Book Title: Padarth Prakash 22 Saptatika
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032795/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પઠાઈ (ભાગ 7) સપ્તતિકા છઠો કર્મગ્રન્થ (પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) આચાર્યદેવ શ્રીમજિય. હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * દિવ્યવંદના ... ૫.પૂ. સિદ્ધાંતમહોદધિ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજા પ.પૂ. વર્ધમાનતપોનિધિ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મહારાજા ૫.પૂ. સમતાસાગર પંન્યાસપ્રવરશ્રી પદ્રવિજયજી ગણિવર્ય આ પૂજ્યોના ચરણોમાં અનંતશઃ વંદના * શુભાશીષ * ૫.પૂ. સિદ્ધાંતદિવાકર ગચ્છાધિપતિ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય જયઘોષસૂરીશ્વરજી મહારાજાની અમીદષ્ટિ સદા અમારી ઉપર વરસતી રહો. મિ આ K Page #3 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્રી ભુવનભાનુસૂરિ-જન્મશતાબ્દીએ નવલું નજરાણું (વિ.સં.૨૦૧૭ ચૈત્ર વદ-૬) પદ્ધJર્થ પ્રકાશ (ભાગ-૩) સપ્તતિકા. છઠ્ઠો કર્મગ્રન્થ પદાર્થ સંગ્રહ તથા ગાથા શબ્દાર્થ * સંકલન + સંપાદન * પ.પૂ. વૈરાગ્યદેશનાદક્ષા આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ વિ.સં.૨૦૬૫ વીર સં.૨૫૩૫ * પ્રકાશક : સંઘવી અંબાલાલ રતનચંદ જૈન ધાર્મિક ટ્રસ્ટ સ્થાપક - શ્રાદ્ધવર્યા મૂળીબેન અંબાલાલ શાહ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * પ્રાપ્તિસ્થાન છે 0 હેમ બી.એ. શાહ એન્ડ બ્રધર્સ 2, અરિહંત એપાર્ટમેન્ટ, એસ. વી. રોડ, ઈર્ષા, પાર્લા (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦૦૫૬. ફોન : 26252557 શ્રી પ્રેમ-ભુવનભાનુસૂરિ આરાધના ભવન C/o. શ્રી જિનશાસન આરાધના ટ્રસ્ટ, શત્રુંજય પાર્કની ગલીમાં, તળેટી રોડ, પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦. દિલીપ રાજેન્દ્રકુમાર શાહ 6, નંદિત એપાર્ટમેન્ટ, ભગવાનનગરનો ટેકરો, પાલડી, અમદાવાદ-૩. ફોન : 26639189 પી. એ. શાહ ક્વેલર્સ 110, હીરાપન્ના, હાજીઅલી, મુંબઈ-૪૦૦ 026. ફોન : 23222378/23521108 * બાબુભાઈ સરેમલજી બેડાવાળા સિદ્ધાચલ બંગ્લોઝ, સેન્ટ એન હાઈસ્કૂલ પાસે, હીરા જેન સોસાયટી, સાબરમતી, અમદાવાદ-૫. મો. : 94265 85904. ચંદ્રકાંત એસ. સંઘવી ૬/બી, અશોકા કોપ્લેક્ષ, પહેલા ગરનાળા પાસે, પાટણ-૩૮૪ર૬પ. (ઉત્તર ગુજરાત), ફોન : (02766) 231603 ડો. પ્રકાશભાઈ પી. ગાલા બી/૬, સર્વોદય સોસાયટી, સાંઘાણી એસ્ટેટ, એલ.બી.એસ. માર્ગ, ઘાટકોપર (વેસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦૦૮૬. ફોન : 25oo5837 પ્રથમ આવૃત્તિ નકલ : 2,000 મૂલ્ય રૂા.૪૦.૦૦/ Printed by : SHRI PARSHVA COMPUTERS 58, Patel Society, Jawahar Chowk, Maninagar, A'bad-8. Tel.25460295 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રકાશકીય પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૭ માં છઠ્ઠ કર્મગ્રંથના પદાર્થોને સહર્ષ પ્રકાશિત કરીએ છીએ. સ્વ.સિદ્ધતમહોદધિ, સુવિશાળગચ્છસર્જક, આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મ. નજીકના કાળમાં કર્મશાસ્ત્રવિશારદ થઈ ગયા. તેઓએ કર્યસાહિત્યનું અત્યંત ઉંડુ પરિશીલન જીવનભર કર્યું. શાસન, સંઘ અને વિશાળ સમુદાયની જબરજસ્ત જવાબદારી વચ્ચે પણ પૂજ્યપાદથી રાત્રીના કલાકો સુધી કર્મગ્રંથ-કર્મપ્રકૃતિના પદાર્થોનું પરિશીલન કરતા. તેઓ અનેક મુનિ ભગવંતોને તથા શ્રાવકોને પણ મુખેથી જ કર્મગ્રંથ-કર્મપ્રકૃતિ ભણાવતા. અનેક મુનિઓ સાથે પ.પૂ. ગુરુદેવશ્રી આ.હેમચંદ્રસૂરિ મ.એ (તે વખતે મુનિરાજશ્રી હેમચંદ્રવિજયજી મ.) પૂજ્યપાદ પરમગુરુદેવશ્રી પાસેથી જ કર્મગ્રંથ - કર્મપ્રકૃતિની વાસનાઓ મેળવેલી અને અભ્યાસ કરેલ. તેઓશ્રીએ અભ્યાસ દરમ્યાન આની નોંધ કરેલ. જીવવિચારથી માંડીને ચાર પ્રકરણ, ત્રણ ભાગ અને છ કર્મગ્રંથના પદાર્થો ખૂબ જ સહેલાઈથી સમજી શકાય તે માટે પૂજ્યશ્રીની અભ્યાસ વખતની નોંધો તથા ગ્રંથોના આધારે પદાર્થપ્રકાશના 1 થી 6 ભાગ અમે પ્રકાશિત કર્યા છે. આ સાતમો ભાગ પ્રકાશિત થઈ રહ્યો છે. અનેક પૂજ્ય ગુરુદેવો તથા તત્ત્વજ્ઞાન-અભ્યાસના રસવાળા શ્રાવકશ્રાવિકાઓ તરફથી ખૂબ સુંદર લાભ મળે છે. પ્રાન્ત ચતુર્વિધ સંઘમાં આના અભ્યાસ દ્વારા તત્વજ્ઞાનનો હજી વિશેષ સારો પ્રચાર થાય એવી અપેક્ષા સાથે વિરમીએ છીએ. પંડિતવર્ય શ્રી પારસભાઈ ચંપકલાલ શાહ એ આ પુસ્તકનું સંપૂર્ણ મેટર તપાસ્યું છે. તે બદલ તેમનો ખૂબ ખૂબ આભાર માનીએ છીએ. શ્રુતભક્તિનો વિશેષ લાભ મળતો રહે તેવી વ્યુતાધિષ્ઠાયિકા સરસ્વતીદેવીને હૃદયથી પ્રાર્થના કરીએ છીએ. લિ. સંઘવી અંબાલાલ રતનચંદ જૈન ધાર્મિક ટ્રસ્ટના Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- કર્મ સમો નહિં કોઈ.... - અનાદિ કાળથી આ વિશ્વ છે. જીવો અનાદિ કાળથી છે. સંસાર પણ અનાદિ કાળથી છે. પંચસૂત્રમાં શાસ્ત્રકાર ફરમાવે છે “રૂઢ अणाइ जीवे, अणाइ जीवस्स भवे, अणाइ कम्मसंजोगनिव्वत्तिए, दुक्खरूवे दुक्खफले दुक्खाणुबंधे / ' જીવ અનાદિ છે. જીવનો સંસાર અનાદિ છે. જીવનો કર્મ સાથે સંયોગ અનાદિ છે. વળી સંસાર વર્તમાનકાળમાં દુઃખરૂપ છે, ભાવિમાં દુઃખના ફળને આપનારો છે અને પરંપરા પણ દુઃખની જ ચાલે છે. અનાદિ એટલે એની આદિ નહિં, અર્થાત આપણો જીવ ક્યારેય ન હતો એમ નહિં ક્યારેય નહિં હોય એમ નહિ. ભૂતકાળમાં હતો, વર્તમાનમાં છે અને ભવિષ્યમાં રહેવાનો જ છે. જીવનું અસ્તિત્વ ક્યારેય નષ્ટ થવાનું નથી. જીવનું સ્વરૂપ અત્યંત આનંદમય, સુખમય, અનંતજ્ઞાનમય છે. જીવના સ્વરૂપમાં ક્યાંય દુ:ખનું નામનિશાન નથી. આમ છતા વર્તમાનમાં સંસારી જીવો જન્મ-જરા-મરણ-રોગ-શોક-દરિદ્રતા વગેરે અનંત દુઃખો ભોગવે છે. નરક-તિર્યય-મનુષ્ય અને દેવ એમ ચાર ગતિમાં પરિભ્રમણ કરે છે. તેનું એક માત્ર કારણ જીવનો કર્મ સાથેનો સંયોગ છે. જીવનો કર્મ સાથે સંયોગ થવાનું કારણ પણ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને યોગ છે. અનાદિકાળથી જીવો આ ચાર કારણે કર્મનો બંધ કરી રહ્યા છે. બાંધેલા કર્મો ઉદયમાં આવે છે અને જીવો પારાવાર યાતનાનો ભોગ બને છે. જુના જુના કર્મો જીવ ભોગવે છે, નવા નવા કર્મો બાંધતો જાય છે અને આ રીતે અનાદિકાળથી પ્રવાહ ચાલે છે. જીવોના દુ:ખોનો પાર નથી દુઃખોની પરંપરામાંથી છુટવાનો એક માર્ગ કર્મથી છુટવું એ જ છે. જૈન શાસ્ત્રમાં કર્મનું સ્વરૂપ, કર્મબંધ કેવી રીતે થાય છે ? કયા Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કારણથી થાય છે ? કર્મબંધ થયા પછી તેની શી શી સ્થિતિઓ થાય છે ? તેમાંથી છુટવાના કયા કયા ઉપાયો છે ? કર્મના કેટલા પ્રકાર છે ? વિવિધ કર્મનું શું શું કાર્ય છે ? એ જેટલા ઉંડાણથી બતાવ્યું છે તેવું જગતના કોઈ દર્શનમાં બતાવ્યું નથી. પરમાત્માની નજીકના કાળમાં તો પૂર્વોમાં કર્મને લગતા વિશાળ મોય મોય પ્રાભૂતો હતા. પૂર્વાચાર્યોએ આ કર્મવિષયક પૂર્વોના પ્રાભૂતમાંથી ઉદ્ધાર કરી અનેક શાસ્ત્રો રચ્યા છે. કર્મગ્રંથ 1 થી 6 તથા કર્મપ્રકૃતિ, પંચસંગ્રહ, કષાયપ્રાભૃત વગેરે અનેક ગ્રંથો આજે ઉપલબ્ધ છે. પૂજ્યપાદ સિદ્ધાંતમહોદધિ સ્વ. પરમગુરૂદેવ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મ.સા.નો અનંત ઉપકાર કે તેઓશ્રીએ દીક્ષાના એક બે વર્ષના પર્યાયમાં જ છ કર્મગ્રંથ, કર્મપ્રકૃતિ વગેરેનું જ્ઞાન આપી દીધું. આગળ દિગંબર સંપ્રદાય વગેરેના પણ કર્યસાહિત્યનો અભ્યાસ કરાવ્યો. તેઓનું જ્ઞાન એટલું બધું વિશાળ હતું કે તેઓ સ્વયં પુસ્તક વિના મુખેથી જ વાયનાઓ આપતા. અમે ત્યાર પછી ગ્રંથોમાં વાંચી તે તે પદાર્થોની નોંધ કરતા, તેનો મોટે પાઠ કરતા. નિરવ રાત્રિમાં તેનો પાઠ કરતા. કર્મગ્રંથ તથા કર્મપ્રકૃતિના પદાર્થોનો સળંગ મુખ-પાઠ કરતા સાડા પાંચ કલાક થતા. લગભગ બે-ત્રણ રાત્રિમાં પાઠ પૂરો થઈ જતો. આમ વર્ષો સુધી પાઠ થવાના કારણે પદાર્થો અત્યંત રૂઢ થઈ ગયા. પૂજ્યપાદશ્રી પાસે અભ્યાસ કરતી વખતે જે નોંધો કરેલી તે અન્યોને ઉપયોગી થાય માટે ગ્રંથોને આધારે તેને વ્યવસ્થિત કરી પદાર્થ-પ્રકાશ ના નામે પ્રકાશિત કરવાનો પ્રારંભ કર્યો છે. - જીવવિચારાદિ ચાર પ્રકરણ, ત્રણ ભાગ, છ કર્મગ્રંથોના પદાર્થો કુલ સાત ભાગમાં પ્રકાશિત થાય છે. આ સાતમા ભાગમાં છઠ્ઠ કર્મગ્રંથના પદાર્થો છે. આમાં કેટલા કર્મો બંધાતા કેટલા કર્મો ઉદયમાં હોય ? કેટલા કર્મો સત્તામાં હોય ? વગેરે સામાન્યથી, ચૌદ ગુણાણામાં અને ચૌદ વસ્થાનકોમાં વિસ્તારથી બતાવ્યા છે. ઉત્તર પ્રવૃતિઓમાં વિશેષ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કરીને નામકર્મમાં ખૂબ જ ભાંગાઓ થાય છે. તેને સમજવા અને યાદ રાખવાનું કામ અત્યંત વિકટ છે, વિશિષ્ટ બદ્ધિગ્રાહ્ય છે. ઘણા સાધુઓ અહીં આ અટપટ ભાંગાઓની ગણત્રીમાં અટવાઈ જાય છે. તેથી અટકી જાય છે. પણ આમ છતાં વર્તમાનમાં સંખ્યાબંધ સાધુ-સાધ્વીઓ કર્મસાહિત્યના અભ્યાસમાં ખૂબ પ્રગતિ કરી રહ્યા છે. એ આનંદનો વિષય છે. આ પુણ્યાત્માઓને ખૂબ સહેલાઈથી સરળતાથી કર્મસાહિત્યનું જ્ઞાન મળે તે માટેનો આ પ્રયાસ છે. અમારા પ્રયાસને સફળતા મળે એજ શુભ કામના.... - હેમચન્દ્રસૂરિ વીરમગામ શ્રા.વદ.૫, મંગળવાર સં.૨૦૧૫ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ.પૂ.વૈરાગ્યદેશના દક્ષ આચાર્ય ભગંત શ્રીમદ્ વિજય હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા દ્વારા લિખિત-સંપાદિત-સંકલિત-પ્રેરિત ગ્રંથોની સૂચિ (1) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૧ (જીવવિચાર-નવતત્ત્વ પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૨ (દંડક-લઘુ સંગ્રહણી પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૩ (૧લા, ૨જા કર્મગ્રંથનો પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૪ (૩જા, ૪થા કર્મગ્રંથનો પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) મુક્તિનું મંગલદ્વર (ચતુઃ શરણ સ્વીકાર, દુષ્કૃતગર્તા, સુકૃતાનુમોદનાનો સંગ્રહ) (6) શ્રી સીમંઘરસ્વામીની આરાધના (મહિમાવર્ણન-ભક્તિગીતો વગેરે) ચાતુર્માસિક અને જીવનના નિયમો વીશ વિહરમાન જિન સચિત્ર (9) વીશ વિહરમાન જિન પૂજા (10). બંધનથી મુક્તિ તરફ (બારવ્રત તથા ભવ-આલોચના વિષયક સમજણ) (11) નમસ્કાર મહામંત્ર મહિમા તથા જાપ નોંધ (12) પંચસૂત્ર (સૂત્ર 17) સાનુવાદ (13) તત્વાર્થ ઉષા (પૂ.આ. શ્રી ભુવનભાનુસૂરિ મ.સા.) (14) સાત્વિકતાનો તેજ સિતારો (પૂ.પં.પદ્મવિજયજી મ.નું ચરિત્ર) (15) પ્રેમપ્રભા ભાગ-૧ (પૂ.આ.પ્રેમસૂરિ મ.ના ગુણાનુવાદ) (7) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) પ્રેમપ્રભા ભાગ-૨ (વિવિધ વિષયોના 160 શ્લોકો સાનુવાદ) (17) પ્રેમપ્રભા ભાગ-૩ (બ્રહ્મચર્ય સમાધિ અંગે શાસ્ત્રીય શ્લોકો-વાક્યો-સાનુવાદ) (18) સાધુતાનો ઉજાસ (લે.પૂ.પં. પદ્મવિજયજી મ.) (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૪) પરમ પ્રાર્થના (અરિહંત વંદનાવલી, રત્નાકર પચ્ચીશી, આત્મનિંદાદ્રવિંશિકા આદિ સ્તુતિઓનો સંગ્રહ) (20) ભક્તિમાં ભીંજાણા (પં.પદ્રવિજયજી ગણિવર્ય) (વીરવિજયજી મ.કૃત સ્નાત્રનું ગુજરાતીમાં વિવેચન) (21) વિરાગ્યશતક, ઈન્દ્રિયપરાજયશતક, સિંદૂરપ્રકર, ગૌતમકુલક સાનુવાદ (પૂ.આ.જયઘોષસૂરિ મ.સા.) (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૫) (22). આદીશ્વર અલબેલો રે (પૂ.ગણિ કલ્યાણબોધિવિજયજી) (શત્રુંજય તીર્થના ચૈત્યવંદનો-સ્તુતિઓ-સ્તવનોનો સંગ્રહ) (23). ઉપધાન તપવિધિ (24). રત્નકુક્ષી માતા પાહિણી (25) સતી-સોનલ (26) નેમિ દેશના (27) નરક દુ:ખ વેદના ભારી (28) પંપસૂત્રનું પરિશીલન (29) પૂર્વજોની અપૂર્વ સાધના (મૂળ) (30) પૂર્વજોની અપૂર્વ સાધના (સાનુવાદ) (31) અધ્યાત્મયોગી (આ.કલ્યાપૂર્ણસૂરિજીનું સંક્ષિપ્ત જીવન દર્શન) (32) ચિત્કાર (33) મનોનુશાસન (34) ગુરુ દીવો, ગુરુ દેવતા (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૧) (35) ભાવે ભજો અરિહંતને (36) લક્ષ્મી સરસ્વતી સંવાદ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) પ્રભુ ! તુજ વચન અતિભલું (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૭) (38-40) અરિહંતની વાણી હેયે સમાણી ભાગ-૧, 2, 3 (41) સમાધિ સાર (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૮) (42-44) રસથાળ ભાગ-૧, 2, 3 (45) સમતાસાગર (પૂ.પં.પદ્મવિ. મ.ના ગુણાનુવાદ) (46) પ્રભુ દરિસણ સુખ સંપદા (47) શુદ્ધિ (ભવ આલોચના) (48) પ્રભુ ! તુજ વચન અતિ ભલું ભાગ-૨ (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૯) (49) ઋષભ જિનરાજ મુજ આજ દિન અતિભલો (50) કામ સુભટ ગયો હારી (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૧૦) (51-52) ગુરુની શીખડી, અમૃતની વેલડી ભાગ-૧-૨ (પ્રેમપ્રભા ભાગ-૧૧-૧૨) (53) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૫ (ત્રણ ભાષ્યનો પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથા-શબ્દાર્થ) (54) મહાવિદેહના સંત ભારતમાં (55) પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૬ (પાંચમા કર્મગ્રન્થનો પદાર્થસંગ્રહ તથા ગાથાશબ્દાર્થ) અંગ્રેજી સાહિત્ય (1). A Shining Star of Spirituality (સાત્વિકતાનો તેજ સિતારોનો અનુવાદ) PadarthaPrakashPart-I (જીવવિચાર-નવતત્ત્વ) (3) Pahini-A Gem-womb Mother (રત્નકુક્ષિ માતા પાહિણીનો અનુવાદ) સંસ્કૃત સાહિત્ય (1) રમતાસાગરવરિતમ્ (વાઘ) (પં.પદ્મવિજયજી મ.નું જીવન ચરિત્ર) ઉપરોક્ત પુસ્તકોમાંથી કોઈપણ પુસ્તકની પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતોને તથા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને જરૂર હોય તો અમને જાણ કરશો. | (સા Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ત્રિલોક તીર્થ-વંદના. અ. હેમચન્દ્રસૂરિ નામ-સ્થાપના-દ્રવ્ય-ભાવ-નિક્ષેપે અરિહંત પરમાત્માની આરાધના પાંચ ભરતક્ષેત્રમાં અને પાંચ ઐરાવતક્ષેત્રમાં ત્રણે ચોવીશીના 720 તીર્થકર ભગવંતો, પાંચ મહાવિદેહમાં ઉત્કૃષ્ટ કાળે થયેલા 160 તીર્થકર ભગવંતો, વર્તમાન વિહરમાન શ્રી સીમંધરસ્વામી આદિ વીશ તીર્થકર ભગવંતો, ચાર શાસ્વત જિન, ચોવીશ ભગવાનના પાંચે કલ્યાણક- આમ સહસ્ત્રકુટ 1024 જિનની આરાધના સચિત્ર.... ઊર્ધ્વલોક-અધોલોક વ્યંતર તથા જ્યોતિષયક્તા શાશ્વત ચૈત્યો... નંદીશ્વર દ્વીપ-રૂયક દ્વીપ - કુંડલ દ્વીપ - માનુષોત્તર પર્વત પરના ચૈત્યો, મહાવિદેહક્ષેત્રના તથા જંબુદ્વીપમાં કુયે - વૈતાઢ્ય પર્વતો - દ્રહો-નદીના કુંડો-મેરૂપર્વતના ચૈત્યો, આ જ રીતે ધાતકીખંડ - પુષ્કરવરાર્ધ દ્વીપના શાશ્વત ચૈત્યો - ચિત્રો - નકશાઓ સાથે.... G+ શંત્રુજય, ગીરનાર, અષ્ટપદ, આબુ, સમેતશિખર તીર્થો, અન્ય 108 તીર્થોના મૂળનાયક તથા ચૈત્યો સાથે કેટલાક આધુનિક તીર્થો... 108 પાર્શ્વનાથ પ્રભુ... અતીતમાં થયેલા તીર્થકર ભગવંતો, અનાગતમાં થનારા તીર્થકર ભગવંતો, વર્તમાનમાં તીર્થકર નામકર્મ નિકાચિત કરતા દેવો - મનુષ્યો - નારકો.. વર્તમાનમાં પાંચ મહાવિદેહક્ષેત્રમાં વિચરતા વીશ જિનેશ્વરો, 84 ગણધરો - 10 લાખ કેવળજ્ઞાની, 100 કરોડ સાધુ-સાધ્વીઓ, અબજો શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ અને અસંખ્ય ઈન્દ્રદિ દેવોથી પરિવરિત શ્રી સીમંઘરપ્રભુ... આ બધાને જુહારવાનો, દર્શન-વંદન કરવાનો માહિતીસભર અદ્ભુત ગ્રંથ એટલે ‘ત્રિલોક તીર્થ વંદના'. આ ગ્રંથ જીવનને પ્રભુભક્તિથી ભરી દેશે. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ખરા Mવવાળs ***************************** 6 વિષયાનુક્સ નં. વિષય પાના નં. A... સપ્તતિકા - છન્ને કર્મગ્રન્થ - પદાર્થસંગ્રહ ...................1-149 1. .....મૂળ પ્રકૃતિના બંધસ્થાનક .............. ૨.....મૂળ પ્રકૃતિના ઉદયસ્થાનક ................ ................. 3...... મૂળપ્રકૃતિના સત્તાસ્થાનક અને સંવેદ................. .... જીવસ્થાનકમાં મૂળપ્રકૃતિનો સંવેધ............. .. ગુણાણે મૂળપ્રકૃતિનો સંવેધ................. .... જ્ઞાનાવરણ - અંતરાયમાં સંવેu ............... ...... દર્શનાવરણના બંધo, ઉદય, સત્તા ............ 8. ... દર્શનાવરણમાં સંવેધ ................... 9...... વેદનીયમાં સંવેધ.............. 10. ... આયુ0ના બંધo, ઉદયo, સત્તાઓ ..... 11.... આયુષ્યકર્મમાં સંવેદ.... 12. ગોત્રના બંધo, ઉદય, સત્તા .... 13. ... ગોત્રમાં સંવેધ .... .......... 14. મોહનીયના બંધo ................ 15. ... મોહનીયના ઉદ્યo.. ........ ૧૬....મોહનીયની ઉદયચોવિસી - ઉદયભાંગા .................18-19 ૧૭....મોહનીયની પદયાવિશી - પદભાંગા .............. ૧૮.....મોહનીયના સત્તા ... ............... 19. ...મોહનીયમાં સંવેધ.............. ....... 20. નામકર્મના બંધo .............. .... 26-29 21.... નામકર્મના બંધભાંગાનું કોક્ક ............. 30 22. ... એકે, ના નામકર્મના ઉદય .. ........ - . , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , .............. . . . . 15-17 , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , P ધ ........ 31-33 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 38 9 , 49 ............ * ૐ3 ****. 44 ****. 45 નં. વિષય પાના નં. 23. ...વિકલેના નામકર્મના ઉદયo .............. ............. 34 24. ... સાપંચે તિo ના નામકર્મના ઉદય .......................35-36 25. ... વૈo શરીર કરતા પંચે. તિo ના નામકર્મના ઉદય ......... 26. . સા. મનુષ્યના નામકર્મના ઉદયo ......... .............. 27. ... વૈo શરીર કરતા મનુ0ના નામકર્મના ઉદયo .... 28. ... આહા. સંયતના નામકર્મના ઉદયo .. 29. ... અતીર્થકર કેવળીના નામકર્મના ઉદય ............... Bo.... તીર્થકર કેવળીના નામકર્મના ઉદય ......... 31... દેવોના નામકર્મના ઉદયo .. 2.... નારકીના નામકર્મના ઉદયo ........... 33. ... નામકર્મના ઉદયભાંગાનું કોષ્ટક ...... ......... 34. ... નામકર્મના સત્તાસ્થાનક ...... 35.... નામકર્મમાં સંવેધ ..................... 39. ... જીવસ્થાનકમાં જ્ઞાનાવરણ-અંતરાયનો સંવેધ ............. 37. ... જીવસ્થાનકમાં વેદનીય-ગોત્રનો સંવેધ ...... 38. જીવસ્થાનકમાં આયુ ના બંધo, ઉદય, સત્તા .......... 39. ... જીવસ્થાનકમાં આયુo નો સંવેધ. ......... ........ 40. ... જીવસ્થાનકમાં મોહનીયના બંધo, ઉદયo, સત્તા ........ 41. ... જીવસ્થાનકમાં મોહનીયનો સંવેધ..... .............. 42. ... જીવસ્થાનકમાં નામકર્મના બંધo. .............. 43. ... જીવસ્થાનકમાં નામકર્મના બંઘભાંગા ........................... 16 44 .. જીવસ્થાનકમાં નામકર્મના ઉદય .......... 45. ... જીવસ્થાનકમાં નામકર્મના ઉદયભાંગા........ 46. ... જીવસ્થાનકમાં નામકર્મના સત્તા ........................ 70 ..... 46-47 .......48-58 ..... 59 ............... . Go 99 . 63 .................. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .......... ............ નં. વિષય પાના નં. 47. ... જીવસ્થાનકમાં નામકર્મનો સંવેધ ............. .......... 71-77 48. ... ગુણાણે જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, અંતરાયનો સંવેધ..... 78 49. ... ગુણાણે વેદનીયનો સંવેધ ...... .............. 50. ... ગુણઘણે ગોત્રનો સંવેધ............... 51. .ગુણવ્રણે આયુoના બંધo, ઉદયo, સત્તા .... 52. ગુણઠણે આયુoનો સંવેધ .... ............ 53. ... ગુણઠાણે મોહoના બંધo ........ 54. . ગુણઠણે મોહo ના ઉદયo ........... ............... 55. ...ગુણઠણે યોગમાં મોહ૦ની ઉદયયોવિશી વગેરે..........૮૫ 56. ... ગુણાણે ઉપયોગમાં મોહ૦ની ઉદયચોવિસી વગેરે ............ 57. ... ગુણઠાણે લેશ્યામાં મોહ૦ની ઉદયયોવિશી વગેરે ..... 58. ... ગુણઠાણે નામકર્મના બંધo. ................. 59. ... ગુણઠણે નામકર્મના ઉદય ............ 60. ...પહેલા ગુણઠણે નામકર્મના બંધo, ઉદય, ................. 61. ...પહેલા ગુણાણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ ..... 12.... પહેલા ગણાણે નામકર્મનો સંવેધ . ૬૩....બીજા ગુણાણે નામકર્મના બંધo . ........................101 64. ..બીજા ગુણઠણે નામકર્મના ઉદયo ............................102 65. ..બીજા ગુણઠણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ .. .............103 66. ...ત્રીજા ગુણઠણે નામકર્મના બંધ૦, ઉદય, સત્તા ............104 67. ...ત્રીજા ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ . ............105 68. ... ચોથા ગુણઠણે નામકર્મનો સંઘ ....... ...... 106-107 69.... પાંચમા ગુણaણે નામકર્મના બંધo, ઉદયo ....... 108 70. ... પાંચમાં ગુણઠાણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ ..................10 71. ...છઠ્ઠ ગુણાણે નામકર્મના બંધo, ઉદયo, સત્તા ....... .......... 96 ..... 97-100 .... 110 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .......... .............. ,117 .............. 120 .121 નં. વિષય પાના નં. 72. ... છટ્ટ ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ ............. ....... 111 73.... સાતમા ગુણઠાણે નામકર્મનો સંવેધ ........ ...... 112-113 74..... આમાં ગુણાણે નામકર્મનો સંવેધ .... 114 75. ... 9 થી 12 ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ ................. . 115 76. ... ૧૩માં ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ........................... .. 116 77.... ૧૪મા ગણaણે નામકર્મનો સંવેધ......................... 78. ... નરકગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ ........................ ૭૯....દેવગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ ............. 80. ...તિર્યંચગતિમાં નામકર્મના બંધo, ઉદય, સત્તા ............ 81. ...તિર્યંચગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ. ............. 82.... મનુષ્યગતિમાં નામકર્મના બંધo, ઉદયo, સત્તા ...........122 83. મનુષ્યગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ.. 123-125 84. ... એકેoમાં નામકર્મનો સંવેધ ............... ..............126 85... વિકલેoમાં નામકર્મનો સંવેધ .............. ..............127 86. ... પંચેoમાં નામકર્મના ઉદય .. ...............128 87.... પંચેo માં નામકર્મનો સંવેu.. ........ 129-132 88. ...41 પ્રકૃતિના ઉદય-ઉદીરણામાં ભેદ ........ 133-134 89. . ઉપામશ્રણા - અનતા0 ઉપશમના ****************** 135-139 90. ... અનંતાવિસંયોજના - પ્રથમ ઉપશમસમ્યક્તપ્રાપ્તિ ......138 91. ...દર્શન મોહ૦ ઉપશમના - ચારિત્ર મોહ૦ ઉપશમના ..... 139 92.... ચારિત્ર મોહઉપશમના ... 3. ...ક્ષપકશ્રેણી - દર્શન 3 ક્ષપણા ................. .........143 94. . ચારિત્ર મોહ૦ ક્ષપણા.... ..... 144-149 B....... સપ્તતિકા - છટ્ટે કર્મગ્રન્થ - ગાથા - શબ્દાર્થ....... 150-168 c..... પ્રશસ્તિ ...............169 D ..... સમર્પણ Caધવ ................ : *** ઘામ નાણ૦ ઉપરાબળા ****************************** 160-162 ...............170 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મૂળપ્રકૃતિના બંધસ્થાનક સપ્તતિકા છઠો કર્મગ્રંથ (પદાર્થસંગ્રહ) છણ્ય કર્મગ્રંથના રચયિતા મહર્ષિ શ્રીયદ્રર્ષિ મહત્તર છે. છણ્ય કર્મગ્રંથની ઉપર શ્રીમલયગિરિ મહારાજની ટીકા છે. આ બે અને બીજા ગ્રંથોના આધારે આ પદાર્થ નિરૂપણ કરીએ છીએ. દષ્ટિવાદ એ બારમું અંગ છે. તેના પાંચ પ્રસ્થાન (વિભાગ) છે (1) પરિકર્મ (2) સૂત્ર (3) પ્રથમાનુયોગ (4) પૂર્વગત (5) ચૂલિકા. ચોથા પ્રસ્થાન-પૂર્વગતમાં 14 પૂર્વો આવેલા છે. તેમાં બીજા અગ્રાયણીય પૂર્વમાં 14 વસ્તુઓ છે. તેમાં પમી વસ્તુમાં 20 પ્રાભૂત છે. તેમાં 24 અનુયોગદ્વારવાળુ 4 થ કર્મપ્રકૃતિ પ્રાભૂત છે. તેમાંથી બંધ-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ આ કર્મગ્રંથમાં કંઈક કહેવાશે. બંધસ્થાનક - ઉદયસ્થાનક - સત્તાસ્થાનકનો સંવેધ - બંધસ્થાનક - એક સાથે બંધાતી પ્રકૃતિઓનો સમૂહ છે. ઉદયસ્થાનક - એક સાથે ઉદયમાં આવતી પ્રવૃતિઓનો સમૂહ છે. સત્તાસ્થાનક - એક સાથે સત્તામાં રહેતી પ્રકૃતિઓનો સમૂહ છે. કેટલી પ્રકૃતિ બંધાતી હોય ત્યારે કેટલી પ્રકૃતિનો ઉદય હોય અને કેટલી પ્રકૃતિની સત્તા હોય તેનું નિરૂપણ કરવું તે બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ છે. મૂળપ્રકૃતિ અને ઉત્તરપ્રકૃતિમાં સંવેદના ભાંગા જાણવા. મૂળપ્રકૃતિના બંધસ્થાનક - 4 બંધ- | પ્રકૃતિ | કાળ સ્થાનક સ્થાનક (1) 8| સર્વ | જ0 અંતર્મુહૂર્ત, 1,2,4,5,6,7] 1 થી 14 ઉo અંતર્મુહૂર્ત (આયુ બંધ) (2) 7 આયુo | જ૦ અંતર્મુહૂર્ત, 1 થી 9 | 1 થી 14 વિના ઉo (33 સાગરો-૬ માસ) + (પૂર્વક્રોડ/૩ - અંતર્મુહૂર્ત) || અહીં '8' એટલે '8 પ્રકૃતિનું” એમ સમજવું. એમ આગળ પણ બધે બંધo, ઉદય, સત્તામાં સમજવું. ણઠાણા જીવ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - મૂળ પ્રકૃતિના ઉદયસ્થાનક બંધ પ્રકૃતિ | કાળ ગુણઠાણા જીવ સ્થાનક સ્થાનક ૧૪મ (4) 1 | વેદતી. ૧૪મ (1) (3) 9 આયુo, જ૦ 1 સમય, ૧૦મું મોહo | ઉ૦ અંતર્મુહૂર્ત વિના | વેદનીય જો 1 સમય, 11 થી 13 ઉ0 દેશોન પૂર્વે ક્રોડ વર્ષ | કઈ મૂળપ્રકૃતિ બંધાતી હોય? | ત્યારે કેટલા બંધસ્થાનક હોય? | આયુo મોહo 8,7 | જ્ઞાના, દર્શના, નામ, 8,7,6 ગોત્ર, અંતરાય (8) | વેદનીય 8,7,6,1 મૂળપ્રકૃતિમાં ઉદયસ્થાનક-3 ઉદયo | પ્રકૃતિ | કાળ ગુણઠાણા જીવસ્થાનક (1) 8 | સર્વ અભવ્યને અનાદિ અનંત. | 1 થી 10 | 1 થી 14 ભવ્યને અનાદિ સાંત. 11 મા ગુણો થી પડેલાને સાદિ સાંત. જ0 અંતર્મુહૂર્ત. ઉ૦ દેશોનાઈપુદ્ગલપરાવર્ત (2) 7 | મોહo | | જો 1 સમય, 11,12 ૧૪મુ વિના ઉ૦ અંતર્મુહૂર્ત 3) 4 | ઘાતી | જો અંતર્મુહૂર્ત, 13, 14 ૧૪મું 4 વિના| ઉo દેશોના પૂર્વ કોડ વર્ષ | (1) | કઈ મૂળપ્રકૃતિનો ઉદય હોય ?| ત્યારે કેટલા ઉદયસ્થાનક હોય? મોહo Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાળ મૂળપ્રકૃતિના સત્તાસ્થાનક અને સંવેદ| | કઈ મૂળપ્રકૃતિનો ઉદય હોય ? ત્યારે કેટલા ઉદયસ્થાનક હોય ? (2-4) | જ્ઞાના, દર્શના, અંતરાય | 8,7 (પ-૮) | અઘાતી 4 8,7,4 મૂળપ્રકૃતિમાં સત્તાસ્થાનક - 3 સત્તાઓ | પ્રકૃતિ ગુણઠાણા | જીવસ્થાનક સર્વ અભવ્યને અનાદિ અનંત. | 1 થી 11 | 1 થી 14 ભવ્યને અનાદિ સાંત. (2) 7 |મોહ૦ જ૦ અંતર્મુહૂર્ત, ૧૨મું ૧૪મ વિના ઉo અંતર્મુહૂર્ત (3) 4 જ0 અંતર્મુહૂર્ત, 13,14 ૧૪મ્ 4 વિના | ઉo દેશોન પૂર્વે ક્રોડ વર્ષ કઈ પ્રકૃતિ સત્તામાં હોય? | ત્યારે કેટલા સત્તાસ્થાનક હોય? મોહo (2-4) જ્ઞાના, દર્શના, અંતરાય અઘાતી 4 4 | ઘાતી, (1). 