyo haze! paraMtu temaNe potAnA AcaraNathI satya ane ahiMsAnI mATe UMDuM citana karIe, prayogo karIe ane AcaraNamAM sAthe tALo meLavI Apyo ane A kAraNe phakata bhAratamAM ja nahi mUkIe. paraMtu samagra jagatamAM temanI saccAI vizenI chApa upara UThI AvI ane temanA kaTTaramAM kaTTara virodhIoe paNa gAMdhIjInI saccA jaina dharme je vastu ApI che tenI AjanA yugakAryomAM Ine haMmezAM ravIkAra karyo che. anivArya jarUra che. je tAkAta hiMsAmAM nathI te, teja ane tAkAta ahiMsAmAM rAjakAraNa paNa mAnavajIvanamAM dharma jeTaluM ja jarUrI che, che te potAnA AcaraNadvArA batAvIne e vize. lokonI zraddhAne kAraNake dharma e sarvAgINa che. temaNe majabUta karI. oliyAo - sAdhue ane saMtane ApaNe deza che te vizvane doravaNI ApI zake ema che; paraMtu AjanI paristhiti Aje paNa ApaNe daDhapaNe kahI zakIe ke AjanA jagatanA jarA vicitra che. te jarUra dhIme dhIme palaTA leze. ApaNe kaluSita vAtAvaraNamAM jyAre ahiMsA prakAza pAtharaze tyAre AjanA hamezAM satyane vaLagIne cAlIe !. badhA ja Adhunika zastrone dariyAmAM padhAravavA paDaze - pa2nuM Ave prakAza batAvavA mATe gAMdhIjI jevA puruSanI jarUra rahe! tyAra bAda saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakubhAIe saMtabAlajInI vANIne yathArtha TharAvI hatI. tene aMge be zabdo - gAMdhIjIe svarAjaya prApta karyuM te paNa temane janatAne kahyA hatA. bAda sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. pUro sahakAra sAMpaDaye tyAre banyuM - eTale game teTalI tAkAtavALa saMklana: zAnitalAla TI. zeTha ekale mANasa kaMI karI zakato nathI. A rIte dhArmika bAbatamAM paNa caturvidha saMghanA sahakArathI game tevA agharA praznane paNa sAbhAra - svIkAra ukela lAvI zakAya.' , varjanA (vArSika patrikA - hiMdI :) saMpAdaka: rAjendra nagAvata : saMyama viSe bolatAM teoe kahyuM ke parANe bAdhA levI prakAzaka: rAjendra nagAvata, subhASa mArga, ratalAma, kiMmata : ane ApavI - pachI te pALavI kevI rIte ? e prazna ubho aDhI rUpiyA. thAya che. zAzvata dharma: vIra vaMdanA vizeSAMka hiMdI : sapTembara - 1976, gAMdhIjIe, kasturabAnI saMmatithI brahmacaryavratano prayoga saMpAdaka: munirAja, zrI jaya vijayajI madhukara, prakAzaka: zAzvata temanI pAMtrIsa varSanI umare zarU karyo ane 37 varSanI ummare dharma prakAzana kAryAlaya, maMdIra, (ma.pra.) A aMkanI kiMmata pAMca temaNe AjIvana brAhyAcavratanI pratijJA lIdhI ane te jIvananA rUpiyA. aMta sudhI pALI-kadAca brahmacaryanA kAraNe ja gAMdhIjInI mukhAkRti hamezAM prasanna dekhAtI. khageLakhUdIe - reDiye taraMga: lekhaka: pareza raidya, projaka: saMyama koI evI vastu nathI ke jenA pratye ApaNe napharata yunivarsiTI graMtha nirmANa borDa: gujarAta rAjya, amadAvAda: - 6, karIe ! saMskRtarasanI lijajata cakhADe te ja saMyama. A rIte kiMmata: rUA. 3-75. buddhi ane Abadhu ja tarkathI samajavAmAM nahi Ave tyAM sudhI dharmane prabhAva nahi paDe gagrAsa ( hidI - patrikA): saMpAdaka: rAdhAkRSNa bajAja, prakAzaka : a. bhA. kRSi gosevA saMgha, gepurI - vardhA, vAdhika lavAjama, jena koNa? satata jItavAno prayatna kare che te jaina. jana pAMca rUpiyA. eTale mANasa. tenA upara jJAna ane kriyAnI be mAtrA caDAve eTale te 'janamAMthI "jaina" bane. paNa huM AjanI bhASAmAM jUnAgaDhanI ArajhI hakUmata: lekhaka: ratubhAI koThArI, prakAzaka: AgaLa vadhIne ema kahIza ke "vicAra" ane "viveka" nI mAhitI khAtuM, gujarAta sarakAra, sacivAlaya, gAMdhInagara. be mAtrA caDAve eTale "jaina" bane. vijJAna ane AdhyAtma: lekhaka: munizrI amarendravijayajI, jaina dharma adbhuta che ema gAMdhIjI mAnatA hatA. prakAzaka: gurjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhImArga, phuvArA