8,7,4 સત્તાવે સામાન્યથી મૂળ પ્રકૃતિમાં બંધ-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ - ભાંગા 7 ભાંગા નં. બંધo | ઉદયo | ગુણ૦ 1 થી 7 (૩જા સિવાય) (આયુo બાંધે ત્યારે) 1 થી 9 10 11 12 13 14 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - જીવસ્થાનકમાં મૂળપ્રકૃતિનો સંવેધ જીવસ્થાનકોમાં મૂળપ્રકૃતિના બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેu - 14 જીવસ્થાનકો અપર્યા, સૂક્ષ્મ એકે પર્યા. સૂક્ષ્મ એકેo અપર્યા બાદર એકેo પર્યા બાદ એકેo અપર્યાબેઈo પર્યા. બેઈo અપર્યાવે તેઈo પર્યા. તેઈo | અપર્યા ચઉo 12 | પર્યાo ચઉo અપર્યા અસંજ્ઞી પંચેo 13 | પર્યા. અસંજ્ઞી પંચે 7 | અપર્યા, સંજ્ઞી પંચેo 14 | પર્યાo સંજ્ઞી પંચે 1 થી 13 જીવસ્થાનકમાં 2-2 ભાંગાભાંગા ની બંધo | ઉદય | સતા | ગુણો 1,2,4 (આયુo બાંધે ત્યારે) 1,2,4 પર્યાo સંજ્ઞી પંચે ને 5 ભાંગાભાંગા ની બંધo | ઉદય | સત્તા ગુણ 1 થી 7 (3 જા સિવાય) (આયુ બાંધે ત્યારે) 1 થી 9 10 11 કેવળીને 2 ભાંગા - ભાંગા ની બંધo ઉદયo સત્તાo ગુણo = 13 = 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ગુણાણે મૂળપ્રકૃતિનો સંવેધ - - ગુણઠાણે મૂળપ્રકૃતિના બંધo - ઉદયo - સત્તાનો સંવેu - ગુણ૦ 1,2,4,5,6,7, ભાંગા-૨-૨ ભાંગા નં. | બંધo ઉદય સત્તાo ગુણo 3,8,9, ભાંગા-૧ બંઘo | ઉદય ભાંગા નં. | સત્તાd ગુણ૦ 10, ભાંગા-૧ બંધo | ઉદયo ભાંગા નં. સત્તાo ગુણ૦ 11, ભાંગા-૧ બંધo | ઉદયo ભાંગા નં. | સત્તા ગુણ૦ 12, ભાંગા-૧ ભાંગા નં. બંધo ઉદય૦ સત્તાવે ગુણ૦ 13, ભાંગા-૧ બંધo | ઉદય ભાંગા નં. | સત્તાવે ગુણ૦ 14, ભાંગા-૧ બંધo | ઉદયo ભાંગા નં. | સત્તાo Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જ્ઞાનાવરણ-અંતરાયમાં સંવેધ સામાન્યથી ઉત્તરપ્રકૃતિમાં બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ (1) જ્ઞાના બંધસ્થાનક-૧ બંધસ્થાનક | પ્રકૃતિ ગુણo (1) 5 | મતિ, કૃતo, અવધિo, મન:૦, કેવળ૦ | 1 થી 10 ઉદયસ્થાનક-૧ ઉદયસ્થાનક પ્રકૃતિ ગુણo (1) 5 | મતિ, મૃતo, અવધિo, મન, કેવળo | 1 થી 12 સત્તાસ્થાનક-૧ સત્તાસ્થાનક ગુણo (1) 5 | મતિ, મૃતo, અવધિo, મન, કેવળo | 1 થી 12 બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ, ભાંગા-૨ ભાંગા નં. બંધo | ઉદયo | ગુણ સત્તાo 1 થી 10 11,12 (2) અંતરાય - બધુ જ્ઞાનાવ ની જેમ, માત્ર તેની પાંચ પ્રકૃતિ આ પ્રમાણે છે - દાનાં, લાભાં , ભોગાં, ઉપભોગાંo, વીર્યા. (3) દર્શનાવરણ - બંધસ્થાનક - 3 બંધસ્થાનક | પ્રકૃતિ કાળ ગુણo ચક્ષુ, અયક્ષ૦, | અભવ્યને અનાદિ અનંત. | 1,2 અવધિ,કેવળ, ભવ્યને અનાદિ સાંત. નિદ્રા-૫ સમ્યકત્વપતિતને સાદિ સાંત. જ0 અંતર્મુહૂર્ત. ઉ૦ દેશોનાઈપુદ્ગલપરાવર્ત. (1) 9 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાળ ગુણ૦ દર્શનાવરણના બંધo, ઉદય, સત્તા - |બંધo પ્રકૃતિ (2) 6 | થિણદ્ધિ 3 વિના | જો અંતર્મુહૂર્ત, થી 8/1 ઉ. સા. ૧૩ર સાગરોળ | ઉ-નિવ્ર 2 | | જો 1 સમય, ઉ૦ અંતર્મુહૂર્ત | °ટરથી 10 (3) 4 ઉદયસ્થાનક - 2 ઉદય પ્રકૃતિ ભાંગા | ગુણo (1) 5 | ચક્ષુ, અચઢા, અવધિo, 1 થી 6 કેવળo, 1 નિદ્રા 7 થી 11 (2) 4 |નિદ્રા વિના 1 થી 12 સત્તાસ્થાનક-૩ સત્તા પ્રકૃતિ ] કાળ ગુણo (1) 9 | સર્વ અભવ્યને અનાદિ અનંત | ઉપશમશ્રેણીમાં 1 થી 11 ભવ્યને અનાદિ સાંત ક્ષપકશ્રેણીમાં 1 થી 9/1 વિણદ્ધિ | જ0 અંતર્મુહૂર્ત, 92 થી 12 મા ના 3 વિના | ઉ૦ અંતર્મુહૂર્ત | દ્રિયરમસમય સુધી 13) 4 |-નિદ્રા 2 0 1 સમય, 12 માના ચરમસમયે ઉo 1 સમય (2) 6 XI આમા ગુણઠાણાના સાત સંખ્યાતમા ભાગ કરી તેમાંથી ૧લો, 2, 3, ૪થો, પમો, ઉદ્વે, ૭મો સંખ્યાતમો ભાગ તે 8/1, 8/2, 8/3, 8/4, 8/5, 8/6, 87 ગુણાણા. આ વિભાગ પ્રકૃતિઓના બંધવિચ્છેદની અપેક્ષાએ છે. એમ આગળ પણ બધે જાણવું. D એક સમયે પાંચમાંથી એક નિદ્રાનો જ ઉદય હોય. A મતાંતરે ક્ષેપકને નિદ્રાનો ઉદય માનીએ તો 7 થી ૧૨મા ના દ્વિચરમસમય સુધી. છઠા કર્મગ્રંથની મલયગિરિ મહારાજકૃત ટીકામાં કહ્યું છે - “વિત્યુનઃ સપનામાદેવ નિદ્રા-પ્રવર્તયોમિત્તિ ' * 9/1 ગુણઠણુ = ૯મા ગુણાણાના સંખ્યાતા બહુ ભાગ, 9/2 ગુણાણુ = ભા ગુણઠાણાના છેલ્લા સંખ્યામાં ભાગના 8 ભાગ કરી તેમાંથી પહેલો ભાગ તે 9/2 ગુણઠાણુ, ૨જો-૩જો૪થો-પમો--૭મો-૮મો ભાગ તે ક્રમશઃ 9/3, 9/4, 9/5, 9/6, 9/7, 9,8, 9/9 ગુણઠણા. આ વિભાગ પ્રકૃતિઓના ક્ષયની અપેક્ષાએ છે. એમ આગળ પણ બધે જાણવું. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - દર્શનાવરણમાં સંવેધ બંધ-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ - મૂળભાંગા 11, ઉત્તરભાગા 21 મૂળ | બંધo | ઉદય સત્તા | ઉત્તર | ગુણ૦ ભાં.નં. ભાંગા 1,2 1,2 3 થી 8/1 3 થી 8/1 8/2 થી 10 ઉપશમશ્રેણી, 8/2 થી 9/1 ક્ષપકશ્રેણી 8/2 થી 10 ઉપશમશ્રેણી 9/2 થી 10 ક્ષપકશ્રેણી 0 0 0 uuuuu wa uwono 0 0 0 11 0 0 0 11 ૧૨મુ દ્રિયરમસમયસુધી ૧૨માના ચરમસમયે કુલ 21 આમ મૂળભાંગા 11 અને ઉત્તરભાગા 21 થાય. ક્ષપકશ્રેણીમાં નિદ્રાનો ઉદય માનનારના મતે બે ભાંગા વધુ થાય. તે આ પ્રમાણે - મૂળ | બંધ | ઉદય ભાં.ન. સતા | ઉત્તર | ગુણo ભાંગા 12 | 9/2 થી 10 ક્ષપકશ્રેણી | ૧૨મુ દ્રિયરમસમય સુધી 13 2 A 3 થી 6 ગુણ૦ સુધી 5 ઉત્તરભાગા મળે, 7 થી 8/1 ગુણ૦ સુધી 2 ઉત્તરભાગા મળે. D Hપકને આ ભાંગો ન હોય, કેમકે તે અત્યંત વિશુદ્ધ હોવાથી તેને નિદ્રાનો ઉદય ન હોય, ક્ષપકને ત્રીજો ભાંગો હોય. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વેદનીયમાં સંવેધ એટલે આ મતે મૂળભાંગા 13 અને ઉત્તરભાગા 25 થાય. (4) વેદનીય બંધસ્થાનક-૧ બંધસ્થાનક | પ્રકૃતિ | ભાંગા | ગુણ૦ (1) 1 સાતા કે અસાતા, 1 થી 6 7 થી 13 ઉદયસ્થાનક-૧ |ઉદયસ્થાનક | પ્રકૃતિ ભાંગા | ગુણo (1) 1 | સાતા કે અસાતા ! 2 | 1 થી 14 સત્તાસ્થાનક-૨ સિતા | પ્રકૃતિ | ભાંગા | ગુણો (1) 2 સાતા, અસાતા 1 1 થી 14 માના બ્રિયરમસમય સુધી (2) 1 સાતા૦ કે અસાતા | ૧૪માના ચરમસમયે બંધo - ઉદયo - સત્તા નો સંવેધ - ભાંગા 8 ભાંગા નં. બંધ ઉદયo | ગુણo અસાતાળ અસાતા 1 થી 6 સત્તાd અસાતાળ સાતા 1 થી 6 સાતio અસાતાઓ સાતાળ સાતાળ અસાતio 1 થી 13 1 થી 13 ૧૪મુ દ્વિયમસમય સુધી ૧૪મુ દ્રિયરમસમય સુધી અસાતાઓ | 14 માના ચરમસમયે સાતo | 14 માના ચરમસમયે સાતાઓ અસાતાળ સાતio Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 આયુષ્યના બંધo,ઉદયo,સત્તા (5) આયુષ્ય બંધસ્થાનક-૧ બંધસ્થાનક | પ્રકૃતિ | ભાંગા | ગુણo (1) 1 | 4 માંથી 1 આયુo ૧લુ ૨જુ = | u 2 E 2 5 થી 7 ઉદયસ્થાનક-૧ ઉદયસ્થાનક| પ્રકૃતિ ભાંગા (1) 1 | 4 માંથી 1 આયુo ગુણo 1 થી 4 પણું 6 થી 14 સત્તાસ્થાનક-૨ સત્તાo ગુણ૦ (1) 2 1 થી 1 થી 11 પ્રકૃતિ ભાંગા. વર્તમાન ભવનું આયુo+ | મનુ -તિo પરભવનું આયુo મનુo-દેવ મનુ0-નરકo તિo-દેવ તિo-નરક0 વર્તમાન છે 1 થી 7 5 1 થી 1 થી (ર) 1 1 થી વર્તમાન ભવનું આયુot | મનુ-મનુ પરભવનું આયુo તિo-તિo 6 થી 14 1 થી 7 1 થી 5 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 11 1 થી = 4 આયુષ્યમાં સંવેધ - બંધo - ઉદયo - સત્તા નો સંવેધ, ભાંગા - 28 ભાં.નં. બંધo |ઉદય સત્તાવ ગુણo નરકાયુo નરકાયુo 1 થી 4 તિoઆયુo |નરકાયુ0 નિરકાયુ - તિoઆયુo 1, 2 મનુ૦આયુoનરકાય૦ નરકાયુo - મનુ આયુo 1,2,4 નરકાયુo નરકાયુ - તિoઆયુo 1 થી 4 નિરકાયુ0 નરકાયુ - મનુ આયુo દેવાયુo દેવાયુ 1 થી 4 તિoઆયુo દિવાયુo દેવાયુ - તિ આયુo મનુ આયુo/દેવાયુo | દેવાયુo - મનુ આયુo દિવાયુ દેવાયુ - તિoઆયુo 1 થી 4 દેવાયુ દેવાયુo - મનુ આયુo 1 થી 4 તિ આયુo તિ આયુo 1 થી 5 નરકાયુo |તિ આયુo તિઆયુo - નરકાયુo 17 તિoઆયુ |તિ આયુo તિ આયુ - તિઆયુo 1,2 મનુ આયુo|તિ આયુo તિ આયુo - મનુ આયુo દેવાયુ તિ આય૦ તિ આયુo - દેવાયુ 1,2,4,5 તિ આયુo તિ આયુo - નરકાય૦ 1 થી 5 તિઆયુo તિઆયુ - તિoઆયુo 1 થી 5 તિ આયુo તિ આયુo - મનુ આયુo 1 થી 5 તિ આયુo |તિ આયુo - દેવાયુo 1 થી 5 મનુ આયુo મનુ આયુo 1 થી 14 નરકાયુo મનુ આયુo મનુ આયુo - નરકાયુ ૧લુ તિoઆયુ મનુ આયુo મનુ આયુ - તિoઆયુo મનુ આયુમિનુ આયુo |મનુ આયુo - મનુ આયુo 1,2 | 1,2 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - ગોત્રના બંધo, ઉદય, સતાવે | બંધo દેવાયુo યo સત્તા) ગુણo મનુ આયુo મનુઆયુo - દેવાયુ 1,2,4,5,6,7 મનુ આયુo મનુઆયુo - નરકાયુ 1 થી 7 મનુ આયુo મનુ આયુo - તિoઆયુo 1 થી 7 મનુ આયo |મનુ આયુo - મનુ આયુo | 1 થી 7 મનુ આયુo |મનુ આયુo - દેવાયુo | 1 થી 11 1,6,11,20 ભાંગા આયુ બંધ પૂર્વેના છે. 2,3,7,8,12 થી 15,21 થી 24 ભાંગા આયુ બંધ થાય ત્યારના છે. શેષ ભાંગા આયુ બંધ પછીના છે. (6) ગોત્ર - બંધસ્થાનક-૧ બંધસ્થાનક | પ્રકૃતિ | ભાંગા | ગુણ૦ (1) 1 ઉચ્ચ૦/નીયo 1,2 3 થી 10 ઉદયસ્થાનક-૧ ભાંગા | ઉદયસ્થાનક | પ્રકૃતિ (1) 1 ઉચ્ચ૦/નીય ગુણo 1 થી 5 6 થી 14 સિતા | પ્રકૃતિ (1) 2 | ઉચ્ચ, નીયo સત્તાસ્થાનક-૨ | ભાંગા | ગુણો 1 થી 14 માના દ્રિયરમસમય સુધી 14 માના ચરમસમયે ૧લુ (તેઉ૦ વાઉo ને) (2) 1 | ઉચ્ચ નીયo Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગોત્રમાં સંવેધ - 93. બંધo-ઉદયo-સત્તાઓ નો સંવેધ, ભાંગા-૭ 9 0 ભાં.નં. બંધo | ઉદયo સત્તા) ગુણo નીય નીચ૦ નીયo ૧લું નીય નીય નીયo-ઉચ્ચ 1,2 નીયo ઉચ્ચo નીયo-ઉચ્ચ૦ 1,2 ઉચ્ચ નીચ૦ નીયo-ઉચ્ચo 1 થી 5 ઉચ્ચ ઉચ્ચ૦ નીયo-ઉચ્ચ 1 થી 10 ઉધ્યo નીયo-ઉચ્ચ 11 થી 14 માના દ્રિયરમસમય સુધી ઉદ્યo ઉદ્યo 14 માના ચરમસમયે (7) મોહનીય બંધસ્થાનક-૧૦ બંધ, પ્રકૃતિ | ભાંગા કાળ ગુણ૦ (1) 22 મિથ્યા, કષાય 16, | 3 વેદ x 2 યુગલ | અભવ્યને | |17 1 વેદ, 1 યુગલ, અનાદિ ભય, જુગુપ્સા ભવ્યને અનાદિ સાંત, સમ્યકત્વ પતિતને સાદિ સાંત, જ0 અંતર્મુહૂર્ત અનંત, | તેઉo-વાઉ૦ માં એકલું નીચ૦ જ બંધાય છે. તેમને ઉદય પણ નીચ નો જ હોય, ત્યાં અio કાળ રહેતા ઉચ્ચ૦ની ઉદ્ધલના કરે છે. તેથી નીયo ની જ સતા હોય. તેથી તેઉo-વાઉo ને તથા ત્યાંથી નીકળીને જ્યાં જાય ત્યાં જ્યાં સુધી ઉચ્ચ ન બાંધે ત્યાં સુધી માત્ર નીચ૦ની જ સત્તા હોય અને આ ભાંગો હોય. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કાળ 3,4 14 મોહનીયના બંધ બંધ, પ્રકૃતિ | ભાંગા ગુણ૦ | ઉo દેશોનાર્ધપુદ્ગલપરાવર્ત (2) 21 | ૨૨-મિથ્યા 2 વેદ x |જ 1 સમય, | 2 યુગલ=૪ ઉo 9 આવતુ (3) ૧૭૨૧-અનંતા 4|1 વેદ x | જ0 અંતર્મુo, ઉo સાઓ33 સાગરો T૧૭-અપ્રત્યાd 4 | 2 જો અંતર્મુo, પિમ્ ઉo દેશોન પૂર્વોડ વર્ષ (5) 9 |૧૩-પ્રત્યા 4 | 2, 1 જ અંતર્મુo, |6,7,8 ઉ0 દેશોન પૂર્વકોડ વર્ષ (6) 5 |૯-હાસ્ય 4 | 1 જો 1 સમય, ઉ૦ અંતર્મ |c/1 (7) 4 5-5 વેદ જો 1 સમય, ઉo અંતર્મુo || (8) 3 |૪-સંક્રોધ જો 1 સમય, ઉ૦ અંતર્મુo ||3 (9) 2 |3-સંમાન જો 1 સમય, ઉ૦ અંતર્મુo |c/4 (10) ૧૨-સં માયા જો 1 સમય, ઉ૦ અંતર્મુ : 5 છઠ્ઠ ગુણઠણે 2 ભાંગા, ૭મા - ૮મા ગુણઘણે 1-1 ભાંગો. cભા ગુણઠણાના સંખ્યાતા બહુ ભાગ વીત્યા પછી છેલ્લો સંખ્યાતમો ભાગ બાકી રહે તેના પાંચ ભાગ કરવા. તેમાંથી ૧લો, રજો, ૩જો, ૪થો, પમો ભાગ તે ક્રમશઃ 9/1, 9/2, 9/3, 9/4, 9/5 ગુણઠાણા. આ વિભાગ પ્રવૃતિઓના બંધવિચ્છેદની અપેક્ષાએ છે. એમ આગળ પણ બધે જાણવું. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મોહનીયના ઉદય - 15 ઉદયસ્થાનક-૯ :- 1,2,4,5,6,7,8,9,10 ગુણo | બંધo | ઉદય પ્રકૃતિઓ ભાંગાની ચોવિશી |17 | 22 | 7 મિથ્યાત્વ, અનંતા વિના 3 કષાય, 1 વેદ, 1 યુગલ 7 + ભય + જુગુપ્સા + અનંતા 8 + ભય + જુગુપ્તા 7 + ભય + અનંતા, 7 + જુગુપ્સા + અનંતા 7 + ભય + જુગુપ્સા + અનંતા રજુ | 21 + 4 કષાય, 1 વેદ, 1 યુગલ 7 + ભય 7 + જુગુપ્સા 7 + ભય + જુગુપ્સા + ૩જુ | 17 અનંતા વિના 3 કષાય, 1 વેદ, 1 યુગલ, મિશ્ર 7 + ભય 7 + જુગુપ્સા 9 | 7 + ભય + જુગુપ્તા [] ચોવિશી એટલે 24 ભાંગાનો સમુહ. ૧લા ગુણઠાણે 7 ના ઉદયની યોવિશીના 24 ભાંગા આ પ્રમાણે છે - 4 કષાય x 3 વેદ x 2 યુગલ = 24. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 - મોહનીયના ઉદય ગુણo | બંધ | ઉદય | પ્રવૃતિઓ ભાંગાની ચોવિશી 17. 6 અનંતા વિના 3 કષાય, 1 વેદ, 1 યુગલ 6 + ભય 6 + જુગુપ્સા 9 + સમe 6i + ભય + જુગુપ્તા 9 + ભય + સમ 9 + જુગુપ્સા + સમ0 9 + ભય + જુગુપ્સા + સમe પમ્ 13 + + + 1 પ્રત્યા૦, 1 સં૦, 1 વેદ, 1 યુગલ 5 + ભય પિ + જુગુપ્સા 5 + સમ, 5 + ભય + જુગુપ્સા 5 + ભય + સમ0 5 + જુગુપ્સા + સમ0 5 + ભય + જુગુપ્સા + સમ, + 6,7 | 11 સં૦, 1 વેદ, 1 યુગલ 4 + ભય 4 + જુગુપ્સા 4 + સમ0 4 + ભય + જુગુપ્સા 8 + ભય + સમ0 => = 8 + જુગુપ્સા + સમ0 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મોહનીયના ઉદયo–– - 17 ગુણo | બંધo ઉદયo | પ્રવૃતિઓ ભાંગાની ચોવિસી 7 | 4 + ભય + જુગુપ્સા + સમ0 | 1 સંo, 1 વેદ, 1 યુગલ 4 + ભય 4 + જુગુપ્તા 8 + ભય + જુગુપ્તા ભાંગા = | = u 1 સંતુ, 1 વેદ સિંહે ક્રોધાદિ 4 માંથી 1 સિંહે માનાદિ 3 માંથી 1 (સં. માયાદિ 2 માંથી 1 સંઇ લોભ સં. લોભ 0 0 0 ચોથા ગુણઠાણે અનંતા વિસંયોજના કરીને મિથ્યા નો ઉદય થતા ૧લા ગુણઠાણે આવેલા જીવને સત્તાના અભાવે અનંતા) નો ઉદય થતો નથી, પરંતુ અનંતાઓ બંધાય છે અને નવું બંધાયેલ અનંતાબંધાવલિકા વીત્યા પછી ઉદયમાં આવે છે. તેથી એક આવO સુધી 3 કષાયનો ઉદય હોય છે. એક ક્રોધનો ઉધ્ય હોય ત્યારે બધા ક્રોધનો ઉદય હોય. એમ માન-માયા-લોભમાં પણ જાણવું. ક્રોધ-માન-માયા-લોભ ચારેનો ઉદય એકસાથે ન હોય. એક સમયે 4 માંથી 1 નો જ ઉદય હોય. A આ ઉદયo ઔપશમિક સમ્યગ્દષ્ટિ કે ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિને હોય. [] મતાંતરે 4 ના બંધસ્થાનકે 2 નું ઉદય પણ હોય - 1 સં૦ + 1 વેદ, તેથી તેના 12 ભાંગા વધુ હોય. છટ્ય કર્મગ્રન્થની ટીકામાં મલયગિરિ મહારાજે કહ્યું છે, 'इह केचिच्चतुर्विधबन्धसङ्क्रमकाले त्रयाणां वेदानामन्यतमस्य वेदस्योदयमिच्छन्ति, ततस्तन्मतेन चतुर्विधबन्धक स्यापि प्रथमकाले द्वादश द्विकोदयभङ्गा लभ्यन्ते / तदुक्तं पञ्चसङ्ग्रहमूलटीकायाम् 'चतुर्विधबन्धकस्याप्याद्यविभागे त्रयाणां वेदानामन्यतमस्य वेदस्योदयं केचिदिच्छन्ति, अतश्चतुर्विधबन्धकस्यापि द्वादश द्विकोदयान् जानीहि / (पत्र 216) इति / ' तथा च सति तेषां मतेन सर्वसङ्ख्यया द्विकोदये चतुर्विंशतिभङ्गा अवसेया: / ' - સપ્તતિવાવૃત્તિ: | Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 -- મોહનીયની ઉદયયોવિશી-ઉદયભાંગા કયા ઉદયસ્થાનકે કેટલા ભાંગા ? બંધo ગુણ૦ |ઉદયભાંગાની ચોવિશી ૧લ | 1 ઉદયo 10. T 3 , 46 17 3 46 ૧લું 3Y 46 પમ્ 6,7 6 | 17 ૪થુ ૧લા, રજા, ૩જા, ૪થા ગુણઢણાના ૯ના ઉદયo ભિન્ન-ભિન્ન પ્રકૃતિવાળા છે. તેથી ઉદયભાંગાની ચોવિસીમાં તેમની ચોવિસીઓ જુદી જુદી ગણી છે. એમ 87,6,5,4 ના ઉદયoમાં પણ જાણવું. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મોહનીયની ઉદયયોવિશી-ઉદયભાંગા - 19 ઉદયo | બંધo ગુણo ભાંગાની ચોવિશી >> 13 પમ ખ 6,7,8 ટ | ઠ | 13 પમ્ 6,7,8 બ | 4 | 6,7,8 કુલ ચોવિશી | | ઉદય ભાંગા 9/1 (મતાંતરે ; 9/2 9/2 9/3 9/4 9/5 ૧૦મુ 35 કુલ મતાંતરે 10 થી 4 ના ઉદય ના ભાંગાની 40 ચોવિસી. [3] 6, 7 ગુણોનું ઉનું ઉદય અને ૮માં ગુણોનું ઉનું ઉદય સમાન પ્રકૃતિવાળ છે. માટે ૮માં ગુણ ના ઉના ઉદય ના ઉદયભાંગાની ચોવિસી જુદી નથી ગણી. તેનો અંતર્ભાવ 6, 7 ગુણ૦ના ઉના ઉદયના ઉદયભાંગાની ચોવિસીમાં થઈ જાય છે. એમ 5 અને 4 ના ઉદયoમાં પણ જાણવું. * 93, 9/4, 9/5, 10 ગુણના 1 ના ઉદય૦ ના ક્રમશઃ 3,21,1 ઉદયભાંગા 9/2 ગુણના ૧ના ઉદયના 4 ભાંગાની અંદર આવી જાય છે, છતાં તે તે અવસ્થા અને ગુણઠાણાની અપેક્ષાએ જુદા કહ્યા છે. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 - મોહનીયની પદયાવિશી-પદભાંગા કુલ 40 x 24 = 960 ભાંગા 2,1 ના ઉદયના ભાંગા = 23 ભાંગા 983 ભાંગા મતાંતરે 960 + 35 = 995 ભાંગા મોહo ના ઉદય ના આ 983 ભાંગાથી કે મતાંતરે 995 ભાંગાથી બધા સંસારી જીવો મોહ પામેલા છે. પદ = ઉદયના ભાંગામાં મિથ્યા, અપ્રત્યા, ક્રોધ, પ્રત્યા, ક્રોધ વગેરે પદો છે તે. મોહ૦ ના ઉદયના ભાંગા ના પદોઉદયo ઉદય ના પદ-ચોવિશી પદવૃંદ ભાંગાની ચોવિશી 10x1=10 10424424o | 946=54 54x24=1,296 8411488 88x24=2,112 7410=70 છox૨૪=૧,૬૮૦ ઉx૭=૪૨ 42424=1,008 54420 20X24=480 441=4 4x24=96 ઉધ્યભાંગા 11 કુલ 288 12 2412=24 (મતાંતરે 2 12 212=24) 1411=11 40 ચોવિશી, 23 ભાંગા કુલ 6,947 મતાંતરે ૪૦ચો, 35 ભાંગા મતાંતરે - 6,971 મોહo ના ઉદય) ના ભાંગી ના 6,947 પદવૃંદો કે મતાંતરે 6,971 પદવૃદોથી બધા સંસારી જીવો મોહ પામેલા છે. મોહo ના બધા ઉદય અને તેના બધા ભાંગાનો કાળ જ0 થી Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 મોહનીયના સત્તા - 1 સમય અને ઉ૦ થી અંતર્મુહૂર્ત છે. સત્તાસ્થાનક - 15 28 સર્વ 26 સત્તાસ્થાનક ગુણo 1 થી 11 27 ૨૮-સમ0 1,3 17 24 ૨૮-અનંતા૦૪ 3 થી 7 અને ઉપશમશ્રેણીમાં 8 થી 11 ૨૪-મિથ્યા ક્ષપકને 4 થી 7 ૨૩-મિશ્ર ક્ષપકને 4 થી 7 ૨૨-સમ0 4 થી 7 અને ઉપશમશ્રેણીમાં 8 થી 11, ક્ષપકશ્રેણીમાં 8 થી 9/2 ૨૧-અપ્રત્યા૦૪, પ્રત્યા 4 9/3 ક્ષપકને ૧૩-નjo 9/4 ક્ષેપકને ૧૨-સ્ત્રીઓ 9/5 ક્ષપકને ૧૧-હાસ્ય૦૬ 9 ક્ષેપકને 5-5 વેદ 9/7 ક્ષેપકને ૪-સંક્રોઘ 9/8 ક્ષપકને 3-સંવમાન 9/9 ક્ષપકને ૨-સં માયા ૧૦મુ ક્ષેપકને બંધo - ઉદય૦ - સત્તા નો સંવેધબંઘo | ભાંગા | ઉદયo |ભાંગાની ચોવિશી | સત્તા ગુણo. 22 | 6 ૧લુ 27,26 28,27,26 28,27,26 28 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - મોહનીયમાં સંવેધ 0 અનંતા ના ઉદય વિનાના 7, 8, ૯ના ઉદયસ્થાનોમાં માત્ર ૨૮ની સત્તા હોય. બાકીના ઉદયoમાં 28,27,26 ની સત્તા હોય. કેમકે ૨૨ના બંધમાં અનંતા ના ઉદય વિનાના ઉદયસ્થાનકો અનંતાની વિસંયોજના કરી ૧લા ગુણઠાણે આવી અનંતા. બાંધનાર જીવને પહેલી આવલિકામાં હોય છે. તેને અવશ્ય 28 ની સત્તા હોય છે. 28 ની સત્તાવાળો સમ્યગ્દષ્ટિ પડીને ૧લા ગુણઠાણે આવે તો તેને ૨૨નો બંધ, ૮-૯-૧૦નો ઉદય, 28 ની સત્તા હોય. ત્યાં સમ0 અને મિશ્ર ની ઉદ્વલના શરુ થાય. પલ્યો/અio કાળ બાદ સમ સર્વથા ઉવેલાઈ જતા ૨૭ની સત્તા થાય. બીજા પલ્યો /અio કાળ બાદ મિશ્ર સર્વથા ઉવેલાઈ જતા ૨૬ની સત્તા થાય. અનાદિ મિથ્યાદૃષ્ટિને પણ 26 ની સત્તા હોય, બંધ | ભાંગા | ઉદય ભાંગાની ચોવિશી | સત્તા ગુણo 21 | 8 17 | 2 3 17 | 2 28,27,24 28,27,24 28,27,24 28,24,21 28,24,23,22,21) 28,24,23,22,21 28,24,23,22 224,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22 13 | 2 પણું Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ મોહનીયમાં સંવેદ - 23 7 21 નું બંધo રજા ગુણઠાણે જ હોય છે. ઉપશમ સભ્યત્ત્વની પ્રાપ્તિ થતા જ મિથ્યાત્વ મોહનીયના ત્રણ પુંજ થતા 28 ની સત્તા થાય છે. ત્યાંથી અનંતાનો ઉદય થતા રજા ગુણઠાણે આવે. તેથી રજા ગુણઠાણે 21 ના બંધસ્થાનકે ૨૮ની જ સત્તા હોય. A ૩જા ગુણઠાણે ૧૭નું બંધ હોય છે. 28 ની સત્તાવાળો સમ્યગ્દષ્ટિ કે મિથ્યાદષ્ટિ 3જા ગુણઠાણે આવે ત્યારે ૨૮ની સત્તા હોય. સમ0 ની ઉદ્ધલના કર્યા પછી મિથ્યાદષ્ટિ 3જા ગુણઠાણે આવે ત્યારે ર૭ની સત્તા હોય. અનંતા વિસંયોજના કર્યા પછી સમ્યગ્દષ્ટિ ૩જા ગુણઠાણે આવે ત્યારે 24 ની સત્તા હોય. 0 ૧૭ના બંધસ્થાનકે 6-7-8-9 ના ઉદયo ૪થા ગુણઠાણે હોય છે. તેમાં 6 નું ઉદય ઓપશમિક સમ્યગ્દષ્ટિ કે ક્ષાયિકસમ્યગ્દષ્ટિ ને હોય. ઔપથમિક સમ્યગ્દષ્ટિને ૨૮-૨૪ના સત્તાવ હોય. પ્રથમ ઔપથમિક સમ્યત્ત્વ પ્રાપ્તિ વખતે 28 ની સત્તા હોય. ત્યારપછી અનંતાઓની ગુણઠાણે આવેલાને જો અનંતાની ઉપશમના કરી હોય તો ૨૮ની સત્તા હોય અને જો અનંતા ની વિસંયોજના કરી હોય તો ૨૪ની સત્તા હોય. ક્ષાયિકસમ્યક્વીને ૨૧ની સત્તા હોય. 7 અને 8 ના ઉદયમાં જ્યાં જ્યાં સમ0 નો ઉદય નથી ત્યાં ત્યાં 6 ના ઉદયની જેમ પથમિકસમ્યગ્દષ્ટિ અને ક્ષાયિકસમ્યગ્દષ્ટિ જ હોવાથી ઉપર કહ્યા મુજબ ૨૮,૨૪,૨૧ની સત્તા હોય. સમ૦ ના ઉદયવાળા ઉદયમાં ક્ષાયોપથમિકસમ્યગ્દષ્ટિ જ હોવાથી સર્વપ્રકૃતિની સત્તાવાળાને ૨૮ની સતા હોય, અનંતા વિસંયોજનાવાળાને ૨૪ની સત્તા હોય, ક્ષાયિક ક્ષયે 22 ની સત્તા હોય. ૯ળા ઉદયસ્થાનમાં સમ0 નો ઉદય હોવાથી તે ક્ષાયોપથમિકસમ્યગ્દષ્ટિને જ હોય. તેથી ઉપર મુજબ 28,24,23,22 ના સત્તાવ હોય, 21 નું સત્તા ન હોય. [] 5 મા ગુણઠાણે 13 ના બંધે 5-6-7-8 ના ઉદયે બધા સત્તા કથા ગણઠાણે ૭ના બંધસ્થાને ૬-૭-૮-૯ના ઉદયે કહેલા સપ્તાહની જેમ સમજવા. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - મોહનીયમાં સંવેધ બંધo | ભાંગા | ઉદય |ભાંગાની ચોવિશી | સત્તા ગુણ૦ 6,7 2/1 2424,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22 28,24,21 ૮મું 28,24,21 28,24,21 ઉદયભાંગા 12 224,21,13, | 9/1 9/4 12,11 28,24,21,11,5,4 9/2 28,24,21,4,3 | 9/3 28,24,21,3,2 28,24,21,2,1 9/5 28,24,21,1 ૧૦મુ 28,24,21 ૧૧મ D 6-7 ગુણઠાણે ૯ના બંધે ૪-૫-૬-૭ના ઉદયે સત્તા ૪થા ગુણઠાણે ૭ના બંધે 6-7-8-9 ના ઉદયે કહેલા સત્તાની જેમ જાણવા. A ૮મુ ગુણ૦ શ્રેણીમાં જ હોય. ત્યાં ક્ષાયોપથમિક સમ્યક્ત ન હોય. ઉપશમશ્રેણીમાં ૨૮,૨૪,૨૧ના સત્તા હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં ૨૧નું સત્તા હોય. 0 9,10,11 ગુણઠાણે 28,24,21 ના સત્તા ઉપશમશ્રેણીમાં હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં ૨૧નું સત્તા ૯મા ગણo ની શરુઆતમાં હોય. પછી અપ્રત્યા૦૪, પ્રત્યા૦૪ = 8 કષાયન ક્ષય થાય એટલે ૧3નું સત્તાવ હોય, પછી નjo વેદ નો ક્ષય થાય એટલે ૧૨નું સત્તાવ હોય, પછી સ્ત્રીવેદનો ક્ષય થાય એટલે ૧૧નું સત્તા હોય. નપું વેદે શ્રેણી માંડનારને ૧૩ના સત્તા માંથી સ્ત્રીઓ, નjoવેદ એકસાથે ક્ષય થાય. તે જ સમયે પુછવેદનો બંધવિચ્છેદ થાય. એટલે 4 ના બંધે Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 મોહનીયમાં સંવેધ - ૧૧નું સતા થાય. ત્યારપછી હાસ્ય 4 અને ૫૦વેદનો એકસાથે ક્ષય કરે તેથી 4 ના બંધે 4 નું સતા થાય. સ્ત્રીવેદે શ્રેણી માંડનારને ૧૩ના સત્તા માંથી નપુંવેદનો ક્ષય થતા ૧૨નું સત્તા હોય. ત્યારપછી સ્ત્રીવેદનો ક્ષય અને પુpવેદનો બંધવિચ્છેદ એક સાથે કરે. તેથી 4 ના બંધે ૧૧નું સત્તા થાય. પછી હાસ્ય 9 અને પુર્વેદનો એકસાથે ક્ષય કરે. તેથી 4 ના બંધે ૪નું સત્તા થાય. ૫૦વેદે શ્રેણી માંડનારને ૧૩ના સત્તામાંથી નપુંનો ક્ષય થતા ૧૨નું સત્તાવ થાય, પછી સ્ત્રીઓનો ક્ષય થતા ૧૧નું સત્તા થાય. પછી હાસ્ય 9 નો ક્ષય અને પુર્વેદનો બંધવિચ્છેદ એકસાથે થાય. તેથી 4 ના બંધે પનું સત્તાવ થાય. પછી પુવેદનો ક્ષય થાય એટલે ૪ના બંધે ૪નું સતા થાય. ટૂંકમાં નપું વેદે શ્રેણી માંડનારને ૧૨નું અને પનું સતાવે ન હોય, સ્ત્રીવેદે શ્રેણી માંડનારને પનું સત્તા ન હોય, 50 વેદે શ્રેણી માંડનારને 4 ના બંધે 11 નું સત્તા ન હોય. એટલે નjo વેદે શ્રેણી માંડનારને પના બંધે ૧૩નું જ સત્તા હોય. ગ્રીવેદે શ્રેણી માંડનારને પના બંધે 13 નું અને ૧૨નું સત્તા હોય. ૫૦વેદે શ્રેણી માંડનારને પના બંધે ૧૩નું, ૧૨નું અને ૧૧નું એમ ત્રણ સત્તા હોય. નjo વેદે શ્રેણી માંડનારને ના બંધે ૧૧નું અને ૪નું સત્તાઓ હોય. સ્ત્રીવેદે શ્રેણી માંડનારને ૪ના બંધે ૧૧નું અને ૪નું સત્તાવ હોય. પુત્રવેદે શ્રેણી માંડનારને ઇના બંધે પનું અને ૪નું સત્તા હોય. 9/2 ગુણઠાણે સંવે ક્રોધનો બંધવિચ્છેદ થાય. તેથી 9/3 ગુણઠાણે ૩નું બંધ હોય. ત્યાં સમયગૂન બે આવલિકા સુધી સંતા ક્રોધની સત્તા હોવાથી 4 નું સત્તાવ હોય, પછી સં૦ ક્રોધનો ક્ષય થવાથી 3નું સત્તાવ હોય. 9/3 ગુણઠાણે સંn માનનો બંધવિચ્છેદ થાય. તેથી 9/4 ગુણઠાણે ૨નું બંધo હોય. ત્યાં સમયનૂન બે આવલિકા સુધી સં માનની સત્તા હોવાથી 3 નું સત્તા હોય, પછી સંn માનનો ક્ષય થવાથી રનું સત્તા હોય. 9/4 ગુણઠાણે સં. માયાનો બંધવિચ્છેદ થાય. તેથી 9/5 ગુણઠાણે ૧નું બંધo હોય. ત્યાં સમયગૂન બે આવ૦ સુધી સંઓ માયાની સત્તા હોવાથી ૨નું સત્તા હોય, પછી સંઓ માયાનો ક્ષય થવાથી ૧નું સત્તા હોય. 9/5 ગુણઠાણે સંo લોભનો બંધવિરછેદ થાય. તેથી ૧૦માં ગુણઠાણે અબંધ હોય. ત્યાં સંo લોભનું ૧નું સત્તા હોય. ૧૦મા ગુણ૦ ના અંતે તેનો પણ ક્ષય કરે. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 બંધક (8) નામકર્મ : બંધસ્થાનક-૮ :- 23,25,26,28,29,30,31,1 બંધસ્થાનક | પ્રવૃતિઓ ભાંગા અપર્યા. એકે દુધબંધી 9, તિ, 2, એકે , દાળ, 2*2=4 મિથ્યાદષ્ટિ મનુo યોગ્ય 23 હુંડક, સ્થાવર, સૂક્ષ્મ(બાદર, અપર્યા, અને તિo પ્રત્યેક|સાધારણ, અસ્થિર, અશુભ, દુર્ભગ, અનાદેય, અયશ 2. | (a) પર્યા. એકેo ધ્રુવબંધી 9, તિo 2, એકેo, ઔદા, હુંડક, | 20 મિથ્યાદષ્ટિ મનુ, તિo | યોગ્ય ર૫ પરા, ઉચ્છ, સ્થાવર, બાદર(સૂમ, અને ઈશાન પર્યાવે, પ્રત્યેક/સાધારણ, સ્થિર/અસ્થિર, સુધીના દેવો. શુભ/અશુભ, ચંશ/અયશ, દુર્ભગ, અનાદેય (b) અપર્યા. વિકલેo | gવબંધી 9, તિ, 2, વિકલેo, ઔદા, 2, હુંડક, 3 (બેઈo, મિથ્યાદષ્ટિ મનુo યોગ્ય 25 | સેવાર્ત, નસ, બાદર, અપર્યા, પ્રત્યેક, અસ્થિર, | ઈo, ચઉo) | અને તિo અશુભ, દુર્ભગ, અનાદેય, અયશ. (C) અપર્યા. પંચે અપર્યા. વિકલે યોગ્ય ર૫ ની જેમ, પણ મિથ્યાદષ્ટિ મનુo તિ. યોગ્ય 25 | વિકલ૦ ની બદલે પંયેo અને તિo. I ધ્રુવબંધી 9 = તૈo, કા, વર્ણાદિo 4, અગુરુo, નિર્માણ, ઉપઘાત. A બાદર - પ્રત્યેકમાં સ્થિર 3- અસ્થિર 3 ના 8 ભાંગા. સૂક્ષ્મ અને સાધારણ સાથે યશ ન બંધાય તેથી બાદર સાધારણ, સૂક્ષ્મ-પ્રત્યેક અને સૂક્ષ્મ-સાધારણ દરેકમાં સ્થિર 2 - અસ્થિર 2 ના 4-4 ભાંગા હોય, તેથી 8+4+4+4=20 ભાંગા થાય. નામકર્મના બંધo Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભાંગા બંધસ્થાનક પ્રકૃતિઓ (d) અપર્યા. મનુo | અપર્યા. પંચેo તિo યોગ્ય ૨૫ની જેમ, પણ યોગ્ય 25 તિo 2 ની બદલે મનુo 2 બંધક મિથ્યાદષ્ટિ મનુo અને તિo નામકર્મના બંધo - 25 3. પર્યા. એકેo ધ્રુવબંધી 9, તિo 2, એકે , દાળ, હુંડક, પરાળ, 2x2x2x2=16 | મિથ્યાષ્ટિ મનુ,તિo યોગ્ય 26 | ઉચ્છo, આતપ/ઉધોત, સ્થાવર, બાદર, પર્યાવે, અને ઈશાનાન્ત દેવો. પ્રત્યેક, સ્થિર/અસ્થિર, શુભ-અશુભ, દુર્ભગ, અનાદેય, યશ/અયશ 4. | (a) દેવ યોગ્ય 28 | ધ્રુવબંધી 9, દેવ 2, પંચેo, વૈo 2, 13 સંસ્થાન, 2424228 | 1 થી 8/6 ગુણ વાળા સુખગતિ, પરાળ, ઉચ્છo, Jસ 4, સ્થિર/અસ્થિર, મનુ અને પંયે તિo શુભ-અશુભ, સુભગ 3, યશ, અયશ (b) નરક યોગ્ય 28 | ધ્રુવબંધી 9, નરક 2, પંચેo, વૈ૦ 2, હુંડક, મિથ્યાદષ્ટિ મનુo કુખગતિ, પરા, ઉચ્છ, ત્રસ 4, અસ્થિર-૬ અને પંચે તિo પ. | (a) પર્યાવ્ર વિકલેo | ધ્રુવબંધી 9, તિo 2, વિકલે, ઔદા, 2, હુંડક, | 3x2x2x2=24 | મિથ્યાદષ્ટિ મનુo યોગ્ય 29 | સેવાર્ત, કુખગતિ, પરા, ઉછૂ૦, ત્રસ 4, અને તિo સ્થિર/અસ્થિર, શુભ/અશુભ, દુર્ભગ 3, યશ/અયશ ર૭ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2x2x2x2= બંધસ્થાનક પ્રવૃતિઓ ભાંગા બંધક (b) પર્યા. પંયે તિo ધ્રુવબંધી 9, તિo 2, પંયે , દાળ 2, 64642x2x2x | યારે ગતિના 1,2 યોગ્ય 29 1 સંઘ૦, 1 સંસ્થાન, પરા, ઉચ્છo, એક ખગતિ, 2x2x2x2= ગુણ વાળા જીવો Aસ 4, સ્થિર/અસ્થિર, શુભઅશુભ, 4,608 | સુભગ/દુર્ભગ, રાસ્વર/દુ:સ્વર, આદેય/અનાદેય, યશ/અયશ (C) પર્યામનુo પર્યા. પંચે તિ, યોગ્ય ૨૯ની જેમ, પણ 646x2x2x2x | 1 થી 4 ગુણ વાળા યોગ્ય 29 |તિo 2 ની બદલે મનુo 2 ચારે ગતિના જીવો 4,608 (d) દેવ યોગ્ય 29 | દેવયોગ્ય 28 + જિન 2x2x208 || 4 થી 8/6 ગુણ વાળા મનુo 9,248 D ૧લા ગુણ વાળો આ 29 પ્રકૃતિ બાંધે. રજા ગુણવાળો પણ આ 29 પ્રકૃતિ બાંધે, પણ પહેલા પાંચ સંઘયણમાંથી 1 સંઘ અને પહેલા પાંચ સંસ્થાનમાંથી 1 સંસ્થાન બાંધે. તેથી તેને પ૪૫૪૨૪૨૪૨૪૨૪૨૪૨x૬=૩,૨૦૦ ભાંગા હોય. 0 1 લા ગુણ વાળો આ 29 પ્રકૃતિ બાંધે. રજા ગુણ વાળો પણ આ જ 29 પ્રકૃતિ બાંધે, પણ પહેલા પાંચમાંથી 1 સંઘ અને પહેલા પાંચમાંથી 1 સંસ્થાન બાંધે. તેથી તેના પx૫૪૨૪૨×૨×૨×૨×૨×૨=૩,૨૦૦ ભાંગા થાય. ઉજા, ૪થા ગુણોવાળા પણ આ 29 પ્રકૃતિ બાંઘે, પણ 17 સંઘ૦, ૧લ સંસ્થાન, સુખગતિ, સુભગ, સુસ્વર, આદેય જ બાંધે. તેથી તેના 2828238 ભાંગા થાય. - નામકર્મના બંધo Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મના બંધo - | બંધસ્થાનક પ્રકૃતિઓ ભાંગા બંધક 6. (a) પર્યા. વિકલે પર્યા. વિકલે યોગ્ય 29 + ઉદ્યોત 342x2x2=24 | મિથ્યાદષ્ટિ મનુ યોગ્ય 30 || અને તિo (b) પર્યા. પંચેo |પર્યાપંયે તિo યોગ્ય 29 + ઉદ્યોત GXGX2x2x2x યારે ગતિના 1,2 ગુણo તિo યોગ્ય 30 2x2x2x2= વાળા જીવો. 4,608 (c) પર્યા. મનુo |પર્યા. મનુ યોગ્ય 29 + જિના, પણ 2x2x208 | સમ્યગ્દષ્ટિ દેવો યોગ્ય 30 19 સંઘ૦, ૧લુ સંસ્થાન, સુખગતિ, સુભગ, અને નારકો. સુસ્વર, આદેય જ બાંધે. (d) દેવ યોગ્ય 30 | દેવ યોગ્ય 28 + આહા. 2, પણ સ્થિર, 7 થી 8/6 ગુણ વાળા. શુભ, યશ જ બાંધે. 4,641 7. દેવ યોગ્ય 31 દેવયોગ્ય 30 + જિન 7 થી 8/6 ગુણ વાળા 8. | અપ્રાયોગ્ય 1 યશo 8,7,9,10 ગુણોવાળા A - આ 30 પ્રકૃતિ ૧લા ગુણવાળો બાંધે. રજા ગુણ વાળો પણ આ જ 30 પ્રકૃતિ બાંધે, પણ પાંચમાંથી 1 સંઘ અને 5 માંથી 1 સંસ્થાન બાંધે. તેથી તેને પ૪૫૪૨૪૨૪૨૪ર૪૨૪૨૪૨=૩,૨૦૦ ભાંગા હોય. 29 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મના બંધસ્થાનકના ભાંગાનું કોષ્ટક 30 બંધ ક્યા જીવો પ્રાયોગ્ય કેટલા ભાંગા ? એકેo | બેઈo | તેઈo | યઉo | પંચે તિo| મનુo | દેવ | સ્થાનક નારક | પ્રાયોગ્ય કુલભાંગા 23 25 26 29 4,608 4,608 9,248 30 4,608 4,641 31 કુલભાંગા 08 1 17 | 9 9. 1 7. 17 | 17 | 17 | 9,217 | 4,617 | 18 | 1 | 1 13,945 - નામકર્મના બંધભાંગાનું કોક્ક Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉદયસ્થાનક-૧૨ - 20,21,24,25,26,27,28,29,30,31,9,8 એકે યોગ્ય ઉદય - 5 - 21,24,25,26,27 અવસ્થા | | ઉદય પ્રકૃતિ ભાંગા વિગ્રહગતિમાં ||21 ધ્રુવોદયી 12, તિo 2, સ્થાવર, એકેo, 5 (બાવ,પર્યાવે,યશo-બાળ,પર્યા,અયશo બાદર/સૂક્ષ્મ, પર્યા/યપર્યા, દુર્ભગ, બા,અપર્યા,અયશ-સૂo,પર્યા,અયશઅનાદેય, યશ/અયશ સૂo,અપર્યા,અયશo) એકેન્દ્રિયના નામકર્મના ઉદય ઉત્પત્તિ સમયથી 24 ૨૧-તિ આનુo+દાળ+હુંડક+ઉપઘાત+ 10 (બા. પર્યાને પ્રત્યેક/સાધારણ X પ્રત્યેક/સાધારણ યશ/અયશ = 4. બાળઅપર્યાને પ્રત્યેક સાધારણ X અયશ = 2. સૂક્ષ્મને પર્યા./અપર્યાo X પ્રત્યેક/સાધારણ x અયશ = 4) 24 | ઉપર પ્રમાણે માત્ર ઔદા શરીરની બદલે | 1 વૈo શરીર, બા-પર્યાવ-પ્રત્યેક-અયશ જ હોય. બા વાયુને ઉ.વૈક્રિય કરતા 11. શરીર પર્યાપ્તિ | | 25 | 24 + પરાઘાત, પણ પર્યા. જ 6 (બાદરને પ્રત્યેકસાધાo X યશ/અયશ = 4| 31 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉદય | પ્રકૃતિ ભાંગા 32 અવસ્થા પૂર્ણ થયા પછી બા વાયુને ઉoQo કરતા શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી સૂક્ષ્મને પ્રત્યેક|સાધા Xઅયશ = 2) 25 24 + પરાઘાત 26 26 ૨૫+ઉચ્છ ૨૫+આતપ/ઉઘોત | ઉચ્છવ પર્યાતિ પૂર્ણ થયા પછી શરીરપર્યાપ્તિએ પર્યાને ઉઠ્ઠ૦ નો ઉદય ન થયો હોય અને આતપ/ઉદ્યોતનો ઉદય થયો હોય તેને બાવાયુને ઉoQo કરતા ઉચ્છવ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી 6 (૨૫ના ઉદય ની જેમ) 6 (બૉદરને પ્રત્યેક/સાધાXયશ/અયશX ઉધોત=૪. બાદર પ્રત્યેકને યશ, અયશX આતા =2) 26 * ૨૫+ઉછૂ૦ 13 6 (26 ના ઉદયની જેમ) ઉચ્છo પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી | 27 | ૨૫+ઉચ્છo+આતપ/ઉધોત આતપ/ઉધોતનો ઉદય થયો હોય તેને - એકેષ્યિના નામકર્મના ઉદય કુલ - 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ એકેoના નામકર્મના ઉદયo. 0 ધ્રુવોદયી 12 = તૈo, કાળ, અગુરુ, સ્થિર, અસ્થિર, શુભ, અશુભ, વર્ણાદિ 4, નિર્માણ. T સૂક્ષ્મ કે અપર્યા ની સાથે યશ૦ નો ઉદય ન હોય. પૃથ્વી, અo, વન ને 21 ના ઉદયના 5-5 ભાંગા હોય. તેઉo-વાઉo ને યશ નો ઉદય ન હોવાથી ૨૧ના ઉદયના 4-4 ભાંગા હોય. આ વન સિવાયના સ્થાવર-૪ ને સાઘા નો ઉદય ન હોય. તેઉo-વાઉ૦ ને યશ નો ઉદય ન હોય. પ્રત્યેક વનોને સૂમનો ઉદય ન હોય. તેથી 24 ના ઉદય ના પૃથ્વી -અપ0 ને 5-5 ભાંગા હોય, તેઉo-વાઉ૦ ને 4-4 ભાંગા હોય, વન ને 8 ભાંગા હોય. A આ અને આગળના ઉદય અપર્યા, ને ન હોય. 25 ના ઉદય ના પૃથ્વી -અપને 3-3 ભાંગા હોય, તેઉo વાઉ. ને 2-2 ભાંગા હોય અને વન ને 5 ભાંગા હોય. Ii સૂક્ષ્મ જીવોને આતપ-ઉઘોતનો ઉદય ન હોય. સાધારણ જીવોને આતપનો ઉદય ન હોય. આતપનો ઉદય પૃથ્વી ને જ હોય, શેષ સ્થાવર-૪ ને ન હોય. તેઉo-વાઉ0 ને ઉધોતનો ઉદય પણ ન હોય. તેથી ર૬ ના ઉદયના પૃથ્વી ને કુલ ભાંગા 7 હોય, અપ0 ને કુલ ભાંગા 5 હોય, તેઉo-વાઉo ને કુલ ભાંગા 2-2 હોય, વન ને કુલ ભાંગા 9 હોય. છે તેઉo-વાઉ૦ ને આતપ-ઉદ્યોત-યશ નો ઉદય ન હોય. તેથી તેના વિકલ્પો ન મળે. * 27 નું ઉદય આતપ/ઉધોતના ઉદયવાળુ હોવાથી તેઉ-વાઉo બે ન હોય. ૨૭ના ઉદય ના પૃથ્વીને 4 ભાંગા હોય, અપળ ને 2 ભાંગા હોય અને વન ને 4 ભાંગા હોય. 33 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 વિકલે યોગ્ય ઉધ્યo-૬ :- 21,26,28,29,30,31 અવસ્થા ઉદય પ્રકૃતિ ભાંગા વિકલેo, Aસ, બાદર, પર્યા||વિકલેo3Xપર્યાox અપર્યા, દુર્ભગ, અનાદેય, યશ/અયશ=9. યશ/અયશ વિકલેo3Xઅપર્યાoX અયશ=૩.) ઉત્પત્તિ | |26 ૨૧-તિ આનુપૂર્વી+દા૦૨+ લ (ઉપર પ્રમાણે) સમયથી હિંડક+સેવાર્ત+ઉપઘાત+પ્રત્યેક શરીર પર્યાપ્તિ 28 ૨૬+કુખગતિ+પરાઘાત, પૂર્ણ થયા પણ પર્યા. જ (વિકલેo3Xયશ પછી અયશ=૬) ઉચ્છ પર્યાતિ 29 ૨૮+ઉછૂ૦ 6 (ઉપર પ્રમાણે) પૂર્ણ થયા પછી શરીર પર્યાપ્તિ 29 ૨૮+ઉધોત પૂર્ણ થયા પછી ઉચ્છoનો ઉદય ન થાય અને ઉદ્યોતનો ઉદય થાય તેને 12 ભાષા પર્યાપ્તિ |30 ૨૮+ઉચ્છo+સુસ્વર/દુ:સ્વર પૂર્ણ થયા પછી ઉચ્છ0 પર્યા|3૦ |૨૮+ઉછૂ૦+ઉધોત પૂર્ણ થયા પછી સ્વરનો ઉદય ન થાય અને ઉદ્યોતનો ઉદય થાય તેને. 12 (વિકલેo3Xસુસ્વર/ દુઃસ્વXયશ/અયશ=૧૨) 6 (૨૯ના ઉદયની જેમ) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 (12) ભાંગા સા પંયે તિo ના નામકર્મના ઉદય - અવસ્થા |ઉદય પ્રકૃતિ ભાંગા ભાષા પર્યાપ્તિ |31 ૨૮+ઉચ્છ0+સુસ્વર/દુઃસ્વર (વિકલેo3Xસુસ્વર/ પૂર્ણ થયા પછી +ઉધોત દુ:સ્વXયશ/અયશ= સ્વર અને ઉદ્યોત બન્નેના ઉદયવાળાને કુલ-૬૬ સામાન્ય પંચેo તિo યોગ્ય ઉદય -6 :- 21,26,28,29,30,31 અવસ્થા ઉદય પ્રકૃતિ વિગ્રહગતિમાં ઘુવોદયી 12, તિ, 2, પંચે, (પર્યાને સુભગ સ, બાદર, પર્યા./અપર્યા, દુર્ભગXઆદેય સુભગ/દુર્ભગ, આદેય/અનાદેયઅનાયyયશ યશ/અયશ. અયશ=૮. અપર્યા ને દુર્ભગ-અનાદેય અયશ=૧) |ઉત્પત્તિ સમયથી|૨૬ ૨૧-તિ આનુo+ઔદા૨+ 289 (પર્યા ને એક સંઘo+એક સંસ્થાન+ 9X9X28282288, ઉપઘાત+પ્રત્યેક અપર્યાને 1) શરીરપર્યાપ્તિ 28 ૨૬+સુખગતિ/કુખગતિ+પરા, 6X682828282= પૂર્ણ થયા પછી પણ પર્યા. જ |ઉચ્છપર્યાપ્તિ |29 ૨૮+ઉચ્છo 9X9X2x2x2x2= પૂર્ણ થયા પછી 576 576 મતાંતરે સુભગ-આદેય સાથે જ ઉદયમાં આવે, દુર્ભગ-અનાદેય સાથે જ ઉદયમાં આવે. તેથી પર્યા, ને સુભગ-આદેય/દુર્ભગ-અનાદેય x યશ/અયશ = 4 ભાંગા હોય, કાપર્યા ને 1 ભાંગો હોય. તેથી 21 ના ઉદયે કુલ 5 ભાંગા હોય. એમ આગળ પણ આ મતાંતરે ભાંગાની વિષમતા જાણવી. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ના નામકર્મના ઉદયo SX9x2x2x2x2= 39. - સાઓ પંચoતિ અવસ્થા | ઉદય પ્રકૃતિ શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ | ૨૯|૨૮+ઉદ્યોત થયા પછી ઉચ્છનો ઉદય ન થાય અને ઉધોતનો ઉદય થાય તેને 576 1,152 SX9X2x2x2x2x2 ભાષાપર્યાપ્તિ પૂર્ણ | 30 | | ૨૮+ઉચ્છo+સુસ્વર થયા પછી દુ:સ્વર =1,152 GX9X2X2X2X2= 576 |ઉષ્ણપર્યાતિ પૂર્ણ | 30 | ૨૮+ઉછુo+ઉદ્યોત થયા પછી સ્વરનો |ઉદય ન થાય અને |ઉધોતનો ઉદય થાય તેને ભાષાપર્યાપ્તિ પૂર્ણ | 31 | ૨૮+ઉ@૦+સુસ્વર દુઃસ્વર+ઉદ્યોત 1,728 |9X9X2X2X222 =1,152 ઉદ્યોત બન્નેના ઉદયવાળાને કુલ 4,906 વૈo શરીર કરતા પંચેo તિo ને ઉદયસ્થાનકો-૫ :- 25,27,28,29,30 અવસ્થા ઉદય પ્રકૃતિ ભાંગા શરીર પર્યાપ્તિ | 25 ધ્રુવોદયી 12, તિગતિ, 2 x 2 x 2 = 8 પૂર્ણ થયા પૂર્વે | પંચે,સ, બાદર, પર્યા, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 37 ભાંગા 2x2x208 વૈો શરીર કરતા પંચે તિo ના નામકર્મના ઉદય - અવસ્થા |ઉદય પ્રકૃતિ સુભગ/દુર્ભગ, આદધ્ય અનાદેય, યશ/અયશ, વૈo 2, ૧લુ સંસ્થાન, ઉપઘાત, પ્રત્યેક શરીર પર્યાતિ પૂર્ણ 27 રિપ+સુખગતિ+પરાઘાત થયા પછી ઉચ્છ પર્યાતિ પૂર્ણ 28 ૨૭+ઉચ્છo થયા પછી શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ ]28 ૨૭+ઉદ્યોત થયા પછી ઉચ્છનો ઉદય ન થયો હોય અને ઉદ્યોતનો ઉદય થાય તેને 2x2x208 2424208 16 |2x2x238 2x2x208 ભાષાપર્યાતિ પૂર્ણ 29 ૨૭+ઉચ્છo+સુસ્વર થયા પછી ઉચ્છo પર્યાપ્તિ પૂર્ણ [29 ૨૮+ઉદ્યોત થયા પછી સ્વરનો ઉદય ન થયો હોય અને ઉદ્યોતનો ઉદય થાય તેને (16 2x2x238 ભાષા પર્યાપ્તિ પૂર્ણ |30 |૨૮મ્સસ્વર+ઉઘોત થયા પછી સુસ્વર અને ઉઘોત બન્નેનો ઉદય થયો હોય તેને, કુલ 56 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 સાઇમનુoના નામકર્મના ઉદય પંચેo તિo ના ઉદય ના કુલ ભાંગા = 4,906 + 5 = 4,962 સામાન્ય મનુષ્યના ઉદયસ્થાનકો-૫ :- 21,26,28,29,30 અવસ્થા ઉદયપ્રકૃતિ ભાંગા વિગ્રહગતિમાં 21 પંયે તિo ની જેમ, પણ 9 (પંચે તિo ની જેમ) તિo 2 ની બદલે મનુo 2 ઉત્પત્તિ બાદ 26 ૨૧-મનુ આનુo+ઓદાળ 2 | 289 (પંચે તિo ની | +એક સંઘo+એક સંસ્થાન+ જેમ) ઉપઘાત+પ્રત્યેક શરીર પર્યાપ્તિ |28 ૨૬+એક ખગતિ+પરાઘાત પ૭૬ (પંચે તિo ની | પૂર્ણ થયા પછી જેમ) ઉચ્છપર્યાપ્તિ 29 ૨૮+ઉચ્છo પ૭૬ (પંચેo તિo ની | પૂર્ણ થયા પછી જેમ) ભાષા પર્યાપ્તિ ૨૯+એક સ્વર ૧૧૫ર (પંચેતિ ની પૂર્ણ થયા પછી જેમ) કુલ 2,602 D વૈo અને આહા સંયત સિવાય શેષ મનુષ્યોને ઉદ્યોતનો ઉદય ન હોય, તેથી અહીં ઉઘોતના ઉદયવાળા 29,30,31 ના ઉદયસ્થાનક ન હોય. વૈ૦ શરીર કરતા મનુ ને ઉદયસ્થાનકો - 5 - 25,27,28,29,30 અવસ્થા |ઉદય પ્રવૃતિઓ ભાંગા શરીર પર્યાપ્તિ 25 પંચે તિરા ની જેમ પણ 242428 પૂર્ણ થયા પૂર્વે | યુતિ ગતિની બદલે મનુ ગતિ શરીર પર્યાતિ |27 રપ + પરાઘાત + સુખગતિ |2424228 પૂર્ણ થયા પછી A વૈo શરીર કરતા દેશવિરત-સંયતને બધા ઉદયસ્થાનકે સુભગ-આદેય યશનો એક જ ભાંગો હોય. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ભાંગા 2x2x238 1 (સુભગ-આદેય-યશ)| વૈoશરીર કરતા મનુoના નામકર્મના ઉદય - અવસ્થા ઉદયo|પ્રકૃતિઓ ઉચ્છવ પર્યાતિ 28 ર૭+ઉચ્છo પૂર્ણ થયા પછી ઉo વૈ૦ કરતા 28 ૨૭+ઉધોત સંયતને શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી ઉચ્છનો ઉદય ન થયો હોય અને ઉઘાતનો ઉદય થાય તેને. 2x2x208 1 (સુભગ-આદેય-ચશ)| ભાષા પર્યાપ્તિ 29 ૨૭+ઉચ્છo+સુસ્વર પૂર્ણ થયા પછી |ઉo વૈ૦ કરતા 29 ૨૭+ઉચ્છ0+ઉધોત સંયતને ઉચ્છ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પછી સ્વર નો ઉદય ન થયો હોય અને ઉઘાતનો ઉદય થાય તેને |1 (સુભગ-આદેય-યશ) | ભાષા પર્યાતિ | 30 |૨૭+ઉછુo+સુસ્વર+ઉધોત પૂર્ણ થયા પછી સ્વર અને ઉદ્યોત બન્નેના ઉદયવાળા સંયતને કુલ 35 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 - - આહા સંયતના નામકર્મના ઉદય આહારકસંયતના ઉદયસ્થાનકો - 5 - ર૫,૨૭,૨૮,૨૯,૩૦ ભાંગા પૂર્વે અવસ્થા ઉદય | પ્રવૃતિઓ શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા 25 | વૈo મનુo ની જેમ, પણ વૈ૦ 2 ની બદલે આહા. 2 અને સુભગ-આદેય-યશ જ શરીરપર્યાતિ પૂર્ણ થયા | 27 | ૨૫+સુખગતિ+પરાઘાત પછી ઉચ્છવ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા | 28 | ૨૭+ઉચ્છ પછી શરીરપર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા | 28 | ૨૭+ઉઘોત પછી ઉચ્છના અનુદયે, ઉધોતના ઉદયે ભાષા પર્યાતિ પૂર્ણ થયા [29 | ૨૭+ઉછૂ૦+સુસ્વર પછી ઉચ્છ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા | 29 | ૨૭+ઉચ્છo+ઉદ્યોત પછી સ્વરના અનુદયે, ઉઘોતના ઉદયે ભાષાપર્યાતિ પૂર્ણ થયા | 30 | ૨૭+ઉઠ્ઠ૦+સુસ્વર+ઉદ્યોત પછી સ્વર અને ઉદ્યોત બન્નેના ઉદયવાળાને કુલ 7 A આહા સંયતને દુર્ભગ-અનાદેય-અયશનો ઉદય ન હોય. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અતીર્થકર કેવળીના નામકર્મના ઉદય - 41 કેવળીના ઉદયસ્થાનકો - 10 - 20,21,26,27,28,29,30,31,9,8 અતીર્થકર કેવળીના ઉદયo અને તેના ભાંગા અવસ્થા |ઉદય પ્રકૃતિઓ |ભાંગા અતીર્થકર કેવળીને | 20 |ઘુવોદયી ૧૨,મનુ ગતિ,પંચેo,/૧ સમુદ્ઘાતમાં ત્રસ, બાદર, પર્યા, સુભગ, કાર્મણકાયયોગમાં આદેય, યશ. વર્તતા અતીર્થકર કેવળીને | 26 | ૨૦+દા૨+ એક સંસ્થાન (1 સંસ્થાનના) સમુદ્યાતમાં ઔદાઓ | ૧લુ સંઘo+ઉપઘાત+પ્રત્યેક મિશ્ર કાયયોગમાં વર્તતા અતીર્થકર સયોગી | 30 | 26 + 1 ખગતિ + 1 સ્વર + 6x282=24 કેવળીને દાળ પરાઘાત+ઉચ્છ કાયયોગમાં વર્તતા અતીર્થકર સયોગી 29 | 30 - સ્વર 6x2=12 કેવળીને વયનયોગના વિરોધ પછી અતીર્થકર કેવળીને |28 | 29 - ઉચ્છo 6x2=12 ઉચ્છના નિરોધ પછી અતીર્થકર અયોગી |8 | મનુ ગતિ, પંચેo, Aસ, બાદર, 1 કેવળીને ચરમ સમયે | પર્યા, સુભગ, આદેય, યશ | કુલ 56. 0 અતીર્થકર કેવળી યોગ્ય 26,30,29,28 ના ઉદય ના ક્રમશઃ 6,24,12,12 ભાંગા સામાન્ય મનુષ્યના ઉદયo માં પણ મળે છે, તેથી તે જુદા ન ગણવા. તેથી અતીર્થકર કેવળીના 2 ભાંગા થાય. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 42 - તીર્થકર કેવળીના નામકર્મના ઉદય તીર્થકર કેવળીના ઉદય અને તેના ભાંગા અવસ્થા | ઉદય | પ્રવૃતિઓ ભાંગા તીર્થકરકેવળીને 21 ધ્રુવોદયી 12, મનુ, ગતિ, સમુઠ્ઠાતમાં કામણ પંચેo, મસ, બાદર, પર્યા, કાયયોગમાં વર્તતા સુભગ, આદેય, યશ, જિન તીર્થકરકેવળીને 27 ૨૧+દા૨+૧૭ સંસ્થાન+ | 1 સમુઠ્ઠાતમાં ઔદા 17 સંઘo+ઉપઘાત+પ્રત્યેક મિશ્ર કાયયોગમાં વર્તતા તીર્થકર સયોગી ર૭+સુખગતિસુસ્વર+ કેવળીને દાળ પરાઘાત+ઉચ્છવાસ કાયયોગમાં વર્તતા તીર્થકર સયોગી 30 | 31 - સુસ્વર કેવળીને વયનયોગ ના વિરોધ પછી તીર્થકર સયોગી 29 | 30 - ઉચ્છવાસ કેવળીને ઉચ્છવાસના નિરોધ પછી તીર્થકર અયોગી મનુ ગતિ, પંચે, કસ, કેવળીને ચરમસમયે | બાદર, પર્યા, સુભગ, આદેય, યશ, જિન કુલ 9 તીર્થકર કેવળીના ઉદયના કુલ ભાંગા 6 છે. તેથી કેવળીના ઉદય ના કુલ ભાંગા 2+9=8 છે. મનુષ્યના ઉદયo ના કુલ ભાંગા = 2,602+35+7+8 = 2,652. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 25 દેવોના નામકર્મના ઉદય - દેવોના ઉદયસ્થાનકો - 6 :- 21,25,27,28,29,30 અવસ્થા ઉદય પ્રકૃતિઓ ભાંગા વિગ્રહગતિમાં 21 | ધ્રુવોદયી 12, દેવ 2, પંચેo, | 2x2x238 ત્રસ, બાદર, પર્યા, સુભગ દુર્ભગ, આદેય/અનાદેય, યશ/અયશ ઉત્પત્તિ પછી ૨૧-દેવાનુo+વૈ૦૨+ઉપઘાત+ | 2x2x228 પ્રત્યેક+૧૭ સંસ્થાન શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ | 27 | ૨૫+પરાઘાત+સુખગતિ 2x2x248 થયા પછી ઉચ્છવ પર્યાતિ પૂર્ણ 28 | ૨૭+ઉચ્છ 2x2x208 થયા પછી શરીરપર્યાતિ પૂર્ણ થયા 28 ૨૭+ઉધોત પછી ઉચ્છના અનુદયે, |ઉધોતના ઉદયે. 2*2*2=8 16 2x2x208 2*2*2=8 ભાષા પર્યાપ્તિ પૂર્ણ | 29 | ૨૭+ઉચ્છo+સુસ્વર થયા પછી ઉચ્છવ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ |29 | ૨૭+ઉછુo+ઉદ્યોત થયા પછી સ્વરના અનુદયે, ઉઘોતના ઉદયે. 16 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 નારકીના નામકર્મના ઉદય ભાંગા 2x2x208 અવસ્થા ઉદયo| પ્રવૃતિઓ ભાષા પર્યાતિ પૂર્ણ | 30 | ૨૭+ઉચ્છ0+સુસ્વર+ઉદ્યોત થયા પછી સ્વર અને ઉઘોત બન્નેના ઉદયે કુલ 64 A દેવોને કુખગતિનો ઉદય ન હોય. દેવોને ઉo વૈo શરીરમાં ઉઘોતનો ઉદય હોય. 0 દેવોને દુઃસ્વરનો ઉદય ન હોય. નારકીના ઉદયસ્થાનકો-૫ :- 21,25,27,28,29 અવસ્થા ઉદય પ્રકૃતિઓ ભાંગા વિગ્રહગતિમાં | ધ્રુવોદયી 12, નરક 2, પંચેo, બસ, બાદર, પર્યા, દુર્ભગ, અનાય, અયશ. ઉત્પત્તિ બાદ 25 ૨૧-તરકાનુ0+વૈ૦ 2+ હુંડક+ઉપઘાત+પ્રત્યેક શરીરપર્યાતિ પૂર્ણ |27 | | ૨૫+પરાઘાત+કુખગતિ થયા પછી ઉચ્છવ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ 28 ૨૭+ઉચ્છo થયા પછી ભાષા પર્યાપ્તિ પૂર્ણ ર૯ | ૨૮+દુઃસ્વર થયા પછી કુલ 5 D નારકીને સુખગતિ નો ઉદય ન હોય. A નારકીને ઉઘોત નો ઉદય ન હોવાથી તેના ઉદયવાળા ઉદય ન હોય. [3] નારકીને સુસ્વરનો ઉદય ન હોય. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મના ઉદયસ્થાનકના ભાંગાનું કોક્ક ઉદય | ભાંગા એકે વિકલેo| પંચેo | વૈ પંચે મનુ વિ.મનુo| આહા | તી | અતી તિo મનુo | કેવળી | કેવળી દેવ | નારક તિo નામકર્મના ઉદયભાંગાનું કોક્ક - 33 ઉ00 33 1,202 576 576 16 1,785 1,152 576 16 2,917) 1,728] T1,152 1,165 1,15 કુલ | 7,791 42 | ઉ૬ | 4,906 56 [2,602 35 | 7 | 6 | 2 | ઉ૪ | h2 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મના સત્તાસ્થાનક સ્થાવર-૫ માં વિશેષથી ઉદયસ્થાનક અને તેના ભાંગા ઉદય- પૃથ્વી | અvo | તેઉ સામાન્ય વૈ૦ | વન | કુલ સ્થાનક વાઉo વાઉ૦ ભાંગા 25 26 27 કુલ | 20 12 ) 12 | 3 | 31 | 102 | એકે ના તે-તે ઉદય ના ભાંગા તેમજ કુલ ભાંગા અને સ્થાવર૫ ના તે-તે ઉદયના ભાંગા તેમજ કુલ ભાંગામાં ભેદ છે. તેનું કારણ એ છે કે એકેo ના ભાંગામાં માત્ર અપુનરુક્ત ભાંગા જ ગણ્યા છે, સ્થાવર-૫ ના ભાંગામાં પુનરુક્ત-અપુનરુક્ત બધા જ ભાંગી ગયા છે. સત્તાસ્થાનક - 12 :- 93,92,89,88,86,80,79,78,76,75,9,8 સતા- |પ્રકૃતિઓ કોને હોય ? સ્થાનક સર્વ જિન અને આહા૪ જેણે બાંધ્યું હોય તેને. ઉ-જિલ0 જેણે આહા. 4 બાંધ્યું હોય અને જિન ન બાંધ્ય હોય તેને. 89 ૯૩-આહા૦૪ જેણે જિન બાંધ્યું હોય અને આહા. 4 ન બાંધ્યું હોય તેને. ૮૯-જિન જેણે જિન અને આહા૪ બાંધ્યું નથી તેને. 86 ની સત્તાઓ વાળો પંચે દેવ ૨/નરક 2 બાંધે તેને પણ ૮૮નું સતા હોય. 86 |૮૮-નરક રદેવ 2 | એકે ને તથાસ્વભાવે દેવયોગ્ય કે નરકયોગ્ય પ્રકૃતિ બંધાતી નથી. પૂર્વબદ્ધ નરક 2, દેવ 2 અને વૈo 8ની પણ ઉદ્ધલના થઈ જાય છે. ૮૮ની સત્તાવાળા એકે ને પહેલા નરક 2 કે, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મના સત્તાસ્થાનક 47 સત્તા- પ્રકૃતિઓ કોને હોય ? સ્થાનક દેવ 2 ની ઉદ્ધલના થતા ૮૬નું સત્તાવ હોય. ૮૦ની સત્તાવાળો એકેo પંચે માં જઈ દેવ 2 કે, નરક 2 અને વૈo 4 બાંધે તેને પણ ૮૬નું સત્તાસ્થાન હોય. 80 |૮૬-(દેવ રનિરક 2, ૮૬ની સત્તાવાળા એકે ને દેવ નિરક 2 અને વૈિo 8) વૈ૦૪ ની ઉદ્ધલના થયા બાદ ૮૦નું સત્તા હોય. ૭૮ની સત્તાવાળો તેઉo-વાઉ૦માંથી અન્ય એકેoમાં જઈ મનુ૨ બાંધે તેને પણ ૮૦નું સત્તા હોય. ૯૩-(નરક ૨,તિ, 2, ક્ષપકશ્રેણીમાં ૯૩ની સત્તાવાળાને ભા ગુણઠાણે જાતિ 4, સ્થાવર 2, નરક 2, તિ, 2, જાતિ 4, સ્થાવર 2, આતપ આતપ 2, સાધા ) |2, સાધારણ-આ 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય થતા પણ ૮૦નું સતા હોય. | G2-13 ક્ષપકશ્રેણીમાં ૯૨ની સત્તાવાળાને ભા ગુણઠાણે, 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય થતા 79 નું સત્તા હોય. 78 ૮૮-(નરક ૨,દેવ 2, ૮૦ની સત્તાવાળો અન્ય એકે, તેઉo-વાઉમાં વૈ૦ 4, મનુo 2) જિઈ મનુo 2 ની ઉદ્ધલના કરે તેને ૭૮નું સત્તા હોય. તેઉo-વાઉ, જીવો મનુ, યોગ્ય પ્રકૃતિ બાંધતા નથી. 76 |89-13 ક્ષપકશ્રેણીમાં ૮૯ની સત્તાવાળાને ભા ગુણઠાણે 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય થતા 76 નું સત્તા હોય. | |88-13 ક્ષપકશ્રેણીમાં ૮૮ની સત્તાવાળાને ૯મા ગુણઠાણે 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય થતા ૭૫નું સત્તા હોય. મનુo, પંચે, ત્રસ, તીર્થકરને ૧૪માં ગુણ ના ચરમ સમયે. બાદર, પર્યા, સુભગ-3, જિન ૯-જિન | અતીર્થકરને ૧૪માં ગુણ૦ ના ચરમ સમયે, Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 વૈo | સાo | બંધ- | ભાંગા બંધક સ્થાનક બંધo - ઉદયo - સત્તા નો સંવેધ| ઉદય ભાંગા એકે વિકલે. સા સા | વૈ૦ | સત્તા પંચેo | મનુo | મનુo | 9 23 289 576 અપર્યા| 4 | મિથ્યાષ્ટિ 32 92,88,86,80,78 એકo એકેo, 11 - | 92,88,86,80,78 યોગ્ય વિકલેo, 23 92,88,86,80,78 પંચે તિo, ઉ00 289 - | 92,88,86,80,78 મનુo 22 8 | 92,88,86,80 1,182 પ૭૬ | 92,88,86,80 1,764 1,152 576 92,88,86,80 | 2,906 1,728 1,152 92,88,86,80 1,164 1,152 92,88,86,80 ફુલ | 7,704 42 | ઉ૬ | 4,906 56 2,602 32 | 40 0 23 નો બંધ અપર્યા. એકે યોગ્ય છે. તેથી દેવ-નાક-કેવળી-આહા મનુo અને ઉદ્યોતવાળા વૈમનુ ને ન હોય. આમ કુલ 64 + 5 + 8 + 7 + 3 = 87 ઉદયo ના ભાંગામાં ૨૩નો બંઘ ન હોય. તેથી તે તે ઉધ્યસ્થાનકોમાં તે તે ભાંગાઓ ઓછા કરવા. નામકર્મમાં સંવેધ Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મમાં સંવેદ્ય * 78 નું સત્તા તેઉo-વાઉo બે મનુo 2 ની ઉદ્વલના કર્યા પછી અને તેઉo-વાઉo માંથી મનુo 2 ની ઉદ્ધલના કરી અન્ય એકેo, બેઈo વગેરેમાં આવેલાને અ૫ કાળ સુધી (મનુ. 2 ન બાંધે ત્યાં સુધી) અર્થાત્ 2 ઉદયસ્થાનક સુધી જ હોય. * વૈક્રિય શરીર કરતા વાયુo, પંચેo તિo, મનુo ને પોતપોતાના ઉદયમાં 80, 78 ના સત્તા ન હોય. * 21 ના ઉદયo માં મનુ સિવાય બધા જીવોને 5 સત્તા હોય. મનુ ને 78 ના સત્તા વિના 4 સત્તા હોય. 78 નું સતા મનુo 2 વિનાનું હોવાથી મનુને ન હોય. * 24 ના ઉદયમાં 5 સત્તા હોય, પણ વૈ૦ શરીર કરતા વાયુકાયને ૨૪ના ઉદયમાં 80 અને 78 ના સત્તા સિવાયના 3 સત્તા હોય, કેમકે ઉત્તર વૈ૦ શરીર કરતો હોવાથી વૈ૦ વિનાના સત્તા તેને ન હોય. વળી વૈ૦ 6 ની ઉદ્ધલના થયા પછી જ મનુo 2 ની ઉદ્વલના થાય છે, તે પૂર્વે નહીં. તેથી તેને મનુ 2 વિનાનું સત્તા પણ ન હોય. 25 ના ઉદયે 5 સત્તા હોય. ત્યાં 78 નું સત્તા અપેક્રિય વાયુ - તેઉo ને હોય, બીજાને ન હોય. કેમકે ૨૫નું ઉદય પર્યાપ્તાવસ્થામાં હોય છે અને તેઉo-વાઉo સિવાય બધા પર્યાપ્તા અવશ્ય મનુ0 2 બાંધે છે. * 26 ના ઉદયે 5 સત્તા હોય. ત્યાં 78 નું સત્તાઓ અક્રિય વાયુo-તેઉ ને અને તેઉo-વાઉમાંથી મનુ0૨ ની ઉદ્વલના કરીને આવેલા વિકલેo અને પંચે તિo ને અપર્યાપ્તાવસ્થામાં અલ્પકાળ સુધી (મનુ. 2 ન બાંધે ત્યાં સુધી) હોય. ૨૭નું ઉદય તેઉo-વાઉo સિવાય પર્યા બા એકેo-વૈo પંચે તિ મનુને હોય. તેથી ત્યાં 78 નું સતાવે ન હોય. શેષ 4 સત્તા હોય. 49 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 28,29,30 ના ઉદય પર્યા. વિકલે-પંચે તિo- મનુo ને હોય, ૩૧નુ ઉદય પર્યા. વિકલે-પંચેo તિo - 6 હોય. તેથી આ 4 ઉદયoમાં 78 નું સત્તા ન હોય, શેષ 4 સત્તા હોય. બંધ- | ભાંગા બંધક |ઉધ્યo ભાંગા એકેo વિકલે સારુ સાહ | વેo | દેવી સતા પંચેo મનુo | મનુ વૈo | સ્થાનક 25, T 92,88,86,80,78 25, | મિથ્યા 16 | મનુo, તિo, 11 | - | 92,88,86,80,78 31 92,88,86,80,78 ઈશાન ઉ00 289 92,88,86,80,78 30 92,88,86,80 સુધીના દેવો 1,168 1,780 2,914 31 | 1,164 6 | 576 576 92,88,86,80 12 | 1,152 16 પ૭૬ 8 | 16 92,88,86,80 1,728 8 |1,152 - | 8 | 92,88,86,80 12 | 1,152 - | - |- |- | 92,88,86,80 9 | 4,906 56 | 2,602 32 | 9 | 40 ફુલ 7,768, 42 | નામકર્મમાં સંવેધ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 25 અને 26 ના બંધ માં ઉદય અને સત્તા૨૩ના બંધના ઉદય અને સત્તા મુજબ જાણવા. 25 અને ૨૬ના બંધક તરીકે ભવનપતિથી ઈશાન સુધીના દેવો વધે છે. તેથી ઉદયભાંગામાં 64 ભાંગા વધે. એટલે 7,700 + 64 = 7,768 ઉદયભાંગા થાય. દેવને પોતાના બધા ઉદયમાં 92,88 બે જ સત્તા હોય છે. શેષ જીવોને પોતપોતાના ઉદયમાં સત્તા૨૩ના બંઘ ની જેમ સમજવા. બંધ | ભાંગા| બંધક ઉદયo | ભાંગા વૈo | સાઇ | વૈo | આહા સત્તા મનુo | મનુo | મનુo નામકર્મમાં સંવેદ - સાd. 21 16 92,88 દેવ, | 9 | સમ્યગૃષ્ટિ નરક મિથ્યાષ્ટિ 25 17 92,88 યોગ્ય મનુo, 26 576 288 92,88 પંચેo 17 92,88 1,179 576 576 92,88 29 1,755 1,152 16 | 576 92,88 30 2,89o 1,728 1,152 92,89,88,86 31 | 1,152 1,152 - | 92,88,86 કુલ 7,602 4,904 | 56 2,900 35 | 7 19 bh Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * દેવ-નરક યોગ્ય 28 બાંધનાર લબ્ધિ પર્યા. પંચે તિo-મનુo જ હોય. તેમાં પણ નરક યોગ્ય 28 તો 2 પર્યાપ્તવસ્થામાં જ બંધાય. તેથી નરકયોગ્ય 28 ના બંધમાં 30,31 બે જ ઉદય હોય. દેવયોગ્ય ૨૮ના બંધ માં પર્યા. સમ્યગ્દષ્ટિ-મિથ્યાદષ્ટિ પંચે તિo-મનુoને 30,31 બે જ ઉદય હોય. દેવયોગ્ય ૨૮ના બંધમાં અપર્યા સમ્યગ્દષ્ટિ પંયે તિo-મનુ ને શેષ ઉદય હોય, કેમકે અપર્યા. મિથ્યાદષ્ટિ પંચે તિo-મનુ દેવ યોગ્ય 28 ન બાંધે. સમ્યગ્દષ્ટિ-મિથ્યાદષ્ટિ વૈo કરતા પંયે તિo-મનુo અને આહાઇ કરતા મનુo ને ૨૮ના બંધોમાં સ્વયોગ્ય બધા ઉદયસ્થાનક હોય. લબ્ધિ અપર્યાવે જીવો દેવ-નરક યોગ્ય બાંધતા નથી. તેથી તેમને આ બંધ ન હોય. તેથી ઉદયભાંગામાંથી લબ્ધિ અપર્યા ના ભાંગા ઓછા કરવા. * દેવયોગ્ય 28 ના બંધo માં જિન) બંધાતુ નથી. તેથી ત્યાં 93,89 ના સત્તા ન હોય. 92,88 ના સત્તા બધા ઉદયo માં હોય. આહાo સંયતને ૯૨નું સત્તા હોય. શેષ મનુo-તિoને 92,88 બન્ને સત્તા હોય. પૂર્વે નરકાયુ બાંધ્યું હોય એવો જિન સહિત 89 ની સત્તાવાળો ક્ષાયોપથમિક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ છેલ્લા અંતર્મુહૂર્તમાં ૧લા ગુણઠાણે આવે અને નરક યોગ્ય 28 બાંધે (કેમકે ૧લા ગુણઠાણે જિન ન બંધાય). તેથી ૨૮ના બંધે 30 ના ઉદયે ૮૯ની સત્તા હોય, ૮૦ની સત્તાવાળો એકેo માંથી પંચે તિo-મનુoમાં આવે ત્યાં પર્યાપ્તો થયા પછી વિશુદ્ધિમાં દેવ 2, વૈo 4 બાંધે તો દેવ યોગ્ય ૨૮ના બંધે 30,31 ના ઉદયે ૮૬નું સત્તા થાય અને સંક્લેશમાં નરક 2, વૈo 8 બાંધે તો નરક યોગ્ય 28 ના બંધે 10,31 ના ઉદયે 86 નું સત્તા થાય. નામકર્મમાં સંવેધ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ૩૧નું ઉદય તિર્યંચને જ હોય છે. તેથી ત્યાં ૮૯નું સત્તા ન હોય, કેમકે તિર્યંચને જિનની સત્તા ન હોય. બંધ- | ભાંગા બંધક | ઉદય ભાંગાએ વિકલ સા વૈ૦ સા વેo આહા દેવ નારકી સત્તા મનુo| મન મનુ નામકર્મમાં સંવેધ સ્થાનક વિકલેo, | 9,248| ચારે | 1 93,92,89,80,86,80,78 પંચે તિo. ગતિના - | મનુ,દેવ સમ્યગ્દષ્ટિી યોગ્ય મિથ્યાદષ્ટિ - 92,88,86,80,78 3,92,89,88,86,80,78 - |-3,92,89,88,86,80,78 1 |c3,92,89,88,86,80 29 જીવો (કેવળી 28 1,202 6 | પ૭૬ | 93,92,89,88,86,80 સિવાયના) 29 [1,784 1 93,92,89,88,86,80 2,916 3,92,89,88,86,80 31 [1,164 ૧,૧૫ર - | 92,88,86,8). 7,783 42 | 66 34,906] 56 | 2,602 35 ઉ૪] 5 54. 53 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * વિવિધ પ્રકારના ૨૯ના બંધના બંધક કેવળી સિવાય બધા જ જીવો છે. તેથી ઉદયભાંગામાંથી કેવળીના 8 ભાંગા ઓછા કરતા કુલ 7,783 ઉદયભાંગા થાય. * વિકલે-પંચે તિo યોગ્ય ૨૯ના બંધક પર્યા-અપર્યા. એકેo-વિકલે-પંચેતિ ને ૨૧,૨૪,૨૫,૨૬ના ઉદયમાં 92,88,86,80,78 ના સત્તા હોય અને ૨૭,૨૮,૨૯,૩૦,૩૧ના ઉદયમાં 92,88,86,80 ના સત્તા હોય. આ સતા. ૨૩ના બંધકને કહ્યા તે પ્રમાણે જાણવા. * મનુ, યોગ્ય ૨૯ના બંધક એકેo - વિકલેo - પંચે તિઓ તથા વિકલેo - પંચે તિo - મનુo યોગ્ય ર૯ના બંધક મનુo ને પોતપોતાના ઉદયમાં 78 સિવાયના 92,88,86,80 ના સત્તાવ હોય. * પંચે તિo - મનુ, યોગ્ય 29 બાંધતા દેવ - નારકીને પોતપોતાના ઉદયમાં 92,88 ના સત્તા હોય. * જિન ની સત્તાવાળા મિથ્યાદષ્ટિ નારકીને મનુ યોગ્ય 29 બાંધતા પોતાના પાંચે ય ઉદયમાં ૮૯નું સત્તા હોય. * દેવયોગ્ય 29 (જિન સહિત) બાંધતા સમ્યગ્દષ્ટિ મનુષ્યને 21, 25, 26, 27, 28, 29, 30 ના ઉદયમાં 93,89 ના સત્તાવ હોય. * આહા સંયતને દેવ યોગ્ય 29 બાંધતા પોતાના બધા ઉદયમાં ૯૩નું સત્તા હોય. - નામકર્મમાં સંવેધ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બંધ- | ભાંગા બંધક ઉદયoભાંગા એકેo|વિકલે સા| વૈ૦ | સા| વૈ૦ દેવ | નારકી સત્તા પંચે. પંચે | મન | મનુo સ્થાનક નામકર્મમાં સંવેદ - વિકલેo, | 4,641 ચારે 41 | 5 8 | 1 | c3,92,89,88,86,80,78 પંચેo ગતિના 11 92,88,86,80,78 63,92,89,88,86,80,78 મનુo, goo 289 92,88,86,80,78 સમ્યગ્દષ્ટિ મિથ્યાદષ્ટિ 26 જીવો (કેવળી, 2 2 ' ' ' ' | - 31 | 93,92,89,88,86,80 યોગ્ય 1,199| પ૭૬ 93,92,89,88,86,80 30 ઉદ્યોતના 29 1,781 | પ૭૬. 93,92,89,88,86,80 ઉદયવાળા| 30 |2,914 T1,152 (3,92,89,88,86,80 - | 2.888 92,88,86,80 વૈમનુo | 31 [1,164 - | 12 | ૧,૧૫ર અને આહાo સંયત વિના). 7,773 42 | ઉ૬ 4,906 56 2,602, 32 | 64 | 5 | પર ከከ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * વિવિધ પ્રકારના ૩૦ળા બંધના બંધક કેવળી ન હોય. દેવ યોગ્ય 30 નું બંધ આહા૨ સહિત હોવાથી 6 તે ૭માં ગુણoથી જ બંધાય. ઉધોતના ઉદયવાળા વૈo સંયત અને આહા સંયતને અહીં કડુ ગુણ જ ગમ્યું છે. તેથી તેઓ આહા. 2 સહિત દેવયોગ્ય 30 ન બાંધે. ૩૦ના શેષ બંધo વિકલે, પંચે તિ, મનુયોગ્ય હોવાથી ઉધોતના ઉદયવાળા વૈo સંયત અને આહા સંયત તે ન બાંધે. આમ ઉદયભાંગામાંથી 8 + 3 + 7 = 18 ભાંગા ઓછા કરતા 7,791 - 18 = 7,773 ઉદયભાંગા થાય. * જેમ તિર્યય યોગ્ય ૨૯ના બંધક ચારે ગતિના જીવોને ઉદય અને સત્તા કહ્યા તે પ્રમાણે ઉઘોતસહિત તિર્યંચ યોગ્ય 30ના બંધક ચારે ગતિના જીવોને પણ ઉદય અને સત્તા જાણવા. * મનુ, યોગ્ય જિન સહિત 30 બાંધતા દેવોને પોતાના બધા ઉદયમાં 93,89 ના સત્તા હોય અને નારકને પોતાના બધા ઉદયમાં ૮૯નું સત્તા હોય, કેમકે આહા, 4 અને જિન બન્નેની સત્તાવાળો જીવ નરકમાં ન જાય. * દેવ યોગ્ય આહા. 