sAme, A ApaNe dharmane pUrA arthamAM samajyA nathI. mAtra karma kAMDamAM ja dAvA - 1, kiMmata rU. 2-20. dharma mAnI beThA chIe. sAce dhArmika mANasa judo tarI Ave, tenAmAM dharmanuM teja tarata ja daSTigocara thAya ! jenuM dharmamaya vanapradeza (vi. pu. paTela) smaraNikA: saMpAdaka: prA. rameza jIvana hoya te hamezAM satyane AgrahI hoya ja che gAnAkara, ema. e., prakAzaka: vI. paTela, jIvanadIpa, gopAla bAga pAse, resakorsa sarkala, visTa) vaDodarA - 7. +--- jemake eka vyakitanuM nAma sureza che, to tenI dareka kriyAmAM prazna ja rahe che. tevI ja rIte vyApAra kare tyAre ane kArAvAsanAM kAvyo: lekhaka: ratubhAI desAI, prakAzaka: pariprala -dhasthAthI jArvesarvArika vyaktine alaga prakAzana, pratiSThAna, pArvatI nivAsa, hanumAna roDa, vilepArle, ImgaY=Eya che arthakAraNe hA artha zuM rA. yAjahaM. *mata: rU. 1ci.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-76 prabuddha jIvana 15. bAdabAkI kharA arthamAM kosmopoliTana kahI zakAya evA muMbaInAM week-end mATe talapatA - taraphaDatA moTA bhAganAM muMbaIgarAo zaherI jIvana vize vigate kahevA besIe te aneka graMthe paNa pUrA mATe ravivAra mukitane nahIM balka kayAmatane divasa puravAra thAya che. na paDe ane chatAM je TUMkamAM ja kahevuM hoya te ema avazaya kahI AgalA aThavADiyAnI bhUlo - takalIpho vAgoLavAmAM, AvanArA zakAya ke ahIMnA sarerAza AdamInuM jIvana, pachI te koI paNa vayane- saptAhanI citAmAM tema ja sAMsArika, sAmAjika tathA dhArmika zistanA koI paNa jAtine hoya athavA te koI paNa vyavasAya ke nokarI takAdAo saMtoSavAmAM ravivAra pUro thaI jAya che ane dinAMte karate hoya, toya nAnA meTA paNa sunizcita kadanA - eka ja nahIM rahI jAya che nakaro kheda - ene veDaphI nAkhyAno! paraMtu aneka - vartuLamAM jIve che je sarve prAya: jyAMthI zarU anya kaMIka banAve evA paNa hoya che, jemAMnA keTalAka thAya che tyAM ja AvI pUrA thAya che. pAkSika rIte te vaLI keTalAka mahinemAse paranuM niyamita rIte saraLatA sAruM pukhta vayanA sarerAza mAnavInI ja vAta karIe. AkAra letA hoya che. game te sAla, game te mAsa ke pachI game tevI tu haze paNa te moTA bhAganAM gharomAM AgalA mahinAnAM caDelA bile tema ja savAre sAtanA sumAre pathArI choDI Ubho thaI jaze ane prati : karma mAsanI zarUAtamAM ApavAnA ghara-bhADAM zALA-kolejanI chuM, patAvI jematema khAze, nahIM khAya ane thaI jaze ravAnA ! nekara - cAkaranA pagAra vagere cUkavAtA pahelA paMdara divasamAM ja 8-47 nI ke evI ja koI besumAra gIrdIvALI ane chatAM keza - bokasanuM taLiyuM dekhAvA lAge che ane 20-22 me divase rAchAmAM ochI asuvidhAvALI mAnI lIdhelI Trena pakaDI te mAre- to e 'Dabe' acUka sApha thai jAya. Ama mahine traNa tAra kAmadhaMdhe dhasI jaze ane rAtre nava dasa vAgye eTalI ja, aThavADiyAmAM chavAi jAya ane bAkInA saptAhane kariyANAvALAne tyAM bakke ethI ye vadhu, utAvaLe te AvI jaze back to pavilions- girave mUkI jIvana jIvI javAya che. lagabhaga kheTA rUpiyA je ! tue tunA "rUTina' khAM ane chatAMye ane khAM hoya atyaMta sudharelA gaNAtA zaheranA A mAnavIe zvAsa che. keTalAye banAve evA hoya che je trimAsika ardha--vAdhika ke levAmAM paNa takalIpha paDe ke haiye haiyuM dabAya tema UbhA rahIne ja pachI vArSika ema eka prakAranA nizcitatApUrvaka baLe ja jatA nahIM paraMtu pUrapATa doDI jatI gADInI bahAra bahAvarAzA laTakIne hoya che. ke tenA chAparA para caDIne paNa pravAsa kare ane e prakriyAmAM bhAratIya tema ja aMgrejI ema bane kelenDara ' mujabanA pratidina paMdara-paccIsa kuTuMbanAM bread winners kamete varasa uparAMta paNa janmadina (mA - bApanA, pitAnA, patnIne, mare