2 સહિત 30 બાંધતા 7,8 ગુણોવાળાને 30નું ઉદય અને ૯૨નું સતા હોય. વિગ્રહગતિમાં અને અપર્યાપ્તાવસ્થામાં 7,8 ગુણ ન હોય. વળી 7,8 ગુણ વાળા વૈo કે આહાઇ કરતા નથી. તેથી દેવ યોગ્ય 30ના બંધકને શેષ ઉદય ન હોય. નામકર્મમાં સંવેધ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ નામકર્મમાં સંવેદ બંધસ્થાનક | ભાંગા | બંધક ઉદયo ભાંગા | સત્તાઓ | કુલ સતાવે દેવયોગ્ય 31 | 1 | 7,8 ગુણ વાળા 30 144 | 93 * 7,8 ગુણો અપર્યાપ્તાવસ્થામાં ન હોય. વળી 7,8 ગુણ વાળા વૈo કે આહા શરીર ન કરે. તેથી દેવયોગ્ય ૩૧ના બંધકને ૩૦નું જ ઉદય હોય. * 7,8 ગુણઠણે સુભગ-આય-યશ નો જ ઉદય હોય. તેથી ૩૧ના બંધે ૩૦ના ઉદયમાં 6 સંઘo x 6 સંસ્થાન x 2 ખગતિ x 2 સ્વર = 144 ભાંગા થાય. બંધસ્થાનક ઉદયo. કુલ સત્તા ભાંગા | બંધક 8,9,10 ગુણ૦ વાળા અપ્રાયોગ્ય 1 30 ભાંગા | સત્તા 72 | 93,92,89,88, 80,79,76,75 * 8 થી ઉપરના ગુણ૦ શ્રેણીમાં હોય. શ્રેણીમાં છેલ્લા ત્રણ સંઘ નો ઉદય ન હોય. તેથી 1 ના બંધે ૩૦ના ઉદયમાં ૧લા 3 સંઘo x 9 સંસ્થાન x 2 ખગતિ x 2 સ્વર = 72 ભાંગા હોય. * ઉપશમશ્રેણીમાં 8,9,10 ગુણઠાણે ૯૩,૯૨,૮૯,૮૮ના સત્તા હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં ભા ગુણઠાણે 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય ન થાય ત્યાં સુધી ૯૩,૯૨,૮૯,૮૮ના સત્તાવ હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં ભા ગુણઠાણે 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય કર્યા બાદ ૮૦,૭૯,૭૬,૭૫ના સત્તાવ હોય. h Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બંધ- | બંધક ઉદયo] ભાંગા સાo | અતીર્થકર | તીર્થકર સત્તાવે 58 સ્થાનક મનુo કેવળી કેવળી 79,75 11 થી 14 ગુણોવાળા 80,76 79,75 80,76 79,75 80,76,79,75 93,92,89,88,80,79,76,75 80,76 80,76,9 79,75,8 કુલ 110 | 72 | 56 | 6 | 30 0 અતીર્થકર કેવળીના 30ના ઉદયના 24 ભાંગા સામાન્ય મનુના ૩૦ના ઉદયના 72 ભાંગામાં આવી જાય છે. માટે તેને જુદા ન ગણવા. તેથી ઉદયના કુલભાંગા 110 થાય. નામકર્મમાં સંવેધ Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 જીવસ્થાનકમાં જ્ઞાનાવરણ-અંતરાયનો સંવેધ - 0 ૨૦,૨૬,૨૮ના ઉદય, અતીર્થકર કેવળીને હોય. તેથી ત્યાં 79 અને ૭૫ના સત્તાવ હોય. 21,27,31 ના ઉદય તીર્થકરકેવળીને હોય. તેથી ત્યાં 80 અને 76 ના સત્તા હોય. ૨૯નું ઉદયo તીર્થકરકેવળીને અને અતીર્થકરકેવળીને બન્નેને હોય. તેથી ત્યાં 80,79,76,75 - ચાર સત્તા હોય. ૩૦ના ઉદયે ૧૧માં ગુણ વાળાને 93,92,89,88 - ચાર સત્તા હોય, 12-13 ગુણોવાળાને 80,79,76,75 - ચાર સત્તા હોય. ૯નું ઉદયo 14 માં ગુણઠાણે તીર્થકર કેવળીને હોય. ત્યાં બ્રિયરસમય સુધી 80,76 ના સત્તાવ હોય અને ચરમસમયે નું સત્તાવ હોય. ૮નું ઉદયo ૧૪માં ગુણઠાણે અતીર્થકર કેવળીને હોય. ત્યાં દ્વિચરમસમયસુધી 79,75 ના સત્તા હોય અને ચરમસમયે ૮નું સત્તા હોય. આમ સામાન્યથી મૂળપ્રકૃતિ-ઉત્તરપ્રકૃતિમાં બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ કહ્યો. જીવસ્થાનકે મૂળપ્રકૃતિમાં બંધ-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ - પૂર્વે કહ્યો છે. (જુઓ પાના નં. 4) જીવસ્થાનકે ઉત્તરપ્રકૃતિમાં બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ(૧-૨) જ્ઞાનાવરણ-અંતરાય - જીવસ્થાનક 1 થી 14 | બંધo - 1 | 5 નું ઉદયo - 1 | 5 નું સત્તાઓ - 1 | 5 નું સંવેધ જીવસ્થાનક | ભાંગા બંધ ઉદયo સત્તાo ગુણo 1 થી 13 | 1 | 5 | 1,2,4 1 થી 10 11,12 (3) દર્શનાવરણ - જીવસ્થાનક - 1 થી 13 બંધ૦-૧ નું ઉદયo-૨ 5,4 જીવસ્થાનક - ૧૪મું બંધ૦-૩ 9,6,4 ઉદય૦-૨ 5,4 ના ના ના સત્તા-૧ ૯ન સત્તા૦-૩ 9,6,4 ના D જીવનસ્થાનકના નામ પાના નં. 4 ઉપર કહ્યાં છે. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Go જીવમાં વેદનીય-ગોત્રનો સંવેધ સંવેધ જીવસ્થાનક ભાંગા બંધo ઉદય | સત્તા | ભાંગા ગુણો 1 થી 13 | 2 | 9 | 5 1,2,4 1 1 | 14 સામાન્ય સંવેદની જેમ 11 ભાંગા | 1 થી 12 (4) વેદનીય - જીવસ્થાનક - 1 થી 13 જીવસ્થાનક - ૧૪મું બંધo-૧ | ૧નું (સાતાઓ/અસાતા ) | બંધ -1 | ૧નું (સાતા/અસાતા) ઉધ્યo-૧ | ૧નું (સાતા/અસાતા ) | | ઉદયo-૧ ૧નું (સાતા/અસાતા ) | સત્તા -1 | ૨નું (સાતા -અસાતા ) | સતા-૨ રનું (સાતા-અસાતા) ૧નું (સાતા/અસાતા) સંવેધ. જીવસ્થાનક | ભાંગા | બંધo | ઉદય સત્તાo | ગુણo 1 થી 13 | 4 અસતાવે અસાતાળ 1,2,4 અસતાવે સાતo સાતાળ અસાતાળ સાતo સાતાળ 14 | 8 સામાન્ય સંવેદની જેમ 8 ભાંગા | 1 થી 14 (5) ગોત્ર - જીવસ્થાનક - 1 થી 13 જીવસ્થાનક - ૧૪મું બંધo-૧ | ૧નું (નીયo/ઉચ્ચ૦). | બંધ -1 | ૧નું (ઉચ્ચ૦/નીય૦). |ઉદય૦-૧| ૧નું (નીયo) ઉદયo-૧ ૧નું (ઉચ્ચ૦/નીયo) સત્તા -2 | ૨નું (ઉચ્ચ-નીચ૦). સત્તા-૨| રનું (ઉચ્ચ-નીચ0) ૧નું (નીયo) ૧નું (ઉચ્ચ૦/નીયo) સંવેદ જીવસ્થાનક | ભાંગા | બંધo ઉદયo સત્તo ગુણ૦ 1 થી 13 | 3 નીય નીયo નીયo 1,2,4 નીયo નીયo ઉચ્ચo નીચ૦ સામાન્ય સંવેધની જેમ 7 ભાંગા | 1 થી 14 રે (14 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 જીવ માં આયુ ના બંધo, ઉદય, સત્તા - A તિર્યંચોને તથા પર્યાઅસંજ્ઞી મનુ0 ને ઉચ્ચનો ઉદય ન હોવાથી 1 થી 13 જીવમાં ઉચ્ચ ના ઉદયવાળા ભાંગા ન હોય. D આ ભાંગો તેઉo-વાઉo ને ઉચ્ચ૦ની ઉદ્ધલના થયા બાદ સર્વકાળ અને ત્યાંથી શેષ જીવસ્થાનકમાં આવેલાને થોડો કાળ ઉચ્ચ ન બાંધે ત્યાં સુધી હોય. (6) આયુષ્ય - જીવસ્થાનક - 1 થી 5 અને 8 થી 12 જીવસ્થાનક - 6,7 બંધ -1 | ૧(તિ આયુo/મનુ આયુ0) બંધ -1 (તિ આયુo/મનુ આયુ0) ઉદયo-૧ | ૧(તિ આયુo) ઉદય૦૧૧(તિ આયુ/મનુ આયુ0) સતા-૨ | ર(તિ આયુ-મનુ આયુo) ||સત્તા-રર(તિ આયુ-મનુ આયુ.) ૧(તિ આયુo) ૧(તિ આયુ,મનુ આયુo, (તિઆયુo-તિ આયુo) તિoઆયુ-તિ આયુo, મનુ આયુ-મનુ આયુ.) જીવસ્થાનક - ૧૩મુ બંધ -1 | 1(4 માંથી 1 આયુ0). ઉદય-૧ | ૧(તિ આયુ0) સત્તા -2 | ૨(તિ આયુ-મનુ આયુo, તિ આયુo-નરકાયુ, તિoઆયુo-દેવાયુ0). ૧(તિ આયુo, તિઆયુ-તિ આયુo) જીવસ્થાનક - ૧૪મુ બંધo-૧ | 1(4 માંથી 1 આયુ0) ઉદયo-૧ 1(4 માંથી 1 આયુ0) | સતા-૨ (તિ આય-મનુ આયુo, તિoઆયુo-નરકાયુ, તિoઆયુo-દેવાયુo, મનુ આયુ0-નરકાયુo, મનુ આયુo-દેવાયુo) 1(4 માંથી 1 આયુ, મનુ આયુ-મનુ આયુo, તિoઆયુ-તિ આયુo) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 જીવસ્થાનક 10. ( 5 To 1 થી 5 અને 8 થી 12 - જીવ માં આયુoનો સંવેધ સંવેધ ભાંગા બંધo ઉદય સિતા |તિ આયુતિ આયુo તિઆયુo તિઆયુ તિ આયુ-તિ આયુo મનુ આયુ તિ આયુ તિ આયુ-મનુઆયુo તિoઆયુo |તિ આયુ-તિ આયુ તિ આયુ |તિ આયુ-મનુઆયુo અપર્યા. અસંજ્ઞી 2 | 10 | ઉપર પ્રમાણે 5 અને પંચે, અપર્યા મનુ આયુo/મનુ આયુ0 સંજ્ઞી પંચે તિoઆયુo મનુ આયુo/મનુ આયુ-તિ આયુo મનુ આયુ મનુ આયુo મનુ આયુo-મનુ આયુo મનુoઆયુમિનુ આયુ-તિ આયુo મનુ આયુમિનુ આયુo-મનુ આયુo 2 છઠા કર્મગ્રંથની ગા. 39 અને તેની મલયગિરિ મ.કૃત ટીકામાં અપર્યા, અસંજ્ઞી પંચે ને આયુo ના સંવેદના અપર્યા, સૂક્ષ્મ એકે ની જેમ 5 ભાંગા જ કહ્યા છે. તે પાઠ આ પ્રમાણે છે - " “પન્નત્તાપક્વત્તા સમજીને પmત્ત મા સેરસેર! अट्ठावीसं दसगं नवगं पणगं च आउस्स // 39 // ' समना: संज्ञी, तत्र पर्याप्त संजिनि असंजिनि पञ्चेन्द्रिये भगानां नवकं, शेषेष्वेकादशसु जीवस्थानेषु पुनर्भडगानां પ્રત્યે પડ્યૂમિતિ " ત્યાં તેમણે અપર્યા. અસંજ્ઞી પંચમાં અપર્યાo સંજ્ઞી મનુની વિપક્ષા કરી નથી. પણ અપર્યા. અસંજ્ઞી પંચે માં અપર્યાઅસંજ્ઞી મનુની પણ વિવક્ષા કરીએ તો અપર્યા, અસંજ્ઞી પંચે ના આયના સંવેધમાં અપર્યા. સંજ્ઞી પંચેoની જેમ 10 ભાંગા સંભવે છે. તેથી અહીં અમે 10 ભાંગા બતાવ્યા છે. તત્ત્વ કેવળીગમ્ય છે. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જીવમાં મોહનીયના બંધo, ઉદય, સત્તા - 93 જીવસ્થાનક ભાંગા| બંધo ઉદયo. સત્તાo પર્યાવ્ર અસંતી પંચેo | અપર્યા. સૂમ એકેo ની જેમ 5 અને નરકાયુ. | તિoથયુ |તિ આયુ-નરકાયુo દેવાયુo | તિઆયુo |તિ આયુo-દેવાયુ તિઆયુo |તિ આયુ0-નરકાયુo તિoઆયુo |તિ આયુo-દેવાયુ પર્યાo સંજ્ઞી પંચેo | 28 | સમાન્ય સંવેદની જેમ (7) મોહનીય - જીવસ્થાનક - 1 થી 8 બંધસ્થાનક - 1 | | બંધસ્થાનક પ્રકૃતિ ભાંગા ગુણo મિથ્યા), 16 કષાય, 1 વેદ, | 3x246 | 17 1 યુગલ, ભય, જુગુપ્સા ઉદયસ્થાનક - 3 - 8,9,10 ઉદય- પ્રકૃતિ ઉદય પદા- પદવૃંદ ગુણo સ્થાનક ષ્ટક ભાંગા | ષ્ટક મિથ્યા, 4 કષાય, 44208 | 8 |848=14 | | ૧લુ નપું વેદ, 1 યુગલ 29 8 + ભય TEXC=92 8 + જુગુપ્સા 1 | 8 EXC=92 ||10 8 + ભય + જુગુપ્સા 1 || 10x8=80 4 (448=32 36 { 3648= 288| 1 22 ઉદયા-| | | 0 અનંતા ના ઉદય વિનાના ઉદય અહીં ન હોવાથી ૭નું ઉદય ન હોય. A અહીં નjo વેદનો જ ઉદય હોય છે. તેથી 4 કષાય x 2 યુગલ = 8 ભાંગા હોય, યોવિશી ન હોય. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4x248 ઉ૪ જીવ માં મોહનીયનો સંવેધ સત્તાસ્થાનક - 3 - 28,27,26 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) જીવસ્થાનક - 9 થી 13 બંધસ્થાનક - 2 - 22,21 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) ઉદયસ્થાનક - 4 - 7,8,9,10 ગુણઉદય- પ્રકૃતિ ઉદય ઉદય | પદ પદવૃંદ રસ્થાનક અષ્ટક ભાંગા | અષ્ટક ૧લુ 1 થી 8 જીવસ્થાનકની જેમ રજુ 7 |4 કષાય, નjo વેદ, 1 યુગલ ૭+ભય | ૭+જુગુપ્તા | ૭+ભય+જુગુપ્સા | 3248=256 સત્તાસ્થાનક - 3 - 28,27,26 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) જીવસ્થાનક - 14 બંધસ્થાનક - 10 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) ઉદયસ્થાનક - 9 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) સત્તાસ્થાનક - 15 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) સંવેધ જીવસ્થાનક - 1 થી 8 બંધo | ઉદયo સત્તાવે કુલ સત્તાઓ | ગુણ ૧લું 22 28,27,26 28,27,26 28,27,26 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 જીવમાં નામકર્મના બંઘo જીવસ્થાનક - 9 થી 13 બંધo ઉદયo સત્તાo કુલ સત્તાવે ગુણo રર 17 28,27,26 28,27,26 28,27,26 21 28 3 | 28 28 કુલ 12 અહીં હેતુઓ સામાન્ય સંવેધની જેમ જાણી લેવા. જીવસ્થાનક - ૧૪મુ - સામાન્ય સંવેધની જેમ. (8) નામકર્મ - બંધસ્થાનકજીવસ્થાનક - 1 થી 12 - બંધસ્થાનક - 5 - 23,25,26,29,30 બંધo | 23 | 25 | 26 | 29 | 30 | કુલ | ભાંગા | 4 | 25 | 16 | 9,240 | 4,632 | 13,917 આ જીવો દેવ-નારક યોગ્ય, જિન સહિત મનુ યોગ્ય અને અપ્રાયોગ્ય 1 ન બાંધે. તેથી તે તે બંધo માંથી તેના તેના ભાંગા ઓછા કરવા. જીવસ્થાનક - ૧૩મું - બંધસ્થાનક - 6 :- 23,25,26,28,29,30 બંધo | 23 | 25 ] 26 | 28 | 29 | 30 | કુલ | ભાંગા | 4 | 25 | 16 | 9 | 9, 240 | 4,632, 13,926 ! આ જીવો જિન અને આહાઇ સહિતના બંધ અને અપ્રાયોગ્ય 1 બાંધતા નથી, તેથી તે તે બંધo માંથી તેના તેના ભાંગા ઓછા કરવા. જીવસ્થાનક - ૧૪મુ બંધસ્થાનક - 8 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gg જીવમાં નામકર્મના બંધભાંગા 14 જીવસ્થાનકમાં બંધસ્થાનકે ભાંગા બંધસ્થાનક 29 | 30 |311| કુલ જીવ- | 23 | 25 | 26 [28 સ્થાનક = | 25 9,240 4,632 13,917 = 25 9,240 4,632 13,917 = 25 9,240 4,632 13,917 = 25 9,240 4,632 13,917 = 9,240 4,632 13,917 = 25 4,632 13,917 9,240 9,240 = 4,632 13,917 = 25 9, 240 13,917 4,632 4,632 = 25 9,240 13,917 = 25 9,240 4,632 13,917 = 25 9, 240 4,632 13,917 4,632 | 25 25 9, 240 13,917 9,240 4,632 13,926 9 | 9,248 4,641 | 1 | 1 13,945 કુલ | 56] 350 224,181,29,36864,857 1 | 11,94,875 ઉદયસ્થાનક - જીવસ્થાનક - 1,2 ઉદયસ્થાનક | 21 | 24 ભાંગા 1 | 2 (પ્રત્યેક/સાધારણ) | 3 જીવસ્થાનક - 3,4,5 ઉદયસ્થાનક | 21 | 26 કુલ ભાંગા | 1 | 1 કુલ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જીવમાં નામકર્મના ઉદય - ઉ૭ ઉદયસ્થાનક | 21 | 26 | કુલ ભાંગા | 2 | 2 T તિર્યંચ અને મનુ, બન્નેના 1-1 ભાંગા. એમ ૨૬ના ઉદયમાં પણ જાણવું. જીવસ્થાનક - ૮મુ ઉદયસ્થાનક 21 | 24 25 26 | ભાંગા ૨(પ્રત્યેક ૨(પ્રત્યેક ૨(પ્રત્યેક | 7. સાધા). સાધo). સાધા૦). જીવસ્થાનક - ઉદયo ભાંગા 21 2 (યશ/અયશ) 5 [(યશ, અયશ x પ્રત્યેક/સાધા)+ઉo વૈ૦ કરતા બાવાયુનો 1] 5 [(યશ/અયશ x પ્રત્યેક/સાઘારા)+ઉo વૈ૦ કરતા બાવાયુનો 1] 11 [(યશ/અયશ x પ્રત્યેક|સાધા))+ઉo વૈ૦ કરતા બાળવાયુનો 1+ આતપ સાથેના 2 + ઉદ્યોત સાથેના ] 6 (આતપ સાથેના બેઉઘોત સાથેના 4) 29 27 કુલ જીવસ્થાનક - 10,11,12 કુલ 20 ઉદય૦ 21 | 26 | 28 29 | 30 | 31 ભાંગાર (યશ 2 (યશ, 2 (યશ | 4 (યશ 4 (યશ/ અયશ) / અયશ) / અયશ) / અયશ+ '(યશ/અયશx | અયax ઉદ્યોતના ર)|સુસ્વર/દુઃસ્વર | સુસ્વર/ +ઉધોતના 2) [ દુઃસ્વર) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 - જીવસ્થાનક - ૧૩મુ ઉદયસ્થાનક | 21 | 26 | 28 | 29 | 30 | 31 | કુલ ભાંગા | 8 | 288 | 576 1,152 1,728 1,152 4,904 આ જીવસ્થાનક પર્યા, અસંજ્ઞી પંચે જીવોનું છે. પર્યા. અસંજ્ઞી પંચે તો માત્ર પંયે તિo જ છે. તેથી ઉદયભાંગામાં માત્ર સાપર્યા. પંચે તિoના જ ભાંગા ગણ્યા છે. જીવસ્થાનક - ૧૪મુ ઉદય | ભાંગા | સાઓ પંચેo | વૈo પંચેo | સા. મનુ વૈ૦ મનુ | આહા મનુનું તીર્થકર અતીર્થકર દેવ | નારક | તિo તિo કેવળી | કેવળી 1 | 26. 576 288 27 0 576 16 576 0 1,152 16 પ૭૬ 1,196 1,773 2,899 1,153 1,152 1,728 1,152 0 0 | - જીવમાં નામકર્મના ઉદયo | 1 | 7,679 4,904 56 2,600 35 ઉ૪ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * જો કેવળીને પર્યા. સંજ્ઞી પંચેo ન ગણીએ તો ઉદયભાંગા 7,671 થાય. 14 જીવસ્થાનકે ઉદયસ્થાનકના ભાંગા ઉદયસ્થાનક જીવ- | 20 | 21 24 | 25 26 27 28 | 29 | 30 | 31 સ્થાનક જીવ માં નામકર્મના ઉદયભાંગા ૧લ 2 3Y વ ઉષ્ઠ 9 ૮મ મુ. ૧૦મું ૧૧મ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જીવ- | | 24 25 26 27 28 | 29 | 30 | 31 | કુલ સ્થાનક ૧૨મું 4 4 20. 4,904 7,179 1 12,699 ૧૩મું 288| - | પ૭૬ ૧,૧૫ર 1,728] ૧,૧૫ર ૧૪મુ | 1 | | પ૭૬ 27 1,196 1,773 | 2,899] 1,153 | 1 | પર 11 [ 33 890 33 1,778 2,937 | 4,65 2,317 સત્તાસ્થાનક - જીવસ્થાનક - 1 થી 13 સત્તાવ - 5 - 92,88,86,80,78 (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) જીવસ્થાનક - ૧૪મુ સત્તા -બધા (પૂર્વે કહ્યા મુજબ) - જીવમાં નામકર્મના સત્તાસ્થાનક Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ yo 24 24 21 24 09 જીવમાં નામકર્મનો સંવેધ - 71 સંવેધ જીવસ્થાનક - 1,2 | બંધ | ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તાવે 21 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 21 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 21 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 9,240 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 4,632 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 | કુલ | 13,917 જીવસ્થાનક 3 થી 7 ના સંવેધમાં બંધo અને સત્તા ઉપર મુજબ જાણવા. બધા બંધમાં ૨૧,૨૬ના ઉદય હોય છે. અપર્યા. વિકલે ને બન્ને ઉદયo માં 1-1 ભાંગો હોય છે. એટલે કુલ ઉદયભાંગા 10 હોય છે. અપર્યાo સંજ્ઞી-અસંજ્ઞી પંચે ને બન્ને ઉદયમાં 2-2 ભાંગા હોય છે. તેથી કુલ ભાંગા 20 હોય છે. જીવસ્થાનક - ૮મુ બંધo | ભાંગા | ઉદયo ભાંગા 23 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 25 92,88,86,80,78 26 92,88,86,80,78 15 સત્તા૦ કુલ 21 20 24 કુલ ૨૫,૨૬,૨૯,30ના બંઘ૦માં પણ ઉપર મુજબ ઉદયo, ઉદયભાંગા D પર્યાo સૂક્ષ્મ એકેo ને ૨૫,૨૬ના ઉદયમાં સાધાઓ સહિતના ભાંગામાં ૭૮નું સત્તા ન હોય, કેમકે તેઉo-વાઉo સિવાય શરીર પર્યાપ્તિથી પર્યાપ્ત બધા જીવો મનુo 2 અવશ્ય બાંધે. પ્રત્યેક સહિતના ભાંગામાં તો તેઉo-વાઉoનો સમાવેશ હોવાથી ૭૮નું સત્તા મળે. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 23 21 24 - જીવમાં નામકર્મનો સંવેધ અને સત્તા જાણવા. કુલ ઉદયભાંગા 35 છે અને સત્તા 100 છે. ૨૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધના ભાંગા અનુક્રમે 25, 16, 9,240, 4,632 છે. કુલ બંઘભાંગા 13,917 છે. જીવસ્થાનક - ૯ભુ બંધ | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તા 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 - 6 92,88,86,80 29 ૨૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધમાં પણ ૨૩ના બંધo પ્રમાણે ઉદયા, ઉદયભાંગા અને સત્તા જાણવા. કુલ ઉદયભાંગા 145 છે અને સત્તા 120 છે. 25,26,29,30 ના બંઘભાંગા અનુક્રમે 25, 16, 9,240, 4,632 છે. કુલ બંધભાંગા 13,917 છે. જીવસ્થાનક - 10,11,12 બંધo | ભાંગા | ઉદય ભાંગા 92,88,86,80,78 92,88,81,80,78 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 20 ૨૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધમાં પણ ૨૩ના બંધo પ્રમાણે ઉદય અને સત્તા જાણવા. કુલ ઉદયભાંગા 100 છે અને સત્તા 130 છે. સત્તાવે કુલ 23 26 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જીવમાં નામકર્મનો સંવેધ 73 જીવસ્થાનક - ૧૩મુ બંધo | ભાંગા | ઉદય ભાંગા સત્તાo કુલ 21 26 26 288 28 576 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 29 1,152 30 1,728 31 1,152 કુલ 4,904 ૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધમાં ૨૩ના બંધo પ્રમાણે ઉદય અને સત્તા જાણવા. ૨૮ના બંઘ માં ઉદયo-સત્તા નીચે મુજબ જાણવા. બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તા કુલ 30 1,728 92,88,86 ફિલ 31 | 1,152 | 92,88,86 2,880 કુલ બંધભાંગા 13,926 છે અને સત્તા 136 છે. જીવસ્થાનક - ૧૪મ બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા | સાવ સામની સત્તા કુલ પંચે તિo| 23 | 4 | 16 | 8 92,88,86,80,78 26 288 92,88,86,80,78 ૧,૧૫ર| પ૭૬ 92,88,86,80 1,728] ૧,૧૫ર 576 92,88,86,80 2,880] 1,728 | 1,152 | 92,88,86,80 1,1521,152 92,88,86,80 7,5044,900 2,600 અહિં વૈ પંચે તિo અને વૈમનુની વિવક્ષા કરી નથી. 576 288 576 કુલ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ 21 24 | 30 | 25 24 26 576 288 288 24 576 બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા | સા પંચેતિ વૈ પંચે તિબ સાઇમનુo| વૈમનુ દેવ | સત્તા 25 | 25 | 92,88,86,80,78 92,88 92,88,86,80,78 92,88 1,192 576 92,88,86,80 1,768 1,152 576 92,88,86,80 30 2,896 1,728 1,152 | 92,88,86,80 1,152 1,152 92,88,86,80 7,656 4,904 56. 2,900 | 32 64 ૨કના બંઘના બંઘભાંગા 16, ઉદય-ઉદયભાંગા-સત્તા૨૫ના બંઘ ની જેમ જાણવા. બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા | સાપંચે તિo| વે પંચેતિ સામનુ વૈમનુ આહાને સત્તા 31 ફુલ કુલ 'મનુo, 28 | 9 | 21 16 92,88 19 જીવોમાં નામકર્મનો સંવેધ 17 92,88 576 288 288 92,88 92,88 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 T 16 બંધ ભાંગા ઉદય ભાંગા | સાપંચે તિરા વૈપંચેતિ | સામેનુ વે મનુ આહા સતાવે કુલ મનુo 1,179 576 576 92,88 1,755 1,152 576 92,88 2,890 1,728 1,152 92,89,88,86 31 | ૧,૧૫ર ૧,૧૫ર 92,88,86 કુલ 7,602, 4,904 56 | 2,600 | 35 બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગાસા પંયે વૈ પંચે સારા | વૈo |આહા દેવ નારક સતાવે તિo | તિo | મનુo | મનુo| મનુ 29 |9,248 21 | 25 1 93,92,89,88,86,80,78 | 44 26 1 |93,92,89,88 576 288 288 93,92,89,88,86,80,78 જીવમાં નામકર્મનો સંવેદ્ય - ફુલ 26 || G3,92,89,88 1, 196] 576 576 1 | 93,92,89,88,86,80 1 93,92,89,88,86,80 - |93,92,89,88,86,80 1,772, 1,152 16. | 576 2,898 1,728 - T1,152 31 |1,152 ૧,૧૫ર 7,671 4,904, 56 | 2,600 92,88,86,80. 35 | 7 | 64 | 5 ከ6 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ | 25 ૨૯ના બંધમાં બધા ઉદય૦માં 93,89 સિવાયના 30 સત્તા. ૨૫ના બંધoની જેમ જાણવા. દેવ યોગ્ય 29 બાંધતા અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિને ૨૧,૨૬,૨૮,૨૯,૩૦ના ઉદયરામાં ૯૩,૮૯ના સત્તા હોય. વૈમનુ0ને ૨૫,૫૭ના ઉદયમાં 93,89 ના સત્તાવ હોય. અથવા ૨૫,૨૭ના ઉદયમાં આહા સંયેતને ૯૩નું સત્તા હોય અને જિનોની સત્તાવાળા મિથ્યાદષ્ટિ નારકીને ૮૯નું સત્તા હોય. આમ ૨૫ના બંધ કરતા અહીં 14 સત્તા વધે. તેથી 30 + 14 = કુલ 44 સત્તા) થાય. બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા સાપંચેનું વેપંચેo સાહ વૈo | દેવ | નારક | સતાવે તિo | તિo | મનુo 30 | 4,641 21 93,92,89,88,86,80,78 | 42 25 | 93,92,89,88 288 92,88,86,80,78 - 25 93,92,89,88 1,193 576 576 93,92,89,88,86,80 1,769 1,152 576 93,92,89,88,86,80 2,896 1,728 1,152 93,92,89,88,86,80 31] ૧,૧૫ર 1,152 92,88,86,80 7,661 4,904 } { 56 | 2,600 32 | ઉ૪ - 5 ૩૦ના બંધoમાં બધા ઉદયમાં 93,89 સિવાયના 30 સત્તા૨૫ના બંધ ની જેમ જાણવા. મનુ0 યોગ્ય 576 જીવમાં નામકર્મનો સંવેધ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sલ કુલ | Sલ જીવમાં નામકર્મનો સંવેધ - 77 જિન સહિત 30 બાંધતા દેવોને ૨૧,૨૫,૨૭,૨૮,૨૯,૩૦ના ઉદયમાં 93,89 ના સત્તાઓ હોય. તેથી કુલ 30 + 12 = 42 સત્તા થાય. બંધ | ભાંગા | ઉદય | ભાંગા | સત્તા 31 | 1 | 30 | 144 | 93 બંધ | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તા કુલ | 1 | 1 | 30 | 72 | 93,92,89,88,80,79,76,75 | 8 | 93,92,89,88 - આ ચાર સત્તા ઉપશમશ્રેણીમાં હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં પણ 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય ન થાય ત્યાં સુધી આ ચાર સત્તા હોય. ક્ષપકશ્રેણીમાં 13 પ્રકૃતિનો ક્ષય થયા બાદ 80,79,76,75 - આ ચાર સત્તા હોય. બંધ |ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તા | | 0 | 30 | 72 | 93,92,89,88,80,79,76,75 | 8 | 93,92,89,88 - આ ચાર સત્તા 11 મા ગુણઠાણે હોય. શેષ ચાર સત્તા૧૨માં ગુણઠાણે હોય. કુલ સત્તાસ્થાનક 208. અહીં કેવળીને પર્યાo સંજ્ઞી પંચેo માં ગણ્યા નથી. જો દ્રવ્યમનના સંબંધને લીધે કેવળીની પણ સંજ્ઞી તરીકે વિવક્ષા થાય તો અબંધે કેવળીના દસ ઉદયમાં 26 સત્તા અધિક થાય અને ઉદયભાંગા 38 અધિક થાય. તે પૂર્વે સામાન્ય સંવેધમાં અબંધે કહ્યા તે પ્રમાણે જાણવા. તેમાં 30 ના ઉદયમાં ૯૩,૯૨,૮૯,૮૮ના સત્તા ઓછા કરવા કેમકે તે ૧૧માં ગુણઠાણે હોય છે. આમ કુલ 208 + 2 = 234 સત્તા જાણવા. ગુણસ્થાનકે મૂળપ્રકૃતિમાં બંધo-ઉદય-સત્તાનો સંવેધ - પૂર્વે કહ્યો છે (જુઓ પાના નં. 5) ગુણસ્થાનકે ઉત્તરપ્રકૃતિમાં બંધo-ઉદય-સત્તા નો સંવેધ(૧-૨) જ્ઞાનાવરણ, અંતરાય | બંધo - | ગુણ 1 થી 10 - 5 નું | ઉદય - | ગુણ 1 થી 12 - 5 નું સત્તા - | ગુણ 1 થી 12 - 5 નું Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ગુણઠણે જ્ઞાનાવરણ, અંતરાય, દર્શનાવરણનો સંવેધ સંવેધ બંધo ઉદયo સત્તાવે ગુણo 1 થી 10 11,12 | 0 5 0 0 (3) દર્શનાવરણ - બંધ - ગુણo બંધo 1,2 3 થી 8/1 6 8/2 થી 10 ઉદયo - ગુણo | ઉદયo | મતાંતરે ગણ૦ ઉદયo 1 થી 115,4 1 થી ૧૨મા ના | 5,4 બ્રિયરમસમય સુધી ૧૨મું ૧૨માંના ચરમસમયે A સત્તાઓ - સત્તાઓ 9,6 ગુણo 1 થી 9/1 9/2 થી 11 ૧૨મુ દ્રિયરમસમય સુધી ૧૨માના ચરમસમયે | સંવેધ બંધo. ઉદયo | સત્તાવે ઉત્તરભાંગા ગુણo 1,2 3 થી 8/1, 6 A ક્ષપક અને ક્ષીણમોહ૦ ને પણ નિદ્રાનો ઉદય માનનારના મતે. D 3 થી 6 ગુણo સુધી 5 ઉત્તરભાગા મળે, 7 થી 8/1 ગુણ૦ સુધી 2 ઉત્તરભાગા મળે. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણઘણે વેદનીયનો સંવેધ ગુણo 82 થી 9/1 બંધo ઉદયo | સત્તાઓ | ઉત્તરભાંગા = x 9|2 થી 10 = = = = [મતાંતરે 11 0 0 0 0 0 0 = = Uuuu on or ou o o x x x ૧રમુ દ્રિયરમસમય સુધી [મતાંતરે ૧માના ચરમસમયે R x કુલ 24 મતાંતરે 28 (4) વેદનીય - બંધo - |ગુણ૦ - 1 થી 6 - બંધ 1 નું (સાતા / અસાતા) ગણo - 7 થી 13 - બંધo 1 (સાતાલુ) ઉદયo -ગુણ - 1 થી 14 - ઉદય 1 નું (સાતા/અસાતા) સત્તા - ગુણ૦ - 1 થી 14 માના સત્તાર7 (સાતા-અસાતા) દ્વિયમસમય સુધી - ગુણ૦-૧૪ માના ચરમસમયે- | સત્તા ૧નું (સાતા / અસાતા ) સંવેધ બંધo ઉદય૦ સત્તાવે ગુણ૦ 1 થી 6 અસાતાળ અસાતા) અસાંતા સાતા સાતાઓ અસાતાળ સાતા સાતo 7 થી 13 સાતo અસાતાળ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. ગુણઘણે ગોત્રનો સંવેધ ગુણ બંધo ઉદયo સત્તાo સાતાળ સાતાળ 14 મુ દ્રિયરમસમય સુધી અસાતાળ સાતાળ 14 માના ચરમસમયે અસાતાઓ અસાતાઓ સાતાઓ સાતા (5) ગોત્ર - બંધ - | | ગુણ૦ - 1,2 - ગુણ - 3 થી 10 - બંધo - 1 નું (ઉચ્ચ૦/નીયo) બંધo - 1 નું (ઉચ૦) ઉદયo- | ગુણo - 1 થી 5 - ગુણ - 6 થી 14 - ઉદયo - 1 નું (ઉચ્ચo/નીયo) ઉદય - 1 નું (ઉયo) સત્તા -| ગુણ૦ - 19 - સતા- 2 નું (ઉચ્ચ-નીયo) - 1 નું (નીયo) સત્તા- 2 નું (ઉચ્ચ-નીયo) ગુણ૦ - 2 થી 14 માના | દ્વિયમસમય સુધી - સતા - 1 નું (ઉચ્ચ૦) ગુણ૦ - 14 માના ચરમસમયે - ગુણo સંવેધ બંધo નીયo સત્તાo ઉદય નીય ૧લ નીચ૦ નીયo નીયo નીયo ઉચ્ચo ઉચ્ચo નીયo ઉચ્ચo ઉચ્ચo Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 ગુણઘણે આયુના બંધo, ઉદય, સત્તા - ગુણo | બંધo | ઉદયo | સત્તા રજુ નીય નીયo નીચો ઉપ્યo ઉચ્ચ નીયo ઉધ્યo ઉચ્ચ થી 5 ઉચ્ચ નીય ઉચ્ચo ઉચ્ચo 6 થી 10 ઉચ્ચo ઉચ્ચo 11 થી 14 માના દ્વિચરમસમય સુધી ઉચ્ચo 14 માના ચરમસમયે ઉચ્ચo ઉચ્ચ0 (6) આયુo બંધ - | ગુણ૦ | બંધo |પ્રકૃતિ 1 | (4 માંથી 1) 26 | (દેવાયુo/મનુ આયુo/તિ આયુo) ૧લ (દેવાયુo/મનુ આયુo) (દેવાયુo) 5 થી 7 8 થી 14 1 ) ઉદય - ગુણo |ઉદય | પ્રકૃતિ 1 થી 4 | 1 | (4 માંથી 1) પમ્ | 1 | (તિ આયુo/મનુ આયુ0) 6 થી 14] 1 (મનુ આયુo) ગુણo. સત્તાવે પ્રકૃતિ 1 થી 4 | 2 | (તિ આયુo-નરકાયo, તિ આયુ-મનુ આયુo તિoઆયુo-દેવાયુo, મનુ આયુo-નરકાયુ, મનુ આયુo-દેવાયુ0) સત્તાવ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 સત્તા0 પણું 6,7 ગુણઠણે આયુનો સંવેદ ગુણo | સત્તાઓ | પ્રકૃતિ 1 થી 4 | 1 | (4 માંથી 1, મનુ આયુ-મનુ આયુo, તિ આયુ-તિ આયુo) | (ઉપર કહ્યા મુજબ) (તિ આયુ,મનુ આયુ,મનુ આયoમનુ -આયુ,તિ આયુ-તિ આયુo) | (મનુ આયુ-તિ આયુo, મનુ આયુo-દેવાયુo, મનુ આયુ0-નરકાયુ0) (મનુ આયુo, મનુ આયુ-મનુ આયુ0) 8 થી 11 2 (મનુ આયુ-દેવાયુ0) (મનુ આયુo) 12 થી 14 1 (મનુ આયુo) સંવેધ | ગુણo 17 | | સામાન્ય સંવેદ મુજબ 28 ભાંગા. રજુ આ ગુણઠાણે રહેલા મનુ-તિ નરકાયુ ન બાંધે. તેથી તેના બે ભાંગા ઓછા કરવા. એટલે કુલ ર૬ ભાંગા થાય. આ ગુણઠાણે આયુ ન બંધાય. તેથી તેના 12 ભાંગા ઓછા કરવા. એટલે 28-12 = 16 ભાંગા થાય. આ ગુણઠાણે મનુo-તિo નરકાયુ-તિ આયુo-મનુ આયુ ની બાંધે, દેવ-નારકો તિoઆયુo ન બાંધે. તેથી તેના 8 ભાંગા ઓછા કરવા. એટલે 28-8-20 ભાંગા થાય. આ ગુણઠાણુ તિ મનુને જ હોય. તેઓ આ ગુણઠાણે દેવાયુ જ બાંધે. તેથી 28-(55+3+3) = 12 ભાંગા થાય. આ ગુણઠાણા મનુ ને જ હોય. તેથી પમાં ગુણ૦ના 12 ભાંગામાંથી તિoના ભાંગા ઓછા કરવા. તેથી ૧૨-=ભાંગા પમુ 6,7. થાય. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉદયo સત્તા 0 0 ગુણઠણે મોહના બંધo ગુણo બંધo 8 થી 11 (ઉપશમશ્રેણીમાં) 8 થી 11 (ક્ષપકશ્રેણીમાં) 12-14 (7) મોહનીય - બંધસ્થાનક મનુ આયુo મનુ૦આયુ0 મનુ આયુ0 મનુ૦આયુo મનુ આયુo - દેવાયુo મનુ આયુo 0 0 મ7૦આયુ૦ મનુ આયુo ગુણo બંધo ભાંગા 17 22 21 3,4 17 13 ઉષ્ઠ 78 o 5,4,3,2,1 10 થી 14 ઉદયસ્થાનક - ગુણઠાણે ઉદય અને તેના ભાંગા પૂર્વે કહ્યા છે. ગુણo|ઉદયo | ઉદયયોવિશી | પદયોવિશી 7X107 7424=168 843=24 24x24=576 - પદવૃંદ 17 | 7 GX3=27 27424=448 10x1=10 108244240 741=7 9x24=168 842=16 16x24=384 941=9 6x24 216 7X107 7424=168 8x2=16 16x24=384 6X9=C 9424-216 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ગુણઠણે મોહના ઉદય ગુણo | ઉદયo | ઉદયચોવિશી | પદયાવિશી પદવૃંદ ام ب ઉx3= ઉx૨૪=૧૪૪ છx3=૨૧ 21824=504 8x3=24 24x24-576 با مام EXI=C 98240216 5x1=5 5424=120 بی ઉx3=૧૮ 18x24=432 بی 9x3=21 21824504 841=8 8x24=192 مرام 441=4 4x24=96 بیا 5X3=15 15424=390 ઉx3=૧૮ 18x24=432 بیا عام 7X1=7 9x24=168 441=4 4x24=96 سی x3=15 15424=360 ઉx3=૧૮ 18x24=432 7X1=7 7424=168 با مام رم 441=4 4x24=96 "x2=10 10x24-240 می 9X9=9 6x24=144 ઉદયભાંગા 12 4 ૧૦મું 352 8,477 પર ચોવિસી + 17 ભાંગા પર x 24 = 1,248. 1,248 + 17 = 1,265 ઉદયભાંગા. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણઠણે યોગમાં મોહની ઉદયયાવિશી વગેરે 85 ગુણઠાણે યોગ-ઉપયોગ-લેશ્યા વિષે ઉદયચોવિશી, ઉદયભાંગા, પદયોવિશી, પદભાંગા જે ગુણઠાણે જેટલા યોગ, ઉપયોગ, લેશ્યા હોય તેનાથી તે ગુણો ની ઉદયચોવિશી, ઉદયભાંગા, પદયાવિશી, પદભાંગાને ગુણતા યોગમાં, ઉપયોગમાં અને લશ્યામાં ઉદયયોતિશી, ઉદયભાંગા, પદચોવિશી, પદભાંગા આવે. યોગમાં ઉદયચોવિશી, ઉદયભાંગા, પદચોવિશી, પદભાંગા - ગુણ૦ ૧લુ - યોગ-૧૩ (આહા. 2 વિના) ૧લા ગુણઠાણે ઉદયયોવિશી 8 છે. આમાંથી અનંતા 4 ના ઉદય વિનાની 4 ચોવિસીમાં કાળ ન કરે. તેથી તેમાં દાળ મિશ્ર, વૈમિશ્ર, કાર્મણો ન હોય, કેમકે કાર્મણ વિગ્રહગતિમાં હોય અને દાળ મિશ્ર, વૈમિશ્ર ભવાંતરમાં ઉત્પન્ન થનારાને હોય છે. જો કે ઉત્તરવૈક્રિય કરનારાને વે મિશ્ર હોય, પણ તેની અહીં વિવક્ષા નથી કરી. એમ આગળ પણ સર્વત્ર જાણવું. એટલે ૧લા ગુણઠાણે અનંતા ના ઉદય વિનાની 4 ચોવિસીમાં 10 યોગ હોય અને શેષ 4 ચોવિસીમાં 13 યોગ હોય. તેથી 4 x 13 = પર 4 x 10 = 40 કુલ 92 ઉદયયોવિશી થાય. 92 x 24 = 2,208 ઉદયભાંગા થાય. પદયોતિશીમાં ૭ના ઉદયની 7 પદયોતિશી, ૮ના ઉદય ની 16 પદચોવિસી (7 + ભયની 8 અને 7 + જુગુપ્સાની 8) અને ૯ના ઉદયની 9 પદચોવિસી (7 + ભય + જુગુપ્સાની 9) એમ કુલ 32 પદયાવિશી અનંતા ના ઉદય વિનાની છે. શેષ 36 ચોવિસી અનંતા, ના ઉદયવાળી છે. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ગુણાણે યોગમાં મોહ ની ઉદયચોવિસી વગેરે તેથી 39 x 13 = 468 32 x 10 = 120 કુલ 788 પદયોવિશી થાય. 780 x 24 = 18,912 પદભાંગા થાય. ગુણo રજુ - યોગ - 13 (આહા૦ 2 વિના) આ ગુણaણે 4 ઉદયચોવિસી છે. આ ગુણઠાણે મરીને નરકમાં ન પામીને પડતા જીવને રજુ ગુણ હોઈ શકે. તેથી રજા ગુણાણે વૈo કાયયોગમાં નપું વેદ હોય. તેથી વૈમિશ્ર કાયયોગમાં 4 ઉદયચોવિશીની બદલે 4 ઉદયષોડશક હોય, કેમકે 3 વેદ સાથે ચોવિશી થાય અને 2 વેદ સાથે ષોડશક થાય. બાકીના 12 યોગમાં 4 ઉદયયોવિશી હોય. તેથી 12 x ૨૪(ચોવિશી) = 48 ઉદયયોવિશી થાય અને 1 x ૪(ષોડશક) = 4 ઉદયષોડશક થાય 48 x 24 = 1,152 4 x 16 = 64 કુલ 1,216 ઉદયભાંગા થાય. રજા ગુણઠાણે 32 પદયોવિશી છે. તેથી 12 x ૩૨(ચોવિશી) = 284 પદયાવિશી થાય અને 1 x ૩૨(ષોડશક) = 32 પદષોડશક થાય. 384 x 24 = 9,216 32 x 16 = 512 કુલ 9,728 પદભાંગા થાય. ગુણ૦ 36 - યોગ-૧૦ (4 મનના, 4 વચનના, ઔદા, વૈ૦) આ ગુણઠાણે ઉદયચોવિસી છે, પદયાવિશી 32 છે. યોગમાં 4 x 10 = 40 ઉદયયોવિશી થાય. યોગમાં 40 x 24 = 960 ઉદયભાંગા થાય. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણઠણે યોગમાં મોહ૦ની ઉદયયાવિશી વગેરે 87 યોગમાં 32 x 10 = 320 પદચોવિસી થાય. યોગમાં 320 x 24 = 7,680 પદભાંગા થાય. ગુણo ૪થુ - યોગ-૧૩ (આહા. 2 વિના) આ ગુણઠાણે ઉદયયોવિશી 8 છે. પણ વૈમિશ્ર કાયયોગમાં સ્ત્રીવેદ ન હોય, કેમકે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો દેવી તરીકે ઉત્પન્ન થતા નથી. વળી ઓદા મિશ્ર કાયયોગમાં નપું વેદ ન હોય, કેમકે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ તિoમનુ0માં નપું વેદે ઉત્પન્ન ન થાય. તેથી 11 X 8 = 88 ઉદયચોવિશી ૧(વૈમિશ્ર) X 8 (ષોડશક) = 8 ષોડશક ૧(ઔદા મિશ્ર0) x 8 (ષોડશક) = 8 ષોડશક એટલે 88 ઉદયયોવિશી અને 16 ઉદયષોડશક થાય. 80 x 24 = 2,112 16 x 16 = 256 કુલ 2,368 ઉદયભાંગા થાય. આ ગુણઠાણે 90 પદચોવિસી છે. તેથી 11 x 9 = 990 પદયોવિશી 1 નવે મિશ્ર0) x 90 (ષોડશક) = 90 ષોડશક 1 (ઔદા મિશ્ર0) x 90 (ષોડશક) = 90 ષોડશક એટલે 660 પદયોવિશી અને 120 પદષોડશક થાય. ઉ90 x 24 = 15,840 120 X 16 = 1,920 17,760 પદભાંગા થાય. મતાંતરે, ઔદા મિશ્ર કાયયોગ અને કાળકાયયોગમાં પણ સ્ત્રીવેદ ન હોય, કેમકે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો સ્ત્રીવેદીમાં ઉત્પન્ન ન થાય. (આ વાત પ્રાયઃ સમજવી, બાકી ક્યારેક સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો સ્ત્રીવેદીમાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે મલ્લિકુમારી વગેરે.) એટલે વૈમિશ્ર કાયયોગ માં સ્ત્રીવેદ ન હોય. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ફુલ દાળ મિશ્ર કાયયોગ માં સ્ત્રીવેદનપું વેદ ન હોય. કાલે કાયયોગમાં સ્ત્રીવેદ ન હોય. તેથી 10 x 8 = 80 ઉદયયોતિશી. 1 (વૈમિશ્ર) x 8 (ષોડશક) = 8 ઉદયષોડશક 1 (ૌદા મિશ્ર) X 8 (અષ્ટક) = 8 ઉદયાષ્ટક 1 (કાર્પણ૦) x 8 (ષોડશક) = 8 ઉદયષોડશક એટલે 80 ઉદયચોવિશી, 16 ઉદયષોડશક, 8 ઉદયાષ્ટક થાય. 80 x 24 = 1,920 16 x 16 = 256 8 X 8 = 98 2,240 ઉદયભાંગા થાય. 10 x 60 = 100 પદયોવિશી 1 (વૈમિશ્ર) x 60 (ષોડશક) = 60 પદષોડશક 1 (ૌદા મિશ્ર) x 60 (અષ્ટક) = 60 પદાષ્ટક 1 (કાર્પણ૦) x 60 (ષોડશક) = 60 પદષોડશક એટલે ઉoo પદયાવિશી, 120 પદષોડશક અને ઉo પદાષ્ટક થાય. ઉ૦૦ x 24 = 14,400 120 x 16 = 1,920 60 x 8 = 480 કુલ 16,800 પદભાંગા થાય. ગુણ પમ - યોગ-૧૧ (આહાઇ 2, દાળ મિશ્ર, કાર્મણ વિના) ઉદયયોવિશી - 8, પદયોવિશી - પર 11 8 = 88 ઉદયચોવિશી 80 x 24 = 2,112 ઉદયભાંગા 11 x 52 = 572 પદચોવિશી 572 x 24 = 13,728 પદભાંગા Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણાણે યોગમાં મોહ૦ની ઉદયયોવિશી વગેરે ગુણ૦ ઉઠું - યોગ-૧૩ (દામિશ્ર, કામણ વિના) ઉદયચોવિશી૮, પદયાવિશી-૪૪. આહા, આહા મિત્રો માં સ્ત્રીવેદ ન હોય, કેમકે આહા શરીર તો 14 પૂર્વધર મુનિ ભગવંત જ કરે, સ્ત્રી ન કરે. તેથી 11 X 8 = 88 ઉદયયોવિશી થાય. 2 x ૮(ષોડશક) = 16 ઉદયષોડશક થાય. 88 x 24 = 2,112 16 X 16 = 256 કુલ 2,368 ઉદયભાંગા થાય. 11 x 44 = 484 પદચોવિસી થાય. 2 x ૪૪(ષોડશક) = 88 પદષોડશક થાય. 484 x 24 = 11,116 88 X 16 = 1,308 કુલ 13,024 પદભાંગા થાય. ગુણ૦ ૭મું- યોગ-૧૧ (દા. મિશ્ર - વૈ૦ મિશ્ર - આહા૦ મિશ્ર - કા વિના) ઉદયયાવિશી - 8, પદયાવિશી - 44 આહા) કાયયોગમાં સ્ત્રીવેદ ન હોય. તેથી 10 X 8 = 80 ઉદયયોવિશી થાય. 1 X ૮(ષોડશક) = 8 ઉદયષોડશક થાય. 80 x 24 = 1,920 8 x 16 = 128 કુલ 2,048 ઉદયભાંગા થાય. 10 x 44 = 440 પદયાવિશી થાય. 1 x ૪૪(ષોડશક) = 44 પદષોડશક થાય. 440 x 24 = 10,56o 44 x 16 = 704 11,264 પદભાંગા થાય. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 - - ગુણઠણે યોગમાં મોહ ની ઉદયયોવિશી વગેરે ગુણ૦ ૮મુ - યોગ - 9 (4 મનના, 4 વયનના, ઓદા) ઉદયચોવિસી 4, પદોવિશી - 20 તેથી 9 x 4 = 36 ઉદયયોવિશી થાય. 36 x 24 = 864 ઉદયભાંગા થાય. 9 x 20 = 180 ૫દયોવિશી થાય. 180 x 24 = 4,320 પદભાંગા થાય. ગુણo ૯મ્ - યોગ - 9 (ઉપર પ્રમાણે) ઉદયભાંગા-૧૬, પદભાંગા-૨૮ તેથી 9 x 16 = 144 ઉદયભાંગા થાય. 9 28 = ૨૫ર પદભાંગા થાય. ગુણ૦ ૧૦મુ - યોગ - 9 (ઉપર પ્રમાણે) ઉદયભાંગા-૧, પદભાંગા-૧ 9 x 1 = 9 ઉદયભાંગા થાય. 9 x 1 = 9 પદભાંગા થાય. યોગમાં ગુણ | યોગ ઉદય | ઉદય | ઉદય - પદ | પદ | પદભાંગા ચોવિશી | ષોડશક, ભાંગા | ચોવિશી/ષોડશક 92 788 18,912 2,208 1,216 384 9,728 EGO 320 7,680 2,368 GGO 17,760 2,112 572 13,728 2,368 484 13,024 2,048 440 11,264 854 180 4,320 144 ૨પર પ૬o | 44 14,297 3,828 | 284 | *96,677 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણઠણે ઉપયોગમાં મોહની ઉદયયોવિશી વગેરે - 91 0 મતાંતરે 80 ચોવિસી અને 8 અષ્ટક. ]i મતાંતરે 2,240 ઉદયભાંગા A મતાંતરે 600 ચોવિસી અને 90 અષ્ટક. 0 મતાંતરે 16,800 પદભાંગા. 0 મતાંતરે પપ૨ ચોવિસી અને 8 અષ્ટક. હ મતાંતરે 14,169 ઉદયભાંગા. 0 મતાંતરે 3,768 ચોવિસી અને 90 અષ્ટક. ક મતાંતરે 95,717 પદભાંગા. ઉપયોગમાં ઉદયચોવિશી, ઉદયભાંગા, પદચોવિશી, પદભાંગાઉપયોગમાં ઉપયોગમાં ગુણ ઉપયોગઉદય | ઉદય | ઉદય | પદ | - પદ | પદ ચોવિસી ચોવિસી ભાંગા | યોવિશી, ચોવિશી | ભાંગા 40 96o 68 8,160 3,840 = 480 160 0 576 192 4,608 1 48 1,152 390 8,640 1 | |1,152 312 7,488 1 56 1,344 308 7,392 1 56 1,344 308 7,392 3,390 ઉ૭૨ 140. | = ઉદયભાંગા પદભાંગા 112| 28 16 196 ૧૦મ કુલ 1320 7,799 | | 2,1251,083 મતાંતરે 5 ઉપયોગ પણ માન્યા છે. તેના ભાંગા ૨જા ગણo પ્રમાણે જાણવા. 0 મતાંતરે 316 ઉદયયોવિશી. 4 મતાંતરે 2,088 પદયાવિશી. T મતાંતરે 7,703 ઉદયભાંગા. 4 મતાંતરે 50,315 પદભાંગા. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણાણે લેગ્યામાં મોહની ઉદયયોવિશી વગેરે લેશ્યામાં ઉદયચોવિશી, ઉદયભાંગા, પદયોવિશી, પદભાંગા લેગ્યામાં લેસ્થામાં ગુણ૦ લેશ્યા ઉદય | ઉદય | ઉદય | પદ | પદ | પદ ચોવિસી | ચોવિસી ભાંગા, ચોવિશી, ચોવિશી | ભાંગા 48 1,152| 68 408 9,792 પ૭૬ 192 4,608 | | પ૭૬ 192 | 4,608 1,152 8,640 પ૭૬ 156 3,744 576 132 3,168 3,168 132 20 20 480 ઉદયભાંગા દભાંગા 16 28 ફુલ 220 5,297 1,592 38,237 સત્તાસ્થાનક - ગુણo સત્તાo 11 28,27,26 2Y 28 28,27,24 યુ પણું 28,24,23,22,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22,21 28,24,23,22,21 ૮મું 9/1 28,24,21 28,24,21,13,12,11 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગુણઘણે નામકર્મના બંધo - 93 ૧૦મું ગુણo સત્તાવે 9/2 28,24,21,11,5,4 9/3 28,24,21,4,3 9/4 28,24,21,3,2 9/5 28,24,21,2,1 28,24,21,1 ૧૧મુ 28,24,21 12 થી 14 સંવેદ પૂર્વે સામાન્ય સંવેધ બતાવતી વખતે ગુણઠાણે સંવેધ પણ બતાવેલ છે. તે પ્રમાણે જાણવું. (8) નામકર્મ 14 ગુણસ્થાનકે નામકર્મના બંધસ્થાનક અને તેના ભાંગા બંધસ્થાનક ગુણ 28 | 29 | 30 | 31 | કુલ સ્થાનક 30 25] 16. 9,240 4i,632 13,926 6,400 |3,200 9,608 23,625 25 16 ] 51 15,6827,842) ગુણ૦ 11 થી ૧૪માં નામકર્મ ન બંધાય. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ગુણસ્થાનકે નામકર્મના ઉદયસ્થાનક અને તેના ભાંગા ઉદયસ્થાનક ગુણસ્થાનક|૨૦ | 21 | | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 Goo 1,1991 1,781 કુલ 30 | 31 | 2,914 1,164 2,312 1,152 2,304 1,152 582 7,773 4,097 3,465 3deg1 ke 576 25 | 1,193 1,769 - 2,896 1,152 7,661 289 144 443 146 158 146 148 8 24/72 24/72 24/72 24/72 24/72 24/72 24/72 Hob hebb 24/72 ૧૨મ્ 24 24 ૧3મ્ ગુણાણે નામકર્મના ઉદય 12 13 25 go ૧૪મું ફુલ | 1 | 99 [ 13] 19 [1,764 1 | 1 | 61 | 2,411 3,590 | 11,152/| 4,765 | 11,344 24,119 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પહેલા ગુણાણે નામકર્મના બંધo, ઉદય - 95 ગુણ૦ ૧લુ :- બંધસ્થાનક - 6 - 23,25,26,28,29,30 બંધo ભાંગા 25 અપર્યાએકે યોગ્ય 23 પર્યાo એકે યોગ્ય 25 અપર્યાવ્ર વિકલે યોગ્ય ર૫ અપર્યા. પંચે તિયોગ્ય 25 અપર્યા મનુ, યોગ્ય 25 પર્યા. એકે યોગ્ય 26 દેવ યોગ્ય ર૮ નરક યોગ્ય 28 પર્યા. વિકલે. યોગ્ય 29 પર્યા. પંચે તિ, યોગ્ય ર૯ પર્યા. મનુ યોગ્ય 29 પર્યા. વિકલે. યોગ્ય 30 પર્યા પંયેo તિo યોગ્ય 30 4,608 | 9,240 4,608 24 ) 4,632 4,608 13,926 ઉદયસ્થાનક - 9 - 21,24,25,26,27,28,29,30,31 આ ઉદય પૂર્વે કહ્યા મુજબ જાણવા. પણ કેવળી, આહા સંયત અને વૈક્રિયસયતને ૧લ ગુણ ન હોય. તેથી તે તે ઉદયમાંથી તેમના ભાંગા ઓછા કરવા. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) ઉદયo ભાંગા | એકેo | વિકલેo | પંચે તિo| વેojયે તિo | dom મનુ0 વૈમનુo નારક 6 દેવ | નારક 41 11 32 goo 289 289 31. 576 576 12 1,152 576 1,199 1,781 2,914 1,164 18 1,728 1,152 12 1,152 કુલ 7,993 42 66 4,906 2,602 સત્તાસ્થાનક - 6 - 92,89,88,86,80,78 સંવેધ બંધo ભાંગા| ઉદય ભાંગા એકેo| વિકલે પંયેતિ વૈ પંચેતિ | મન | વેવમનુo| સત્તા 23 | 4 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 - પહેલા ગુણાણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ કુલ | 32 11 23 92,88,86,80,78 goo 13. 289 289 92,88,86,80,78 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ 27 | 22 | બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા એકેo| વિકલે પંચે તિo વૈ૦૫યેતિ મનુ વેoમનુ સત્તા 27 92,88,86,80 28 1,182 6 | 576 16 576 92,88,86,80 29 [ 1,764 1 2 1,152 16 576 92,88,86,80 પહેલા ગુણઘણે નામકર્મનો સંવૈધ - 30. 2,906 18 1,728 1,152 92,88,86,80 31 | 1,164 12 | 1,152 92,88,86,80 કુલ | 7,704 42 | 66 | 4,906 56 | 2,602 32 23 નું બંધo અપર્યા. એકે યોગ્ય છે. દેવો અપર્યા એકે યોગ્ય બંધ ન કરે. નારકીઓ સામાન્યથી પણ એકે યોગ્ય બાંધતા નથી. તેથી તે તે ઉદયસ્થાનકોમાંથી દેવ-નારકીના ભાંગા ઓછા કરવા. બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા એકે વિકલે પંચે વૈovયે મનુ વૈમનુ દેવ સત્તા કુલ તિo| તિo | 25, | 92,88,86,80,78 - | 92,88,86,80,78 | 92,88,86,80,78 40 16 GOO 289 8 92,88,86,80,78 30 9 2,88,86,80 1,198) પ૭૬ 16. 576 16 | 92,88,86,80 co Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ 1 બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા એકેને વિકલે પંચેo | વૈovયે મનુ વૈમનુ દેવ | સત્તા તિo | તિo 29 | 1,78O - 12 | 1,152| 16 | પ૭૬ 16 | G2,88,86,80 30 18 2,914 1,728 1,152 92,88,86,80 31 | 1,164 - | 12 | ૧,૧૫ર - ] - | 92,88,86,80 કુલ 7,768 42 66 | 4,906 56 | 2,602 32 | 64 25 અને 26 ના બંધo માં ઉદય અને સત્તા૨૩ના બંધo ની જેમ જાણવા. 25 અને ૨ના બંધના બંધક દેવો પણ હોય છે. તેથી દેવોના તે તે ઉદય અને તેના તેટલા તેટલા ભાંગા વધુ કહેવા. કુલ 7,704+64=7,768 ઉદયભાંગા થાય. વળી દેવોને પર્યાબ એકે યોગ્ય ૨૫ના બંધના સ્થિર/અસ્થિર xશુભ અશુભxયશ/અયશ=૮ જ ભાંગા હોય, શેષ નહીં, કેમકે દેવો સૂમ - સાધારણમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | પંચે તિo| વૈojયે તિo મનુo | વેoમનુo | સત્તા કુલ 28 25 16 92,88 15 27 16 92,88 24 - પહેલા ગુણાણે નામકર્મનો સંવેધ P 92,88 92,88 92,89,88,86 92,88,86 24 30 2,312 1,152 1,152 3 1,152 1,152 3,544 2,304 56 1,152 32 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 નું બંધo દેવ-નારક યોગ્ય છે. એકેo, વિકલ૦, અપર્યાપ્તાવસ્થામાં મનુo-પંચે તિo દેવ-નારક યોગ્ય ન બાંધતા નથી. તેથી ઉદયના ભાંગામાંથી તેમના બધા ભાંગા ઓછા કર્યા છે. એટલે ૨૫,૨૭,૨૮,૨૯ના ઉદયમાં 2 વૈમનુ0 અને વૈ પંચે તિo ના ભાંગા લીધા છે. ૩૦ના ઉદયમાં સામાન્ય મનુo, સામાન્ય પંચે તિo અને વૈપંચેતિ ના પર્યાપ્તાવસ્થાના ભાંગા લીધા છે (વૈમનુo નો 1 ભાંગો વૈo સંયતને હોવાથી ૧લા ગુણઠાણે ન હોય). ૩૧ના ઉદયમાં સા. પંચે તિo ના ભાંગા લીધા છે. આવા સંયત, કેવળીને ૧લુ ગુણ ન હોય. દેવનારકો દેવ-નરક યોગ્ય ન બાંધે. તેથી ઉદયભાંગામાંથી તેમના ભાંગા પણ ઓછા કર્યા છે. બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા એકેo વિકલે પંયે વૈovયે મનુo| વૈ૦ દેવ નારક સતા તિo | તિo | 29 ]9, 240 21 92,88,86,80,78 પહેલા ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ - Sલ 41 92,89,88,86,80,78 | 45 32 92,89,88,86,80,78 ઉ0o 289 31 1,199 576 vivevi 1,781 1,15. 92,88,86,80,78 | 92,89,88,86,80 | 92,89,88,86,80 | 1 | 92,89,88,86,80 8 1,15 - | 8 | - | 92,88,86,80 - 9 2,88,86,80 56 2,602 32, 645 2,914| 1,728 31 |1,164 12 ૧,૧૫ર 7,773 | 42 | 66 [4,906 CE Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ દેવ યોગ્ય 29 ૧લા ગુણઠાણે ન બંધાય. તેથી બંઘભાંગામાંથી તેના 8 ભાંગા ઓછા કર્યા છે. કેવળી, આહા8 સંયત અને વૈ૦ સંયતને ૧લુ ગુણઠાણુ ન હોય. તેથી ઉદયભાંગામાંથી તેમના 18 ભાંગા ઓછા કરવા. ૨૩ના બંધo પ્રમાણે અહીં પણ બધા ઉદયમાં 40 સત્તા જાણવા. ઉપરાંત નારકીના 5 ઉદયમાં 89 ના 5 સત્તાવધુ જાણવા. બંધo| ભાંગા ઉદય ભાંગા, એકેo| વિકલે પંચે વપંચે મનુ વૈ૦ દેવ નારક સતા કુલ | તિo | તિo | 30 4,632 21 | 5 | 9 | 9 | 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 41 1 | 40 11 (32 92,88,86,80,78 900 92,88,86,80,78 31 1 | 92,88,86,80 1,199 576 16 | 92,88,86,80 1,781 [1,15) 1 | 92,88,86,80 2,914 1,728 8 1,15 92,88,86,80 31 [1,164| - | 12 [૧,૧૫ર - |- | - |- | - | 92,88,86,80 7,773, 42 | 66 [4,906 56 2,602 32 [ 64 5 મનુo યોગ્ય 30 અને દેવ યોગ્ય 30 ૧લા ગુણઠાણે ન બંધાય, તેથી બંઘભાંગામાંથી તેમના 9 ભાંગા ઓછા કરવા. ઉદયભાંગા ૨૯ના બંધo પ્રમાણે સમજવા. સતા. ૨૩ના બંઘo પ્રમાણે સમજવા. - પહેલા ગુણાણે નામકર્મનો સંવેધ Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ બીજા ગુણઠણે નામકર્મના બંધo 101 ગુણ૦ રજુ - બંધસ્થાનક - 3 - 28,29,30 બંધo | 28 | 29 | 30 | કુલ ભાંગા | 8 | 6,400 | 3,200 9,608 રજા ગુણઠાણે નરકયોગ્ય 28 ન બંધાય તેથી ૨૮ના બંધના ભાંગામાંથી તેનો 1 ભાંગો ઓછો કરવો. રજા ગુણઠાણે મનુ, યોગ્ય 29 અને પંચે તિo યોગ્ય 29 જ બંધાય, શેષ 29 ન બંધાય. તેથી બંધભાંગામાંથી વિકલેo યોગ્ય ૨૯ના 24 અને દેવયોગ્ય ૨૯ના 8 ભાંગા ઓછા કરવા. વળી રજા ગુણઠાણે મિથ્યાઓનો ઉદય ન હોવાથી હુંડક-સેવાર્ત ન બંધાય. તેથી પંચે તિo યોગ્ય ૨૯ના પy૫૪૨×૨×૨×૨×૨×૨×૨=૩,૨૦૦ ભાંગા થાય. એ જ રીતે મનુ યોગ્ય ૨૯ના પણ 3,200 ભાંગા થાય. તેથી ૨૯ના બંધના 6,400 ભાંગા થાય. રજા ગુણઠાણે પંચે તિo યોગ્ય 30 જ બંધાય, શેષ 30 ન બંધાય. તેના ઉપર પ્રમાણે 3,200 ભાંગા થાય. ઉદયસ્થાનક - 7 - 21,24,25,26,29,30,31 રજા ગુણ વાળો નરકમાં ઉત્પન્ન ન થાય. તેથી 21 ના ઉદયના ભાંગામાંથી નરકનો 1 ભાંગો ઓછો કરવો. વળી ૨જા ગુણ વાળો સૂક્ષ્મ, સાધારણ અને અપર્યાપ્તામાં ઉત્પન્ન ન થાય. તેથી ૨૧ના ઉદયમાં એકેoના બાળપર્યાd x યશ/અયશ=૨ ભાંગા હોય, વિકલ૦ ના પર્યા. 4 વિકલ૦૩ 4 યશ/અયશ = 6 ભાંગા હોય, પંચેo તિo પર્યાપ્તાના 8 ભાંગા હોય, મનુપર્યાપ્તાના 8 ભાંગા હોય, દેવ ના 8 ભાંગા હોય. કુલ 32 ભાંગા થાય. ૨૪ના ઉદયમાં બાપર્યા. એકે ના યશ/અયશ ના 2 ભાંગા હોય. ૨૫નું ઉદય દેવને હોય, બીજાને નહીં. તેથી તેના 8 ભાંગા હોય. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - બીજા ગુણઠણે નામકર્મના ઉદય ૨૬ના ઉદયમાં વિકલેo ના 6, પંચેo તિઓના 288, મનુ0ના ૨૮૮=કુલ 582 ભાંગા હોય. ૨૭,૨૮ના ઉદય ન હોય. કેમકે તે ઉત્પત્તિ પછી અંતર્મુહૂર્ત બાદ હોય. પૂર્વભવમાંથી સાથે લાવેલું રજુ ગુણ તો ઉત્પત્તિ પછી ઉoથી ન્યૂન 9 આવ૦ સુધી જ હોય. ૨૯નું ઉદય દેવ-નરકને જ હોય, બીજાને નહીં. કેમકે વિકલે, પંચેoતિ અને મનુનું રજું ઉદય અપર્યાપ્તાવસ્થામાં હોય છે. ત્યાં રજુ ગુણ ન હોય. ૨૯ના ઉદયના દેવના 8 અને નરકનો 1 એમ 9 ભાંગા થાય. ૩૦નું ઉદયo મનુo, પંચેo તિo, દેવોને હોય. તેથી તેના ક્રમશઃ ૧,૧૫ર - ૧,૧૫ર - 8 એમ કુલ 2,312 ભાંગા થાય. ૩૧નું ઉદય પંચેતિ ને જ હોય. તેના ૧,૧૫ર ભાંગા થાય. રજા ગુણઠાણે કાળ કરીને જીવ એકેo, વિકલેo, પંચે તિo, મનુo, દેવમાં ઉત્પન્ન થાય. ત્યાં બે ઉદય સુધી બીજુ ગુણ હોય. તે અપેક્ષાએ 21,24,25,26 ના ઉદય હોય. પર્યાપ્તાવસ્થામાં મનુo-પંચે તિo-દેવનારકને બીજુ ગુણ હોય. તે અપેક્ષાએ ૨૯,૩૦,૩૧ના ઉદય હોય. ઉદય ભાંગા | એકેo | વિકલે પંચેતિ | મનુo | દેવ | નરક 288 2,312 1,152 1,152 |1,152 ૧,૧૫ર કુલ 4,097 | 4 | 12 | 2,600 | 1,448 [ 32 | 1 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 સત્તાo 30 બીજા ગુણઠણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ સત્તાસ્થાનક - 2 - 92,88 સંવેધ બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | પંચે તિo | મનુo કુલ 2,304 | 1,152 1,152 | 92,88 | 3 31 | ૧,૧૫ર | ૧,૧૫ર 88 3,4562,304 | ૧,૧૫ર ૨જા ગુણઠાણે ૨૮નું બંધ. દેવયોગ્ય છે. દેવયોગ્ય બંધ અપર્યાપ્તાવસ્થામાં માત્ર સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો જ કરે. રજા ગુણઠાણે કરણ અપર્યાપ્તાવસ્થામાં દેવયોગ્ય ન બાંધે. તેથી ૨૮ના બંધમાં પર્યાપ્તાવસ્થાના 30,31 બે જ ઉદયસ્થાનક કહ્યા છે. મનુના ૩૦ના ઉદયમાં 92,88 બે સત્તા હોય. પંચે તિoના ૩૦ના ઉદયમાં ૮૮નું સતા હોય, ૯૨નું સત્તા ન હોય, કેમકે ૯૨નું સત્તા ઉપશમશ્રેણીથી પડનારાને હોય અને પંચે તિo ઉપશમશ્રેણી ન માંડે. ૩૧નું ઉદય પંચે તિને હોય. તેથી ૩૧ના ઉદયમાં ૮૮નું સત્તા હોય, ૯૨નું સત્તા ન હોય, કારણ પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવું. બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તા. | કુલ | 6,400 (પંચે તિ,મનુ યોગ્ય) 29 32 582 88 88 2,312 1,152 4,097 એકેo, વિકલે, પંચે તિo, દેવ,નારકીને પોતપોતાના ઉદયમાં ૮૮નું સત્તાવ હોય. મનુને ૨૧,૨૬ના ઉદયoમાં ૮૮નું સત્તા હોય, ૩૦ના ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય, કેમકે ઉપશમશ્રેણીથી પડનારાને ૯૨નું Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 - ત્રીજા ગુણaણે નામકર્મના બંધ, ઉદય, સત્તા સત્તા હોય. ૩૦ના બંધમાં ઉદય, ઉદયભાંગા અને સત્તા૨૯ના બંધ પ્રમાણે જાણવા. ગુણo 3 - બંધસ્થાનક - 2 :- 28,29 બંધo |ભાંગા | વિશેષ 28 | 8 | મનુo, પંચેતિ ને હોય. (દેવયોગ્ય) દેવ, બારક ને હોય. સ્થિર/અસ્થિરxશુભ/અશુભ (મનુષ્યોગ્ય) યશ/અયશ=૮ ભાંગા હોય. શેષ બધી પ્રકૃતિ શુભ જ બાંધે. 16 | 29 ઉદયસ્થાનક - 3 - 29,30,31 આ ગુણ પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ હોય. તેથી 29, 30, ૩૧ના જ ઉદય હોય. ર૯ના ઉદયમાં દેવના 8, નરકનો 1 એમ 9 ભાંગા હોય. ૩૦ના ઉદયમાં પંચે તિoના 1,152, મનુoના ૧,૧૫ર એમ 2,304 ભાંગા હોય. ૩૧ના ઉદયમાં પંચેoતિના ૧,૧૫ર ભાંગા હોય. ઉદય | ભાંગા | પંચે તિo | મનુo દેવ 29 30 2,304 1,152 | ૧,૧૫ર | - 31 1,152 1,152 કુલ (3,465 | 2,308 | ૧,૧૫ર સત્તાસ્થાનક - 2 - 92,88 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ત્રીજા ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ - 105 સંવેધ બંધ | ભાંગા | ઉદય | ભાંગા પંચેતિ મનુo | સત્તા | કુલ | 28 | 8 | 30 2,304, ૧,૧૫ર | 1,152 | 92,88 | 4 - 31 1,152 ૧,૧૫ર 92,88 ,456 | | _| | બંધo|ભાંગા | ઉદય | ભાંગા | દેવ | નારક | સત્તા| કુલ | 29 | 8 | 29 | 9 | 8 | 1 | 92,88 | 2 3જા ગુણઠાણે મનુ-પંચે તિo દેવ યોગ્ય જ બાંધે, દેવ-નારકી મનુ યોગ્ય જ બાંધે. ૩જા ગુણઠાણે ઉoવૅ શરીરની વિવક્ષા કરી નથી. ૭માં ગુણઠાણે આહા. ૪નો બંધ કરી પડીને 3જા ગુણઠાણે આવેલા મનુoને ૯૨નું સત્તા હોય. તે જ રીતે ૭મા ગુણઠાણે આહા૦૪ નો બંધ કરી પડી ૧લા ગુણઠાણે જઈ પંચે તિo ના ભવમાં જઈ મિશ્રના ઉદયે 3જા ગુણઠાણે આવેલાને પણ ૯૨નું સત્તા હોય. ગુણ૦ ૪યુ - બંધસ્થાનક - 3 - 28,29,30 બંધo | ભાંગા | બંધક 28 (દેવયોગ્ય) મનુo,પંચે તિo 29 (દેવયોગ્ય) મનુo 29 (મનુ યોગ્ય) દેવ, નાટક 30 (મનુયોગ્ય) દેવ, નારક D સ્થિર/અસ્થિર x શુભ/અશુભ X યશ/અયશ = 8 ભાંગા થાય. શેષ પ્રકૃતિ શુભ હોય. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ચોથા ગુણઠાણે નામકર્મનો સંવેધ ઉદયસ્થાનક - 8 - 21,25,26,27,28,29,30,31 ૪થુ ગુણઠાણુ એકેo, વિકલેo, વૈo સંયત, આહા સંયત યાને કેવળીને ન હોય. તેથી તેમના ઉદય અને ઉદયભાંગા ઓછા કરવા. ૪થા ગુણવાળો અપર્યામાં ઉત્પન્ન થતો નથી. તેથી તે તે ઉદયમાંથી અપર્યાના ભાંગા ઓછા કરવા. ઉદય ભાંગા વૈ૦પંચેo | મનુo | વે મનુ દેવ | નારક પંચેo તિo તિo 25 25 576 1,193 576 576 1,769 1,152 576 2,896 1,728 1,152 1,152 1,152 | 7,661 | 4,904 | - 56 | 2,600 32 કુલ સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 સંવેધ બંધ ભાંગા ઉદય ઉદય પંચે | વે પંચે મનુ વેo| સત્તા | ભાંગા, તિo | તિo | 92,88 | 16 92,88 576 92,88 16 16 16. 92,88 28 [1,176] 576 16 | 576 92,88 576 ૧,૭૫૨૧,૧૫ર 2,8881,728 16 8 92,88 92,88 ૧,૧૫ર - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | કુલ કુલ 29 | 16 | 21 | 29 T on 25 ચોથા ગુણઠાણે નામકર્મનો સંવેધ 107 બંધo ભાંગા|ઉદયo| ઉદય | પંચેo | વે પંચેe મનુo | વેo | સત્તા ભાંગા તિo | તિo | |મનુo| | | | 31 |૧,૧૫૨૧,૧૫ર - | - |- | 92,88 | 7,5924,904 5 2,600 32 ૨૮નું બંધo દેવયોગ્ય છે. તે પંચે તિo - મનુને જ હોય, દેવનારકીને ન હોય. તેથી તે તે ઉદયમાંથી દેવ-નારકીના ભાંગા ઓછા કરવા. અહીં જિનનો બંઘ નથી. તેથી 92,88 બે સત્તા બધા ઉદયમાં હોય. બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા, મનુo| વેo | દેવ નારક સત્તા મનુo | 8 | 1 |93,92,89,88 | 26 93,92,89,88 26 93,89 27 93,92,89,88 93,92,89,88 3,92,89,88 63,92,89,88 297 |196 | 30 | 64 5 દેવયોગ્ય ૨૯ના બંધક મનુo જ છે. મનુ, યોગ્ય ર૯ના બંધક દેવનારક જ છે. તેથી ર૯ના બંધના બધા ઉદયમાંથી પંચે તિઓ અને વૈo પંચે તિo ના ભાંગા ઓછા કરવા. વળી જિન સહિત દેવયોગ્ય 29 બાંધનાર મનુને તીર્થકરના ભવની પૂર્વેના ત્રીજા ભવની અપેક્ષાએ ૩૦નું ઉદયo જ હોય. કેમકે દેવયોગ્ય ૨૯નું બંધo ત્યાં પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ બંધાય. જિન, ૧લા સંઘયણવાળો જ બાંધે. તેથી 30ના ઉદયના 1 લ સંઘo x 9 સંસ્થાન x સુભગ/દુર્ભગ x આદેય/અનાદેય x યશ/અયશ x ખગતિ 2 x સ્વર 2=192 ભાંગા થાય. જિન સહિત દેવયોગ્ય 29 28 29 0 30 200 | 192 કુલ Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108. પાંચમા ગુણઠણે નામકર્મના બંધo, ઉદય બાંધનાર મનુને તીર્થકરના ભવની અપેક્ષાએ ૨૧,૨૬,૨૮,૨૯,૩૦ના ઉદય હોય. તેમને બધા ઉદય નો 1-1 ભાંગો હોય, કેમકે બધી શુભ પ્રકૃતિનો જ ઉદય હોય. દેવ-નારકીને પોતાના ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય અને મનને પોતાના ઉદ્યoમાં ૯૩,૮૯ના સત્તા હોય. 3o બંધo ) ભાંગા ) ઉદયo ) ભાંગા ) દેવ ) નારકી સત્તાઓ / કુલ ) 21 93,89 93,89 12 25 છ 93,89 28 93,89 29 93,89 30 93,89 કુલ | | | 69 | 64 | 5 મનુ યોગ્ય 30ના બંધક દેવ-નારકી જ હોય. તેથી બધા ઉદયમાંથી મનુ0-પંચે તિo ના ભાંગા ઓછા કરવા. દેવને પોતાના ઉદયoમાં 93,89 ના સત્તા હોય, નારકને પોતાના ઉદયમાં ૮૯નું સત્તા હોય. ગુણo પમુ - બંધસ્થાનક - 2 - 28,29 ભાંગા બંધo 28 (દેવયોગ્ય) 29 (દેવયોગ્ય) બંધક મનુ0-પંચે તિo મનુo કુલ 16. ઉદયસ્થાનક - 6 - 25,27,28,29,30,31 પહેલા ચાર ઉદય. વેપંચે તિo - વૈમનુ0 ને હોય. અહીં બધી શુભ પ્રકૃતિનો જ ઉદય હોવાથી 1-1 જ ભાંગો હોય. 30નું ઉદયo સ્વભાવસ્થ મનુo-પંચે તિo અને વૈojયે તિo ને Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પાંચમા ગુણઠણે નામકર્મના સત્તા, સંવેધ - 109 હોય. અહીં દુર્ભગ-અનાદય-અયશનો ઉદય ન હોય. તેથી 6 સંઘo x 6 સંસ્થાન x 2 સ્વર x 2 ખગતિ-૧૪૪ ભાંગા થાય. વૈovયેoતિoને 1 ભાંગો હોય. ૩૧નું ઉદય પંચેતિ ને હોય. ભાંગા-૧૪૪, ઉપર પ્રમાણે. ઉદયo | ભાંગા | પંચેતિ | વૈovયેતિ | મન | મનુo 25 29 30 144 144 31 144 144 ફુલ 443 288 144. સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 સંવેધ બંધo ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તાo - કુલ 28 25 12 (દેવ 27 યોગ્ય) 28 92,88 92,88 92,88 92,88 92,88 92,88 29 30 289 31 144 કુલ 443 બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા મનુo | વે મનુo સત્તાવે ફુલ 29 25 10 (દેવ 27 93,89 93,89 93,89 યોગ્ય) 28 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 છઠ્ઠ ગુણઠણે નામકર્મના બંધo, ઉદય, સત્તા બંધo | ભાંગા | ઉદય | ભાંગા, મનુo | વે મનુ સતાવે | કુલ | 1 | - | 1 63,89 29 30 144 144 93,89 કુલ 148 | 144 | 4 ગુણo - બંધસ્થાનક - 2 - 28,29 બંધo ભાંગા બંધક 28 (દેવયોગ્ય) મનુ0 29 (દેવયોગ્ય) 8 | મનુo કુલ 16 ઉદયસ્થાનક - 5 - 25,27,28,29,30 વૈo સંયત, આહા સંયતને પાંચે ઉદય હોય. અહીં બધી શુભ પ્રકૃતિનો ઉદય હોવાથી 1-1 જ ભાંગો હોય. સ્વભાવસ્થ સંયતને 30નું ઉદયo હોય. તેના 144 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. - ભાંગા | સંયત | વૈojયત | આહા સંયત ઉદયo 25 27 29 30 146 144 કુલ 158 144 સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 સંવેદ ફુલ બંધo | ભાંગાઓ | ઉદયo | ભાંગા | 28 | 8 | 25 | 2 | સત્તા 92,88 | | 10 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 છયું ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેધ બંધo | ભાંગાળ | ઉદયo ભાંગા સત્તાo કુલ 27 92,88 28 92,88 29 92,88 92,88 3o 146 ફુલ 158 આહા સંયતને બધા ઉદયમાં ૯૨નું સત્તાવ હોય, શેષને ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય. બંધo ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તાo ફુલ 29 25 93,89 10 27 28 93,89 93,89 93,89 93,89 29 30 146 કુલ 158 આહા સંયતને બધા ઉદયમાં ૯૩નું સત્તાવ હોય, શેષને 93,89 ના સત્તા હોય. ગુણ૦ ૭મુ - બંધસ્થાનક - 4 - 28,29,30,31 અહીં અસ્થિર-અશુભ-અયશ ન બંધાવાથી ચારે બંધoમાં 1-1 ભાંગો જાણવો. બંધo ભાંગા બંધક 1 | 28 (દેવયોગ્ય) 29 (દેવયોગ્ય) મનુo મનુo Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112. - સાતમા ગુણઘણે નામકર્મનો સંઘ | ભાંગા બંધક બંધ | મનુ0 30 (દેવયોગ્ય) 31 (દેવયોગ્ય) મનુo ઉદયસ્થાનક - 2 - 29,30 ઉશ્ચ ગુણઠાણે વૈo કે આહા શરીર કરીને ૭માં ગુણઠાણે આવેલાને સુસ્વર સહિતના ૨૯,૩૦ના ઉદય હોય. તેના ભાગો 1-1 હોય. સ્વભાવસ્થ સંયતને 30નું ઉદય હોય. તેના ભાંગા 144 પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. 