e bahu svAbhAvika ja nahIM paraMtu anivArya paNa manAya bALakonA) thI janmadina, lagnanI eka varSagAMThathI bIjI varSa gAMTha, che. kAraNa ke sudharelA gaNAtA e mAnavIone samaya bahu kiMmatI pagAravadhArAthI pagAra vadhAro ane benasathI benasa ema ghaNI manAya che. rIte zarU thatAM ane pUrAM thatAM varasanA cakkaramAM sAmAnya mAnavI roja ghare AvyA pachI je ghaTamALa zarU thaze - chokarAonI eka vakhate pharato hoya che ane e ja rIte aneka cha mAsika - asaMtuSTa mAMgaNIonI, gharavALInI lAIlAja phariyAdonI vagere trimAsika tathA anekAneka mAsika, pArmika, sAptAhika, ardhavagere - tene aMta Avaze, cheka bIje divase savAre jethI karIne sAptAhika tathA dainika cakkaromAM te A vastu ghUmyA kare che. samIsAMje te pharI zarU thai zake. bhAnasAna ane sArAsArane viveka bhulAvI detA dArU, gAMjo, pate cAvI ApI cAlu karelI ghaDiyALanA kAMTe doDatA e aphINa vagere mAdaka padArtho sAme ApaNA zAstroe sArI kahI AdamInA jIvanamAMnI ghaNIkharI ghaTanA pramANamAM niyamita zakAya evI saphaLatApUrvaka jhuMbeza calAvI che. paraMtu A sahu rIte banyA kare che. koI ekAMtarA bane, koI saptAhamAM be ke traNa karatAM paNa vadhu khataranAka ane jemanI asarane samajavA - samajAvAra dekhA de te koI vaLI aThavADiyAmAM eka vAra acUka AkAra le. vavAmAM ApaNA zAstrakAro paNa pUrNapaNe saphaLa nathI thayA e - dareka kuTuMbamAM maMgaLavAre matabheda, budhavAre bolAcAlI ane prakAranA amuka dravya evAya che je najara samakSa Ave tyAre caDe zanivAre suleha thAya ja evuM nahIM ane chatAM AvuM kaMIka ne kaMIka eTale ja naze, e dravyo phukata yAda paNa AvI jAya tyAre caDe te banatuM ja rahe e paNa eTaluM ja nizcita ! che. e padArtho najIka Ave tyAre thAya che ethI ye vadhu naze te dUra tame keTalo Vulnerable che - keTaluM sAMkhI lo ema jatA lAge tyAre anubhavAya che, ane e hAthamAM AvatA caDe che, keTalAM saMpanna cho ane tamArA kAmakAjanA sthaLathI keTale dUra che ethIye bamaNA naze te hAthatALI ApIne jatA rahe tyAre rahI che tenA pramANamAM vadhAre ke ochI vakhata, paratu eka prakAranI thAya che. niyamitatApUrvaka Boss, bairI, basa-kanDakaTara ke bIjA koInA A anAdi - anaMta no preranArA sukha, sagavaDa ane - sakAraNa ke pachI akAraNa gussAnA bhAjana banavAnuM, zera * samRddhi Adi dravya jyAM abhare bharyA che te muMbai kadAca e kAraNe luTArA - khissA kAtaru jevA asAmAjika tatte ke pachI dAkatara - ja mehamayIne nAme paNa oLakhAya che. vakIla jevA kahevAtA sAmAjika dhaMdhAdArIonA kasaba ajamAyasanA mahenata ke samayane vyaya bacAve nivAre, kAma AsAna kare, sAdhana banavAnuM, bimAra snehInI khabara kADhavA javAnuM ke mRta tananI thakAna dUra kare ane manane praphulita kare evA jaTila maMtre saMbaMdhInA sAdaDI-uThamaNAmAM javAnuM, utsAhabhera TekasImAM besI sinemA- ane jhaDapI vAhana tema ja paisAne jore ramAtA pattAnA jugAra, nATaka jovA javAnuM ane 'hAusa - phUla' nuM pATiyuM joI vile ghoDadoDa vagere ramato tathA vadhu-ochA naze preranArA kephI dravya moDhe TAMTiyA ghasatA pAchA pharavAnuM-ityAdi tamArA bhAgye Avaze-- Adi je zarU zarUmAM phakata zekha ke sagavaDanA sAdhane manAya che te AvyA ja karaze. vakhata jatAM AdatanA jore Avazyaka banI bese che ane samavAre zarU thayela saptAha Ama ne Ama zanivAre pUruM pariNAme tenA geralA pratye AMkhamiMcAmaNA thAya che. thaI jaze. kAmakAjanA divasanI yaMtrasamI jindagIthI thAkI - hArI samRddhinA te ahIM (phuvArA nA, dhodha ja-uDe che paraMtu