29 30 ઉદયo | ભાંગા | સંયત | વૈ સંયત | આહા સંયત | 1 (ઉદ્યોત વિના) | 1 (ઉધોત વિના) 144 | 1 (ઉઘોત સાથે) | 1 (ઉઘોત સાથે) 144 | 2 સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 146 'કુલ 148 સંવેધ ફુલ 28 બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સંયત વિ.સંયત| સત્તા | 29 | 1 | - 1 | 30 | 145 | 144 | 1 | 88 146 | 144 એક એવો નિયમ છે કે - આહા અને જિનo એકવાર બંધાયા પછી તેની સત્તા હોય તો તે બંધપ્રાયોગ્ય ગુણસ્થાનકમાં તેમનો બંધ અવશ્ય હોય જ. ૨૮નું બંધ આહા. 2 વિનાનું છે. તેથી આહાની સત્તા ન હોય અને તેથી આહાઓનો ઉદય પણ ન હોય. તેથી ઉદયમાંથી આહા સંયતના ભાંગા ઓછા કરવા અને ૮૮નું જ સત્તા કહેવું. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 1. " | 1 કુલ સાતમા ગુણઘણે નામકર્મનો સંવેદ 113 બંધo | ભાંગા | ઉદયo] ભાંગા, સંયત વૈ સંયત| સતાવે | કુલ 29 29 | 1 | - 30 | 145 | 144 | 9 | 89 146 | 144 | 2 અહીં પણ આહાનો બંધ ન હોવાથી તેના ઉદય-સતા નથી. તેથી ઉદયભાંગામાંથી આહાના ભાંગા ઓછા કરવા. સત્તા માત્ર ૮નું જ હોય. બંધo | ભાંગા| ઉદયo| ભાંગા | સંયત | વૈવસંયત આહા | સત્તા. | કુલ સંયત 29 1 | 92 146 | 144 1 | 92 કુલ . અહીં આહા નો બંધ હોવાથી તેના ઉદય-સત્તા છે. તેથી ઉદયભાંગામાં આહા સંયતના ભાંગા ઉમેરવા. સત્તાઓ ૯૨નું હોય. આહાળની સત્તાવાળાને આહા નો ઉદય હોય અથવા ન પણ હોય. તેથી ઉદયભાંગામાં સ્વભાવસ્થા સંયત અને વૈક્તિ સંયતના ભાંગા પણ ગણ્યા છે. બિંધo] ભાંગા | ઉદય ભાંગા, સંયત વસંયત આહા સતા કુલ સંયત 30 - 1 1 148 144 31 | 1 | 29 | 29 | 2 2 | - | 30 | 146 | 144 | 1 1 | 1 | 93 કુલ 148 144 અહીં પણ આહા અને જિનનો બંધ હોવાથી તેમની સત્તા અવશ્ય હોય. તેથી બન્ને ઉદયમાં ૯૩નું સત્તા હોય. આહાની સત્તાવાળાને આહા) નો ઉદય હોય અથવા ન પણ હોય, તેથી ઉદયભાંગામાં સ્વભાવસ્થ સંયત અને વૈo સંયતના ભાંગા પણ ગણ્યા છે. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 - આમાં ગુણઠાણે નામકર્મનો સંવેધ ગુણ૦ ૮મું - બંઘસ્થાનક - 5 - 28,29,30,31,1 બંધo ભાંગા બંધક ફુલ 28 (દેવયોગ્ય) મનુo 29 (દેવયોગ્ય) મનુo 30 (દેવયોગ્ય) મનુo 31 (દેવયોગ્ય) મનુo 1 અપ્રાયોગ્ય મનુo | 5 ઉદયસ્થાનક - 1 :- 30, ભાંગા - 24/72 30નું ઉદય સ્વભાવસ્થ સંયતને હોય, તેના ભાંગા 17 સંઘo x 6 સંસ્થાન x 2 સ્વર x 2 ખગતિ=૨૪ થાય. આ મત જેઓ એમ માને છે કે પહેલા સંઘયણવાળો જ ઉપશમશ્રેણી માંડી શકે તેમનો જાણવો. જેઓ એમ માને છે કે પહેલા ત્રણમાંથી કોઈપણ સંઘયણવાળો ઉપશમશ્રેણી માંડી શકે તેમના મતે 72 ભાંગા થાય. તે આ પ્રમાણે- 3 સંઘo x 6 સંસ્થાન x 2 સ્વર x 2 ખગતિ = 72. સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 સંવેધ બંધ | ભાંગા | ઉદય | ભાંગા | સતાવે 24/72 24/72 89 30 24/72 30 88 30 30 24/72 93 ઉo 24/72 93,92,89,88 ગુણo 9,10 - બંધસ્થાનક - 1 :- 1 (યશ), ભાંગા-૧ ઉદયસ્થાનક - 1 :- 30, ભાંગા-૨૪/૭૨ Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 થી 12 ગુણઘણે નામકર્મનો સંવેધ 115 ફુલ સત્તાસ્થાનક - 8 :- 93,92,89,88,80,79,76,75 સંવેધ બંધ ભાંગા ઉદય ભાંગા | સત્તા 1 | 1 | 30 |24/72 | 93,92,89,88,80,79,76,75 | 8 | ગુણo ૧૧મું - બંધo - 0 ઉદયo - 1 :- 30, ભાંગા 24/72 સત્તા-૪ - 93,92,89,88 સંવેધ બંધo | ઉદય | ભાંગા | સત્તા કુલ | | 30 | 24/72 | 93,92,89,88 ગુણ૦ ૧૨મું - બંધo - 0 ઉદયo - 1 - 30, ભાંગા-૨૪ સત્તાઓ - 4 - 80,79,76,75 | સંવેદ બંધo | ઉદયo | ભાંગા | સત્તાઓ | કુલ | | | 30 | 24 | 80,79,76,75 આ ગુણ ક્ષપકશ્રેણીમાં જ હોય. ૧લા સંઘo વાળો જ ક્ષપકશ્રેણી માંડે. તેથી ઉદયના ભાંગા 24 થાય. તે આ પ્રમાણે - 6 સંસ્થાન x 2 સ્વર x 2 ખગતિ=૨૪. ગુણo - ૧૩મુ - બંધo - 0 ઉદયસ્થાનક - 8 :- 20,21,26,27,28,29,30,31 ઉદય | 20 | 21 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | કુલ | ભાંગા 1 | 1 | 6 | 1 | 12 | 13 | 25 | 1 | 60 તી કેવળી [અતી કેવળી | 1 | - | 6 | - | 12 | 12 | 24 | - | 55 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 - ૧૩માં ગુણાણે નામકર્મનો સંવેધ ! સત્તાo - 4 :- 80,79,76,75 સંવેધ કુલ બંધo | ઉદય | ભાંગા | તીર્થકર અતીર્થકર | | સત્તા કેવળી | કેવળી 79,75 80,76 79,75 80,76 79,75 80,79,76,75 80,79,76,75 80,76 કુલ | 90 | 5 | પપ | ઉદયભાંગા પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ જાણવા. તીર્થકર ના ઉદયમાં 80,76 ના સત્તા હોય, અતીર્થકરના ઉદયoમાં ૭૯,૭૫ના સત્તા હોય. ગુણ૦ ૧૪મુ - બંધo - 0 ઉદયo - 2 :- 9,8 ઉદય | ભાંગા | તીર્થકર કેવળી | અતીર્થકર કેવળી કુલ સત્તાઓ - 6 - 80,79,76,75,9,8 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 બંધo સત્તo કુલ A ૧૪માં ગુણઠણે નામકર્મનો સંવેદ્ય - સંવેધ ઉદયo ભાંગા | તીર્થકર | અતીર્થકર કેવળી | કેવળી 80,76,9 | 79,75,8 ૯નું ઉદય તીર્થકરને હોય. તેમને બ્રિયરમસમય સુધી 80,76 ના સત્તા હોય, ચરમસમયે ૯નું સત્તા હોય. ૮નું ઉદય, અતીર્થકરને હોય. તેમને બ્રિયરમસમય સુધી ૭૯,૭૫ના સત્તા હોય, ચરમસમયે ૮નું સત્તા હોય. માર્ગણાસ્થાનકોમાં નામકર્મના બંધ-ઉદય-સત્તા અને તેનો સંવેધ | ગતિમાર્ગણા (1) નરકગતિબંધસ્થાનક - 2 - 29,30 | | ભાંગા | મનુ યોગ્ય 29 9,216 પંચેoતિ યોગ્ય 29 મનુયોગ્ય 30 પંયે તિoયોગ્ય 30 4,608 બંધo. 4,608 8,900 8,616 કુલ 13,832 ઉદયસ્થાનક - 5 - 21,25,27,28,29 પાંચે ઉધ્યoમાં 1-1 ભાંગો. સત્તાસ્થાનક - 3 - 92,89,88 | સંવેધ બંધo ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તાo કુલ - 9,216 | 1 | 92,89,88 15 21 25 92,89,88 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 નરકગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ ભાંગા સત્તાઓ | કુલ | બંધo. ભાંગા | ઉદયo 27 92,89,88 28 92,89,88 ર૯ 92,89,88 કુલ પંચે તિo યોગ્ય ર૯ બાંધનારને પાંયે ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય. મનુ, યોગ્ય 29 બાંધનારને પાંયે ઉદયમાં ૯૨,૮૯,૮૮ના સત્તા હોય. બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા | સત્તાઓ | કુલ | 4,616 92,89,88 92,89,88 92,89,88 30 21 15 25 27 28 92,89,88 29 92,89,88 કુલ પંચે તિo યોગ્ય 30 બાંધનારને પાંચે ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સતાવે હોય. મનુo યોગ્ય 30 બાંધનારને પાંચે ઉદયમાં 89 નું સત્તાવ હોય. (2) દેવગતિ - બંધસ્થાનક - 4 - 25,26,29,30 ૨૫નું બંધ બા પર્યાએકે યોગ્ય છે. તેના પ્રત્યેક x સ્થિર અસ્થિર x શુભ/અશુભ x યશ,અયશ=૮ ભાંગા થાય. રજનું બંધ બા. પર્યાo એકે યોગ્ય છે. તેના પ્રત્યેક x આતપ/ ઉઘોત x સ્થિર/અસ્થિર x શુભઅશુભ x યશ/અયશ=૧૬ ભાંગા થાય. ૨૯નું બંધ મનુ યોગ્ય અને પંયે તિo યોગ્ય છે. તેના દરેકના 4,608 ભાંગા છે. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 દેવગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ - 30નું બંધo પંચે તિ, યોગ્ય અને મનુ યોગ્ય છે. પંચે તિo યોગ્ય 30ના 4,608 ભાંગા છે. મનુ, યોગ્ય ૩૦ના 8 ભાંગા છે. બંધo | 25 | 26 | 29 | 30 | કુલ ભાંગા | 8 | 16 | 9,216 | 4,616 | 13,856 | ઉદયસ્થાનક - 6 - 21,25,27,28,29,30 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. સત્તાસ્થાનક - 4 - 93,92,89,88 સંવેધ ભાંગા ઉદયo | ભાંગા 92,88 બંધo સત્તાo ફુલ 25 21 25 92,88 27 92,88 92,88 29 92,88 92,88 3o ફુલ 64 ૨૬,૨૯ના બંધમાં પણ આ જ પ્રમાણે ઉદય -સતા જાણવા. બંધo ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તા કુલ 30 4,616 21 25 63,92,89,88 | 24 93,92,89,88 93,92,89,88 93,92,89,88 93,92,89,88 93,92,89,88 ફુલ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 તિર્યંચગતિમાં નામકર્મના બંધo,ઉદયo,સતા પંચેoતિ યોગ્ય 30 બાંધનારને બધા ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સત્તાવ હોય. મનુ યોગ્ય 30 બાંધનારને બધા ઉદયમાં ૯૩,૮૯ના સત્તા હોય. (3) તિર્યંચગતિ - બંધસ્થાનક - 6 - 23,25,26,28,29,30 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. પણ દેવયોગ્ય 29,30 અને મનુષ્યોગ્ય 30 ન બાંધે કેમકે તિર્યયો જિન અને આહા. 2 ન બાંધે. તેથી તેના ભાંગા ઓછા કરવા. બંધo | 23 | 25 | 26 | 28 | 29 | 30 | કુલ | ભાંગા | 4 | 25 | 16 | 9 | 9,24o | 4,632 | 13,926 | ઉદયસ્થાનક - 9 - 21,24,25,26,27,28,29,30,31 ઉદયસ્થાનક | એકેo | વિકલેo | પંચે તિo | વૈ પંચે તિo - કુલ 21 23 24 11 25 15 289 311 576 12 1,152 14 598 1,180 1,754 1,164 5,070 30 18 1,728 31 12 1,152 કુલ 56 66 4,906 સત્તાસ્થાનક - 5 - 92,88,86,80,78 સંવેધ બંધo ભાંગા ઉદયo ભાંગા સત્તાo 23 21 23 કુલ 92,88,86,80,78 | 40 92,88,86,80,78 24 11 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ તિર્મયગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ– 121 સત્તા૦ કુલ 25 15 26 311 3o બંધo | ભાંગા | ઉદયo | ભાંગા 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 14 92,88,86,80 598 92,88,86,80 1,180 92,88,86,80 1,754 92,88,86,80 1,164 92,88,86,80 કુલ 5,000 એ જ રીતે 25,26,29,30 ના બંધમાં પણ ઉદય અને સત્તા કહેવા. અપર્યા. મનુ યોગ્ય 25 અને પર્યા. મનુ, યોગ્ય ૨૯ના બંધના બધા ઉદયમાં 92,88,86,80 એ 4-4 સત્તા જાણવા. બંધo | ભાંગા| ઉદય ભાંગા | પંચેo | વૈojયેo| સતાવે તિo તિo 31 ફુલ 21 92,88 18 25 92,88 26 592 પ૭૬ 30 92,88 92,88 92,88 1,168] 1,152 92,88 1,736] 1,728 92,88,86 1,152 1,152] કુલ | | |4,960| 4,904, 56 || ૨૮ના બંધના બંધક એકેo-વિકલેo-લબ્ધિ અપર્યાઓ પંચેo તિo ન હોય. તેથી ઉદયભાંગામાંથી તેમના ભાંગા ઓછા કરવા. પૂર્વબદ્ધાયુo ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ અને મોહ૦ની ૨૨ની સત્તાવાળા ક્ષાયોપથમિક સમ્યગ્દષ્ટિને 21,26,28,29,30 ના ઉદય હોય. તે ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના 31 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122. - મનુષ્યગતિમાં નામકર્મના બંધo,ઉદયo,સતાવે સત્તા હોય. ૨૫,૨૭ના ઉદય વૈવેતિ ને હોય. ત્યાં પણ ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય. 30,31 ના ઉદય પર્યા. સમ્યગ્દષ્ટિ કે મિથ્યાદષ્ટિ પંચે તિo ને હોય. સમ્યગ્દષ્ટિને બન્ને ઉદયoમાં ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય. મિથ્યાદષ્ટિને બન્ને ઉદયમાં ૯૨,૮૮,૮૬ના સત્તાવ હોય. (4) મનુષ્યગતિ - બંધસ્થાનક - 8 - 23,25,26,28,29,30,31,1 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. પણ મનુ, યોગ્ય ૩૦નું બંધ ન હોય. તેથી 3૦ના ઉદયમાંથી તેના 8 ભાંગા ઓછા કરવા. કુલ બંધભાંગા 13,937. ઉદયસ્થાનક - 11 ઉદયo 202125, 26, 27, 28 | 29 | 30 | 1 | 9 | 8 | કુલ ભાંગા | 110| 9 | 289| 10587588 | 1,155 1 | 1 | 1 | ૨,ઉપર મનુo ||289 - 576 576 ૧,૧૫ર -] - | - | 2,602 વૈમનુo -|- | 8 | - | 8 | 9 | 9 | 1 | - | - | - 1 | | | 35 આહાd મનુ૦ તી કેવળી! - | 1 | - - | 1 | 1 | 1 | 1 અતી વળી| 1| સત્તાસ્થાનક - 11 - 93,92,89,88,86,80,79,76,75,9,8 સંવેધ બંધ | ભાંગા| ઉદય | ભાંગા | મનુo | વૈમનુo| સતાવે | કુલ 23 | 4 | 21 92,88,86,80, 24 9 25 9 2,88 26 289 289 92,88,86,80 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 મનુષ્યગતિમાં નામકર્મનો સંવેધ - - બંધo | ભાંગા| ઉદય ભાંગા | મનુo | વૈમનુo | સતાવે | | કુલ 92,88 584 576 92,88,86,80 584 576 92,88,86,80 1,152 [ 1,152 92,88,86,80 કુલ | 2,938 | 2,602 32 ] વૈo સંયત, આહા સંયત, કેવળીને ૨૩નું બંધ ન હોય. તેથી તેમના ઉદય અને ઉદયભાંગા ઓછા કરવા. ૨૫,૨૭ના ઉદયo વૈમનુo ને હોય. તેથી સત્તાo ૯૨,૮૮ના હોય. શેષ ઉદય૦માં 92,88,86,80 ના સત્તા હોય. 25,26, મનુ, યોગ્ય 29, તિo યોગ્ય 29-30 ના બંધે પણ આ જ પ્રમાણે ઉદય-સત્તા જાણવા. બંધ ભાંગા ઉદય ભાંગા | મનુo | વેવ આહા સત્તા કુલ મનુ | મનુo 92,88 92,88 26 92,88 21 16 25 27 92,88 28 587 | 576 9 2,88 29 576 ફુલ 587 92,88 | 1,1541,152 1 92,89,88,86 2,642 2,600 35 | 7 અપર્યા. મનુ અને કેવળીને ૨૮નું બંધ ન હોય. તેથી તેમના ઉદય અને ઉદયભાંગા ઓછા કરવા. ૨૫,૨૭ના ઉદયo વૈમનુo - આહા સંયતને હોય. બધા ઉદયમાં ૯૨,૮૮ના સત્તા હોય. આહા. સંયતને ૯૨નું જ સત્તા હોય. ૩૦ના ઉદય૦માં 92,89,88,86 - 4 સત્તાવ હોય. નરકગતિ યોગ્ય 28 બાંધતા પૂર્વબદ્ધાયુ, જિનની સત્તાવાળા Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 મનુષ્યગતિમાં નામકર્મનો સંઘ મિથ્યાદષ્ટિને ૮૯નું સત્તા હોય. બંધ ભાંગા|ઉદય ભાંગા મનુo | વૈo |આહા સત્તા મનુo કુલ 93,89 14 29 | 63,89 93,89 93,89 93,89 93,89 30 | 194 | 192 93,89 કુલ | | | 238 | 196 | 35 | 7 | જિન સહિત દેવયોગ્ય 29 બાંધનાર મનુ, જો પૂર્વના ત્રીજા ભવે હોય તો પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ તે બાંધે. તેથી તેને 3૦નું ઉદયo જ હોય. ૧લા સંઘ વાળો જ જિન બાંધે. તેથી ૩૦ના ઉદયના 17 સંઘ૦ x 6 સંસ્થાન x સુભગ/દુર્ભગ 4 આદેય/અનાદેય x યશ/અયશ x ખગતિ 2 x સ્વર 2=192 ભાંગા થાય. જિન સહિત દેવયોગ્ય 29 બાંધનાર મનુ0 જો તીર્થકરના ભવમાં હોય તો તેમને 21,26,28,29,30 ના ઉદય હોય. તેમને બધા ઉદયમાં 1-1 ભાંગો જ હોય, કેમકે તેમને બધી શુભ પ્રકૃતિઓનો જ ઉદય હોય. જિન સહિત દેવયોગ્ય 29 બાંધનાર વૈમનુo અને આહાo સંયતને પૂર્વે કહ્યા મુજબ ઉદય અને તેના ભાંગા જાણવા. આહા સંયતને બધા ઉદયમાં ૯૩નું જ સત્તા હોય. બંધo | ભાંગા ઉદય ભાંગા | સંયત વૈo | આહાo સત્તા | સંયત સંયત [30 (બ) 1 | 29 | 2 યોગ્ય) | | 30 | 146 / 144 | 1 | 1 148 | 144 | 2 | ફુલ 92 92. કુલ રે Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 મનુષ્યગતિમાં નામકર્મનો સંવેદ - અહીં આહા૨નો બંધ હોવાથી ૯૨નું જ સત્તા હોય. બંધ | ભાંગા ઉદયo ભાંગા | સંયત | વેo | આહા | સત્તા | કુલ | સંયત| સંયત 31 | 1 | 30 | 146 | 144 | 1 | 1 - 3 (દેવ યોગ્ય), બંધo | ભાંગા | ઉદય ભાંગા | સત્તા ફુલ 30 24/72 | 93,92,89,88,80,79,76,75 કુલ બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા સાતીર્થંકર અતીર્થકર સત્તા મન | કેવળી | કેવળી 79,75 30 80,76 79,75 80,76 79,75 80,76,79,75 93,92,89,88, 80,79,76,75 80,76 80,76,9 79,75,8 કુલ 110 72 | 6 | -56 A અતીર્થકર કેવળીના 30 ના ઉદય ના 24 ભાંગા સામાન્ય મનુ0ના ૩૦ના ઉદયના 72 ભાંગામાં આવી જાય છે. માટે તેને જુદા ન ગણવા. તેથી ઉદય ના કુલ ભાંગા 110 થાય. D પૂર્વે ૭માં ગુણઠાણે ૩૧ના બંધમાં ૨૯,૩૦ના ઉદય કહ્યા છે. તેથી અહીં પણ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126. --- એકેડેમાં નામકર્મનો સંવેધ ઈન્દ્રિયમાર્ગણા (1) એકેન્દ્રિય - બંધસ્થાનક - 5 બંધo | 23 | 25 | 26 | 29 | 30 | કુલ | ભાંગા | 4 | 25 | 16 | 9,240 | 4,632 [ 13,917 | દેવ યોગ્ય 28,29,30,31, નરક યોગ્ય 28, મનુ, યોગ્ય 30 અને અપ્રાયોગ્ય 1 ના બંધ ન હોય. તેથી તેના ભાંગા ઓછા કરવા. ઉદયસ્થાનક - 5 - 21,24,25,26,27 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. સત્તાવ - 5 - 92,88,86,80,78 સંવેધ બંધo | ભાંગા | ઉદય ભાંગા સત્તા ફુલ 23 24 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80 કુલ 42 ૨૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધમાં પણ આ જ પ્રમાણે ઉદય, ઉદયભાંગા અને સત્તા જાણવા. ૩૧ના બંધમાં ૨૯નું ઉદય, તેના 2 ભાંગા યાને ૯૩નું સત્તા સંભવે. પણ છઠા કર્મગ્રંથની પૂ.મલયગિરિ મ. કૃત ટીકામાં અહીં 31 ના બંધમાં ૩૦નું જ ઉદય કહ્યું હોવાથી અમે પણ એ રીતે નિરૂપણ કર્યું છે. તે પાઠ આ પ્રમાણે છે - છત્રશલ્પી મુદ્રયસ્થાનમ્ - શિન્.... | ગા.૫૧ની ટીકા Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 27 વિકલેoમાં નામકર્મનો સંવેદ - (2-4) વિકલેન્દ્રિય - બંધસ્થાનક - 5 :- એકેની જેમ. ઉદયસ્થાનક - 6 :- 21,26,28,29,30,31 ભાંગા પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવા. સત્તાસ્થાનક - 5 :- 92,88,86,80,78 સંવેધ બંધo | ભાંગા | ઉદય | ભાંગા | સત્તા કુલ 23 21 26 26 uo 28 92,88,86,80,78 92,88,86,80,78 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 92,88,86,80 29 3o 18 39 12 ફલ 66 ૫,૨૬,૨૯,૩૦ના બંધoમાં પણ આ જ પ્રમાણે ઉદય, ઉદયભાંગા અને સત્તા જાણવા. (5) પંચેન્દ્રિય - બંધસ્થાનક - 8 :- સામાન્ય બંધ ની જેમ. भवसयसहस्सदुल्लहे, जाइजरामरणसागरुत्तारे / जिणवयणमि गुणायर / , खणमवि मा काहिसि पमायं // - ઉપદેશમાળા હે ગુણાકર ! લાખો ભવોમાં પણ દુર્લભ અને જન્મ-જરા-મરણરૂપી સાગરથી પાર ઉતારનાર જિનવયનમાં એક ક્ષણનો પણ પ્રમાદ કરીશ નહીં. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128. 91બર - ઉદયસ્થાનક - 11 :- 20,21,25,26,27,28,29,30,31,9,8 ઉદયo 20 | 21 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 9 | 8 | કુલ ભાંગા 1 | 28 | 26] 578 | 27 |1,196 1,773| 2,899 [1,153 1 | 1 | 7,183 પંચે તિo 289 576 1,152 1,728 | ૧,૧૫ર| 4,906 વેપંચે તિo 8 | - | 8 | 16 | 16 8 | - | - | - | 56 મનુo 289 576 576 1,152 - |- |- | 2,602 1 35. આહા મનુ | - | - 1 | તીર્થકર કેવળી 1 | 1 | - અતીર્થકર કેવળી વૈમનુo T દેવ 1 9 4 16 || - | - નારક - પંયેoમાં નામકર્મના ઉદય એકેo, વિકલેoના ઉદય અને તેના ભાંગા ઓછા કરવા. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 પંચેoમાં નામકર્મનો સંવેધ– સત્તાસ્થાનક - 12 :- બધા. સંવેધ કુલ 18 26 બંધ | ભાંગા| ઉદય ભાંગા પંચે તિo મનુo| સત્તા 23 | 4 | | 92,88,81,80,78 પ૭૮ | 289 | 289 / 92,88,86,80,78 ૧,૧૫ર 576 પ૭૬ | 92,88,86,80 1,728 1,152 | પ૭૧ | 2,88,86,80 2,880 1,728 1,152 92,88,86,80 31 |૧,૧૫ર ૧,૧૫ર |- |92,88,86,80 7,508 4,906 2,602 અહીં વૈ પંચે તિo અને વૈમનુo ની વિવક્ષા કરી નથી. ૨૩ના બંધoના બંધક મનુo-પંચે તિo હોય. કુલ जं जं समयं जीवो, अविसड़ जेण जेण भावेण / सो तंमि तंमि समए, सुहासुहं बंधए कम्मं // - ઉપદેશમાળા જે જે સમયે જીવ જેવા જેવા ભાવમાં હોય છે તે તે સમયે તે શુભ-અશુભ કર્મ બાંધે છે. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 21 26 બંધo| ભાંગા ઉદય ભાંગા પંચે તિo વૈojયે તિo મનુo | વેવમનુo| દેવ | સત્તા કુલ | $ 25. 92,88,86,80,78 | 30 24 92,88 578 92,88,86,80,78 25 26 28 27 24. 92,88 28 16 576 29 1,192. 576 92,88,86,80 1,760 ૧,૧૫ર 16 576 92,88,86,80 30 2,896 1,728 1,152 92,88,86,80 31 | 1,152 1,152 92,88,86,80 | 7,660 4,906 56 | 2,602 32 ૨૬ના બંધમાં પણ આ જ પ્રમાણે ઉદય, ઉદયભાંગા અને સત્તા જાણવા. બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા પંચેતિ વૈ પંચે તિo મનુ વૈમનુ આહામનુ સતાવે 21 9 2,88 ફુલ 64 ફુલ 28 16 19 25 17 92,88 પંયે માં નામકર્મનો સંવેધ 26 576 288 92,88 27 17. 92,88 1,17, 576 16 576 9 2,88 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કુલ 16 576 પંયેoમાં નામકર્મનો સંવેધ -- ફુલ 27 બંધo ભાંગા ઉદય ભાંગા પંચેતિ વૈ પંચે તિo મનુo | વૈમનુo |અહા મનુo | સત્તા 29 | 1,755 1,152 92,88 30 | 2,890 1,728 ૧,૧૫ર 92,89,88,86 31 | ૧,૧૫ર ૧,૧૫ર 92,88,86 | 7,602 4,904 56 | 2,600 35 | 7 ૨૮ના બંધના બંધક મનુo-પંચે તિo હોય. બંધ ભાંગા ઉદય ભાંગા પંચે | વૈ૦પંચે મનુ વૈ૦ આહા દેવ નારક સત્તા કુલ તિ | તિo | | મનુમનુo 29 9,248 8 | 1 | 93,92,89,88,86,80,78 44 26 | 1 | 93,92,89,88 578 93,92,89,88,86,80,78 | 93,92,89,88 1,196 576 1 | 93,92,89,88,86,80 1,7721,152 16 | 576 16 1 | 93,92,89,88,86,80 2,8981,728 8 1,15 63,92,89,88,86,80 31 | 1,152 [1,152 9 2,88,86,80 7,675 4,906 56 2,602 35 7 | 64 289 26. ફુલ 131 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 578 289 576 તિo યોગ્ય રત્ના બંધકને ૨૧,૨૬ના ઉદયમાં ૯૨,૮૮,૮૬,૮૦,૭૮ના સત્તા હોય, શેષ ઉદયમાં 78 છે સિવાયના સત્તાવ હોય, મનુ, યોગ્ય ૨૯ના બંધકને પોતાના ઉદયમાં 92,88,86,80 ના સત્તા હોય. દેવયોગ્ય ૨૯ના બંધકને પોતાના ઉદયમાં ૯૩,૮૯ના સતા હોય. બંધ | ભાંગા ઉદય ભાંગા પંચે તિo વે પંચે તિ” મનુo | વેબનુo| દેવ | નારક | સત્તા કુલ 30 4,641 21 | 20 | 1 | 93,92,89,88,86,80,78 42 93,92,89,88 289 92,88,86,80,78 25 93,92,89,88 1,193 576 1 | 93,92,89,88,86,80 1,769 1,152 576 93,92,89,88,86,80 30 | 2,896 1,728 1,152 93,92,89,88,86,80 31 | ૧,૧૫ર 1,152 92,88,86,80 7,665 4,906 56 | 2,602 32 | 64 મનુo યોગ્ય ૩૦ના બંધના બંધક દેવને પોતાના ઉદયમાં ૯૩,૮૯ના સત્તા હોય. 31 અને 1 ના બંધનો અને અબંધનો સંવેધ સામાન્ય સંવેધની જેમ જાણવો. આ રીતે 14 માર્ગણાસ્થાનક અને તેના ઉર ઉત્તરભેદો વડે 8 અનુયોગદ્વારમાં મૂળપ્રકૃતિ અને ઉત્તરપ્રકૃતિના બંઘo-ઉદય-સત્તા અને સંવેધ જાણવા. તેમાં સત્પદદ્વારમાં ગતિ ઈન્દ્રિય માર્ગણામાં બંધ-ઉદય-સત્તા અને જે કુલ - પંચે માં નામકર્મનો સંવેધ Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 પ્રકૃતિના ઉદય-ઉદીરણામાં ભેદ - 133 સંવેધ કહ્યા. એ પ્રમાણે શેષ માર્ગણામાં પણ જાણવા. એ જ રીતે દ્રવ્યપ્રમાણ વગેરે દ્વારોમાં માર્ગણામાં બંધ-ઉદય-સત્તા અને સંવેધ કહેવા. ઉપર સર્વત્ર ઉદયના ગ્રહણથી ઉદીરણા પણ લઈ લેવી. ઉદય-ઉદીરણામાં ભેદ તે નીચે પ્રમાણે છે૮૧ પ્રકૃતિના ઉદય-ઉદીરણા સદા સાથે જ હોય. 41 પ્રકૃતિના ઉદય-ઉદીરણામાં ભેદ છે. તે આ પ્રમાણે - (1-14) જ્ઞાના૫, દર્શના. 4, અંતરાય 5 = 14 - ૧૨મા ગુણ૦ની ચરમાવલિકા શેષ રહે ત્યાં સુધી ઉદય-ઉદીરણા સાથે હોય. યરમાવલિકામાં ઉદય હોય ઉદીરણા ન હોય. (15-19) નિદ્રા-૫ - શરીર પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા બાદ ઈન્દ્રિયપર્યાપ્તિ પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી અને ૧૨માં ગુણ૦ની ચરમાવલિકામાં ઉદય હોય ઉદીરણા ન હોય. શેષ કાળ ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. (20-21). વેદનીય-૨ - ૬ઠ્ઠ ગણ૦ સુધી ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય, ત્યાર પછી એકલો ઉદય હોય. (22) મિથ્યા - પ્રથમ સમ્યક્ત પામતા અંતરકરણ કર્યા પછી પ્રથમસ્થિતિની ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય. એ સિવાય ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. (23) સમ- ક્ષાયિકસમ્યક્ત પામતા સમ0ની ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય. અથવા ઉપશમશ્રેણી માંડનારને અંતરકરણ કર્યા પછી સમ0ની પ્રથમસ્થિતિની ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય. એ સિવાય ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. (24) સં. લોભ- ૧૦માં ગુણોની ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય. ત્યાં સુધી ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. (25-27) વેદ 3 - શ્રેણી માંડનારને અંતરકરણ કર્યા પછી પ્રથમસ્થિતિની ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય, ત્યાં સુધી ઉદય-ઉદીરણા Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 પ્રકૃતિ - 41 પ્રકૃતિના ઉદય-ઉદીરણામાં ભેદ બન્ને હોય. (28-31) આયુo 4 - ચરમાવલિકામાં માત્ર ઉદય હોય. મનુ આયુo નો ૭મા ગુણoથી માત્ર ઉદય જ હોય. એ સિવાય ઉદય ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. (32-41) મનુ ગતિ, પંચેo, કસ-૩, સુભગ, આદેય, યશ, જિન, ઉચ્ચ૦ = 10 - ૧૩મા ગુણ૦ સુઘી ઉદય-ઉદીરણા બન્ને સાથે હોય. ૧૪માં ગુણઠાણે માત્ર ઉદય જ હોય. હવે 14 ગુણસ્થાનકે અને 14 માર્ગણાસ્થાનકે બંધસ્વામિત્વ કહેવાનું છે. તે અનુક્રમે ૨જા અને 3જા કર્મગ્રંથથી જાણી લેવું. કઈ કઈ ગતિમાં સત્તામાં હોય ? (1) જિન નરક, દેવ, મનુo (2) દેવાયુo દેવ, મનુ, તિo (3) નરકાયુo નરક, મનુ, તિo | (4-148) શેષ 145 | ચારે ગતિમાં એટલે તિગતિમાં જિન સિવાય બધી પ્રકૃતિની સત્તા હોય. દેવગતિમાં નરકાયુ0 સિવાય બધી પ્રકૃતિની સત્તા હોય. નરકગતિમાં દેવાયo સિવાય બધી પ્રકૃતિની સત્તા હોય. એક જ જીવને જિન અને આહા. 4 ની ભેગી સત્તા નરકમાં ન હોય. એક જ જીવને જિન અને આહા૦૪ ની ભેગી સત્તા ૧લા ગુણઠાણે ન હોય. હવે ઉપશમશ્રેણી - ક્ષપકશ્રેણીનું સ્વરૂપ કહેવાનું છે. તે સંક્ષેપમાં જણાવીએ છીએ. વિસ્તારથી તે કર્મપ્રકૃતિ-પંચસંગ્રહ વગેરેમાં કહ્યું છે. ત્યાંથી જાણી લેવું. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 ઉપશમશ્રેણી - અનંતાઉપશમના ઉપશમશ્રેણી સર્વપ્રથમ અનંતાનુબંધી ઉપશમના કરે. તે આ પ્રમાણે૧. અનંતાનુબંધી ઉપશમના - 4 થી 7 ગુણઠાણે રહેલો, કોઈ પણ એક યોગમાં રહેલો, તેજો-પદ્ધ-શુક્લ લેશ્યામાંથી કોઈપણ એક લેશ્યાવાળો, સાકાર ઉપયોગવાળો, અંતઃકોટાકોટી સાગરો પ્રમાણ સ્થિતિસત્તાવાળો જીવ અનંતાનુબંધીની ઉપશમના કરે છે. તે કરણકાળની પૂર્વે પણ અંતર્મુહૂર્ત સુધી વિશુદ્ધપરિણામવાળો હોય છે. તે પરાવર્તમાન પ્રવૃતિઓ શુભ જ બાંધે, અશુભ પ્રકૃતિ ન બાંધે. સત્તામાં રહેલ અશુભ પ્રકૃતિના 4 ઠા, રસને 2 ઠા કરે અને શુભ પ્રકૃતિના 2 ઠા. રસને 4 ઠા કરે. તે નવો નવો સ્થિતિબંધ પલ્યોપમના સંઇ મા ભાગ જેટલો ન્યૂન કરે છે. આમ અંતર્મુહૂર્ત સુધી રહીને 3 કરણ કરે. તે દરેક અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણવાળા હોય છે. (i) યથાપ્રવૃત્તકરણ - અહીં પ્રતિસમય અનંતગુણ વિશુદ્ધિ હોય છે. શુભ પ્રકૃતિનો બંધ વગેરે પૂર્વે ની જેમ કરે. સ્થિતિઘાત-રસઘાતગુણસંક્રમ ન કરે. પ્રતિસમય વિવિધ જીવોની અપેક્ષાએ અસં લોકાકાશપ્રદેશપ્રમાણ અધ્યવસાયસ્થાનો હોય છે. ઉત્તરોત્તર સમયના અધ્યવસાયસ્થાનો વિશેષા હોય છે. પહેલા સમયની જ0 વિશુદ્ધિ સૌથી થોડી હોય છે. તેના કરતા બીજા સમયની જ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ હોય છે. તેના કરતા ત્રીજા સમયની જ0 વિશુદ્ધિ અનંતગુણ હોય છે. એમ યથાપ્રવૃત્તકરણના સંઓમાં ભાગ સુધી ઉત્તરોત્તર સમયની જ0 વિશુદ્ધિ અનંતગણ કહેવી. ત્યાર પછી પહેલા સમયની ઉo વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. તેના કરતા સંવમાં ભાગ પછીના સમયની જ વિશુદ્ધિ અનંતગણ છે. તેના કરતા પાંચમા કર્મગ્રન્થની શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિ મહારાજકૃત ટીકામાં કહ્યું છે કે નવો નવો સ્થિતિબંધ પલ્યો /અio ન્યૂન કરે. તે પાઠ આ પ્રમાણે છે - રિતિવધેડપિ च पूर्णे सति अन्यं स्थितिबन्धं पूर्वपूर्वस्थितिबन्धापेक्षया पल्योपमासव्येयभागहीनं વરતિ " પમાં કર્મગ્રંથની ગા.