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1548 darekane pAtAnA hAthamAM cAMganuM pANI ane bIjAne tyAM sarovaro dekhAya che ane pariNAme saMtRptinA pramANamAM glAni ja vadhu thAya che. te sivAya paNa aMte to ahIMnI samRddhi ahIM ja rahI jAya che ane phakata dArI leATo laine AvelA pUMjIpatio e dorI loTo ya pAchaLa mUkIne cAlatA thai jAya che. sukha? e vaLI kai balAnuM nAma che athavA to kema karIne e prApta karI zakAya e vize prakhara vidrAnomAM paNa sahamati nathI tyAre nirjIva yaMtra sarIkhA muMbaino mAnavI sukhI hovA na hovAno dAvA kema karIne thai zake e ja samajAtuM nathI! potAnI pAse hoya te ane teTalAM saMpatti-sagavaDamAM ahIM koi kahetA koine sukha ke saMtoSa nathI ane chatAM e ja vastu vadhAre pramANamAM maLaze te pote kharekhara sukhI thai jaze evA bhrama sevanArAo ahIM buddhizALI hovAnuM birUda dhAraNa karI pharatA hoya che. zrAvaNanA somavAranI eka suramya savA2e bAbulanAthanA sTopa' parathI 84 naMbaranI basamAM praveza meLavI upale mALe pAnA dAdara caDhatAM mArA kAne je zabdo paDayAM tene kAraNe atyaMta gativAna evA muMbainA rojiMdA jIvanane AlekhatA citronI ane e gati pAchaLanI matinuM vizleSaNa karatAM vicAronI kevI adbhuta hAramALA mArA mAnasapaTa parathI pasAra thaI gaI! pahelI ja vAra muMbaI AvelA bAlAyelA e zabdo Ama te " "muMbInA lAka mAyALu bava. gAmaDAvane ane temAMya khAsa te vAraMvAra yAda kare." yuddha jIvana jaNAtA koI grAmyajananA mukhe sAva sAmAnya ja hatAM: pAchaLanA utAru onA dhasArAne kAraNe bAlanAra vyakitane nirakhavAnI taka mane na soMpaDI parantu bIje koi avasare je zabdane meM kAne ya na dharyA hAta evA e zabdoe, na jANe kema, te divase mArA manamAM vicAronI eka bhayaMkara bhUtAvaLa ja khaDI karI dIdhI. muMbainA leka ghANInA bela svayaMsaMcAlita maMtrA ane vegIlA vAhano vaDe niyatine ya AMbI javA mathatA A muMbaInA mAnavI ane mAyA - mamatA ? (eTalA phAjala samaya che ja karyAM enI pAse?) ane te paNa pASANayugamAM pA pA pagalI karatAM gAmaDAM ane tenA ya atinagagyeya aMza samA ghANInA bela pratye? keTaluM asaMbhavita ! DhoranI gamANa sarIkhA ApaNAM enI ghANInA baeNlune e Ama chatAM, 'Apa bhalA to jaga bhalA' jevA jarIpurANA khyAlAmAM rAcatA koi bhALiyA grAmINane 'muMbI'nA loka mAyALu lAgyA paNa hAya tA e saMdarbhamAM e vAta svIkArI levAmAM mane, eka muMbaigarA tarIke, khAsa nukasAna dekhAyuM nahIM. parantu bAkInI vAta te mArA manamAM keme ja karIne bese nahIM. ghANInA belane muMbainA mAnavI yAda kare? zA kAraNe bhalA? ethI ene phAyado ya zuM? baeNlavALI A vAte mane kharekhara vicAra karatA karI mUkayA. - - dhANIno bela !' muMbainA loka!' kAMI kahetA kAMi ja samajAya nahIM! na e vicAra manamAMhethI phaLe, na enA ukela De! jema jema vicAratA gayA tema tema to vaLI muzkelI vadhatI ja lAgI ane chatAM ene ulyA vinA jaMpa vaLe eme ya kayAM hatuM?! pariNAme sahu prathama te muMbainA rojiMdA jIvananI sarva ghaTamALAnI citrapaTTIne, e jIvananA anaMta nazAne ane e nazAnI khasarataLe levAtA AbhAsI sukhane manomana avalokI gayo. tA. 16-12-19 pachI yAda karyuM pelA belanuM jIvana - nAmanIye vividhatA vihANu.. prabhAtanA pahelA kUkaDo bolyo tyAM ja jete mAlika AMkhe pATo bAMdhI de ane jotarI deghANIe! ekAda DacakAro thayo, ekAda sATI vAgI ane e ... ya ne mAMDayo heMDavA ! buddhinA baLadiyA ane AMkhoe pATo eTale samaje nahIM, paNa ekanA eka vartuLamAM thai jAya enA cakkara zarU. eka cakkara pUruM thAya tyAre bIjuM ane e pUruM thatAM lAgaluM ja juM! sthaLa eka, vartuLa paNa eka na nAnuM na moTuM bahu bahu vicAra karyA pachI paNa koi ukela na jaDatAM, e bheda nahIM ja khUle zuM?? evI ghAra hatAzAnA ghana aMdhakAramAM huM pote gumarAha thai javAmAM hatA, evAmAM ja cittAkAzamAM camakAro thayo. ophisathI ghara ane gharathI ophisa, bAsathI bonasa ane eka pagAra vadhArAthI bIjo pagAravadhAro tema ja jo peAtIko dhaMdhA hoya to naphAthI nukasAna ane nukasAnathI naphAnA athavA vecANaverA, AvakaverA tathA milkataverAnA 'riTarna bharavAnI AkharI tArIkho vaccenA ke pachI sAmAjIka ke sAMsArika mahatvanA vArSika cakkaronuM vacce aneka ardhavArSika ane trimAsika tathA mAsika, aThavADika ke dainika cakkaromAM aTavAyA karatAM asaMkhya muMbaivAsIeTamAMnAM koi vinaSTabhrama mAnavIne eka ja sthaLe ekI vakhate eka ja cakkara lagAvatA ane eka cakkara pUruM thaye ja bIjuM zarU karatA khela vAraMvAra yAda AvI jAya ke kadAca ArAdhya deva jevA ya lA gI jAya, te Azcaryane avakAza zAne? e nakkI che ke sarjanahAra karatAM paNa adhika zANA hovAno dAvA karatAM mAnava ane DhorizaromiNa zA A baLadiyAnI sarakhAmaNI ghaNAne, khAsakarIne kAmadevanI kAyAsarIkhI mohamayI muMbainI mAyAthI jenA dileAdimAga tarabALa tarabatara che evA moTA bhAganA muMbaigarAone, nahIM ce. "e banne vacce lagIre taphAvata nathI zuM?" evA savAla paNa ro ke kadAca pUchI bese. che ne! be paga - cAka paga, pUMcha - ziMga hAvA na vagere dekhAtA je taphAvata che e bAjue rAkhIe to paNa agatyanA kahI zakAya evA bIjA eka be takAvata paNa jarUra najare paDe che. eka to e ke pelA bela divasa Akhe eka ja sthaLe doDyA kare che. nahIMvata buddhi ane baMdha AM e goLagoLa doDayA karatA e baLadIyA, game teTaluM aMtara kApI nAkhyAnI manomana khAMDa khAto hoya, gati - pragatinI ke evI bIjI koi galabAMgo mAryA vagara ke jagata AkhAne upara - taLe karyA vagara muMge moM e phare che, pharyA ja kare che. bIjuM e ke samajaNamAM ane zakitamAM tenA karatAM anekagaNA samartha evA enA upara mAnava nAmano ene banI beThelA mAlika che je tene AMkhe pATA bAMdhI gALa goLa pharavA majabUra kare che. A bAju mAnavInI vAta karIe to AMkho enI ughADI che eTaluM ja nahIM parantu potAnA temaja sRSTi paranA sarva jJAnA sakaLa tattvAnAya - kulamukhatyAra hovAno eno dAvo che ane chatAM gati - pragati tathA jJAna - vijJAnanA DholanagArAM pITatA te eka nahIM paNa ekI vakhate aneka cakkAromAM, ahIM tahIM te AkhI ye avina para, gALa goLa ghUme che, ghUmyA ja kare che, daLe che e puSkaLa, alabata! paNa daLI daLIne, pharI pharIne e saghaLu jAya che aMte DhAMkaNImAM ane saravALe? te ke' bAdabAkI ja! azoka zAha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1276 prabuddha jIvana 15 te samayanA mujaba nANAkIya madada karavAne kAMgresa ke samAjavAdI netAoe paNa bhraSTAcAra karyo hato! TUMka tAmilanADunA bhUtapUrva mukhyapradhAna zrI karuNAnidhi sAme bhraSTA nANA cUkavyA hatA. dhIre dhIre lAlA zaMkaralAlanuM kaubhAMDa bahAra AvavA cAra aMge tapAsa cAlI rahI che. temAM amuka khUna kesamAM polIse lAgyuM eTale te gabharAyA. jyupiTara kaMpanInA zera holDarone chetaryA tapAsa karavAmAM DhIla karavI tevI sUcanA pradhAne ApI hatI hatA te pApa DhAMkavA mATe temAM te samayanA samAjavAdI netA ane tevI vAta bahAra AvI che. keTalIka vyApArI peDhIonI sAthe paMDita javAharalAla naherunA mitra zeTha dAmodara svarUpane maLyA. pradhAnone durvyavahAra paNa A bhraSTAcAranI tapAsamAM bahAra Avyo lAlA zaMkaralAle zeTha dAdara svarUpane karagarIne kahyuM "juone huM che. rAjakIya dhyeyane pAra pADava: mATe vyApArI kaMpanIone sahakAra samAjavAda mATe keTale bhega ApuM chuM, chatAM mane jyAM tyAM apaane nANAkIya madada meLavavAmAM zrI karuNAnidhie ghaNI thApa khAdhI yaza maLe che. phoravarDa bleka taraphTI mane eka pAI paNa maLatI nathI che ane bhAratIya rAjakAraNamAM A vAta tadana navI nathI. erisA, chatAM huM te mATe keTalo bhega ApuM chuM eTale tame mane