૯૮ની ટીકા Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 અનંતા, ઉપશમના બીજા સમયની ઉo વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. એમ ઉપર-નીચે 1-1 સમયની વિશુદ્ધિ અનંતગુણ કહેવી યાવત્ યથાપ્રવૃત્તકરણના ચરમસમયની જ વિશુદ્ધિ. તેના કરતા જે સમયોની ઉ૦ વિશુદ્ધિ નથી કહી તે ઉત્તરોત્તર અનંતગુણ હોય છે. (ii) અપૂર્વકરણ - આમાં પ્રતિસમય અio લોકાકાશપ્રદેશપ્રમાણ અધ્યવ સાયસ્થાનો હોય છે. યથાપ્રવૃત્તકરણના ચરમસમયની ઉo વિશુદ્ધિ કરતા અપૂર્વકરણના પહેલા સમયની જ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. તેના કરતા પહેલા સમયની ઉo વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. તેના કરતા બીજા સમયની જ વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. તેના કરતા બીજા સમયની ઉo વિશુદ્ધિ અનંતગુણ છે. એમ ચરમસમયની ઉo વિશુદ્ધિ સુધી જાણવું. અહીં પહેલા સમયથી જ સ્થિતિઘાત, રસઘાત, ગુણશ્રેણી, ગુણસંક્રમ અને નવો સ્થિતિબંધ - આ પાંચ પદાર્થો એક સાથે શરુ થાય છે. (a) સ્થિતિઘાત - સત્તામાં રહેલ સ્થિતિના ઉoથી સેંકડો સાગરો પ્રમાણ અને જ0 થી પલ્યો/io પ્રમાણ ખંડનો ઘાત કરે છે. તે દલિક નીચે ઘાત નહીં કરેલી સ્થિતિમાં નાંખે છે. અંતર્મુહૂર્તમાં તે સ્થિતિખંડનો ઘાત થાય છે. ત્યાર પછી તેની નીચેના પલ્યો /સંo પ્રમાણ સ્થિતિખંડનો અંતર્મુહૂર્તમાં ઘાત કરે છે. એમ અપૂર્વકરણના ચરમસમયસુધી હજારો સ્થિતિઘાત થાય છે. અપૂર્વકરણના પહેલા સમય કરતા ચરમ સમયે સ્થિતિસત્તા સંeગુણહીન થાય છે. (b) રસઘાત - અશુભપ્રકૃતિઓના સત્તામાં રહેલા રસનો અનંતમો ભાગ છોડી બાકીનો બધા રસનો અંતર્મુહૂર્તમાં નાશ કરે છે. પછી અનંતમા ભાગમાંથી અનંતમો ભાગ છોડી બાકીના રસનો અંતર્મુહૂર્તમાં નાશ કરે છે. આમ એક સ્થિતિઘાતમાં હજારો રસઘાત થાય છે. (c) ગુણશ્રેણી - અંતર્મુહૂર્તની ઉપરની સ્થિતિમાંથી દલિકો લઈ Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 અનંતા, ઉપશમના - નાંખે. આ અંતર્મુહૂર્ત અપૂર્વકરણ અને અનિવૃત્તિકરણના કાળ કરતા થોડુ મોટુ હોય. બીજા સમયે ૧લા સમય કરતા અio ગુણ દલિક ઉપરની સ્થિતિમાંથી લઈ તે જ રીતે પ્રતિસમય અioગુણવૃદ્ધિએ નાંખે. એમ ગુણશ્રેણીના ચરમસમય સુધી જાણવું. પછી પછીના સમયે ગુણશ્રેણીનિક્ષેપ શેષ સમયોમાં થાય, ગુણશ્રેણીની લંબાઈ વધે નહીં. (1) ગુણસંક્રમ - પ્રતિસમય અશુભપ્રકૃતિના અસંહગુણ દલિકો પરપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવે છે. (e) નવો સ્થિતિબંધ - અપૂર્વકરણના પહેલા સમયે પલ્યો /સં(મતાંતરે પલ્યો /અio) જૂન નવો સ્થિતિબંધ શરુ કરે. સ્થિતિબંધ - સ્થિતિઘાત સાથે શરુ થાય અને સાથે પૂરા થાય. (iii) અનિવૃત્તિકરણ - એક સાથે અહીં આવેલા જીવોના અધ્યવસાયસ્થાન સરખા હોય છે. પ્રતિસમય 1-1 અધ્યવસાયસ્થાન હોય છે. ઉત્તરોત્તર સમયે વિશુદ્ધિ અનંતગુણ હોય છે. પૂર્વોક્ત પાંય પદાર્થો અહીં પણ પ્રવર્તે છે. અનિવૃત્તિકરણનો સં૦મો ભાગ બાકી હોય ત્યારે અનંતાનુબંધીની નીચે એક આવ૦ જેટલી સ્થિતિ છોડી અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ અંતરકરણ કરે છે. તે નવા સ્થિતિબંધના કાળમાં કરે છે. અંતરકરણનું દલિક બધ્યમાન પરપ્રકૃતિમાં નાંખે. પ્રથમસ્થિતિનું આવલિકા પ્રમાણ દલિક વેધમાન પરપ્રકૃતિમાં સિબુકસંક્રમથી સંકમાવે. અંતરકરણ કર્યા પછીના સમયથી અનંતાનુબંધીનું બીજી સ્થિતિમાં રહેલુ દલિક ઉત્તરોત્તર સમયે અio ગુણ ઉપશમાવે. અંતર્મુહૂર્તમાં અનંતાનુબંધી સર્વથા ઉપશાંત થાય, એટલે કે સંક્રમણ-ઉદય-ઉદીરણા-નિધતિ-નિકાયના કરણોને અયોગ્ય થાય. આ અનંતાનુબંધી ઉપશમના કેટલાક આચાર્યોના મતે છે. કેટલાક આચાર્યોના મતે અનંતા, વિસંયોજના જ થાય છે, અનંતા, ઉપશમના ન થાય. તે આ પ્રમાણે Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 - અનંતા, વિસંયોજના - પ્રથમ ઉપશમસમ્યક્ત પ્રાપ્તિ 2. અનંતા વિસંયોજના - ચારે ગતિના, 4 થી 7 ગુણવાળા, પર્યાપ્તા જીવો અનંતા વિસંયોજના કરે. તે માટે ત્રણ કરણ કરે. તે પૂર્વેની જેમ જાણવા. અહીં અનિવૃત્તિકરણમાં અંતરકરણ ન કરે. પણ નીચે આવો છોડી બાકીનું બધુ દલિક ઉદ્વલના સંક્રમથી નાશ કરે. આવો ગત દલિક વેધમાન પરપ્રકૃતિમાં સિબુકસંક્રમથી સંક્રમાવે. અનિવૃત્તિકરણના અંતે અંતર્મુહૂર્ત બાદ જીવ સ્વભાવસ્થ થાય, શેષ કર્મોના સ્થિતિઘાત-રસઘાત-ગુણશ્રેણિ ન થાય. આમ અનંતા વિસંયોજના કહી. હવે દર્શન-3 ની ઉપશમના કહેવાની છે. તેમાં મિથ્યાની ઉપશમના મિથ્યાદષ્ટિ અને વેદકસમ્યગ્દષ્ટિ કરે. સમ-મિશ્ર ની ઉપશમના વેદકસમ્યગ્દષ્ટિ જ કરે. ત્યાં મિથ્યાદષ્ટિને મિથ્યા ની ઉપશમના પ્રથમસમ્યક્ત પ્રાપ્તિ વખતે થાય. તે આ પ્રમાણે - પ્રથમ ઉપશમ સમ્યક્ત પ્રાતિ - મિથ્યાત્વમોહoની ઉપશમના) - અપૂર્વકરણ સુધી પૂર્વેની જેમ કહેવુ. અહીં અપૂર્વકરણમાં ગુણસંકમ ન થાય. ગુણશ્રેણી ઉદયસમયથી રચાય. અનિવૃત્તિકરણમાં પણ એ જ પ્રમાણે થાય. સં. મો ભાગ બાકી રહે ત્યારે મિથ્યાત્વ મોહoળી નીચે અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ સ્થિતિ છોડી અંતરકરણ કરે છે. તે અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ હોય છે. તે પ્રથમસ્થિતિ કરતા કંઈક અધિક હોય છે. નવા સ્થિતિબંધના કાળમાં તે કરે છે. અંતરકરણનું દલિક ૧લી અને બીજી સ્થિતિમાં નાંખે. પહેલી સ્થિતિમાં રહેલો જીવ પહેલીસ્થિતિના દલિકને ઉદીરણાથી ઉદયમાં નાંખે તે ઉદીરણા અને બીજી સ્થિતિના દલિકને ઉદીરણાથી ઉદયમાં નાંખે તે આગાલ. ઉદય-ઉદીરણાથી પહેલી સ્થિતિને ભોગવે. પહેલી સ્થિતિની બે આવો બાકી રહે ત્યારે આગાલનો વિચ્છેદ થાય, એક આવ, બાકી રહે ત્યારે ઉદીરણાનો વિચ્છેદ થાય. તે આવને ઉદયથી ભોગવે. ચરમસમયે બીજીસ્થિતિના દલિકના રસભેદે ત્રણ પંજ કરે - સમ્યક્ત મોહo, Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ દર્શન મોહ૦ ઉપશમના - ચારિત્ર મોહ૦ ઉપશમના - - 139 મિશ્ર. મોહ૦, મિથ્યા મોહo. ત્યાર પછીના સમયે ઉપશમસમ્યક્ત પામે. આ સમ્યક્ત સાથે કોઈ દેશવિરતિ કે સર્વવિરતિ પણ પામે. વેદક સમ્યગ્દષ્ટિ ત્રણે દર્શનમોહ૦ની ઉપશમના કરે છે. તે આ પ્રમાણે - 4. દર્શન મોહ૦ ઉપશમના - વેદક સમ્યગ્દષ્ટિ સંયત અંતર્મુહૂર્તમાં દર્શન-૩ની ઉપશમના કરે. તેમાં 3 કરણ કરે. તે પૂર્વેની જેમ જાણવા યાવત અનિવૃત્તિકરણનો સંvમો ભાગ બાકી રહે ત્યારે અંતરકરણ કરે. સમ0 મોહ૦ની પહેલી સ્થિતિ અંતર્મુહૂર્તપ્રમાણ રાખે, મિથ્યા મોહo અને મિશ્ર મોહoની પહેલી સ્થિતિ 1 આવતુ જેટલી રાખે. ત્રણેનું ઉમેરાતુ દલિક સમ0 મોહoની પહેલી સ્થિતિમાં નાંખે. મિથ્યા મોહo-મિશ્ર મોહo ના પહેલી સ્થિતિના દલિક રામ મોહoની પહેલી સ્થિતિના દલિકમાં તિબુકસંકમથી સંકમાવે. સમ0 મોહ૦ ની પહેલી સ્થિતિ ઉદયથી ભોગવાઈ જાય એટલે ઓપથમિક સમ્યક્ત પ્રાપ્ત થાય. બીજીસ્થિતિના દલિકની ઉપશમના અનંતા, ઉપશમનાની જેમ જાણવી. 5. ચારિત્ર મોહ૦ ઉપશમના - અનંતા, ઉપશમના વિસંયોજના અને દર્શન-3 ઉપશમના કરીને ચારિત્રમોહo ઉપશમાવવા 3 કરણ કરે. તે પૂર્વેની જેમ જાણવા. તે ત્રણે ક્રમશઃ 7,8,9 ગુણઠાણે થાય. અપૂર્વકરણમાં સ્થિતિઘાત વગેરે પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે થાય. અનધ્યમાન અશુભ પ્રકૃતિઓનો ગુણસંક્રમ થાય. અપૂર્વકરણનો સંમો ભાગ ગયે છેતે નિદ્રા-૨ નો બંધવિચ્છેદ થાય. અપૂર્વકરણનો સંમો ભાગ બાકી રહે ત્યારે દેવ-૨, પંચેo,વૈo ૨,આહા. 2, તૈo,કા૦,૧૭ સંસ્થાન, વર્ણાદિ 4, અગુરુo, ઉપઘાત, પરાઘાત, ઉચ્છ0, ત્રણ૪, સુખગતિ, સ્થિર-૫, નિર્માણ, જિન એ 30 પ્રકૃતિઓનો બંધવિચ્છેદ થાય. અપૂર્વકરણના ચરમસમયે હાસ્ય-૪નો બંધવિચ્છેદ, હાસ્ય-૬નો ઉદયવિચ્છેદ અને બધા કર્મોના દેશોપશમના-નિધતિ-નિકાયના કરણોનો વિચ્છેદ થાય. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140. - ચારિત્રમોહ, ઉપશમના પછીના સમયે અનિવૃત્તિકરણમાં પ્રવેશે. ત્યાં સ્થિતિઘાતાદિ પૂર્વેની જેમ કરે. અનિવૃત્તિકરણનો સં૦ મો ભાગ બાકી રહે ત્યારે દર્શન-૭ સિવાયની મોહ૦ની 21 પ્રકૃતિઓનું અંતરકરણ કરે છે. વેધમાન કષાય અને વેદની પહેલી સ્થિતિ પોતાના ઉદયકાળ જેટલી રાખે, શેષ 19 પ્રકૃતિઓની પહેલી સ્થિતિ એક આવ૦ જેટલી રાખે. નવા સ્થિતિબંધના કાળમાં અંતરકરણ કરે. અંતરકરણ પહેલીસ્થિતિ કરતા સં ગુણ હોય છે. બધ્યમાન અને વેધમાન પ્રકૃતિનું અંતરકરણ નું દલિક બન્ને સ્થિતિમાં નાંખે. જેનો બંધ ન હોય, ઉદય હોય તે પ્રકૃતિનું અંતરકરણનું દલિક પહેલી સ્થિતિમાં જ નાંખે. જેનો બંધ હોય, ઉદય ન હોય તે પ્રકૃતિનું અંતરકરણનું દલિક બીજી સ્થિતિમાં જ નાંખે. જેનો બંધ ન હોય, ઉદય ન હોય તે પ્રકૃતિનું અંતરકરણનું દલિક પરપ્રકૃતિમાં નાંખે. અંતરકરણ કર્યા પછી પ્રતિસમય નjo વેદ અio ગુણ ઉપશમાવે. દરેક સમયે જેટલુ દલિક ઉપશમાવે તેના કરતા અio ગુણ દલિક પરપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવે. ચરમસમયે સંક્રમતા દલિક કરતા ઉપશમતુ દલિક અસંeગુણ હોય. આમ અંતર્મુહૂર્ત નપું વેદ સર્વથા ઉપશાંત થાય. ત્યારપછી તે જ રીતે અંતર્મુહૂર્તમાં સ્ત્રીવેદ ઉપશમાવે. પછી અંતર્મુહૂર્તમાં હાસ્ય-૬ ઉપશમાવે. તે જ વખતે પુર્વેદના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાનો વિચ્છેદ થાય અને પ્રથમસ્થિતિનો વિચ્છેદ થાય. હાસ્ય-ઉના ઉપશમ પછી સમયગૂન બે આવO કાળમાં પુવેદ પ્રતિસમય અસંeગુણ ઉપશમાવે અને પ્રતિસમય વિશેષહીન પરપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવે. પુવેદની પ્રથમસ્થિતિનો ક્ષય થયા પછી ક્રોધ3 ને એક સાથે ઉપશમાવવાનું શરુ કરે. સંક્રોધની પ્રથમસ્થિતિ સમયજૂન 3 આવલિકા શેષ હોય ત્યારથી અપ્રત્યા -પ્રત્યા, ક્રોધના દલિક સં. ક્રોધમાં ન નાંખે, સં. માનાદિમાં નાંખે. 2 આવ શેષે આગાલવિચ્છેદ થાય. 1 આવ શેષે સંક્રોધના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાનો Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 ચારિત્રમોહ૦ ઉપશમના વિચ્છેદ થાય અને અપ્રત્યા -પ્રત્યા, ક્રોધ સર્વથા ઉપશાંત થાય. સંnક્રોધના પ્રથમસ્થિતિના 1 આવો ના દલિકો સિબુકસંક્રમથી સંમાનમાં નાખ. સમયજૂન 2 આવ૦માં બંધાયેલુ દલિક પુવેદની જેમ તેટલા કાળે ઉપશમાવે અને સંક્રમાવે. સંક્રોધના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાનો વિચ્છેદ થયા પછીના સમયથી બીજી સ્થિતિમાંથી દલિક ખેંચી સંમાનની પ્રથમસ્થિતિ કરે અને ભોગવે. ઉત્તરોત્તર સમયે અસંહગુણ દલિક ગોઠવે. પ્રથમસ્થિતિ કર્યા પછીના સમયથી માન-3ને ઉપમાશમાવવાનું શરુ કરે. સમયજૂન 3 આવ શેષે અપ્રત્યા -પ્રત્યા માન સંo માનમાં ન નાંખે, સંo માયાદિમાં નાંખે. 2 આવ શેષે આગાલવિચ્છેદ થાય. 1 આવ શેષે સંવમાનના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાનો વિચ્છેદ થાય અને અપ્રત્યા - પ્રત્યા માન સર્વથા ઉપશાંત થાય. સંમાનની પ્રથમસ્થિતિની 1 આવ૦ નું દલિક સિબુક સંક્રમથી સંમાયામાં સંક્રમાવે. સમયજૂન 2 આવ માં બંધાયેલ દલિક પુવેદની જેમ તેટલા કાળે ઉપશમાવે અને સંક્રમાવે. સંમાનના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થયા પછીના સમયથી બીજી સ્થિતિમાંથી દલિક ખેંચી સં માયાની પ્રથમસ્થિતિ કરે અને ભોગવે. ત્યારથી જ માયા-૩ ઉપશમાવવાનું શરુ કરે. પ્રથમ સ્થિતિની સમયનૂન 3 આવો શેષે પ્રત્યા -પ્રત્યા માયા સંs માયામાં ન નાંખે, સં. લોભમાં નાંખે. 2 આવ શેષે આગાલવિચ્છેદ થાય. 1 આવ શેષે બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિરચ્છેદ થાય અને અત્યા-પ્રત્યા માયા સર્વથા ઉપશાંત થાય. સં માયાની પ્રથમસ્થિતિની 1 આવ૦નું દલિક સિબુકસંક્રમથી સંnલોભમાં સંક્રમાવે. સમયગૂગ 2 આવતુમાં બંધાયેલુ દલિક પુવેદની જેમ તેટલા કાળે ઉપશમાવે અને સંક્રમાવે. સંમાયાના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થયા પછીના સમયથી બીજી સ્થિતિમાંથી દલિક ખેંચી સંઇ લોભની લોભાવેદકાદ્ધાના 2/3 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ચારિત્રમોહ, ઉપશમના ભાગ જેટલી પ્રથમ સ્થિતિ કરે અને ભોગવે. પહેલો 1/3 ભાગ અર્જકર્ણકરણોદ્ધા કહેવાય છે, બીજો 1/3 ભાગ કિસ્ટિકરણોદ્ધા કહેવાય છે. અશ્વકર્ણકરણોદ્ધામાં પૂર્વસ્પર્ધકોમાંથી દલિક લઈ તેનો રસ અત્યંત હીન કરી અપૂર્વસ્પર્ધકો બનાવે. ત્યાર પછી કિકિરણોદ્ધામાં પૂર્વસ્પર્ધકો-અપૂર્વાર્ધકોમાંથી દલિક લઈ તેમનો રસ અત્યંત હીન કરી મોટા અંતરવાળી પ્રતિસમય અનંત કિઠ્ઠિઓ બનાવે. કિર્ટિકરણાદ્ધાના ચરમસમયે અપ્રત્યા -પ્રત્યા, લોભ સર્વથા ઉપશાંત થાય. ત્યારે સંઓ લોભનો બંધવિરચ્છેદ, બાદર સંઓ લોભના ઉદયઉદીરણાવિચ્છેદ અને ૯મા ગુણોનો વિચ્છેદ થાય. ત્યાર પછી ૧૦માં ગુણઠાણે આવે. ત્યાં બીજીસ્થિતિમાંથી કેટલીક કિટિઓ ખેંચી ૧૦માં ગુણ ના કાળ તુલ્ય પ્રથમસ્થિતિ કરે અને ભોગવે. બીજી સ્થિતિમાં રહેલ શેષ કિઓિ અને સમયનૂન 2 આવ માં બંધાયેલુ દલિક ઉપશમાવે. ૧૦મા ગુણના ચરમસમયે સં લોભ સર્વથા ઉપશાંત થઈ જાય છે. ત્યારે જ્ઞાના૫, દર્શના 4, અંતરાય 5, યશ, ઉપ્યo = ૧૧નો બંધવિચ્છેદ થાય. ત્યાર પછી ૧૧માં ગુણઠાણે આવે. તેનો કાળ જ0 થી 1 સમય છે, ઉo થી અંતર્મુહૂર્ત છે. અહીં કાળ અને પ્રદેશની અપેક્ષાએ તુલ્ય ગુણશ્રેણી થાય. અહીંથી બે રીતે પડે(૧) ભવક્ષયથી - ૧૧મા ગુણaણે સ્વભવનું આયુષ્ય પુરુ થાય તે જીવ મરીને વૈમાનિક દેવલોકમાં જાય અને ત્યાં ૪થુ ગુણઠાણ પામે. તેને પહેલા સમયથી જ બધા કરણો પ્રવર્તે. (2) કાળક્ષયથી - ૧૧માં ગુણ નો કાળ પૂર્ણ થાય એટલે તે જીવ જે રીતે ચઢ્યો હોય તે જ રીતે પડે. જ્યાં જ્યાં બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થયા હોય ત્યાં ત્યાં તે શરુ થાય. જે મોહ૦ પ્રકૃતિનો ઉદય થાય તેની ગુણશ્રેણી તેના ઉદયકાળ કરતા અધિક અધિકકાળવાળી અને ચઢતીવખતની ગુણશ્રેણીના કાળની તુલ્ય કાળવાળી કરે. મોહ૦ સિવાયના કર્મોની ગુણશ્રેણી અનિવૃત્તિકરણ અને અપૂર્વકરણના કાળ કરતા વિશેષાધિક કરે. જે કષાયના ઉદયે શ્રેણી માંડી હોય Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 143 ક્ષપકશ્રેણી - દર્શન 3 ક્ષપણા તે કષાયનો ઉદય થતા તેની ગુણશ્રેણી શેષકની ગુણશ્રેણી સમાન કરે. પડતા પડતા કોઈક 6 ઠુંઠા ગુણઠાણે આવે, કોઈક પમા-કથા ગુણઠાણે આવે, કોઈક રજા ગુણઠાણે પણ આવે. ઉo થી 1 ભવમાં 2 વાર ઉપશમશ્રેણી માંડે. જે બે વાર ઉપશમશ્રેણી માંડે છે તે જ ભવમાં ક્ષપકશ્રેણી ન માંડે. જે 1 વાર ઉપશમશ્રેણી માંડે છે તે જ ભવમાં ક્ષપકશ્રેણી માંડી પણ શકે. સિદ્ધાન્તના મતે 1 ભાવમાં 1 જ શ્રેણી માંડે. ક્ષપકશ્રેણી ક્ષપકશ્રેણી માંડનાર 8 વર્ષથી ઉપરની વયનો મનુo હોય. તે સૌથી પહેલા અનંતા, વિસંયોજના કરે. તે પૂર્વે કહેલ છે. દર્શન - 3 ક્ષપણા - અનંતાવિસંયોજના કર્યા પછી દર્શન-3 નો ક્ષય કરવા 3 કરણ કરે. તે પૂર્વેની જેમ જાણવા. અપૂર્વકરણના પ્રથમસમયથી ગુણસંક્રમથી મિથ્યા-મિશ્ર ના દલિત સમ0માં નાંખે. તે બેનો ઉદ્વલના સંક્રમ પણ કરે છે. ઉત્તરોત્તર સમયે સ્થિતિખંડ વિશેષહીન હોય છે. અપૂર્વકરણના પ્રથમસમય કરતા ચરમસમયે સ્થિતિસત્તા સંo ગુણ હીન હોય છે. ત્યાર પછી અનિવૃત્તિકરણમાં પ્રવેશે. સ્થિતિઘાતાદિ પૂર્વેની જેમ કરે. ૧લા સમયથી દર્શન-3ના દેશોપશમના-નિધત્તિ-નિકાયના કરણોનો વિચ્છેદ થાય છે. હજારો સ્થિતિઘાત બાદ દર્શન-3 ની સ્થિતિસત્તા અસંજ્ઞીપંચે ની સ્થિતિસરા તુલ્ય થાય. ત્યાર પછી હજારો સ્થિતિઘાત બાદ દર્શન-૩ ની સ્થિતિમત્તા ચઉoની સ્થિતિસરા તુલ્ય થાય. ત્યાર પછી હજારો સ્થિતિઘાત બાદ દર્શન-3 ની સ્થિતિસત્તા તેઈoની સ્થિતિસરા તુલ્ય થાય. ત્યાર પછી હજારો સ્થિતિઘાત બાદ દર્શન-૩ ની સ્થિતિસત્તા બેઈoની સ્થિતિસત્તા તુલ્ય થાય. ત્યાર પછી હજારો સ્થિતિઘાત બાદ દર્શન-૩ ની સ્થિતિસત્તા એકેoની સ્થિતિસરા તુલ્ય થાય. ત્યાર પછી હજારો સ્થિતિઘાત બાદ Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144- ચારિત્ર મોહo Hપણા દર્શન-3 ની સ્થિતિસત્તા પલ્યો /અioની થાય. પછી ત્રણેનો 1-1 સંo મો ભાગ રાખી શેષનો ઘાત કરે. પછી તે સંવ મા ભાગનો સંo મો ભાગ રાખી શેષનો ઘાત કરે. એમ હજારો સ્થિતિઘાત થાય. પછી મિથ્યા ના અio ભાગોનો ઘાત કરે. શેષ 2 ના સંo ભાગોનો ઘાત કરે. ઘણા સ્થિતિઘાત બાદ મિથ્યા ની સ્થિતિ 1 આવ રહે છે, શેષ 2 ની સ્થિતિ પલ્યો/અio થાય છે. સ્થિતિઘાતમાં મિથ્યાનું દલિત સમ-મિશ્ર)માં નાંખે, મિશ્ર નું દલિક સમ0માં નાંખે, સમોનું દલિક તેની પ્રથમસ્થિતિમાં નાંખે. મિથ્યા ની 1 આવ૦નું દલિક સિબુક સંક્રમથી સમ0માં નાંખે. પછી સમ-મિશ્ર ના અસંહ ભાગોનો ઘાત કરે, 1 રાખે. પછી તે 1 ભાગના પણ અંસ ભાગોનો ઘાત કરે, 1 રાખે. એમ કેટલાક સ્થિતિઘાત પછી મિશ્ર ની સ્થિતિ 1 આવો થાય. તે 1 આવ૦ નું દલિક સિબુકસંક્રમથી સમ૦ માં નાંખે. ત્યારે સમ0ની સ્થિતિ 8 વર્ષ હોય. નિશ્ચયમતે ત્યારે જ દર્શનમોહનીય ક્ષપક કહેવાય. ત્યારપછી સમ0ના અંતર્મુહૂર્ત-પ્રમાણ ખંડોનો ઘાત કરી તેનુ દલિક ઉદયસમયથી ગુણશ્રેણીશીર્ષ સુધી અio ગુણાકારે નાખે, ત્યારપછી ચરમસ્થિતિસુધી વિશેષહીનવિશેષહીન નાંખે. આમ અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણવાળા ખંડોનો ઘાત કરે. બ્રિયરમ સ્થિતિખંડ કરતા ચરમખંડ સં૦ ગુણ હોય. ચરમ સ્થિતિખંડ ઉકેરાયે છતે તે કૃતકરણ કહેવાય. ત્યારે કોઈક કાળ કરી ચારમાંથી કોઈ પણ ગતિમાં ઉત્પન્ન થાય. ત્યાં કોઈ પણ લેશ્યા હોય, ત્યાં સમ0ની શેષ સ્થિતિ ઉદય વડે ભોગવી ક્ષાયિક સખ્યત્ત્વ પામે. જો બદ્ધાયુ, જીવ ક્ષપકશ્રેણી માંડે તો અનંતા વિસંયોજના કર્યા પછી મરણ થવાથી અટકી જાય. જો મરણ ન થાય તો પણ દર્શન-૩ નો ક્ષય કરીને અટકી જાય. જો અબદ્ધાયુ, જીવ ક્ષપકશ્રેણી માંડે તો દર્શન-૭ ક્ષય થયા પછી ચારિત્રમોહ૦નો ક્ષય કરવાનું શરુ કરે. તે આ પ્રમાણે ચારિત્ર મોહ૦ ક્ષપણા - પૂર્વેની જેમ 7,8,9 ગુણઠાણે ક્રમશઃ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચારિત્ર મોહ૦ ક્ષપણા 145 3 કરણ કરે. ૮માં ગુણઠાણે સ્થિતિઘાતાદિથી અપ્રત્યાo 8 - પ્રત્યા. 4 તેવી રીતે ખપાવે જેથી ભા ગુણઠાણાના પ્રથમસમયે તેની સ્થિતિ પલ્યો / અio થાય. ૯માં ગુણ નો સમો ભાગ શેષ રહે ત્યારે થિણદ્ધિ 3, નરક 2, તિo 2, જાતિo 4, સ્થાવર, આતપ, ઉધોત, સૂક્ષ્મ, સાધારણ એ 16 પ્રકૃતિની સ્થિતિસત્તા ઉદ્ધલના કરતા કરતા પલ્યો /અi૦ જેટલી થાય. પછી ગુણસંક્રમથી બધ્યમાન પ્રકૃતિમાં તે 16 પ્રકૃતિઓ સંકમાવી સર્વથા ક્ષય કરે. ત્યાર પછી બાકી રહેલ અપ્રત્યા. 4 - પ્રત્યા. ૪નો પણ સર્વથા ક્ષય કરે. મતાંતરે, પહેલા 16 પ્રકૃતિ ખપાવવાનું શરુ કરે, વચ્ચે 8 કષાયનો ક્ષય કરે, પછી બાકી રહેલ 16 પ્રકૃતિ ખપાવે. ત્યાર પછી અંતર્મુહૂર્તમાં 9 નોકષાય અને સંe 4 નું અંતરકરણ કરે. ત્યારપછી બીજી સ્થિતિમાં રહેલ નjo વેદને ઉદ્ધવનાસંક્રમથી ખપાવવાનું શરુ કરે. અંતર્મુહૂર્તમાં તેની સ્થિતિસત્તા પલ્યો/અio જેટલી થાય. ત્યાર પછી ગુણસંક્રમથી બધ્યમાન પરપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવે. અંતર્મુહૂર્તમાં તેનો સર્વથા ક્ષય થાય. જો નપું. વેદે શ્રેણી માંડી હોય તો પ્રથમસ્થિતિનું દલિક ભોગવીને ખપાવે. જો અન્યવેદે શ્રેણી માંડી હોય તો પ્રથમસ્થિતિનું આવતુ પ્રમાણ દલિક સિબુકસંક્રમથી વેધમાનપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવે. ત્યારપછી તે જ રીતે સ્ત્રીઓ નો ક્ષય કરે. ત્યારપછી 6 નોકષાય ખપાવવાનું શરુ કરે. ત્યારથી તેમનું બીજી સ્થિતિનું દલિક વેદમાં ન સંક્રમાવે પણ સંક્રોધમાં નાંખે. આમ અંતર્મુહૂર્તમાં 9 નોકષાયનો સર્વથા ક્ષય થાય. તે જ સમયે પુo વેદના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થાય અને સમયગૂન બે આવ માં બંધાયેલા સિવાયનું દલિક ક્ષય થાય. પુ. વેદે શ્રેણી માંડનારને આ પ્રમાણે સમજવું. નjo વેદે શ્રેણી માંડનાર પહેલા સ્ત્રીવેદનપું વેદ એકસાથે ખપાવે. તે જ સમયે પુo વેદનો બંધવિચ્છેદ થાય. પછી અવેદક થઈને પુત્રવેદ અને હાસ્ય-૬ સાથે ખપાવે. સ્ત્રીવેદે શ્રેણી માંડનાર પહેલા નપું વેદ ખપાવે, પછી સ્ત્રીવેદ ખપાવે. તે જ વખતે 50 વેદનો બંધવિચ્છેદ થાય. પછી અવેદક થઈને પુછવેદ અને હાસ્ય-૬ સાથે ખપાવે. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146. ચારિત્રમોહ ક્ષપણા 50 વેદે શ્રેણી માંડનાર પુછવેદના બંધવિચ્છેદ પછી ક્રોધના ઉદયમાં વર્તમાન હોય તો ક્રોધાદ્ધાના 3 વિભાગ કરે - અશ્વકર્ણકરણોદ્ધા, કિટિકરણોદ્ધા અને કિટિવેદનાદ્ધા. અશ્વકર્ણકરણોદ્ધામાં સં. ૪ની બીજીસ્થિતિમાં પ્રતિસમય અનંતા અપૂર્વસ્પર્ધકો બનાવે. અહીં સમયજૂન બે આવમાં 50 વેદને ગુણસંક્રમથી સં૦ ક્રોધમાં સંક્રમાવી ક્ષય કરે. કિર્ટિકરણાદ્ધામાં સં. ૪ના બીજસ્થિતિના દલિકની કિઠ્ઠિઓ કરે. તે કિઠ્ઠિઓ અનંત હોવા છતા સ્થૂલજાતિભેદની અપેક્ષાએ 12 કલ્પાય છે. 1-1 કષાયની 3-3 કિટ્ટિ હોય છે. ક્રોધના ઉદયે શ્રેણી માંડનારને આ પ્રમાણે જાણવું. માનના ઉદયે શ્રેણી માંડનાર ઉદ્ધલના સંક્રમથી ક્રોધનો ક્ષય કર્યા પછી સં૦૩ ની પૂર્વકમે 9 કિસ્ટિ કરે. માયા ના ઉદયે શ્રેણી માંડનાર ઉદ્વલના સંકમથી ક્રોધ-માનનો ક્ષય કર્યા પછી પૂર્વકમે સં. 2 ની 6 કિષ્ટિ કરે. લોભના ઉદયે શ્રેણી માંડનાર ઉદ્વલના સંક્રમથી ક્રોધ-માનમાયાનો ક્ષય કર્યા પછી પૂર્વકમે સંલોભની 3 કિર્ટિ કરે છે. કિસ્ટિકરણોદ્ધા પૂર્ણ થયા પછી ક્રોધના ઉદયે શ્રેણી માંડનાર કોઇની દ્વિતીય સ્થિતિમાં રહેલ પ્રથમકિટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમ સ્થિતિ કરે અને ભોગવે. તેની આવળ શેષે બીજીસ્થિતિમાંથી બીજીકિસ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરે અને ભોગવે. તેની આવ શેષે બીજીસ્થિતિમાંથી ત્રીજીકિસ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. આ ત્રણે કિટિવેદનાદ્ધામાં બીજીસ્થિતિનું દલિક ગુણસંકમથી સંમાનમાં નાખે. ત્રીજી કિટિવેદનાદ્ધાની આવ શેષે સં૦ ક્રોધના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થાય. સમયજૂન બે આવ૦ માં બંધાયેલા સિવાયનું સંક્રિોધનું બાકીનું બધુ દલિક ક્ષય થઈ ગયું છે. ત્યારપછી બીજી સ્થિતિમાંથી સંn માનનું પ્રથમકિર્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમ સ્થિતિ કરીને અંતર્મુહૂર્ત સુધી ભોગવે. સં. ક્રોધનું સમયજૂન બે આવબદ્ધ દલિક ગુણસંકમથી સંક્રમાવી તેટલા કાળે સર્વથા ખપાવે. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચારિત્રમોહ ક્ષપણા 147 સં. માનની પ્રથમકિસ્ટિવેદનાદ્ધાની આવ શેષે બીજી સ્થિતિમાંથી તેની બીજી કિર્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. આવ શેષે બીજી સ્થિતિમાંથી તેની ત્રીજી કિસ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. આવ શેષે સંn માનના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિરચ્છેદ થાય. સમયનૂન બે આવ૦ માં બંધાયેલા સિવાયનું બાકીનું બધું દલિક ક્ષય થઈ ગયું છે. ત્યારપછી બીજીસ્થિતિમાંથી સંs માયાનું પ્રથમકિસ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને અંતર્મુહૂર્ત સુધી ભોગવે. સંમાનનું સમયજૂન બે આવ, બદ્ધ દલિક સંમાયામાં ગુણસંક્રમથી સંકમાવી સર્વથા ખપાવે. સં. માયાની પ્રથમકિટિવેદનાદ્ધાની આવ શેષે બીજી સ્થિતિમાંથી તેની બીજી કિટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. આવ શેષ બીજી સ્થિતિમાંથી તેની ત્રીજી કિસ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. આવ શેષે સં. માયાના બંધ-ઉદય-ઉદીરણાવિચ્છેદ થાય અને સમયનૂન બે આવ માં બંધાયેલા સિવાયનું બધુ દલિક ક્ષય થઈ ગયું છે. ત્યારપછી સં લોભની બીજી સ્થિતિમાંથી પ્રથમકિષ્ટિનું દલિક ખેંચીને પ્રથમસ્થિતિ કરીને અંતર્મુહૂર્ત સુધી ભોગવે. સં. માયાનું સમયજૂન બે આવ બદ્ધ દલિક સંઇ લોભમાં ગુણસંક્રમથી સંકમાવી સર્વથા ખપાવે. સં. લોભની પ્રથમકિસ્ટિવેદનાદ્ધાની આવ શેષે બીજી સ્થિતિમાંથી તેની બીજી કિષ્ટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમસ્થિતિ કરીને ભોગવે. તે વખતે બીજી સ્થિતિમાં રહેલ ત્રીજી કિર્ટિના દલિકની સૂક્ષ્મકિટિઓ કરે. આવ શેષે સં. લોભનો બંધવિચ્છેદ થાય, બાદર સં લોભના ઉદયઉદીરણા વિચ્છેદ થાય અને ભા ગુણoનો વિચ્છેદ થાય. ત્યારપછી બીજી સ્થિતિમાંથી સૂક્ષ્મકિટિનું દલિક ખેંચી તેની પ્રથમ સ્થિતિ કરી ભોગવે. ત્યારે તે સૂક્ષ્મસં૫રાય કહેવાય. ઉપર સર્વત્ર ૧લી-બીજી કિટિની છેલ્લી આવ ક્રમશઃ બીજી-ત્રીજી કિટિમાં સિબુકસંક્રમથી સંક્રમાવે. ત્રીજી કિટિની છેલ્લી આવો વેધમાન પરપ્રકૃતિમાં સિબુકસંક્રમથી Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 - ચારિત્રમોહ ક્ષપણા સંકમાવે. સૂમકિટિ ભોગવતો જીવ સૂક્ષ્મકિટિના દલિકને અને સમયજૂન બે આવ, બદ્ધ દલિકને પ્રતિસમય સ્થિતિઘાતાદિથી ખપાવે છે. ૧૦માં ગુણોનો સં૦ મો ભાગ શેષ રહે ત્યારે સં લોભને સર્વાપવર્તનાથી અપવર્તીને ૧૦માં ગુણ ના કાળ તુલ્ય કરે. ત્યારથી સંવ લોભના સ્થિતિઘાતાદિ ન થાય, શેષકર્મોના થાય. તે અપવર્તિત સ્થિતિને ઉદયઉદીરણાથી ભોગવે. આવ શેષે ઉદીરણાવિચ્છેદ થાય. પછી ચરમસમય સુધી માત્ર ઉદયથી જ ભોગવે. ચરમસમયે જ્ઞાનાd 5 - દર્શના 4 - અંતરાય પ-યશ-ઉચ્ચએ 16 પ્રકૃતિનો બંધવિચ્છેદ થાય, મોહo ના ઉદય-સત્તાવિચ્છેદ થાય. ત્યારપછી ૧૨માં ગુણઠાણે આવે. ત્યાં શેષકર્મોના સ્થિતિઘાતાદિ પૂર્વેની જેમ પ્રવર્તે છે. ૧૨માં ગુણ નો સં૦ મો ભાગ શેષ રહે ત્યારે જ્ઞાના, 5 - દર્શના 4 - અંતરાય 5 - નિદ્રા 2 એ 16 પ્રકૃતિની સ્થિતિસત્તા સર્વાપવર્તનાથી અપવર્તીને ૧૨માં ગુણ ના કાળ તુલ્ય કરે છે, નિદ્રા-૨ની સ્થિતિસત્તા સ્વરૂપની અપેક્ષાએ સમય ન્યૂન કરે છે. ત્યારથી તે પ્રકૃતિના સ્થિતિઘાતાદિ ન થાય, શેષ પ્રકૃતિના થાય. પછી નિદ્રા-૨ સિવાયની 14 પ્રકૃતિઓ ઉદય-ઉદીરણાથી ભોગવે. આવ શેષે ઉદીરણાવિચ્છેદ થાય. પછી માત્ર ઉદયથી જ ભોગવે. બ્રિયરમસમયે નિદ્રા-૨નો ક્ષય થાય, ચરમસમયે 14 પ્રકૃતિનો ક્ષય થાય. ત્યારપછી ૧૩મા ગુણઠાણે આવે. ત્યાં કેવળજ્ઞાન-કેવળદર્શનથી લોકાલોકને જાણે અને જુવે. તેઓ જળ થી અંતર્મુહૂર્ત અને ઉ૦ થી દેશોનપૂર્વકોટી સુધી વિચરે. પછી જેના વેદનીયાદિ કર્મો આયુo કરતા વધુ હોય તેઓ સ્થિતિને સમાન કરવા સમુદ્ધાત કરે. ત્યારપછી યોગનિરોધ કરે. તેમાં પહેલા બાદર કાયયોગના આલંબનથી બાદર મનોયોગનો નિરોધ કરે, પછી બાદર વચનયોગનો વિરોધ કરે, પછી સૂક્ષ્મ કાયયોગના આલંબનથી બાદ કાયયોગનો વિરોધ કરે, પછી સૂક્ષ્મ મનોયોગનો વિરોધ કરે, પછી સૂક્ષ્મ વયનયોગનો વિરોધ કરે. પછી સૂક્ષ્મ કાયયોગનો નિરોધ કરતા તે સૂક્ષ્મક્રિયા અપ્રતિપાતિ ધ્યાન કરે. તેનાથી શરીરના Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ચારિત્રમોહ ક્ષપણા - 149 છિદ્રો પૂરાઈ જવાથી શરીરના ત્રીજા ભાગ જેટલા આત્મપ્રદેશો સંકોચાઈ જાય. પછી ૧૩માં ગુણoના ચરમસમય સુધી આયુo સિવાયના અઘાતી કર્મોની સ્થિતિઘાતાદિથી અપવર્નના કરે. ચરમસમયે બધા કર્મો ૧૪મા ગુણના કાળ તુલ્ય સ્થિતિવાળા થાય. જેમનો ૧૪મા ગુણઠાણે ઉદય નથી તે કર્મોની સ્થિતિ સ્વરૂપની અપેક્ષાએ સમય ન્યૂન કરે. ત્યારે 1 વેદનીય, ઔદાઓ 2, તૈo, કાળ, ૧લુ સંઘ૦, 6 સંસ્થાન, વર્ણાદિ૪, અગુરુo, ઉપઘાત, પરાઘાત, ઉચ્છo, ખગતિ 2, પ્રત્યેક, સ્થિર૨, અસ્થિર-૨, સુસ્વર, દુઃસ્વર, નિર્માણ એ 30 પ્રકૃતિના ઉદયઉદીરણાવિચ્છેદ થાય. ત્યારપછી ૧૪મા ગુણઠાણે આવે. ત્યાં અજઘન્યોત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત કાળ છે. ત્યાં ભુપતક્રિયા અપ્રતિપાતિ ધ્યાન કરે. ઉદયવાળી પ્રકૃતિઓ ભોગવીને ખપાવે. અનુદયવાળી પ્રકૃતિઓ વેઘમાન પ્રકૃતિઓમાં તિબકસંક્રમથી સંક્રમાવે. બ્રિયરમસમયે ઓદા 4, તે શરીર-બંધનસંઘાતન, કાળ શરીર-બંધન-સંઘાતન, 6 સંઘ૦, 6 સંસ્થાન, વર્ણાદિ 4, મનુo આનુo, પરાઘાત, ઉપઘાત, અગુરુo, ખગતિ 2, પ્રત્યેક, અપર્યા, ઉચ્છવાસ, સ્થિર-૨, અસ્થિર-૨, સુવર, દુઃસ્વર, દુર્ભગ, અનાદેય, અયશ, નિર્માણ, નીયo, 1 વેદનીય, વૈo 8, આહા. 4, દેવ-૨ એ પ૭ પ્રકૃતિઓનો ક્ષય થાય. 1 વેદનીય, મનુ આયુo,ઉચ્ચo, મનુ ગતિ, પંચેo, ગસ-3, સુભગ, આદેય, યશ, જિન એ 12 પ્રકૃતિઓનો ઉદય ૧૪માં ગુણઠાણે હોય છે. ચરમસમયે આ 12 પ્રકૃતિનો ક્ષય થાય. મતાંતરે બ્રિયરમસમયે મનુ આનુ સિવાય પવનો ક્ષય થાય અને ચરમસમયે મનુ આનુ સહિત 13 નો ક્ષય થાય. ત્યારપછીના સમયે જીવ ઊર્ધ્વલોકના અંતે જાય છે. ત્યાં હંમેશ માટે સિદ્ધિસુખને ભોગવે છે. છટ્ટા કર્મગ્રંથના પદાર્થ સંપૂર્ણ. આ પદાર્થનિરૂપણમાં જિનાજ્ઞાવિરુદ્ધ કંઈ પણ પ્રરૂપણા થઈ હોય તો તેનું ત્રિવિધે ત્રિવિધે મિચ્છામિ દુક્કડમ્ દઉં છું. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ગાથા - શબ્દાર્થ છ કર્મગ્રંથ (મૂળગાથા અને શબ્દાર્થ) સિદ્ધપએહિં મહત્યં, બંધોદયસંતપયદિઠાણાણું ! વર્લ્ડ સુણ સંખેવ, નિસંદં દિવિાયસ્સ II1II. મહાન અર્થવાળા, દષ્ટિવાદના ઝરણારૂપ, બંધ-ઉદય-સત્તાના પ્રકૃતિસ્થાનોના સંક્ષેપને સિદ્ધ પદો વાળા ગ્રંથોમાંથી હું કહીશ. તે સાંભળ. (1) કઈ બંધંતો વેયઈ ? કઈ કઈ વા સંતપયદિઠાણાણિ | મૂલત્તરપગઈસું, ભંગવિગપ્પા મુણેઅવ્વા રવા પ્રશ્ન - કેટલી પ્રકૃતિ બાંધતો થકો કેટલી પ્રકૃતિ વેદે ? અથવા તે તે પ્રકૃતિ બાંધનારા અને વેદનારાને કેટલા પ્રકૃતિસત્તાસ્થાન હોય ? જવાબ - મૂળ અને ઉત્તર પ્રકૃતિને વિષે ભાંગાના વિકલ્પો જાણવા. (2) અવિકસત્તછબંધોસુ, અહેવ ઉદયસંતંસા | એગવિહે તિવિગપો, એગવિગપો અબંઘમિ Il3II આઠવિધ - સાતવિધ - છવિધ બંધકોમાં આઠ પ્રકૃતિના ઉદય અને સત્તા હોય. એકવિઘ બંઘકમાં ત્રણ વિકલ્પ છે. અબંધમાં એક વિકલ્પ છે. (3) સત્તબંધ અÚદય-સંત, તેરસસુ જીવઠાણેસુ | એગંમિ પંચ ભંગા, દો ભંગા હૂંતિ કેવલિણો llll Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ 151 13 જીવસ્થાનોમાં 7 કે 8 નો બંધ, 8 ના ઉદય અને સત્તા હોય. એક જીવસ્થાનમાં પાંચ ભાંગા છે. કેવળીને બે ભાંગા છે. (4) અલ્સ એગવિગપો, છસુવિ ગુણસનિએસ દુવિગપો ! પત્તે પત્તેણં, બંધોદયસંતકમ્માણ પાપા બંધ-ઉદય-સત્તાના કર્મોનો આઠ ગુણઠાણામાં દરેકમાં 1 વિકલ્પ હોય, છ ગુણઠાણામાં બે વિકલ્પ હોય. (5) પંય નવ દુનિ અટ્ટ-વીસા, ચઉરો તહેવ બાયાલા I દુન્નિ અ પંચ ય ભણિયા, પયડીઓ આણુપુલ્વીએ III આઠ કર્મની અનુક્રમે 5,9,2,28,4,42,2,5 પ્રકૃતિઓ કહી છે. (6) બંધોદયસંતંસા, નાણાવરણેતરાઈએ પંચ . બંધોવરમેવિ ઉદય, સંતંસા હૃતિ પંચેય llll જ્ઞાનાવરણ અને અંતરાયમાં બંધ-ઉદય-સત્તારૂ૫ અંશો પાંચ હોય છે. તથા બંધના અભાવમાં પણ ઉદય અને સત્તા પાંચ જ હોય છે. (7) બંધસ્સ ય સંતસ્સ ય, પગઈàણાઈ તિણિ તુલાઈ ઉદયટ્ટાણાઈ દવે, ચઉ પણગં દંસણાવરણે llll. દર્શનાવરણમાં બંધના અને સત્તાના પ્રકૃતિસ્થાનો 3 છે. તે સમાન છે. ઉદયસ્થાનો 4 અને 5 એમ બે છે. (8). બીઆવરણે નવબંધએ(ગે)સુ, ચઉપચઉદય નવસંતા છચ્ચઉબંધે ચેવું, ચઉબંધુદએ છલસા ય llcl. ઉવરયબંધે ચઉ પણ, નવંસ ચઉદય છચ્ચ ચઉસંતા | વેઅણિઆઉયગોએ, વિભજ્જ મોહં પર વચ્છ ||10|| - આ નિશાનીવાળી ગાથાઓ ટીકામાં રમાયેલી છે, શેષ મૂળગાથાઓ છે. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 ગાથા - શબ્દાર્થ દર્શનાવરણમાં ૯ના બંધકોમાં 4 કે 5 નો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય. છ અને ચારના બંધમાં પણ આ પ્રમાણે. 4 ના બંધ-ઉદયમાં ઉની સત્તા હોય. બંધના અભાવમાં 4 કે 5 નો ઉદય અને ૯ની સત્તા તેમજ 4 નો ઉદય અને 6 કે 4 ની સત્તા હોય. વેદનીય-આયુષ્ય-ગોત્રમાં વિકલ્પ કરવા. પછી મોહનીયના વિકલ્પ કહીશ. (9)(10) ગોઅંમિ સત્ત ભંગા, અટ્ટ ય ભંગા હવંતિ વેઅણિએ I પણ નવ નવ પણ ભંગા, આઉચઉદ્દેવિ કમસો ઉ ||11|| ગોત્રમાં 7 ભાંગા છે. વેદનીયના 8 ભાંગા છે. ચાર આયુષ્યમાં પણ ક્રમશઃ 5,9,9,5 ભાંગા છે. (11) બાવીસ ઈક્કવીસા, સત્તરસં તેરસેવ નવ પંચ ચઉ તિગ દુર્ગા ચ ઈન્કં, બંધટ્ટાણાણિ મોહસ્સ /૧રા 22,21,17,13,9,5,4,3,2,1 - આ મોહનીયના બંઘસ્થાનો છે. (12) એગ વ દો વ ચઉરો, એતો એગાહિઆ દસક્કોસા | ઓહેણ મોહણિજ્જ, ઉદયટ્ટાણાણિ નવ હૃતિ ll13 1 કે 2 કે 4 અહીંથી એક અધિક ઉત્કૃષ્ટથી 10 સુધી - મોહનીયમાં ઓઘથી આ 9 ઉદયસ્થાન હોય છે. (13) અટ્ટ ય સત ય છચ્ચઉ, તિગ દુગ એગાહિઆ ભવે વીસા | તેરસ બારિક્કારસ, ઈત્તો પંચાઈ એગૂણા II14ll સંતસ્સ પયડિપ્રણાણિ, તાણિ મોહમ્સ હંતિ પનરસ | બંધોદયસંતે પુણ, ભંગવિપા બહૂ જાણ II15ll 8,7,6,4,3,2,1 અધિક એવા 20 (એટલે 28,27,26, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ 153 24,23,22,21) 13,12,11, અહીંથી 5 વગેરે 1-1 ધૂન (૫,૪,૩,૨,૧)તે મોહનીયના સત્તાના 15 પ્રકૃતિસ્થાનો છે. વળી બંધ-ઉદય-સત્તામાં ભાંગાના ઘણા વિકલ્પો જાણવા. (14)(15) છબ્બાવીસે ચઉ ઈગવીસે, સત્તરસ તેરસે દો દો | નવબંધગે વિ દુણિ ઉ, ઈક્કિક્કમઓ પરં ભંગા I16ll ૨૨ના બંધમાં ૬,૨૧ના બંધમાં 4, 17 અને 13 ના બંધમાં 2-2, બા બંધનમાં પણ 2 ભાંગા હોય. પછી 1-1 ભાંગો હોય. (16) દસ બાવીસે નવ ઈગવીસે, સત્તાઈ ઉદયકમ્મસા | છાઈ નવ સત્તરસે, તેરે પંચાઈ અફેવ II17 ૨૨ના બંધમાં 7 થી 10, ૨૧ના બંધમાં 7 થી 9, ૧૭ના બંધમાં 6 થી 9, ૧૩ના બંધમાં 5 થી ૮ના ઉદયસ્થાન હોય. (17) ચત્તારિઆઈ નવબંધએસ, ઉક્કોસા સામુદયંસા | પંચવિહબંધગે પુણ, ઉદઓ દુહં મુણેઅવ્વો ll18ll ના બંધકમાં 4 થી ઉત્કૃષ્ટ ૭ના ઉદયસ્થાન હોય, પાંચવિધબંધકમાં બેનો ઉદય જાણવો. (18) ઈત્તો ચઉબંધાઈ, ઈક્ઝિક્યા હવંતિ સબૅવિ ! બંધોવરમે વિ તહા, ઉદયાભાવે વિ વા હુક્લા I/19ll અહીંથી 4 વગેરેના બંધો બંધાય 1-1 ઉદયવાળા હોય છે. બંધના અભાવમાં પણ તે પ્રમાણે હોય. ઉદયના અભાવમાં પણ સત્તા વિકલ્પ હોય. (19) ઈક્કગ છદ્ધિક્કારસ, દસ સત ચઉ% ઈક્કગ ચેવ | એએ ચઉવીસગયા, બાર દુગિમિ ઈક્કારા /ર૦|| Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154. - ગાથા - શબ્દાર્થ મોહનીયના ઉદયસ્થાનો (10,9,8,7,6,5,4) આશ્રયી અનુક્રમે 1,6,11,10,7,8,1 ચોવીશી નિશ્ચયે હોય. બેના ઉદયમાં 12 (મતાંતરે 24) અને 1 ના ઉદયમાં 11 ભાંગા હોય. (20) નવતેસીઈસએહિં, ઉદયવિગપેહિં મોહિઆ જીવા | અઉમુત્તરિ-સીઆલા, પવિંદ-સએહિં વિન્નેઆ રિ૧l 983 ઉદયવિકલ્પોથી અને 6,947 પદવૃંદોથી જીવો મોહ પામેલા જાણવા. (21) નવપંચાણઉઅસએ, ઉદયવિગપેહિં મોહિઆ જીવા | અણિતરિ એગુત્તરિ, પવિંદસઅહિં વિનેઆ lરરા (મતાંતરે) 95 ઉદયવિકલ્પો અને 6,971 પદવૃંદોથી જીવો મોહ પામેલા જાણવા. (22) તિન્નેવ ચ બાવીસે, ઈગવીસે અટ્ટવીસ સત્તરસે I છચ્ચેવ તેર-નવ-બંધએસ, પંચેવ પ્રણાણિ ||3|| ૨૨ના બંધમાં 3, ૨૧ના બંધમાં ૨૮નું, ૧૭ના બંધમાં છે, 13 અને ૯ના બંધમાં 5 સત્તાસ્થાનો છે. (23). પંચવિહ-ચઉવિહેસું, છ છક્ક સેમેસુ જાણ પંચેવ | પત્તએ પત્તેણં, ચારિ એ બંધનુચ્છેએ ર૪|| પાંચવિધ અને ચારવિધ બંધમાં છ-છ, શેષ દરેકમાં 5 અને બંધવિચ્છેદ બાદ ચાર સત્તાસ્થાન જાણવા. (24) દસ-નવ-૫નરસાઈ, બંધોદય-સંત-પડિહાણાણિ | ભણિઆણિ મોહણિજ્જ, ઈત્તો નામં પરં તુચ્છ ll૨પII મોહનીયમાં બંધ-ઉદય-સત્તા સ્થાનો અનુક્રમે 10,9,15 કહ્યા. હવે Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 ગાથા - શબ્દાર્થ પછી નામકર્મ વિષે કહીશ. (25) તેવીસ ૫નવીસા, છવ્વીસા અટ્ટવીસ ગુણતીસા | તીસેગતીસમેગં, બંધટ્ટાણાણિ નામસ્ત ગારી 23,25,26,28,29,30,31,1 - આ નામકર્મના બંધસ્થાન છે. (26) ચઉ પણવીસા સોલસ, નવ બાણઉઈ સયા ય અડવાલા ! એયાલુત્તર છાયાલ સયા, ઈક્કિ બંધવિહી ર૭ll તે બંધસ્થાનોના અનુક્રમે 4, 25, 16, 9, 9,248, 4,641, 1, 1 બંધના ભાંગા છે. (27) વીસિગવીસા ચઉવીસગા ઉં, એગાહિઆ ય ઈગતીસા | ઉદયટ્ટાણાણિ ભવે, નવ અટ્ટ ય હૃતિ નામસ્મ ll28ll 20,21,24 થી એકાધિક 31 સુધી (24,25,26,27,28,29, 30,31) 9,8 - આ નામકર્મના ઉદયસ્થાન છે. (28) ઈક્ક બિલિષ્કારસ, તિત્તીસા છસ્સયાણિ તિત્તીસા | બારસ સત્તરસસયાણ-હિગાણિ-બિપચસીઈહિં /ર૯ll અઉણરીસિધ્ધરસ, સયાણિહિએ સતરાંચસટ્ટીહિં ! ઈક્કિક્કગં ચ વીસા - દહ્દયંતેસુ ઈદયવિહી ll3oll 20 થી ૮ના ઉદયસ્થાનોના અનુક્રમે 1, 42, 11, 33, 900, 33, 1,202, 1,785, 2,917, 1,165, 1, 1 ઉદયભાંગા છે. (29)(30) તિદુનઉઈ ગુણનઉઈ, અડસી છલસી અસીઈ ગુણસીઈ ! અટ્ટ ય છપ્પનારિ, નવ અટ્ટ ય નામસંતાણિ III 93,92,89,88,86,80,79,78,76,75,9,8 - આ નામકર્મના સત્તાસ્થાનો છે. (31) Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 - ગાથા - શબ્દાર્થ અટ્ટ ય બારસ બારસ, બંધોદયસંત-પયદિઠાણાણિ | ઓહેણાએસેસ ય, જO જહાસંભવં વિભજે ||32aaaa નામકર્મના બંધ-ઉદય-સત્તા ના પ્રકૃતિસ્થાનો અનુક્રમે 8,12 અને 12 છે. તે સામાન્ય અને વિશેષે જ્યાં જેટલા સંભવતા હોય ત્યાં તેટલા વિકલ્પ કરવા. (32) નવ પણ ગોદયસંતા, તેવીસે પન્નવીસ છવ્વીસે | અટ્ટ ચઉરટ્વીસે, નવ સગિ ગુણતીસ તીસંમિ ||33II. 23,25 અને ૨૬ના બંધમાં 9-9 ઉદયસ્થાનક અને 5-5 સત્તાસ્થાનક હોય છે. ૨૮ના બંધમાં 8 ઉદયસ્થાનક અને 4 સત્તાસ્થાનક હોય છે. 29 અને ૩૦ના બંધમાં 9 ઉદયસ્થાનક અને 7 સત્તાસ્થાનક હોય છે. (33) એગેગમેગતીસે, એગે એગુદય અટ્ટ સંતમિ | ઉવાયબંધે દસ દસ, વેઅગસંતંમિ ઠાણાણિ ||34ll 31 ના બંધમાં 1 ઉદયસ્થાનક અને 1 સત્તાસ્થાનક હોય છે. 1 ના બંધમાં 1 ઉદયસ્થાનક અને 8 સત્તાસ્થાનક હોય છે. બંધના અભાવમાં, ઉદયમાં અને સત્તામાં 10-10 સ્થાનો હોય છે. (34) તિવિગU-પગઈ-ઠાણેહિં, જીવ-ગુણસન્નિએસ ઠાણેસ | ભંગા પલંજિઅવા, જસ્થ જહા સંભવો ભવઈ રૂપી બંધસ્થાનક, ઉદયસ્થાનક અને સત્તાસ્થાનક રૂપી ત્રણ પ્રકારના પ્રકૃતિસ્થાનો વડે જીવસ્થાનોમાં અને ગુણઠાણામાં જ્યાં જેટલા ભાંગા સંભવતા હોય ત્યાં તેટલા કહેવા. (35) તેરસસુ જીવ-સંખેવએસ, નાણંતરાયતિવિગપો ! ઈન્કંમિ તિદવિગપો, કરણ પઈ ઈW અવિગપો ll361 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ 157 13 જીવસ્થાનોમાં જ્ઞાનાવરણ અને અંતરાય કર્મનો 3 વિકલ્પવાળો ભાંગો હોય છે. 1 જીવસ્થાનમાં 3 અને 2 વિકલ્પવાળા ભાંગા હોય છે. અહીં દ્રવ્યમનને આશ્રયીને વિકલ્પોનો અભાવ હોય છે. (36) તેરે નવ ચઉ પણગં, નવ સંતેગંમિ ભંગમિક્કરા વેઅણિ-આઉટ-ગોએ, વિભક્ત મોહં પરં તુચ્છું Il3૭ના દર્શનાવરણકર્મના 13 જીવસ્થાનોમાં લનો બંધ, 4 કે 5 નો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય છે. 1 જીવસ્થાનમાં 11 ભાંગા હોય છે. વેદનીય, આયુષ્ય અને ગોત્ર કર્મને વિષે વિકલ્પો કરીને પછી મોહનીયકર્મને કહીશ. (37) પક્કરગ-સન્નિઅરે, અટ્ટ ચઉન્ડં ચ વેઅણિઅભંગા I સત્ત ય તિગં ચ ગોએ, પરેએ જીવઠાણેસુ Il38i વેદનીયકર્મના પર્યાપ્તા સંજ્ઞીમાં 8 ભાંગા હોય છે અને શેષ 13 જીવસ્થાનોમાં 4 ભાંગા હોય છે. ગોત્રકર્મના પર્યાપ્તા સંજ્ઞીમાં 7 ભાંગા હોય છે અને શેષ 13 જીવસ્થાનોમાં દરેકમાં 3 ભાંગા હોય છે. (38) પક્વતાડપwતગ, સમણે પજ્જતઅમણ સેસેસ | અઠ્ઠાવીસં દસગં, નવાં પણચં ચ આઉમ્સ llBell આયુષ્યકર્મના પર્યાપ્તા સંજ્ઞી, અપર્યાપ્તા સંજ્ઞી, પર્યાપ્તા અસંજ્ઞી અને શેષ જીવસ્થાનોમાં ક્રમશઃ 28,10,9 અને 5 ભાંગા હોય છે. (39) અજ્જુ પંચસ એગે, એગ દુર્ગ દસ ય મોહબંધગએ I તિગ ચઉ નવ ઉદયગએ, તિગ તિગ પત્તરસ સંતંમિ llaoII 8,5 અને 1 જીવસ્થાનમાં મોહનીયના ક્રમશઃ 1,2 અને 10 બંધસ્થાનો, 3,4 અને 9 ઉધ્યસ્થાનો અને 3,3 અને 15 સત્તાસ્થાનો હોય છે. (40) Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ગાથા - શબ્દાર્થ પણ દુગ પણl પણ ચઉ, પણl પણગા હવંતિ તિન્નેવ ! પણ છપ્પણાં કચ્છ-અઅટ્ટ દસગં તિ ll41II સત્તવ અપwત્તા, સામી સુહુમાં ચ બાયરા ચેવ . વિગલિંદિઆઉ તિક્તિ ઉ, તહ ય અસત્ની અ સની અ Il૪રા 5-2-5, 5-4-5, 5-5-5, 5-6-5, 6-6-5, 8-8-10 નામકર્મના બંધસ્થાન - ઉદયસ્થાન - સત્તાસ્થાન છે. તેમના સ્વામી ક્રમશઃ સાત અપર્યાપ્તા, પર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ એકે, પર્યાપ્તા બાદર એકેo, પર્યાપ્તા વિકસેન્દ્રિય 3, પર્યાપ્તા અસંજ્ઞી અને પર્યાપ્તા સંજ્ઞી છે. (41)(42) નાણંતરાય તિવિહમવિ, દસસુ દો હુંતિ દોસુ ઠાણેસુ ! મિચ્છાસાણે બીએ, નવ ચઉ પણ નવ ય સંતંસા II4all 10 ગુણઠાણામાં જ્ઞાનાવરણ અને અંતરાય કર્મ ત્રણે વિકલ્પવાળા હોય છે. બે ગુણઠાણામાં બે વિકલ્પ હોય છે. દર્શનાવરણકર્મમાં, મિથ્યાત્વ અને સાસ્વાદન ગુણઠાણામાં 9 નો બંધ, 4 કે પનો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય છે. (3) મિસ્સાઈ નિઅટ્ટીઓ, છગ્ગઉ પણ નવ ય સંતકર્મોસા | ચઉબંધ તિગે ચઉ પણ, નવંસ દુસુ જુઅલ છસ્મતા Il44ll મિશ્રથી નિવૃત્તિ (૮મા) ગુણઠાણા સુધી નો બંધ, 4 કે પનો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય છે. 8 થી 10 સુધીના ત્રણ ગુણઠાણામાં 4 નો બંધ, 4 કે 5 નો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય છે. ક્ષપકશ્રેણીમાં 9,10 - આ બે ગુણઠાણામાં 4 નો બંધ અને ઉદય અને 6 ની સત્તા હોય છે. (44) ઉવસંતે ચઉ પણ નવ, ખીણે ચઉદય છચ્ય ચઉ સંતા | વેઅણિ-આઉઅ-ગોએ, વિભજ્જ મોહં પરં તુચ્છ ll૪પા Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ - - 159 ઉપશાંતમોહ ગુણઠાણે 4 કે 5 નો ઉદય અને ૯ની સત્તા હોય છે. ક્ષીણમોહ ગુણઠાણે 4 નો ઉદય અને 6 કે 4 ની સત્તા હોય છે. વેદનીય, આયુષ્ય અને ગોત્રકર્મ વિષે વિકલ્પો કરીને પછી મોહનીયને કહીશ. (45) ચઉ છમ્સ દુન્નેિ સાસુ, એગે ચઉ ગુણિસ વેઅણિઅભંગા ! ગોએ પણ ચઉ દો તિસુ, એગસુ દુન્નેિ ઈર્ષામિ 46 વેદનીયકર્મના 6 ગુણઠાણામાં 4 ભાંગા, 7 ગુણઠાણામાં બે ભાંગા અને 1 ગુણઠાણામાં 4 ભાંબા હોય છે. ગોત્રકર્મમાં ૧લા ગુણઠાણે 5, રજા ગુણઠાણે 4, મિશ્રાદિ 3 ગુણઠાણામાં બે, પ્રમાદિ આઠ ગુણઠાણામાં 1 અને 1 (અયોગી) ગુણઠાણામાં 2 ભાંગા હોય છે. (46) અચ્છાહિગવીસા, સોલસ વીસ ચ બારસ છ દોસુ I દો ચઉસ તીસુ ઈદ્ધ, મિચ્છાઈસ આઉએ ભંગા II47ll આયુષ્યકર્મમાં મિથ્યાત્વાદિ ગુણઠાણામાં 28,26,16,20,12, બે ગુણઠાણામાં 6, 4 ગુણઠાણામાં 2, 3 ગુણઠાણામાં 1 ભાંગો હોય છે. (7) ગુણઠાણએસ અલ્સ, ઈક્કિદ્ધ મોહબંધાણં તુ I પંચ અનિઅ@િાણે, બંધોવરમો પરં તત્તો ll48. 8 ગુણઠાણામાં મોહનીયકર્મનું 1-1 બંધસ્થાન હોય છે, અનિવૃત્તિ ગુણઠાણે 5 બંધસ્થાન હોય છે, ત્યાર પછી બંધનો અભાવ હોય છે. (48) સત્તાઈ દસ ઉ મિચ્છ, સાસાયણમીસએ નવુક્કોસા | છાઈ નવ ઉ અવિરએ, દેસે પંચાઈ અવ llwell Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 - ગાથા - શબ્દાર્થ વિરએ ખોવસમિએ, ચઉરાઈ સત છચ્ચ પુવૅમિ ! અનિઅટ્ટિબાયરે પુણ, ઈક્કો વ દુવે વ ઉદયંસા I5oll મોહનીયકર્મના મિથ્યાત્વ ગુણઠાણે 7 થી 10 ના, સાસ્વાદન-મિશ્ર ગુણઠાણે 7 થી ૯ના, અવિરત ગુણઠાણે 6 થી ૯ના, દેશવિરત ગુણઠાણે 5 થી ૮ના, ક્ષાયોપથમિક વિરતરૂપ 6-7 ગુણઠાણે 4 થી ૭ના, અપૂર્વકરણ ગુણઠાણે 4 થી 6 ના, અનિવૃત્તિ બાદર ગુણઠાણે 1 કે 2 ના ઉદયસ્થાન હોય છે. (49)(50) એગ સુહમસરાગો, વેએઈ અવેઅગા ભવે સેસા | ભંગાણં ચ પમાણે, પુ_દિવ્હેણ નાયā I51 સૂક્ષ્મસંપરાયગુણઠાણાવાળો 1 પ્રકૃતિને વેદે છે, શેષ ગુણઠાણાવાળા અવેદક હોય છે. ભાંગાનું પ્રમાણ પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણવું. (51) ઈક્ક છડિક્કારિક્કારસેવ, ઈક્કારસેવ નવ તિનિ ! એએ ચકવીસગયા, બાર દુગે પંચ ઈર્ષામિ I/પ૨ll 10 થી 4 સુધીના ઉદયસ્થાનો આશ્રયીને ક્રમશઃ ભાંગાની 1,6,11,11,11,9,3 ચોવીશી હોય છે. ૨ના ઉદયસ્થાનના 12 અને 1 ના ઉદયસ્થાનના 5 ભાંગા હોય છે. (52) બારસ-પણ ટ્ટિ સયા, ઉદયવિગપેહિં મોહિઆજીવા | ચુલસીઈ સસુત્તરિ, પવિંદસએહિં વિનેઆ 1પ3II 1,265 ઉદયભાંગાઓથી અને 8,477 પદjદોથી જીવો મોહ પામેલા જાણવા. (53) અગ ચઉ ચઉ ચઉરગા ય, ચઉરો એ હૃતિ ચઉવીસા | મિચ્છાઈ-અપુવૅતા, બારસ પણથં ચ અનિઅટ્ટી ||પII Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ 161 મિથ્યાત્વથી અપૂર્વકરણ ગુણઠાણા સુધી ઉદયસ્થાનોના ભાંગાની ક્રમશઃ 8,4,4,8,8,8,8,4 ચોવિસીઓ હોય છે. અનિવૃત્તિ ગુણઠાણે 12 અને 5 ભાંગા હોય છે. (54) જોગોવઓગલેસાઈએહિં, ગુણિઆ હવંતિ કાયવ્વા | જે જO ગુણટ્ટાણે, હવંતિ તે તત્વ ગુણકારા પપI યોગ-ઉપયોગ-લેશ્યા વગેરેથી ઉદયભાંગા ગુણવા. જે ગુણઠાણે જેટલા યોગ વગેરે હોય તે ગુણઠાણે તે ગુણકાર જાણવો. (55) અટ્ટી બત્તીસ, બત્તીસ સમિવ બાવના | ચોઆલં દોસુ વીસા વિ અ, મિચ્છમાઈસુ સામનું પકા મિથ્યાત્વ વગેરે ગુણઠાણે સામાન્યથી 18,32,32,60,52, બે ગુણઠાણે 44 અને 20 ઉદયપદો હોય છે. (56) તિજોગે એગેગં, તિગ મીસે પંચ ચઉસ તિગ પુલ્વે ! ઈન્કાર બાયપંમિ ઉ, સુહુમે ચઉ તિક્તિ ઉવસંતે પછી મોહનીયકર્મના મિથ્યાત્વ ગુણઠાણે 3, સાસ્વાદન ગુણઠાણે 1, મિશ્ર ગુણઠાણે 3, ચાર ગુણઠાણામાં 5, અપૂર્વકરણ ગુણઠાણે 3, અનિવૃત્તિ બાદર ગુણઠાણે 11, સૂક્ષ્મ સંપરાય ગુણઠાણે 4, ઉપશાંતમોહ ગુણઠાણે 3 સત્તાસ્થાન હોય. (57) છન્નવ છક્ક તિગ સત્ત દુર્ગા, દુગ તિગ દુર્ગ તિ અટ્ટ ચઊ | દુગ છચ્ચઉ દુગ પણ યઉં, ચઉ દુગ ચઉ પણગ એગ ચઊ II58 એગેગમઢ એગેગમટ્ટ, છઉમF-કેવલિજિયાણ I. એગ ચઊ એગ ચઊ, અટ્ટ ચઊ દુ છક્કમુદયંસા /પ૯ll નામકર્મના 1 થી 10 ગુણઠાણાસુઘી ક્રમશઃ 6-9-6, 3-7-2, 23-2, 3-8-4, 2-6-4, 2-5-4, 4-2-4, 5-1-4, 1-1-8, 1-1-8 બંધ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ૧૬ર. - ગાથા - શબ્દાર્થ ઉદય-સત્તાના સ્થાનો હોય છે. છપ્રસ્થજિન-કેવલિજિનરૂપ 11 થી 14 ગુણઠાણા સુધી ક્રમશઃ 1-4, 1-4, 8-4, 2-6 ઉદય-સત્તાના સ્થાનો હોય છે. (58)(59) ચઉ પણવીસા સોલસ, નવ ચરાલા સયા ય બાણઉઈ | બત્તીસુત્તર છાયાલ સયા, મિચ્છમ્સ બંધવિહી IIઉoli મિથ્યાત્વ ગુણઠાણાના 23 વગેરે બંધસ્થાનોના ક્રમશઃ 4, 25, 16, 9, 9,240, 4,632 ભાંગા છે. (10) અટ્ટ સયા ચઉસ, બત્તીસસયાઈ સાસણે ભેઆ I અઠ્ઠાવીસાઈશું, સવ્વાણહિગછન્નઉઈ I61II સાસ્વાદન ગુણઠાણાના ૨૮,૨૯,૩૦ના બંધસ્થાનોના ક્રમશઃ 8, 6,400, 3,200 ભાંગા છે. બધા બંધસ્થાનોના કુલ 9,608 ભાંગા છે. (11) ઈગતિગાર બત્તીસ, છસય ઈગતીસિગારનવનઉઈ ! સતરિગસિ ગુતીસચઉદ, ઈગારચઉસટ્ટિ મિચ્છદયા ||રાાં મિથ્યાત્વ ગુણઠાણે 21,24,25,26,27,28,29,30,31 ના ઉદયસ્થાનોના ક્રમશઃ 41, 11, 12, 600, 31, 1,199, 1,781, 2,914, 1,164 ભાંગા છે. (12) બત્તીસ દુન્નિ અટ્ટ ય, બાસીઈ સયા ય પંચ નવ ઉદયા ! બારહિઆ તેવીસા, બાવનિકારસ સયા ય Isall સાસ્વાદન ગુણઠાણે 21,24,25,26,29,30,31 ના ઉદયસ્થાનોના ક્રમશઃ 32, 2, 8, 582, 9, 2,312, ૧,૧૫ર ભાંગા છે. (93) દો છક્ક ચઉદ્ધ, પણ નવ ઈક્કાર છક્કગ ઉદયા ! નેરઈઆઈસુ સત્તા, તિ પંચ ઈક્કારસ ચઉદ્ધ II64ll Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ - 163 નરક-તિર્યચ-મનુષ્ય-દેવ ગતિમાં નામકર્મના ક્રમશઃ 2-6-8-4 બંધસ્થાનો 5-9-11-6 ઉદયસ્થાનો અને 3-5-11-4 સત્તાસ્થાનો છે. (4) ઈગ વિગલિંકિઅ સગલે, પણ પંચ ય અટ્ટ બંધઠાણાણિ | પણ છદ્ધિક્કારુ દયા, પણ પણ બારસ ય સંતાણિ II65ll. એકેડ્યિ, વિકલેક્સિ, સકલ (પંચેન્દ્રિય)માં નામકર્મના ક્રમશઃ 5-5-8 બંધસ્થાનો, 5-6-11 ઉદયસ્થાનો, પ-પ-૧૨ સત્તાસ્થાનો છે. (15) ઈઅ કમ્મપગઈ-ઠાણાણિ, સુઠુ બંધુદય-સંતકમ્માણ 1 ગઈઆઈએહિં અસુ, ચઉLયારેણ ને આણિ II66ll આ રીતે આઠ અનુયોગદ્વારોમાં ગતિ વગેરે માર્ગણાસ્થાનો વડે પ્રકૃતિ-સ્થિતિ-રસ-પ્રદેશ રૂ૫ ચારે પ્રકારે બંધ-ઉદય-સત્તાના કર્મપ્રકૃતિસ્થાનો સારી રીતે જાણવા. (16) ઉદયસુદીરણાએ, સામિત્તાઓ ન વિજઈ વિસેસો | મુહૂણ ય ઈગયાલં, સેસાણં સવપયડીણ II67ii. 41 પ્રકૃતિ સિવાયની શેષ બધી પ્રકૃતિઓના ઉદયના અને ઉદીરણાના સ્વામિત્વને આશ્રયીને ભેદ નથી. (7) નાણંતરાય-દસગં, દંસણ નવ વેઅણિજ્જ મિચ્છd I સમ્મત લોભ વેઆ-ઉઆણિ નવનામ ઉચ્ચ ચ II68II જ્ઞાનાવરણ અને અંતરાયની 10, દર્શનાવરણ 9, વેદનીય 2, મિથ્યા મોહo, સમ0 મોહ૦, સં. લોભ, વેદ 3, આયુષ્ય 4, નામકર્મની 9, ઉચ્ચ - આ 41 પ્રકૃતિની ઉદીરણા વિના પણ ઉદય હોય. (18) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ગાથા - શબ્દાર્થ તિત્કયરાહારગ-વિરહિઆઉ, અર્જઈ સવ્વપયડીઓ ! મિચ્છરવેઅગો સાસણો વિ, ગુણવીસસેસાઓ II69ll મિથ્યાદષ્ટિ જિન અને આહા 2 સિવાયની બધી પ્રવૃતિઓ બાંધે. સાસ્વાદન ગુણઠાણાવાળો 19 પ્રકૃતિ સિવાયની પ્રકૃતિઓ બાંધે. (9) છાયાલસેસ મીસો, અવિરયસમો તિઆલપરિસેસા | તેવન દેસવિરઓ, વિરઓ સગવન્નસેતાઓ IIછoll મિશ્ર ગુણઠાણાવાળો 46 પ્રકૃતિ સિવાયની, અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ 43 પ્રકૃતિ સિવાયની, દેશવિરત 53 પ્રકૃતિ સિવાયની, સર્વવિરત 57 પ્રકૃતિ સિવાયની પ્રકૃતિઓ બાંધે. (70). ઈગુણમિપ્રમત્તો, બંધઈ દેવાઉઅસ્સ ઈઅરોવિ | અઠ્ઠાવનમપુળ્યો, છપ્પનું વાવિ છવ્વીસ ll71TI અપ્રમતસંયત 59 પ્રકૃતિ બાંધે છે. અપ્રમત્ત પણ દેવાયુષ્યનો બંધક છે. અપૂર્વકરણગુણઠાણાવાળો 58,51 કે 26 પ્રકૃતિ બાંધે છે. (71) બાવીસા એગૂર્ણ, બંધઈ અઢારસંત-મનિઅટ્ટી | સત્તરસ સુહમસરાગો, સાયમમોહો સજાગુતિ ll72ll અનિવૃત્તિ બાદર ગુણઠાણાવાળો 22 અથવા 18 સુધી 1-1 ઓછી પ્રકૃતિ (21,20,19,18) બાંધે છે. સૂક્ષ્મ સંપરાય ગુણઠાણાવાળો 17 પ્રકૃતિ બાંધે. મોહનીયના ઉદય વિનાના સયોગી જીવો (એટલે કે 1112-13 ગુણઠાણાવાળા) સાતા વેદનીય બાંધે છે. (72) એસો ઉ બંધસામિત્તઓહો, ગઈઆઈએસ વિ તહેવ | ઓહાઓ સાહિwઈ, જસ્થ જહા પગઈસબભાવો Il3II આ ઓઘથી (સામાન્યથી) બંઘસ્વામિત્વ કહ્યું. તે જ રીતે ગતિ Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ 165 વગેરેમાં જ્યાં જેટલી પ્રકૃતિનો સદ્ભાવ હોય ત્યાં ઓઘમાં કહ્યા પ્રમાણે તે કહેવો. (73) તિસ્થયર-દેવનિરયાઉએ ચ, તિસુ તિસુ ગઈસુ બોધવું ! અવસેસા પયડીઓ, હવંતિ સવાસુ વિ ગઈસુ ll74ll જિન, દેવાયુગ અને નરકાયુષ્ય 3-3 ગતિમાં જાણવું. બાકીની પ્રકૃતિઓ બધી ય ગતિમાં હોય છે. (74) પઢમકસાયચઉદ્ધ, દંસણતિગ સત્તના વિ ઉવસંતા | અવિરયસમ્મત્તાઓ, જાવ નિઅટ્ટિત્તિ નાયબ્બા l75TI અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિથી નિવૃત્તિ એટલે અપૂર્વકરણ ગુણઠાણા સુધી પહેલા ચાર કષાય અને દર્શન 3 એ સાતે ય પ્રકૃતિ ઉપશાંત થયેલી જાણવી. (75) સત્તટ્ટ નવ ય પનરસ, સોલસ અઢારસેવ ગુણવીસા | એગાહિ દુ ચઉવીસા, પણવીસા બાયરે જાણ ll76o અનિવૃત્તિનાદર ગુણઠાણે 7,8,9,15,16,18,19,21,22,24,25 પ્રકૃતિઓ ઉપશાંત થયેલી જાણવી. (76) સત્તાવીસ સુહમે, અઠ્ઠાવીસ ચ મોહાયડીઓ ! ઉવસંતવીઅરાએ, ઉવસંતા હુંતિ નાયબ્બા ||77ll સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણઠાણે 27, ઉપશાંત વીતરાગ ગુણઠાણે મોહનીયની 28 પ્રકૃતિઓ ઉપશાંત થયેલી છે એમ જાણવું. (77) પત્મકસાયચઉકર્ક, ઈત્તો મિચ્છર-મીસ-સમાં અવિરયસમે દેસે, પમતિ અપમતિ નીઅંતિ ll78II અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ-દેશવિરત-પ્રમત્તસંવત-અપ્રમત્તસંયત ગુણઠાણે પહેલા Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ગાથા - શબ્દાર્થ ચાર કષાયનો પછી મિથ્યાત્વ મોહo-મિશ્ર. મોહo-સમ0 મોહ૦ નો ક્ષય થાય છે. (78). અનિઅટ્ટિબાયરે, થીણગિદ્ધિતિગ-નિરયતિરિઅનામાઓ | સંખિજ્જઈમ સેસે, તપ્પાઉગ્ગાઓ નીઅંતિ ll79li અનિવૃત્તિ બાદર ગુણઠાણે સંખ્યાતમો ભાગ બાકી હોતે છતે વિણદ્ધિ 3, નરકગતિ નામકર્મ, તિર્યંચગતિ નામકર્મ અને નરકગતિ-તિર્યંચગતિ યોગ્ય પ્રવૃતિઓ ક્ષય પામે છે. (79) ઈતો હણઈ કસાયગં પિ, પચ્છા નપુંસર્ગ ઈન્ધિ I તો નોક્સાયછદ્ધ, છુહઈ સંજલણકોહંમિ ll80 ત્યાર પછી આઠે ય કષાયોને હણે છે, પછી નપુંસકવેદ-વેદને હણે છે. પછી 6 નોકષાયને સંજ્વલન ક્રોધમાં નાંખે છે. (80) પરિસં કોહે કોહં માણે, માણં ચ છુeઈ માયાએ I માયં ચ છુહઈ લોહ, લોહં સુમંપિ તો હણાઈ ll81|| પુરુષવેદને સંજ્વલન ક્રોધમાં, સંજ્વલન ક્રોધને સંજવલન માનમાં, સંજ્વલન માનને સંજ્વલન માયામાં નાંખે છે અને સંજ્વલન માયાને સંજવલન લોભમાં નાંખે છે. પછી સૂક્ષ્મ લોભને પણ હણે છે. (81) ખીણકસાયટુચરિમે, નિર્દ પયતં ચ હણાઈ છઉમળ્યો ! આવરણમંતરાએ, છમિત્કો ચરમસમર્યામિ llcરા છપ્રસ્થ જીવ ક્ષીણ કષાય ગુણઠાણાના દ્વિચરમસમયે નિદ્રા અને પ્રચલાને હણે છે અને ચરમસમયે આવરણ 9 અને અંતરાય પને હણે છે. (82). દેવગઈસહગયાઓ, દુચરમસમયભવિઅંમિ નીતિ | સવિવાગેઅરનામા, નીઆગોએ પિ તથૈવ llcall Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ગાથા - શબ્દાર્થ - 167 ભવ્ય જીવના દ્રિયરમસમયે દેવગતિ સાથે બંધાતી 10 પ્રકૃતિઓ, નામકર્મની અનુદયવતી પ્રકૃતિઓ, નીચગોત્ર અને 1 વેદનીય ત્યાં જ ક્ષય પામે છે. (83) અનયર-વેઅણીએ, મણુઆઉઅ-મુટ્યગોઅ-નવનામે ! વેએઈ અજોગિજિણો, ઉશ્લેસ જહન્નમિધ્વરા ll84ll અયોગી જિન એક વેદનીય, મનુષ્પાયુષ્ય, ઉચ્ચગોત્ર, નામકર્મની 9 પ્રકૃતિ ઉત્કૃષ્ટથી વેદે છે અને જઘન્યથી 11 પ્રકૃતિ વેદે છે. (84) મણઅગઈ જાઈ તસ બાયરં ચ, પક્યુત્તસુભગમાઈક્યું ! જસકિdી તિર્થીયર, નામસ્મ હવંતિ નવ એઆ ll85ll. મનુષ્યગતિ, પંચેન્દ્રિયજાતિ, પ્રસ, બાદર, પર્યાપ્ત, સુભગ, આદેય, યશકીર્તિ, જિન -આ નામકર્મની 9 પ્રકૃતિઓ છે. (85) તથ્યાણપુQિસહિઆ, તેરસ ભવસિદ્ધિઅસ્સ ચરમંમિ | સંતંસગમુક્કોસ, જહન્નય બારસ હવંતિ I86ll તે મનુષ્યાનુપૂર્વી સહિત 13 પ્રકૃતિઓની તદ્ભવ મોક્ષગામીને ચરમસમયે ઉત્કૃષ્ટથી સત્તા હોય છે અને જઘન્યથી ૧૨ની સત્તા હોય છે. (86) મણુઅગઈસહગયાઓ, ભવખિત્તવિવાર જિઅવિવાળાઓ વેઅણિઅન્નયત્રં, ચરમ-સમર્યામિ નીઅંતિ ll87ii મનુષ્યગતિની સાથે ઉદયમાં આવનારી ભવવિપાકી - ક્ષેત્રવિપાકી અને જીવવિપાકી પ્રકૃતિઓ, 1 વેદનીય, ઉચ્ચ૦ ભવ્યના ચરમસમયે ક્ષય પામે છે. (87) અહ સુઈ અસયલજગસિહર-મરુઅનિરુવમસહાયસિદ્ધિસુહં ! અનિહણમખ્વાબાહ, તિરયણસાર અણહવંતિ ll88ll Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 - - ગાથા - શબ્દાર્થ કર્મક્ષય થયા પછી જીવ એકાંતે શુદ્ધ, સંપૂર્ણ, સાંસારિક સુખના શિખરરૂ૫, રોગરહિત, ઉપમારહિત, સ્વાભાવિક, અનંત, પીડારહિત, ત્રણ રત્નના સારભૂત મોક્ષસુખને અનુભવે છે. (88). દુરહિગમ-નિઉણ-પરમત્ય-રુરબહુભંગદિઠ્ઠિવાયાઓ ! અત્થા અણુસરિઅલ્વા, બંધોદયસંતકમ્માણ IIcell દુઃખેથી જાણી શકાય એવા, સુક્ષ્મબુદ્ધિથી જાણવા યોગ્ય, સાયા અર્થવાળા, મનને આનંદ કરનાર, ઘણા ભાંગાવાળા દષ્ટિવાદમાંથી બંધઉદય-સત્તાકર્મના અર્થો જાણવા. (89) જો જત્થ અપડિપુનો, અત્થો અપાગમેણ બદ્ધતિ | તે ખમિઊણ બહુસુઆ, પૂરેઊણે પરિકહેતુ II90|| અશ્રુતવાળા મેં જ્યાં જે અર્થ અધૂરો રચ્યો હોય, બહુશ્રુતો ક્ષમા કરીને તે અર્થ પૂરીને સંપૂર્ણપણે કહે. (9) ગાહર્ગે સયરીએ, ચંદમહત્તર-મયાણસારીએ | ટીગાઈ-નિઅમિઆણં, એગૂણા હોઈ નઉઈઓ ll91aaaaN ચંદ્રમહારના મતને અનુસરનારી સપ્તતિકામાં ગાથાનું પ્રમાણ ટીકામાં રચાયેલી ગાથાઓ સહિત 89 ગાથાઓ થાય છે. (91) -0-0-0-0-0 -0-0-0 -0-0 - - Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રશસ્તિ 169 (પ્રશસ્તિ ) પરમ પૂજ્ય તપાગચ્છીય, સિદ્ધાન્તમહોદધિ, ચારિત્ર ચૂડામણિ, આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજાના પડ્યાલંકાર પરમ પૂજ્ય વર્ધમાનતપોનિધિ, ન્યાયવિશારદ, આચાર્યદેવશ્રીમદ્વિજય ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મહારાજાના શિષ્યરત્ન પરમ પૂજ્ય સમતાસાગર, ગુરુકૃપાપાત્ર, પંન્યાસપ્રવર શ્રી પદ્મવિજયજી ગણિવર્યના શિષ્યરત્ન વૈરાગ્યદેશનાદક્ષ, સીમન્વરજિનોપાસક, આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ પરમ પૂજ્ય કર્મસાહિત્યનિષ્ણાત આચાર્યદેવ શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાસેથી વાચનાઓ પામી તેનું અવતરણ કરી સપ્તતિકા-છઠ્ઠ કર્મગ્રન્થના આ પદાર્થસંગ્રહ અને ગાથા - શબ્દાર્થનું સંકલન કર્યું. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170. સમર્પણ gep સમર્પણ શ્રીભુવનભાનુસૂરિ જન્મશતાબ્દી વર્ષ નિમિત્તે આ ગ્રન્થપુષ્પ ભવોદધિનારક પૂજ્ય પ્રગુરુદેવ શ્રીભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મહારાજાના કરકમલમાં સાદર સમર્પણ કરું છું. - આ. હેમચન્દ્રસૂરિ. కలలు Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઉપકારી ઉપકાર તમારો કદિય ન વિસરીએ અમારા કુટુંબમાંથી દીક્ષિત થયેલ 5. પૂ. વૈરાગ્યદેશનાદ આચાર્યદેવશ્રીમદ્વિજય હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા પૂ. પ્રવર્તિની શ્રી વસંતપ્રભાશ્રીજી મહારાજ પૂ. સાધ્વીજી શ્રી સ્વયંપ્રભાશ્રીજી મહારાજ પૂ. સાધ્વીજી શ્રી દિવ્યયશાશ્રીજી મહારાજ આ પૂજ્યોના ચરણોમાં ભાવભરી વંદના HTr : Page #189 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IC - Cii સુકૃતની ક્માણી ક્રવાર પુણ્યશાળી પરિવાર ટી વી - LOT . પદાર્થપ્રકાશ ભાગ-૭ના પ્રકાશનનો સંપૂર્ણ લાભ | ‘હમસુકૃતનિધિ'માંથી સ્વ. મૂળીબેન અંબાલાલ શાહ ખંભાતવાળાએ લીધેલ છે. હ. પુત્રવધૂ રમાબેન પુંડરિકભાઈ, પૌત્રવધૂ ખ્યાતિ શર્મેશકુમાર, મલય-દર્શી, પૌત્રી પ્રેરણા દેવેશકુમાર, મેઘ-કુંજીતા, પૌત્રી પ્રીતિ રાજેશકુમાર, દેવાંશ-નિર્જરા. સંપત્તિનો સવ્યય કરનાર સૌભાગ્યશાળી પરિવારની અમે ભૂરિ ભૂરિ અનુમોદના કરીએ છીએ. Iii તા. Oii . ગીર MULTY GRAPHICS (022) 23973222-12380222, ગામ