muzkelImAM bihAra ane rAjasthAnamAM A prakAre koMgresI pradhAnae paNa madada karo." vyApArIo ke udyogapatio pAsethI nANAkIya madada laIne temane AvI vinaMtIne dhyAnamAM laI samAjavAdI netA zeTha dAdara aneka lAbha khaTAvI dIdhAnA dAkhalA banyA che ane keTalAka Arthika svarUpe lAlA zaMkaralAlanI skIma maMjUra rAkhI. e skIma A pramANe gunA karanArA udyogapatione rAjakAraNIoe bacAvavAno prayAsa hatI: pAyara epha InDiyA esyoransa kaMpanI nAmanI vImA paNa karyA che. kaMpanInA zerI lAlA zaMkaralAla vecAtA leze. zeTha dAmodarane A paraMtu bhUtakALamAM najara nAkhatAM navI dilhIne eka bahu kaMpanI mahine rUA. 200ne pagAra, eka meTarakAra ane tene kharca coMkAvanAro kira sAme Ave che. svarAja maLyuM nahotuM tyAre ane Apaze. tenA badalAmAM zaiTha dAmAdare lola zaMkaralAlane sahakAra Apa. svarAjya maLyA pachI biralA taraphathI koMgresane sArI nANAkIya zeTha dAmodara te A jALamAM phasAyA. jyupiTara kaMpanIe zeTha sahAya maLatI hatI, paraMtu svarAjya pahelAM sAmyavAdI pakSane ane dAdarane rUA. 48 lAkhanI lena ApI ane e lonamAMthI te samayanA subhASacaMdra bojhavALA phoravarDa blokane udyogapatio zeTha dAmodare empAyara esyoransa kaMpanInA zera kharIdyA. hakIkatamAM ke vepArIo taraphathI bahu nANAkIya madada maLatI nahi. 1939mAM gAMdhIjInA celA jevA zrI paTTAbhI sitArAmaiyAne koMgresa jyupiTara Isyuransa kaMpanIe ghaNI kaMpanIo, zeraholDaro ane 5mukhanI cUMTaNI mATenA umedavAra tarIke UbhuM rahevAnuM gAMdhIjIe beMkane navarAvIne A prakAre ampAyara kaMpanI upara Adhipatya meLavyuM hatuM. A vAtanI jyupiTaranA zera holDarone pUrI bAtamI sUcavyuM. zrI paTTAbhI sitArAmaiyAne jamaNerIone Teko hate. temanI maLI eTale lAlA zaMkaralAla ane samAjavAdI netA zeTha dAdara sAme DAberIoe subhASacaMdrabojhane UbhA rAkhyA paNa jamaNerIonI tAkAta tyAre vadhu hatI ane phoravarDa bleka tarIke oLakhAtA subhASa upara phojadArI kesa thaye. te Akho kesa muMbaInI korTamAM cAlyo. kAle khaMDAlAvAlA nAmanA mazahUra nyAyAdhIze rAjInAmuM ApIne bApunA jUthanI ladhumatI hatI eTale subhASabAbu cUMTaNImAM hArI A kesamAM spezyala pajhIkyuTara tarIke kAma karyuM ane DAberIonA gayA. e pachI te subhASabAbu siMgApora cAlyA gayA paNa koMgresanI biralA" banavA IcchanArA lAlA zaMkaralAlane jela bhegA karavAno aMdara pheravarDa bloke DAberI vicAroNI lAvye rAkhI. je prakAre saMkalpa karyo. biralA taraphathI jamaNerIone nANAkIya madada maLatI hatI tevI zeTha ghamaMdara svarUpane ema hatuM ke sAkSI tarIke paMDita javAhara nANAnI madada karavA mATe ane sAmyavAdane jhaMDo pharakAvavA mATe lAla naherune batAvAya ane naheru je abhiprAya Ape ke zeTha dilhInA lAlA zaMkaralAle bIDuM jhaDapyuM. lAlA zaMkaralAle ema ja mA dAdara prAmANika vyakita che te pote chUTI jaze ane lAlAzaMkaralAla ke biralA jevI madada phoravarDa blekane maLI hota to subhASabAbu na hArata. sAme kesa paNa meLe paDaze. paMDita naherue korTamAM dAdara svarUpane sAmyavAdanA pracAra mATe paNa mUDInI jarUra paDe che. lAlA pramANika banAvyA paNa kharA paraMtu korTe A samAjavAdI birAdarI zaMkaralAla kAMI biralA jevA udyogapati nahotA eTale temaNe je maMjUra na rAkhI ane lAla zaMkaralAla tema ja zeTha dAmera svarUpa DAberIone vagadAra banAvavA hoya ane DAberInA "biralA" banavuM e bannene jela bhegA karyA hatA. -kAnti bhaTTa heya te koI kaMpanInA mAlika banavuM joIe. AvuM vicArIne lAlA zaMkaralAle koIka kaMpanInuM Adhipatya meLavavA sakriya pagalAM eka citra zarU karyA. DI. vI. copaDA nAmanA eka paMjAbI paNa tyAre phoravarDa bArase skevara phITa ne TIpaTopa moTo bleka! blekanI kaMThI paherI cUkayA hatA. te samaye jyupiTara Isyuransa mammI beMkamAM sarvisa karavA gaI che. kaMpanInA be moTA zera holDaro saMyogane kAraNe teo pitAnA pappA ophisane kAme kalakattA gayA che. 63000 zera vecI nAkhavA mAgatA hatA. A vAtanI DI. vI. copaDAne hamaNAM ja cAlatAM zIkhele mIkI khabara paDI. jo lakhapati thavuM hoya te rUA. 33.39 lAkhanI kImatane A zera kharIdI levA joIe tevI salAhe zrI cApaDAe koIne zedha hoya ema lAlA zaMkaralAlane ApI ane vagara paise A zera kema kharIdavA DroIMga rUmamAMthI beDarUmamAM tenI tarakIba paNa lAlA zaMkaralAlane sUjhI AvI. ane beDarumamAMthI DroIMgarUmamAM lAlA zaMkaralAle 1948mAM jyupiTara Isyuransa kaMpanInA Ava - jA karyA kare che. zero meLavyA ane te rIte A kaMpanI upara Adhipatya jamAvyuM; gharane vizvAsu sakhArAma na upara vAtonI Apale kare che.. paraMtu jyupiTaranA mULa zera holDarone je rakama cUkavAI temAM kaMpanI vRddha AyA pAna cAve che. ane kAnUnanI daSTie moTo bhraSTAcAra thaye. hakIkatamAM lAlA zaMkaralAla potAnA khirasAmAMthI mAmUlI rakama kADhIne jyupiTara kaMpanInuM Adhi thoDI thoDI vAre cekhA vINavAnI ceSTA kare che! patya meLavyA pachI e kaMpanInA zero vecIne ja mULa zera holDarone - vipina parIkha 2 ApI ene sUjhI esa kaMpanI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12176 << bodhakathA e "kaI kaI no nAtha nathI" kauzAMbI nagarI eka samaye ItihAsanA anekaraMgI pRSTha samI - anAthI muni:- rAjana ! loko mane AnAthI muninA nAmathI zobhatI hatI. nadInA kinAre vaselI A nagarI tAMbAI ane pahe- pIchANe che, dehanA ugra roge deha ane saMsAra tarapha napharata ANI. LAImAM bAra bAra gAu pramANe vistarelI hatI. ane huM vItarAganI zodhamAM sAdhu bane. ema dhanasaMcaya nAmane eka zreSThI vasate hate. mahAbhAgyazAlI - zreNika - mune! tame jo anAtha che, nirAdhAra ho, asahAya pUrvajone vaMzadhara A dhanasaMcaya pitAnI dhArmikatAnA teja comera he to tamArA nAtha banI tamArI asahAyatAmAMthI tamane choDAvavA phelAvI rahyo hato. AvA zreSThIvaryane kAmadeva samevaDo eka putra huM haradama taiyAra chuM. hato jenuM guNAnA bhaMDAra samuM guNasuMdara evuM nAma hatuM. anAthI muni:- rAjana ! tuM pote ja jyAM anAtha che te sauMdaryanI vihArabhUmi samI yuvAvasthAne e pAmyo eTale mAro nAtha tuM kayAMthI bana zakIza bhalA? . pitAe kAmadevanI zacIsamI eka navayauvanA sAthe ene paraNAvyo. zreNika - sAdhA? mani Apa anAtha mAne che? huM to samagra vipula dhana, AjJAMkita dAsagaNa, amaryAda mAna-maratabo, vatsala mAtA-pitA, premALa patnI, snehALa bhAI-bahena, AnaMda- aMga dezane ane magadha dezane rAjA chuM. lAkhe nirAdhArane AdhAra pramAdamAM sAtha ApanAra sAthIo- A badhuM guNasuMdarane pUchyuM chuM. abajonI saMpattine mAlika chuM. Apa A zuM bole che? pratApe janmathI ja prApta hatuM. ene kaI vAtanI khAmI ke kamI mane Azcarya thAya che! no'tI. du:khanuM nAma suddhAM nahi jANanAra evA A guNasuMdarane anAthI muni:- "mahAbhAga! huM badhuM ja jANuM chuM. chata ekadA AMkhamAM atizaya pIDA UpaDI. dhIre dhIre AkhA zarIre dAha- nuM anAtha che ane huM paNa anAtha chuM. sAMbhaLa! "huM kauzAMbI nagajavarAdike bharaDo lIdho. aneka upacAra karavA chatAM tilamAtra paNa rInA aMtidhanADhaya zreSThIne putra chuM. mAre koI vAtanI taMgI netI, phAyado na thayuM. ati samartha vaidyoe hAtha khaMkherI nAkhyA. putranA pANI mAgu tyAM dUdha maLatuM. mAre paDato bela jhIlavA nekaracAkara rogane TALavA mAtApitAe paise pANI mAphaka vAparyo paNa koI khaDe page taiyAra rahetA. mA, bApa, bhAI, bahena, patnI ane svajanonI kArI na phAvI. guNasuMdaranA mukhacaMdra upara glAninI kAlimAM chavAI premavarSAthI huM hamezAM bhIMjAyelo rahe . A lokamAM ja mane svarganA gaI. sukhane AsvAda mANavA maLI raheto. AMkhanA palakArAmAM mArA eka rAtrIe dehanA du:kha, rogAdinI ciMtA karatAM karatAM guNa divase vyatIta thaI jatA. paNa kALA vAdaLone kSitija upara dekhAtAM suMdara sUI gayo paNa UMghamAMthI bebAkaLA jAgI uThaze ane roganA kaI rokI zake ema che? mArA sukharUpI sUryane kamabhAgyanA vAdaLe vicAra AvavA zarU thayA. dharmanA saMskAro te guNasuMdarane gaLathUthImAM AvarI lIdhe. karmanI gati, kharekhara gahana che. mane ekAeka AMkhanI ja pAvAmAM AvyA hatA eTale saMsAranI nazvaratA ItyAdinI dharma vyAdhi zarU thaI. sArA zarIre dAha ane javara vyApI gayo. kSaNa pahelAM jAgarikA karatAM karatAM ene spaSTa lAgavA mAMDayuM ke potAne roga mArA jevo koI bhAgyazALI nahi" evuM je huM mAnato hato e pUrve karelA karmonuM ja pariNAma hatuM. eka bAju roganuM asahya paristhitimAM palaTo Avyo. vyAdhinI vedanA thI huM du:khI du:khI du:kha hatuM ane bIjI bAju saMsAra, zarIra, sagAMvahAlAM badhAnI thaI gayo. kuTuMba kabIle mAruM tIvra du:kha joI AMsu sAravA lAgyA. nazvaratAne khyAla hato. jJAnanI mAtrA uttarottara vadhatI jatI ane deza-paradezathI cikitsakone bolAvavAmAM AvyA. dareke hAtha khaMkherI emaNe nizcaya karyo ke je pitAnA vartamAna roga nAza pAmaze to e nAkhyA. rAjezvara! karela karmamAMthI ene bhagavyA vinA chuTakAro cAritra grahaNa karI rAMsAra tyAga karaze. zubha bhAvanApUrvaka karelA meLavI zakAtuM nathI. arihaMtonA A kathananuM rahasya mane samajAvA A nirNayathI emanA magaja uparathI bojo dUra thatAM emane zAMtibharI lAvyuM. pote keTalA asahAya che, nirAdhAra che, anAtha che enuM bhAna 'UMgha AvI gaI ane savAre uThatAM emane mAlUma paDayuM ke emane ane jJAna kuTuMbIjanone paNa thavA lAgyuM. mAyA-mamatAnA pAzamAM roga naSTa thaI gayo hate. baddha thayelI mArI patnIne paNa, pote jIva Ape te paNa huM bacI bIje ja divase mAtA, pitA, patnI, bhAIbahena, kuTuMba kabilA zakIza nahi evI daDha pratIti thaI. mArI eka mAMdagIe mArA. vagerene bolAvI saMsAranI asAratA ane dehanI jANabhaMguratA sama tamAma Aptajanane sAcI dizAmAM vALyA. badhAne thayuM ke sau anAtha jAvI dIkSA levAnI pitAnI pratijJAnI vAta karI. sa sAMbhaLI che. koIne nAtha koI bIjo thaI zake ja nahi. pote ja potAne nAtha du:khI thayAM paNa guNasuMdaranA nirNaya AgaLa saune namatuM jokhavuM kAnavAne mArga grahaNa kare to ja banI zake ane tyAre ja anAthatA paDyuM. guNasuMdara dIkSita thaI cAlI nIkaLyA. guNasuMdara maTI have TaLe. e vicArasaraNImAM huM jayAre otaprota thaI gayA hatA ane enAM raMge AMtarbAhya raMgAI gayo hato tyAre eka subhaga rAtrIe e anAthI muni tarIke jaNAvA lAgyA. pharatAM pharatAM teo rAjagRhI nagarInA meDIkakSa nAmanA udyAnamAM mArI bhayaMkara vedanA zAMta thaI gaI. mane sukhethI niMdara AvI gaI. ane rAjana tuM mAnIza ke me sarpa kAMcaLI tyAge tema saMsAra AvI pahocyA. muni te sthaLe dhyAnastha dazAmAM hatA e vakhate rAjagRhIne rAjA koNika azva khelAvata muni pAse AvI pahoMcyuM. tyAgI saMyama dharma aMgIkAra karyo? te divasathI ja huM pote ja mAre nAtha banyo chuM. mAre koI bIjo nAtha nathI ane eTale ja meM muninI kaMcanavarNa kAyA dekhI Azcaryacakita banI rAjAe prazna karyo "bhagavAna ! Apa koNa che, kayAMthI Ave che?, ane zA mATe "anAthI" evuM sArthaka nAma dhAraNa karyuM. zreNika ! have kahe ke tuM AvI kaThora tapazcaryA karI rahyA che? Apane kazo ja bAdha na hoya pite nAtha che ke anAtha? to A sevane tamAma vAta kahevA kRpA karo." - amRtalAla gepANI mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296. mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI 400001.